-
1 क्रमगत
-
2 क्रमः _kramḥ
क्रमः [क्रम-भावकरणादौ घञ्]1 A step, pace; त्रिविक्रमः; सागरः प्लवगेन्द्रेण क्रमेणैकेन लङ्घितः Mb.; Śi.12.18.-2 A foot; (अपनेष्यति) असुरेभ्यः श्रियं दीप्तां विष्णुस्त्रिभिरिव क्रमैः Rām. 5.21.28.-3 Going, proceeding, course; क्रमात् or क्रमेण in course of, gradually; कालक्रमेण gradually, in course of time; कालक्रमेण जगतः परिवर्तमाना Svapna., भाग्यक्रमः course or turn of fate; R.3.7,3,32.-4 Performance, commencement; अविचार्य क्रमं न करिष्यति । इत्थमत्र विततक्रमे क्रतौ Śi.14.53.-5 (a) Regular course, order, series, succession; निमित्तनैमित्तक- योरयं क्रमः &Sacute.7.3; Ms.7.24,.9.85,2.173,3.69. (b) Traditional order; U.6. (c) Order of propriety; लोका- न्तरगतेनापि नोज्झितो विनयक्रमः Nāg.5.11. आत्मीयः पर इत्ययं खलु कुतः सत्यं कृपाया क्रमः । ibid. 5.2; Ku.5.32; प्रियवचन- निवेदनत्वरया क्रमविशेषो नावेक्षितः Pratijñā.-6 Method, man- ner; वर्तस्व च सतां क्रमे Rām.2.25.2; नेत्रक्रमेणोपरुरोध सूर्यम् R.7.39.-7 Grasp, hold; क्रमगता पशोः कन्यका Māl.3.13.-8 A position of attack (assumed by an animal before making a spring); न मया क्रमः सज्जीकृत आसीत् Pt.4.-9 Prepa- ration, readiness; Bk.2.9.-1 An undertaking, enter- prize.-11 An act or deed, manner of proceeding; कोप्येष कान्तः क्रमः Amaru.48,33.-12 Particular manner of reci- ting Vedic texts, leaving at each time one word and taking up another; वेदैः साङ्गपदक्रमोपनिषदैर्गायन्ति यं सामगाः Bhāg.12.13.1. चर्चागुणान् क्रमगुणांश्चापेक्ष्य भवति Mbh. on P.V.1.119.-13 Power, strength; स ईश्वरः काल उरुक्रमो$सौ Bhāg.7.8.9.-14 N. of Viṣṇu.-Comp. -अनुसारः, अन्वयः regular order, due arrangement.-आगत, -आयात a. descended or inherited lineally, hereditary; क्रमायातो$पि भूपतिः Pt.1.73,84;3.167... त्यक्त्वैश्वर्यं क्रमागतम् Nāg.1.4.-उद्वेगः an ox.-ज्यका, -ज्या the sine of a planet declination.-पाठः the Karma reading.-भङ्गः irregularity,-भाविन् successive.-माला -रथः -लेखा -शठः -शिखा various kinds of क्रमपाठ.-योगः succession, order; Ms.1.42.-योगेन ind. in regular manner; तेनैव क्रमयोगेन जिज्ञासुः पर्यपृच्छत Mb.1.132.78. -
3 बत _bata
बत ind. A particle expressing:--1 Sorrow, regret (alas !); बयं बत विदूरतः क्रमगता पशोः कन्यका Māl.3.18; अहो बत महत् पापं कर्तुं व्यवसिता वयम् Bg.1.45.-2 Pity or compassion; क्व बत हरिणकानां जीवितं चातिलोलम् Ś.1.1.-3 Addressing, calling; बत वितरत तोयं तोयवाहा नितान्तम् G. M.; R.9.47.-4 Joy or satisfaction; अपि बत मधुपुर्या- मार्यपुत्रो$धुनास्ते Bhāg.1.47.21; अहो बतासि स्पृहणीयवीर्यः Ku.3.2.-5 Wonder or surprise; वनजे नेति बलं बतास्ति सत्त्वे Ki.13.8; अहो बत महच्चित्रम् K.154.-6 Censure,-7 Truth (सत्यार्थ); कल्याणी बत गाथेयं लौकिकी प्रतिभाति माम् Rām.5.34.6. For the meanings of बत with अहो see under अहो. -
4 विदूर _vidūra
विदूर a. Remote, distant; सरिद् विदूरान्तरभावतन्वी R.13. 48; U.6.39.-रः N. of a mountain or city from which the Vaidūrya jewel or lapis lazuli is brought; विदूर- भूमिर्नवमेघशब्दादुद्भिन्नया रत्नशलाकयेव Ku.1.24; see Malli. thereon, as well as on Śi.3.45; तत्र तस्मै विदूराद्रिरविदूर इवाभवत् Śiva B.3.11. (The forms विदूरम्, विदूरेण, विदूर- तस् or विदूरात् are often used adverbially in the sense of 'from a distance', 'from afar', 'at a distance', 'far off'; वयं वत विदूरतः क्रमगता पशोः कन्यका Māl.3.18.)-Comp. -अद्रिः, -भूधरः See विदूरः; a legendary mountain located in Ceylon and supposed to produce jewels at the rumbling of clouds for the benefit of all comers; घनध्वानजरत्नमेदुरः तथा विदूराद्रिः N.12.55; यस्योत्थिताभिनव- रत्नशलाकयेव लक्ष्मीरुरःस्थलविदूरभुवा विदध्रे Haravijaya 16.25; रत्नाङ्कुररोमाञ्चकञ्चुकिनि विदूरभूधरे Yaśastilaka 3.-ग a. spreading far and wide.-जम् the lapis lazuli.-विगत a. of lowest origin.-संश्रव a. audible a long way off. -
5 क्रम
krámam. a step AV. X, 5, 25 ff. TS. III MBh. etc.. ;
going, proceeding, course (cf. kāla-k-) Mṛicch. Pañcat. Mālatīm. Hit. ;
the way R. II, 25, 2 ;
a position taken (by an animal etc.) before making a spring orﾠ attacking Pañcat. Bhaṭṭ. II, 9 ;
the foot MBh. III, 14316 ;
uninterrupted orﾠ regular progress, order, series, regular arrangement, succession (e.g.. varṇa-krameṇa, « in the order of the castes» Mn. VIII, 24 and IX, 85)
AV. VIII, 9, 10 RPrāt. XV, 5 KātyṠr. R. etc.. ;
hereditary descent Yājñ. II, 119 ;
method, manner (e.g.. yenakrameṇa, in which manner R. II, 26, 20 ;
tad-anusaraṇa-krameṇa, so as to go on following him Hit.);
diet Car. VI, 13 ;
custom, rule sanctioned by tradition MārkP. XXIII, 112 ;
( kramaṉ 1. kṛi, « to follow that rule») Nyāyam. ;
occasion, cause (with gen. orﾠ ifc.) Kathās. XVIII, 380 Hit. ;
« progressing step by step», a peculiar manner orﾠ method of reading andﾠ writing Vedic texts (so called because the reading proceeds from the 1st member, either word orﾠ letter, to the 2nd, then the 2nd is repeated andﾠ connected with the 3rd, the 3rd repeated andﾠ connected with the 4 h, andﾠ so on;
this manner of reading in relation to words is called pada- TPrāt. II, 12, in relation to conjunct consonants varṇa- < ib. >) Prāt. ;
the words orﾠ letters themselves when combined orﾠ arranged in the said manner ib. ;
(in dram.) attainment of the object desired ( orﾠ accord. toﾠ others « noticing of any one's affection») Daṡar. I, 36 f. Sāh. Pratāpar. ;
(in rhet.) a kind of simile (in which the comparisons exhibited correspond to each other in regular succession) Vām. IV, 3, 17 ;
power, strength L. ;
( eṇa, āt) instr. abl. ind. in regular course, gradually, by degrees R. Pañcat. Ragh. etc.;
according to order orﾠ rank orﾠ series Mn. Ragh. etc.
- क्रमकारिका
- क्रमकाल
- क्रमकृत्
- क्रमघन
- क्रमचट
- क्रमचन्द्रिका
- क्रमज
- क्रमजटा
- क्रमजित्
- क्रमज्यका
- क्रमज्या
- क्रमतस्
- क्रमत्रैराशिक
- क्रमदण्ड
- क्रमदीपिका
- क्रमध्वज
- क्रमपद
- क्रमपाठ
- क्रमपार
- क्रमपूरक
- क्रमप्रवक्तृ
- क्रमप्राप्त
- क्रमभङ्ग
- क्रमभाविन्
- क्रमभ्रष्ट
- क्रममाला
- क्रमयोग
- क्रमयौगपद्य
- क्रमरत्नावली
- क्रमरथ
- क्रमराज्य
- क्रमलेखा
- क्रमवत्
- क्रमवत्तु
- क्रमवर्त
- क्रमवृद्धि
- क्रमशठ
- क्रमशस्
- क्रमशास्त्र
- क्रमशिखा
- क्रमसंहिता
- क्रमसंग्रह
- क्रमसंदर्भप्रभास
- क्रमसरस्
- क्रमसार
- क्रमस्तुति
- क्रमाक्रम
- क्रमाक्रान्त
- क्रमगत
- क्रमादित्य
- क्रमाध्ययन
- क्रमाध्यायिन्
- क्रमानुयायिन्
- क्रमानुसार
- क्रमान्वय
- क्रमायात
- क्रमावसान
- क्रमेतर
- क्रमोक्त
- क्रमोढा
- क्रमोद्वेग
См. также в других словарях:
kramágata — क्रमगत … Indonesian dictionary
