-
81 воссоздаться
сов.1. аз нав ба вуҷуд омадан, аз нав ҳосил шудан, таҷдид шудан2. (в памяти, в воображении) ба хотир омадан -
82 восстановить
сов.1. что аз нав бар-қарор (барпо) кардан, аз нав ба вуҷуд овардан; таҷдид кардан; восстановить город шаҳрро аз нав барқарор кардан2. что перен. аз нав тасвир кардан, аз нав муҷассам кардан; восстановить в памяти ба хотир овардан3. кого в чём аз нав соҳиб кардан, аз нав қабул кардан, монондан; восстановить в должности ба вазифаи пештара монондан; восстановитьв правах ба ҳуқуқи пештара соҳиб кардан4. кого-что против кого-чего мухолиф (муқобил) кардан, барангезондан, душман кардан5. что хим.истиқрор кардан -
83 восстановиться
сов.1. аз нав барқарор (барпо) шудан; таҷдид шудан; восстановилась мирная жизнь ҳаёти осоишта аз нав барқарор шуд2. перен. аз нав тасвир шудан, аз нав тасаввур шудан; восстановиться в памяти аз нав ба хотир омадан3. в чём аз нав соҳиб шудан; восстановиться в правах ба ҳуқуқи пештараи худ соҳиб шудан -
84 врезаться
Iсов.1. халидан, фурӯ рафтан, бурида даромадан, бархӯрдан; нос лодки врезался в берег нӯли заврақ ба соҳил бархӯрд2. перен. (вклиниться) даромада рафтан, чуқур рафтан; зада даромадан; кбнница врезалась в ряды неприятеля қӯшуии савора ба сафи душман зада даромад3. перен. нақш бастан, таъсир кардан; врезаться в память дар хотир нақш бастан4. перен. прост. ошиқ шудан, дил бох-тан; врезаться пб уши ошиқи шайдо шудан, ошиқи беқарор шуданIIнесов.1. см. врёзаться ;2. страд. шинонда шудан -
85 втемяшиться
сов. кому прост. ба фикр омадан, ба хотир расидан, маҳкам ба майна ҷойгир шудан; ему втемяшитьсялось, что… ба майнааш маҳкам ҷойгир шудааст, ки… -
86 выбросить
сов.1. кого-что партофтан, андохтан, ҳаво додан; выбросить мусор ахлотро бароварда партофтан; шлюпку выбросило на берег безл. [мавҷ] заврақро ба соҳил бароварда партофт2. что перен. разг. партофтан, баровардан; выбросить лишнюю цитату иқтибоси зиёдатиро партофтан3. что перен. разг. (истратить попусту) беҳуда сарф (исроф, харҷ) кардан4. что дароз кардан, андохтан, ҳаво додан, партофтан; выбросить руку вправо дастро ба тарафи рост дароз кардан5. что баланд бардоштан, афрохтан; выбросить флаг байрақ афрохтан6. что баровардан; выбросить ростки неш задан (баровардан)7. что разг. ба фурӯш баровардан; -выбросить товары на рынок молҳоро ба бозор баровардан <> выбросить дурь из головы прост. аҳмақиро (бемаззагиро) бас кардан; савдоро аз сар дур кардан; выбросить лозунг (призыв) даъват (эълон) кардан, шиор гуфтан (партофтан); - за борт кого-что радди маърака кардан, дур андохтан; выбросить за ворота кого-л. касеро аз кор (аз рӯзй) маҳрум кардан; выбросить из головы (из памяти) кого-что аз хотир (аз дил) баровардан; выбросить на улицу кого-л. 1) (выселить) касеро ба кӯча бароварда партофтан 2) (лиишть работы) касеро аз кор дур кардан -
87 выкинуть
сов.1. кого-что партофтан," андохтан, ҳаво додан2. что перен. партофтан, баровардан, бароварда партофтан; выкинуть из статьй послёдний абзац аз мақола абзатси охиринро бароварда партофтан3. что дароз кардан, андох-тан, партофтан; выкинуть руку вправо дастро ба тарафи рост дароз кардан // баланд кардан, бардоштан; выкинуть флаг байрақ баланд кардан4. что (дать ростки, побеги) баровардан5. кого ы без доп. прост. бача партофтан6. что прост. (пустить в продажу) ба фурӯш баровардан, барои фурӯхтан овардан7. что разг. (проделать) ногаҳон ягон рафтори ғайриоддй кардан; выкинуть номер (шутку, колено, колёнце, фбкус) кирдоре (най-ранге) кардан <> выкинуть за борт кого-что радди маърака кардан; выкинуть за ворота кого-л. касеро аз кор (аз ризқу рӯзӣ) маҳрум кардан; выкинуть из головы (т памяти, из сердца) кого-что аз хотир бар-овардан; выкинуть дурь из головы прост. аҳмакиро(бемаззагиро) бас кардан; савдоро аз сар дур кардан; выкинуть на уицу кого-л. 1) (выселить) ба кӯча бароварда партофтан 2) (лишить работы) касеро аз кор маҳрум кардан -
88 вылететь
сов.1. парида баромадаи (рафтан), парвоз карда рафтан; птица вылетела из гнезда мурғ аз лонааш ; рафт; самолёт вылетел вечером самолёт бегоҳи парида рафт2. баромадан, боло баромадан, баланд шудан; из трубы - л пар аз қубур буг ба3. перен. якбора афтида рафтан; вылететь из седла аз зин парида рафтан4. перен. давида (гох ромадан, якбора пайдо шудан, ҳон намоён шудан; из-за угла вылетела повозка аз хамгашти кӯча якбора аробае пайдо шуд5. перен бароварда шудан, хориҷ кардани он вылетел с третьего курса вай аз сеюм хориҷ карда шуд -ть нулей прост., вылететь стрелой тир баромадан, дартоз рафтан, парид, тан; вылететь в трубу шикаст хӯрдан лис шудан; вылететь из головы (из памятн) тамоман аз хотир баромадан, фаромӯш шудан -
89 выпасть
сов.1. афтидан, ғалтидан; беҷо шудан, аз ҷо баромадан; книга выпала из рук китоб аз даст афтид2. (о зубах, волосах) афтидан, рехтан; зубы выпали дандонҳо афтидаанд3. перен. разг. хориҷ шудан, баромадан, берун шудан; выпасть из игры аз бозӣ баромадан; выпало из памяти тамоман аз хотир баромадааст4. (об осадках) боридан; выпал снег барф борид; выпало много дождей бисёр борон борид5. кому афтидан; ему выпал жребий қуръа ба номи вай баромад6. шудан, будан; выпал удобный случай мавриди қулай шуд; выпал солнечный денек рӯзи офтоби шуд (буд)7. спорт. охтан (дар шамшер-бозй) <> выпасть на долю чью-л., кому-л. насиби касе шудан; на его долю выпала организация всего дела ташкили тамоми кор насиби ӯ шуд -
90 выпустить
сов.1. кого роҳ додан; сар додан, озод (раҳо) кардан; рухсат додан // кого-что баровардан, ҳай кардан; выпустить коров на луг говҳоро ба алафзор ҳай кардан // что сар додан, равондан; выпустить воду из ванны оби ваннаро сар додан // кого-что аз даст додан; выпустить вожжи из рук лаҷомро аз даст додан2. кого (освободить) озод кардан; выпустить из тюрьмы аз ҳабсхона озод кардан3. кого (подготовить) тайёр кардан, тайёр карда баровардан4. что (произвести) баровардан, истеҳсол кардан; выпустить новую марку машины навъи нави мошин баровардан // (пустить в обращение, в действие) баровардан; выпустить облигации облигатсия баровардан // (издать) чоп кардан, баровардан; выпустить книгу китоб баровардан5. что (исключить) баровардан, хориҷ кардан, партофтан; выпустить одну главу як бобро партофтан6. что (выставить наружу) баровардан, ёзондан; выпустить когти чангол ёзондан7. что васеътар кардан; дарозтар кардан; выпустить платье куртаро дарозтар кардан <> выпустить снаряд (пулю) тир андохтан; выпустить в свет нашр (чоп) кардан, баровардан; выпустить в трубу 1) кого ғорат кардан, хонавайрон кардан 2) что исроф кардан; выпустить из виду (из вида) аз мадди назар афтондан; \выпустить из памяти аз хотир баровардан, фаромӯш кардан; \выпустить из рук аз даст додан -
91 выскочить
сов.1. ҷаҳида баромадан, ҷаста (парида) баромадан; выскочить из окна ҷаҳида аз тиреза баромадан; выскочить из трамвая аз трамвай ҷаста фуромадан2. разг. тозон (давида) баромадан; выскочить из-за угла аз гӯшае давида баромадан; он выскочил мне навстречу вай тозон аз рӯ ба рӯи ман ба-ромад3. перен. разг. пайдо шудан, ба вуҷуд омадан; от ожога на коже выскочили пузыри рӯи пӯст сӯхта обила пайдо кардааст4. разг. афтидан, ғалтидан, афтида мондан; из часовбго механйзма выскочил винтик аз механизми соат мурватчае афтидааст; у меня выскочил зуб дандонам афтид5. разг. (вме-шаться) аралаш (қатӣ) шудан, ба гап мудохила кардан <> выскочить замуж саросемавор шавҳар кардан; выскочить из головы (из памяти) тамоман аз хотир баромадан, тамоман фаромӯш шудан -
92 вытравить
Iсов. что мор. сар додан, дароз кардан; вытравить якорную цепь занҷири лангари киштиро сар доданIIсов.1. что равондан, барҳам додан; вытравить пятно доғро равондан2. перен. прост. нест кардан, баровардан; - из памяти аз хотир [тамоман] баровардан3. кого заҳр дода куштан, заҳр дода нобуд кардан; вытравить крыс калламушҳоро заҳр дода нобуд кардан4. что (узор, надпысь и т. п.) бо тезоб нақш (гул) баровардан5. что талаф (поймол) кардан; <> посёвы киштзорро хӯрда талаф кардан6. кого охот. тарсонда баровардан, хӯсонда баровардан; вытравить зайца из леса харгӯшро аз беша хӯсонда баровардан -
93 держать
несов.1. кого-что доштан, даст гирифтан; держать за руку аз даст доштан; он держал в руке книгу вай дар даст китоб дошт // что перен. нигоҳ доштан, аз даст надодан; высоко держать знамя науки байраки илмро баланд нигоҳ доштан; держать рубеж ҳудудро аз даст надодан2. кого-что нигоҳ доштан; держать деньги в сберкассе пулро дар амонат-касса нигоҳ доштан; держать продукты в холодном месте озуқаро дар ҷои салқин нигоҳ доштан3. кого-что боздоштан, нигоҳ доштан, монондан; я не держу тебя, можешь идтй ман туро нигоҳ намедорам, майл дошта бошӣ, рав; кто тебя (его, вас и т. д.) дёржит? туро (вайро, шуморо ва ғ.) кӣ бозмедорад?; держать в плену дар асорат нигоҳ доштан; держать под стражей дар ҳабс нигоҳ доштан; держать на прйвязи баста мондан; долго держать библиотечные книги китобҳои китобхонаро муддати дароз дар дасти худ нигоҳ доштан4. кого-что монондан, нигоҳ доштан; - город на осадном положении шаҳрро дар ҳолати муҳосира нигоҳ доштан; держать в невёдении (в неизвестности) бехабар монондан; держать своих детей в строгости ба фарзандони худ сахтгир будан; держать в повиновении дар итоат доштан5. что такягоҳ будан, дошта истодан; балкон держат четыре колонны пешайвони болохонаро чор сутун нигоҳ медорад6. кого-что идора кардан, нигоҳ доштан; держать власть в свойх руках ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ доштан; держать бразды правления всвоих руках инони ҳокимиятро дар дасти худ доштан7. что риоя кардан; держать дистанцию фосиларо риоя кардан; держать в чистоте тозагиро риоя кардан8. кого-что доштан; держать корову гов доштан; держать оружие аслиҳа доштан9. рафтан, равона шудан, ҳаракат кардан; держать прямо рост рафтан; держи вправо! ба тарафи рост рав!10. в сочет. с сущ. что: держать экзамен имтиҳон додан; держать ответ масъул (ҷавобгар) шудан; держать совет маслиҳат кардан; держать речь нутқ кардан; держать контроль назорат кардан; держать корректуру тасҳеҳ кардан <> держать банк карт. банк гузоштан; держать верх над кем дастболо шудан; держать вожжи в руках зимом дар даст доштан; держать камень за пазухой қасди бад доштан; держать курс (линию) на что-л. роҳи чизеро пеш гирифтан; держать маркуиззати нафси худро нигох доштан; эътиборро ҳифз кардан; держатье парий гарав бастан, шарт кардан; держать путь (курс) куда роҳ рафтан, озим шудан, ба ҷое раҳсипор шудан; держать себя рафтор (муомила) кардан; себя в руках худдорӣ кардан; держать [своё] слово ба ваъда вафо кардан; держать сторону кого, чью ҳимоя кар-дан, тарафдорӣ кардан; держать ухо востро ҳама тан гӯш гардидан, гӯш ба қимор шудан; держать язык за зубами лаб фурӯ бастан, забонро доштан; держй карман [шире]! прост. хобатро ба об гӯй!; держать в ежовых рукавицах кого-л. нисбат ба касе сахтгир будан; держать в руках кого-л. касеро тобеи худ кардан; «V» в страхе тарсонда гирифтан; держать в тайне (в секрете) розро пинҳон доштан, махфӣ нигоҳ доштан; в умё (в голове, в мыслях) что дар хотир доштан; держать в чёрном теле кого-л. ба касе зулм кардан, касеро хору зор кардан; держать в шорах кого-л. ҷилави (таноби) касеро кашида истодан; держать на весу муаллақ шудан; \держать под замком маҳкам (қуфл) карда мондан; \держать под [свойм] крылышком кого-что ҳимоя кардан, ба зери каноти худ гирифтан; \держать при себе (взгляды, мнение и т. п.) изҳор (баён) накардан, ба дигарон нагуфтан; ноги не держат кого мадори поям рафт -
94 деталь
ж1. ҷузъиёт, тафсил; помнить все детали рассказа тамоми тафсилоти ҳикояро дар хотир доштан2. детал, ҷузъ, қисми майдаи мошин; детали машины деталҳои мошин -
95 живо
нареч.1. возеҳу равшан, аён; нағз, ба хубӣ; он живо помнил все события прошлого вай тамоми вақеаҳои гузаштаро нагз дар хотир дошт2. бисёр, хеле; это всех живо заинтересовало ни ҳамаро хеле ба мароқ овард3. бо ҷӯшу хурӯш, бо рӯҳбаландй; пьесу играли очень живо песаро бо ҷушу хурӯш бози мекарданд4. разг. ба тезӣ, тез-тез, бо чаққонӣ, зуд, чобукона; он живо собрался и уехал вай зуд чизҳояшро ғундошту рафт -
96 живой
(жив, -а, -о)1. зинда, барҳаёт; живая рыба моҳии зинда; его родители живы падару модари вай барҳаётанд2. зинда; живая матёрия материяи зинда; живая природа табиати зинда3. ҳақиқӣ, воқеӣ, арҷаста, амалӣ; живая действйтельность ҳақиқати воқей; жив ой пример героизма тимсоли барҷастаи каҳрамонӣ4. шух, чолок, чаққон, серҳаракат, зиндадил, пурҷӯшу хурӯш; живой ребёнок бачаи серҳаракат; живые глаза чашмоии шӯх5. гарм, гарму ҷӯшон; фаъолона; живая торговля бозори гарм; живая беседа сӯҳбати гарму ҷӯшон; живой интерес шавқу ҳаваси зиёд; живое участие иштироки фаъолона; живое любопытство мароқи зиёд6. фасеҳ, таъсирбахш; живой слог услуби фасеҳ; живой рассказ ҳикояи таъсирбахш7. ҳаётӣ, амалӣ, муҳим; живое дело кори амалӣ; живое начинание ташаббуси му-ҳим8. сахт, пуртаъсир; живая обида раиҷиши сахт; живбе воспоминание хотираи зинда9. тк. кр. ф. зинда; жив одной надеждой фақат бо умеду орзу зинда аст10. тк. кр. ф. чаще в сочет. со сл. «в душе», «в памяти», «в сердце» фаромӯшнашуда, дар хотир буда; они до сих пор живы в моей памяти онҳо то ба ҳол дар хотири ман мондаанд <> живой вес вазни зинда; живая вода фольк. оби ҳаёт, оби ҳайвон; живая изгородь чапарак, буттадевор; живой инвентарь мол, чорпо; живой портрет як себу ду тақсим; живое предание ривояти фаромӯшношуданӣ; живая рана реши равон; живая стена девори зинда (қатори зичи одамон); живые цветы гулҳои тару тоза; живые языки забонҳои зинда; живого места нет (не осталось) ҷои солимаш (ободаш) нест (намондаасг); жив ого слова не услышишь як даҳан гапи дуруст намешунави 2) ягон каси чақ-чақ мекардагӣ нест; на живую нитку нӯгидастӣ, нимкора, чала-чулпа; на жив ую руку шитобкорона, саросемавор, чалачулпа; ни жив ни мёртв на зиндаю на мурда; ни одной живой души ҷонзоде (ҳеҷ кас) нест; в живых берун аз гӯр, аз хок берун; жив-здоров сиҳату саломат; жив курилка! ҳанӯз намурдааст (на-мурдай)!; задеть (забрать) за живое кого-л. ба қитиқи касе расидан; по \живойому резать хомдаррон кардан, алоқаро зӯран катъ кардан -
97 жизнь
ж1. ҳаёт, зист, зиндагй, зиндагонӣ; возникновёние жизни на Земле пайдоиши ҳаёт дар рӯи Замии2. зиндагонӣ, зиндагӣ, ҳаёт, умр, ҷон; жизнь человека умри инсон; жизнь растений ҳаёти наботот; борьба за жизн ь мубориза барои ҳаёт; средства к жизни мояи ҳаёт; рисковать жизнью ҷонро ба каф гирифтан; спасти чью-л. жизнь касеро аз марг халос кардан3. ҳаёт; общественная жизнь ҳаёти ҷамъиятӣ; культурная -ь ҳаёти маданӣ; духовная жизнь ҳаёти маънавӣ; хозяйственная жизнь страны ҳаёти хоҷагии мамлакат4. тарзи зиндагӣ (зист, ҳаёт); деревенская жизнь ҳаёти деҳот; кипучая жизнь ҳаёти пурҷӯшу хурӯш; вести праздную жизнь фориғболона рӯз гузарондан; жизнь бьёт ключом ҳаёт дар ҷӯшу хурӯш аст5. ҳаёт, вокеият, ҳақиқат; провести решение в жизн ь қарордодро ба амал баровардан; случай из жизни воқеаи зиндагӣ6. умр, ҳаёт, зиндагонӣ; в течение всей жизни дар тамоми умр; всю свою жизнь он отдал науке вай тамоми умри худро ба илм бахшид; при его жизни дар вақти зинда буданаш7. зиндадилӣ, бардамӣ, ҳаётдӯстӣ; он был весел, полон жизни вай шодмону комрон аз зиндагӣ буд8. ҷӯшу хурӯш, ҷунбуҷӯл, ҳаракат; в доме уже нача-лась жизнь дар хона ҷунбуҷӯл сар шуд9. уст. кас, нафар; враг загубил немало жизней душман бисьёр касонро нобуд кард <> вопрос жизни и смерти масъалаи ҳаёту мамот; между жизнью и смертыо байни ҳаёту мамот; на склоне жизни (дней, лет) дар пиронсолӣ, дар айёми пирӣ; не на жизнь, а на смерть ҷонро дареғ надошта; ё ҳаёт, ё мамот; ни в жизн ь ҳаргиз, асло, ба ҳеч. вачх; по гроб жизни проспг. то дами марг; подруга жизни шутл. рафиқаи ҳаёт, ҳамсар, завҷа; прожигатель жизни айёш; путёвка в жизн ь дастури (роҳномаи) ҳаёт; возвратить к жизни ба ҳуш овардан; аз марг халос кардан; войти в жизнь ба истеъмол даромадан; ба ҳаёт татбиқ шудан; вызвать к жизни боиси пайдоиши чизе шудан, сабабгор шудан; вычеркнуть из [своёй] жизни аз лавҳи хотир шустан; аз дил бароварда партофтан; даровать жизнь ҳаёт бахшидан, афв кардан; дать жизнь кому умр ато кардан, зоидан; дорого продать свою жизн ь ҷон гарон фурӯхтан, беҳуда ҷои нисор накардан; загубить чью-л. жизнь рӯзи касеро сиёҳ кардан, умри касеро сӯзондан (хазон кардан), касеро бадбахт кардан; лишить жизни кого куш-тан, қатл кардан; отдать (положить) жизн ь за кого-что-л. барои касе, чизе чон фидо кардан; покончить с жизн ью худкушӣ кардан; принести жизн ь на алтарь отечества ҷонро фидои ватан кардан; прожигать жизнь айёши кардан; \жизнь -ь моя! ҷони ман!, ҷони ширин!; \жизнь и не рад аз ҷон безор; бисёр хафа; \жизнь ь прожить - не поле перейти зиндагӣ кори осон не -
98 жить
несов.1. зистан, зиндагӣ кардан, умр дидан2. зистан, умр ба сар бурдан; жить зажиточно осудаҳолона зистан; жить уединенно дар танҳоӣ зистан; жить припеваючи бо фароғат умр ба сар бурдан, зиндагии пуру паймон доштан; жить на широкую ногу пуру паймон зистан, зиндагии фаровон доштан; жить собственным трудом бо меҳнати худ зистан, бо дастранҷи худ зистан3. истиқомат кардан, сукунат доштан; он жил на берегу Волги вай дар соҳили Волга сукунат дошт4. (о животных, птицах) зистан, зиндагӣ кардан, будан; эти звери живут на севере ин ҳайвонҳои ваҳшӣ дар шимол зиндагӣ мекунанд5. кем-чем зинда будан; жить надеждой бо умед зинда будан; она жила одними детьмӣ ҳаёти вай барои фарзандонаш буд6. ҳамроҳ (якҷоя) зистан, зиндагонӣ кардан; они живут дружно онҳо аҳлона зиндагонӣ мекунанд7. перен. зинда будан, фаромӯш нашудан, дар ёд (дар хотир) будан; его слова живут в моём сердце суханони ӯ дар ёди ман аст8. с кем разг. алоқа доштан, ишқбозй кардан <> жить в согласии аҳлона зистан; жить душа в душу дӯстона (апоқ-чапоқ) зиндагӣ кардан; жить [как] на вулкане дар байни обу оташ будан; жить своим умом бо ақли худ амал кардан; жить чужим умом бо ақли дигарон рафтор кардан; жил-был буд-набуд; житьпоживать зиндагӣ кардан, рӯз дидан; велеть (приказать) долго жить чашм аз дуньё пӯшидан, аз дуньё даргузаштан, мурдан; [за] здорово живёшь прост. бе сабаб, ҳамту; с волками жить - по-волчьи выть посл.? 8 шаҳри якчашмон равӣ, якчашма шав -
99 забывание
с (по знач. гл. забыть) фаромуш кардан(и), аз хотир (аз ёд) баровардан(и) забывать несов. см. -
100 запечатлеть
сов. что1. таҷассум (муҷассам) кунондан; запечатлеть в произведении образ героя образи қаҳрамонро дар асар таҷассум кунондан2. нақш бандондан, ҷой кардан; запечатлеть в памяти дар хотир нақш бандондан; запечатлеть в сердце дар дили худ ҷой кардан <> запечатлеть поцелуй на чём книжн. бӯса задан
См. также в других словарях:
хотир — [خاطر] а 1. ёд, ҳофиза 2. он чи дар дил гузарад, дил, замир; лавҳи хотир замири дил; ба хотир; барои хотир; ба ризои хотири… барои, ба ҳурмати…, барои хурсандии…; ба (барои) поси хотир барои ҳурмат ё хурсандии касе; хотири ҷамъ бе ташвиш, бо дили … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хотирҷамъ — [خاطرجمع] дилосуда, беташвиш; хотирҷамъ будан осудадил будан, ташвиш ва хавотирӣ надоштан; хотирҷамъ кардан касеро касеро дилосуда кардан, дилпур кардан; хотирҷамъ шудан аз коре, осуда шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хотирҷамъӣ — [خاطرجمعي] осудагии хотир, ташвишу дилбеқарорӣ надоштан, осуда будан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хотирҷамъона — [خاطرجمعانه] ба оромӣ, ба осудагӣ, бо фароғи хотир, бе ҳеҷ нигаронӣ ва изтироб … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ёд — [ياد] 1. хотир, ҳофиза 2. ба хотир овардан, ёд кардан 3. ёдбуд, хотира; ёди касро кардан, ба некӣ ба ёд овардани касе 4. маҷ. орзу; хаёл, ба ёди рӯи (касе); ёд гирифтан а) омӯхтан, аз худ кардан, фаро гирифтан, таълим гирифтан; б) дарк кардан,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
дил — [دل] 1. узви марказии низоми гардиши хуни одам ва ҳайвон, ки ҳаракати хунро идора мекунад, қалб; дили бемор дили касал, дили дардманд 2. маҷ. марказ, васат, миён, дарун: дили мамлакат, дили кӯҳ; дили санг мағзи санг, миёни санг; дили шаб ними шаб … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
лавҳ — [لوح] а 1. ҳар чизи сатҳаш паҳни сангӣ, филизӣ ва ғ., ки дар рӯи он хат менавиштанд ё нақшу нигор мекашиданд; лавҳи мазор сангнавиштаи сари қабр, санги мазор 2. ду тахтаи аз ҳам гузаронидашудаи шабеҳ ба курсича, ки бар рӯи он китобро монда… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
малол — [ملال] а. озурдагӣ, озор; андӯҳ, ғам; дилтангӣ, афсурдагии хотир; муқоб. бемалол; малоли хотир боиси озурдагии хотир; боиси дилтангию зиқӣ; малол омадан (расидан) боиси озурдагии хотир шудан (коре ё гапе); боиси ташвишу заҳмат шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ором — [آرام] 1. сокит, хомӯш, осуда, бе сару садо, сокин 2. сукун, субот, қарор, тоқат 3. оҳиста, ҳамвор, ба як қарор; муқоб. шитоб 4. батааннӣ, батамкин, вазнин; хоби ором хоби роҳат, хоби осуда ва беташвиш, хоби бароҳат; ором будан а) сокит будан,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
осуда — [آسوده] 1. сифати феълии замони гузаштаи осудан 2. беғам, беташвиш, даросоишбуда, хотирҷамъ, ором, тинҷ, роҳат, фориғ; осуда гардидан (шудан) ором шудан, тинҷ шудан, аз ташвиш раҳидан, хотирҷамъ шудан; осуда нафас гирифтан хотирҷамъ шудан, баъд… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
қабз — I [قبض] а. кит. гирифтан бо даст (панҷа); қабзи хотир гирифтагии хотир, малоли хотир; қабзи ҷон гирифтани ҷон, мирондан; қабзу баст гирифтану додан, додугирифт; санад, ки ба бадали чизи гирифта медиҳанд II [قبض] а. гирифторӣ, дар банд будан;… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ