-
101 голова
ж1. сар, калла; седая голова сари сафед; голова болит (трещит) сар(ам) дард мекунад; голова кружится сар чарх мезанад, сар гашта истодааст; у меня голова тяжёлая сарам хум барин; кивать головой бо сар ишорат кардан; покачать головой сар ҷунбондан; дурная голова ногам покоя не даёт посл. каллаи бемағз - ҷабри пой // (единица счёта скота) сар; стадо в двести голов подаи иборат аз дусад сар ҳайвон2. перен. ақл, хирад, майна, шуур; у него ясная голова вай одами боақл аст, ӯ одами калладор аст; в его голове всё перепуталось майнаи ӯ гиҷ мешуд, сари вай гаранг буд; этот парень - голова! ин ҷавон боақл аст!3. м, ж перен. разг. сардор, роҳбар, садр; он всему делу голова ӯ сардори ҳамаи корҳост4. м ист. ҳоким; городской голова ҳокими шаҳр, шаҳрдор5. перен. (первые ряды чего-л.) сар, сафи пеш; голова колонны сари колонна6. калла; голова сыру як калла панир; сахарная голова як калла қанд, каллақанд <> голова садовая прост. каллакаду, каллаварам; бедовая голова прост. одами бекалла; ветреная голова одами ҳардамхаёл; горячая голова одами саргарм; дырявая голов а шутл. одами фаромӯшхотир; светлая голов а одами хирадманд; головой выше, на голову выше як сару гардан болотар; без головы I) (неумный) одами бекалла 2) (не обдумав) бешуурона, беақлона, бефикрона; в голов ах болои сар, тарафи сар; с головой 1) (умиый) одами доно, одами боақл 2) (обдуманно) бошуурона, боақлона; с головы аз ҳар кас, сари ҳар кас; с головы до ног, с ног до головы, с (от) головы до пят [аз] сар то по, саросар, комилан; через чью-л. голову ба каси дахлдор нагуфта (нафаҳмонда); очертя голову бемулоҳиза, беандеша; сломя гблову шитобон, саросемавор; бежать (мчаться) сломя голову шитобон давидан, саросемавор тохтан; в первую голову дар навбати якум, сараввал; на свою голову бар зарари худ; сам себе голов а худам ба худам хӯҷаин; голов а варит у кого кала(аш) кор мекунад; голов а идёт крӯгом чья, у кого сар гаранг шуда истодааст; голов а пухнет у кого сар варам мекунад; сарам хум барин; валить с больной головы на здоровую айби худро ба гардани дигарон мондан; вбить в голову кому-л. [ақидаеро] ба касе талкин кардан; вертится в - ё у кого ба нӯги забонам (забонат, забонаш) истодааст; ветер в головё у кого бодӣ; взбрести в голову кому ба хаёл омадан; вскружить голову кому-л. сари касеро гаранг кардан; выбросить (выкинуть) из голов ы кого-что аз хотир баровардан; выдать с голов ой кого сирро фош кардан; выдать себя с голов ой сирри худро фош (ошкор) кардан; вылететь (выскочить) из головы тамоман аз хотир баромадан, тамоман фаромӯш шудан; держать в головё дар хотир доштан; из головы вон аз хотир баромад, фаромӯш шуд; иметь голову на плечах фаҳм (фаросат) доштан; кровь бросилась в голову хун ба сар (ба майна) зад; кружить голову кому-л. сари касеро гаранг кардан; ломать гблову на чем майна об кардан; морбчить (дурить) голову кому аҳмақ (саргаранг) кардан, фирефтан; намылить голову кому-л. прост. сари касеро бе об тарошидан; негде (некуда) голову (голов -ы) приклонить ҷои сарпаноҳ нест; не выходит из голов ы аз хотир намебарояд, аз ёд намеравад; не сносить головы кому сар ба саломат набурдан; отвечать головой за кого-что-л. барои касе (чизе) кафил будан; повесить голову сар ба зер афкандан, лабу лунҷ овезон кардан; погрузиться (окунуться, уйтй) с голов ой во что-л. саргарми (ғарқи) коре шудан; поднять голову рӯҳбаланд шудан, зиндадил шудан; понурить голову сар хам кардан; поплатиться головой за что сар додан, сари худро қурбон кардан; посыпать голову пеплом хок бар сар кардан; потерять голову дасту по гум кардан, ақл гум кардан, саргаранг шудан; прийтй в голову кому ба хаёл (ба ёд) омадан, ба хотир расидан; прийти с повйнной головой гуноҳи худро ба гардан гирифтан; пропала моя голов а! мурдам акнун!, сари сахтам!; ручаться голов ой за кого-что-л. барои касе, коре зомин (кафил) шудан; свернуть голову кому-л. прост. сари касеро хӯрдан; свернуть [себе] голову сари худро хӯр-дан; сесть на голову кому-л. ба гардани касе савор шуда гирифтан; сложить голову сар додан, ҷон супурдан, шаҳид шудан; ходить на головё прост. бозӣ карда хонаро ба сар бардоштан; голову даю на отсечение сад қасам, ки…, сарамро ба гарав медиҳам, ки…; как снег на голову якбора; ногаҳон, нохост; навязался ты на мою голову! ту ба ман дарди сар шудӣ!; хоть кол на \головаё теши кому прост. гӯшташро бурда-бурда кунй ҳам, аз раҳаш намегардад -
102 готовый
(готов, -а, -о)1. тайёр, ҳозир, омода; - ый в дорогу ба сафар тайёр; он ко всему готов вай ба ҳама кор омода аст2. на что или с неопр. ҳозир, моил; я готов прийтй к вам ман ҳозирам назди шумо биёям // с неопр. қариб; она готова расплакаться вай қариб аст, ки гиря кунад3. чаще кр. ф. пухта, тайёр; завтрак готов ношто тайёр аст; суп готов шӯрбо пухт; спектакль ещё не готов спектакль ҳанӯз тайёр нест; уроки готовы дарс тайёр карда шудааст4. тк. полн. ф. тайёр; готовые издёлия молҳои тайёр; магазин готового платья магазини либосҳои тайёр5. тк. полн. ф. тайёр; готовые понятия мафҳумҳои тайёр <> готов в знач. сказ. прост. 1) (умер) мурд, кораш тамом шуд 2) (совершенно пьян) тамоман маст, масти лояъқил; он немного выпил и уже готов вай андаке нӯшиду тамоман маст шуд; жить на всем готовом бе ғаму ташвиш зиндагӣ кардан -
103 грех
м1. рел. гуноҳ; впасть в грех ба гуноҳ мондан, гуноҳ кардан2. гуноҳ, хато, кӯтоҳӣ; грехй молодости айбҳои айёми ҷавонӣ; был грех кӯтоҳӣ шуда буд3. хато, камбудӣ; в его работе есть грехй дар кори вай камбудӣ ҳаст4. прост. (беда, несчастье) фалокат, офат; случился грех фалокат рӯй дод5. в знач. сказ. с неопр. разг. (нехорошо, грешно) айб аст, нағз не; грех тебе так говорйть! ин тавр гуфтанат айб аст (нағз не)! // с отриц. (хорошо бы, неплохо бы) айб надорад, нағз мешуд; не грех теперь и отдохнуть акнун дам гирифтан ҳам айб надорад <> недолго и до греха фалокат аз таги пой мехезад; смертный грех гуноҳи азим; [и] смех и грех ҳам хандаи кас меояд, ҳам гиряаш; как на грех гӯё қасдан, қасд кардагӣ барин; [подальше] от грех а аз бало ҳазар; г - ом пополам ба зӯр, ҳарому ҳариш; - попӯтал шайтон васваса кард, ба гапи шайтон даромад; брать (взять) грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; чего греха тайть бояд иқрор кард, росташро (ҳаққи гапро) гуфтан даркор; страшна как смертный грех хунукбашара, бадафт, афташ ҷаҳаннам барин; кто без \греха моҳ ҳам беайб нест -
104 грязно
1. нареч. чиркин, ифлос2. нареч. манфурона, бад3. в знач. сказ. безл. лой аст, чиркин аст; на улице грязно кӯча лой аст -
105 да
Iчастица1. утв. ҳа, ҳо, бале, оре; все пришли?-Да. ҳама омаданд? - Ҳа; да, конечно ҳа, албатта2. (так, действительно) ҳақиқатан, ҳақиқатан ҳам, дар воқеъ; да, много лет прошло с тех пор ҳақиқатан ҳам аз байн бисёр солҳо гузашт3. (кстати, в дополнение к сказанному) воқеан, ҳа, гуфтагӣ барин; да, чуть незабыл… воқеан, қариб буд фаромӯш кунам…4. (как же, как бы не так) осон не, умед накун(ед); да! заставишь его поехать туда вайро ба он ҷо фиристодан осон не!5. вопр. ҳамин тавр?, ҳамтумӣ?; он уехал.- Да? а я и не знал вай рафт.- Ҳамтумӣ? ман бехабар // (не правда ли?) ҳамин тавр не?, албатта; ты придёшь, да? ту албатта меоӣ? // («что?», «слушаю!» - напр. по те-лефону) лаббай, гӯшам ба шумост6. усил. э, наход; да что с вами го-ворйть! э, бо шумо гап задан чӣ ҳоҷат!; да не может быть! наход ҳа-мин тавр бошад!; это что-нибудь да значит ин ҳазл не, ин албатта аҳа-мият дорад7. с повел.: -чӣ, канӣ; да вставай же! хези-чӣ!; да пустйте же! сар диҳед-чӣ!8. с гл. 3 л. наст. и буд. (пусть) бигузор, бод; да здрав-ствует наш геройческий народ! зинда бод халқи қаҳрамони мо! <> ай да…! бале!, офарин!, салламно!; ну да! 1) (как бы не так) осон не, осон нашудааст 2) (конечно) албатта, шаке нест, ба ростй 3) (неужели) наход?; я завтра полечӯ на Сёверный полюс.- Ну да? ман пагоҳ ба Қутби Шимол мепарам.- Наход?; да нӯ 1) -э; данӯ его равад-э 2) то же, что ну да 3; [вот] это да! прост. (выражает восхищение) ӯ-ҳӯ!, ана халос!, бай-бай!, ваҳ!IIсоюз1. соед. ва, ҳам, ӯ; он да я ману вай // в сочет.: кожа да ко-сти пӯсту устухон; хлеб да соль нону намак2. присоед. ҳам, ва ҳам, боз, ва боз, ва, ӯ; какйе же вы весёлые, да трудолюбйвые! шумоён аҷаб шод-мону меҳнатдӯст будаед! // в сочет. с нареч. «ещё», «вдобавок»,«притом» ки…, зимнан, ва он, он ҳам, ҳам; купйл кнйгу, да ещё какӯю интерёсную китобе харид(ам), ки хеле мароқовар аст3. против. (а, но, однако) аммо, вале, лекин, дау\ он охотно бы сдёлал это, да у него нет врёмени вай бо дилу ҷон ин корро мекард, аммо вақт надорад; дорого - да мйло… қимат бе ҳикмат нест; мал золотнйк, да дорог погов. да хурдтараки калонкор; тилло гарчи хурд аст, қиматаш бузург аст <> да и союз 1) соед. ва, ҳам, =у; шёл мймо да и зашёл гузорам афтоду даромадам 2) присоед. ҳам, ва ҳам, боз, ва боз, ва, =у; я никогда нё был в тех краях, да и вряд ли сумёю побывать ман ба он ҷоҳо ҳеҷ гоҳ нарафтаам ва гумон ҳам надорам, ки рафта метавонам 3) против. аммо, вале, лекин, ӯ; есть у нас рёчка, да и та неглубокая дар ҷои мо дарёчае ҳасту вай ҳам чуқур не; да и говорить-то об этом не стоит дар ин хусус ҳоҷати гап задан ҳам нест; да и только халос, ӯ халос, бас, ӯ бас; плачет, да и только гирья мекунаду халос -
106 держаться
несов.1. за кого-что и без доп. доштан; держаться рукой за перйла лестницы панҷараи зинаро бо даст доштан; держаться друг за друга 1) дасти ҳамдигарро гирифтан 2) перен. ба ҳамдигар ёрӣ расондан2. дошта шудан, андармон шудан, истодан; пуговица держится на одной нитке тугма ба як нах андармон аст; колесо едва держалось чарх ба зӯр меистод3. истодан, истода тавонистан; держаться на воде дар рӯи об нағӯтида истодан4. (находытъся) будан; держаться вместе бо ҳам будан; он держался в стороне от них вай худро аз онҳо канор мекашид5. истодан; он держался прямо вай рост меистод6. рафтор кардан; держаться уверенно дилпурона рафтор кардан; он держится очень скромно вай хеле хоксорона рафтор мекунад7. (сохраняться) мондан, боқӣ мондан; поистан, истодан; привычки могут дшго одатҳо мумкин аст муддати дароз боқӣ монанд; у него держится высокая температура таби вай ҳамчунон баланд аст; дом ветхий, едва держится хона кӯҳна, ба зӯр истодааст8. истодагарӣ (истодагӣ) кардан; держаться до прибытия подкрепления то расидани кӯмак истодагӣ кардан9. чего, за кем-чем гирифта рафтан, рафтан; держаться правой стороны аз тарафи рост рафтан; держаться принятого направления бо самти интихобшуда рас))тан; держаться в кильватере аз паси киштие бо як хат рафтан10. чего перен. пайравӣ кардан, риоя кардан; держаться намеченной цели ба сӯи мақсад рафтан11. страд. дошта шудан; нигоҳ дошта шудан <> держаться на волоске дар болои қил истодаи; держаться на честном слове амонат истодан; в чём [только] душа держится ҷонаш ба лаб омадааст; едва (еле) держаться на ногах ба зӯр ба по истодан; только держйсь! эҳтиёт кун!, хабардор бош! держиморда м мардумозор, муштзӯр -
107 долго
кцсми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «дароз»: долгосрочный дарозмӯҳлат; долголетний бисёрсола нареч. бисёр (хеле) вақт, дуру дароз, муддати дароз; пришлось долго ждать хеле вақт мунтазир шудан лозим омад; долго не писать хеле вақт хат нанавиштан <> долго ли (ль) с неопр. осон аст, мушкил (душвор) нест, мумкин аст; так скользко, долго ли упасть чунон лағжонак, ки афтидан мумкин аст; долго ли до беды ба бало гирифтор шудан душвор нест; долго ли, коротко ли фольк. муддате; как долго? чанд вақт?; как долго они могут пробыть там? онҳо дар он ҷо чанд вақт меистода бошанд? -
108 досадно
в знач. сказ. безл. афсус [аст], ҳайф [аст], аламовар [аст]; досадно, что он не пришёл афсӯс, ки вай наомад -
109 дрянь
ж разг.1. собир. (сор, хлам) латта-путта, кӯҳнакола, лашулуш 2,перен. (вздор, - чепуха) гаии бемаънй (бехуда);3. в знач. сказ. бад (ганда, расво, хароб) аст; дело дрянь кор расво шуд, расвои кор баромад, кор хароб аст; погода дрянь ҳаво ганда [аст] -
110 желательно
в знач. сказ. безл. матлуб аст; хуб (нағз) аст; хуб мешуд, ки…; желательно пополнить библиотеку новыми книгами ба китобхона боз китобҳои нав овардан матлуб аст; желательно работу закончить сегодня хуб мешуд, ки кор ҳамин рӯз тамом шавад -
111 какова
мест. в знач. сказ.1. вопр. чӣ тавр [аст], чй гуна [аст], чӣ хсл [аст]; каковаы ваши планы? нақ-шаҳои шумо чӣ хел?, шумо чӣ гуна ниятҳо доред?2. относ. чӣ хел, то чи андоза; посмотрим, каковаа эта машина в работе мебинем кани, ин мошин чи хел кор мекунад3. определит. чӣ хела, бинеда; какова молодец, не струсил! ин йигитро бинед-а, натарсид! <> какова гусь! ирон. оҳ, муттаҳам!, оҳ, қаллоб!; какова ни на есть чй хеле ки бошад; какова собою?, какова из себя? прост. афташ чи хел? -
112 золотник
Iм уст. (мера веса) мисқол (воҳиди қадимаи вазн, ки ба золотник- қадоқ - қариб 4,26 г баробар аст); мал золотник, да дорог погов. « тилло гарчи хурд аст, қиматаш бузург астIIм тех. золотник, пистонак, забонак (таҷҳизоти тақсим кардани буғ, моеъ ва газ дар мошинҳои бухор, гидравликӣ ва пневматикӣ) -
113 идти
несов.1. рафтан, гаштан; идти вперед ба пеш рафтан; идти пешком пиёда рафтан; идти в гости ба меҳмонӣ рафтан; идти по дороге бо (аз) ро2. тохтан, давидан; конь идёт рысью асп чорхез (резачорпо) метозад3. шино кардан; лёд идёт ях шино мекунад; -- на вёслах бел зада рафтан; идти под парусами бодбон кушода рафтан4. ҳаракат кардан, раҳсипор шудан, равона (азим) шудан, рафтан; поезд идёт в два часа дня поезд соати дуи руз меравад5. ҳуҷум (ҳамла) овардан, юруш кардан; идти войной ҷанг сар кардан6. омадан, наздик шудан; весна идёт баҳор наздик шуда истодааст; посторонись, машина идёт! гурез, мошин омада истодааст!7. омадаи, оварда (бурда, фиристода) шудан; пушнина идёт с Севера мӯина аз Шимол меояд; посылка идёт туда пять дней посылка ба он ҷо дар панҷ рӯз рафта мерасад8. шоридан, чакидан, рафтан; вода идёт по капле об қатра-қатра мечакад; из раны идёт кровь аз ҷароҳат хун меравад9. баромадан, паҳн шудан; из самовара идёт пар аз самовор буғ мебарояд; от этих цветов идёт сильный запах бӯи ин гулҳо баланд аст; слух идёт… миш-миш ҳаст…10. даромадан; гвоздь не идёт в стёну мех ба девор намедарояд11. воқеъ будан, гузаштан; тропинка идёт лесом пайраҳа аз даруни ҷангал мегузарад12. (об осадках) боридан; идёт снег барф меборад; вчера шёл дождь дирӯз борон борида буд13. рафтан, давом кардан; дела идут успешно корҳо нағз рафта истодаанд; концерт шёл два часа концерт ду соат давом кард14. даромадан, дохил (ворид) шудан; идти в университет ба университет дохил шудан15. разг. бозоргир будан, ба фурӯш рафтан; этот товар хорошо идёт ин мол бозоргир аст (нағз ба фурӯш меравад)16. рафтан, сарф (истеъ-мол) шудан, кор фармуда шудан; на платье идёт три метра материала барои курта се метр матоъ меравад17. кому шинам будан, зебидан; эта шляпа ей идёт ин кулоҳ ба ӯ мезебад18. (о времени) гузаштан, мурур кардан, рафтан; дни идут за днями рӯзҳо паси ҳам мегузаранд; время идёт фурсат (вақт) мегузарад, вақт рафта истодааст19. (о механизмах) гаштан, ҳаракат (кор) кардан; часы идут гочно соат аниқ мегардад20. на что тайёр (ҳозир) будан, рози шудан; идти на все условия ба ҳамаи шартҳо рози будан21. охот., рыб. фирефта шудан, фанд хӯрдан; андармон шудан; окунь хорошо идёт на червяка хормоҳи ба кирм нағз андармон мешавад22. чсм, с чего (в играх) гаштан, бозидан, ропдан; идти конем ишхм. аспро гаштан23. (о спектакле и т. п.) нишоп дода шудан, намоиш дода шудан; завтра в театре идёт новый спектакль пагоҳ дар театр тамошои нав намоиш дода мешавад24. рафтан, расидан; переговоры идут к концу гуфтушунид ба охир расида истодааст; дело идёт к развязке кор анҷом ёфта истодааст 25, в сочст. с предлогом «в» и сущ.: идти в обработку кор карда шудан; идти в продажу ба фурӯш рафтан, фурӯхта шудан; идти в чистку тоза [карда] шудан26. в сочет. с предлогом «на» и сущ.: идти на подпись ба имзо расонда шудан, имзо [карда] щудан; идти на поправку рӯ ба беҳбудӣ (ба сиҳатшавӣ) овардан; идти на риск таваккал кардан; идти на скандал ҷанҷол хезондан; идти на убыль кам (паст) шудан <> идёт (ладно) мешавад, хуб, нағз, маъқул, майлаш; закусим? - Идёт! ягон чиз хӯрем? - Шудааст!, Майлаш!; идти впрок фоида бурдан (бахшидан); идти вразрез с чем мухолиф (зид) будан; идти гигантскими шагами бо кадамҳои азим пеш рафтан; идти навстречу 1) кому-чему тарафдорӣ кардан, ёрӣ расондан 2) чему тезондан, наздик овардан; идти наперекор баракс рафтор кардан; идти напролом ҳеҷ чизро ба эътибор нагирифта исроркорона амал кардан; идти насмарку бар бод (зоеъ) рафтан; идти в гору 1) ба мартабае расидан 2) рӯ ба инкишоф (ба тараққӣ) ниҳодан; идти в дело (в ход) кор омадан, истифода шудан; идти [нога] в ногу 1) с кем баробар қадам задан (партофтан) 2) скем-чем баробар (ҳампо) будан; идти в огонь и в воду за кого-что-л. ба хотири касе, чизехудро ба обу оташ задан; барои касе, чизе ҷони худро дареғ надоштам; идти в сравнение қобили муқоиса будан; [ни] в [какбе] сравнение не идёт с кем-чем ҳеҷ қобили қиёс не; идти в счёт ҳисоб шудан; не идти в счёт ҳисоб нашудан; идти за гробом аз паси тобут (ҷаноза) рафтаи; идти на дно(ко дну) (тонуть) ғарқ шудан 2) ҳалок (маҳв, нест, нобуд) шудан; идти на авось таваккал кардан; идти на ком-промисс созиш кардан, ба созиш даромадан; идти на лад соз (дуруст) шудан, пеш рафтан; идти на поводу у кого-л. дастнигари касе будан, инони ихтиёр ба касе додан; идти на поклон (с поклоном) к кому-л. 1) уст. ба пои касе афтидан, ба хизмати касе расидан (обращаться с просьбами) гардан каҷ кардан, илтиҷо (таманно) кардан; идти на пользу ба нафъ (ба фоида) будан, муфод будан; идти на попятный (на попятную) аз фикр (аз лафз) гаштан, пушаймон шудан; идти на смену 1) кому--чему ҷойгузини касе, чизе шудан, ба иваз омадан; новое идёт на смену старому чизи нав ба ивази чизи кӯҳна меояд, чизи нав ҷойгузини чизи кӯҳна мешавад 2) чему аз паи…, баъд аз, пас аз, баъди…, аз қафои…; идти на «ура» таваккалан коре кардан, «ҳар чӣ бодо бод» гӯён коре кардан; идти по миру [с сумби] гадоӣ кардан, дар ба дари мардум гаштан; идти под венец уст. [ақди] никоҳ кардан; идти под суд ба суд афтидан; идти против своей сбвести хилофи виҷдони худ амал кардан; идти своим чередом аз рӯи тартиби худ рафтан, ба навбати худ рафтан; голова у меня идёт кругом сарам гаранг (гиҷ) шуд; дёло (речь и т. п.) идёт о ком-чём-л. гап (мааъала ва ғ.) дар бораи касе чизе меравад; [ещё] куда ни шло 1) (так и быть, согласен) хуб, хайр, майлаш, маъқул 2) (ничего, сойдёт) мешавад, фарк надорад, шудан мегирад; кусок в гоидтило не идёт аз гулӯ чизе намегузарад; не идет из ума (из головы) аз майна намебарояд, фаромӯш намешавад; не идёт на ум (в голову) кому что ба майна ҳеҷ чиз намедарояд, калла кор намекунад; сон не идёт хоб намеояд (намебарад); не \идти дальше (далее) чего пеш нарафтан, дар марҳалае (дар коре) таваққуф кардан -
114 известно
1. в знач. сказ. безл. маълум (возеҳ) аст; это вам, вероятно, известно? ин ба шумо шояд маълум бошад?2. в знач. вводн. сл. разг. албатта; о чем вы говорили? - Извёстно, об экзаменах шумо аз чӣ хусус гап задед? - Албатта, аз хусуси имтиҳонот как известно… в знач. вводн. сл. чунон ки (он тавре ки) маълум аст…, маълум аст, кн… -
115 известный
(извест|ен, -на, -но)1. маълум, машҳур; это известная песня ин суруди машҳур аст; он известен как большой любитель музыки ӯ ҳамчун ишқбози калони мусиқи машҳур аст2. машҳур, маъруф, номӣ, шӯҳратманд, шӯҳратнок; известный писатель нависандаи номӣ3. ба ҳама маълум; она известная модница вай олуфтаи ба ҳама маълум аст4. муайян, маълум; в этом есть известный смысл ин маънии муайяне дорад5. маълум, ошно, шинос; известный вам человек одами ба шумо маълум6. баъзе; в известных случаях дар баъзе мавридҳо, баъзан7. в знач. сущ. известное с мат. адади маълум <> известное дело разг. маълум ки…, албатта; до (в) известной степени то дараҷае, то андозае, то як андоза -
116 куда
нареч.1. вопр. куҷо?, ба куҷо?, ба кадом ҷо?; куда мне идти? ман куҷо равам?; куда ты положйл книгу? китобро куҷо мондй?; куда же вы? шумо ба куҷо меравед?; куда вы ра-нены? куҷоятон тир хӯрдааст?; куда он тебя ударил? ба куҷоят зад?2. вопр. разг. (зачем, для чего, к чему) чӣ даркор?; куда мне столько карандашей? ин қадар қалам ба ман чй дар-кор?3. неопр. разг. (в какое-л. место) ба ягон ҷо, ба ягон ҷои дигар; ты поставил ведро в чулан йли еще куда? ту сатилро ба мадон монди ё ба ягои ҷои дигар?4. относ. в зиач. союзн. сл. куҷо, ба куҷо, ки; я незнаю, куда пойти сегодня ман намедонам имрӯз ба куҷо равам; в комнате, куда мы вошли, было темно хонае, ки мо даромадем, торик буд5. в знач. частицы (употр. со сравн. ст. прил. и иареч.) нисбатан; хеле; эта задача куда сложнее ин масъ-ала хеле мураккабтар аст; он куда более опытен ӯ таҷрибаноктар аст6. в знач. усил. частицы уст. разг. хеле, бисёр, басе, беандоза, бениҳоят; куда как весело! басе хурсандиовар!7. в знач. частицы прост. (употр. при возра-жении, поправке к своим словам) не; хотели холода переждать, куда там! хостем, ки то гузаштани сармо бардошт кунем, не, нашуд! <> куда ветер дует ҳардамхаёл; идти куда ветер дӯет ақидаи қоим надоштан, замонасозӣ кардан; кто куда ҳар кас ба ҳар куҷо; куда глаза глядят ҳар ҷо, ки бошад, ҳар ҷо, ки рост ояд; идти куда глаза глядят ба куҷое ки бошад рафтан; куда Макар телят не гонял ба ҷойҳое, ки дар хоби шаб ҳам надаромадааст; куда ни кинь глазом ба куҷо, ки назар андозй; куда ни кинь - всё клин погов. куда аҳвол бад, ба боло туф кунам - мӯйлаб, ба поён туф кунам - риш; куда ни шло 1) (так и быть, согласен) майлаш, бошад 2) (ничего, сойдёт) мешавад, фарқ надорад, ин тавр шавад; куда попало куҷое, ки бошад (рост ояд); куда это годится? ин чӣ кор аст?; ин гапи куҷост?; хоть \куда в знач. сказ. кори калон; олиҷаноб; конь хоть \куда! аспи олампаноҳ! -
117 любо
в знач. сказ. безл. с неопр. разг. хуш омадан, маъқул шудан, ба дил нишаетан; любо смотрёть на них ба онҳо нигоҳ кардан хуш аст; не любо - не слушай! маъқул набошад - гӯш накун! <> любо-дорого, любо-мило ба кас мефорад, бисьёр хуб аст, чӣ хуш аст -
118 мало
нареч.1. кам, андак; он мало читает вай кам мехонад2. в знач. числ. кам, миқдори кам; там мало народу дар он ҷо одам кам аст3. чандон зиед не, кам; чандон хуб (нағз) не; вы его мало знаете шумо ӯро чандон нағз намешиносед4. в знач. сказ. нокифоя, кам аст; этого мало ин кам аст5. в сочет. с мест. и нареч. «кто», «что», «какой», «где», «когда»: мало кто об этом знает инро кам касон медонанд; об этом мало что можно сказать дар ин бора бисёр гап задан мумкин нест; он мало где бывает вай аз хона кам мебарояд // в сочет. с мест. и нареч. «кто», «что», «какой», «где», «когда» и частицей «ли»: мало ли кто мог это сказать! инро ҳар кас гуфта метавонист!; мало ли что бывает на свете! дар дунё ҳар кор шуда метавонад!; оламу ҳодис!; мало ли где он бывал! вай бисёр ҷойҳоро дидагӣ! <> мало, ли что аҳамият надорад, ҳеҷ гап не; мало ли что он говорит гуфтан мегираддия; мало того в знач. вводн. сл. ғайр аз ин, илова бар ин; мало того, что… сложн. союз ғайр аз он, ки…; мало-мало прост. 1) (едва) андак, ба зӯр 2) (самое малое) андакак, ҳеҷ набошад; ни мало не … ҳеҷ, андак ҳам; ни много, ни мало на каму на зиед, айнан ҳамон қадар; и горя (горюшка) мало кому ҳеҷ ғам (парво) надорад, бепарвофалак қисми аввали калимахои мураккаб ба маънои «кам», «андак»у «нокифоя»: маловажный камаҳамият; маловбдный камоб -
119 малый
II, -ая, -ое (мал, мала, мало)1. (по величине, размерам) хурд, майда; сеть малых рек шабакаи дареҳои хурд2. (по количеству) кам, …и миқдораш кам; малая сумма денег маблағи кам3. (слабый)суст, чандон сахт не4. (несущественный) камаҳамият, хурд, майда5. (занимающий невысокое положение) хурд, пастмартаба6. (малолетний) хурдсол, хурдтарак; малые дети бачаҳои хурдсол7. в знач. сущ. малый м хурд, хурдсол, хурдтарак; бача, кӯдак; старые да малые пиру ҷавон, хурду калон8. в знач. сущ. малое с чизи кам (андак); довольствоваться малым бо чизи кам қаноат кардан9. тк. кр. ф. хурд, майда, танг; сапоги малы мӯза танг аст (тангӣ мекунад)10. тк. полн. ф. дар таркиби баъзе номҳо ва исмҳои хос: Малый театр Театри хурд; Малая Советская Энциклопедия Энсиклопедияи хурди советӣ; Малая Медведица астр. Дубби Асғар <> малая калория физ. калорияи хурд; малая скорость ж.-д. суръати паст; мал -ая толика андакак, камакак, каме; малые формы театр. асарҳои хурд; малый ход мор. 1) гашти суст (оид ба киштӣ) 2) (команда) суръати паст!, суръат паст шавад!; малый вперед! мор. (команда) андак ба пеш!; малый назад! мор. (команда) андак ба ақиб!; мал мала меньше яке аз дигаре хурдтар (дар бораи бачагон) самое малое камаш; стар и мал пиру ҷавон, хурду калон; без малого (мала) андак кам, саҳл кам, қариб; без малого сто рублей андак кам сад сӯм; от мала до велика аз хурд то калон, сағиру кабир; с малых лет аз бачагӣ, аз хурдсодӣ; за малым дело стало кор бо сабаби ночизе пеш намеравад (нарафт); и заботь! мало кому ҳеҷ парво (ғам) надорад; мал да удал погов. хурдтараки калбнкор; мал золотник, да дорог погов. тилло гарчи хурд аст, қиматаш бузург астIIм1. разг. ҷавон, ҷавони наврас, йигит; бача2. разг. одам, мард; славный малый марди хуб3. уст. (слуга) пешхизмат, навкар, хизматгор -
120 многолюдно
1. нареч. серодам2. в знач. сказ.„ безл. серодам аст, одам бисёр аст; в парке вечером многолюдно дар чорбоғ шабона одам бисёр аст
См. также в других словарях:
АСТ — артиллерия сопровождения танков воен. Словари: Словарь сокращений и аббревиатур армии и спецслужб. Сост. А. А. Щелоков. М.: ООО «Издательство АСТ», ЗАО «Издательский дом Гелеос», 2003. 318 с., С. Фадеев. Словарь сокращений современного русского… … Словарь сокращений и аббревиатур
АСТ — АСТ: Аспартатаминотрансфераза фермент. «АСТ» российская группа компаний. «АСТ» одно из крупнейших издательств России. «АСТ» российский телеканал. АСТ атомная станция теплоснабжения. См. также Аст ACT (латиницей;… … Википедия
Аст — фамилия. Аст, Бальтазар ван дер (1593 1657) нидерландский художник. Аст, Георг Антон Фридрих (1778 1841) немецкий филолог, философ и историк философии. См. также АСТ … Википедия
-аст-(ый) — суффикс; = яст (ый) Словообразовательная единица, образующая качественные имена прилагательные, которые обозначают наличие в изобилии или с излишком того, что названо словами, от которых соответствующие имена прилагательные образованы (глазастый … Современный толковый словарь русского языка Ефремовой
Аст. — Аст. Астурия Испания Словари: С. Фадеев. Тематический словарь сокращений современного русского языка. М.: Руссо, 1998.. 538 с., С. Фадеев. Словарь сокращений современного русского языка. С. Пб.: Политехника, 1997. 527 с … Словарь сокращений и аббревиатур
АСТ-мА — миллиамперметр астатический … Словарь сокращений и аббревиатур
АСТ-В — вольтметр астатический … Словарь сокращений и аббревиатур
ҳастӣ — [هستي] зиндагӣ, зиндагонӣ; мавҷудият, вуҷуд доштан; олами ҳастӣ тамоми мавҷудот … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
АСТ (телесеть) — У этого термина существуют и другие значения, см. АСТ. АСТ «Ассоциация спутникового телевещания Прометей» Страна … Википедия
АСТ (телеканал) — АСТ Страна Россия Зона вещания … Википедия
АСТ Гоф — (Москва,Россия) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: Улица Большая Филевская 25, Филев … Каталог отелей