-
41 попечительница
1. жопекунбағыусы, ҡарап үҫтереүсе, тәрбиә итеүсе2. жпопечительреволюцияға тиклем Рәсәйҙә берәй тармаҡтың учреждениеларына етәкселек итеүсе -
42 постановить
-
43 свой
1. мест.своя, своёпринадлежащий себеүҙ2. мест.своя, своёявляющийся личной собственностьюүҙ, шәхси3. мест.своя, своёсвоеобразныйүҙ, үҙеңдең, үҙенә генә хас4. мест. в знач. сущ. своёүҙемдеке (үҙеңдеке, үҙенеке)5. мест.своя, своёродственный, близкийят (сит) түгел, үҙсам не свой; сама не своя — күңелгә толҡа тапмау, болоҡһоу, тынысһыҙ булыу
идти своей дорогой — үҙ белдегенсә эш итеү, үҙ юлың менән китеү
на своих (на) двоих — үҙ аяҡтарың менән, йәйәүләп (йөрөү)
сказать своё слово — берәй эштә үҙеңде күрһәтеү, үҙ һүҙеңде әйтеү
своя рука владыка — үҙе баш, үҙе түш
-
44 согнать
1. сов. кого-чтопрогнатьҡыуыу, ҡыуып ебәреү (төшөрөү)2. сов. кого-чтоудалить, уничтожитьбөтөрөү, юҡҡа сығарыу, юҡ итеү3. сов. кого-чтозаставить сойтись(ҡыуып) бер урынға йыйыу (туплау)4. сов. кого-чтоо сплаве чего-л.ҡыуғынлау, ҡыуыусогнать вес — ауырлыҡты кәметеү, ябығыу (махсус саралар ярҙамында)
-
45 стоять
1. несов.тороу, баҫып тороу2. несов.туҡтау, йөрөмәү3. несов. перен.туҡталыу, туҡталып тороу4. несов.бар булыу, күренеү, тороу, ине5. несов.повел. стой(те)!туҡта(ғыҙ)!, тороп тор(оғоҙ)!стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү
стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү
стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)
стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу
стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)
стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)
6. несов.(һаҡта) тороу7. несов.располагатьсяурынлашыу, туҡтау, туҡталыу8. несов.за кого-что; перен.яҡлау9. несов.за чем; перен., разг. с отрицаниемтормау, ҡарамау10. несов.быть, находитьсятороу, үҫеп ултырыу11. несов.на чёмҡуйылыу, ҡоролоу, һалыныу12. несов.ҡуйылыу, һалыныу, һуғылыу13. несов.туҡтау, туҡтап тороу, тороу -
46 эстафета
1. жиҫк.эстафетабер-береһен юлда алыштырып торған сапҡындар аша ебәрелгән ашығыс почта һәм шул юл менән килгән хәбәр2. ж спорт.эстафетайүгереү, йөҙөү һ.б. буйынса ярыш төрө; ярышта ҡатнашыусылар ҡулдан-ҡулға шартлы нәмә тапшырапринять эстафету у кого — кемдәндер эстафета ҡабул итеү, эшен дауам итеү
-
47 белый
1. прил.аҡ2. прил.очень светлыйаҡ, аҡһыл һары, етен төҫлө, аҡ тәнле3. прил.контрреволюционныйаҡ4. прил. в знач. сущ. мн. белыешашки, шахматные фигуры светлого цвета в отличие от чёрныхаҡтар5. прил.как составная часть некоторых зоологических и ботанических названийаҡбелый билет — аҡ билет (сәләмәтлеге насар булыу сәбәпле, хәрби хеҙмәттән азат ителеү хаҡындағы документ)
белая кость ирон. — аҡһөйәк (юғары ҡатлам кешеһе)
белое мясо — аҡ ит (быҙау йәки тауыҡ, күркә ите)
доводить до белого каления — ҡанға тоҙ һалыу, ҡанды ҡыҙҙырыу, шартлар хәлгә еткереү
принимать белое за чёрное — аҡты ҡара тиеү, аҡты ҡара итеп күреү
-
48 блок
Iмблок, сығырII1. мблокбер нисә дәүләт, фирҡә йәки ойошманың бергә эш итеү маҡсатында берләшеүе2. м тех.блокбер нисә өлөштән торған ҡоролманың береһе, секция3. м тех.блокбетон ҡушылмаһынан ҡойолған төҙөлөш материалы -
49 бродяжничать
1. несов.берәҙәклек итеү, берәҙәк (ҡыҙырас) булып йөрөү2. несов. разг.странствовать без определённой целиҡыҙырып йөрөү, ил гиҙеү -
50 бросать
1. несов. что, чемташлау, ырғытыу, бәреүбросать гранату — граната ырғытыу, бросать камень - таш ташлау
2. несов.кого-чтоперемещать, направлять куда-л.(тиҙ генә) күсереү, сығарыу, индереү, йүнәлтеү3. несов. перен.распространять, направлять – о свете, тенисәсеү, һибеү, таратыу, ташлау4. несов.кого-чтокласть небрежно, не на своё местотеләһә нисек ташлау, атып бәреү, бырғау, бырғытыу, быраҡтырыу5. несов.кого-чтооставлять, покидать(бәйләнеште, мөнәсәбәтте) өҙөү, ташлау, ҡалдырыу, ташлап (ҡалдырып) китеү6. несов. что и с неопр.прекращать что-л. делатьэш-ҡылыҡты өҙөү, ҡалдырыу, ташлау7. несов. перен.быстро, небрежно произносить – о слове, репликекиҫкен генә әйтеү, әйтеп (ташлау)бросать деньги на ветер — аҡса туҙҙырыу, аҡсаны әрәм-шәрәм итеү, аҡсаны елгә осороу
бросать за решётку кого — төрмәгә ябыу, бросать камень (камнем) в кого - берәйһенә бысраҡ ташлау
бросать камешки в огород чей, кого — һүҙ ебәреү
баҡсаһына таш ташлау; бросать на произвол судьбы — яҙмышты үҙ ағышына тапшырыу
бросать слова на ветер — файҙаһыҙға һөйләнеү, һүҙҙе елгә осороу (ташлау)
бросать тень на кого-что — шик һалыу (ташлау), тап төшөрөү, ҡара яғыу
бросать оружие — ҡорал ташлау, бирелеү
бросать перчатку кому: — 1) дуэлгә саҡырыу
2) берәйһе менән алышыу (көрәшеү); бросать свет на что — асыҡлау
-
51 букет
1. мбукет, гөлләмә2. мароматические свойстваүҙенә бер төрлө хуш еҫ, тәмле тат -
52 граничить
1. несов. с чемиметь общую границусиктәш булыу, сикләшеү2. несов. с чемперен.яҡын тороу, бер булыу -
53 дублировать
1. несов. кого-чтоҡабатлау, бер иш (үк) эште эшләүдублировать работу другого предприятия — икенсе предприятие менән бер үк эште эшләү, икенсе предприятиеның эшен ҡабатлау, кадрҙы ҡабатлау
2. несов. кого-чтотеатр.алмаштырыу, алмашлап уйнау3. несов. кого-чтокино.дубляж яһау (тәржемә итеү), икенсе телгә күсереү -
54 дудеть
несов.; разг.һыбыҙғы уйнау (һыҙғыртыу)дудеть в одну дуду: — 1) бер теләктә (маҡсатта) эш итеү
2) бер нәмәне туҡыу (тылҡыу) -
55 замигать
1. сов.күҙҙәрҙе бер асып бер йома башлау2. сов.замерцатьйымылдау, емелдәү, йым-йым (ем-ем) итеү -
56 знак
1. мбилдәвопросительный знак грам. — һорау билдәһе
знак равенства мат. — тигеҙлек билдәһе
знаки препинания грам. — тыныш билдәләре
2. мтамға, келәймә, билдә3. мэҙ, билге4. м см. значок 15. мым, ишараводяные знаки — күҙгә күренмәҫ билдәләр, һыу билдәләре (ҡайһы бер ҡағыҙ төрҙәрендә яҡтыға ҡарағас ҡына күренә торған тамға)
в знак памяти — иҫтәлек йөҙөнән, иҫтәлеккә
знаки различия — дәрәжә билдәләре (значок, погон, петлица һ.б.)
подать знак — белдереү, иҫкәртеү
ставить знак равенства между кем-чем — бер тигеҙ баһалау, тигеҙ күреү
-
57 иметь
несов. кого-что; в разн. знач.обладать, располагать кем-чем-л.; с отрицаниемэйә, эйә булыу, бар, булыу, -лы/-ле булыу; юҡ, булмауиметь голову на плечах — аҡыллы булыу, аҡыл менән эш итә белеү
иметь зуб на (против) кого — берәйһенә асыу тотоу, үс һаҡлау
иметь место — ғәмәлдә булыу, урын алыу
-
58 миграция
1. жмиграцияист., этн. халыҡтарҙың ил эсендә йәки бер илдән икенсеһенә күсеүе2. ж биол.миграцияйәнлектәрҙең, ҡоштарҙың урындан-урынға күсеүе3. жкит.миграцияниҙеңдер күсеше, йөрөшөмиграция капитала — капитал миграцияһы (файҙа итеү теләге менән капиталды бер илдән икенсе илгә йәки урындан-урынға күсереү)
-
59 почитать
I1. сов. что и без доп.читать некоторое времяуҡыу, уҡып алыу, бер аҙ уҡыу2. сов. разг.читая, ознакомиться с содержаниемуҡыу, уҡып алыу, уҡып ҡарауIIнесов. кого-чточтитьололау, хөрмәтләү, арҙаҡлау, хөрмәт (ихтирам) итеүнесов. см. почесть -
60 привод
I1. мсм. привести — приводить 1
2. м юр.мәжбүри (тотоп) алып килеүIIм; тех.күсергес, күсереү, приводниндәй ҙә булһа берәй машинаны йәки механизмды хәрәкәткә килтереү өсөн хеҙмәт итеүсе күсергес; әйләнеү хәрәкәтен бер урындан икенсе урынға тапшырыу ҡулайламаһы
См. также в других словарях:
тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Russian grammar — encompasses: * a highly synthetic morphology * a syntax that, for the literary language, is the conscious fusion of three elements: ** a Church Slavonic inheritance; ** a Western European style; ** a polished vernacular foundation.The Russian… … Wikipedia
йорт — 1. Тору өчен, төрле оешмалар, предприятиеләр өчен билгеләнгән корылма, бина; өй һәм аңа караган каралты 2. Бер хуҗалык булып яшәүче кешеләр, гаилә. Бер йортта яшәүче бер яки берничә гаилә кешеләре. Аерым гаилә хуҗалыгы җиде йорт бергә оешып 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Еремеево (Башкортостан) — У этого термина существуют и другие значения, см. Ермеево. Село Ермеево башк. Йәрми Страна Россия … Википедия
Россия. Русский язык и Русская литература: Русский язык — А. Русский язык термин, употребляемый в двух значениях. Он обозначает: I) совокупность наречий великорусских, белорусских и малорусских; II) современный литературный язык Р., представляющийся в своем основании одним из великорусских наречий. I)… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Санта-Исабель (остров) — У этого термина существуют и другие значения, см. Санта Исабель. Санта Исабель англ. Santa Isabel Island … Википедия
ит — 1. Ашамлык өчен суелган хайванның түшкәсе яки бер кисәге (эчке әгъзалар, мәс. үпкә бавыр, эчәкләр гадәттә ит дип саналмый) 2. Мускулларның гади телдә йөри торган атамасы тәнендә ит әсәре юк 3. Яфракның тамырчалары арасындагы өлеше яфрак ите.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге