-
1 ξέω
Grammatical information: v.Meaning: `shave, carve, smooth, polish'.Other forms: Aor. ξέσ(σ)αι (Il.), pass. ξεσθῆναι, perf. midd. ἔξεσμαι (IA.), fut. ξέσω (Paul. Aeg.), perf. act. ἔξεκα (Choerob.), Vbaladj. ξεστός (Il.; Ammann Μνήμης χάριν 1, 16).Derivatives: 1. ξέσις ( ἀπό-) f. `smoothing, carving' (Thphr., Delph. IVa); 2. ξέσματα pl. `carving, chips, carved objects' (M. Ant., AP); 3. ξεσμοῖς dat. pl. H. as explanation of σπαράγμασι. 4. ξόανον n. `(carved) image og (a) god' (S., E., X.), name of a (carved?) musical instrument (S. Fr. 238); ξοάνων προθύρων ἐξεσμένων H.; formation like ὄχανον (: ἔχω), πλόκανον (: πλέκω) a.o. (Chantraine 198; not with Bq, WP. 1, 450 a.o. from ξύω; nor with Latte Glotta 32, 35 f. subst. adj.); dimin. ξοάνιον (Anaphe IIa). 5. ξοΐς, - ίδος f. `chisel' (hell. inscr.) with ξοΐδιον (pap. IIIp) and ξοΐτης m. name of a profession (Isauria; Redard 36); prob. directly from ξέω after κοπίς, δορίς a.o. (cf. Chantraine 338); ξοός ξυσμός, ὁλκός H. 6. Of the prefixed forms: διαξόος m. `sculptor' (Delph. 341a), ἀμφί-ξοος (- ους) `smoothing round about' (AP); ἐπι-, κατα-, παρα-ξοή, -ά `carving, smoothing etc.' (inscr.). -- On itself stand with lengthened grade ξώστρα ψηκτρίς, ψήκτρια H. (acc. to WP. 1, 450 a.o. rather to ξύω).Origin: ??Etymology: With ξύω (and ξαίνω?) cognate (s. vv.); without close agreement outside Greek. The stem ξεσ-, reconstructed from ξεσ-τός, ξέσ-(σ)αι a.o., which is at the basis of all forms cited above, is after traditional interpretation to be analysed as ξ-εσ-(= ks-es-) and to be interpreted as zero grade with εσ-enlargement (cf. on τρέω) of the IE root * kes- in OCS čes-ati `comb' a.o. (s. κέσ-κεον) `scratch, comb' (e.g. Brugmann Grundr.2 II: 3, 343 with Persson Stud. 88); connection with κεάζω a. cogn. (s. v.) can as well be considered. -- Diff. suggestion in Schwyzer 269 and 329: ξέω metathesized from * kes-ō (= OCS čes-)? Mann Lang. 28,40 compares Alb. shesh `raze, level', supposedly from *ksesi̯ō. Zie by keskeon!!! Waarom dan niet kses-keon??Page in Frisk: 2,Greek-English etymological dictionary (Ελληνικά-Αγγλικά ετυμολογική λεξικό) > ξέω
См. также в других словарях:
ξοΐτης — ξοΐτης, ὁ (Α) τεχνίτης που χρησιμοποιεί την ξοΐδα, χαλκουργός. [ΕΤΥΜΟΛ. < ετεροιωμένη βαθμίδα ξο τού ξέω* + κατάλ. ίτης (πρβλ. ξυλ ίτης)] … Dictionary of Greek
ξέω — (ΑΜ ξέω) 1. ξύνω 2. λειαίνω επιφάνεια με ξύσιμο, με τριβή ή με κοπτικό εργαλείο («τῶν πριζόντων... καὶ ξεόντων καὶ τορνευόντων», Πλάτ.) 3. αποξέω, απαλείφω με ξύσιμο, αποτρίβω μσν. διακοσμώ αντικείμενο χαράζοντάς το μσν. αρχ. στιλβώνω, γυαλίζω… … Dictionary of Greek
