-
1 कण्वसखि
káṇva-sakhiā m. having the Kaṇvas as friends, friendly disposed to them RV. X, 115, 5.
-
2 देवसख
-
3 देवसखि
devá-sakhim. « id.»
N. of a mountain R. (B.) IV, 43, 17.
-
4 विश्वसख
víṡva-sakham. a universal friend Ragh.
-
5 देव
devá
heavenly, divine ( alsoﾠ said of terrestrial things of high excellence)
RV. AV. VS. ṠBr. ;
(superl. m. devá-tama RV. IV, 22, 3 etc.. ;
f. devi-tamā, II, 41, 16);
m. (according to Pāṇ. 3-3, 120 déva)
a deity, god RV. etc.etc.;
(rarely applied to) evil demons AV. III, 15, 5 TS. III, 5, 4, 1 ;
(pl. the gods as the heavenly orﾠ shining ones;
víṡvedevā́s, all the gods RV. II, 3, 4 etc..,
orﾠ a partic. class of deities < seeﾠ under víṡva>, often reckoned as 33, either 11 for each of the 3 worlds RV. I, 139, 11 etc.. ;
<cf. tri-daṡa>, orﾠ 8 Vasus, 11 Rudras, andﾠ 12 Ādityas <to which the 2 Aṡvins must be added> Br. ;
cf. alsoﾠ Divyâ̱v. 68 ;
with Jainas 4 classes, viz. bhavanâ̱dhî ̱ṡa, vyantara, jyotishka, andﾠ vaimānika;
devā́nāmpátnyas, the wives of the gods RV. VS. Br. ;
<cf. deva-patnī below >);
N. of the number 33 ( seeﾠ above) Gaṇit. ;
N. of Indra as the god of the sky andﾠ giver of rain MBh. R. etc.;
a cloud L. ;
(with Jainas) the 22nd Arhat of the future Ut-sarpiṇī;
the image of a god, an idol Vishṇ. ;
a god on earth orﾠ among men, either Brāhman, priest RV. AV. (cf. bhū-d-), orﾠ king, prince (as a title of honour, esp. in the voc. « your majesty» orﾠ « your honour» ;
alsoﾠ ifc. e.g.. ṡrī-harsha-d-, vikramâ̱ṅka-d-, king Ṡrī-harsha orﾠ VikrñVikramâṇka, andﾠ in names as purushôttama-d- <lit. having Vishṇu as one's deity;
cf. atithi-d-, ācārya-d-, pitṛi-d-, mātṛi-d->;
rarely preceding the name e.g.. deva-caṇḍamahāsena Kathās. XIII, 48)
Kāv. Pañc. etc. (cf. kshiti-, nara-, etc.);
a husband's brother (cf. devṛi andﾠ devara) W. ;
a fool, dolt L. ;
a child L. ;
a man following any partic. line orﾠ business L. ;
a spearman, lancer L. ;
emulation, wish to excel orﾠ overcome L. ;
sport, play L. ;
a sword Gal.;
N. of men VP. ;
of a disciple of Nāgârjuna MWB. 192 ;
dimin. for devadatta Pāṇ. 5-3, 83 Vārtt. 4 Sch. ;
(n. L.) an organ of sense MuṇḍUp. III, 1, 8; 2, 7 ;
(ā) f. Hibiscus Mutabilis orﾠ Marsilia Quadrifolia;
(ī́), f. seeﾠ s.v.
+ cf. Lat. dīvus, deus;
Lit. dē4vas;
Old Pruss. deiwas
- देवऋषभ
- देवऋषि
- देवकड
- देवकन्यका
- देवकन्या
- देवकमलपुर
- देवकर्दम
- देवकर्म
- देवकर्मन्
- देवकलश
- देवकल्प
- देवकवच
- देवकाञ्चन
- देवकान्त
- देवकाम
- देवकार्य
- देवकाष्ठ
- देवकिरी
- देवकिल्बिष
- देवकीर्ति
- देवकुण्ड
- देवकुरु
- देवकुरुम्बा
- देवकुल
- देवकुल्या
- देवकुसुम
- देवकूट
- देवकृत
- देवकृत्य
- देवकोश
- देवक्री
- देवक्षत्र
- देवक्षेत्र
- देवक्षेम
- देवखात
- देवगण
- देवगन्धर्व
- देवगन्धा
- देवगर्जन
- देवगर्भ
- देवगव
- देवगान्धार
- देवगायन
- देवगिरि
- देवगिरी
- देवगुप्त
- देवगुरु
- देवगुही
- देवगुह्य
- देवगृह
- देवगोपा
- देवग्रन्थ
- देवग्रन्थि
- देवग्रह
- देवघोष
- देवंगम
- देवचक्र
- देवचन्द्र
- देवचरित
- देवचर्या
- देवचिकित्सक
- देवचित्त
- देवच्छन्द
- देवच्छन्दस्
- देवच्छन्दस
- देवज
- देवजग्ध
- देवजग्धक
- देवजन
- देवजननी
- देवजप
- देवजय
- देवजा
- देवजात
- देवजामि
- देवजुष्ट
- देवजूत
- देवजूति
- देवतर
- देवतरथ
- देवतरस्
- देवतरु
- देवतर्पण
- देवतल्प
- देवता
- देवताड
- देवतात्
- देवताति
- देवतालक
- देवतिर्थ
- देवतुमुल
- देवत्त
- देवत्रा
- देवत्रात
- देवत्व
- देवदत्त
- देवदन्तिन्
- देवदमनिका
- देवदमनी
- देवदर्श
- देवदर्शन
- देवदर्शनिन्
- देवदर्शिन्
- देवदानी
- देवदारु
- देवदालिका
- देवदाली
- देवदास
- देवदिण्ण
- देवदिन्न
- देवदीप
- देवदुन्दुभि
- देवदुर्ग
- देवदुत
- देवदूति
- देवदेव
- देवदैवत्य
- देवद्युम्न
- देवद्रोणी
- देवद्र्याच्
- देवधर
- देवधर्म
- देवधर्मन्
- देवधानी
- देवधान्य
- देवधामन्
- देवधिष्ण्य
- देवनक्षत्र
- देवनदी
- देवनन्दा
- देवनल
- देवनागरी
- देवनाथ
- देवनाभ
- देवनाम
- देवनामन्
- देवनायक
- देवनाल
- देवनिकाय
- देवनिद्
- देवनिन्दक
- देवनिन्दा
- देवनिबन्ध
- देवनिर्माल्य
- देवनिर्मित
- देवनिश्रयणी
- देवनिश्रेणी
- देवनीथ
- देवपञ्चरात्र
- देवपण्डित
- देवपति
- देवपत्तन
- देवपत्नी
- देवपथ
- देवपद
- देवपरिषद्
- देवपर्ण
- देवपल्लीपट्टन
- देवपशु
- देवपाणि
- देवपात्र
- देवपात्रिन्
- देवपाद
- देवपान
- देवपाल
- देवपालित
- देवपीयु
- देवपुत्र
- देवपुर्
- देवपुर
- देवपुरीमाहात्म्य
- देवपुरोहित
- देवपुष्प
- देवपूजक
- देवपूजा
- देवपूजित
- देवपूज्य
- देवपूर्व
- देवपूर्वकम्
- देवप्रकाशिनी
- देवप्रतिकृति
- देवप्रतिमा
- देवप्रतिष्ठा
- देवप्रभ
- देवप्रयाग
- देवप्रश्न
- देवप्रसाद
- देवप्रसूत
- देवप्रस्थ
- देवप्रिय
- देवप्सरस्
- देवबन्धु
- देवबल
- देवबलि
- देवबाहु
- देवबोध
- देवबोधि
- देवबोधिसत्त्व
- देवब्रह्मन्
- देवभक्त
- देवभक्ति
- देवभट्ट
- देवभद्र
- देवभवन
- देवभाग
- देवभाष्यस्नानविधिपद्धति
- देवभिषज्
- देवभीति
- देवभू
- देवभूत
- देवभूति
- देवभूमि
- देवभूय
- देवभूरि
- देवभोग
- देवभोज्य
- देवभ्राज्
- देवमञ्जर
- देवमणि
- देवमण्डल
- देवमत
- देवमति
- देवमधु
- देवमनुष्य
- देवमय
- देवमलिम्लुच्
- देवमात
- देवमातृ
- देवमातृक
- देवमादन
- देवमान
- देवमानक
- देवमाय
- देवमार्ग
- देवमाला
- देवमास
- देवमित्र
- देवमिथुन
- देवमिश्र
- देवमीढ
- देवमीढुष
- देवमुनि
- देवयज्
- देवयजन
- देवयजि
- देवयज्ञ
- देवयज्य
- देवयज्या
- देवयशस्
- देवया
- देवयाजिन्
- देवयाज्ञिक
- देवयातु
- देवयात्रा
- देवयात्रिन्
- देवयान
- देवयानीय
- देवयावन्
- देवयुक्त
- देवयुग
- देवयोनि
- देवयोषा
- देवरक्तदंशी
- देवरक्षित
- देवरत
- देवरति
- देवरथ
- देवरहस्य
- देवराज्
- देवराज
- देवराजन्
- देवराज्य
- देवरात
- देवराम
- देवराष्ट्र
- देवरूपा
- देवरेतस
- देवर्षि
- देवलक्ष्म
- देवलता
- देवलाङ्गुलिका
- देवलाति
- देवलिङ्ग
- देवलेखा
- देवलोक
- देववक्त्र
- देववचना
- देववत्
- देववध
- देववेधू
- देववन्द
- देववर
- देववर्णिनि
- देववर्त्मन्
- देववर्धकि
- देववर्धन
- देववर्मन्
- देववर्य
- देववर्ष
- देववल्लभ
- देववाणी
- देववात
- देववायु
- देववाहन
- देवविजयगणि
- देवविद्
- देवविद्या
- देवविभाग
- देवविमलगणि
- देवविश्
- देवविशा
- देववी
- देववीति
- देववृक्ष
- देववृत्ति
- देववेश्मन्
- देवव्यचस्
- देवव्रत
- देवव्रतिन्
- देवशक्ति
- देवशतभाष्य
- देवशत्रु
- देवशब्द
- देवशर्मन्
- देवशस्
- देवशाबरतन्त्र
- देवशिल्प
- देवशिल्पिन्
- देवशिशु
- देवशिष्ट
- देवशुनी
- देवशूर
- देवशेखर
- देवशेष
- देवश्रवस्
- देवश्री
- देवश्रुत्
- देवश्रुत
- देवश्रू
- देवश्रेणी
- देवश्रेष्ठ
- देवसंसद्
- देवसंहिता
- देवसख
- देवसखि
- देवसंगीतयोनिन्
- देवसत्त्र
- देवसत्त्व
- देवसत्य
- देवसद्
- देवसदन
- देवसद्मन्
- देवसंध
- देवसंनिधि
- देवसभ
- देवसभ्य
- देवसरस
- देवसर्षप
- देवसव
- देवसह
- देवसाक्ष्य
- देवसागरगणि
- देवसात्कृ
- देवसायुज्य
- देवसावर्णि
- देवसिंह
- देवसिद्धि
- देवसुन्द
- देवसुमति
- देवसुमनस्
- देवसुषि
- देवसू
- देवसूकक्षेत्र
- देवसूद
- देवसूरि
- देवसृष्ट
- देवसेन
- देवसोम
- देवसोमक
- देवस्तव
- देवस्तुत्
- देवस्त्री
- देवस्थलि
- देवस्थान
- देवस्मिता
- देवस्व
- देवस्वपहरण
- देवस्वामिन्
- देवहविस्
- देवहव्य
- देवहिंसक
- देवहित
- देवहिति
- देवहू
- देवहूति
- देवहूय
- देवहेडन
- देवहेळअन
- देवहेति
- देवहोत्र
- देवह्रद
-
6 कण्व _kaṇva
कण्व a. [कण् क्वन्] Ved.1 Talented, intelligent.-2 Praising; प्र सक्षणो दिव्यः कण्वहोता Rv.5.41.4.-3 Fit to be praised or honoured; Rv.1.115.5.-4 Deaf.-ण्वः 1 N. of a renowned sage, foster-father of Śakun- talā and progenitor of the line of काण्व Brāhmaṇas. He was the author of several hymns of the Ṛig- veda.-2 (Ved.) A peculiar class of evil spirits against whom charms or hymns (Av.2.25) are used; गर्भादं कण्वं नाशय Av.2.25.3.-3 A praiser.-4 The founder of Vedic schools.-ण्वम् Sin, evil.-Comp. -उपनिषद् N. of an upaniṣad.-जम्भन a. consuming or destroying the evil spirits called Kaṇvas (?).-दुहितृ, -सुता Śakuntalā, Kaṇva's daughter.-सखिन् a. Ved. a friend of the Kaṇvas, friendly dis- posed to them; स इदग्निः कण्वतमः कण्वसखा Rv.1.115.5.-होतृ a. one whose priest is a Kaṇva; प्र सक्षणो दिव्यः कण्वहोता Rv.5.41.4. -
7 कण्वतम _kaṇvatama
कण्वतम a. Ved.1 Very wise;-2 A real कण्व; स इदग्निः कण्वतमः कण्वसखाः Rv.1.115.5. -
8 सखि _sakhi
सखि m. [सह समानं ख्यायते नि˚ Uṇ.4.136] (nom. सखा, सखायौ, सखायः; acc. सखायम्, सखायौ, सख्युः gen sing.; सख्यौ loc. sing.) A friend, companion, an associate; तस्मात् सखा त्वमसि यन्मम तत्तवैव U.5.1; सखीनिव प्रीतियुजो$नुजीविनः Ki. 1.1. (At the end of comp. सखि is changed to सख; वनितासखानाम् Ku.1.1; सचिवसखः R.4.87;1.48;12.9; Bk.1.1.) -
9 सर्व _sarva
सर्व Pron. a. [सृतमनेन विश्वमिति सर्वम् Uṇ.1.151] (nom. pl. सर्वे m.)1 All, every; उपर्युपरि पश्यन्तः सर्व एव दरिद्रति H.2.2; रिक्तः सर्वो भवति हि लघुः पूर्णता गौरवाय Me. 2.-2 Whole, entire, complete.-र्वः 1 N. of Viṣṇu.-2 of Śiva.-र्वम् Water.-Comp. -अङ्गम् 1 the whole body.-2 all the Vedāṅgas. (-ङ्गः or˚रूपः) N. of Śiva.-अङ्गीण a. pervading or thrilling through the whole body; सर्वाङ्गीणः स्पर्शः सुतस्य किल V.5.11.-अधिकारिन् -m.,-अध्यक्षः a general superintendent.-अनुक्रमणिका, -क्रमणी a general index.-अनुदात्त a. entirely accent- less.-अन्नीन a. eating every kind of fodd; so सर्वान्न- भोजिन् &c.-अपरत्वम् final emancipation.-अभावः non- existence or failure of all; इतरेषां तु वर्णानां सर्वाभावे हरेन्नृपः Ms.9.189.-अभिसन्धिक a. deceiving every one; Ms.4.195.-अभिसन्धिन् m.1 a traducer, calumniator.-2 a religious hypocrite.-अभिसारः a complete army (of elephants, chariots, cavalry, and infantry).-अर्थचिन्तकः a general overseer, chief officer.-अर्थ- साधिका N. of Durgā.-अर्थसिद्धः the great Buddha or Śākyamuni.-अवसरः midnight.-अशिन् a. eating all sorts of food; Ms.2.118.-अस्तिवादः the doctrine that all things are real.-आकार (in comp.) entirely, thoroughly, completely; सर्वाकारहृदयंगमायास्तस्याः Māl.1.7; 1.14.-आत्मन् m.1 the whole soul; (सर्वात्मना entirely, completely, thoroughly.).-2 N. of Śiva.-आधारः a receptacle of everything.-आशयः, -आश्रयः N. of Śiva.-ईशः, -ईश्वरः 1 the Supreme Being.-2 a paramount lord.-उत्तम a. best of all, excellent, supremely good.-ऋतुपरिवर्तः a year; L. D. B.-ओघः = सर्वाभिसार above.-करः, -कर्मन् m. N. of Śiva.-कर्तृ m.1 N. of Brahman.-2 the Supreme Being.-कर्मीण a. performing every- thing.-कामः, कामदः, कामवरः N. of Śiva.-कामिक a.1 fulfilling all wishes.-2 obtaining all one's desires.-काम्य a.1 loved by all.-2 having everything one can desire.-कालीन a. for all time, perpetual.-केशिन् m. an actor.-क्षारः impure carbonate of soda or potash.-क्षित् a. abiding in all things.-ग a. all-pervading, omnipresent.(-गः) 1 Śiva.-2 the Supreme Being.-3 Brahman.-4 the spirit, soul. (-गम्) water.-गा the plant called प्रियङ्गु.-गामिन्, -गति a. all-pervading, om- nipresent.-गतिः the refuge of all.-ग्रन्थिः, -ग्रन्थिकम् the root of long pepper.-चारिन् m. N. of Śiva.-जनीन a.1 world-wide, famous.-2 relating to every one.-3 salutary to every one.-जित् a.1 excellent, in- comparable.-2 all-conquering, invincible. -m.1 death.-2 the 21st संवत्सर.-जीवः the soul of all.-ज्ञ, -विद् a. all-knowing, omniscient. (-m.)1 an epithet of Śiva.-2 of Buddha.-3 the Supreme Being.-ज्ञा N. of Durgā.-ज्ञातृ a. omniscient.-तन्त्रः one who has studied all the Tantras. ˚सिद्धान्तः a doctrine admitted by all the schools.-तापनः the god of love.-दः N. of Śiva.-दम, -दमन a. all-subduing, irresistible. (-m.) N. of Bharata, son of Duṣyanta; इहायं सत्त्वानां प्रसभदमनात् सर्व- दमनः Ś.7.33.-दर्शनसंग्रहः a compendium of all the schools or systems of philosophy by Mādhavāchārya.-दर्शिन् a. all-seeing. -m.1 a Buddha.-2 the Supreme Being.-दुःखक्षयः final emancipation from all existence.-दृश् a. all-seeing. f. (pl.) all organs of senses.-देवमय a. comprising all the gods. (-यः) N. of Śiva.-देवमुखः an epithet of Agni.-द्रष्टृ a. all-seeing.-धनम् (in arith.) the total of a sum in progression.-धन्विन् m. the god of love.-धारिन् m. N. of Śiva.-धुरीणः A beast carrying all burdens; a draught ox.-नामन् n. a class of pronominal words. ˚स्थानम् N. for the nom. (all numbers) and acc. sing. and dual of masculine and feminine nouns and nom. and add. pl. of neuter nouns; cf. सुट् also.-निक्षेपा a particular me- thod of counting.-निराकृति a. causing to forget every- thing.-पारशव a. made entirely of iron.-पार्षदम् a text book received by all grammatical schools.-पूर्णत्वम् complete preparation.-प्रथमम् ind. first of all.-प्रद a. all-bestowing.-प्रिय a. popular, liked by all.-बलम् a particular high number.-भक्षः fire.-भक्षा a female goat.-भवारणिः the cause of all welfare.-भावः all- being or nature; (सर्वभावेन 'with all one's heart, sin- cerely, heart and soul').-भावकरः, -भावनः N. of Śiva.-भृत् a. all-supporting.-मङ्गला an epithet of Pārvatī.-मांसाद a. eating every kind of flesh; मत्स्यादः सर्वमांसादस्तस्मान्मत्स्यान् विवर्जयेत् Ms.5.15.-मुख a. facing in every direction.-मूल्यम् A cowrie.-मूषकः 'all-stealing', time.-मेधः a universal sacrifice; राजसूयाश्वमेधौ च सर्वमेधं च भारत Mb.14.3.8.-योगिन् m. N. of Śiva.-योनिः the source of all.-रसः 1 the resinous exudation of the Sāla tree, resin.-2 salt, saltness.-3 a kind of musical in- strument.-4 a learned man. ˚उत्तमः salt.-लालसः N. of Śiva.-लिङ्गिन् m.1 an impostor.-2 a heretic.-लोकः the universe.-लोहः an iron arrow.-वर्णिन् a. of vari- ous kinds; खादिरान् बिल्वसमितांस्तावतः सर्ववर्णिनः Mb.14.88. 27 (com. वर्णिनः पलाशकाष्ठमयाः).-वल्लभा an unchaste wo- man.-वासः, -वासिन् m.,-विख्यातः, -विग्रहः N. of Śiva.-विक्रयिन् a. selling all kinds of things; Ms.2. 118.-वेदः a man who has studied the four Vedas.-वेदस् m. one who performs a sacrifice by giving away all his wealth; Ms.11.1. (-सम्) all one's property; उशन् ह वै वाजश्रवसः सर्ववेदसं ददौ Kath.1.1; चतुर्थे चायुषः शेषे वानप्रस्थाश्रमं त्यजेत् । सद्यस्कारां निरूप्येष्टिं सर्ववेदसदक्षिणाम् ॥ Mb.12.244.23.-वेशिन् m. an actor.-व्यापिन् a. all-pervading.-शक् a. omnipotent, all- powerful.-शान्तिकृत् m. N. of Śakuntalā's son, Bharata.-संस्थ a.1 Omnipresent.-2 all destroying.-सखः a sage; शान्तो यथैक उत सर्वसखैश्चरामि Bhāg.1. 85.45.-संगतः a kind of quick-growing rice. -a.1 appropriate in every respect.-2 met with universally.-संग्रहः a general or universal collection.-संनहनम्, -संनाहः assembling of a complete army, a com- plete armament; see-अभिसारः. -समता equality towards everything; स सर्वसमतामेत्य ब्रह्माभ्येति परं पदम् Ms. 12.125.-समाहर a. all-destroying.-संपन्न a. provid- ed with everything.-संपातः all that remains.-सरः a kind of ulcer in the mouth.-सह a. all-forbearing, very patient; स त्वं जगत्त्राणखलप्रहाणये निरूपितः सर्वसहो गदाभृता Bhāg.9.5.9. (-हः) bdellium. (-हा, also सर्वसहा) the earth.-साक्षिन् a. all-witnessing. (-m.)1 N. of the Supreme Being.-2 N. of wind.-3 of Agni.-साधनः Śiva.-साधारण, -सामान्य a. common to all.-सिद्धिः f. universal success. (-m.) the Bilva tree.-स्वम् 1 everything, the whole of one's pos- sessions; as in सर्वस्वदण्डः, सर्वस्वहरणम् 'confiscation of the whole property'.-2 the very essence, the all-in-all of anything; सर्वस्वं तदहो महाकविगिरां कामस्य चाम्भोरुह Subhāṣ.; see Ś.1.24;6.1; Māl.8.6; Bv.1.63.-स्वारः Vedic sacrifice (एकाह) in which the sacrificer commits suicide (usually a man suffering from some incurable desease with little hope of life); अननन्द निरीक्ष्यायं पुरे तत्रात्मघातिनम् । सर्वस्वारस्य यज्वानमेनं दृष्ट्वाथ विव्यथे । N.17.22.-हर a.1 appropriating everything.-2 inheriting a person's whole property.-3 all-destroying (as death); मृत्युः सर्वहरश्चाहम् Bg.1.34.-हरणम्, -हारः confiscating of one's entire property; सर्वहारं हरेन्नृपः Ms.8.399.-हितम् black pepper. -
10 कण्व
káṇvam. ( kaṇ Uṇ. I, 151)
N. of a renowned Ṛishi (author of several hymns of the Ṛig-veda;
he is called a son of Ghora andﾠ is said to belong to the family of Aṇgiras)
RV. AV. VS. KātyṠr. etc.. ;
(ās) m. pl. the family orﾠ descendants of Kaṇva ib. ;
(besides the celebrated Ṛishi there occur a Káṇva Nārshadá
AV. IV, 19, 2 KáṇvaṠrāyasa TS. V, 4, 7, 5 KaṇvaKāṡyapa MBh. Ṡak. etc.;
the founder of a Vedic school;
several princes andﾠ founders of dynasties;
several authors);
a peculiar class of evil spirits (against whom the hymn AV. II, 25 is used as a charm)
AV. II, 25, 3; 4; 5 ;
(mfn.) deaf KātyṠr. X, 2, 35 ;
praising, a praiser L. ;
one who is to be praised T. ;
(am) n. sin, evil Comm. on Uṇ. ;
- कण्वजम्भन
- कण्वतम
- कण्वबृहत्
- कण्वमत्
- कण्वरथंतर
- कण्ववत्
- कण्ववेद
- कण्वसखि
- कण्वसूत्र
- कण्वहोतृ
- कण्वादि
- कण्वाश्रम
- कण्वोपनिषद्
См. также в других словарях:
devá-sakha — देवसख … Indonesian dictionary
devá-sakhi — देवसखि … Indonesian dictionary
káṇva-sakhi — कण्वसखि … Indonesian dictionary
víṡva-sakha — विश्वसख … Indonesian dictionary
