-
1 в продолжение
в продолжение года – афæдзы дæргъы
-
2 в течение
в течение года – афæдзы дæргъы
-
3 в течение...
дæргъы...в течение года – афæдзы дæргъы
-
4 возглавить
совер. сæргъы ныллæуын, сæргъы æрлæууын, слæууын, алæууын, балæууын -
5 за
фæстæ, фæдыл, фалеза горами – фæсхох
за дверью – фæсдуар
за рекой – донæн фале
за кроватью – сынтæджы фæстæ
я шёл за ним – йæ фæдыл цыдтæн
друг за другом – кæрæдзи фæдыл
2. (перед, около) раз, цур, уæлхъусза столом – фынджы раз
за работой – куысты уæлхъус
за три года – æртæ азы дæргъы
4. (раньше) раздæр, агъоммæза два месяца до начала занятий – ахуыры райдайæнæй дыууæ мæйы раздæр
работать за двоих – дыууæйы бæсты кусын
6. для выражения объекта действия передается направ. п. на -мæ и местн. внешним п. на -ыл :пойти за водой – донмæ ацæуын
смотреть за детьми – сывæллæттæм цæст дарын
взять за руку – къухыл рахæцын
беседа зашла за полночь – ныхас фæсæмбисæхсæвмæ адаргъ и
борьба за свободу – сæрибарыл тох
сражаться за родину – райгуырæнбæстæйы сæрыл хæцын
7. (по причине, ради) тыххæй, руаджыза что? – цæй тыххæй?
его ценят за ум – йæ зонды руаджы йын аргъ кæнынц
8.: купить за сто рублей – сæдæ сомæй балхæнын9.: голосовать за кого-л. – хъæлæс дæттын искæй тыххæй -
6 возглавлять
несовер. сæргъы лæууын -
7 год
муж. аз, афæдзмы с год не видались – иу афæдзы бæрц кæрæдзи нал федтам
ты помнишь, в детские года слезы не знал я никогда (Лермонтов) – ды хъуыды кæныс, мæ сывæллоны азты цæссыг циу, уый нæ зыдтон
в течение года – афæдзы дæргъы
круглый год – афæдзæй афæдзмæ
-
8 дневной
прил.1. боны –дневной свет – боны рухс
2. (за день, на день) боны дæргъы, боны –дневной заработок – боны мызд
-
9 заведовать
несовер. сæргъы лæууын, уаг дарын -
10 круглый год
афæдзы дæргъы, æнæхъæн афæдз -
11 малина
диг. нинæгъ -
12 протяжение
ср. айтыгъд, дæргъна протяжении пяти лет – фондз азы дæргъы
-
13 стоять во главе
См. также в других словарях:
МАРДЫ КÆНДТÆ АФÆДЗЫ ДÆРГЪЫ — см. МАРДЫ КÆНДТÆ АФÆДЗЫ ДÆРГЪЫ – перевод Чырыстæттæм кæнынц æртæ Сабатизæры, пысылмæттæм – æртæ майрæмæхсæвы, стæй дыууæтæм дæр дыууиссæдзæм боны хист, афæдзы хист. Фæлæ фæстаг рæстæг фæзынд ног æгъдау: баиу кæнынц æртыккаг сабатизæр майрæмбон… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
къуыридæргъы — з.б.п., (фæлæ: къуырийы дæргъы) … Орфографический словарь осетинского языка
МАРДЫ КÆНДТÆ АФÆДЗЫ ДÆРГЪЫ – перевод — см. МАРДЫ КÆНДТÆ АФÆДЗЫ ДÆРГЪЫ Поминальные обряды в течение года. Осетины христианской веры отмечают три Сабатизæра, мусульманской – три майрæмæхсæва. Кроме этого и те и другие отмечают сорок дней и годовщину. Последнее время многие стали… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЗЫМÆГОН-ЗЫМÆДЖЫ ДÆРГЪЫ — Æнæхъæн зымæг. В течение зимы. Гъе æмæ куыд уыдзынæ утæппæт даринæгтимæ зымæгон зымæджы дæргъы, уый койы дæн, мæ фыды стæн. (Беджызаты Ч. Бирæгътæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
абондæргъы — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
афæдздæргъы — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
зымæг-зымæджы дæргъы — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
мæйдæргъы — з.б.п., фæрсдз … Орфографический словарь осетинского языка
мæнæргъы — з.б.п., (мæнæргъ), гъытæ … Орфографический словарь осетинского языка
райсомдæргъы — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
сæргъы — з.б.п., фæсæв … Орфографический словарь осетинского языка
