-
1 ódáða·maðr
m. -
2 Ódáðahraun
-
3 ódáðamaður
-
4 ódáðaverk
[ou:d̥auðavεr̥kʰ]nпреступление, злодеяние -
5 ódáða·verk
n.преступление, злодеяние -
6 ALA
(el, ól, ólum, alinn), v.1) to beget; born ólu þau, they begat children; börn þau, er hann elr við þeirri konu, begets by that woman;2) to bear, give birth to (þóra ól barn um sumarit); börn þau óll, er alin eru fyrir jól, who are born before Christmas; alnir ok úalnir (= úbornir), born and unborn, present and future generations;3) to bring up (children); ala skal barn hvert er borit verðr, every child that is born shall be brought up; adding the particle ‘upp’ skal eigi upp alla, heldr út bera arn þetta, this child shall not be brought up, but be exposed to perish; of animals, to rear, breed (einn smásauð, er hann ól heima í húsi sínu);4) to give food to, harbour, entertain (ala gest ok ganganda); guð elr gesti, God pays for the guests;5) fig. in various phrases; ala aldr, ala aldr sinn, to pass one’s days; a. sút to grieve, mourn (= sýta); a. önn of e-t or at e-u, to take care of, see to; a. e-t eptir e-m, to give one encouragement in a thing (ól hann eptir engum mönnum ódáðir); a. á mál, to press or urge a matter (nú elr Gunnarr á málit við þórð ok segir).* * *ól, ólu, alið; pres. el, [Ulf. a single time uses the partic. alans = εντρεφόμενος, and twice a weak verb aliþs = σιτευτός, a fatling. The word seems alien to other Teut. idioms, but in Lat. we find alere; cp. the Shetland word alie, to nourish.] Gener. to give birth to, nourish, support, etc.I. to bear, esp. of the mother; but also of both parents; rarely of the father alone, to beget: börn ólu þau, they begat children, Rm. 12; þat barn er þau ala skal eigi arf taka, Grág. i. 178: of the father alone, enda eru börn þau eigi arfgeng, er hann elr við þeirri konu, which be begets by that woman, 181; but esp. of the mother, to bear, give birth to; jóð ól Amma, Rm. 7; þóra ól barn um sumarit, Eg. 166, Fms. iv. 32, i. 14; hon fær eigi alit barnit, Fas. i. 118.β. metaph. to produce, give rise to; en nú elr hverr þessara stafa níu annan staf undir sér, Skálda 162.2. pass. to be born, begotten; börn þau öll er alin eru fyrir jól, who are born, N. G. L. i.; 377; the phrase, alnir ok úbornir, born and unborn, present and future generations, has now become aldir ok óbornir; eigu þau börn er þar alask ( who are born there) at taka arf út hingat, Grág. i. 181; barn hvert skal færa til kirkju sem alit er, every child that is born, K. Þ. K. 1; ef barn elsk svá naer páskum, is born, 16.β. of animals (rarely), justus heitir forað, þat elsk ( is engendered) í kviði eins dýrs, 655 xxx. 4.II. to nourish, support, Lat. alere:1. esp. to bring up, of children; the Christian Jus Eccl., in opposition to the heathen custom of exposing children, begins with the words, ala skal barn hvert er borit verðr, every child that is born shall be brought up, K. Á. ch. 1.β. adding the particle upp; skal eigi upp ala, heldr skal út bera barn þetta, this bairn shall not be brought up, but rather be borne out (i. e. exposed to perish), Finnb. 112.2. to feed, give food to, harbour, entertain; ala gest ok ganganda, guests; ala þurfamenn, the poor, D. in deeds of gift; en sá maðr er þar býr skal ala menn alla þá er hann hyggr til góðs at alnir sé, he shall harbour them, D. i. 169; ala hvern at ósekju er vill. to harbour, 200; Guð elf gesti (a proverb), God pays for the guests, Bs. i. 247; sótt elr sjúkan, fever is the food of the sick; utanhrepps göngumenn skal enga ala, ok eigi gefa mat, hvárki meira né minna, gangrels of an outlying district shall none of them be harboured, nor have meat given them, neither more nor less, Grág. i. 293, 117.β. of animals, to nourish, breed; einn smásauð er hann ól heima í húsi sínu, one pet lamb which he had reared at home in his own house, Stj. 516; segir allæliligan, ok kvað verða mundu ágæta naut ef upp væri alinn, of a live calf, Eb. 318. 2. pass, to be brought tip, educated; ólusk ( grew up) í ætt þar, æstir kappar (or were born), Hdl. 18; alask upp, to be brought up; hence uppeldi, n.III. metaph. in such phrases as, ala aldr sinn, vitam degere, to pass one’s days, Bárð. 165: the phrase, ala e-t eptir e-m, to give one encouragement in a thing, bring one tip in, esp. in a bad sense; ól hann eptir engum manni ódáðir, Joh. 625. 93: ala á mál, to persist in, urge on a thing; karl elr á málið ( begs hard) at Gunnar mundi til hans fara, Sd. 172, Ísl. ii. 133, 163:—the present phrase is, að ala e-t við e-n, to bear a grudge against…; and in a negative sense, ala ekki, to let bygones be bygones: ala önn fyrir, to provide for: a. öfund, sorg, um e-t, to grudge, feel pang (poët.), etc. -
7 EYÐA
(-dda, -ddr), v.1) to make empty (auðr), clear of, deprive of its contents (eyða allan fjörðinn bæði at mönnum ok fé); eyða bygð (bœi ok borgir, heröð), to desolate, lay waste;2) to desert, depart from (féllu sumir, en sumir eyddu hálfrýmin); eyða veizluna, to break up the feast; eyða þing, to dissolve the meeting;3) to do away with, destroy, with dat. (eyddi eldr konum ok börnum);4) to spend, squander (eyða fé, peningum);5) to render void in law, annul, with acc. or dat. (eyða vígsmál or vígsmálum);6) refl., eyðast, to come to nought; eyddist erfisgørðin fyrir honum, he let the funeral feast drop.* * *I. with dat. denoting to waste, destroy, of men or things; hann eyddi ( slew) öllum fjölkunnigum mönnum, Stj. 491, Fms. ii. 41, vii. 8; ekki muntu með þessu e. öllum sonum Haralds konungs, i. 16.β. of money; eyða fé, etc., to spend money, Eg. 70, Grág. i. 327, Nj. 29, Fms. i. 118: to squander, 655 iii. 1, Nj. 18, Fms. xi. 423, Fs. 79: reflex., hann átti land gott en eyddusk lausafé, but his loose cash went, Fms. vi. 102.II. with acc. to lay waste, desolate, or the like; upp eyða ( lay waste) alla þeirra bygð, Fms. v. 161; þá vóru eydd skip Svía-konungs átjan, eighteen of the Swedish king’s ships were made void of men, x. 353; hann eyddi bygðina, iv. 44.2. to desert, leave; en skyldi út bera ok e. skemmuna, Fms. v. 262; féllu sumir en sumir eyddu ( deserted from) hálfrýmin (in a battle), viii. 226; skip brotið eða eytt, a ship wrecked or abandoned, Grág. i. 91; en hón er nú eydd af mönnum, forlorn or deserted of men, Al. 1.β. impers., eða héruð eyði, if counties be laid waste, K. Þ. K. 38; hence eyði-hús, etc. (below).3. as a law term, of a meeting, to terminate, dissolve; ef þeir eru eigi samþinga, eðr vár-þing eru eydd, or if it be past the várþing, Grág. ii. 271; en er sá dagr kom er veizluna skyldi eyða, when men were to depart, break up the feast, Fms. xi. 331.4. a law term, eyða mál, sókn, vörn, to make a suit void by counter-pleading; e. dæmð mál, Grág. ii. 23; munu vér e. málit með öxar-hömrum, Fs. 61; ok eyðir málit fyrir Birni, 125; eyddi Broddhelgi þá enn málit, Vápn. 13; at hann vildi í því hans sök e., ef hann vildi hans mál í því e., of unlawful pleading, Grág. i. 121; vera má at Eysteinn konungr hafi þetta mál eytt með lögkrókum sínum, Fms. vii. 142; eyddusk sóknir ok varnir, Nj. 149: with dat., eytt vígsmálum, 244; hélt þá Snorri fram málinu ok eyddi bjargkviðnum, Eb. 160, Arnkels (but no doubt less correct). -
8 HJÁ
by* * *prep. with dat.1) by, near;liggja (sitja) hjá e-m, to lie (sit) by one;sofa (hvíla) hjá e-m, to sleep with one;hjá durunum, near (close to) the door;2) by, with;vera hjá e-m, to stay with one;vera í gistingu hjá e-m, to lodge with one;maðr einn var eptir hjá honum, was left with him;3) present;svá at Flosi var hjá, in the presence of F.;4) past, by;fara, ganga hjá e-m, to go by, pass one (mánaði síðarr fóru þeir hjá mér kátir);farast hjá, to pass by one another;fara hjá sér, to go beside oneself;fram hjá Knafahólum, past K.;þeir riðu hjá fram, they rode by;höfðu þeir fátt kvikfjár hjá því sem þurfti, they had few live stock in comparison with what was needed.* * *prep. [this prep. is peculiar to the Scandin. languages, which in their turn lack the Germ. and Saxon bei, by; the Dan. and Swed. add an s, hos, qs. hiaa’s, haa’s; hjá may be akin to Goth. heiva and Icel. hjú, q. v.; cp. Lat. cum]:—by, beside, with dat.:1. by, near, at hand, Lat. juxta; setjask niðr hjá e-m, to take a seat by a person’s side, Nj. 3, Fs. 83; Egill setti hana niðr hjá sér, Eg. 249; liggja hjá e-m, to lie by one, Nj. 94; rekkja hjá konu, Ld. 30; hvíla hjá konu, Hbl. 17; sofa hjá e-m, to sleep in the same bed with one, Korm.; hann var jarðaðr (earthed, buried) hjá föður sínum, Fms. x. 111; sverðit stóð hjá honum, i. 16; næsta bæ hjá Rúts-stöðum, Nj. 32; þótti þeim í hönd falla at taka upp land þetta hjá sér sjálfum, this land lying close at hand, Ld. 210.2. near, close to; gluggar vóru hjá brúnásunum, Nj. 95; hann var heygðr hjá Hofi, 163; hjá þreskeldi, Korm. (in a verse); þar hjá garðinum, Fs. 56; hjá brjóstinu, id.; hjá hvílu búanda þíns, Nj. 19; spjót koma upp hjá hólunum, 95; í hjá Ölvosvatni, Íb. 11; hjá dyrunum, O. H. L. 72: í hjá = hjá, hann stóð í hjá vandbálki nokkurum, id.; þar í hjá, close by, Grág. ii. 338.3. by, with, Lat. apud; vera hjá e-m, to stay with one; vera í gistingu hjá e-m, to lodge with one, Dropl. 9; þau vóru þar hjá konungi í góðu yfirlæti, Bárð. 178; þeirra manna er í hjá oss vóru, Gþl.; taka upp giptu hjá e-m, Fms. xi. 426; maðr einn var eptir hjá honum, Lv. 63; eru þeir hér ódáða-menninir hjá þér, Hlenni? 64.4. in the presence of, Lat. coram; svá at Flosi var hjá, in the presence of Flosi, Nj. 259; móðir þeirra var hjá, 214; þeir vóru þá í hjá ok heyrðu, Anal. 294; vera í hjá, Gþl. 287 passim.5. passing by, Germ. vorbei; mánaði síðar fóru þeir hjá mér kátir, Fb. ii. 288; sneiða hjá, to pass by, Fbr. 70; hann þóttisk eigi sneiða mega hjá slíkum málum, Háv. 55; farask hjá, to pass by one another, Eb. 270; sitja (kyrr) hjá e-u máli, not to stir, remain neutral, 124, Fms. xi. 83: absol., Nj. 97; láta menn sitja hjá kyrra, to let them be unmolested, Ld. 258; vilda ek at þú létir vera ok hjá liða (to let it go by, notice it not) þetta vandræði, 206; leiðir hann hjá sér þessi mála-ferli, Eb. 38 new Ed.; annan veg mun reynask en hann Hrói láti hjá sér líða þat ( leave undone) sem hann er heitbundinn í við vini sína, Rd. 246; fara hjá sér, to go beside oneself, go out of one’s mind, Eb. 270; hleypa þeir upp hjá þeim, Nj. 107.β. fram hjá, past, by, Germ. vorbei; en ef þik berr skjótt fram hjá, þá …, Lv. 65, Fs. 108; hann gengr í móti þeim ok hjá þeim, and past them, Valla L. 212; fram hjá Knafa-hólum, Nj. 95; ríða vestr hjá Hallbjarnar-vörðum, 4; þeir riðu hjá fram, rode by, 96.6. besides; gefa aðrar sakir bóndum hjá fram, Bs. i. 496.II. metaph. in comparison with, to; réttlátir hjá íllum, Eluc. 16; lítils verðr hjá sínum göfgum frændum, Skálda 176; þeim þykir allt lágt hjá sér, Ld. 214; þótti allt barna-vipr þat er aðrar konur höfðu í skarti hjá henni, 122; hin stóru skipin Bagla urðu ekki mjúkræs hjá þeim er Birkibeinar höfðu, Fms. viii. 384; er þá sýkn dagr hjá því sem nú er, iv. 265; höfðu þeir fátt kvikfjár hjá því sem þurfti, Eg. 134; þó at Ólafr konungr hafi eigi lið mikit hjá her þeim er vér höfum, Ó. H. 214; hefir hann nú lítið fjölmenni hjá því sem hann hafði í sumar, 168; þvkir yðr allt lágt hjá yðr Vatnsdælum, Fs. 53; Þórr er lágr ok lítill hjá stórmenni því er hér er með oss, Edda 33. -
9 HRAUN
n.1) rugged ground, wilderness;2) lava field, lava.* * *n. [akin to hruni, hrjóna, and hrynja (q. v.), and thus from a lost strong verb jó, au, u; hrjúfr, hrúðr, hreysi, hrjóstr (q. v.) seem all to be akin]:—prop. a rough place, a wilderness, and is used so esp. by Norse writers and in the oldest poems: in Norse local names, Raunen, bare rocks in the sea, as opp. to hólmr, a grassy islet, Fritzner s. v.: a giant is in poetry called hraun-búi, -drengr, -hvalr, -skjöldungr, = the dweller, hero, whale, king of the wilderness, Hým., Hkv. Hjörv., Haustl., Fas. ii. 306.B. In volcanic Iceland the word came to mean a lava field when cold, a burnt place (not the fresh glowing lava), freq. in the Sagas as well as in mod. usage, Bjarn. 36, 52, Nj. 248, Grág. ii. 282, Landn. 280, Hrafn. 26, Eb. 132–138, Bs. i. 540; um hvat reiddusk goðin, er hér brann hraunit er nú stöndum vér á (Bs. i. 22), the famous words of Snorri in the parliament of A. D. 1000; the place of the alþingi being a burnt out lava field.II. in Icel. local names freq., Hraun, Hraun-dalr, -fjörðr, -gerði, -holt, -höfn, etc., Landn.: esp. in relation to fields of lava, Borgar-hraun, id.; Berserkja-hraun, Eb.; Beruvíkr-hraun, Bjarn.; Staðar-hraun in Mýra-sýsla; Garða-hraun near Reykjavík, etc.: Ódáða-hraun, the wilderness in the inner part of Icel. (see Ísl. Þjóðs.), which was supposed to be peopled by miscreants and outlaws.COMPDS: Hraundælir, Hraunfirðingr, Hraungerðingr, Hraunsverjar.2. as appell., hraun-gata, u, f. a path through a hraun, Bjarn. 36, Pr. 411. hraun-gjóta, u, f. a lava pit or hole. hraun-grýti, n. lava rocks. hraun-klettr, m. a lava crag, Sks. 127. hraun-skeggi, a, m. a hraun dweller, Fs. 155; cp. eyjarskeggi.☞ The whole of Icel. may be said to be a burnt out lava field, from eruptions previous to the peopling of the country. The following eruptions which have happened since the settlement, beside those of Hekla (q. v.), are mentioned in writers previous to A. D. 1430:—an eruption in Borgar-hraun in Mýra-sýsla about the beginning of the 10th century, Landn. 2. ch. 5; in Ölfus A. D. 1000, Kristni S. ch. 11; in the sea about Reykjanes A. D. 1211, 1226, 1238, 1240, 1422, Ann. s.a.: but esp. in the southern glaciers in Trölla-dingjur A. D. 1151, 1188; in Sólheima-jökull A. D. 1245, 1262; in Síða A. D. 1332; in Hnappafells-jökull A. D. 1332, 1350; in Herðubreið etc. A. D. 1340; in three places in Skaptafells-sýsla A. D. 1362,—the great eruption which destroyed the church in Rauðilækr; in Höfðár-jökull A. D. 1416, see Ísl. Ann. In later centuries the greatest eruptions are those of the Kötlu-gjá in 1755, and esp. the terrible eruption of Skaptár-jökull on the 20th of June, 1783. In this century that of Eyjafjalla-jökull, 1821. -
10 afvirða
(-rða, -rðr), v.1) to disgrace, dishonour (afvirða náunga sinn);afvirða fyrir e-m, to throw a slur on one;2) to detest, abhor (afvirða ódáðirnar);refl., afvirðast, to think it unworthy of oneself, with infin. -
11 eyða
v. слаб. -ia-, praet. eydda, pp. eyddr1) опустошать2) оставлять, покидать3) (dat.) уничтожать4) (dat.) растрачивать, расточатьeyða fé, peningum — тратить деньги
* * *eyða landi um lýða губить людей в стране
eyðask опустеть
д-а. īeðan, д-в-н. ōden (ср. н. veröden), ш. öda расточать, д., нор. øde то же; от auðr I.
См. также в других словарях:
Oda — ist ein weiblicher Vorname, siehe Oda (Vorname) im mittelhochdeutschen Nibelungenlied der germanische Name von Ute, der Mutter Kriemhilds, siehe Ute (Nibelungen) ein Asteroid des Hauptgürtels, siehe (1144) Oda ein Berg im Sudan, siehe Oda (Berg)… … Deutsch Wikipedia
Oda — may refer to: Oda (Albania), a typical Albanian room Oda (harem), is a room within harem especially in the Ottoman Empire The Oda clan, a Japanese feudal clan from the Sengoku period Ontario Dental Association Official development assistance is a … Wikipedia
ODA — bezeichnet: Oda (Vorname), weiblicher Vorname, siehe dort für Namensträgerinnen Oda (Mythologie), germanisch Odins Bruder Ōda, japanische Stadt in der Präfektur Shimane Oda (Berg), Berg im Sudan Oda (Asteroid), Asteroid des Hauptgürtels Oda ist… … Deutsch Wikipedia
Ōda — shi 大田市 … Deutsch Wikipedia
ODA — in Aula Turcica, nomen est, quô Aulicae Scholae classes, in quibus iuventus, Principis ministeriis olim adhibenda, sedulo tum in Mahometicae Superstitionis capitibus, tum in exercitiis corporis variis aliisque olim profuturis instituitur. Earum… … Hofmann J. Lexicon universale
odă — ÓDĂ, ode, s.f. Specie a poeziei lirice (formată din strofe cu aceeaşi formă şi cu aceeaşi structură metrică), în care se exprimă elogiul, entuziasmul sau admiraţia faţă de persoane, de fapte eroice, idealuri etc. ♦ (În antichitate) Poezie sau… … Dicționar Român
ODA — Cette page d’homonymie répertorie les différents sujets et articles partageant un même nom. {{{image}}} Sigles d une seule lettre Sigles de deux lettres > Sigles de trois lettres … Wikipédia en Français
oda — òda ž <G mn ódā> DEFINICIJA pov. vojn. najmanja jedinica plaćene janjičarske vojske [nekoliko oda čini jedan džemat] ETIMOLOGIJA tur. oda: soba, v. odaja … Hrvatski jezični portal
oda — óda ž DEFINICIJA knjiž. glazb. svečana pjesma zanosa, oduševljenja i divljenja u slavu bogova, vladara, državnika ili značajnih događaja [simfonijska oda; orkestralna oda] ETIMOLOGIJA lat. oda ← grč. ōidḗ: pjesma … Hrvatski jezični portal
oda — oda; oda·lisque; oda·lisc; oda·lisk; … English syllables
oda — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. ż Ia, CMc. odzie; lm D. ód {{/stl 8}}{{stl 7}} patetyczny i uroczysty utwór poetycki o charakterze pochwalnym lub dziękczynnym, poświęcony wielkiej postaci, wzniosłej idei, jakiemuś doniosłemu wydarzeniu itp. : {{/stl… … Langenscheidt Polski wyjaśnień
