уымæл

Дзæбæх минасы фæстæ тынг хорз бафынæй дæн æхсæвы. Стæй, слест кæй фæцис, уымæй дар райгонд уыдтæн. – После хорошей трапезы я крепко уснул ночью. Да и тем, что следствие было закончено, я был доволен. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)

Алыгъд Эвбейы сакъадахмæ æмæ уым амард нæ эрæйы размæ 322 азы. – Убежал он на остров Эвбею и умер там в 322 году до нашей эры. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай)

Ныр та уымæ гæсгæ не хæс у <...> ирон адæмы национ-культурон традицитæ бахъахъхъæныны хъуыдаджы ирон скъола куыд сахадыдта, уый раиртасын. – Поэтому сейчас наша задача – исследовать как осетинская школа поспособствовала сохранению национально-культурных традиций осетинского народа. (Бзарты Руслан, «Мах дуг»)

Фадеевы ныхæстæ исты куы сахадыдтаиккой, уæд та фæстæдæр, 50-æм азты, хахуырты азар нæ басыгътаид нæ хуыздæр фысджыты. – Если бы слова Фадеева оказали бы какое-нибудь воздействие, то тогда позже, в 50-е годы, кошмар наговоров не погубил бы наших лучших писателей. (Хъодзаты Æ., «Мах дуг», 2007, №10)

Уазæгимæ ныхас кæнгæйæ, Сафар тамако сдымынмæ хъавыд æмæ уал раздæр йæ сигареттæ уымæ бадардта, бадым, зæгъгæ. – Разговаривая с гостем, Сафар, перед тем как закурить самому, протянул сигареты ему (гостю), предлагая тем самым закурить. (Мамсыраты М., Æцæгæлон бæстæ)

Мах цы фæндагыл стæм, ууыл ацыдысты раздæры ССР Цæдисы бирæ адæмтæ, йе ‘взаг сæфты къахыл кæмæн лæууыд, суырыссаг уæвынæй тас кæмæн уыд, иу дзырдæй, мах ныртæккæ цы низæй сæйæм, уымæй чи сад, уыдон. – По пути, по которому сейчас идем мы, пошли многие народы бывшего СССР, чьи языки были на грани исчезновения, у кого была опасность обрусеть, одним словом, народы, болевшие той болезнью, которой болеем сейчас мы. (Журнал «Мах дуг»)

мыггæгтæ кæрæдзимæ сызнаг сты. – …между двумя родами вспыхнула вражда. (Гæдиаты Секъа, Азау)

Цæвиттон, цыбыр, æдых мыггаг тыхджын мыггаджимæ куы сызнаг уыдаид истæй фæдыл, уæд-иу архайдта йæхи бауазæг кæнын æндæр стыр æмæ тыхджын мыггагæн. – Словом, если малочисленный, слабый род поссорится с родом сильным, то слабый род пытался найти покровительство в лице другого большого и сильного рода. (Беджызаты Ч., Мæсгуытæ дзурынц)

Галилей уыди Коперничы фæдон, фæлæ йæ зæрдæйы хъуыдытæ æргом не ’вдыста, уымæн æмæ зыдта, дины хицæуттæ йæм кæй сызнаг уыдзысты, уый. – Галилей был последователем Коперника, но свои воззрения он открыто не выказывал, потому что знал, что иначе священнослужители восстанут против него. (Сиукъаты Н., Дун-дуне нæ алфамбылай)

Доны был чи уыд, уый сæм чъылдымырдæм лæууыд æмæ йын рæстмæ не ’взæрстой йæ гуырыконд, фæлæ иу диссаг уыд иннæмæ бакæсын: кæм лæууыд, уым дон арф уыд, хæццæ кодта йæ сагæхты онг æмæ йæ трусик йæ сагæхты цур рапуситæ; йæ трусикы сæрмæ, бæхы æргъомау, æрзæбул йе стыр гуыбын æмæ йын æнагъæттаджы хуыз лæвæрдта. – Тот, кто был на берегу, стоял к ним спиной, поэтому они не могли разглядеть его внешность, второй же поразил их своим видом: вода доходила ему до трусов, а над ними, подобно вьюку, свисал большой живот, придававший ему (мужчине) необычный вид. (Гуыцымæзты А., Дæ уды фарн)

…тæхудидæгæй, нæ парламент иу хатт куы бавдæлид æмæ йæ иу æмбырды, ныртæккæ нæ нацийæн æппæты ахсджиагдæр цы фарста у, уымæ <...> куы ’ркæсид æмæ исты мадзæлттæ куы ’рхъуыды кæнид! – …о, если бы наш парламент хоть раз удосужился рассмотреть наиважнейший для нашей нации вопрос и принять какие-нибудь меры! (Газет «Пульс Осетии», 2008, №16)

Уарзы лæппуйы йе схæссæг – цыма булæмæргъ уардийы. – Любит наставник своего ученика, словно соловей розу. (Ш. Руставели, Стайы цармдарæг. Тæлмацгæнæг – Бестауты Г.)

Уым царди хъæлдзæг даргъкъахджын, сырх уарди. – Там жила радостная, длинноногая, красная роза. (Галуанты Людæ, Малусæг æмæ гæлæбу)

Ацы уацы тыххæй афтæ биноныгæй уымæн дзурын, æмæ мæ фæнды, цæмæй йæм сæ хъус æрдарой нæ хицауад, нæ интеллигенци, нæ адæм иууылдæр æмæ хъуыддагæй исты саразынмæ бавналой. – Об этой статье я так обстоятельно для того говорю, чтобы на нее обратили внимание наше правительство, наша интеллегенция, весь наш народ и на практике что-нибудь сделали. (Хъодзаты Æ., Вилены мысгæйæ)

Уымæн хорз æвдисæн – уацау «Джанаспи», советон сывæллæттыл кæй ныффыста, уыцы радзырдтæ æмæ а.д. – Хорошим свидетельством тому является повесть «Джанаспи», рассказы, написанные для советских детей и т.д. («Мах дуг», 2007 аз, №2)

«Ма мын тæрс уымæй, дæуæй фæраздæр уыдзынæн», – загъта Оленин. – «Небось раньше тебя встану», – отвечал Оленин. (Лев Толстой, Хъазахъхъ)

Фæкомкоммæ ис Тепсыр раззаг лæджы цæсгоммæ. Цыма йæ кæмдæр федта, уый хуызæн æм фæкастис. – Тепсыр устремил взор на (шедшего) впереди мужчину. Ему показалось, как будто он его где-то видел. (Коцойты А., Дыууæ фембæлды)

Хъази <...> фæкомкоммæ, Дзыцца цы тыхтон æрбахаста, уымæ æмæ афарста йæ зæронд мады:... – Кази взглянул на принесенный Дзыцца сверток и спросил свою старую мать:... (Дзесты К., Чидæр)

Йæ сынтæгыл йæхи куы æруагъта, уæд фæкомкоммæ Джерджийы сынтæгмæ. – Опустившись на свою кровать, она направила взгляд на постель Джерджи. (Гуыцмæзты А., Дæ уды фарн)

Уымæн та хъауджыдæр нæ уыд – фæнды хуыснæг амардаид, фæнды разагъды лæг. – А ему без разницы было – хоть вор умрет, хоть авторитетный человек. (Гæлуаты А., Худæг æмæ Дудæг)

Оленин афтæ æнхъæл уыд, æмæ фæлмæст хъæбатыр кавказаг æфсæдтæм йæхæдæг дæр нымад кæуыл уыд, уыдонмæ кæмдæриддæр цингæнгæйæ, дзæбæх цæстæй ракæсдзысты, уæлдайдæр та хъазахъхъ, æмæфсæддон хæцæг адæм, æмæ, уымæ гæсгæ, стыр дисы бацыд, цы ’гъдау ын радтой, ууыл. – Оленин сначала думал, что изнуренное храброе кавказское воинство, которого он был членом, будет принято везде, особенно казаками, товарищами по войне, с радостью, и потому такой прием озадачил его. (Лев Толстой, Хъазахъхъ)

Дзæуыджыхъæуы фысымуат «Владикавказ»-ы хæдфарсмæ цы хæдзар ис, уым цæрæм. – Мы живем в том доме во Владикавказе, который находится непосредственно у гостиницы «Владикавказ». (Дзасохты М., Дæллаг Ир)

Коцойты Арсен уыд ирон прозаиктæн сæ тæккæ оригиналондæр (Токаты Алихан нæ поэтты ’хсæн æппæты хæдхуыздæр куыд у, афтæ), æмæ махæн цымыдисаг фыццаджыдæр уымæй у. – Арсен Коцоев был самым оригинальным из наших прозаиков (как самым своеобразным из наших поэтов является Алихан Токаев), и нам он любопытен прежде всего этим. («Мах дуг», 2007, №1)

Цон фæстæмæ Уæрæсемæ! Ам мæнæн цард нæй. – Поеду-ка я обратно в Россию! Нет мне здесь житья. (Брытъиаты Е., Уæрæседзау)

– Гъе, ныртæккæ æрбатæхдзæн!..– загъта мын цинæн мæлгæ Максим Максимыч, – цон дæлæ кæрты дуармæ, уым æм банхъæлмæ кæсон... Эх! Æвгъуаг, Н-имæ зонгæ кæй нæ дæн... — Ведь сейчас прибежит!.. – сказал мне Максим Максимыч с торжествующим видом, – пойду за ворота его дожидаться... Эх! жалко, что я не знаком с Н... (М. Лермонтов, Максим Максимыч)