-
1 брат
-
2 братский
прил. æфсымæры –, æфсымæрон, æрвадон -
3 братство
ср. æфсымæрдзинад, æфсымæрад -
4 двоюродный
прил.:двоюродные братья, сестры – дыууæ æфсымæры зæнæг (дети двух братьев); дыууæ хойы зæнæг (дети двух сестёр); хо æмæ æфсымæры зæнæг (дети брата и сестры) -
5 достаться
совер. (хай) фæуынконь достался младшему брату – бæх кæстæр æфсымæры хай фæци (или кæстæр æфсымæры фæци)
-
6 названый
прил.:названый брат – скæнгæ æфсымæр, æфсымæргонд, æрдхорд
названая сестра – скæнгæ хо, хогонд
-
7 родной
прил.1. (о матери, брате и т. п.):родная мать – ныййарæг мад
родной брат – æфсымæр
родная сестра – хæрз хо, æфсымæр хо
мой родной брат, моя родная сестра – мæ мады зæнæг
3. перен. хион, райгуырæня покинул родные поля – мæ райгуырæн фæзтæ ныууагътон
4.: родной язык – мадæлон æвзаг -
8 братание
ср. æфсымæрдзинад, æрдхорддзинад кæнын -
9 брататься
несовер. æфсымæр кæнын, æрдхорд кæнын -
10 братоубийственный
прил. æфсымæрмар -
11 братски
нареч. æфсымæрау, æрвадау -
12 младший
младший брат – кæстæр æфсымæр
младший научный сотрудник – кæстæр зонадон æмкусæг
-
13 напуститься
Наташа с ожесточением напустилась на брата (Л. Толстой) – Наташæ карзæй ныццавта йæхи йе 'фсымæрыл
-
14 обняться
мы встретились и братски обнялись – мах сæмбæлдыстæм æмæ æфсымæртау ахъæбыс кодтам
-
15 от
предлог, передается отложит. п. на -æйот Черного до Белого моря – Сау денджызæй Урс денджызмæ
письмо от брата – мæ æфсымæрæй фыстæг
он умер от раны – цæфæй амарди
от мала до велика – чысылæй-стырæй
от времени до времени – рæстæгæй-рæстæгмæ
от края и до края – кæрæй-кæронмæ
-
16 печалиться
несовер. хъынцъым кæнын, хъыг кæнын, æнкъард уынне печалься же, ступай, в гости братцев поджидай (Пушкин) – ма хъынцъым кæн уæдæ, ацу, ме 'фсымæртæм уазæгуат æнхъæлмæ кæс
-
17 племянник
-
18 племянница
хæрæфырт, хойы чызг (дочь сестры) -
19 по
а) обычно передается местн.-внешн. п. на -ылпо дороге – фæндагыл
по свету – дунейыл
по реке – дон-дон
2. (согласно, сообразно)а) гæсгæ (послелог)по приказу – бардзырдмæ гæсгæ
по желанию – фæндонмæ гæсгæ
б) передается отлож. п. на -æйстарший по возрасту – азтæй хистæр
по болезни – рынчыны руаджы
по недосмотру – зæфцы фыдæй
4. (до) передается направ. п. на -мæпо горло – хъуырмæ
по два – дыгай, дыгæйттæ
по три – æртыгай, æртыгæйттæ
по зернышку – нæмыггай
6. (на вопрос как?) передается упод. п. на -аупо-русски – уырыссагау
по-братски – æфсымæрау
7. фæйнæвспахать по гектару – фæйнæ гектары бахуым кæнын
8. (посредством) передается отлож. п. на -æйпо почте – постæй
называть по имени – номæй хонын
-
20 по-братски
нареч. æфсымæрау, æрвадау
- 1
- 2
См. также в других словарях:
æфсымæр — з.б.п., ртæ … Орфографический словарь осетинского языка
æфсымæрад — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
æфсымæргонд — з.б.п., гæндтæ … Орфографический словарь осетинского языка
æфсымæрджын — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
æфсымæрдзинад — з.б.п., нæдтæ … Орфографический словарь осетинского языка
æфсымæрон — з.б.п., мин … Орфографический словарь осетинского языка
Кæнгæ ‘фсымæртæ — см. Кæнгæ ‘фсымæртæ – перевод Кæнга ‘фсымæртæ – аразгæ хæстæгдзинады хуыз, ивгъуыд заманты арæх æмбæлдис. Ацы æгъдаумæ гæсгæ иу дыууæ мыггагæй, хатгай та алы адæмыхæттытæй чи уыдис, ахæм нæлгоймæгтæ кæрæдзиимæ ныффидар кодтой тугхæстæгдзинады… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Кæнгæ ‘фсымæртæ – перевод — см. Кæнгæ ‘фсымæртæ Канга фсымарта (ир. «названный брат») – одна из форм искусственного родства, широко распространенная у осетин в прошлом; осетинская номинация термина побратимство – обычая, по которому лица, принадлежащие разным родам, иногда… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
æнæфсымæр — з.б.п., мин … Орфографический словарь осетинского языка
Дард æфсымæртæ — дард æрвадæлтæ (ир.) – дард æнсувæртæ (диг.) кæс Тугхæстæг кæс Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ГÆВЗ — Мæгуырдзинады, мæгуыргæнæг бардуаг. Ис ыл сæрмагонд аргъау. Хуынгæ дæр афтæ кæны «Гæвз». Дыууæ æфсымæры фæйнæ хъæуы цардысты, иу – хъæздыгæй, иннæ та – мæгуырæй. Иу хатт иу стыр бæрæгбоны мæгуыр æфсымæр хъæздыгмæ фæцыд æмæ йын загъта: «Ме фсымæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
