-
1 раттын
-
2 ад раттын
дать вкус, быть приятным -
3 ком раттын
идиом. согласиться; подчиниться -
4 салам раттын
«Уæ райсомтæ хорз!», – салам радта Додор зæхкъахджытæн. – «Доброе утро!», – поприветствовал Додор землекопов. (Мамсыраты Д., Додоры дидинджытæ)
-
5 сæр мæлæтмæ раттын
идиом. сложить голову, погибнуть -
6 формулировкæ раттын
сфрмулировать, дать формулировку -
7 фæлгонц раттын
-
8 æргом раттын
идиом. направиться -
9 къух
галиу къух – левая рука
рахиз къух – правая рука
къухы æнгуылдзтæ – пальцы руки
къухы кæлмæрзæн – носовой платок
къухы тылд – жест
къухыфтгæ – доступный
къух ауигъын – перен. махнуть рукой, разочароваться
къух æвæрын – подписываться, расписываться
къух раттын – подать руку
къухмæ раттын – вручить
къух саразын – выручить, оказать поддержку (в горе, в трудную минуту)
къухтæ тилын – махать руками, жестикулировать
искæй къухтæй сындз тонын – погов. чужими руками колючки рвать (соотв. чужими руками жар загребать)
искæй къух сындз тонæн – погов. чужой рукой только колючки рвать (соотв. чужие руки легки, да не к сердцу)
-
10 ад
Iмады ад дзы федтон – она была для меня, как мать (дословно: матери вкус от нее (я) увидела)
ад раттын – доставить радость, удовольствие
идиом. адыл уадзынидиом. хи адыл нæ уынсм. ад кæнын IIIсм. ад кæнын II -
11 аккаг
(мн. аккæгтæ)1) достойный, пристойныйаккаг дзуапп раттын – дать достойный ответ
2) соответствующий, подходящий, должный, надлежащий3) приличный4) заслуженныйаккаг уайдзæф – заслуженный упрёк
-
12 бардзырд
приказ; ордербардзырд раттын – отдать приказ, приказать
бардзырдмæ гæсгæ – согласно договору
Ай бардзырд у æви цы? Афтæ рауади, цыма дын адæм иууылдæр салдæттæ сты, ды та – сæ командир – Это приказ или что? Так вышло, будто народ для тебя – солдаты, а сам ты – их командир («Мах дуг», 2007, №10)
Мæхинымæр ахъуыды кодтон: ныртæккæ бардзырд ратдзæни, цæмæй мæ фехсой, уый тыххæй. – Я подумал: сейчас он прикажет меня расстрелять. (Ж.-П. Сартр, Стена. Тæлмацгæнæг – Хъодзаты Æ.)
-
13 квитанцæ
-
14 ком
(мн. кæмттæ)1) рот; пастькомы рæзынæг – анат. слюнная железа
ком ивазын – зевать
2) открытая сторона мешка; горлышко (кувшина)3) ущелье4) острие, лезвие (ножа, сабли и т. н.)идиом. ком дæттынидиом. ком раттынидиом. коммæ кæсынидиом. ком бæттынидиом. ком дарын -
15 монон
духовный, связанный с внутренним миром человекамонон хæзнатæ – духовные ценности
Æз æрбахуыдтон монон хæзнатæн сæ аргъ бæлвырдгæнæг æмæ уыдон уæйгæнæг комиссионеры æмæ йын кънйаз Андрейы иунæг фыны сæрмæ æппæт нидерландаг литературæ раттынæй зæрдæ бавæрдтон – Я пригласил комиссионера по продаже и переоценке духовных ценностей и предложил ему всю нидерландскую литературу за один сон князя Андрея (Гæздæнты Г., Повесть о трех неудачах. Тæлмацгæнæг – Гусалты Барис)
...ирон адæмы рагон материалон æмæ монон культурæ. –...древняя материальная и духовная культура осетинского народа. (Дзуццаты Х.-М., «Мах дуг», 1998, №12)
Уымæ гæсгæ ацы æгъдауæн уыдис ахсджиаг нысаниуæг адæмы хæдзарадон-монон царды – Поэтому у этого обычая было важное значение в хозяйственной и духовной жизни народа (Цыбырты Людвиг, Ирон адæмон бæрæгбонтæ)
...монон-этикон домæнтæ –...духовно-этические требования (Уарзиаты Вилен, «Мах дуг», 1991, №6)
Афтæмæй скъуыдысты монон æмæ культурон традицитæ – Так разрывались духовные и культурные традиции (Джыккайты Ш., Уац «Ныхас кувæндоны раз»)
-
16 ныфс
(мн. ныфсытæ)1) надежда, опора, упованиемæ ныфс ды дæ – ты моя опора
2) вера, уверенностьныфс басæттын – сломить волю, подорвать веру в свои силы
йæ ныфс æм кæсы – он уверен в себе
ныфс раттын – вдохновить кого-л.
ныфс ауадзын – вдохнуть мужество в кого-л.
ныфс бахæссын – отважиться, решиться
ныфсытæ бавæрын – пообещать
-
17 ныхкъуырд
(мн. ныхкъуырдтæ)1. подавленный; унылый2. сопротивление, отпорныхкъуырд раттын – дать отпор, оказать сопротивление
-
18 салам
-
19 салют
уæлахизы салют – салют победы
салют дæттын – салютовать (залпами)
ссæдз артиллерион залпæй салют раттын – произвести салют двадцатью артиллерийскими залпами
-
20 сихор
(мн. сихæрттæ)сихор раттын – подать обед
сихор хæрын – обедать
сихормæ хуыссæны фæхуыссы – (я) пролежал до обеда в постели
- 1
- 2
См. также в других словарях:
раттын — ↑ дæттын Хуымæтæг, аразгæ, цæугæ мивдисæг. Æххæст хуыз. Æбæлвырд формæ бирæон нымæцы: раттынтæ Æбæлвырд формæ æн ыл: раттæн Æбæлвырд формæ æн ыл бирæон нымæцы: раттæнтæ йедтæ Ифтындзæг: Æргомон здæхæн. Нырыккон афон. æз раттын … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
раттын — з.б.п., радтон, радтаин, ратдзынæн … Орфографический словарь осетинского языка
ДÆРЧЪЫ ХЪУС ДÆР НÆ РАТТЫН — тж. СÆНЫЧЧЫ ХЪУС ДÆР НÆ РАТТЫН см. СÆНЫЧЧЫ ХЪУС НÆ РАТТЫН Æлгъин, æппындæр никæмæн ницы дæттын. Æфсати, æвæццæгæн, йæ чеппыл нæ уыди æмæ йын дæрчъы хъус дæр нæ ратта. (МД. 1985, 8.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆНЫЧЧЫ ХЪУС НÆ РАТТЫН — см. ДÆРЧЪЫ ХЪУС ДÆР НÆ РАТТЫН Æппындæр ницы раттын. Схъæлатæм туг бафидынмæ æнхъæлмæ кæсæм ныр ауал азы, фæлæ нын иу сæныччы хъус дæр нæ радтдзысты. (Биазырты Д. Гуацъæтæ æмæ Схъæлатæ.) Иунæг сæныччы хъус дæр ын нæ радта йæ бирæ азты куыстмæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
СУДЗГÆ СУДЗИН ДÆР НÆ РАТТЫН — Æппындæр никæмæн ницы раттын … Фразеологический словарь иронского диалекта
УД РАТТЫН — 1. Амæлын. Мæ зæронд дæр уым Хуыцауæн йæ уд радта... (Дзадтиаты Т. Царды фæндагыл.) Йæ уд дæр ратдзæн йæхи сраст кæныны тыххæй. (Богазты У. Фыдбоны халæттæ.) 2. Исты тынг зæрдиагæй, тырнгæйæ аразын, æппæт тыхтæ исты аразынмæ раттын. Положить душу … Фразеологический словарь иронского диалекта
ФÆСТАГ КОПЕЧЧЫ ОНГ ДÆР РАТТЫН — Химæ ницыуал ныууадзын (раттын, бахардз кæнын). До последней копейки. To the last farthing (penny) … Фразеологический словарь иронского диалекта
АРХИВМÆ РАТТЫН — Исты (хъуыддаг, дзаума æ.æнд.а.) хъæуæгыл нал нымайын æмæ йæ ахибар кæнын, аппарын, хъус æм мауал дарын. Сдать в архив … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЫЛТÆН ИУ РАТТЫН — Ныццæвын … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆРЗÆЙÆН ИУ РАТТЫН — Искæй ныццæвын, фæнæмын, атæрын. Дать по шее … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДОНЫ КЪУС НÆ РАТТЫН — Æлгъин, чъынды уæвын. Оны Калачы ма хор уæййаг уыд иуæй иутæм, фæлæ туджы аргъ... æфстау та дын доны къус дæр ничи авæрдзæн ахæм тыхст заманы. (Нафи, Сосо бадзуры.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
