-
1 куыдфæстæмæ
идиом. постепенно, не сразу -
2 куыдфæндыйы
прил. безразличный, небрежныйМахæн та не ’гъдæуттæ сты нæ адæмы зынаргъдæр хæзнатæ, æмæ сæм куыдфæндыйы цæстæй кæсæн нæй. – Для нас же наши традиции самое большое народное сокровище, и относится к ним безразлично нельзя. (Хъесаты Валодя)
-
3 куыдфæнды
нареч. как-нибудь; как угодно -
4 куыдфæндыйæ
нареч. как-нибудь; кое-как, небрежно -
5 афтæмæй
1) нареч. так, в таком виде, таким образомАфтæмæй цæугæ нæй, мæ мады хай! Бар райсын хъæуы дохтырæй. – Так, матушка, уходить (отсюда) нельзя. Нужно испросить разрешение у врача. (Цоциты Р., Æцæг адæймаджы таурæгъ)
2) союз итак, таким образомАфтæмæй раздæры дыууæ хæлары æнæ аххос бæрæгæй куыдфæстæмæ кæрæдзийæ ахицæн сты. – Таким образом, два бывших друга, без видимых причин, мало-помалу раздружились. (Мамсыраты Дæбе, Адæмы уарзон)
3) союз а между тем, когда какÆрмæст Тæтæрхъан никуы ма зыны, афтæмæй та ахæм æхсæны хъуыддаджы уый кæддæриддæр разæй вæййы. – Лишь Татаркана пока не видно, а между тем место в таких общественных делах он всегда бывает в числе первых. (Дзугаты Г., Æхсарджын барæгæн)
4) куыд …, афтæмæй …куыд фехъуыстам, афтæмæй … – как нам стало известно …
куыд рабæрæг, афтæмæй … – как выяснилось …
Куыд рабæрæг, афтæмæй Реуазы хъуыддæгтæ уый размæ дæр хъуыстгонд уыдысты. – Как выяснилось, деяния Реваза были известны и раньше. (Хъуылаты С., Æууæнк сыл нæй)
-
6 куыд
I(мн. куыдтытæ)IIнареч.1) качеств., вопросит. какКуыд мын загътай? – Как ты мне сказал?
Ды куыд ацыдтæ сахармæ? – Ты как доехал до города?
Куыдтытæ цæрут? – Как поживаете?
2) как-то, именноХъæдты ис ахæм сырдтæ, куыд: бирæгътæ, æрсытæ, рувæстæ. – В лесах водятся звери, как-то: волки, медведи, лисицы.
идиом. æмæ куыдидиом. куыдфæстæмæ -
7 удгоймаг
(мн. удгоймæгтæ)человек; личностьÆмæ, раст зæгъгæйæ, Васо, куыд удгоймаг, хъомыл кодта æмæ рæзти ацы историон-культурон æмæ идеологон атмосферæйы. – И, по правде говоря, Васо как личность формировался и рос в этой историко-культурной и идеологической атмосфере. (Джусойты Н.)
Фæлæ Арсены сфæлдыстады ис, дыууæ удгоймаджы ахаст æмæ уарзт æндæр, реалистон, хуызты чи æвдисы, ахæм уацмыстæ дæр. – Но в творчестве Арсена есть также произведения, показывающие взаимоотношения и любовь двух людей другими, реалистическими способами. (Джыккайты Ш.)
Уынджы уыцы æртæ удгоймаджы йеддæмæ ничи зынди æмæ лæппу хинымæр загъта: «Æвæццæгæн, уыцы дзырдтæ мæнмæ арæзт сты». – На улице, кроме тех трех человек, никого не было и парень про себя решил: «Наверно, эти слова обращены ко мне». (Коцойты А., Кæфхъуындар)
Бинонтæ – мæ фыды фыды æмæ йе ’фсымæры цæуæт æгæр сбирæ сты, дæс æмæ ссæдз удгоймаджы, æмæ куыдфæстæмæ рæстмæ нал фидыдтой. – Семейство наше – дети моего деда и его брата – расплодилось до количества тридцати душ, и под конец члены семьи перестали друг с другом ладить. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
-
8 æхсæны лæг
идиом. посредник, арбитр, третейский судьяКуыдфæстагмæ-иу æхсæны лæгты уæздан æмæ арæхстджын ныхæсты фæрцы туджджынты тох арæх фидауынмæ дæр æрцыд. – В итоге, благодаря деликатным и искусным речам третейских судей, кровники заключали мир. ( «Фидиуæг», 1957 аз, №7)
См. также в других словарях:
куыдфæстæмæ — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
куыдфæнды — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
ДÆЛÆМÆ ДÆР СИМЫН ÆМÆ УÆЛÆМÆ ДÆР — Куыдфæнды кæнын, цы фæнды, уый аразын. Иу дзырдæй, æнæфсармæй вагоны дæлæмæ дæр симдтой æмæ уæлæмæ дæр... Æрхъавыдысты хицауиæгмæ. (Х. 1993, 19.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
КÆХЦГÆНÆН — см. КÆХЦГÆНÆН – перевод Ирон адæмæй ацы бæрæгбон чи нæ зоны, æвæццæгæн, ахæм нæй. Вæййы сусæны мæйы дыккаг хуыцаубоны. Бæрæгбон афтæ кадджын уыди, æмæ бирæтæ уыцы мæй Кæхцгæнæны мæй хуыдтой. Алы ноггуырд лæппуйæн дæр скæнынц кæхц. Раздæрты… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Алантæ — см. Алантæ – перевод Алантæ – ирайнаг æвзæгтыл дзурæг æнæнымæц бирæ знæмтæ, нæ эрæйы агъоммæйы фæстаг æнусы рахицæн сты Дон æмæ Кавказы сæрмæтаг цæрджыты æхсæнæй, византийаг фыстыты, чингуыты сæ хуыдтой алантæ (уырыссагау ястæ, гуырдзыйагау –… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ДЗЫВГЪИСЫ ДЗУАР — см. ДЗЫВГЪИСЫ ДЗУАР – перевод Ирыстоны зындгонддæр кувæндæттæй иу у Дзывгъисы дзуары кувæндон. Кувæндон ис Куырттаты комы, Дзывгъисы хъæуы цур. Æвæццæгæн, раздæр уыд иу хъæуы кувæндон, фæлæ куыдфæстæмæ сси æнæхъæн комы кувæндон. Иæ бæрæгбон вæййы … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Зæххæй ард хæрын — см. Зæххæй ард хæрын – перевод Зæххæй ард хæрын – ард хæрыны хуыз зæххы быцæутæ лыггæнгæйæ: ардхæрæг иу йæ цухъайы фæдджийы цалдæр армыдзаджы сыджыт систа æмæ, дзырддаг зæххы хайы арæнтыл зилгæйæ æмæ ардхæрды ныхæстæ дзургæйæ, сыджыт арæнтыл… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Ирæттæ — см. Ирæттæ – перевод I Ирæттæ (сæхи хонынц ирон, дыгурон) адæмы хатт, Цæгат æмæ Хуссар Ирыстоны цæрджыты фылдæр хай æппæт ирæтты нымæц – 620 625 мин л., уыдон хыгъды раздæры Советон Цæдисы, республикæты цæрæг ирæттæ – 597,8 мин.л., уыдонæй 334,7… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Куадзæны хист — – афæдзы дæргъы иу йæ бынтон хæстæджытæй искæй цы бинонтæ баныгæдтой, уыдон цы хист кодтой, уый. Куадзæны хист иу раздæр кодтой Куадзæны фæстæ фыццаг бон, фæлæ йæ куыдфæстæмæ рахастой Куадзæны бонмæ, æмæ афтæмæй Куадзæны бæрæгбонæн лæвæрд æрцыд… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Кæхцгæнæн — см. Кæхцгæнæн – перевод Кæхцгæнæн – æрвылазон бинонты æма хъæубæстæн иумæйаг бæрæгбон, кодтой йæ чырыстон ирæттæ июлы фыццаг хуыцаубон лæппуйы райгуырды кадæн. Æвæццæгæн, бæрæгбон Кæхцгæнæн уымæн рахуыдтой, æмæ сывæллоны мад символикон къус –… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Традици — см. Традици – перевод Традици – историон æгъдауæй сырæзгæ фæзынд, æнгом баст у монон кæнæ материалон культурæимæ, æхсæнадон кæнæ бинонты цардыуагимæ, этносы цардыл аудыны тыххæй лæвæрд цæуы фæлтæрæй фæлтæрмæ. Традици у культурæйы æппæты фидардæр… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
