-
1 теплиться
несовер. мынæг рухс кæнынтеплилась лампада – лампадæ мынæг рухс кодта
теплится надежда (перен.) – ныфс мынæг рухс кæны
-
2 безотрадно
нареч. æнæрайæй, æнæрайгæ, æиæзæрдæрухс, æнæзæрдæрухсæй -
3 засветло
нареч. рухсæйвыехать в поле засветло – быдырмæ рухсæй ацæуын
-
4 освещать
несовер. рухс кæнын, рухс дæттынсм. осветить -
5 освещение
ср. рухслæвæрд, рухсэлектрическое освещение – электрон рухс
-
6 посветить
совер. рухс раттын, рухс скæнын -
7 посветлеть
совер. фæрухс уын, фæирд уыннебо посветлело – арв фæрухс ис, арв фæирд ис
-
8 просвечивать
несовер.1. (быть прозрачным) рухсдзыд уын, рæсуг уынбумага просвечивает – гæххæтты рухс цæуы
2. (проникать – о свете) зынын, хъарын -
9 свет
I муж. рухсдневной свет – боны рухс
II муж. (мир, вселенная) дуне, дунетæ, бæстæ, дзыллæбросить свет на что-л. (перен.) – рухсы цъыта бахæссын истæмæ
хотел объехать целый свет (Грибоедов) – æгас дунейыл æрзилынмæ хъавыд
страны света – дунейы бæстæтæ
-
10 светить
несовер. рухс кæнынсветит месяц, ночь ясна (Пушкин) – мæй рухс кæны, æхсæв ирд у
-
11 светиться
несовер. рухс кæнын, рухс уадзын -
12 светлеть
несовер. рухс кæнын, ирд кæнынтихо край земли светлеет (Пушкин) – зæххы кæрон сындæггай фæрухс кæны
-
13 ясность
жен. ирддзинад, бæрæгдзинад, æргомдзинад, рухсвнести ясность во что-л. – бæрæгдзинад бахæссын, рухс бахæссын
-
14 безотрадный
прил. æнæрай, æнæрайгæ, æнæзæрдæрухс -
15 безутешный
прил. æнæзæрдæрухс -
16 беспросветный
-
17 включить
совер.1. тех. баргъæвынвключите свет – рухс ссудзут (бакæнут)
2. (ввести в состав) бафтауын, нымады бакæнынвключите и его – уый дæр бафтаут
включить в список – номхыгъдмæ бахæссын
-
18 выпускать
несовер. уадзын, уæгъд кæнынсм. выпуститьна волю птичку выпускаю при светлом празднике весны (Пушкин) – цъиуы йæхи бар уадзын уалдзæджы рухс бæрæгбоны
-
19 гасить
свечу – цырагъ хуыссын кæнын -
20 гаснуть
несовер. хуыссын, мынæг кæнын (артæй, цырагъæй æ. æнд.)огонек то трепетал, то снова гас (Лермонтов) – зынг иу куы стыбар-тыбур кодта, куы та иу бамынæг
гаснет небосклон (перен.) – æрвгæроны рухс мынæг кæны
См. также в других словарях:
Рухс Дзуар — горная вершина в Северной Осетии; находится в системе Лесистого хребта. В основе перевода оронима лежат два элемента, где рухс – «светлый»; дзуар – «святилище» (осет.). «Светлое святилище» … Топонимический словарь Кавказа
РУХС СÆНТТÆ — Хорз хъуыдытæ, фæндтæ. Дæ бон хорз, мæ Райгуырæн Фыдыуæзæг! Æрæздæхти дæ чызг æмæ дын зынаргъ лæварæн нæ зæрдæйы хъарм рухс сæнттимæ æрхаста. (Гаглойты В. Уарзондзинады кадæг.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
РУХС ЦÆСТÆЙ КÆСЫН — Буцæй, райгæ, сæрыстырæй хи æвдисын. Кæстæртæм рухс цæстæй бакаст, йæ сæр банкъусгæйæ. (МД. 1983, 1.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
рухс — з.б.п., сытæ … Орфографический словарь осетинского языка
рухсæй — з.б.п., фæрсдз … Орфографический словарь осетинского языка
РУХСÆТХАН — Бонвæрноны фырт. кæс «АРВЫ ДУАР» Ы СÆРГÆНДТÆ … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЫНÆЙ РУХС СУАДЗЫН — тж. БЫНДЗАРÆЙ РУХС СУАДЗЫН 1. Исты куыст, архайд æмæ æндæр ахæм кæронмæ фæуын. 2. Ныппаплой кæнын, быны хæрд, нозт бакæнын. Æнæхъæн æфтауцдонæн йæ бынæй рухс суагътой! (Козаты Х. Тæригъæдтæ.) Гъе, ныр дæ уæлибыхтæй райгæ у. Мах сын ныртæккæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆ НÆ РУХС КÆНЫН — Ницæуыл цин кæнын, æнкъард кæнын. Театр йæхæдæг дæр хорз пропагандæгонд нæ цæуы. Йæ уындæй зæрдæ нæ рухс кæны, æдзæллагхуыз кæй у, уый аххосæй. (СИ. 1990, 37.) Нал рухс кæны йæ зæрдæ (Таймуразæн) райсом раджы, хуры фæзындмæ кæсгæйæ. (Арсен,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆЙЫ РУХС — Адджын, уарзон, ахсджиаг адæймаг, буц кæмæй уыдæуа, ахæм. Цæмæн риссын кæныс дæхи, мæ зæрдæйы рухс, цард рæсугъд куы у? (Беджызаты Ч. Октябры тырысаимæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗÆРДÆМÆ РУХС БАКÆСЫН — тж. ЗÆРДÆМÆ РУХСЫ ЦЪЫРТТ БАКАСТ тж. ЗÆРДÆМÆ ХУРЫ ЦÆСТ БАКАЛД Цин кæнын. Талынг ныккæндмæ хуры тынты дзыгуыр куыд бахауа, афтæ Таймуразы тар зæрдæмæ дæр чысыл рухс бакасти. (Коцойты А. Сæумæрайсом.) Мæ зæрдæйыл хуры цæст æрбакаст æмæ загътон, ныр… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ТÆНТÆЙ РУХС ЦÆУЫН — Тынг смæллæг уын. Бирæгъ дæр, дам, йæ тæнтæй рухс кæмæн фæцæуы, уымæ фæуæнды. (Хъайтыхъты А. Хъысмæт.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
