-
81 рожа
сущ.; мед.ро́жаро́жа белән авыру — заболе́ть ро́жей
ро́жадан үлү — умере́ть от ро́жи
-
82 сары
1. прил.1) жёлтыйсары буяу — жёлтая кра́ска
аксыл сары — све́тло-жёлтый; белоку́рый
куе сары — гу́сто-жёлтый, лимо́нно-жёлтый
кызыл сары — краснова́то-жёлтый; ры́жий
зәгъфран сары — шафра́нно-жёлтый
әфлисун сары — апельси́ново-жёлтый, ора́нжевый
көрән сары — бе́жевый, коричнева́то-жёлтый
гәрәбәдәй сары бал — мёд цве́та янтаря́
2) как первый компонент составных терминов цвета жёлто-, желтова́то-2. сущ.1) жёлтый цветсарыга буяу — кра́сить в жёлтый цвет
2) желто́кйомырка сарысы — желто́к яйца́
3) желту́ха || желту́шныйсм. тж. сары авыруысары төшеп авыру — заболе́ть желту́хой
4) мед. жёлтая вода́, глауко́ма•- сары ат
- сары баллыкай
- сары бизгәк
- сары билчән
- сары буяк
- сары гөмбә
- сары иңү
- сары керү
- сары камчау
- сары корсак
- сары-көрән
- сары -кызыл
- сары кына
- сары май
- сары мәтрүшкә
- сары раса
- сары сандугач
- сары су
- сары су авыруы
- сары тамыр
- сары тәнле
- сары төнбоек
- сары тутлы
- сары төскә керү
- сары туфрак
- сары үлән
- сары үрмәләвек
- сары чыпчык
- сары чәчәк
- сары шәңгә
- сары тәтәй
- сары-яшел••сары йорт — уст. жёлтый дом ( больница для душевнобольных)
-
83 саусыз
-
84 сиздерү
неперех.1) дава́ть/дать о себе́ знать; дава́ть/дать обнару́жить, заме́тить; ска́зываться/сказа́тьсяавыру үзен сиздерә — боле́знь даёт о себе́ знать
арыганлык сиздерә — ска́зывается уста́лость
яшь үзен сиздерә — во́зраст даёт о себе́ знать
2) выдава́ть/вы́дать, проявля́ть/прояви́ть, обнару́живать/обнару́жить чтоул үзенең хисләрен сиздермәде — она́ не вы́дала свои́х чувств
3) намека́ть, де́лать намёк; дава́ть/дать поня́ть (почу́вствовать)ул үзенең каршы икәнлеген сиздерде — он дал поня́ть, что он про́тив
-
85 синдром
-
86 стационар
1. сущ.стациона́рстационарда дәвалану — лечи́ться в стациона́ре
2. прил.стационарда уку — учи́ться в стациона́ре
стациона́рныйстационар авыру — стациона́рный больно́й
стационар бүлек — стациона́рное отделе́ние
стационар уку йорты — стациона́рное уче́бное заведе́ние
-
87 сызланып алу
-
88 сыкра
1. диал.; прил.1) не держа́щий мочу́сыкра малай — ма́льчик, страда́ющий недержа́нием мочи́ ( во время сна)
2) перен. брюзгли́вый, брюзжа́щий; ворчли́вый3) перен. скупо́й2. сущ.; мед.сыкра кеше — скупо́й челове́к
недержа́ние мочи́сыкра белән авыру — страда́ть недержа́нием мочи́
-
89 табиб
сущ. книжн.1) врач, до́ктор, эскула́пбар да сау булса, табиб авыру булыр — (посл.) е́сли все здоро́вы, сам врач бо́лен
чыгасы җанны табиб тотып калалмас — (посл.) от сме́рти эскула́п не спасёт; от сме́рти лека́рства нет
тилелеккә табиб юк — (посл.) от глу́пости нет спасе́ния (букв. спаси́теля)
-
90 тазару
неперех.1) станови́ться/стать здоро́вым и си́льным; здорове́ть/поздорове́ть; свеже́ть/посвеже́тьтәмам тазарган — (он) совсе́м поздорове́л, порозове́л, пополне́л
2) разг. поправля́ться/попра́виться || поправле́ниеавыру тазарып килә — больно́й поправля́ется
тазаруга таба бара — идёт на попра́вку
3) станови́ться/стать све́жим, ту́чным, упи́таннымюынып тазару — умы́вшись, очи́ститься
-
91 тәрбияләндерү
перех.обха́живать, уха́живать; обслу́живать/обслужи́ть || обслу́живание кого; ухо́д за кемул авыру анасын тәрбияләндереп тора — он уха́живает за больно́й ма́терью
-
92 тик
I нареч.1) сми́рно, споко́йно, без движе́ниятик утыру — сми́рно сиде́ть
тик утыр! — сиди́ сми́рно!
2) без де́ла; безуча́стно, равноду́шно; безде́йственнотик басып тора — стои́т себе́ безуча́стно
3) про́сто; так про́сто- ник болай эшләдең? - тик! — - заче́м так сде́лал? - так про́сто!
•- тик йөрү- тик калдырмау
- тик кенә
- тик тормау
- тик тору
- тик торганда
- тик торганнан
- тик торыштан
- тик тоту
- тик ятмау
- тик яту
- тиктән тик II частица огранич.то́лько; то́лько лишь; оди́н (одна́, одно́) лишьIII союз противит.тик ул гына белә — он оди́н то́лько зна́ет
1) то́лько вот; одна́ко; нотик эш узган — то́лько вот вре́мя упу́щено
тик ни файда? — но что то́лку?
тик каян аласың аны? — одна́ко отку́да его возьмёшь?
2) пусть; лишь бытик китсен үз юлына — пусть идёт свое́й доро́гой
IV послелог с основн. п.; уст.; книжн.; фольк.тик давыл гына басылсын — лишь пусть бу́ря уймётся; лишь бы бу́ря уняла́сь
1) подо́бныйсәгатьләре ай тик, көне ел тик — ( песня) часы́ подо́бны ме́сяцу, су́тки - го́ду (из-за...)
2) -подо́бный, -подо́бноV сущ. VI сущ.кояш тик нурлы йөзле — со́лнце подо́бно лучеза́рному лицу́
см. тж. теңкәтик белән авыру (интегү) — боле́ть (му́читься) ти́ком
-
93 тилбә
I сущ.; диал.1) вет. вертя́чка ( болезнь лошадей и овец)тилбә белән авыру — боле́ть вертя́чкой
2) перен. дура́шливый челове́кII прил.тиле тилбәне сөйми — (посл.) дура́к не лю́бит дура́шливого
больно́й вертя́чкой ( о лошади и овце) -
94 тиф
сущ.кайтма тиф — возвра́тный тиф
корсак тифы — брюшно́й тиф
тиф белән авыру — боле́ть ти́фом
тифтан үлү — умере́ть от ти́фа
-
95 төркемчелек
сущ.групповщи́на (в политике, в организации и т. п.)төркемчелек белән авыру — страда́ть групповщи́-ной
-
96 трахома
сущ.трахо́матрахо́ма белән авыру — боле́ть трахо́мой
-
97 трихинеллёз
сущ.; мед.; ветер.трихинеллёз белән авыру — боле́ть трихинеллёзом ( о людях и животных)
-
98 тромбофлебит
-
99 тукату
перех.; диал.по́ртить, загова́ривать || по́рча, за́говортукатудан килгән авыру — боле́знь от по́рчи
-
100 урта
1. сущ.1) в разн. знач. середи́набасу уртасы — середи́на по́ля
җәй уртасы — середи́на ле́та
җыелыш уртасында — в середи́не собра́ния
төн уртасы — середи́на но́чи; глубо́кая ночь
уен уртасы — середи́на игры́
2) середня́к; челове́к сре́днего доста́ткаГали урталар рәтенә басты — Гали́ вы́шел в середняки́
3) диал. центршәһәр уртасы — центр го́рода
4) первая часть составных слов средне-Урта Азия республикалары — среднеазиа́тские респу́блики
5) в знач. послелога в направит. п. уртасынаа) в (на) середи́нубүлмә уртасына чыгу — вы́йти на середи́ну ко́мнаты
елга уртасына керү — войти́ в середи́ну реки́
б) меж, ме́ждуикесенең уртасына басу — вста́ть ме́жду ни́ми
в) к середи́неҗәй уртасына — к середи́не ле́та
6) в знач. послелога в местно-вр. п. уртасындаа) посреди́, среди́, средь; в середи́некыш уртасында — среди́ зимы́
төн уртасында — среди́ но́чи
б) в це́нтрешәһәр уртасында тору (яшәү) — жить в це́нтре го́рода
в) редко ме́жду, межагачлар уртасында — меж дере́вьев
7) в знач. послелога в исх. п. уртасыннана) с середи́ныкыш уртасыннан бирле авыру — боле́ть с середи́ны зимы́
б) изшәһәр уртасыннан хәрәкәт итә башлау — нача́ть движе́ние из це́нтра го́рода
в) по середи́не2. прил.урам уртасыннан бару — идти́ по середи́не у́лицы
1) в разн. знач. сре́днийелганың урта агымы — сре́днее тече́ние реки́
урта тәрәзә — сре́днее окно́
урта буйлы — сре́днего ро́ста
урта мәктәп — сре́дняя шко́ла
урта авырлык — сре́дний вес
урта белем — сре́днее образова́ние
2) диал. центра́льныйурта урам — центра́льная у́лица
•- урта бер җир
- урта гасырлар
- урта гасырлар шәһәре
- урта дулкын
- урта колак
- урта ми
- урта хәлле
- урта яшьтәге
- уртага алу••уртага салу (кую) — ста́вить (поста́вить) на обсужде́ние, выноси́ть (вы́нести) на о́бщий суд
уртада тору — быть в ро́ли примири́теля
См. также в других словарях:
авыру — I. ф. Чирле, хаста булу. Нин. б. чиргә тару. II. АВЫРУ – и. 1. Чир, хаста авыруын яшергән үләр, бурычын яшергән бөләр 2. Авырган, чирле кеше. с. Чирле, сау булмаган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гипертрофия — Авыру яки киеренке эш аркасында аерым әгъзаларның гадәттән тыш үсеп китүе (авыру) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәстәлек — Авыру хәле. Чир, авыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
инвалид — Авыру яки имгәнү сәбәпле хезмәткә яраклылыкны өлешчә яки тулысынча югалткан кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йогышсызландыру — Авыру тарата торган микробларны бетерү; дезинфекция … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сепсис — Авыру барлыкка китерүче микробларның канга кереп таралуы нәтиҗәсендә организмның гомуми агулану күренеше, хәле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
симулянт — Авыру, сәләтсез һ. б. ш. булып кыланучы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хәстәләнү — Авыру, чирләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
котыру — I. Гадәттә хайваннарда була торган йогышлы психик авыру. Психопатия; акылның нормаль булмавы (авыру). II. КОТЫРУ – 1. Котыру чире белән авыру; акыл җую, тилерү; психик авыруга сабышу 2. Ярсып китү, үз үзеңне белештермәү 3. күч. Ярсу, көчәеп китү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
хроник — I. и. Дәвамлы яки әледән әле кабатланып торган авыру белән интегүче кеше 2. с. Дәвамлы яки әледән әле кабатлана торган (авыру тур.) 3. с. Даими авыру белән интегә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
авырту — 1. Берәр авыру, яра, кайнарлык һ. б. ш. аркасында физик газап кичерү 2. диал. Авыру, чир … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге