Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

(physical+-+gen)

  • 21 meliores

    bŏnus (old form dŭonus, Carm. Sall. ap. Varr. L. L. 7, § 26 Mull.; cf. Paul. ex Fest. p. 67 Mull.), a, um, adj. [for duonus, cf. bellum, bis, and cf. root dvi-; hence deidô, deos], good; comp. melior, us [cf. Gr. mala, mallon], better; sup. optimus ( optumus, ante-class. and often class.) [root opof ops, opes; cf. copia, apiscor], best.
    I.
    Attributively.
    A.
    As adjunct of nouns denoting persons.
    1.
    Vir bonus.
    (α).
    A man morally good (kalos kagathos):

    quoniam boni me viri pauperant, improbi alunt,

    Plaut. Poen. 5, 4, 60:

    omnibus virtutibus instructos et ornatos tum sapientes, tum viros bonos dicimus,

    Cic. Tusc. 5, 10, 28:

    ille vir bonus qui... intolerabili dolore lacerari potius quam aut officium prodat aut fidem,

    id. Ac. 2, 8, 23:

    sive vir bonus est is qui prodest quibus potest, nocet nemini, certe istum virum bonum non facile reperimus,

    id. Off. 3, 15, 64:

    qui se ita gerunt ut eorum probitas, fides, integritas, etc.... hos viros bonos... appellandos putemus,

    id. Lael. 5, 19:

    non intellegunt se de callido homine loqui, non de bono viro,

    id. Att. 7, 2, 4:

    ut quisque est vir optimus, ita difficillime esse alios improbos suspicatur,

    id. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

    nec enim melior vir fuit Africano quisquam, nec clarior,

    id. Lael. 2, 6; id. Leg. 1, 14, 41; 1, 18, 48; id. Planc. 4, 9; id. Par. 3, 1, 21; id. Marcell. 6, 20; id. Fam. 7, 21; id. Off. 2, 16, 57.—
    (β).
    An honest man:

    justitia, ex qua viri boni nominantur,

    Cic. Off. 1, 7, 21; 1, 44, 155; 2, 11, 39; 2, 12, 42; 2, 20, 71;

    3, 12, 50: cum is sponsionem fecisset ni vir bonus esset,

    id. ib. 3, 19, 77:

    quoniam Demosthenes nec vir bonus esset, nec bene meritus de civitate,

    id. Opt. Gen. 7, 20; cf. id. Rosc. Am. 40, 116.—
    (γ).
    A man of good standing in the community:

    id viri boni arbitratu deducetur,

    Cato, R. R. 143; so id. ib. 149:

    tuam partem viri bono arbitratu... dari oportet,

    Dig. 17, 1, [p. 244] 35;

    37, 6, 2, § 2: quem voles virum bonum nominato,

    Cic. Verr. 2, 4, 25, § 55:

    vir bonus est... quo res sponsore, et quo causae teste tenentur,

    Hor. Ep. 1, 16, 40.—Hence, ironically of wealthy men:

    praetores jus dicunt, aediles ludos parant, viri boni usuras perscribunt,

    Cic. Att. 9, 12, 3.—
    (δ).
    Ironically of bad men:

    sed eccum lenonem Lycum, bonum virum,

    Plaut. Poen. 5, 5, 52; Ter. Eun. 5, 3, 9; 4, 3, 18; id. Ad. 3, 4, 30:

    expectabam quinam isti viri boni testes hujus manifesto deprehensi veneni dicerentur,

    Cic. Cael. 26, 63:

    nam socer ejus, vir multum bonus est,

    id. Agr. 3, 3, 13;

    so especially in addresses (mostly comic.): age tu, illuc procede, bone vir!

    Plaut. Capt. 5, 2, 1; id. Curc. 5, 2, 12; id. Ps. 4, 7, 48; id. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 3, 5, 10; 5, 2, 5; id. Ad. 4, 2, 17; id. Eun. 5, 2, 11:

    quid tu, vir optime? Ecquid habes quod dicas?

    Cic. Rosc. Am. 36, 104.—
    (ε).
    Sometimes boni viri = boni, in the sense of optimates (v. I. A. 3.):

    bonis viris quid juris reliquit tribunatus C. Gracchi?

    Cic. Leg. 3, 9, 20.—
    (ζ).
    As a conventional courtesy:

    homines optimi non intellegunt, etc.,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    bone accusator,

    id. Rosc. Am. 21, 58:

    sic illum amicum vocasti, quomodo omnes candidatos bonos viros dicimus,

    gentlemen, Sen. Ep. 3, 1.—For bonus vir, a good husband, v. 3.; and for vir optimus, as a laudatory epithet, v. 5.—
    2.
    Boni homines (rare) = boni, better classes of society, v. II. A. 3:

    in foro infimo boni homines atque dites ambulant,

    Plaut. Curc. 4, 1, 14.—
    3.
    With nouns denoting persons in regard to their functions, offices, occupations, and qualities, denoting excellence:

    bonus consul,

    Liv. 4, 40, 6; 22, 39, 2 (different: consules duos, bonos quidem, sed dumtaxat bonos, amisimus, consuls of good sentiments, almost = bad consuls, Cic. ad Brut. 1, 3, 4):

    boni tribuni plebis,

    Cic. Phil. 1, 10, 25:

    bonus senator,

    id. Prov. Cons. 15, 37:

    senator bonus,

    id. Dom. 4, 8:

    bonus judex,

    id. Verr. 2, 4, 15, § 34:

    bonus augur (ironically),

    id. Phil. 2, 32, 80:

    bonus vates,

    Plaut. Mil. 3, 3, 27:

    bonus imperator,

    Sall. C. 60, 4:

    bonus dux,

    Quint. 12, 1, 43 (cf. trop.:

    naturam, optimam ducem,

    the best guide, Cic. Sen. 2, 5):

    bonus miles,

    Sall. C. 60, 4; Sen. Vit. Beat. 15, 5:

    bonus orator,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    optimus orator,

    id. Opt. Gen. 1, 3:

    poeta bonus,

    id. de Or. 1, 3, 11; 2, 46, 194; id. Fin. 1, 3, 10:

    scriptor bonus,

    Quint. 10, 1, 104:

    bonus advocatus,

    id. 5, 13, 10:

    bonus defensor,

    id. 5, 13, 3:

    bonus altercator,

    a good debater, id. 6, 4, 10:

    bonus praeceptor,

    id. 5, 13, 44; 10, 5, 22:

    bonus gubernator,

    Cic. Ac. 2, 31, 100:

    optimus opifex,

    Hor. S. 1, 3, 133:

    sutor bonus,

    id. ib. 1, 3, 125:

    actor optimus,

    Cic. Sest. 57, 122:

    cantor optimus est modulator,

    Hor. S. 1, 3, 130:

    melior gladiator,

    Ov. Tr. 4, 6, 33: agricola (colonus, dominus) bonus, Cato, R. R. prooem.; Cic. Sen. 16, 56:

    bonus paterfamilias,

    a thrifty head of the house, Nep. Att. 13, 1:

    bonus servus,

    Plaut. Trin. 4, 3, 58; id. Am. 2, 1, 46; id. Men. 5, 6, 1; Cic. Mil. 22, 58:

    dominus bonus,

    Cato, R. R. 14:

    bonus custos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 38.—Ironically, Ter. Phorm. 2, 1, 57:

    filius bonus,

    Plaut. Am. 3, 4, 9:

    patres,

    Quint. 11, 3, 178:

    parens,

    id. 6, prooem. 4: bonus (melior, optimus), viz. a good husband, Cic. Inv. 1, 31, 51 sq.; Liv. 1, 9, 15:

    uxor melior,

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    amicus,

    id. Fam. 2, 15, 3:

    amicus optimus,

    Plaut. Cas. 3, 3, 18:

    optimus testis,

    Cic. Fam. 7, 27, 2:

    auctor, in two senses,

    good authority, id. Att. 5, 12, 3;

    and = bonus scriptor (post-class.),

    Quint. 10, 1, 74.—Esp.:

    bonus civis (rarely civis bonus): in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint: talem enim solemus et sentire bonum civem et dicere, Cic.-Off. 1, 34, 124: eaque est summa ratio et sapientia boni civis, commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere,

    id. ib. 2, 23, 83:

    eum esse civem et fidelem et bonum,

    Plaut. Pers. 1, 2, 15; Cic. Fam. 2, 8, 2; 1, 9, 10; 3, 12, 1; 6, 6, 11; id. Off. 1, 44, 155; Liv. 22, 39, 3; Sall. H. Fragm. 1, 10 Dietsch:

    optimus et fortissimus civis,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; id. Sest. 17, 39.—
    4.
    Bonus and optimus as epithets of the gods.
    (α).
    In gen.:

    sed te bonus Mercurius perdat,

    Plaut. Cas. 2, 3, 23:

    fata... bonique divi,

    Hor. C. 4, 2, 38:

    divis orte bonis,

    id. ib. 4, 5, 1:

    O bone deus!

    Scrib. Comp. 84 fin.: BONORVM DEORVM, Inscr. ap. Cic. N. D. 3, 34, 84: totidem, pater optime, dixi, Tu mihi da cives, referring to Jupiter, Ov. M. 7, 627.—
    (β).
    Optimus Maximus, a standing epithet of Jupiter:

    (Juppiter) a majoribus nostris Optimus Maximus (nominatur), et quidem ante optimus, id est beneficentissimus, quam Maximus,

    Cic. N. D. 2, 25, 64:

    Jovem optimum et maximum ob eas res appellant, non quod, etc.,

    id. ib. 3, 36, 87:

    in templo Jovis Optimi Maximi,

    id. Sest. 56, 129; id. Prov. Cons. 9, 22:

    nutu Jovis Optimi Maximi,

    id. Cat. 3, 9, 21; Liv. 1, 12, 7; id. 6, 16, 2.—
    (γ).
    Di boni, O di boni, expressing indignation, sorrow, or surprise:

    di boni, hunc visitavi antidhac!

    Plaut. Ep. 4, 1, 16:

    di boni, boni quid porto!

    Ter. And. 2, 2, 1:

    di boni, quid hoc morbi est,

    id. Eun. 2, 1, 19; id. Heaut. 2, 3, 13; id. Ad. 3, 3, 86:

    alter, O di boni, quam taeter incedebat!

    Cic. Sest. 8, 19; id. Brut. 84, 288; id. Phil. 2, 8, 20; 2, 32, 80; id. Att. 1, 16, 5; 14, 21, 2; Val. Max. 3, 5, 1; Sen. Vit. Beat. 2, 3.—
    (δ).
    Bona Dea, etc., v. 6.—
    5.
    Optimus as a laudatory epithet.
    (α).
    Vir optimus:

    per vos nobis, per optimos viros optimis civibus periculum inferre conantur,

    Cic. Sest. 1, 2:

    virum optimum et constantissimum M. Cispium,

    id. ib. 35, 76:

    fratrem meum, virum optimum, fortissimum,

    id. ib.:

    consolabor hos praesentes, viros optimos,

    id. Balb. 19, 44; id. Planc. 21, 51; 23, 55; id. Mil. 14, 38; id. Marcell. 4, 10; id. Att. 5, 1, 5; Hor. S. 1, 6, 53.—
    (β).
    Femina bona, optima:

    tua conjunx bona femina,

    Cic. Phil. 3, 6, 16:

    hujus sanctissimae feminae atque optimae pater,

    id. ib. —
    (γ).
    Senex, pater, frater, etc.:

    optimus: parentes ejus, prudentissimi atque optimi senis,

    Cic. Planc. 41, 97:

    insuevit pater optimus hoc me,

    Hor. S. 1, 4, 105; 2, 1, 12:

    C. Marcelli, fratris optimi,

    Cic. Fam. 4, 7, 6; id. Q. Fr. 2, 6 (8), 2; 2, 4, 2.—
    (δ).
    With proper names ( poet.):

    optimus Vergilius,

    Hor. S. 1, 6, 54:

    Maecenas optimus,

    id. ib. 1, 5, 27:

    optime Quinti,

    id. Ep. 1, 16, 1.—
    (ε).
    Esp. as an epithet of the Roman emperors:

    quid tam civile, tam senatorium quam illud, additum a nobis Optimi cognomen?

    Plin. Pan. 2, 7:

    gratias, inquit, ago, optime Princeps!

    Sen. Tranq. 14. 4:

    ex epistula optimi imperatoris Antonini,

    Gai. Inst. 1, 102; cf.:

    bene te patriae pater optime Caesar,

    Ov. F. 2, 637:

    optime Romulae Custos gentis,

    Hor. C. 4, 5, 1.—
    6.
    Bonus and Bona, names of deities.
    (α).
    Bona Dea, the goddess of Chastity, whose temple could not be entered by males (cf. Macr. S. 1, 12; Lact. 1, 22):

    Bonae Deae pulvinaribus,

    Cic. Pis. 39, 95; id. Mil. 31, 86; id. Fam. 1, 9, 15; cf.

    in mal. part.,

    Juv. 2, 86 sq.; 6, 314 sq.; 6, 335 sq.—
    (β).
    Bonus Eventus, Varr. R. R. 1, 1 med.; Amm. 29, 6, 19; Inscr. Orell. 907; 1780 sq.—
    (γ).
    Bona Fortuna:

    si bona Fortuna veniat, ne intromiseris,

    Plaut. Aul. 1, 3, 22:

    Bonae Fortunae (signum),

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 7:

    FORTVNAE BONAE DOMESTICAE,

    Inscr. Orell. 1743 sq. —
    (δ).
    Bona Spes:

    Spes Bona, obsecro, subventa mihi,

    Plaut. Rud. 1, 4, 12:

    BONAE SPEI,

    Aug. Inscr. Grut. 1075, 1.—
    (ε).
    BONA MENS, Inscr. Orell. 1818 sqq.:

    Mens Bona, si qua dea es, tua me in sacraria dono,

    Prop. 3, 24, 19.
    B.
    With nouns denoting things.
    1.
    Things concrete, denoting excellence:

    navis bona dicitur non quae pretiosis coloribus picta est... sed stabilis et firma,

    Sen. Ep. 76, 13:

    gladium bonum dices, non cui auratus est balteus, etc., sed cui et ad secandum subtilis acies est, et, etc.,

    id. ib. 76, 14:

    id vinum erit lene et bono colore,

    Cato, R. R. 109; Lucr. 2, 418; Ov. Am. 2, 7, 9:

    tabulas... collocare in bono lumine,

    Cic. Brut. 75, 261: ex quavis olea oleum... bonum fieri potest. Cato, R. R. 3:

    per aestatem boves aquam bonam et liquidam bibant semper curato,

    id. ib. 73; cf.:

    bonae aquae, ironically compared to wine,

    Prop. 2, 33 (3, 31), 28:

    praedium bonum caelum habeat,

    good temperature, Cato, R. R. 1:

    bona tempestate,

    in good weather, Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    (praedium) solo bono valeat,

    by good soil, Cato, R. R. 1:

    bonae (aedes) cum curantur male,

    Plaut. Most. 1, 2, 24:

    villam bonam,

    Cic. Off. 3, 13, 55:

    bonus pons,

    Cat. 17, 5:

    scyphi optimi (= optime facti),

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    perbona toreumata,

    id. ib. 2, 4, 18, §

    38: bona domicilia,

    comfortable residences, id. N. D. 2, 37, 95:

    agrum Meliorem nemo habet,

    Ter. Heaut. 1, 1, 12:

    fundum meliorem,

    Cic. Inv. 1, 31, 52: fundos optimos et fructuosissimos, id. Agr. 3, 4, 14:

    equus melior,

    id. Inv. 1, 31, 52:

    bona cena,

    Cat. 13, 3:

    boni nummi,

    good, not counterfeit, Plaut. As. 3, 3, 144; Cic. Off. 3, 23, 91:

    super omnia vultus accessere boni,

    good looks, Ov. M. 8, 678:

    mulier bona forma,

    of a fine form, Ter. Heaut. 3, 2, 13:

    equus formae melioris,

    Hor. S. 2, 7, 52:

    tam bona cervix, simul ac jussero, demetur,

    fine, beautiful, Suet. Calig. 33:

    fruges bonae,

    Cat. 34, 19:

    ova suci melioris,

    of better flavor, Hor. S. 2, 4, 13.— Trop.:

    animus aequus optimum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71: bona dextra, a lucky hand (cf.:

    bonum omen, 2. e.),

    Quint. 6, 3, 69:

    scio te bona esse voce, ne clama nimis,

    good, sound, loud voice, Plaut. Most. 3, 1, 43; so,

    bona firmaque vox,

    Quint. 11, 3, 13.—
    2.
    Things abstract.
    a.
    Of physical well-being:

    ut si qui neget sine bona valetudine posse bene vivi,

    Cic. Inv. 1, 51, 93; Sen. Vit. Beat. 22, 2; Lucr. 3, 102; Val. Max. 2, 5, 6; Quint. 10, 3, 26; 11, 2, 35 et saep.:

    non bonus somnus de prandio est,

    Plaut. Most. 3, 2, 8:

    bona aetas,

    prime of life, Cic. Sen. 14, 48:

    optima aetate,

    id. Fam. 10, 3, 3.—Ironically:

    bona, inquis, aetate, etc.,

    Sen. Ep. 76, 1.—
    b.
    Of the mind and soul:

    meliore esse sensu,

    Cic. Sest. 21, 47:

    optima indoles,

    id. Fin. 5, 22, 61:

    bona conscientia,

    Quint. 6, 1, 33; 9, 2, 93; Sen. Vit. Beat. 20, 5:

    bono ingenio me esse ornatam quam auro multo mavolo,

    with a good heart, Plaut. Poen. 1, 2, 91; id. Stich. 1, 21, 59; Sall. C. 10, 5:

    mens melior,

    Ter. Ad. 3, 3, 78; Cic. Phil. 3, 5, 13; Liv. 39, 16, 5; Sen. Ben. 1, 11, 4; id. Ep. 10, 4; Pers. 2, 8; Petr. 61.—Personified, Prop. 3 (4), 24, 19; Ov. Am. 1, 2, 31:

    duos optimae indolis filios,

    Val. Max. 5, 7, 2; Sen. Ben. 6, 16, 6; Quint. 1, 2, 5:

    bonum consilium,

    Plaut. Merc. 2, 3, 6; id. Rud. 4, 3, 18; Cic. Off. 1, 33, 121:

    bona voluntas,

    a good purpose, Quint. 12, 11, 31:

    memoria bona,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    bona ratio cum perdita... confligit,

    id. Cat. 2, 11, 25:

    bonae rationes,

    Ter. Ad. 5, 3, 50:

    pronuntiatio bona,

    Auct. Her. 3, 15, 27.—
    c.
    Of moral relations:

    ego si bonam famam mihi servasso, sat ero dives,

    Plaut. Most. 1, 3, 71; Cic. Sest. 66, 139; Liv. 6, 11, 7; Hor. S. 1, 2, 61 (cf. Cic. Att. 7, 26, 1;

    v. e. infra): si ego in causa tam bona cessi tribuni plebis furori,

    Cic. Sest. 16, 36; id. Planc. 36, 87; Ov. M. 5, 220:

    fac, sis, bonae frugi sies,

    of good, regular habits, Plaut. Curc. 4, 2, 35; id. Cas. 2, 4, 5; 2, 5, 19; id. Ps. 1, 5, 53; id. Truc. 1, 1, 13; id. Capt. 5, 2, 3 sq. (v. frux, II. B. 1. b.): vilicus disciplina bona utatur. Cato, R. R. 5:

    bona studia,

    moral pursuits, Auct. Her. 4, 17, 25:

    quidquid vita meliore parasti,

    Hor. S. 2, 3, 15: ad spem mortis melioris, an honorable death; so as an epithet of religious exercises:

    Juppiter, te bonas preces precor,

    Cato, R. R. 134; 139.—
    d.
    Of external, artistic, and literary value and usefulness:

    bono usui estis nulli,

    Plaut. Curc. 4, 2, 15:

    Optumo optume optumam operam das,

    id. Am. 1, 1, 122:

    bonam dedistis mihi operam,

    a valuable service to me, id. Poen. 2, 3, 70; 3, 6, 11; id. Pers. 4, 7, 11; id. Rud. 3, 6, 11 (in a different sense: me bona opera aut mala Tibi inventurum esse auxilium argentarium, by fair or unfair means, id. Ps. 1, 1, 102;

    v. e. infra): optima hereditas a patribus traditur liberis... gloria virtutis rerumque gestarum,

    Cic. Off. 1, 33, 121:

    bonum otium,

    valuable leisure, Sall. C. 4, 1:

    bonis versibus,

    Cic. Ac. 2, 23, 74:

    versus meliores,

    Plaut. Trin. 3, 2, 81:

    meliora poemata,

    Hor. A. P. 303:

    in illa pro Ctesiphonte oratione longe optima,

    Cic. Or. 8, 26:

    optimas fabulas,

    id. Off. 1, 31, 114:

    melius munus,

    id. Ac. 1, 2, 7.—
    e.
    Favorable, prosperous, lucky, fortunate:

    de Procilio rumores non boni,

    unfavorable rumors, Cic. Att. 4, 16, 5:

    bona de Domitio, praeclara de Afranio fama est,

    about their success in the war, id. ib. 7, 26, 1:

    si fuisset in discipulo comparando meliore fortuna,

    id. Pis. 29, 71; cf.

    fortuna optima esse,

    to be in the best pecuniary circumstances, id. ad Brut. 1, 1, 2:

    occasio tam bona,

    Plaut. Most. 2, 2, 9:

    senex est eo meliore condicione quam adulesoens cum, etc.,

    Cic. Sen. 19, 68; id. Fam. 4, 32:

    bona navigatio,

    id. N. D. 3, 34, 83;

    esp. in phrase bona spes.—Object.: ergo in iis adulescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem quos, etc.,

    Cic. Fin. 2, 35, 117.—Subject.:

    ego sum spe bona,

    Cic. Fam. 12, 28, 3; id. Cat. 2, 11, 25; [p. 245] id. Att. 14, 1 a, 3; id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16:

    optima spe,

    id. Fam. 12, 11, 2.—Pregn., = spes bonarum rerum, Sall. C. 21, 1;

    v. C. 1. c. infra: meliora responsa,

    more favorable, Liv. 7, 21, 6:

    melior interpretatio,

    Tac. H. 3, 65:

    cum laude et bonis recordationibus,

    id. A. 4, 38:

    amnis Doctus iter melius,

    i. e. less injurious, Hor. A. P. 68:

    omen bonum,

    a good, lucky omen, Cic. Pis. 13, 31; cf.

    Liv. praef. § 13: melius omen,

    Ov. F. 1, 221;

    optimum,

    Cic. Fam. 3, 12, 2:

    bona scaeva,

    Plaut. Stich. 5, 2, 24:

    auspicio optumo,

    id. ib. 3, 2, 6; cf.:

    memini bene, sed meliore Tempore dicam = opportuniore tempore,

    Hor. S. 1, 9, 68.—
    f.
    Of public affairs, si mihi bona re publica frui non licuerit, Cic. Mil. 34, 93:

    optima res publica,

    id. Or. 1, 1, 1; id. Phil. 1, 8, 19:

    minus bonis temporibus,

    id. Dom. 4, 8; so,

    optimis temporibus,

    id. Sest. 3, 6:

    nostrae res meliore loco videbantur,

    id. ad Brut. 1, 3, 1:

    lex optima,

    id. Pis. 16, 37; id. Sest. 64, 137; id. Phil, 1, 8, 19.—
    g.
    Good = large, considerable:

    bono atque amplo lucro,

    Plaut. Am. prol. 6:

    bona librorum copia,

    Hor. Ep. 1, 18, 109; cf.:

    bona copia cornu,

    Ov. M. 9, 88; v. bona pars, C. 8. g.—
    h.
    Noble; with genus, good family, noble extraction, honorable birth: quali me arbitraris genere prognatum? Eu. Bono, Plaut. Aul. 2, 2, 35; so id. Ep. 1, 2, 4; 2, 1, 3; id. Pers. 4, 4, 94:

    si bono genere natus sit,

    Auct. Her. 3, 7, 13.—
    k.
    Referring to good-will, kindness, faithfulness, in certain phrases.
    (α).
    Bona venia or cum bona venia, with the kind permission of a person addressed, especially bona venia orare, expetere, etc.:

    primum abs te hoc bona venia expeto,

    Ter. Phorm. 2, 3, 31:

    bona tua venia dixerim,

    Cic. Leg. 3, 15, 34:

    oravit bona venia Quirites, ne, etc.,

    Liv. 7, 41, 3:

    obsecro vos.. bona venia vestra liceat, etc.,

    id. 6, 40, 10:

    cum bona venia quaeso audiatis, etc.,

    id. 29, 17, 6; Arn. c. Gent. 1, p. 5; cf.

    . sed des veniam bonus oro = venia bona oro,

    Hor. S. 2, 4, 5.—
    (β).
    Bona pax, without quarrelling:

    bona pax sit potius,

    let us have no quarrel about that, Plaut. Pers. 2, 2, 7;

    so especially cum bona pace, or bona pace: Hannibal ad Alpis cum bona pace incolentium... pervenit,

    without a difficulty with the inhabitants, Liv. 21, 32, 6; 21, 24, 5; 1, 24, 3; 28, 37, 4; 8, 15, 1; cf.: si bonam (pacem) dederitis, = a fair peace, under acceptable conditions, id. 8, 21, 4.—
    (γ).
    Amicitia bona = bona fide servata, faithful, undisturbed friendship:

    igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansit,

    Sall. J. 5, 5.—
    (δ).
    Bona societas, alliance:

    Segestes, memoria bonae societatis, impavidus,

    Tac. A. 1, 58.
    C.
    In particular phrases.
    1.
    Bonae res.
    a.
    = Vitae commoda, comforts of life, abstract or concrete:

    concedatur bonis rebus homines morte privari,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87:

    optimis rebus usus est,

    he had every most desirable thing, Nep. Att. 18, 1.—
    b.
    = Res secundae, opp. res adversae, prosperity:

    bonis rebus tuis, meas irrides malas,

    Plaut. Trin. 2, 4, 45:

    in bonis rebus,

    Hor. C. 2, 3, 2. —
    c.
    Res bona = res familiaris bona, wealth ( poet.): in re bona esse, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4.—Also an object of value:

    homines quibus mala abunde omnia erant, sed neque res neque spes bona ulla,

    who had no property, nor the hope of any, Sall. C. 21, 1. —
    d.
    Costly things, articles of luxury:

    capere urbem in Arabia plenam bonarum rerum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 46; 4, 4, 82:

    nimium rei bonae,

    id. Stich. 2, 3, 55:

    ignorantia bonarum rerum,

    Nep. Ages. 8, 5 ' bonis rebus gaudere, Hor. S. 2, 6, 110:

    re bona copiosum esse,

    Gell. 16, 19, 7.—
    e.
    Moral, morally good:

    illi cum res non bonas tractent,

    Cic. Ac. 2, 33, 72:

    ut de virtutibus et vitiis, omninoque de bonis rebus et malis quaererent,

    id. ib. 1, 4, 15:

    quid habemus in rebus bonis et malis explorati?

    id. ib. 2, 42, 129; so id. Or. 1, 10, 42; id. Leg. 1, 22, 58:

    quae tamen omnia dulciora fuint et moribus bonis et artibus,

    id. Sen. 18, 65.—
    f.
    In literary composition, important or interesting matter, subjects, or questions:

    res bonas verbis electis dictas quis non legat?

    Cic. Fin. 1, 3, 8:

    studiis generorum, praesertim in re bona,

    Plaut. Am. 8, 26.—
    2.
    Bonae artes.
    (α).
    A good, laudable way of dealing:

    qui praeclari facinoris aut artis bonae famam quaerit,

    Sall. C. 2, 9:

    huic bonae artes desunt, dolis atque fallaciis contendit,

    id. ib. 11, 2:

    quod is bonarum artium cupiens erat,

    Tac. A. 6, 46.—
    (β).
    Liberal arts and sciences:

    litteris aut ulli bonae arti,

    Quint. 12, 1, 7:

    conservate civem bonarum artium, bonarum partium, bonorum virorum,

    Cic. Sest. 32, 77. —Esp.:

    optimae artes: optimarum artium scientia,

    Cic. Fin. 1, 3, 4; id. Ac. 2, 1, 1; id. Cael. 10, 24; id. Marcell. 1, 4.—
    3.
    Bona fides, or fides bona.
    a.
    Good faith, i. e. conscious honesty in acts or words: qui nummos fide bona solvit, who pays (the price of labor) in good faith, i. e. as it is honestly earned, Cato, R. R. 14:

    dic, bona fide, tu id aurum non subripuisti?

    Plaut. Aul. 4, 10, 46; 4, 10, 47; id. Capt. 4, 2, 111; id. Most. 3, 1, 137; id. Poen. 1, 3, 30; id. Pers. 4, 3, 16; id. Ps. 4, 6, 33:

    si tibi optima fide omnia concessit,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144; Quint. 10, 3, 23.—Hence, bonae fidei vir, a conscientious man, Quint. 10, 7, 1.—
    b.
    Jurid. t. t.
    (α).
    Good faith in contracts and legal acts in general, opposed to dolus malus, honesty and fairness in dealing with another:

    ad fidem bonam statuit pertinere, notum esse emptori vitium quod nosset venditor,

    Cic. Off. 3, 16, 67.—Hence, alienam rem bona fide emere, to buy, believing the seller to be the rightful owner, Dig. 41, 3, 10; 41, 3, 13, § 1. bonae fidei possessor (also possessio), believing that he is the rightful owner, ib. 5, 3, 25, § 11; 5, 3, 22; 41, 3, 15, § 2;

    41, 3, 24: conventio contra bonam fidem et mores bonos,

    ib. 16, 31, § 7: bonam fidem praestare, to be responsible for one ' s good faith, ib. 17, 1, 10 prooem.—Hence,
    (β).
    Bonae fidei actiones or judicia, actions in equity, i. e. certain classes of actions in which the strict civil law was set aside by the praetorian edict in favor of equity:

    actiones quaedam bonae fidei sunt, quaedam stricti juris. Bonae fidei sunt haec: exempto vendito, locato conducto, etc.,

    Just. Inst. 4, 6, 28, § 19.—In the republican time the praetor added in such actions to his formula for the judex the words ex fide bona, or, in full:

    quidquid dare facere oportet ex fide bona,

    Cic. Off. 3, 16, 66:

    iste dolus malus et legibus erat vindicatus, et sine lege, judiciis in quibus additur ex fide bona,

    id. ib. 3, 15, 61; cf. id. ib. 3, 17, 70.—
    4.
    Bona verba.
    (α).
    Kind words:

    Bona verba quaeso,

    Ter. And. 1, 2, 33.—
    (β).
    Words of good omen (v. omen):

    dicamus bona verba,

    Tib. 2, 2, 1:

    dicite suffuso ter bona verba mero,

    Ov. F. 2, 638.—
    (γ).
    Elegant or well-chosen expressions:

    quid est tam furiosum quam verborum vel optimorum atque ornatissimorum sonitus inanis,

    Cic. Or. 1, 12, 51:

    verborum bonorum cursu,

    id. Brut. 66, 233:

    omnia verba sunt alicubi optima,

    Quint. 10, 1, 9.—
    (δ).
    Moral sayings:

    non est quod contemnas bona verba et bonis cogitationibus plena praecordia,

    Sen. Vit. Beat. 20, 1. —
    5.
    Bona dicta.
    (α).
    Polite, courteous language:

    hoc petere me precario a vobis jussit leniter dictis bonis,

    Plaut. Am. prol. 25.—
    (β).
    Witticisms ( bon-mots): flammam a sapiente facilius ore in ardente opprimi, quam bona dicta teneat, Enn. ap. Cic. Or. 2, 54, 222:

    dico unum ridiculum dictum de dictis melioribus quibus solebam menstruales epulas ante adipiscier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 22:

    ibo intro ad libros ut discam de dictis melioribus,

    id. Stich. 2, 3, 75.—
    6.
    Bona facta.
    (α).
    = bene facta (v. bene, I. B. 2. b.), laudable deeds:

    nobilitas ambobus et majorum bona facta (sc. erant),

    Tac. A. 3, 40.—
    (β).
    Bonum factum est, colloq., = bene est, bene factum est (v. bene, I. B. 2. b.):

    bonum factum est, ut edicta servetis mea,

    Plaut. Poen. prol. 16:

    haec imperata quae sunt pro imperio histrico, bonum hercle factum (est) pro se quisque ut meminerit,

    id. ib. 45.— Hence,
    (γ).
    Elliptically, introducing commands which cannot be enforced, = if you will do so, it will be well:

    peregrinis in senatum allectis, libellus propositus est: bonum factum, ne quis senatori novo curiam monstrare velit,

    Suet. Caes. 80:

    et Chaldaeos edicere: bonum factum, ne Vitellius... usquam esset,

    id. Vit. 14:

    hac die Carthaginem vici: bonum factum, in Capitolium eamus, et deos supplicemus,

    Aur. Vict. 49; cf.:

    o edictum, cui adscribi non poterit bonum factum,

    Tert. Pud. 1.—
    7.
    Bona gratia.
    (α).
    A friendly understanding:

    cur non videmus inter nos haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17; so,

    per gratiam bonam abire,

    to part with good feelings, Plaut. Mil. 4, 3, 33.—In jest: sine bona gratia abire, of things cast away, Plaut Truc. 2, 7, 15.—
    (β).
    Pleon., in the phrase bonam gratiam habere, = gratiam habere, to thank (v. B. 2. k.), Plaut. Rud. 2, 5, 32; id. Bacch. 4, 8, 99.—
    8.
    Bona pars.
    (α).
    The well-disposed part of a body of persons:

    ut plerumque fit, major pars (i. e. of the senate) meliorem vicit,

    Liv. 21, 4, 1:

    pars melior senatus ad meliora responsa trahere,

    id. 7, 21, 6.—
    (β).
    The good party, i. e. the optimates (gen. in plur.):

    civem bonarum partium,

    Cic. Sest. 32, 77:

    (fuit) meliorum partium aliquando,

    id. Cael. 6, 13:

    qui sibi gratiam melioris partis velit quaesitam,

    Liv. 2, 44, 3.—Paronom.: (Roscius) semper partium in re publica tam quam in scaena optimarum, i. e. party and part in a drama, Cic. Sest. 56, 120.—
    (γ).
    Of things or persons, a considerable part (cf. a good deal):

    bonam partem ad te adtulit,

    Ter. Eun. 1, 2, 43:

    bonam partem sermonis in hunc diem esse dilatam,

    Cic. Or. 2, 3, 14:

    bonam magnamque partem exercitus,

    Val. Max. 5, 2, ext. 4:

    bona pars noctium,

    Quint. 12, 11, 19:

    bona pars hominum,

    Hor. S. 1, 1, 61:

    meae vocis... bona pars,

    id. C. 4, 2, 46; so id. A. P. 297; Ov. P. 1, 8, 74:

    melior pars diei,

    Verg. A. 9, 156.—
    (δ).
    Rarely, and mostly eccl. Lat.: optima pars, the best part or lot:

    nostri melior pars animus est,

    Sen. Q. N. 1, prooem. § 14; cf.:

    quae pars optima est in homine,

    best, most valuable, Cic. Tusc. 5, 23, 67:

    major pars aetatis, certe melior reipublicae data sit,

    Sen. Brev. Vit. 18, 1:

    Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea,

    Vulg. Luc. 10, 42.—
    (ε).
    Adverb.:

    bonam partem = ex magna parte,

    Lucr. 6, 1249.—
    (ζ).
    Aliquem in optimam partem cognoscere, to know somebody from his most favorable side, Cic. Off. 2, 13, 46: aliquid in optimam partem accipere, to take something in good part, interpret it most favorably:

    Caesar mihi ignoscit quod non venerim, seseque in optimam partem id accipere dicit,

    id. Att. 10, 3 a, 2; id. ad Brut. 1, 2, 3:

    quaeso ut hoc in bonam partem accipias,

    id. Rosc. Am. 16, 45.—
    9.
    Dies bonus or bona.
    (α).
    A day of good omen, a fortunate day (= dies laetus, faustus):

    tum tu igitur die bono, Aphrodisiis, addice, etc.,

    Plaut. Poen. 2, 49:

    nunc dicenda bona sunt bona verba die,

    Ov. F. 1, 72.—
    (β).
    A beautiful, serene day, Sen. Vit. Beat. 22, 3.—
    10.
    Bonus mos.
    (α).
    Boni mores, referring to individuals, good, decent, moral habits:

    nihil est amabilius quam morum similitudo bonorum,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    nam hic nimium morbus mores invasit bonos,

    Plaut. Trin. 1, 1, 6:

    domi militiaeque boni mores colebantur,

    Sall. C. 9, 1:

    propter ejus suavissimos et optimos mores,

    Cic. Phil. 3, 5, 13:

    cum per tot annos matronae optimis moribus vixerint,

    Liv. 34, 6, 9:

    mores meliores,

    Plaut. Aul. 3, 5, 18.—
    (β).
    Bonus mos or boni mores, in the abstract, morality, the laws, rules of morality: ei vos morigerari mos bonu'st, it is a rule of morality that you should, etc., Plaut. Capt. 2, 1, 4:

    ex optimo more et sanctissima disciplina,

    Cic. Phil. 2, 28, 69:

    neglegentia boni moris,

    Sen. Ep. 97, 1.—Jurid. t. t.:

    conventio, mandatum contra bonos mores,

    in conflict with morality, Quint. 3, 1, 57; Dig. 16, 3, 1, § 7; Gai. Inst. 3, 157 et saep. —
    11.
    Adverbial phrases.
    a.
    Bono animo esse, or bonum animum habere.
    (α).
    To be of good cheer or courage:

    bono animo es! Liberabit ille te homo,

    Plaut. Merc 3, 1, 33; so id. Aul. 4, 10, 61; id. Mil. 4, 8, 32; id. Rud. 3, 3, 17; Ter. Eun. 1, 2, 4; id. Heaut. 4, 6, 18; id. Ad. 2, 4, 20; 3, 5, 1; 4, 2, 4; 4, 5, 62; id. Phorm. 5, 8, 72:

    animo bono es,

    Plaut. Ps. 1, 3, 103; id. Am. 2, 2, 48; 5, 2, 1:

    bono animo es, inquit Scrofa, et fiscinam expedi,

    Varr. R. R. 1, 26:

    bono animo sint et tui et mei familiares,

    Cic. Fam. 6, 18, 1; 6, 10, 29:

    bono animo esse jubere eam consul,

    Liv. 39, 13, 7:

    habe modo bonum animum,

    Plaut. Capt. 1, 2, 58; so id. Am. 1, 3, 47; id. Truc. 2, 6, 44; id. Aul. 2, 2, 15:

    habe animum bonum,

    id. Cas. 2, 6, 35; id. Ep. 2, 2, 1; 4, 2, 31:

    bonum animum habe,

    Liv. 45, 8, 5:

    clamor ortus ut bonum animum haberet,

    id. 8, 32, 1; so Sen. Ep. 87, 38.—
    (β).
    Bono animo esse, or facere aliquid, to be of a good or friendly disposition, or to do with good, honest intentions:

    audire jubet vos imperator histricus, bonoque ut animo sedeant in subselliis qui, etc.,

    Plaut. Poen. prol. 5: sunt enim (consules) [p. 246] optimo animo, summo consilio, of the best disposition, Cic. Phil. 3, 1, 2:

    bono te animo tum populus Romanus... dicere existimavit ea quae sentiebatis, sed, etc.,

    id. Imp. Pomp. 19, 56:

    quod nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    Caes. B. G. 1, 6; Quint. 7, 4, 15.—
    (γ).
    Bonus animus, good temper, patience:

    bonus animus in mala re dimidium mali est,

    Plaut. Ps. 1, 5, 37:

    vos etiam hoc animo meliore feratis,

    Ov. M. 9, 433.—
    b.
    Bono modo.
    (α).
    = placide, with composure, moderation:

    si quis quid deliquerit, pro noxa bono modo vindicet,

    Cato, R. R. 5:

    haec tibi tam sunt defendenda quam moenia, mihi autem bono modo, tantum quantum videbitur,

    Cic. Ac. 2, 44, 137.—
    (β).
    In a decent manner:

    neu quisquam prohibeto filium quin amet... quod bono fiat modo,

    Plaut. Merc. 5, 4, 62. —
    c.
    Jure optimo or optimo jure, with good, perfect right:

    te ipse jure optumo incuses licet,

    Plaut. Most. 3, 2, 23; id. Rud. 2, 6, 53:

    ut jure optimo me deserere posses,

    Cic. Fam. 3, 8, 6; Sen. Ot. Sap. 2 (29), 2.—With pass. or intr. verb, deservedly:

    ne jure optimo irrideamur,

    Cic. Off. 1, 31, 111; cf. id. ib. 1, 42, 151; id. Marcell. 1, 4;

    similarly, optimo judicio,

    Val. Max. 2, 9, 2.
    II.
    As subst.
    A.
    bŏnus, boni, m.; of persons.
    1.
    In sing. or plur. orig. = bonus vir, boni viri; v. I. A. 1. a. b, supra, a morally good man.
    (α).
    Plur.:

    bonis quod bene fit haud perit,

    Plaut. Rud. 4, 3, 2; id. Capt. 2, 2, 108; id. Trin. 2, 1, 55; id. Pers. 4, 5, 2:

    melius apud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto,

    Cic. Off. 2, 20, 71:

    verum esse ut bonos boni diligant, quamobrem... bonis inter bonos quasi necessariam (esse) benevolentiam,

    id. Lael. 14, 50:

    diverso itinere malos a bonis loca taetra... habere,

    Sall. C. 52, 13; 7, 2; 52, 22:

    oderunt peccare boni virtutis amore,

    Hor. Ep. 1, 16, 52:

    tam bonis quam malis conduntur urbes,

    Sen. Ben. 4, 28, 4; so id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 9, 2, 76.—Rarely bŏnae, arum, f., good women:

    quia omnes bonos bonasque adcurare addecet, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 41.—
    (β).
    Sing.:

    malus bonum malum esse volt ut sit sui similis,

    Plaut. Trin. 2, 2, 8:

    nec enim cuique bono mali quidquam evenire potest,

    Cic. Tusc. 1, 41, 99; cf.:

    qui meliorem audax vocet in jus,

    Hor. S. 2, 5, 29.—
    2.
    Bonus, a man of honor.
    (α).
    A brave man:

    pro qua (patria) quis bonus dubitet mortem oppetere si ei sit profuturus?

    Cic. Off. 1, 17, 57:

    libertatem quam nemo bonus nisi cum anima simul amittat,

    Sall. C. 33, 5:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29 (opp. ignavi):

    fama impari boni atque ignavi erant,

    Sall. J. 57, 6; 53, 8; id. C. 11, 2. —
    (β).
    A gentleman:

    quis enim umquam, qui paululum modo bonorum consuetudinem nosset, litteras ad se ab amico missas... in medium protulit?

    Cic. Phil. 2, 4, 7.—
    3.
    Boni, the better (i. e. higher) classes of society.
    (α).
    In gen. (of political sentiments, = optimates, opp. populares, seditiosi, perditi cives, etc.;

    so usu. in Cic.): meam causam omnes boni proprie enixeque susceperant,

    Cic. Sest. 16, 38:

    audaces homines et perditi nutu impelluntur... boni, nescio quomodo, tardiores sunt, etc.,

    id. ib. 47, 100:

    ego Kal. Jan. senatum et bonos omnes legis agrariae... metu liberavi,

    id. Pis. 2, 4:

    etenim omnes boni, quantum in ipsis fuit, Caesarem occiderunt,

    id. Phil. 2, 13, 29; id. Fam. 5, 2, 8; 5, 21, 2; id. Sest. 2, 5; 16, 36; 48, 103; id. Planc. 35, 86; id. Mil. 2, 5; id. Off. 2. 12, 43:

    maledictis increpat omnes bonos,

    Sall. C. 21, 4; 19, 2; 33, 3; Hirt. B. G. 8, 22; so,

    optimi,

    Cic. Leg. 3, 17, 37; and, ironically, boni identified with the rich:

    bonorum, id est lautorum et locupletum,

    id. Att. 8, 1, 3.—
    (β).
    Without reference to political views;

    opp. vulgus (rare): nihil ego istos moror fatuos mores quibus boni dedecorant se,

    Plaut. Trin. 2, 2, 22:

    semper in civitate quibus opes nullae sunt bonis invident,

    Sall. C. 37, 3:

    elatus est sine ulla pompa funeris, comitantibus omnibus bonis, maxima vulgi frequentia,

    Nep. Att. 22, 2.—So, mĕlĭōres, um, m., one ' s betters:

    ut quaestui habeant male loqui melioribus,

    Plaut. Poen. 3, 3, 13:

    da locum melioribus,

    Ter. Phorm. 3, 2, 37.—
    4.
    Boni, bone, in addresses, as an expression of courtesy, Hor. S. 2, 2, 1; 2, 6, 51; 2, 6, 95; id. Ep. 2, 2, 37; ironice, id. S. 2, 3, 31.—
    5.
    Optimus quisque = quivis bonus, omnes boni.
    (α).
    Referring to morality:

    esse aliquid natura pulcrum quod optimus quisque sequeretur,

    every good man, Cic. Sen. 13, 43:

    qui ita se gerebant ut sua consilia optimo cuique probarent, optimates habebantur,

    id. Sest. 45, 96; id. Off. 1, 43, 154; id. Fin. 1, 7, 24; id. Sest. 54, 115; and = even the best:

    quare deus optimum quemque mala valetudine adficit?

    Sen. Prov. 4, 8.—
    (β).
    Of the educated classes:

    adhibenda est quaedam reverentia adversus homines, et optimi cujusque et reliquorum,

    Cic. Off. 1, 28, 99; cf. id. ib. 1, 25, 85:

    Catilina plerisque consularibus, praeterea optumo cuique, litteras mittit,

    Sall. C. 34, 2:

    optimo cuique infesta libertas,

    Sen. Ot. Sap. 8, 2 (32 fin.).—
    (γ).
    Honorable, brave:

    optumus quisque cadere et sauciari, ceteris metus augeri,

    Sall. J. 92, 8.—
    (δ).
    In gen., excellent:

    optimus quisque facere quam dicere... malebat,

    Sall. C. 8, 5.—
    (ε).
    Distributively:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    to the best man in each instance, Sall. C. 2, 6.—
    (ζ).
    Referring to another superlative ( = quo quisque melior eo magis, etc.):

    hic aditus laudis qui semper optimo cuique maxime patuit,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 1; so id. Lael. 4, 14; id. Inv. 2, 11, 36; Sen. Vit. Beat. 18, 1.—
    (η).
    Attributively, with a noun:

    optimam quamque causam,

    Cic. Sest. 43, 93:

    optima quaeque dies,

    Verg. G. 3, 66.
    2.
    bŏnum, i, n., plur. bona; mĕlĭus, ōris, n.; optĭmum, i, n. (v. infra); of things in gen.
    1.
    Bonum, or plur. bona, a good, or goods in a moral and metaphysical sense, a moral good, a blessing: sunt autem hae de finibus defensae sententiae: nihil bonum nisi honestum, ut Stoici; nihil bonum nisi voluptatem, ut Epicurus;

    nihil bonum nisi vacuitatem doloris, ut Hieronymus... tria genera bonorum, maxima animi, secunda corporis, externa tertia, ut Peripatetici, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 30, 84 sq.:

    quid est igitur bonum? Si quid recte fit et honeste et cum virtute, id bene fieri vere dicitur, et quod rectum et honestum et cum virtute est, id solum opinor bonum,

    id. Par. 1, 1, 9:

    ut quis intellegat, quid sit illud simplex et verum bonum quod non possit ab honestate sejungi,

    id. Ac. 1, 2, 7:

    non-est igitur voluptas bonum,

    id. Fin. 1, 11, 39: finis bonorum et malorum (telos agathôn) = summa bona et mala:

    sunt nonnullae disciplinae quae, propositis bonorum et malorum finibus, officium omne pervertant. Nam qui summum bonum sic instituit ut, etc.,

    id. Off. 1, 2, 5; cf. id. Par. 1, 3, 14; id. Ac. 2, 9, 29; 2, 36, 114; 2, 42, 129; id. Fin. 1, 9, 29; 1, 12, 42; id. Tusc. 4, 31, 66; Sen. Vit. Beat. 24, 5; id. Ep. 117, 1 et saep.—
    2.
    Bonum, what is valuable, beneficial, estimable, favorable, pleasant, physically or mentally:

    quoi boni Tantum adfero quantum ipsus a diis optat,

    Plaut. Capt. 4, 1, 9:

    multa bona vobis volt facere,

    will do you much good, id. Poen. 5, 4, 60; id. Am. prol. 43, 49; id. Pers. 4, 8, 4; 2, 3, 14; id. Cas. 2, 8, 32:

    tum demum nostra intellegemus bona quom ea amisimus,

    id. Capt. 1, 2, 33:

    multa tibi di dent bona,

    id. Poen. 1, 1, 80; cf. id. ib. 3, 3, 54; 3, 3, 74; id. Mil. 3, 1, 120; id. Men. 3, 3, 34; id. Pers. 4, 3, 23; id. Truc. 1, 2, 23; id. Merc. 1, 2, 40; id. Most. 1, 1, 47:

    omnia Bona dicere,

    to speak in the highest terms of one, Ter. And. 1, 1, 70:

    sed ne vivus quidem bono caret, si eo non indiget,

    Cic. Tusc. 1, 36, 88:

    cum quaecumque bona Peripateticis, eadem Stoicis commoda viderentur,

    id. ib. 5, 41, 120:

    nihil enim boni nosti,

    nothing that is good for any thing, id. Phil. 2, 7, 16:

    mala pro bonis legere dementia est,

    Sen. Vit. Beat. 6, 1; Val. Max. 5, 3, ext. 3 fin.; Hor. S. 1, 2, 73:

    quia bonum sit valere,

    a good thing, Cic. Fin. 4, 23, 62 (cf. III. A. 5. infra):

    melius: quo quidem haud scio an... quidquam melius sit homini a dis immortalibus datum,

    id. Lael. 6, 20:

    meliora... Aristotelem de istis rebus scripsisse,

    id. Or. 1, 10, 43:

    optimum: difficillimum est formam exponere optimi,

    id. ib. 11, 36.— Here belongs the phrase boni consulere;

    v. consulo.—So after prepositions: in bonum vertere, v. under verto: in melius ire,

    to change for the better, Tac. A. 12, 68.—In the same sense: in melius aliquid referre, or reflectere ( poet.), Verg. A. 1, 281; 11, 426; 10, 632:

    ad melius transcurrere,

    to pass over to something better, Hor. S. 2, 2, 82.—
    3.
    Bonum or bona, prosperity:

    fortiter malum qui patitur, idem post patitur bonum,

    Plaut. As. 2, 2, 58:

    nulli est homini perpetuum bonum,

    id. Curc. 1, 3, 33:

    unā tecum bona, mala tolerabimus,

    Ter. Phorm. 3, 3, 23:

    quibus in bonis fuerint et nunc quibus in malis sint, ostenditur ( = in secundis, in adversis rebus),

    Cic. Inv. 1, 55, 107.—
    4.
    Good qualities, gifts:

    omnia adsunt bona, quem penes'st virtus,

    Plaut. Am. 2, 2, 30:

    magnis illi et divinis bonis hanc licentiam adsequebantur,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    nisi qui se suā gravitate et castimoniā... tum etiam naturali quodam bono defenderet, etc.,

    id. Cael. 5, 11:

    hunc meā sententiā divinis quibusdam bonis instructum atque ornatum puto,

    id. ib. 17, 39:

    non intellego quod bonum cuiquam sit apud tales viros profuturum,

    id. Balb. 28, 63:

    gaude isto tuo tam excellenti bono,

    id. Marcell. 6, 19; so id. Imp. Pomp. 16, 49.—
    5.
    Advantage, benefit:

    si plus adipiscare, re explicatā, boni, quam addubitatā mali,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    saepe cogitavi bonine an mali plus adtulerit... eloquentiae studium,

    id. Inv. 1, 1, 1; 2, 35, 106; id. Off. 2, 2, 5; id. Sest. 10, 24:

    maximum bonum in celeritate ponebat,

    Sall. C. 43, 4; so, bono publico (abl.), for the public good:

    hoc ita si fit, publico fiat bono,

    Plaut. Trin. 1, 2, 183; Liv. 2, 44, 3; Dig. 41, 3, 1.—
    6.
    With aequum, what is fair and good, the fair ( thing), fairness, equity:

    si bonum aequomque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 149; so id. Pers. 3, 1, 71; id. Rud. 1, 2, 94; id. Men. 4, 2, 11:

    si tu aliquam partem aequi bonique dixeris,

    Ter. Phorm. 4, 3, 32; id. Heaut. 4, 1, 29; id. Ad. 1, 1, 39:

    a quo vivo nec praesens nec absens quidquam aequi bonique impetravit,

    Cic. Phil. 2, 37, 94.—Hence, aequo et bono, or ex aequo et bono, in ( with) fairness, in equity, Ter. Ad. 5, 9, 30; Auct. Her. 2, 10, 14; 2, 12, 18; 2, 13, 20; Gai. Inst. 3, 137: aequi bonique, as gen. of value, with facere:

    istuc, Chreme, Aequi bonique facio,

    I place a fair and proper value on it, Ter. Heaut. 4, 5, 40.—
    7.
    Bona, one ' s property, fortunes, almost always denoting the whole of one's possessions.
    a.
    In gen.:

    paterna oportet reddi filio bona,

    Plaut. Poen. 5, 2, 120:

    bona sua med habiturum omnia,

    id. Truc. 2, 4, 49; cf. id. ib. 2, 7, 6; 4, 2, 29; id. Rud. 2, 6, 22; id. Most. 1, 3, 77; id. Trin. 4, 4, 3; Ter. Eun. 2, 2, 4:

    bona mea diripiebantur atque ad consulem deferebantur,

    Cic. Sest. 24, 54:

    cum de capite, civis et de bonis proscriptio ferretur,

    id. ib. 30, 65:

    bona, fortunas, possessiones omnium,

    id. Caecin. 13, 38:

    at mulctantur bonis exsules,

    id. Tusc. 5, 37, 106; id. Off. 2, 23, 81; id. Par. 1, 1, 7; id. Sest. 19, 42; 43, 94; 52, 111; id. Phil. 2, 26, 64; Caes. B. G. 7, 3; Liv. 2, 3, 5; 2, 5, 5; 4, 15, 8; Tac. A. 2, 48; Quint. 6, 1, 19 et saep.—
    b.
    Bonorum possessio, the possession of one ' s property by another.
    (α).
    Bonorum possessio in consequence of bonorum cessio, i. e. an assignment of one ' s property for the benefit of creditors, Dig. 42, tit. 3.—
    (β).
    Bonorum possessio granted by the prætor against a contumacious or insolvent debtor (in bona mittere, in bona ire jubere, bona possidere jubere, etc.); cf. Dig. 42, tit. 4:

    postulat a Burrieno Naevius ut ex edicto bona possidere liceat,

    Cic. Quint. 6, 25, and the whole of c. 8:

    edixit... neu quis militis... bona possideret aut venderet,

    Liv. 2, 24, 6:

    bona proscribere,

    to offer the property thus transferred for sale, Cic. Quint. 6, 25.—
    (γ).
    Chiefly referring to the property of a defunct person (hereditas), where the prætor, till the heir had proved his right, granted a bonorum possessio secundum tabulas or contra tabulas, Dig. 37, tit. 4; 37, tit. 11.—
    c.
    In bonis esse;

    with reference to the older civil law, which distinguished between civil property (habere rem ex jure Quiritium) and natural property (rem in bonis habere, res in bonis est),

    Gai. Inst. 2, 40, 41; Dig. 40, 12, 38, § 2; 37, 6, 2, § 1; 37, 6, 3, § 2; ib. Fragm. 1, 16; Gai. Inst. 1, 22; 1, 35; 1, 222; 1, 167; Dig. 1, 8, 1; 27, 10, 10:

    neque bonorum possessorum, neque... res pleno jure fiunt, sed in bonis efficiuntur,

    ib. Fragm. 3, 80.—Hence, nullam omnino arbitrabamur de eā hereditate controversiam eum habiturum, et est hodie in bonis, i. e. [p. 247] the bonorum possessio has been granted to him, which did not give full ownership, but effected only that the hereditas was in bonis. Cic. Fam. 13, 30, 1.
    III.
    Predicative use.
    A.
    With nouns or pronouns as subjects.
    1.
    Bonum esse, to be morally good, honest:

    nunc mihi bonae necessum est esse ingratiis, Quamquam esse nolo,

    Plaut. Cist. 2, 3, 82:

    bonam ego quam beatam me esse nimio dici mavolo,

    id. Poen. 1, 2, 93; so id. Capt. 2, 1, 44; id. Men. 4, 2, 6; id. Rud. prol. 29:

    itaque viros fortes magnanimos eosdem, bonos et simplices... esse volumus,

    Cic. Off. 1, 19, 63; cf. id. ib. 3, 21, 84; id. Att. 15, 6, 1:

    Cato esse quam videri bonus malebat,

    Sall. C. 54, 5:

    ut politiora, non ut meliora fiant ingenia,

    Val. Max. 5, 4, ext. 5 fin.
    2.
    To be beneficial, prosperous, advantageous, valuable, favorable, serviceable, correct, with reference to both persons and things as subjects, and in regard to physical and mental relations:

    jam istuc non bonumst,

    Plaut. Merc. 2, 2, 29; Cato, R. R. 157:

    oleum viridius et melius fiet,

    id. ib. 3:

    vinum ut alvum bonam faciat,

    to correct the bowels, id. ib. 156:

    quid est homini salute melius?

    Plaut. As. 3, 3, 127:

    non optuma haec sunt, verum meliora quam deterruma,

    id. Trin. 2, 3, 1:

    quid est quod huc possit quod melius sit accedere?

    Cic. Fin. 1, 12, 41; 1, 18, 57; id. Tusc. 1, 41, 99:

    in quo (vestitu), sicut in plerisque rebus, mediocritas optima est,

    id. Off. 1, 36, 130; 2, 17, 59; id. Inv. 1, 31, 51; id. Or. 2, 6; 11, 36:

    meliorem tamen militem... in futura proelia id certamen fecit,

    Liv. 2, 51, 3:

    parvus ut est cygni melior canor, ille gruum quam Clamor,

    Lucr. 4, 181; 4, 191:

    si meliora dies, ut vina, poemata reddit,

    Hor. Ep. 2, 1, 34.—So in the optative formula:

    quod bonum, faustum, felixque sit,

    Liv. 1, 28, 7; 1, 17, 10; 39, 15, 1; 3, 54;

    3, 34.—Also, quod bonum atque fortunatum mihi sit,

    Plaut. Cas. 2, 6, 50;

    and with a noun as subject: ut nobis haec habitatio Bona, fausta, felix, fortunataque evenat,

    Plaut. Trin. 1, 2, 3.—
    3.
    To be kind:

    bonus cum probis'st (erus), malus cum malis,

    Plaut. Most. 4, 1, 22:

    hic si vellet bonus ac benignus Esse,

    Hor. S. 1, 2, 52.—
    4.
    With reference to the gods:

    ecastor ambae (Fortuna et Salus sunt bonae,

    Plaut. As. 3, 3, 129:

    Palladis aut oculos ausa negare bonos (esse),

    Prop. 3, 24, 12 (2, 28, 12).—
    B.
    Impers.
    1.
    Bonum est (very rare for the class. bene est; v. bene).
    (α).
    Without a subject:

    bonum sit!

    may it be fortunate, favorable! Verg. E. 8, 106.—
    (β).
    With subject inf.:

    nam et stulte facere, et stulte fabularier in aetate haud bonum est,

    Plaut. Trin. 2, 4, 61:

    bonum est pauxillum amare, insane non bonum est,

    id. Curc. 1, 3,20.—
    2.
    Melius est.
    (α).
    With subject inf.:

    melius sanam est mentem sumere,

    Plaut. Men. 5, 2, 51:

    nihil sentire est melius quam tam prava sentire,

    Cic. Ac. 2, 40, 125; cf. id. Fin. 1, 19, 62; id. Off. 1, 43, 156; so,

    melius fuit, fuisset, or fuerat,

    it would have been better, id. N. D. 3, 33; id. Sen. 23, 82; id. Off. 3, 25, 94:

    proinde quiesse erit melius,

    Liv. 3, 48, 3; 3, 41, 3; Verg. A. 11, 303.—
    (β).
    With subject inf.-clause:

    meliu'st te quae sunt mandata tibi praevortier,

    Plaut. Merc. 2, 3, 125; id. Men. 5, 9, 32.—
    (γ).
    With ut-clause:

    quid melius quam ut hinc intro abeam et me suspendam clanculum,

    Plaut. Rud. 4, 4, 145; so id. Ps. 4, 7, 18.—
    (δ).
    With subjectclause in the subjunctive:

    nunc quid mihi meliu'st quam ilico hic opperiar erum,

    Plaut. Rud. 2, 2, 22.—
    3.
    Optimum est.
    (α).
    With subject inf.:

    optimum visum est, captivos quam primum deportare,

    Liv. 23, 34, 8:

    si quis dicit optimum esse navigare,

    Sen. Ot. Sap. 8, 4 (32 fin.); so, optimum fuit, it would have been better, and optimum erat, it would be better, Quint. 6, prooem. 3; 11, 2, 33; Hor. S. 2, 1, 7.—
    (β).
    With inf.-clause:

    constituerunt optimum esse, domum suam quemque reverti,

    Caes. B. G. 2, 10: optimum visum est, in fluctuantem aciem tradi equos, etc., Liv 6, 24, 10; 22, 27, 6.—
    (γ).
    With ut and subj:

    hoc vero optimum, ut is qui, etc., id ultimum bonorum, id ipsum quid et quale sit nesciat,

    Cic. Fin. 2, 3, 6.—
    (δ).
    With quod:

    illa vero optima (sunt) quod cum Haluntium venisset Archagathum vocari jussit,

    Cic. Verr. 2, 4, 23, § 51:

    optimum vero (est) quod dictaturae nomen in perpetuum de re publica sustulisti,

    id. Phil. 2, 36, 91.—
    (ε).
    With second sup., in the phrase optumum factu est (where factu is redundant):

    sed hoc mihi optumum factu arbitror,

    Plaut. Stich. 1, 2, 16:

    optimum factu esse duxerant frumento... nostros prohibere,

    Caes. B. G. 4, 30:

    optumum factu credens exercitum augere,

    Sall. C. 32, 1 (Kritz, factum); 57, 5 (Kritz, factum).
    IV.
    Ellipt. use: di meliora, i. e. dent or velint, i. e. let the gods grant better things than what you say, etc.; God forbid! in full:

    di melius duint,

    Ter. Phorm. 5, 9, 16:

    di meliora velint!

    Ov. M. 7, 37.—Ellipt.:

    di meliora! inquit,

    Cic. Sen. 14, 47:

    id ubi mulier audivit, perturbata, dii meliora inquit, etc.,

    Liv. 39, 10, 2; 9, 9, 6; Verg. G. 3, 513;

    similarly, di melius, i. e. fecerunt,

    Val. Max. 6, 1, ext. 3.
    V.
    With object expressed,
    1.
    By dat.
    (α).
    = good, useful, beneficial for:

    ambula, id lieni optumum est,

    Plaut. Curc. 2, 1, 25:

    quia vobis eadem quae mihi bona malaque esse intellexi,

    Sall. C. 20, 3:

    bona bello Cornus, jaculis, etc.,

    Verg. G. 2, 447.—
    (β).
    = benignus or propitius, kind to:

    vicinis bonus esto,

    Cato, R. R. 4:

    bene merenti mala es, male merenti bona es,

    Plaut. As. 1, 2, 3:

    vos o mihi Manes, Este boni,

    Verg. A. 12, 647.—
    (γ).
    = idoneus, fit for, adapted to:

    qui locus vino optimus dicetur esse,

    Cato, R. R. 6:

    tum erit ei rei optumum tempus,

    id. ib. 26:

    terra cui putre solum, Optima frumentis,

    Verg. G. 2, 205; 2, 319; 1, 286.—
    (δ).
    With sum and dat., in the phrase alicui bono est, it is of service to one, profits him:

    accusant in quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

    Cic. Rosc. Am. 5, 13:

    bono fuisse Romanis adventum eorum constabat,

    Liv. 7, 12, 4.—Hence, with rel. dat.: cui bono (est), for whose advantage it is:

    quod si quis usurpet illud Cassianum cui bono fuerit, etc.,

    Cic. Phil. 2, 14, 35:

    cui bono fuisset,

    id. Rosc. Am. 30, 84; id. Mil. 12, 32 Ascon. ad loc.; cf.

    ellipt. form cui bono?

    Prisc. p. 1208 P.—
    (ε).
    With dat. gerund:

    ager oleto conserundo qui in Favonium spectavit, aliis bonus nullus erit,

    Cato, R. R. 6; Varr. R. R. 1, 24:

    (mons) quia pecori bonus alendo erat,

    Liv. 29, 31; 9, 10.—
    2.
    By ad and acc.:

    refert et ad quam rem bona aut non bona sit,

    Varr. R. R. 1, 91:

    occasio quaeritur idoneane fuerit ad rem adoriendam, an alia melior,

    Auct. Her. 2, 4, 7:

    non campos modo militi Romano ad proelium bonos, etc.,

    Tac. A. 2, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > meliores

  • 22 optimum

    bŏnus (old form dŭonus, Carm. Sall. ap. Varr. L. L. 7, § 26 Mull.; cf. Paul. ex Fest. p. 67 Mull.), a, um, adj. [for duonus, cf. bellum, bis, and cf. root dvi-; hence deidô, deos], good; comp. melior, us [cf. Gr. mala, mallon], better; sup. optimus ( optumus, ante-class. and often class.) [root opof ops, opes; cf. copia, apiscor], best.
    I.
    Attributively.
    A.
    As adjunct of nouns denoting persons.
    1.
    Vir bonus.
    (α).
    A man morally good (kalos kagathos):

    quoniam boni me viri pauperant, improbi alunt,

    Plaut. Poen. 5, 4, 60:

    omnibus virtutibus instructos et ornatos tum sapientes, tum viros bonos dicimus,

    Cic. Tusc. 5, 10, 28:

    ille vir bonus qui... intolerabili dolore lacerari potius quam aut officium prodat aut fidem,

    id. Ac. 2, 8, 23:

    sive vir bonus est is qui prodest quibus potest, nocet nemini, certe istum virum bonum non facile reperimus,

    id. Off. 3, 15, 64:

    qui se ita gerunt ut eorum probitas, fides, integritas, etc.... hos viros bonos... appellandos putemus,

    id. Lael. 5, 19:

    non intellegunt se de callido homine loqui, non de bono viro,

    id. Att. 7, 2, 4:

    ut quisque est vir optimus, ita difficillime esse alios improbos suspicatur,

    id. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

    nec enim melior vir fuit Africano quisquam, nec clarior,

    id. Lael. 2, 6; id. Leg. 1, 14, 41; 1, 18, 48; id. Planc. 4, 9; id. Par. 3, 1, 21; id. Marcell. 6, 20; id. Fam. 7, 21; id. Off. 2, 16, 57.—
    (β).
    An honest man:

    justitia, ex qua viri boni nominantur,

    Cic. Off. 1, 7, 21; 1, 44, 155; 2, 11, 39; 2, 12, 42; 2, 20, 71;

    3, 12, 50: cum is sponsionem fecisset ni vir bonus esset,

    id. ib. 3, 19, 77:

    quoniam Demosthenes nec vir bonus esset, nec bene meritus de civitate,

    id. Opt. Gen. 7, 20; cf. id. Rosc. Am. 40, 116.—
    (γ).
    A man of good standing in the community:

    id viri boni arbitratu deducetur,

    Cato, R. R. 143; so id. ib. 149:

    tuam partem viri bono arbitratu... dari oportet,

    Dig. 17, 1, [p. 244] 35;

    37, 6, 2, § 2: quem voles virum bonum nominato,

    Cic. Verr. 2, 4, 25, § 55:

    vir bonus est... quo res sponsore, et quo causae teste tenentur,

    Hor. Ep. 1, 16, 40.—Hence, ironically of wealthy men:

    praetores jus dicunt, aediles ludos parant, viri boni usuras perscribunt,

    Cic. Att. 9, 12, 3.—
    (δ).
    Ironically of bad men:

    sed eccum lenonem Lycum, bonum virum,

    Plaut. Poen. 5, 5, 52; Ter. Eun. 5, 3, 9; 4, 3, 18; id. Ad. 3, 4, 30:

    expectabam quinam isti viri boni testes hujus manifesto deprehensi veneni dicerentur,

    Cic. Cael. 26, 63:

    nam socer ejus, vir multum bonus est,

    id. Agr. 3, 3, 13;

    so especially in addresses (mostly comic.): age tu, illuc procede, bone vir!

    Plaut. Capt. 5, 2, 1; id. Curc. 5, 2, 12; id. Ps. 4, 7, 48; id. Pers. 5, 2, 11; Ter. And. 3, 5, 10; 5, 2, 5; id. Ad. 4, 2, 17; id. Eun. 5, 2, 11:

    quid tu, vir optime? Ecquid habes quod dicas?

    Cic. Rosc. Am. 36, 104.—
    (ε).
    Sometimes boni viri = boni, in the sense of optimates (v. I. A. 3.):

    bonis viris quid juris reliquit tribunatus C. Gracchi?

    Cic. Leg. 3, 9, 20.—
    (ζ).
    As a conventional courtesy:

    homines optimi non intellegunt, etc.,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    bone accusator,

    id. Rosc. Am. 21, 58:

    sic illum amicum vocasti, quomodo omnes candidatos bonos viros dicimus,

    gentlemen, Sen. Ep. 3, 1.—For bonus vir, a good husband, v. 3.; and for vir optimus, as a laudatory epithet, v. 5.—
    2.
    Boni homines (rare) = boni, better classes of society, v. II. A. 3:

    in foro infimo boni homines atque dites ambulant,

    Plaut. Curc. 4, 1, 14.—
    3.
    With nouns denoting persons in regard to their functions, offices, occupations, and qualities, denoting excellence:

    bonus consul,

    Liv. 4, 40, 6; 22, 39, 2 (different: consules duos, bonos quidem, sed dumtaxat bonos, amisimus, consuls of good sentiments, almost = bad consuls, Cic. ad Brut. 1, 3, 4):

    boni tribuni plebis,

    Cic. Phil. 1, 10, 25:

    bonus senator,

    id. Prov. Cons. 15, 37:

    senator bonus,

    id. Dom. 4, 8:

    bonus judex,

    id. Verr. 2, 4, 15, § 34:

    bonus augur (ironically),

    id. Phil. 2, 32, 80:

    bonus vates,

    Plaut. Mil. 3, 3, 27:

    bonus imperator,

    Sall. C. 60, 4:

    bonus dux,

    Quint. 12, 1, 43 (cf. trop.:

    naturam, optimam ducem,

    the best guide, Cic. Sen. 2, 5):

    bonus miles,

    Sall. C. 60, 4; Sen. Vit. Beat. 15, 5:

    bonus orator,

    Cic. Fin. 1, 3, 10:

    optimus orator,

    id. Opt. Gen. 1, 3:

    poeta bonus,

    id. de Or. 1, 3, 11; 2, 46, 194; id. Fin. 1, 3, 10:

    scriptor bonus,

    Quint. 10, 1, 104:

    bonus advocatus,

    id. 5, 13, 10:

    bonus defensor,

    id. 5, 13, 3:

    bonus altercator,

    a good debater, id. 6, 4, 10:

    bonus praeceptor,

    id. 5, 13, 44; 10, 5, 22:

    bonus gubernator,

    Cic. Ac. 2, 31, 100:

    optimus opifex,

    Hor. S. 1, 3, 133:

    sutor bonus,

    id. ib. 1, 3, 125:

    actor optimus,

    Cic. Sest. 57, 122:

    cantor optimus est modulator,

    Hor. S. 1, 3, 130:

    melior gladiator,

    Ov. Tr. 4, 6, 33: agricola (colonus, dominus) bonus, Cato, R. R. prooem.; Cic. Sen. 16, 56:

    bonus paterfamilias,

    a thrifty head of the house, Nep. Att. 13, 1:

    bonus servus,

    Plaut. Trin. 4, 3, 58; id. Am. 2, 1, 46; id. Men. 5, 6, 1; Cic. Mil. 22, 58:

    dominus bonus,

    Cato, R. R. 14:

    bonus custos,

    Plaut. Truc. 4, 3, 38.—Ironically, Ter. Phorm. 2, 1, 57:

    filius bonus,

    Plaut. Am. 3, 4, 9:

    patres,

    Quint. 11, 3, 178:

    parens,

    id. 6, prooem. 4: bonus (melior, optimus), viz. a good husband, Cic. Inv. 1, 31, 51 sq.; Liv. 1, 9, 15:

    uxor melior,

    Cic. Inv. 1, 31, 52:

    amicus,

    id. Fam. 2, 15, 3:

    amicus optimus,

    Plaut. Cas. 3, 3, 18:

    optimus testis,

    Cic. Fam. 7, 27, 2:

    auctor, in two senses,

    good authority, id. Att. 5, 12, 3;

    and = bonus scriptor (post-class.),

    Quint. 10, 1, 74.—Esp.:

    bonus civis (rarely civis bonus): in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint: talem enim solemus et sentire bonum civem et dicere, Cic.-Off. 1, 34, 124: eaque est summa ratio et sapientia boni civis, commoda civium non divellere, atque omnes aequitate eadem continere,

    id. ib. 2, 23, 83:

    eum esse civem et fidelem et bonum,

    Plaut. Pers. 1, 2, 15; Cic. Fam. 2, 8, 2; 1, 9, 10; 3, 12, 1; 6, 6, 11; id. Off. 1, 44, 155; Liv. 22, 39, 3; Sall. H. Fragm. 1, 10 Dietsch:

    optimus et fortissimus civis,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; id. Sest. 17, 39.—
    4.
    Bonus and optimus as epithets of the gods.
    (α).
    In gen.:

    sed te bonus Mercurius perdat,

    Plaut. Cas. 2, 3, 23:

    fata... bonique divi,

    Hor. C. 4, 2, 38:

    divis orte bonis,

    id. ib. 4, 5, 1:

    O bone deus!

    Scrib. Comp. 84 fin.: BONORVM DEORVM, Inscr. ap. Cic. N. D. 3, 34, 84: totidem, pater optime, dixi, Tu mihi da cives, referring to Jupiter, Ov. M. 7, 627.—
    (β).
    Optimus Maximus, a standing epithet of Jupiter:

    (Juppiter) a majoribus nostris Optimus Maximus (nominatur), et quidem ante optimus, id est beneficentissimus, quam Maximus,

    Cic. N. D. 2, 25, 64:

    Jovem optimum et maximum ob eas res appellant, non quod, etc.,

    id. ib. 3, 36, 87:

    in templo Jovis Optimi Maximi,

    id. Sest. 56, 129; id. Prov. Cons. 9, 22:

    nutu Jovis Optimi Maximi,

    id. Cat. 3, 9, 21; Liv. 1, 12, 7; id. 6, 16, 2.—
    (γ).
    Di boni, O di boni, expressing indignation, sorrow, or surprise:

    di boni, hunc visitavi antidhac!

    Plaut. Ep. 4, 1, 16:

    di boni, boni quid porto!

    Ter. And. 2, 2, 1:

    di boni, quid hoc morbi est,

    id. Eun. 2, 1, 19; id. Heaut. 2, 3, 13; id. Ad. 3, 3, 86:

    alter, O di boni, quam taeter incedebat!

    Cic. Sest. 8, 19; id. Brut. 84, 288; id. Phil. 2, 8, 20; 2, 32, 80; id. Att. 1, 16, 5; 14, 21, 2; Val. Max. 3, 5, 1; Sen. Vit. Beat. 2, 3.—
    (δ).
    Bona Dea, etc., v. 6.—
    5.
    Optimus as a laudatory epithet.
    (α).
    Vir optimus:

    per vos nobis, per optimos viros optimis civibus periculum inferre conantur,

    Cic. Sest. 1, 2:

    virum optimum et constantissimum M. Cispium,

    id. ib. 35, 76:

    fratrem meum, virum optimum, fortissimum,

    id. ib.:

    consolabor hos praesentes, viros optimos,

    id. Balb. 19, 44; id. Planc. 21, 51; 23, 55; id. Mil. 14, 38; id. Marcell. 4, 10; id. Att. 5, 1, 5; Hor. S. 1, 6, 53.—
    (β).
    Femina bona, optima:

    tua conjunx bona femina,

    Cic. Phil. 3, 6, 16:

    hujus sanctissimae feminae atque optimae pater,

    id. ib. —
    (γ).
    Senex, pater, frater, etc.:

    optimus: parentes ejus, prudentissimi atque optimi senis,

    Cic. Planc. 41, 97:

    insuevit pater optimus hoc me,

    Hor. S. 1, 4, 105; 2, 1, 12:

    C. Marcelli, fratris optimi,

    Cic. Fam. 4, 7, 6; id. Q. Fr. 2, 6 (8), 2; 2, 4, 2.—
    (δ).
    With proper names ( poet.):

    optimus Vergilius,

    Hor. S. 1, 6, 54:

    Maecenas optimus,

    id. ib. 1, 5, 27:

    optime Quinti,

    id. Ep. 1, 16, 1.—
    (ε).
    Esp. as an epithet of the Roman emperors:

    quid tam civile, tam senatorium quam illud, additum a nobis Optimi cognomen?

    Plin. Pan. 2, 7:

    gratias, inquit, ago, optime Princeps!

    Sen. Tranq. 14. 4:

    ex epistula optimi imperatoris Antonini,

    Gai. Inst. 1, 102; cf.:

    bene te patriae pater optime Caesar,

    Ov. F. 2, 637:

    optime Romulae Custos gentis,

    Hor. C. 4, 5, 1.—
    6.
    Bonus and Bona, names of deities.
    (α).
    Bona Dea, the goddess of Chastity, whose temple could not be entered by males (cf. Macr. S. 1, 12; Lact. 1, 22):

    Bonae Deae pulvinaribus,

    Cic. Pis. 39, 95; id. Mil. 31, 86; id. Fam. 1, 9, 15; cf.

    in mal. part.,

    Juv. 2, 86 sq.; 6, 314 sq.; 6, 335 sq.—
    (β).
    Bonus Eventus, Varr. R. R. 1, 1 med.; Amm. 29, 6, 19; Inscr. Orell. 907; 1780 sq.—
    (γ).
    Bona Fortuna:

    si bona Fortuna veniat, ne intromiseris,

    Plaut. Aul. 1, 3, 22:

    Bonae Fortunae (signum),

    Cic. Verr. 2, 4, 3, § 7:

    FORTVNAE BONAE DOMESTICAE,

    Inscr. Orell. 1743 sq. —
    (δ).
    Bona Spes:

    Spes Bona, obsecro, subventa mihi,

    Plaut. Rud. 1, 4, 12:

    BONAE SPEI,

    Aug. Inscr. Grut. 1075, 1.—
    (ε).
    BONA MENS, Inscr. Orell. 1818 sqq.:

    Mens Bona, si qua dea es, tua me in sacraria dono,

    Prop. 3, 24, 19.
    B.
    With nouns denoting things.
    1.
    Things concrete, denoting excellence:

    navis bona dicitur non quae pretiosis coloribus picta est... sed stabilis et firma,

    Sen. Ep. 76, 13:

    gladium bonum dices, non cui auratus est balteus, etc., sed cui et ad secandum subtilis acies est, et, etc.,

    id. ib. 76, 14:

    id vinum erit lene et bono colore,

    Cato, R. R. 109; Lucr. 2, 418; Ov. Am. 2, 7, 9:

    tabulas... collocare in bono lumine,

    Cic. Brut. 75, 261: ex quavis olea oleum... bonum fieri potest. Cato, R. R. 3:

    per aestatem boves aquam bonam et liquidam bibant semper curato,

    id. ib. 73; cf.:

    bonae aquae, ironically compared to wine,

    Prop. 2, 33 (3, 31), 28:

    praedium bonum caelum habeat,

    good temperature, Cato, R. R. 1:

    bona tempestate,

    in good weather, Cic. Q. Fr. 2, 2, 4:

    (praedium) solo bono valeat,

    by good soil, Cato, R. R. 1:

    bonae (aedes) cum curantur male,

    Plaut. Most. 1, 2, 24:

    villam bonam,

    Cic. Off. 3, 13, 55:

    bonus pons,

    Cat. 17, 5:

    scyphi optimi (= optime facti),

    Cic. Verr. 2, 4, 14, § 32:

    perbona toreumata,

    id. ib. 2, 4, 18, §

    38: bona domicilia,

    comfortable residences, id. N. D. 2, 37, 95:

    agrum Meliorem nemo habet,

    Ter. Heaut. 1, 1, 12:

    fundum meliorem,

    Cic. Inv. 1, 31, 52: fundos optimos et fructuosissimos, id. Agr. 3, 4, 14:

    equus melior,

    id. Inv. 1, 31, 52:

    bona cena,

    Cat. 13, 3:

    boni nummi,

    good, not counterfeit, Plaut. As. 3, 3, 144; Cic. Off. 3, 23, 91:

    super omnia vultus accessere boni,

    good looks, Ov. M. 8, 678:

    mulier bona forma,

    of a fine form, Ter. Heaut. 3, 2, 13:

    equus formae melioris,

    Hor. S. 2, 7, 52:

    tam bona cervix, simul ac jussero, demetur,

    fine, beautiful, Suet. Calig. 33:

    fruges bonae,

    Cat. 34, 19:

    ova suci melioris,

    of better flavor, Hor. S. 2, 4, 13.— Trop.:

    animus aequus optimum est aerumnae condimentum,

    Plaut. Rud. 2, 3, 71: bona dextra, a lucky hand (cf.:

    bonum omen, 2. e.),

    Quint. 6, 3, 69:

    scio te bona esse voce, ne clama nimis,

    good, sound, loud voice, Plaut. Most. 3, 1, 43; so,

    bona firmaque vox,

    Quint. 11, 3, 13.—
    2.
    Things abstract.
    a.
    Of physical well-being:

    ut si qui neget sine bona valetudine posse bene vivi,

    Cic. Inv. 1, 51, 93; Sen. Vit. Beat. 22, 2; Lucr. 3, 102; Val. Max. 2, 5, 6; Quint. 10, 3, 26; 11, 2, 35 et saep.:

    non bonus somnus de prandio est,

    Plaut. Most. 3, 2, 8:

    bona aetas,

    prime of life, Cic. Sen. 14, 48:

    optima aetate,

    id. Fam. 10, 3, 3.—Ironically:

    bona, inquis, aetate, etc.,

    Sen. Ep. 76, 1.—
    b.
    Of the mind and soul:

    meliore esse sensu,

    Cic. Sest. 21, 47:

    optima indoles,

    id. Fin. 5, 22, 61:

    bona conscientia,

    Quint. 6, 1, 33; 9, 2, 93; Sen. Vit. Beat. 20, 5:

    bono ingenio me esse ornatam quam auro multo mavolo,

    with a good heart, Plaut. Poen. 1, 2, 91; id. Stich. 1, 21, 59; Sall. C. 10, 5:

    mens melior,

    Ter. Ad. 3, 3, 78; Cic. Phil. 3, 5, 13; Liv. 39, 16, 5; Sen. Ben. 1, 11, 4; id. Ep. 10, 4; Pers. 2, 8; Petr. 61.—Personified, Prop. 3 (4), 24, 19; Ov. Am. 1, 2, 31:

    duos optimae indolis filios,

    Val. Max. 5, 7, 2; Sen. Ben. 6, 16, 6; Quint. 1, 2, 5:

    bonum consilium,

    Plaut. Merc. 2, 3, 6; id. Rud. 4, 3, 18; Cic. Off. 1, 33, 121:

    bona voluntas,

    a good purpose, Quint. 12, 11, 31:

    memoria bona,

    Cic. Att. 8, 4, 2:

    bona ratio cum perdita... confligit,

    id. Cat. 2, 11, 25:

    bonae rationes,

    Ter. Ad. 5, 3, 50:

    pronuntiatio bona,

    Auct. Her. 3, 15, 27.—
    c.
    Of moral relations:

    ego si bonam famam mihi servasso, sat ero dives,

    Plaut. Most. 1, 3, 71; Cic. Sest. 66, 139; Liv. 6, 11, 7; Hor. S. 1, 2, 61 (cf. Cic. Att. 7, 26, 1;

    v. e. infra): si ego in causa tam bona cessi tribuni plebis furori,

    Cic. Sest. 16, 36; id. Planc. 36, 87; Ov. M. 5, 220:

    fac, sis, bonae frugi sies,

    of good, regular habits, Plaut. Curc. 4, 2, 35; id. Cas. 2, 4, 5; 2, 5, 19; id. Ps. 1, 5, 53; id. Truc. 1, 1, 13; id. Capt. 5, 2, 3 sq. (v. frux, II. B. 1. b.): vilicus disciplina bona utatur. Cato, R. R. 5:

    bona studia,

    moral pursuits, Auct. Her. 4, 17, 25:

    quidquid vita meliore parasti,

    Hor. S. 2, 3, 15: ad spem mortis melioris, an honorable death; so as an epithet of religious exercises:

    Juppiter, te bonas preces precor,

    Cato, R. R. 134; 139.—
    d.
    Of external, artistic, and literary value and usefulness:

    bono usui estis nulli,

    Plaut. Curc. 4, 2, 15:

    Optumo optume optumam operam das,

    id. Am. 1, 1, 122:

    bonam dedistis mihi operam,

    a valuable service to me, id. Poen. 2, 3, 70; 3, 6, 11; id. Pers. 4, 7, 11; id. Rud. 3, 6, 11 (in a different sense: me bona opera aut mala Tibi inventurum esse auxilium argentarium, by fair or unfair means, id. Ps. 1, 1, 102;

    v. e. infra): optima hereditas a patribus traditur liberis... gloria virtutis rerumque gestarum,

    Cic. Off. 1, 33, 121:

    bonum otium,

    valuable leisure, Sall. C. 4, 1:

    bonis versibus,

    Cic. Ac. 2, 23, 74:

    versus meliores,

    Plaut. Trin. 3, 2, 81:

    meliora poemata,

    Hor. A. P. 303:

    in illa pro Ctesiphonte oratione longe optima,

    Cic. Or. 8, 26:

    optimas fabulas,

    id. Off. 1, 31, 114:

    melius munus,

    id. Ac. 1, 2, 7.—
    e.
    Favorable, prosperous, lucky, fortunate:

    de Procilio rumores non boni,

    unfavorable rumors, Cic. Att. 4, 16, 5:

    bona de Domitio, praeclara de Afranio fama est,

    about their success in the war, id. ib. 7, 26, 1:

    si fuisset in discipulo comparando meliore fortuna,

    id. Pis. 29, 71; cf.

    fortuna optima esse,

    to be in the best pecuniary circumstances, id. ad Brut. 1, 1, 2:

    occasio tam bona,

    Plaut. Most. 2, 2, 9:

    senex est eo meliore condicione quam adulesoens cum, etc.,

    Cic. Sen. 19, 68; id. Fam. 4, 32:

    bona navigatio,

    id. N. D. 3, 34, 83;

    esp. in phrase bona spes.—Object.: ergo in iis adulescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem quos, etc.,

    Cic. Fin. 2, 35, 117.—Subject.:

    ego sum spe bona,

    Cic. Fam. 12, 28, 3; id. Cat. 2, 11, 25; [p. 245] id. Att. 14, 1 a, 3; id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16:

    optima spe,

    id. Fam. 12, 11, 2.—Pregn., = spes bonarum rerum, Sall. C. 21, 1;

    v. C. 1. c. infra: meliora responsa,

    more favorable, Liv. 7, 21, 6:

    melior interpretatio,

    Tac. H. 3, 65:

    cum laude et bonis recordationibus,

    id. A. 4, 38:

    amnis Doctus iter melius,

    i. e. less injurious, Hor. A. P. 68:

    omen bonum,

    a good, lucky omen, Cic. Pis. 13, 31; cf.

    Liv. praef. § 13: melius omen,

    Ov. F. 1, 221;

    optimum,

    Cic. Fam. 3, 12, 2:

    bona scaeva,

    Plaut. Stich. 5, 2, 24:

    auspicio optumo,

    id. ib. 3, 2, 6; cf.:

    memini bene, sed meliore Tempore dicam = opportuniore tempore,

    Hor. S. 1, 9, 68.—
    f.
    Of public affairs, si mihi bona re publica frui non licuerit, Cic. Mil. 34, 93:

    optima res publica,

    id. Or. 1, 1, 1; id. Phil. 1, 8, 19:

    minus bonis temporibus,

    id. Dom. 4, 8; so,

    optimis temporibus,

    id. Sest. 3, 6:

    nostrae res meliore loco videbantur,

    id. ad Brut. 1, 3, 1:

    lex optima,

    id. Pis. 16, 37; id. Sest. 64, 137; id. Phil, 1, 8, 19.—
    g.
    Good = large, considerable:

    bono atque amplo lucro,

    Plaut. Am. prol. 6:

    bona librorum copia,

    Hor. Ep. 1, 18, 109; cf.:

    bona copia cornu,

    Ov. M. 9, 88; v. bona pars, C. 8. g.—
    h.
    Noble; with genus, good family, noble extraction, honorable birth: quali me arbitraris genere prognatum? Eu. Bono, Plaut. Aul. 2, 2, 35; so id. Ep. 1, 2, 4; 2, 1, 3; id. Pers. 4, 4, 94:

    si bono genere natus sit,

    Auct. Her. 3, 7, 13.—
    k.
    Referring to good-will, kindness, faithfulness, in certain phrases.
    (α).
    Bona venia or cum bona venia, with the kind permission of a person addressed, especially bona venia orare, expetere, etc.:

    primum abs te hoc bona venia expeto,

    Ter. Phorm. 2, 3, 31:

    bona tua venia dixerim,

    Cic. Leg. 3, 15, 34:

    oravit bona venia Quirites, ne, etc.,

    Liv. 7, 41, 3:

    obsecro vos.. bona venia vestra liceat, etc.,

    id. 6, 40, 10:

    cum bona venia quaeso audiatis, etc.,

    id. 29, 17, 6; Arn. c. Gent. 1, p. 5; cf.

    . sed des veniam bonus oro = venia bona oro,

    Hor. S. 2, 4, 5.—
    (β).
    Bona pax, without quarrelling:

    bona pax sit potius,

    let us have no quarrel about that, Plaut. Pers. 2, 2, 7;

    so especially cum bona pace, or bona pace: Hannibal ad Alpis cum bona pace incolentium... pervenit,

    without a difficulty with the inhabitants, Liv. 21, 32, 6; 21, 24, 5; 1, 24, 3; 28, 37, 4; 8, 15, 1; cf.: si bonam (pacem) dederitis, = a fair peace, under acceptable conditions, id. 8, 21, 4.—
    (γ).
    Amicitia bona = bona fide servata, faithful, undisturbed friendship:

    igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansit,

    Sall. J. 5, 5.—
    (δ).
    Bona societas, alliance:

    Segestes, memoria bonae societatis, impavidus,

    Tac. A. 1, 58.
    C.
    In particular phrases.
    1.
    Bonae res.
    a.
    = Vitae commoda, comforts of life, abstract or concrete:

    concedatur bonis rebus homines morte privari,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87:

    optimis rebus usus est,

    he had every most desirable thing, Nep. Att. 18, 1.—
    b.
    = Res secundae, opp. res adversae, prosperity:

    bonis rebus tuis, meas irrides malas,

    Plaut. Trin. 2, 4, 45:

    in bonis rebus,

    Hor. C. 2, 3, 2. —
    c.
    Res bona = res familiaris bona, wealth ( poet.): in re bona esse, Laber. ap. Gell. 10, 17, 4.—Also an object of value:

    homines quibus mala abunde omnia erant, sed neque res neque spes bona ulla,

    who had no property, nor the hope of any, Sall. C. 21, 1. —
    d.
    Costly things, articles of luxury:

    capere urbem in Arabia plenam bonarum rerum,

    Plaut. Pers. 4, 3, 46; 4, 4, 82:

    nimium rei bonae,

    id. Stich. 2, 3, 55:

    ignorantia bonarum rerum,

    Nep. Ages. 8, 5 ' bonis rebus gaudere, Hor. S. 2, 6, 110:

    re bona copiosum esse,

    Gell. 16, 19, 7.—
    e.
    Moral, morally good:

    illi cum res non bonas tractent,

    Cic. Ac. 2, 33, 72:

    ut de virtutibus et vitiis, omninoque de bonis rebus et malis quaererent,

    id. ib. 1, 4, 15:

    quid habemus in rebus bonis et malis explorati?

    id. ib. 2, 42, 129; so id. Or. 1, 10, 42; id. Leg. 1, 22, 58:

    quae tamen omnia dulciora fuint et moribus bonis et artibus,

    id. Sen. 18, 65.—
    f.
    In literary composition, important or interesting matter, subjects, or questions:

    res bonas verbis electis dictas quis non legat?

    Cic. Fin. 1, 3, 8:

    studiis generorum, praesertim in re bona,

    Plaut. Am. 8, 26.—
    2.
    Bonae artes.
    (α).
    A good, laudable way of dealing:

    qui praeclari facinoris aut artis bonae famam quaerit,

    Sall. C. 2, 9:

    huic bonae artes desunt, dolis atque fallaciis contendit,

    id. ib. 11, 2:

    quod is bonarum artium cupiens erat,

    Tac. A. 6, 46.—
    (β).
    Liberal arts and sciences:

    litteris aut ulli bonae arti,

    Quint. 12, 1, 7:

    conservate civem bonarum artium, bonarum partium, bonorum virorum,

    Cic. Sest. 32, 77. —Esp.:

    optimae artes: optimarum artium scientia,

    Cic. Fin. 1, 3, 4; id. Ac. 2, 1, 1; id. Cael. 10, 24; id. Marcell. 1, 4.—
    3.
    Bona fides, or fides bona.
    a.
    Good faith, i. e. conscious honesty in acts or words: qui nummos fide bona solvit, who pays (the price of labor) in good faith, i. e. as it is honestly earned, Cato, R. R. 14:

    dic, bona fide, tu id aurum non subripuisti?

    Plaut. Aul. 4, 10, 46; 4, 10, 47; id. Capt. 4, 2, 111; id. Most. 3, 1, 137; id. Poen. 1, 3, 30; id. Pers. 4, 3, 16; id. Ps. 4, 6, 33:

    si tibi optima fide omnia concessit,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144; Quint. 10, 3, 23.—Hence, bonae fidei vir, a conscientious man, Quint. 10, 7, 1.—
    b.
    Jurid. t. t.
    (α).
    Good faith in contracts and legal acts in general, opposed to dolus malus, honesty and fairness in dealing with another:

    ad fidem bonam statuit pertinere, notum esse emptori vitium quod nosset venditor,

    Cic. Off. 3, 16, 67.—Hence, alienam rem bona fide emere, to buy, believing the seller to be the rightful owner, Dig. 41, 3, 10; 41, 3, 13, § 1. bonae fidei possessor (also possessio), believing that he is the rightful owner, ib. 5, 3, 25, § 11; 5, 3, 22; 41, 3, 15, § 2;

    41, 3, 24: conventio contra bonam fidem et mores bonos,

    ib. 16, 31, § 7: bonam fidem praestare, to be responsible for one ' s good faith, ib. 17, 1, 10 prooem.—Hence,
    (β).
    Bonae fidei actiones or judicia, actions in equity, i. e. certain classes of actions in which the strict civil law was set aside by the praetorian edict in favor of equity:

    actiones quaedam bonae fidei sunt, quaedam stricti juris. Bonae fidei sunt haec: exempto vendito, locato conducto, etc.,

    Just. Inst. 4, 6, 28, § 19.—In the republican time the praetor added in such actions to his formula for the judex the words ex fide bona, or, in full:

    quidquid dare facere oportet ex fide bona,

    Cic. Off. 3, 16, 66:

    iste dolus malus et legibus erat vindicatus, et sine lege, judiciis in quibus additur ex fide bona,

    id. ib. 3, 15, 61; cf. id. ib. 3, 17, 70.—
    4.
    Bona verba.
    (α).
    Kind words:

    Bona verba quaeso,

    Ter. And. 1, 2, 33.—
    (β).
    Words of good omen (v. omen):

    dicamus bona verba,

    Tib. 2, 2, 1:

    dicite suffuso ter bona verba mero,

    Ov. F. 2, 638.—
    (γ).
    Elegant or well-chosen expressions:

    quid est tam furiosum quam verborum vel optimorum atque ornatissimorum sonitus inanis,

    Cic. Or. 1, 12, 51:

    verborum bonorum cursu,

    id. Brut. 66, 233:

    omnia verba sunt alicubi optima,

    Quint. 10, 1, 9.—
    (δ).
    Moral sayings:

    non est quod contemnas bona verba et bonis cogitationibus plena praecordia,

    Sen. Vit. Beat. 20, 1. —
    5.
    Bona dicta.
    (α).
    Polite, courteous language:

    hoc petere me precario a vobis jussit leniter dictis bonis,

    Plaut. Am. prol. 25.—
    (β).
    Witticisms ( bon-mots): flammam a sapiente facilius ore in ardente opprimi, quam bona dicta teneat, Enn. ap. Cic. Or. 2, 54, 222:

    dico unum ridiculum dictum de dictis melioribus quibus solebam menstruales epulas ante adipiscier,

    Plaut. Capt. 3, 1, 22:

    ibo intro ad libros ut discam de dictis melioribus,

    id. Stich. 2, 3, 75.—
    6.
    Bona facta.
    (α).
    = bene facta (v. bene, I. B. 2. b.), laudable deeds:

    nobilitas ambobus et majorum bona facta (sc. erant),

    Tac. A. 3, 40.—
    (β).
    Bonum factum est, colloq., = bene est, bene factum est (v. bene, I. B. 2. b.):

    bonum factum est, ut edicta servetis mea,

    Plaut. Poen. prol. 16:

    haec imperata quae sunt pro imperio histrico, bonum hercle factum (est) pro se quisque ut meminerit,

    id. ib. 45.— Hence,
    (γ).
    Elliptically, introducing commands which cannot be enforced, = if you will do so, it will be well:

    peregrinis in senatum allectis, libellus propositus est: bonum factum, ne quis senatori novo curiam monstrare velit,

    Suet. Caes. 80:

    et Chaldaeos edicere: bonum factum, ne Vitellius... usquam esset,

    id. Vit. 14:

    hac die Carthaginem vici: bonum factum, in Capitolium eamus, et deos supplicemus,

    Aur. Vict. 49; cf.:

    o edictum, cui adscribi non poterit bonum factum,

    Tert. Pud. 1.—
    7.
    Bona gratia.
    (α).
    A friendly understanding:

    cur non videmus inter nos haec potius cum bona Ut componantur gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17; so,

    per gratiam bonam abire,

    to part with good feelings, Plaut. Mil. 4, 3, 33.—In jest: sine bona gratia abire, of things cast away, Plaut Truc. 2, 7, 15.—
    (β).
    Pleon., in the phrase bonam gratiam habere, = gratiam habere, to thank (v. B. 2. k.), Plaut. Rud. 2, 5, 32; id. Bacch. 4, 8, 99.—
    8.
    Bona pars.
    (α).
    The well-disposed part of a body of persons:

    ut plerumque fit, major pars (i. e. of the senate) meliorem vicit,

    Liv. 21, 4, 1:

    pars melior senatus ad meliora responsa trahere,

    id. 7, 21, 6.—
    (β).
    The good party, i. e. the optimates (gen. in plur.):

    civem bonarum partium,

    Cic. Sest. 32, 77:

    (fuit) meliorum partium aliquando,

    id. Cael. 6, 13:

    qui sibi gratiam melioris partis velit quaesitam,

    Liv. 2, 44, 3.—Paronom.: (Roscius) semper partium in re publica tam quam in scaena optimarum, i. e. party and part in a drama, Cic. Sest. 56, 120.—
    (γ).
    Of things or persons, a considerable part (cf. a good deal):

    bonam partem ad te adtulit,

    Ter. Eun. 1, 2, 43:

    bonam partem sermonis in hunc diem esse dilatam,

    Cic. Or. 2, 3, 14:

    bonam magnamque partem exercitus,

    Val. Max. 5, 2, ext. 4:

    bona pars noctium,

    Quint. 12, 11, 19:

    bona pars hominum,

    Hor. S. 1, 1, 61:

    meae vocis... bona pars,

    id. C. 4, 2, 46; so id. A. P. 297; Ov. P. 1, 8, 74:

    melior pars diei,

    Verg. A. 9, 156.—
    (δ).
    Rarely, and mostly eccl. Lat.: optima pars, the best part or lot:

    nostri melior pars animus est,

    Sen. Q. N. 1, prooem. § 14; cf.:

    quae pars optima est in homine,

    best, most valuable, Cic. Tusc. 5, 23, 67:

    major pars aetatis, certe melior reipublicae data sit,

    Sen. Brev. Vit. 18, 1:

    Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea,

    Vulg. Luc. 10, 42.—
    (ε).
    Adverb.:

    bonam partem = ex magna parte,

    Lucr. 6, 1249.—
    (ζ).
    Aliquem in optimam partem cognoscere, to know somebody from his most favorable side, Cic. Off. 2, 13, 46: aliquid in optimam partem accipere, to take something in good part, interpret it most favorably:

    Caesar mihi ignoscit quod non venerim, seseque in optimam partem id accipere dicit,

    id. Att. 10, 3 a, 2; id. ad Brut. 1, 2, 3:

    quaeso ut hoc in bonam partem accipias,

    id. Rosc. Am. 16, 45.—
    9.
    Dies bonus or bona.
    (α).
    A day of good omen, a fortunate day (= dies laetus, faustus):

    tum tu igitur die bono, Aphrodisiis, addice, etc.,

    Plaut. Poen. 2, 49:

    nunc dicenda bona sunt bona verba die,

    Ov. F. 1, 72.—
    (β).
    A beautiful, serene day, Sen. Vit. Beat. 22, 3.—
    10.
    Bonus mos.
    (α).
    Boni mores, referring to individuals, good, decent, moral habits:

    nihil est amabilius quam morum similitudo bonorum,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    nam hic nimium morbus mores invasit bonos,

    Plaut. Trin. 1, 1, 6:

    domi militiaeque boni mores colebantur,

    Sall. C. 9, 1:

    propter ejus suavissimos et optimos mores,

    Cic. Phil. 3, 5, 13:

    cum per tot annos matronae optimis moribus vixerint,

    Liv. 34, 6, 9:

    mores meliores,

    Plaut. Aul. 3, 5, 18.—
    (β).
    Bonus mos or boni mores, in the abstract, morality, the laws, rules of morality: ei vos morigerari mos bonu'st, it is a rule of morality that you should, etc., Plaut. Capt. 2, 1, 4:

    ex optimo more et sanctissima disciplina,

    Cic. Phil. 2, 28, 69:

    neglegentia boni moris,

    Sen. Ep. 97, 1.—Jurid. t. t.:

    conventio, mandatum contra bonos mores,

    in conflict with morality, Quint. 3, 1, 57; Dig. 16, 3, 1, § 7; Gai. Inst. 3, 157 et saep. —
    11.
    Adverbial phrases.
    a.
    Bono animo esse, or bonum animum habere.
    (α).
    To be of good cheer or courage:

    bono animo es! Liberabit ille te homo,

    Plaut. Merc 3, 1, 33; so id. Aul. 4, 10, 61; id. Mil. 4, 8, 32; id. Rud. 3, 3, 17; Ter. Eun. 1, 2, 4; id. Heaut. 4, 6, 18; id. Ad. 2, 4, 20; 3, 5, 1; 4, 2, 4; 4, 5, 62; id. Phorm. 5, 8, 72:

    animo bono es,

    Plaut. Ps. 1, 3, 103; id. Am. 2, 2, 48; 5, 2, 1:

    bono animo es, inquit Scrofa, et fiscinam expedi,

    Varr. R. R. 1, 26:

    bono animo sint et tui et mei familiares,

    Cic. Fam. 6, 18, 1; 6, 10, 29:

    bono animo esse jubere eam consul,

    Liv. 39, 13, 7:

    habe modo bonum animum,

    Plaut. Capt. 1, 2, 58; so id. Am. 1, 3, 47; id. Truc. 2, 6, 44; id. Aul. 2, 2, 15:

    habe animum bonum,

    id. Cas. 2, 6, 35; id. Ep. 2, 2, 1; 4, 2, 31:

    bonum animum habe,

    Liv. 45, 8, 5:

    clamor ortus ut bonum animum haberet,

    id. 8, 32, 1; so Sen. Ep. 87, 38.—
    (β).
    Bono animo esse, or facere aliquid, to be of a good or friendly disposition, or to do with good, honest intentions:

    audire jubet vos imperator histricus, bonoque ut animo sedeant in subselliis qui, etc.,

    Plaut. Poen. prol. 5: sunt enim (consules) [p. 246] optimo animo, summo consilio, of the best disposition, Cic. Phil. 3, 1, 2:

    bono te animo tum populus Romanus... dicere existimavit ea quae sentiebatis, sed, etc.,

    id. Imp. Pomp. 19, 56:

    quod nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    Caes. B. G. 1, 6; Quint. 7, 4, 15.—
    (γ).
    Bonus animus, good temper, patience:

    bonus animus in mala re dimidium mali est,

    Plaut. Ps. 1, 5, 37:

    vos etiam hoc animo meliore feratis,

    Ov. M. 9, 433.—
    b.
    Bono modo.
    (α).
    = placide, with composure, moderation:

    si quis quid deliquerit, pro noxa bono modo vindicet,

    Cato, R. R. 5:

    haec tibi tam sunt defendenda quam moenia, mihi autem bono modo, tantum quantum videbitur,

    Cic. Ac. 2, 44, 137.—
    (β).
    In a decent manner:

    neu quisquam prohibeto filium quin amet... quod bono fiat modo,

    Plaut. Merc. 5, 4, 62. —
    c.
    Jure optimo or optimo jure, with good, perfect right:

    te ipse jure optumo incuses licet,

    Plaut. Most. 3, 2, 23; id. Rud. 2, 6, 53:

    ut jure optimo me deserere posses,

    Cic. Fam. 3, 8, 6; Sen. Ot. Sap. 2 (29), 2.—With pass. or intr. verb, deservedly:

    ne jure optimo irrideamur,

    Cic. Off. 1, 31, 111; cf. id. ib. 1, 42, 151; id. Marcell. 1, 4;

    similarly, optimo judicio,

    Val. Max. 2, 9, 2.
    II.
    As subst.
    A.
    bŏnus, boni, m.; of persons.
    1.
    In sing. or plur. orig. = bonus vir, boni viri; v. I. A. 1. a. b, supra, a morally good man.
    (α).
    Plur.:

    bonis quod bene fit haud perit,

    Plaut. Rud. 4, 3, 2; id. Capt. 2, 2, 108; id. Trin. 2, 1, 55; id. Pers. 4, 5, 2:

    melius apud bonos quam apud fortunatos beneficium collocari puto,

    Cic. Off. 2, 20, 71:

    verum esse ut bonos boni diligant, quamobrem... bonis inter bonos quasi necessariam (esse) benevolentiam,

    id. Lael. 14, 50:

    diverso itinere malos a bonis loca taetra... habere,

    Sall. C. 52, 13; 7, 2; 52, 22:

    oderunt peccare boni virtutis amore,

    Hor. Ep. 1, 16, 52:

    tam bonis quam malis conduntur urbes,

    Sen. Ben. 4, 28, 4; so id. Vit. Beat. 15, 6; Quint. 9, 2, 76.—Rarely bŏnae, arum, f., good women:

    quia omnes bonos bonasque adcurare addecet, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 41.—
    (β).
    Sing.:

    malus bonum malum esse volt ut sit sui similis,

    Plaut. Trin. 2, 2, 8:

    nec enim cuique bono mali quidquam evenire potest,

    Cic. Tusc. 1, 41, 99; cf.:

    qui meliorem audax vocet in jus,

    Hor. S. 2, 5, 29.—
    2.
    Bonus, a man of honor.
    (α).
    A brave man:

    pro qua (patria) quis bonus dubitet mortem oppetere si ei sit profuturus?

    Cic. Off. 1, 17, 57:

    libertatem quam nemo bonus nisi cum anima simul amittat,

    Sall. C. 33, 5:

    fortes creantur fortibus et bonis,

    Hor. C. 4, 4, 29 (opp. ignavi):

    fama impari boni atque ignavi erant,

    Sall. J. 57, 6; 53, 8; id. C. 11, 2. —
    (β).
    A gentleman:

    quis enim umquam, qui paululum modo bonorum consuetudinem nosset, litteras ad se ab amico missas... in medium protulit?

    Cic. Phil. 2, 4, 7.—
    3.
    Boni, the better (i. e. higher) classes of society.
    (α).
    In gen. (of political sentiments, = optimates, opp. populares, seditiosi, perditi cives, etc.;

    so usu. in Cic.): meam causam omnes boni proprie enixeque susceperant,

    Cic. Sest. 16, 38:

    audaces homines et perditi nutu impelluntur... boni, nescio quomodo, tardiores sunt, etc.,

    id. ib. 47, 100:

    ego Kal. Jan. senatum et bonos omnes legis agrariae... metu liberavi,

    id. Pis. 2, 4:

    etenim omnes boni, quantum in ipsis fuit, Caesarem occiderunt,

    id. Phil. 2, 13, 29; id. Fam. 5, 2, 8; 5, 21, 2; id. Sest. 2, 5; 16, 36; 48, 103; id. Planc. 35, 86; id. Mil. 2, 5; id. Off. 2. 12, 43:

    maledictis increpat omnes bonos,

    Sall. C. 21, 4; 19, 2; 33, 3; Hirt. B. G. 8, 22; so,

    optimi,

    Cic. Leg. 3, 17, 37; and, ironically, boni identified with the rich:

    bonorum, id est lautorum et locupletum,

    id. Att. 8, 1, 3.—
    (β).
    Without reference to political views;

    opp. vulgus (rare): nihil ego istos moror fatuos mores quibus boni dedecorant se,

    Plaut. Trin. 2, 2, 22:

    semper in civitate quibus opes nullae sunt bonis invident,

    Sall. C. 37, 3:

    elatus est sine ulla pompa funeris, comitantibus omnibus bonis, maxima vulgi frequentia,

    Nep. Att. 22, 2.—So, mĕlĭōres, um, m., one ' s betters:

    ut quaestui habeant male loqui melioribus,

    Plaut. Poen. 3, 3, 13:

    da locum melioribus,

    Ter. Phorm. 3, 2, 37.—
    4.
    Boni, bone, in addresses, as an expression of courtesy, Hor. S. 2, 2, 1; 2, 6, 51; 2, 6, 95; id. Ep. 2, 2, 37; ironice, id. S. 2, 3, 31.—
    5.
    Optimus quisque = quivis bonus, omnes boni.
    (α).
    Referring to morality:

    esse aliquid natura pulcrum quod optimus quisque sequeretur,

    every good man, Cic. Sen. 13, 43:

    qui ita se gerebant ut sua consilia optimo cuique probarent, optimates habebantur,

    id. Sest. 45, 96; id. Off. 1, 43, 154; id. Fin. 1, 7, 24; id. Sest. 54, 115; and = even the best:

    quare deus optimum quemque mala valetudine adficit?

    Sen. Prov. 4, 8.—
    (β).
    Of the educated classes:

    adhibenda est quaedam reverentia adversus homines, et optimi cujusque et reliquorum,

    Cic. Off. 1, 28, 99; cf. id. ib. 1, 25, 85:

    Catilina plerisque consularibus, praeterea optumo cuique, litteras mittit,

    Sall. C. 34, 2:

    optimo cuique infesta libertas,

    Sen. Ot. Sap. 8, 2 (32 fin.).—
    (γ).
    Honorable, brave:

    optumus quisque cadere et sauciari, ceteris metus augeri,

    Sall. J. 92, 8.—
    (δ).
    In gen., excellent:

    optimus quisque facere quam dicere... malebat,

    Sall. C. 8, 5.—
    (ε).
    Distributively:

    ita imperium semper ad optumum quemque a minus bono transfertur,

    to the best man in each instance, Sall. C. 2, 6.—
    (ζ).
    Referring to another superlative ( = quo quisque melior eo magis, etc.):

    hic aditus laudis qui semper optimo cuique maxime patuit,

    Cic. Imp. Pomp. 1, 1; so id. Lael. 4, 14; id. Inv. 2, 11, 36; Sen. Vit. Beat. 18, 1.—
    (η).
    Attributively, with a noun:

    optimam quamque causam,

    Cic. Sest. 43, 93:

    optima quaeque dies,

    Verg. G. 3, 66.
    2.
    bŏnum, i, n., plur. bona; mĕlĭus, ōris, n.; optĭmum, i, n. (v. infra); of things in gen.
    1.
    Bonum, or plur. bona, a good, or goods in a moral and metaphysical sense, a moral good, a blessing: sunt autem hae de finibus defensae sententiae: nihil bonum nisi honestum, ut Stoici; nihil bonum nisi voluptatem, ut Epicurus;

    nihil bonum nisi vacuitatem doloris, ut Hieronymus... tria genera bonorum, maxima animi, secunda corporis, externa tertia, ut Peripatetici, etc.,

    Cic. Tusc. 5, 30, 84 sq.:

    quid est igitur bonum? Si quid recte fit et honeste et cum virtute, id bene fieri vere dicitur, et quod rectum et honestum et cum virtute est, id solum opinor bonum,

    id. Par. 1, 1, 9:

    ut quis intellegat, quid sit illud simplex et verum bonum quod non possit ab honestate sejungi,

    id. Ac. 1, 2, 7:

    non-est igitur voluptas bonum,

    id. Fin. 1, 11, 39: finis bonorum et malorum (telos agathôn) = summa bona et mala:

    sunt nonnullae disciplinae quae, propositis bonorum et malorum finibus, officium omne pervertant. Nam qui summum bonum sic instituit ut, etc.,

    id. Off. 1, 2, 5; cf. id. Par. 1, 3, 14; id. Ac. 2, 9, 29; 2, 36, 114; 2, 42, 129; id. Fin. 1, 9, 29; 1, 12, 42; id. Tusc. 4, 31, 66; Sen. Vit. Beat. 24, 5; id. Ep. 117, 1 et saep.—
    2.
    Bonum, what is valuable, beneficial, estimable, favorable, pleasant, physically or mentally:

    quoi boni Tantum adfero quantum ipsus a diis optat,

    Plaut. Capt. 4, 1, 9:

    multa bona vobis volt facere,

    will do you much good, id. Poen. 5, 4, 60; id. Am. prol. 43, 49; id. Pers. 4, 8, 4; 2, 3, 14; id. Cas. 2, 8, 32:

    tum demum nostra intellegemus bona quom ea amisimus,

    id. Capt. 1, 2, 33:

    multa tibi di dent bona,

    id. Poen. 1, 1, 80; cf. id. ib. 3, 3, 54; 3, 3, 74; id. Mil. 3, 1, 120; id. Men. 3, 3, 34; id. Pers. 4, 3, 23; id. Truc. 1, 2, 23; id. Merc. 1, 2, 40; id. Most. 1, 1, 47:

    omnia Bona dicere,

    to speak in the highest terms of one, Ter. And. 1, 1, 70:

    sed ne vivus quidem bono caret, si eo non indiget,

    Cic. Tusc. 1, 36, 88:

    cum quaecumque bona Peripateticis, eadem Stoicis commoda viderentur,

    id. ib. 5, 41, 120:

    nihil enim boni nosti,

    nothing that is good for any thing, id. Phil. 2, 7, 16:

    mala pro bonis legere dementia est,

    Sen. Vit. Beat. 6, 1; Val. Max. 5, 3, ext. 3 fin.; Hor. S. 1, 2, 73:

    quia bonum sit valere,

    a good thing, Cic. Fin. 4, 23, 62 (cf. III. A. 5. infra):

    melius: quo quidem haud scio an... quidquam melius sit homini a dis immortalibus datum,

    id. Lael. 6, 20:

    meliora... Aristotelem de istis rebus scripsisse,

    id. Or. 1, 10, 43:

    optimum: difficillimum est formam exponere optimi,

    id. ib. 11, 36.— Here belongs the phrase boni consulere;

    v. consulo.—So after prepositions: in bonum vertere, v. under verto: in melius ire,

    to change for the better, Tac. A. 12, 68.—In the same sense: in melius aliquid referre, or reflectere ( poet.), Verg. A. 1, 281; 11, 426; 10, 632:

    ad melius transcurrere,

    to pass over to something better, Hor. S. 2, 2, 82.—
    3.
    Bonum or bona, prosperity:

    fortiter malum qui patitur, idem post patitur bonum,

    Plaut. As. 2, 2, 58:

    nulli est homini perpetuum bonum,

    id. Curc. 1, 3, 33:

    unā tecum bona, mala tolerabimus,

    Ter. Phorm. 3, 3, 23:

    quibus in bonis fuerint et nunc quibus in malis sint, ostenditur ( = in secundis, in adversis rebus),

    Cic. Inv. 1, 55, 107.—
    4.
    Good qualities, gifts:

    omnia adsunt bona, quem penes'st virtus,

    Plaut. Am. 2, 2, 30:

    magnis illi et divinis bonis hanc licentiam adsequebantur,

    Cic. Off. 1, 41, 148:

    nisi qui se suā gravitate et castimoniā... tum etiam naturali quodam bono defenderet, etc.,

    id. Cael. 5, 11:

    hunc meā sententiā divinis quibusdam bonis instructum atque ornatum puto,

    id. ib. 17, 39:

    non intellego quod bonum cuiquam sit apud tales viros profuturum,

    id. Balb. 28, 63:

    gaude isto tuo tam excellenti bono,

    id. Marcell. 6, 19; so id. Imp. Pomp. 16, 49.—
    5.
    Advantage, benefit:

    si plus adipiscare, re explicatā, boni, quam addubitatā mali,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    saepe cogitavi bonine an mali plus adtulerit... eloquentiae studium,

    id. Inv. 1, 1, 1; 2, 35, 106; id. Off. 2, 2, 5; id. Sest. 10, 24:

    maximum bonum in celeritate ponebat,

    Sall. C. 43, 4; so, bono publico (abl.), for the public good:

    hoc ita si fit, publico fiat bono,

    Plaut. Trin. 1, 2, 183; Liv. 2, 44, 3; Dig. 41, 3, 1.—
    6.
    With aequum, what is fair and good, the fair ( thing), fairness, equity:

    si bonum aequomque oras,

    Plaut. Most. 3, 1, 149; so id. Pers. 3, 1, 71; id. Rud. 1, 2, 94; id. Men. 4, 2, 11:

    si tu aliquam partem aequi bonique dixeris,

    Ter. Phorm. 4, 3, 32; id. Heaut. 4, 1, 29; id. Ad. 1, 1, 39:

    a quo vivo nec praesens nec absens quidquam aequi bonique impetravit,

    Cic. Phil. 2, 37, 94.—Hence, aequo et bono, or ex aequo et bono, in ( with) fairness, in equity, Ter. Ad. 5, 9, 30; Auct. Her. 2, 10, 14; 2, 12, 18; 2, 13, 20; Gai. Inst. 3, 137: aequi bonique, as gen. of value, with facere:

    istuc, Chreme, Aequi bonique facio,

    I place a fair and proper value on it, Ter. Heaut. 4, 5, 40.—
    7.
    Bona, one ' s property, fortunes, almost always denoting the whole of one's possessions.
    a.
    In gen.:

    paterna oportet reddi filio bona,

    Plaut. Poen. 5, 2, 120:

    bona sua med habiturum omnia,

    id. Truc. 2, 4, 49; cf. id. ib. 2, 7, 6; 4, 2, 29; id. Rud. 2, 6, 22; id. Most. 1, 3, 77; id. Trin. 4, 4, 3; Ter. Eun. 2, 2, 4:

    bona mea diripiebantur atque ad consulem deferebantur,

    Cic. Sest. 24, 54:

    cum de capite, civis et de bonis proscriptio ferretur,

    id. ib. 30, 65:

    bona, fortunas, possessiones omnium,

    id. Caecin. 13, 38:

    at mulctantur bonis exsules,

    id. Tusc. 5, 37, 106; id. Off. 2, 23, 81; id. Par. 1, 1, 7; id. Sest. 19, 42; 43, 94; 52, 111; id. Phil. 2, 26, 64; Caes. B. G. 7, 3; Liv. 2, 3, 5; 2, 5, 5; 4, 15, 8; Tac. A. 2, 48; Quint. 6, 1, 19 et saep.—
    b.
    Bonorum possessio, the possession of one ' s property by another.
    (α).
    Bonorum possessio in consequence of bonorum cessio, i. e. an assignment of one ' s property for the benefit of creditors, Dig. 42, tit. 3.—
    (β).
    Bonorum possessio granted by the prætor against a contumacious or insolvent debtor (in bona mittere, in bona ire jubere, bona possidere jubere, etc.); cf. Dig. 42, tit. 4:

    postulat a Burrieno Naevius ut ex edicto bona possidere liceat,

    Cic. Quint. 6, 25, and the whole of c. 8:

    edixit... neu quis militis... bona possideret aut venderet,

    Liv. 2, 24, 6:

    bona proscribere,

    to offer the property thus transferred for sale, Cic. Quint. 6, 25.—
    (γ).
    Chiefly referring to the property of a defunct person (hereditas), where the prætor, till the heir had proved his right, granted a bonorum possessio secundum tabulas or contra tabulas, Dig. 37, tit. 4; 37, tit. 11.—
    c.
    In bonis esse;

    with reference to the older civil law, which distinguished between civil property (habere rem ex jure Quiritium) and natural property (rem in bonis habere, res in bonis est),

    Gai. Inst. 2, 40, 41; Dig. 40, 12, 38, § 2; 37, 6, 2, § 1; 37, 6, 3, § 2; ib. Fragm. 1, 16; Gai. Inst. 1, 22; 1, 35; 1, 222; 1, 167; Dig. 1, 8, 1; 27, 10, 10:

    neque bonorum possessorum, neque... res pleno jure fiunt, sed in bonis efficiuntur,

    ib. Fragm. 3, 80.—Hence, nullam omnino arbitrabamur de eā hereditate controversiam eum habiturum, et est hodie in bonis, i. e. [p. 247] the bonorum possessio has been granted to him, which did not give full ownership, but effected only that the hereditas was in bonis. Cic. Fam. 13, 30, 1.
    III.
    Predicative use.
    A.
    With nouns or pronouns as subjects.
    1.
    Bonum esse, to be morally good, honest:

    nunc mihi bonae necessum est esse ingratiis, Quamquam esse nolo,

    Plaut. Cist. 2, 3, 82:

    bonam ego quam beatam me esse nimio dici mavolo,

    id. Poen. 1, 2, 93; so id. Capt. 2, 1, 44; id. Men. 4, 2, 6; id. Rud. prol. 29:

    itaque viros fortes magnanimos eosdem, bonos et simplices... esse volumus,

    Cic. Off. 1, 19, 63; cf. id. ib. 3, 21, 84; id. Att. 15, 6, 1:

    Cato esse quam videri bonus malebat,

    Sall. C. 54, 5:

    ut politiora, non ut meliora fiant ingenia,

    Val. Max. 5, 4, ext. 5 fin.
    2.
    To be beneficial, prosperous, advantageous, valuable, favorable, serviceable, correct, with reference to both persons and things as subjects, and in regard to physical and mental relations:

    jam istuc non bonumst,

    Plaut. Merc. 2, 2, 29; Cato, R. R. 157:

    oleum viridius et melius fiet,

    id. ib. 3:

    vinum ut alvum bonam faciat,

    to correct the bowels, id. ib. 156:

    quid est homini salute melius?

    Plaut. As. 3, 3, 127:

    non optuma haec sunt, verum meliora quam deterruma,

    id. Trin. 2, 3, 1:

    quid est quod huc possit quod melius sit accedere?

    Cic. Fin. 1, 12, 41; 1, 18, 57; id. Tusc. 1, 41, 99:

    in quo (vestitu), sicut in plerisque rebus, mediocritas optima est,

    id. Off. 1, 36, 130; 2, 17, 59; id. Inv. 1, 31, 51; id. Or. 2, 6; 11, 36:

    meliorem tamen militem... in futura proelia id certamen fecit,

    Liv. 2, 51, 3:

    parvus ut est cygni melior canor, ille gruum quam Clamor,

    Lucr. 4, 181; 4, 191:

    si meliora dies, ut vina, poemata reddit,

    Hor. Ep. 2, 1, 34.—So in the optative formula:

    quod bonum, faustum, felixque sit,

    Liv. 1, 28, 7; 1, 17, 10; 39, 15, 1; 3, 54;

    3, 34.—Also, quod bonum atque fortunatum mihi sit,

    Plaut. Cas. 2, 6, 50;

    and with a noun as subject: ut nobis haec habitatio Bona, fausta, felix, fortunataque evenat,

    Plaut. Trin. 1, 2, 3.—
    3.
    To be kind:

    bonus cum probis'st (erus), malus cum malis,

    Plaut. Most. 4, 1, 22:

    hic si vellet bonus ac benignus Esse,

    Hor. S. 1, 2, 52.—
    4.
    With reference to the gods:

    ecastor ambae (Fortuna et Salus sunt bonae,

    Plaut. As. 3, 3, 129:

    Palladis aut oculos ausa negare bonos (esse),

    Prop. 3, 24, 12 (2, 28, 12).—
    B.
    Impers.
    1.
    Bonum est (very rare for the class. bene est; v. bene).
    (α).
    Without a subject:

    bonum sit!

    may it be fortunate, favorable! Verg. E. 8, 106.—
    (β).
    With subject inf.:

    nam et stulte facere, et stulte fabularier in aetate haud bonum est,

    Plaut. Trin. 2, 4, 61:

    bonum est pauxillum amare, insane non bonum est,

    id. Curc. 1, 3,20.—
    2.
    Melius est.
    (α).
    With subject inf.:

    melius sanam est mentem sumere,

    Plaut. Men. 5, 2, 51:

    nihil sentire est melius quam tam prava sentire,

    Cic. Ac. 2, 40, 125; cf. id. Fin. 1, 19, 62; id. Off. 1, 43, 156; so,

    melius fuit, fuisset, or fuerat,

    it would have been better, id. N. D. 3, 33; id. Sen. 23, 82; id. Off. 3, 25, 94:

    proinde quiesse erit melius,

    Liv. 3, 48, 3; 3, 41, 3; Verg. A. 11, 303.—
    (β).
    With subject inf.-clause:

    meliu'st te quae sunt mandata tibi praevortier,

    Plaut. Merc. 2, 3, 125; id. Men. 5, 9, 32.—
    (γ).
    With ut-clause:

    quid melius quam ut hinc intro abeam et me suspendam clanculum,

    Plaut. Rud. 4, 4, 145; so id. Ps. 4, 7, 18.—
    (δ).
    With subjectclause in the subjunctive:

    nunc quid mihi meliu'st quam ilico hic opperiar erum,

    Plaut. Rud. 2, 2, 22.—
    3.
    Optimum est.
    (α).
    With subject inf.:

    optimum visum est, captivos quam primum deportare,

    Liv. 23, 34, 8:

    si quis dicit optimum esse navigare,

    Sen. Ot. Sap. 8, 4 (32 fin.); so, optimum fuit, it would have been better, and optimum erat, it would be better, Quint. 6, prooem. 3; 11, 2, 33; Hor. S. 2, 1, 7.—
    (β).
    With inf.-clause:

    constituerunt optimum esse, domum suam quemque reverti,

    Caes. B. G. 2, 10: optimum visum est, in fluctuantem aciem tradi equos, etc., Liv 6, 24, 10; 22, 27, 6.—
    (γ).
    With ut and subj:

    hoc vero optimum, ut is qui, etc., id ultimum bonorum, id ipsum quid et quale sit nesciat,

    Cic. Fin. 2, 3, 6.—
    (δ).
    With quod:

    illa vero optima (sunt) quod cum Haluntium venisset Archagathum vocari jussit,

    Cic. Verr. 2, 4, 23, § 51:

    optimum vero (est) quod dictaturae nomen in perpetuum de re publica sustulisti,

    id. Phil. 2, 36, 91.—
    (ε).
    With second sup., in the phrase optumum factu est (where factu is redundant):

    sed hoc mihi optumum factu arbitror,

    Plaut. Stich. 1, 2, 16:

    optimum factu esse duxerant frumento... nostros prohibere,

    Caes. B. G. 4, 30:

    optumum factu credens exercitum augere,

    Sall. C. 32, 1 (Kritz, factum); 57, 5 (Kritz, factum).
    IV.
    Ellipt. use: di meliora, i. e. dent or velint, i. e. let the gods grant better things than what you say, etc.; God forbid! in full:

    di melius duint,

    Ter. Phorm. 5, 9, 16:

    di meliora velint!

    Ov. M. 7, 37.—Ellipt.:

    di meliora! inquit,

    Cic. Sen. 14, 47:

    id ubi mulier audivit, perturbata, dii meliora inquit, etc.,

    Liv. 39, 10, 2; 9, 9, 6; Verg. G. 3, 513;

    similarly, di melius, i. e. fecerunt,

    Val. Max. 6, 1, ext. 3.
    V.
    With object expressed,
    1.
    By dat.
    (α).
    = good, useful, beneficial for:

    ambula, id lieni optumum est,

    Plaut. Curc. 2, 1, 25:

    quia vobis eadem quae mihi bona malaque esse intellexi,

    Sall. C. 20, 3:

    bona bello Cornus, jaculis, etc.,

    Verg. G. 2, 447.—
    (β).
    = benignus or propitius, kind to:

    vicinis bonus esto,

    Cato, R. R. 4:

    bene merenti mala es, male merenti bona es,

    Plaut. As. 1, 2, 3:

    vos o mihi Manes, Este boni,

    Verg. A. 12, 647.—
    (γ).
    = idoneus, fit for, adapted to:

    qui locus vino optimus dicetur esse,

    Cato, R. R. 6:

    tum erit ei rei optumum tempus,

    id. ib. 26:

    terra cui putre solum, Optima frumentis,

    Verg. G. 2, 205; 2, 319; 1, 286.—
    (δ).
    With sum and dat., in the phrase alicui bono est, it is of service to one, profits him:

    accusant in quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

    Cic. Rosc. Am. 5, 13:

    bono fuisse Romanis adventum eorum constabat,

    Liv. 7, 12, 4.—Hence, with rel. dat.: cui bono (est), for whose advantage it is:

    quod si quis usurpet illud Cassianum cui bono fuerit, etc.,

    Cic. Phil. 2, 14, 35:

    cui bono fuisset,

    id. Rosc. Am. 30, 84; id. Mil. 12, 32 Ascon. ad loc.; cf.

    ellipt. form cui bono?

    Prisc. p. 1208 P.—
    (ε).
    With dat. gerund:

    ager oleto conserundo qui in Favonium spectavit, aliis bonus nullus erit,

    Cato, R. R. 6; Varr. R. R. 1, 24:

    (mons) quia pecori bonus alendo erat,

    Liv. 29, 31; 9, 10.—
    2.
    By ad and acc.:

    refert et ad quam rem bona aut non bona sit,

    Varr. R. R. 1, 91:

    occasio quaeritur idoneane fuerit ad rem adoriendam, an alia melior,

    Auct. Her. 2, 4, 7:

    non campos modo militi Romano ad proelium bonos, etc.,

    Tac. A. 2, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > optimum

  • 23 Sachwert

    Sachwert m 1. GEN physical asset, tangible asset; 2. STEUER asset value; 3. WIWI intrinsic value, real value (innerer Wert) in Sachwerten GEN in kind in Sachwerten bezahlen GEN pay in kind
    * * *
    m 1. < Finanz> intrinsic value; 2. < Geschäft> physical asset, tangible asset; 3. < Steuer> asset value; 4. <Vw> intrinsic value, real value ■ in Sachwerten < Geschäft> in kind ■ in Sachwerten bezahlen < Finanz> pay in kind
    * * *
    Sachwert
    commodity (real) value;
    Sachwerte tangible (material) assets, physical resources;
    persönliche Sachwerte personal effects;
    Sachwertdividende property (commodity, US) dividend;
    Sachwertklausel escalator clause.

    Business german-english dictionary > Sachwert

  • 24 condición

    f.
    1 condition, shape.
    2 situation, state.
    3 condition, requisite, necessity, essential.
    * * *
    1 (naturaleza) nature, condition
    2 (carácter) nature, character
    3 (circunstancia) circumstance, condition
    4 (estado social) status, position
    5 (calidad) capacity
    6 (exigencia) condition
    1 (estado) condition sing, state sing
    2 (aptitud) aptitude sing, talent sing
    \
    a condición de que... provided (that)...
    con la condición de que... on the condition that...
    en estas condiciones under these circumstances
    estar en condiciones de hacer algo (físicas) to be fit to do something 2 (posición, autoridad) to be in a position to do something
    estar en malas condiciones (gen) to be in a bad state, be in bad condition 2 (comida) to be off
    poner en condiciones to get ready
    condiciones de pago conditions of payment
    condiciones de trabajo working conditions
    persona de condición high-class person
    * * *
    noun f.
    * * *
    SF
    1) (=requisito) condition

    las condiciones del contratothe terms o conditions of the contract

    a condición de que..., con la condición de que... — on condition that...

    condición previaprecondition

    entregarse o rendirse sin condiciones — to surrender unconditionally

    condición sine qua non — essential condition, sine qua non

    condiciones de pago — terms of payment, payment terms

    condiciones de venta — terms of sale, conditions of sale

    condiciones económicas[de contrato] financial terms; [de profesional] fees

    pliego
    a) (=situación) conditions

    si se dan las condiciones adecuadas, ganaremos las elecciones — if the conditions are right, we will win the election

    estar en (buenas) condiciones — [lugar, máquina] to be in good condition; [alimentos] to be fresh; [deportista] to be fit

    estar en condiciones de o para hacer algo — [enfermo] to be well o fit enough to do sth; [deportista] to be fit (enough) to do sth

    la industria automovilística no está en condiciones de enfrentarse a la competencia — the car industry is not in a condition to face up to competition

    estar en malas condiciones — [coche, libro, campo de juego] to be in bad condition

    el queso estaba en malas condiciones — the cheese had gone bad, the cheese was off

    b)

    en condiciones — (=decente) proper

    c) (=cualidades)

    condiciones sanitarias[de bar, restaurante] health requirements; [de hospital] sanitary conditions

    igualdad 1), inferioridad
    3) (=naturaleza) condition
    4) (=clase social) social background
    5) (=posición) position

    les pidieron algún documento acreditativo de su condición de pasajeros — they were asked for some documentary evidence proving that they were passengers

    * * *
    1) ( requisito) condition

    a condición or con la condición de que — on condition (that)

    las condiciones de un contratothe terms o conditions of a contract

    2)
    a) (calidad, situación)

    su condición de extranjero le impide participaras o being a foreigner he is not allowed to take part

    b) ( naturaleza) condition
    c) ( clase social) condition (dated), class
    d) (Med) condition
    3) condiciones femenino plural (estado, circunstancias) conditions (pl)

    estar en perfectas condicionescoche/mueble to be in perfect condition; persona to be in good shape

    estar en condiciones de jugar/trabajar — to be fit to play/work

    4) condiciones femenino plural ( aptitudes) talent
    * * *
    = provision, requirement, state, status, stipulation, proviso, rider, condition, stamp, stripe, station in life.
    Ex. Chapter 9 considered the provisions for selecting headings for added entries.
    Ex. The most appropriate type of abstract must be chosen in accordance with the requirements of each individual application.
    Ex. Before she could respond and follow up with a question about her distraught state, Feng escaped to the women's room.
    Ex. AACR2 assigns this main entry status to the person who is chiefly responsible for the creation of the intellectual or artistic content of a work.
    Ex. The city fathers endorsed this project with the stipulation that a librarian or 'book-lover' should be available to assist patrons.
    Ex. The term thesaurus will be used here to denote such lists, with the proviso that this is strictly speaking a misuse of the term.
    Ex. This latter point is born out in a survey of the information needs of Californians, which, in affirming the existence of such needs, added the rider that Californians 'do not always perceive these needs to be related to information'.
    Ex. He was laid upon the bed and upon examination his head was found in a terrible condition, swelled and bruised from the effect of sandbag blows.
    Ex. The new heir apparent is probably a man of a very different stamp.
    Ex. The field of computational linguistics is exciting insomuch as it permits linguists of different stripes to model language behaviour.
    Ex. Each of us -- no matter what our politics, our religion, our race, or our station in life -- must search his conscience for the answer to that question.
    ----
    * aceptar las condiciones = agree + terms.
    * a condición de que + Subjuntivo = provided (that), providing (that), as long as.
    * área del número normalizado y de las condiciones de adquisición = International Standard Book Number and terms of availability area, standard number and terms of availability area.
    * bajo ciertas condiciones = under certain conditions.
    * buena condición física = physical fitness.
    * con condiciones especiales = strings attached.
    * condición de búsqueda = search requirement.
    * condición de estado = statehood.
    * condición de estar apto para volar = airworthiness.
    * condición deplorable = dismaying condition.
    * condiciones = specifications, terms, terms and conditions, physical conditions, walks (of/in) life.
    * condiciones ambientales = environmental conditions, ambient conditions.
    * condiciones atmosféricas = atmospheric conditions.
    * condiciones climáticas = climatic conditions.
    * condiciones contractuales = terms and conditions.
    * condiciones de adquisición = obtainability conditions.
    * condiciones de adquisición y/o precio = terms of availability and/or price.
    * condiciones de almacenamiento = storage conditions.
    * condiciones de la licencia = licence terms, licence terms and conditions.
    * condiciones del contrato de trabajo = terms of employment.
    * condiciones de trabajo = working conditions.
    * condiciones de uso = terms of use.
    * condiciones de venta = terms of sale.
    * condiciones de vida = living conditions.
    * condiciones económicas = economic conditions.
    * condiciones físicas = physical conditions.
    * condiciones iguales para todos = level playing field.
    * condiciones inhumanas = inhumane conditions.
    * condiciones laborales = working conditions, occupational conditions, work conditions, work life.
    * condiciones laborales de calidad = quality of work life (QWL).
    * condiciones legales de uso = legal boilerplate.
    * condiciones medioambientales = environmental conditions.
    * condiciones metereológicas = weather conditions.
    * condiciones metereológicas extremas = severe weather, severe weather conditions.
    * condiciones sociales = walks (of/in) life.
    * condición física = physical shape.
    * condición humana = human nature.
    * condición humana, la = human condition, the.
    * condición previa = precondition [pre-condition].
    * condición social = social condition, station in life.
    * con la condición de que = on the understanding that, with the condition that, on the condition that.
    * cumplir la condición de la búsqueda = match + request specification.
    * cumplir las condiciones para = be eligible for.
    * cumplir una condición = meet + condition, satisfy + condition, fill + requirement.
    * daño producido por las condiciones ambientales = environmental damage.
    * destrozo producido por las condiciones ambientales = environmental damage.
    * en buena condición = in good condition, in good shape, in good nick.
    * en buenas condiciones para navegar = seaworthy.
    * en condiciones = decent.
    * en condiciones de = in the position to.
    * en condiciones de igualdad = on an equal footing, on equal terms, on an equal basis.
    * en condiciones difíciles = under difficult conditions.
    * en excelentes condiciones = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en igualdad de condiciones = other things being equal, on equal terms, one of equals, ceteris paribus, in a tie, on an equal footing, on an equal basis, all (other) things being equal.
    * en igualdad de condiciones para todos los sexos = gender-equitable.
    * en las mejores condiciones posibles = in the best possible conditions.
    * en malas condiciones = in poor condition, in bad condition, in bad shape, in poor shape.
    * establecer una condición = specify + requirement.
    * estar en igualdad de condiciones con = be on (an) equal footing with.
    * estar en inferioridad de condiciones = punch above + Posesivo + weight.
    * igualdad de condiciones para todos = levelling of the playing field.
    * imponer una condición = place + limitation.
    * mantener la condición (de) = retain + Posesivo + status (as).
    * mejora de las condiciones laborales = horizontal ladder.
    * negociar condiciones = negotiate + terms.
    * que reúne las condiciones = qualified.
    * reunir las condiciones = fit + the bill.
    * reunir las condiciones para = qualify for.
    * reunir una serie de condiciones = meet + set of conditions.
    * según sus propias condiciones = on + Posesivo + own terms, in + Posesivo + own terms.
    * sin condiciones = unconditionally.
    * sin condiciones especiales = with no strings attached.
    * términos y condiciones = terms and conditions.
    * términos y condiciones de la licencia = licence terms and conditions, licence terms.
    * tratamiento por condiciones = condition approach.
    * * *
    1) ( requisito) condition

    a condición or con la condición de que — on condition (that)

    las condiciones de un contratothe terms o conditions of a contract

    2)
    a) (calidad, situación)

    su condición de extranjero le impide participaras o being a foreigner he is not allowed to take part

    b) ( naturaleza) condition
    c) ( clase social) condition (dated), class
    d) (Med) condition
    3) condiciones femenino plural (estado, circunstancias) conditions (pl)

    estar en perfectas condicionescoche/mueble to be in perfect condition; persona to be in good shape

    estar en condiciones de jugar/trabajar — to be fit to play/work

    4) condiciones femenino plural ( aptitudes) talent
    * * *
    = provision, requirement, state, status, stipulation, proviso, rider, condition, stamp, stripe, station in life.

    Ex: Chapter 9 considered the provisions for selecting headings for added entries.

    Ex: The most appropriate type of abstract must be chosen in accordance with the requirements of each individual application.
    Ex: Before she could respond and follow up with a question about her distraught state, Feng escaped to the women's room.
    Ex: AACR2 assigns this main entry status to the person who is chiefly responsible for the creation of the intellectual or artistic content of a work.
    Ex: The city fathers endorsed this project with the stipulation that a librarian or 'book-lover' should be available to assist patrons.
    Ex: The term thesaurus will be used here to denote such lists, with the proviso that this is strictly speaking a misuse of the term.
    Ex: This latter point is born out in a survey of the information needs of Californians, which, in affirming the existence of such needs, added the rider that Californians 'do not always perceive these needs to be related to information'.
    Ex: He was laid upon the bed and upon examination his head was found in a terrible condition, swelled and bruised from the effect of sandbag blows.
    Ex: The new heir apparent is probably a man of a very different stamp.
    Ex: The field of computational linguistics is exciting insomuch as it permits linguists of different stripes to model language behaviour.
    Ex: Each of us -- no matter what our politics, our religion, our race, or our station in life -- must search his conscience for the answer to that question.
    * aceptar las condiciones = agree + terms.
    * a condición de que + Subjuntivo = provided (that), providing (that), as long as.
    * área del número normalizado y de las condiciones de adquisición = International Standard Book Number and terms of availability area, standard number and terms of availability area.
    * bajo ciertas condiciones = under certain conditions.
    * buena condición física = physical fitness.
    * con condiciones especiales = strings attached.
    * condición de búsqueda = search requirement.
    * condición de estado = statehood.
    * condición de estar apto para volar = airworthiness.
    * condición deplorable = dismaying condition.
    * condiciones = specifications, terms, terms and conditions, physical conditions, walks (of/in) life.
    * condiciones ambientales = environmental conditions, ambient conditions.
    * condiciones atmosféricas = atmospheric conditions.
    * condiciones climáticas = climatic conditions.
    * condiciones contractuales = terms and conditions.
    * condiciones de adquisición = obtainability conditions.
    * condiciones de adquisición y/o precio = terms of availability and/or price.
    * condiciones de almacenamiento = storage conditions.
    * condiciones de la licencia = licence terms, licence terms and conditions.
    * condiciones del contrato de trabajo = terms of employment.
    * condiciones de trabajo = working conditions.
    * condiciones de uso = terms of use.
    * condiciones de venta = terms of sale.
    * condiciones de vida = living conditions.
    * condiciones económicas = economic conditions.
    * condiciones físicas = physical conditions.
    * condiciones iguales para todos = level playing field.
    * condiciones inhumanas = inhumane conditions.
    * condiciones laborales = working conditions, occupational conditions, work conditions, work life.
    * condiciones laborales de calidad = quality of work life (QWL).
    * condiciones legales de uso = legal boilerplate.
    * condiciones medioambientales = environmental conditions.
    * condiciones metereológicas = weather conditions.
    * condiciones metereológicas extremas = severe weather, severe weather conditions.
    * condiciones sociales = walks (of/in) life.
    * condición física = physical shape.
    * condición humana = human nature.
    * condición humana, la = human condition, the.
    * condición previa = precondition [pre-condition].
    * condición social = social condition, station in life.
    * con la condición de que = on the understanding that, with the condition that, on the condition that.
    * cumplir la condición de la búsqueda = match + request specification.
    * cumplir las condiciones para = be eligible for.
    * cumplir una condición = meet + condition, satisfy + condition, fill + requirement.
    * daño producido por las condiciones ambientales = environmental damage.
    * destrozo producido por las condiciones ambientales = environmental damage.
    * en buena condición = in good condition, in good shape, in good nick.
    * en buenas condiciones para navegar = seaworthy.
    * en condiciones = decent.
    * en condiciones de = in the position to.
    * en condiciones de igualdad = on an equal footing, on equal terms, on an equal basis.
    * en condiciones difíciles = under difficult conditions.
    * en excelentes condiciones = in tip-top condition, in tip-top form.
    * en igualdad de condiciones = other things being equal, on equal terms, one of equals, ceteris paribus, in a tie, on an equal footing, on an equal basis, all (other) things being equal.
    * en igualdad de condiciones para todos los sexos = gender-equitable.
    * en las mejores condiciones posibles = in the best possible conditions.
    * en malas condiciones = in poor condition, in bad condition, in bad shape, in poor shape.
    * establecer una condición = specify + requirement.
    * estar en igualdad de condiciones con = be on (an) equal footing with.
    * estar en inferioridad de condiciones = punch above + Posesivo + weight.
    * igualdad de condiciones para todos = levelling of the playing field.
    * imponer una condición = place + limitation.
    * mantener la condición (de) = retain + Posesivo + status (as).
    * mejora de las condiciones laborales = horizontal ladder.
    * negociar condiciones = negotiate + terms.
    * que reúne las condiciones = qualified.
    * reunir las condiciones = fit + the bill.
    * reunir las condiciones para = qualify for.
    * reunir una serie de condiciones = meet + set of conditions.
    * según sus propias condiciones = on + Posesivo + own terms, in + Posesivo + own terms.
    * sin condiciones = unconditionally.
    * sin condiciones especiales = with no strings attached.
    * términos y condiciones = terms and conditions.
    * términos y condiciones de la licencia = licence terms and conditions, licence terms.
    * tratamiento por condiciones = condition approach.

    * * *
    A (requisito) condition
    las condiciones del contrato the terms o conditions of the contract
    se rindieron sin condiciones they surrendered unconditionally
    a condiciónor con la condición de que on condition (that)
    aceptó con la condición de que le aumentaran el sueldo he accepted on condition (that) they increased his salary
    te lo presto a condición de que me lo devuelvas mañana I'll lend it to you as long as o provided (that) o providing (that) you give it back tomorrow
    Compuestos:
    fpl terms of delivery (pl)
    fpl terms of payment (pl)
    fpl conditions of sale (pl)
    truth condition
    sine qua non ( frml)
    dominar el inglés es condición sine qua non para el puesto a thorough knowledge of English is an essential requirement o a sine qua non for the job
    B
    1
    (calidad, situación): en su condición de sacerdote as a priest
    en su condición de jefe de la delegación in his capacity as head of the delegation
    en su condición de diplomático tiene inmunidad as a diplomat, he has immunity, his diplomatic position o status gives him immunity
    su condición de empleado de la empresa le impide participar en el concurso as o being an employee of the company, he is not permitted to enter the competition
    2 (naturaleza) condition
    la condición femenina the feminine condition
    3 (clase social) condition ( dated), class
    un hombre de condición humilde a man of humble condition o origins
    una persona de su condición someone of your status o class
    Compuesto:
    la condición humana the human condition
    C condiciones fpl (estado, circunstancias) conditions (pl)
    viven en condiciones infrahumanas they are living in subhuman conditions
    condiciones meteorológicas weather conditions
    competir en las mismas condiciones to compete on the same terms
    las condiciones económicas son favorables para la inversión economic conditions are o the economic climate is favorable for investment
    [ S ] refrigerar para conservar en óptimas condiciones refrigerate to keep (product) at its best
    está en perfectas condiciones it is in perfect condition
    la carne estaba en malas condiciones the meat was unfit for consumption, the meat was bad o ( BrE) off
    se lo dejaremos todo en condiciones we will leave it in good order
    todo tiene que estar en condiciones para el comienzo del curso everything must be ready o in order for the beginning of the school year
    devolvieron la casa en pésimas condiciones they left the house in a terrible condition o state
    condiciones DE + INF:
    estará en condiciones de jugar el lunes he will be fit to play on Monday
    no estoy en condiciones de hacer un viaje tan costoso I can't afford such an expensive trip, I am not in a position to go on such an expensive trip
    no estás en condiciones de venir con exigencias you are not in a position to come making demands
    Compuestos:
    condiciones de trabajo or laborales
    fpl working conditions (pl)
    fpl living conditions (pl)
    tiene condiciones para la música she has a talent o flair for music
    no tiene condiciones para ese trabajo he is not suited to o ( colloq) cut out for that job
    * * *

     

    condición sustantivo femenino
    1 ( requisito) condition;

    a condición or con la condición de que on condition (that);
    acepto con una condición I accept on one condition;
    me puso una condición she made one condition
    2
    a) (calidad, situación):


    en su condición de jefe de la delegación in his capacity as head of the delegation


    3
    condiciones sustantivo femenino plural

    a) (estado, circunstancias) conditions (pl);

    condiciones de trabajo/de vida working/living conditions;

    estar en perfectas condiciones [coche/mueble] to be in perfect condition;

    [ persona] to be in good shape;


    (de correr, viajar,jugar) to be fit to do sth



    ( para un trabajo) to be suited for sth
    condición
    I sustantivo femenino
    1 (requisito) condition: te lo presto con la condición de que lo cuides, I lend you it on the condition that you look after it
    2 (situación social) status: es de condición humilde, he has a humble background
    3 (calidad) acudió en condición de ministro, he came in his capacity as minister
    II fpl 1 condiciones (circunstancias) conditions: las condiciones de trabajo son pésimas, working conditions are terrible
    no está en condiciones de exigir, he isn't in a position to demand anything
    2 (estado) condition
    en buenas/malas condiciones, in good/bad condition
    3 (aptitudes) talent: tiene muchas condiciones para la danza, she has a talent for dancing
    ' condición' also found in these entries:
    Spanish:
    adherencia
    - carácter
    - cuanta
    - cuanto
    - expresa
    - expreso
    - hacer
    - humildad
    - humilde
    - salvedad
    - si
    - siempre
    - calidad
    - cumplir
    - dependencia
    - franquicia
    - mientras
    - solo
    English:
    average
    - be
    - condition
    - deterioration
    - fellow
    - form
    - fulfil
    - fulfill
    - if
    - on
    - physical condition
    - precondition
    - prerequisite
    - provided
    - proviso
    - rider
    - shape
    - state
    - stiff
    - subject
    - understanding
    - stipulation
    * * *
    1. [término, estipulación] condition;
    para votar es condición ser mayor de edad in order to vote you have to be of age;
    poner condiciones to set conditions;
    con la o [m5] a condición de que on condition that;
    con una sola condición on one condition;
    sin condiciones unconditional;
    las condiciones de un contrato the terms of a contract;
    condiciones acostumbradas/convenidas usual/agreed terms
    condiciones de entrega terms of delivery;
    condiciones de pago payment terms, terms of payment;
    tener experiencia con Esp [m5] ordenadores o Am [m5] computadores es condición sine qua non para obtener este trabajo a knowledge of computers is essential for this job;
    condiciones de venta conditions of sale
    2. [estado] condition;
    en buenas/malas condiciones in good/bad condition;
    tiró la leche porque estaba en malas condiciones she threw the milk away because it was off;
    deseamos participar en condiciones de igualdad we want to participate on equal terms;
    estar en condiciones de o [m5] para hacer algo [físicamente] to be in a fit state to do sth;
    [por la situación] to be in a position to do sth;
    no estar en condiciones [carne, pescado] to be off;
    [vivienda] to be unfit for living in; [instalaciones] to be unfit for use;
    no están en condiciones de exigir demasiado they are not in a position to make too many demands;
    la sala no reúne las condiciones necesarias para que se celebre el concierto the hall does not meet the necessary requirements for the concert to be held there;
    en tres días me dejaron la moto en condiciones they fixed my motorbike for me in just three days;
    no estaba en condiciones de jugar he wasn't fit to play
    3.
    condiciones [circunstancias] conditions
    condiciones atmosféricas weather conditions;
    condiciones de trabajo working conditions;
    condiciones de vida living conditions
    4. [clase social] social class;
    de condición humilde of humble circumstances;
    en la manifestación había gente de toda condición there were people of every description at the demonstration
    5. [naturaleza] nature;
    la condición femenina/humana the feminine/human condition;
    mi condición de mujer… the fact that I am a woman…
    6. [calidad] capacity;
    en su condición de abogado in his capacity as a lawyer;
    en su condición de parlamentario, tiene derecho a un despacho as an MP, he has the right to an office;
    su condición de monarca no le permite opinar sobre ese asunto as the monarch, he is not permitted to express an opinion on this matter
    7. [aptitud]
    es un abogado de excelentes condiciones he's an extremely able lawyer;
    tiene condiciones para la pintura she has a gift for painting;
    no tiene condiciones para estudiar medicina he's not good enough to study medicine
    * * *
    f
    1 condition;
    a condición de que on condition that;
    condición previa precondition;
    sin condiciones with no conditions attached
    :
    estar en condiciones de be in a position to;
    condición física physical condition;
    estar en buenas/malas condiciones be in good/bad condition;
    * * *
    condición nf, pl - ciones
    1) : condition, state
    2) : capacity, position
    3) condiciones nfpl
    : conditions, circumstances
    condiciones de vida: living conditions
    * * *
    condición n condition / state

    Spanish-English dictionary > condición

  • 25 liikunta

    yks.nom. liikunta; yks.gen. liikunnan; yks.part. liikuntaa; yks.ill. liikuntaan; mon.gen. liikuntojen liikuntain; mon.part. liikuntoja; mon.ill. liikuntoihin
    exercise (noun)
    motion (noun)
    movement (noun)
    physical education (noun)
    * * *
    • physical exercise
    • sport(s)
    • physical education
    • physical activity
    • movement
    • excercise
    • locomotion
    • exercise
    • motion

    Suomi-Englanti sanakirja > liikunta

  • 26 voimistelu

    yks.nom. voimistelu; yks.gen. voimistelun; yks.part. voimistelua; yks.ill. voimisteluun; mon.gen. voimistelujen voimisteluiden voimisteluitten; mon.part. voimisteluja voimisteluita; mon.ill. voimisteluihin
    calisthenics (noun)
    gym (noun)
    gymnastic (noun)
    gymnastics (noun)
    physical education (noun)
    physical training (noun)
    * * *
    • physical training
    • tumbling
    • gym
    • gymnastic
    • physical education
    • gymnastics

    Suomi-Englanti sanakirja > voimistelu

  • 27 καρπός

    καρπός, οῦ, ὁ (Hom.+) ‘fruit’ (the sing. used collectively: Diod S 3, 24, 1).
    product or outcome of someth., fruit
    in a physical sense
    α. of plants: trees Mt 12:33; 21:19; Mk 11:14; Lk 6:44; 13:6f; IEph 14:2; Hs 1, 2, 1; 9, 1, 10; 9, 28, 1 and 3 (Did., Gen. 86, 3). Of the fruit of the vine (Jos., Ant. 2, 67; Ath 22:6) Mt 21:34; Mk 12:2; Lk 20:10; 1 Cor 9:7; 1 Cl 23:4; of a berry-bush B 7:8. Of field crops (Diod S 4, 4, 2; Ps.-Phoc. 38; SibOr 4, 16; Hippol., Ref. 7, 29, 5) 2 Ti 2:6; 1 Cl 24:4; qualified by τῆς γῆς Js 5:7a; cp. vs. 7b v.l.; 1 Cl 14:1 (Gen 4:3); GJs 3:3. συνάγειν τοὺς κ. (Lev 25:3) Lk 12:17; cp. J 4:36; ὅταν παραδοῖ ὁ κ. when the (condition of the) crop permits Mk 4:29 (‘fruit’=grain as Ps.-Scylax, Peripl. §93 p. 36 Fabr. [πυροὺς κ. κριθάς]). βλαστάνειν τὸν κ. produce crops Js 5:18 (βλαστάνω 1). ποιεῖν κ. (=עָשָׂה פְרִי) bear or yield fruit (Gen 1:11f; 4 Km 19:30; Ezk 17:23; ParJer 9:16, 19.—Diosc., Mat. Med. 2, 195) Mt 3:10 (s. δένδρον); 7:17ff; 13:26; Lk 3:9; 6:43; 8:8; 13:9; Rv 22:2a. Also διδόναι (=נָתַן פְּרִי; Lev 26:20; Dt 11:17; Ps 1:3; Zech 8:12) Mt 13:8; Mk 4:7f; B 11:6 (Ps 1:3); Hs 2:4; 5, 2, 4. φέρειν (Apollon. Rhod. 4, 1396–99b; Jo 2:22; Hos 9:16; Jos., Ant. 3, 11; SibOr 2, 320; Did., Gen. 31, 3) Mt 7:18a v.l.; J 12:24 (of the resurrection: ἐκφέρει 1 Cl 24:5); 15:2, 4; Hs 2:3, 8a. ἡ γῆ προφέρει τοὺς κ. αὐτῆς GJs 8:3. ἀποδιδόναι bear fruit (Lev 26:4) Rv 22:2b; Hs 2:8b; cp. Hb 12:11, but pay a person a portion of the fruit Mt 21:41. γεννᾶν κ. θανατηφόρον bear deadly fruit ITr 11:1 (in imagery, s. b below). κ. ἔχειν of trees Hs 9, 28, 3; of staffs 8, 1, 18; 8, 2, 1; 8, 3, 7; 8, 4, 6; 8, 5, 6; of Aaron’s staff (Num 17:23ff) 1 Cl 43:5.
    β. of a human being: Hebraistically of offspring ὁ κ. τῆς κοιλίας the fruit of the womb (Gen 30:2; Ps 131:11; Mi 6:7; La 2:20; TestAbr A 6 p. 83, 14 [Stone p. 14]; Mel., P. 52, 384 [since the central mng. of κοιλία is someth. ‘hollow’, in the Ps and Mi pass. κοιλία is used in the general sense of ‘body’ as the cavity from which someth. emanates]) Lk 1:42. τοῦ μὴ δοῦναί σοι καρπόν= to grant you no children GJs 2:3; cp. 6:3 (s. b below). Fr. the standpoint of a father: ὁ κ. τῆς ὀσφύος the fruit of his loins Ac 2:30; AcPl Ha 8, 14 (ἰσχύος Ox 1602, 12f/BMM recto 17).
    fig., in the spiritual (opp. physical) realm; sometimes the orig. figure is quite prominent; somet. it is more or less weakened: result, outcome, product (cp. Epict. 2, 1, 21 τῶν δογμάτων καρπός; IPriene 112, 14 [I B.C.] μόνη μεγίστους ἀποδίδωσιν καρπούς; Dio Chrys. 23 [40], 34 τῆς ἔχθρας καρπός) κ. τοῦ πνεύματος Gal 5:22 (a list of virtues following a list of vices as Cebes 19, 5; 20, 3; Ael. Aristid. 37, 27 K.=2 p. 27 D.). τοῦ φωτός Eph 5:9; κ. πολὺν φέρειν be very fruitful J 15:5, 8, 16. κ. δικαιοσύνης fruit of righteousness (cp. Epicurus, Fgm. 519 δικαιοσύνης καρπὸς μέγιστος ἀταραξία; Am 6:12; Pr 11:30; 13:2; EpArist 232) Phil 1:11; Js 3:18; Hs 9, 19, 2a; cp. ἔδωκέν μοι κύριος … καρπὸν δικαιοσύνης αὐτοῦ GJs 6:3 (of the birth of Mary; s. β above); κ. εἰρηνικὸς δικαιοσύνης peaceful fruit of righteousness Hb 12:11. κ. ἀληθείας Hs 9, 19, 2b. The outcome of acting is a deed: ἀπὸ τῶν καρπῶν τινος ἐπιγινώσκειν τινά know someone by the person’s deeds, as one knows a tree by its fruits Mt 7:16, 20; Hs 4:5 (Proverbia Aesopi 51 P.: Δῆλος ἔλεγχος ὁ καρπὸς γενήσεται | παντὸς δένδρου ἣν ἔχει φύσιν=its fruit will be for every tree a clear proof of its nature). γεννᾶν καρπὸν θανατηφόρον bear deadly fruit ITr 11:1 (s. 1aα); moral performance as fruit vs. 2 (accord. to the imagery, Christians are branches of the cross as their trunk and their deeds are the produce). Fruit of martyrdom Hs 9, 28, 4. ποιεῖν τοὺς καρποὺς αὐτῆς (=τῆς βασιλείας τ. θεοῦ) prove fruitful for the kingdom ποιεῖν καρπὸν ἄξιον τῆς μετανοίας Mt 21:43. bear fruit consistent with repentance 3:8; the pl. in the parallel Lk 3:8 is farther removed fr. the orig. picture: καρποί = ἔργα (cp. Pr 10:16). καρποὶ ἀγαθοί Js 3:17. Cp. Dg 12:1. τίνα καρπὸν ἄξιον … (δώσομεν); what fruit (are we to bring to Christ that would be) worthy of what he has given us? 2 Cl 1:3. Of the outcome of life in sin as well as in righteousness Ro 6:21f (of the results of evil e.g., Oenomaus Fgm. 2m [in Eus., PE 5, 20, 10]); ταχὺς κ. (s. ταχ. 1a) 2 Cl 20:3. After an upright life καρπὸν προσδοκῶν Dg 12:6; cp. 12:8; resurrection as the reward after a miserable life ἔδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς κ. 2 Cl 19:3.—ἀφʼ οὗ καρποῦ ἡμεῖς (the suffering of Jesus,) the fruit from which we are, i.e. from which we derive our identity as Christians (the cross is here viewed as a tree on which Jesus hangs as the fruit: Ignatius probably thinks of Christians as germinated seeds) ISm 1:2.—Of the proceeds of a collection Ro 15:28.
    Hebraistically, a praise-offering as καρπὸς χειλέων (Hos 14:3; Pr 18:20; 31:31 v.l.; PsSol 15:3) Hb 13:15.
    advantage, gain, profit (Polyaenus 3, 9, 1 κ. τῆς ἀνδραγαθίας; EpArist 260 σοφίας κ.; Philo, Fug. 176 ἐπιστήμης; Jos., Ant. 20, 48 εὐσεβείας) κ. ἔργου gain from the labor Phil 1:22. οὐ δόμα, ἀλλὰ τὸν καρπόν not the gift, but the advantage (accruing to the Philippians fr. their generous giving) 4:17; κ. ἔχειν have fruit Ro 1:13.—B. 511. DELG 1 καρπός. EDNT. TW.

    Ελληνικά-Αγγλικά παλαιοχριστιανική Λογοτεχνία > καρπός

  • 28 incapacidad

    f.
    1 inability.
    2 incompetence.
    3 incapacity (law).
    incapacidad laboral industrial disability o disablement (British)
    4 handicap, disability, disablement.
    5 sick leave.
    * * *
    1 (gen) incapacity, inability
    2 (insuficiencia) disability
    3 DERECHO incapacity
    \
    incapacidad física physical disability
    incapacidad laboral transitoria temporary disability
    incapacidad parcial partial disability
    incapacidad psíquica mental handicap
    incapacidad total total disability
    * * *
    noun f.
    * * *
    SF
    1) (=falta de capacidad) [para una actividad] inability; [para una profesión] incompetence

    incapacidad de o para hacer algo — inability to do sth

    incapacidad laboral transitoria, incapacidad temporal — temporary disability

    2) (=discapacidad) [física] physical handicap, disability; [mental] mental handicap
    3) (Jur) (tb: incapacidad legal) legal incapacity
    * * *
    1)
    a) ( física) disability, physical handicap; ( mental) mental handicap
    b) (Der) incapacity
    2) ( ineptitud) incompetence; ( falta de capacidad) inability
    3) (Col) ( baja) sick leave
    * * *
    = disability, inability, inadequacy, ineptitude, ineptness, incapacity.
    Ex. All these influences are at work before a child goes to school, yet until quite recently we have behaved as though good teaching in good schools was enough to compensate for the disabilities of verbally impoverished children.
    Ex. The catalog user is perhaps not quite so amused by his/her inability to divine why it's not GALERIE MIKRO BERLIN, but BERLIN, MUSEUM FUR VOLKERKUNDE (WEST BERLIN).
    Ex. Inadequacies in the specific A/Z subject index entry made for a subject can also occur if the indexer bases his analysis solely on the class number for that subject.
    Ex. Our ineptitude in getting at the record is largely caused by the artificiality of systems of indexing.
    Ex. Denigrating the ideas of others is just one step away from a personal attack and reflects the speaker's ineptness.
    Ex. Also under this Act, maternity leaves must be treated as temporary leave comparable to disability due to injury, surgery, or other incapacity.
    ----
    * incapacidad física = physical disability.
    * incapacidad laboral = work disability, work incapacity.
    * pensión por incapacidad = disability pension.
    * seguro de incapacidad = disability insurance.
    * * *
    1)
    a) ( física) disability, physical handicap; ( mental) mental handicap
    b) (Der) incapacity
    2) ( ineptitud) incompetence; ( falta de capacidad) inability
    3) (Col) ( baja) sick leave
    * * *
    = disability, inability, inadequacy, ineptitude, ineptness, incapacity.

    Ex: All these influences are at work before a child goes to school, yet until quite recently we have behaved as though good teaching in good schools was enough to compensate for the disabilities of verbally impoverished children.

    Ex: The catalog user is perhaps not quite so amused by his/her inability to divine why it's not GALERIE MIKRO BERLIN, but BERLIN, MUSEUM FUR VOLKERKUNDE (WEST BERLIN).
    Ex: Inadequacies in the specific A/Z subject index entry made for a subject can also occur if the indexer bases his analysis solely on the class number for that subject.
    Ex: Our ineptitude in getting at the record is largely caused by the artificiality of systems of indexing.
    Ex: Denigrating the ideas of others is just one step away from a personal attack and reflects the speaker's ineptness.
    Ex: Also under this Act, maternity leaves must be treated as temporary leave comparable to disability due to injury, surgery, or other incapacity.
    * incapacidad física = physical disability.
    * incapacidad laboral = work disability, work incapacity.
    * pensión por incapacidad = disability pension.
    * seguro de incapacidad = disability insurance.

    * * *
    A
    1 (física) disability, physical handicap; (mental) mental handicap
    2 ( Der) incapacity
    Compuestos:
    invalidity
    temporary disability
    legal incapacity
    B
    1 (ineptitud) incompetence
    su incapacidad de or para organizarse their inability to organize themselves
    C (Col, Méx) (baja) sick leave
    * * *

    incapacidad sustantivo femenino
    1 ( física) disability, physical handicap;
    ( mental) mental handicap;
    (Der) incapacity;

    2 ( ineptitud) incompetence;
    ( falta de capacidad) inability
    3 (Col) ( baja) sick leave
    incapacidad sustantivo femenino
    1 incapacity, inability
    incapacidad física, physical disability
    2 (incompetencia) incompetence: su incapacidad para aprender idiomas es llamativa, her inability to learn a language is striking
    ' incapacidad' also found in these entries:
    English:
    disability
    - inability
    - incapability
    - incapacity
    * * *
    1. [imposibilidad] inability
    2. [falta de aptitud]
    su incapacidad para organizar fiestas es manifiesta he's clearly no good at o useless at organizing parties;
    tengo incapacidad para los idiomas I'm no good at o useless at languages
    3. Der incapacity
    incapacidad laboral industrial disability o Br disablement;
    incapacidad laboral transitoria temporary disability;
    incapacidad legal legal incapacity;
    incapacidad temporal temporary disability
    * * *
    f
    1 disability
    2 ( falta de capacidad) inability;
    incapacidad mental mental incapacity
    3 ( ineptitud) incompetence
    * * *
    1) : inability, incapacity
    2) : disability, handicap
    * * *
    incapacidad n inability

    Spanish-English dictionary > incapacidad

  • 29 animus

    ănĭmus, i, m. [a Graeco-Italic form of anemos = wind (as ego, lego, of ego, lego); cf. Sanscr. an = to breathe, anas = breath, anilas = wind; Goth. uz-ana = exspiro; Erse, anal = breath; Germ. Unst = a storm (so, sometimes); but Curt. does not extend the connection to AФ, aêmi = to blow; a modification of animus—by making which the Romans took a step in advance of the Greeks, who used hê psuchê for both these ideas—is anima, which has the physical meaning of anemos, so that Cic. was theoretically right, but historically wrong, when he said, ipse animus ab anima dictus est, Tusc. 1, 9, 19; after the same analogy we have from psuchô = to breathe, blow, psuchê = breath, life, soul; from pneô = to breathe, pneuma = air, breath, life, in class. Greek, and = spirit, a spiritual being, in Hellenistic Greek; from spiro = to breathe, blow, spiritus = breath, breeze, energy, high spirit, and poet. and post-Aug. = soul, mind; the Engl. ghost = Germ. Geist may be comp. with Germ. giessen and cheô, to pour, and for this interchange of the ideas of gases and liquids, cf. Sol. 22: insula adspiratur freto Gallico, is flowed upon, washed, by the Gallic Strait; the Sanscr. atman = breath, soul, with which comp. aytmê = breath; Germ. Odem = breath, and Athem = breath, soul, with which group Curt. connects auô, aêmi; the Heb. = breath, life, soul; and = breath, wind, life, spirit, soul or mind].
    I.
    In a general sense, the rational soul in man (in opp. to the body, corpus, and to the physical life, anima), hê psuchê:

    humanus animus decerptus ex mente divina,

    Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    Corpus animum praegravat, Atque affixit humo divinae particulam aurae,

    Hor. S. 2, 2, 77:

    credo deos immortales sparsisse animos in corpora humana, ut essent qui terras tuerentur etc.,

    Cic. Sen. 21, 77:

    eas res tueor animi non corporis viribus,

    id. ib. 11, 38; so id. Off. 1, 23, 79:

    quae (res) vel infirmis corporibus animo tamen administratur,

    id. Sen. 6, 15; id. Off. 1, 29, 102:

    omnes animi cruciatus et corporis,

    id. Cat. 4, 5, 10:

    levantes Corpus et animum,

    Hor. Ep. 2, 1, 141:

    formam et figuram animi magis quam corporis complecti,

    Tac. Agr. 46; id. H. 1, 22:

    animi validus et corpore ingens,

    id. A. 15, 53:

    Aristides primus animum pinxit et sensus hominis expressit, quae vocantur Graece ethe, item perturbationes,

    first painted the soul, put a soul into his figures, Plin. 35, 10, 36, § 98 (cf.:

    animosa signa,

    life-like statues, Prop. 4, 8, 9): si nihil esset in eo (animo), nisi id, ut per eum viveremus, i. e. were it mere anima, Cic. Tusc. 1, 24, 56:

    Singularis est quaedam natura atque vis animi, sejuncta ab his usitatis notisque naturis, i. e. the four material elements,

    id. ib. 1, 27, 66: Neque nos corpora sumus. Cum igitur nosce te dicit, hoc dicit, nosce animum tuum, id. ib. 1, 22, 52:

    In quo igitur loco est (animus)? Credo equidem in capite,

    id. ib. 1, 29, 70:

    corpora nostra, terreno principiorum genere confecta, ardore animi concalescunt,

    derive their heat from the fiery nature of the soul, id. ib. 1, 18, 42:

    Non valet tantum animus, ut se ipsum ipse videat: at, ut oculus, sic animus, se non videns alia cernit,

    id. ib. 1, 27, 67: foramina illa ( the senses), quae patent ad animum a corpore, callidissimo artificio natura fabricata est, id. ib. 1, 20, 47: dum peregre est animus sine corpore velox, independently of the body, i. e. the mind roaming in thought, Hor. Ep. 1, 12, 13:

    discessus animi a corpore,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18; 1, 30, 72:

    cum nihil erit praeter animum,

    when there shall be nothing but the soul, when the soul shall be disembodied, id. ib. 1, 20, 47; so,

    animus vacans corpore,

    id. ib. 1, 22, 50; and:

    animus sine corpore,

    id. ib. 1, 22, 51:

    sine mente animoque nequit residere per artus pars ulla animai,

    Lucr. 3, 398 (for the pleonasm here, v. infra, II. A. 1.):

    Reliquorum sententiae spem adferunt posse animos, cum e corporibus excesserint in caelum pervenire,

    Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    permanere animos arbitramur consensu nationum omnium,

    id. ib. 1, 16, 36:

    Pherecydes primus dixit animos esse hominum sempiternos,

    id. ib. 1, 16, 38:

    Quod ni ita se haberet, ut animi immortales essent, haud etc.,

    id. Sen. 23, 82: immortalitas animorum, id. ib. 21, 78; id. Tusc. 1, 11, 24; 1, 14, 30:

    aeternitas animorum,

    id. ib. 1, 17, 39; 1, 22, 50 (for the plur. animorum, in this phrase, cf. Cic. Sen. 23, 84); for the atheistic notions about the soul, v. Lucr. bk. iii.—
    II.
    In a more restricted sense, the mind as thinking, feeling, willing, the intellect, the sensibility, and the will, acc. to the almost universally received division of the mental powers since the time of Kant (Diog. Laert. 8, 30, says that Pythagoras divided hê psuchê into ho nous, hai phrenes, and ho thumos; and that man had ho nous and ho thumos in common with other animals, but he alone had hai phrenes. Here ho nous and ho thumos must denote the understanding and the sensibility, and hai phrenes, the reason. Plutarch de Placit. 4, 21, says that the Stoics called the supreme faculty of the mind (to hêgemonikon tês psuchês) ho logismos, reason. Cic. sometimes speaks of a twofold division; as, Est animus in partes tributus duas, quarum altera rationis est particeps, altera expers (i. e. to logistikon and to alogon of Plato; cf. Tert. Anim. 16), i. e. the reason or intellect and the sensibility, Tusc. 2, 21, 47; so id. Off. 1, 28, 101; 1, 36, 132; id. Tusc 4, 5, 10; and again of a threefold; as, Plato triplicem finxit animum, cujus principatum, id est rationem in capite sicut in arce posuit, et duas partes ( the two other parts) ei parere voluit, iram et cupiditatem, quas locis disclusit; iram in pectore, cupiditatem subter praecordia locavit, i. e. the reason or intellect, and the sensibility here resolved into desire and aversion, id. ib. 1, 10, 20; so id. Ac. 2, 39, 124. The will, hê boulêsis, voluntas, arbitrium, seems to have been sometimes merged in the sensibility, ho thumos, animus, animi, sensus, and sometimes identified with the intellect or reason, ho nous, ho logismos, mens, ratio).
    A.
    1.. The general power of perception and thought, the reason, intellect, mind (syn.: mens, ratio, ingenium), ho nous:

    cogito cum meo animo,

    Plaut. Most. 3, 2, 13; so Ter. Ad. 3, 4, 55:

    cum animis vestris cogitare,

    Cic. Agr. 2, 24:

    recordari cum animo,

    id. Clu. 25, 70;

    and without cum: animo meditari,

    Nep. Ages. 4, 1; cf. id. Ham. 4, 2:

    cogitare volvereque animo,

    Suet. Vesp. 5:

    animo cogitare,

    Vulg. Eccli. 37, 9:

    statuere apud animum,

    Liv. 34, 2:

    proposui in animo meo,

    Vulg. Eccli. 1, 12:

    nisi me animus fallit, hi sunt, etc.,

    Plaut. Men. 5, 9, 23:

    in dubio est animus,

    Ter. And. 1, 5, 31; id. ib. prol. 1; cf. id. ib. 1, 1, 29:

    animum ad se ipsum advocamus,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    lumen animi, ingenii consiliique tui,

    id. Rep. 6, 12 al. —

    For the sake of rhet. fulness, animus often has a synonym joined with it: Mens et animus et consilium et sententia civitatis posita est in legibus,

    Cic. Clu. 146:

    magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates,

    Verg. A. 6, 11:

    complecti animo et cogitatione,

    Cic. Off. 1, 32, 117; id. de Or. 1, 2, 6:

    animis et cogitatione comprehendere,

    id. Fl. 27, 66:

    cum omnia ratione animoque lustraris,

    id. Off. 1, 17, 56:

    animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum consideratio naturae,

    id. Ac. 2, 41, 127.—Hence the expressions: agitatio animi, attentio, contentio; animi adversio; applicatio animi; judicium, opinio animorum, etc. (v. these vv.); and animum advertere, adjungere, adplicare, adpellere, inducere, etc. (v. these vv.).—
    2.
    Of particular faculties of mind, the memory:

    etiam nunc mihi Scripta illa dicta sunt in animo Chrysidis,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    An imprimi, quasi ceram, animum putamus etc. (an idea of Aristotle's),

    Cic. Tusc. 1, 25, 61:

    ex animo effluere,

    id. de Or. 2, 74, 300: omnia fert aetas, animum quoque;

    ... Nunc oblita mihi tot carmina,

    Verg. E. 9, 51.—
    3.
    Consciousness (physically considered) or the vital power, on which consciousness depends ( = conscientia, q. v. II. A., or anima, q. v. II. E.):

    vae miserae mihi. Animo malest: aquam velim,

    I'm fainting, my wits are going, Plaut. Am. 5, 1, 6; id. Curc. 2, 3, 33:

    reliquit animus Sextium gravibus acceptis vulneribus,

    Caes. B. G. 6, 38:

    Una eademque via sanguis animusque sequuntur,

    Verg. A. 10, 487:

    animusque reliquit euntem,

    Ov. M. 10, 459:

    nisi si timor abstulit omnem Sensum animumque,

    id. ib. 14, 177:

    linqui deinde animo et submitti genu coepit,

    Curt. 4, 6, 20: repente animo linqui solebat, Suet. Caes. 45:

    ad recreandos defectos animo puleio,

    Plin. 20, 14, 54, § 152.—
    4.
    The conscience, in mal. part. (v. conscientia, II. B. 2. b.):

    cum conscius ipse animus se remordet,

    Lucr. 4, 1135:

    quos conscius animus exagitabat,

    Sall. C. 14, 3:

    suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent,

    Cic. Sex. Rosc. 67.—
    5.
    In Plaut. very freq., and once also in Cic., meton. for judicium, sententia, opinion, judgment; mostly meo quidem animo or meo animo, according to my mind, in my opinion, Plaut. Men. 1, 3, 17:

    e meo quidem animo aliquanto facias rectius, si, etc.,

    id. Aul. 3, 6, 3:

    meo quidem animo, hic tibi hodie evenit bonus,

    id. Bacch. 1, 1, 69; so id. Aul. 3, 5, 4; id. Curc. 4, 2, 28; id. Bacch. 3, 2, 10; id. Ep. 1, 2, 8; id. Poen. 1, 2, 23; id. Rud. 4, 4, 94; Cic. Sest. 22:

    edepol lenones meo animo novisti,

    Plaut. Curc. 4, 2, 19:

    nisi, ut meus est animus, fieri non posse arbitror,

    id. Cist. 1, 1, 5 (cf.:

    EX MEI ANIMI SENTENTIA,

    Inscr. Orell. 3665:

    ex animi tui sententia,

    Cic. Off. 3, 29, 108).—
    6.
    The imagination, the fancy (for which Cic. often uses cogitatio, as Ac. 2, 15, 48):

    cerno animo sepultam patriam, miseros atque insepultos acervos civium,

    Cic. Cat. 4, 6, 11:

    fingere animo jubebat aliquem etc.,

    id. Sen. 12, 41: Fingite animis;

    litterae enim sunt cogitationes nostrae, et quae volunt, sic intuentur, ut ea cernimus, quae videmus,

    id. Mil. 29, 79:

    Nihil animo videre poterant,

    id. Tusc. 1, 16, 38.—
    B.
    The power of feeling, the sensibility, the heart, the feelings, affections, inclinations, disposition, passions (either honorable or base; syn.: sensus, adfectus, pectus, cor), ho thumos.
    1.
    a.. In gen., heart, soul, spirit, feeling, inclination, affection, passion: Medea, animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Auct. ad Her. 2, 22 (cf. Plaut. Truc. 2, 7, 36:

    animo hercle homo suo est miser): tu si animum vicisti potius quam animus te, est quod gaudeas, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 2, 27 -29:

    harum scelera et lacrumae confictae dolis Redducunt animum aegrotum ad misericordiam,

    Ter. And. 3, 3, 27:

    Quo gemitu conversi animi (sunt),

    Verg. A. 2, 73:

    Hoc fletu concussi animi,

    id. ib. 9, 498;

    4, 310: animum offendere,

    Cic. Lig. 4; id. Deiot. 33; so Vulg. Gen. 26, 35.—Mens and animus are often conjoined and contrasted, mind and heart (cf. the Homeric kata phrena kai kata thumon, in mind and heart): mentem atque animum delectat suum, entertains his mind and delights his heart, Enn. ap. Gell. 19, 10:

    Satin tu sanus mentis aut animi tui?

    Plaut. Trin. 2, 4, 53:

    mala mens, malus animus,

    bad mind, bad heart, Ter. And. 1, 1, 137:

    animum et mentem meam ipsa cogitatione hominum excellentium conformabam,

    Cic. Arch. 6, 14:

    Nec vero corpori soli subveniendum est, sed menti atque animo multo magis,

    id. Sen. 11, 36:

    ut omnium mentes animosque perturbaret,

    Caes. B. G. 1, 39; 1, 21:

    Istuc mens animusque fert,

    Hor. Ep. 1, 14, 8:

    Stare Socrates dicitur tamquam quodam recessu mentis atque animi facto a corpore,

    Gell. 2, 1; 15, 2, 7.—

    And very rarely with this order inverted: Jam vero animum ipsum mentemque hominis, etc.,

    Cic. N. D. 2, 59, 147:

    mente animoque nobiscum agunt,

    Tac. G. 29:

    quem nobis animum, quas mentes imprecentur,

    id. H. 1, 84;

    and sometimes pleon. without such distinction: in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam,

    a quiet mind and kindly heart, Verg. A. 1, 304; so,

    pravitas animi atque ingenii,

    Vell. 2, 112, 7 (for mens et animus, etc., in the sense of thought, used as a pleonasm, v. supra, II. A. 1.):

    Verum animus ubi semel se cupiditate devinxit mala, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 2, 34:

    animus perturbatus et incitatus nec cohibere se potest, nec quo loco vult insistere,

    Cic. Tusc. 4, 18, 41:

    animum comprimit,

    id. ib. 2, 22, 53:

    animus alius ad alia vitia propensior,

    id. ib. 4, 37, 81; id. ad Q. Fr. 1, 1:

    sed quid ego hic animo lamentor,

    Enn. Ann. 6, 40:

    tremere animo,

    Cic. ad Q. Fr. 1, 1, 4:

    ingentes animo concipit iras,

    Ov. M. 1, 166:

    exsultare animo,

    id. ib. 6, 514.—So often ex animo, from the heart, from the bottom of one's heart, deeply, truly, sincerely:

    Paulum interesse censes ex animo omnia facias an de industria?

    from your heart or with some design, Ter. And. 4, 4, 55; id. Ad. 1, 1, 47:

    nisi quod tibi bene ex animo volo,

    id. Heaut. 5, 2, 6: verbum [p. 124] ex animo dicere, id. Eun. 1, 2, 95:

    sive ex animo id fit sive simulate,

    Cic. N. D. 2, 67, 168:

    majore studio magisve ex animo petere non possum,

    id. Fam. 11, 22:

    ex animo vereque diligi,

    id. ib. 9, 6, 2:

    ex animo dolere,

    Hor. A. P. 432:

    quae (gentes) dederunt terram meam sibi cum gaudio et toto corde et ex animo,

    Vulg. Ezech. 36, 5; ib. Eph. 6, 6; ib. 1 Pet. 5, 3.—And with gen.
    (α).
    With verbs:

    Quid illam miseram animi excrucias?

    Plaut. Mil. 4, 2, 76; 4, 6, 65:

    Antipho me excruciat animi,

    Ter. Phorm. 1, 4, 10:

    discrucior animi,

    id. Ad. 4, 4, 1:

    in spe pendebit animi,

    id. Heaut. 4, 4, 5: juvenemque animi miserata repressit, pitying him in her heart, thumôi phileousa te kêdomenê te (Hom. Il. 1, 196), Verg. A. 10, 686.—
    (β).
    With adjj.:

    aeger animi,

    Liv. 1, 58; 2, 36; 6, 10; Curt. 4, 3, 11; Tac. H. 3, 58:

    infelix animi,

    Verg. A. 4, 529:

    felix animi,

    Juv. 14, 159:

    victus animi,

    Verg. G. 4, 491:

    ferox animi,

    Tac. A. 1, 32:

    promptus animi,

    id. H. 2, 23:

    praestans animi,

    Verg. A. 12, 19:

    ingens animi,

    Tac. A. 1, 69 (for this gen. v. Ramsh. Gr. p. 323; Key, § 935; Wagner ad Plaut. Aul. v. 105; Draeger, Hist. Synt. I. p. 443).—
    b.
    Meton., disposition, character (so, often ingenium): nimis paene animo es Molli, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 49:

    animo audaci proripit sese,

    Pac. Trag. Rel. p. 109 Rib.:

    petulans protervo, iracundo animo,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 1; id. Truc. 4, 3, 1:

    ubi te vidi animo esse omisso (omisso = neglegenti, Don.),

    Ter. Heaut. 5, 2, 9; Cic. Fam. 2. 17 fin.:

    promptus animus vester,

    Vulg. 2 Cor. 9, 2: animis estis simplicibus et mansuetis nimium creditis unicuique, Auct. ad Her. 4, 37:

    eorum animi molles et aetate fluxi dolis haud difficulter capiebantur,

    Sall. C. 14, 5:

    Hecabe, Non oblita animorum, annorum oblita suorum,

    Ov. M. 13, 550:

    Nihil est tam angusti animi tamque parvi, quam amare divitias,

    Cic. Off. 1, 20, 68:

    sordidus atque animi parvi,

    Hor. S. 1, 2, 10; Vell. 2, 25, 3:

    Drusus animi fluxioris erat,

    Suet. Tib. 52.—
    2.
    In particular, some one specific emotion, inclination, or passion (honorable or base; in this signif., in the poets and prose writers, very freq. in the plur.). —
    a.
    Courage, spirit:

    ibi nostris animus additus est,

    Plaut. Am. 1, 1, 94; cf. Ter. Heaut. 3, 2, 31; id. And. 2, 1, 33:

    deficiens animo maesto cum corde jacebat,

    Lucr. 6, 1232:

    virtute atque animo resistere,

    Cic. Fam. 5, 2, 8:

    fac animo magno fortique sis,

    id. ib. 6, 14 fin.:

    Cassio animus accessit, et Parthis timor injectus est,

    id. Att. 5, 20, 3:

    nostris animus augetur,

    Caes. B. G. 7, 70:

    mihi in dies magis animus accenditur,

    Sall. C. 20, 6; Cic. Att. 5, 18; Liv. 8, 19; 44, 29:

    Nunc demum redit animus,

    Tac. Agr. 3:

    bellica Pallas adest, Datque animos,

    Ov. M. 5, 47:

    pares annis animisque,

    id. ib. 7, 558:

    cecidere illis animique manusque,

    id. ib. 7, 347 (cf.:

    tela viris animusque cadunt,

    id. F. 3, 225) et saep.—Hence, bono animo esse or uti, to be of good courage, Varr. R. R. 2, 5, 5: Am. Bono animo es. So. Scin quam bono animo sim? Plaut. Am. 22, 39:

    In re mala animo si bono utare, adjuvat,

    id. Capt. 2, 1, 9:

    bono animo fac sis,

    Ter. Ad. 3, 5, 1:

    quin tu animo bono es,

    id. ib. 4, 2, 4:

    quare bono animo es,

    Cic. Att. 5, 18; so Vulg. 2 Macc. 11, 26; ib. Act. 18, 25;

    so also, satis animi,

    sufficient courage, Ov. M. 3, 559.—Also for hope:

    magnus mihi animus est, hodiernum diem initium libertatis fore,

    Tac. Agr, 30.— Trop., of the violent, stormy motion of the winds of AEolus:

    Aeolus mollitque animos et temperat iras,

    Verg. A. 1, 57.—Of a top:

    dant animos plagae,

    give it new force, quicker motion, Verg. A. 7, 383.—

    Of spirit in discourse: in Asinio Pollione et consilii et animi satis,

    Quint. 10, 1, 113. —
    b.
    Haughtiness, arrogance, pride: quae civitas est in Asia, quae unius tribuni militum animos ac spiritus capere possit? can bear the arrogance and pride, etc., Cic. Imp. Pomp. 22, 66:

    jam insolentiam noratis hominis: noratis animos ejus ac spiritus tribunicios,

    id. Clu. 39, 109; so id. Caecin. 11 al.; Ov. Tr. 5, 8, 3 (cf.:

    quia paululum vobis accessit pecuniae, Sublati animi sunt,

    Ter. Hec. 3, 5, 56).—
    c.
    Violent passion, vehemence, wrath:

    animum vincere, iracundiam cohibere, etc.,

    Cic. Marcell. 3:

    animum rege, qui nisi paret Imperat,

    Hor. Ep. 1, 2, 62:

    qui dominatur animo suo,

    Vulg. Prov. 16, 32.—So often in plur.; cf hoi thumoi: ego meos animos violentos meamque iram ex pectore jam promam, Plaut. Truc. 2, 7, 43:

    vince animos iramque tuam,

    Ov. H. 3, 85; id. M. 8, 583; Prop. 1, 5, 12:

    Parce tuis animis, vita, nocere tibi,

    id. 2, 5, 18:

    Sic longius aevum Destruit ingentes animos,

    Luc. 8, 28:

    coeunt sine more, sine arte, Tantum animis iraque,

    Stat. Th. 11, 525 al. —
    d.
    Moderation, patience, calmness, contentedness, in the phrase aequus animus, an even mind:

    si est animus aequos tibi,

    Plaut. Aul. 2, 2, 10; id. Rud. 2, 3, 71; Cic. Rosc. Am. 50, 145; and often in the abl., aequo animo, with even mind, patiently, etc.:

    aequo animo ferre,

    Ter. And. 2, 3, 23; Cic. Tusc. 1, 39, 93; id. Sen. 23, 84; Nep. Dion. 6, 4; Liv. 5, 39:

    aequo animo esse,

    Vulg. 3 Reg. 21, 7; ib. Judith, 7, 23: Aequo animo est? of merry heart (Gr. euthumei), ib. Jac. 5, 13:

    animis aequis remittere,

    Cic. Clu. 2, 6:

    aequiore animo successorem opperiri,

    Suet. Tib. 25:

    haud aequioribus animis audire,

    Liv. 23, 22: sapientissimus quisque aequissimo animo moritur; stultissimus iniquissimo. Cic. Sen. 23, 83; so id. Tusc. 1, 45, 109; Sall. C. 3, 2; Suet. Aug. 56:

    iniquo animo,

    Att. Trag. Rel. p. 150 Rib.; Cic. Tusc. 2, 2, 5; Quint. 11, 1, 66.—
    e.
    Agreeable feeling, pleasure, delight:

    cubat amans animo obsequens,

    Plaut. Am. 1, 1, 134:

    indulgent animis, et nulla quid utile cura est,

    Ov. M. 7, 566; so, esp. freq.: animi causa (in Plaut. once animi gratia), for the sake of amusement, diversion (cf.:

    haec (animalia) alunt animi voluptatisque causa,

    Caes. B. G. 5, 12):

    Post animi causa mihi navem faciam,

    Plaut. Rud. 4, 2, 27; so id. Trin. 2, 2, 53; id. Ep. 1, 1, 43:

    liberare fidicinam animi gratia,

    id. ib. 2, 2, 90:

    qui illud animi causa fecerit, hunc praedae causa quid facturum putabis?

    Cic. Phil. 7, 6:

    habet animi causa rus amoenum et suburbanum,

    id. Rosc. Am. 46 Matth.; cf. id. ib. § 134, and Madv. ad Cic. Fin. 2, 17, 56; Cic. Fam. 7, 2:

    Romanos in illis munitionibus animine causa cotidie exerceri putatis?

    Caes. B. G. 7, 77; Plin. praef. 17 Sill.—
    f.
    Disposition toward any one:

    hoc animo in nos esse debebis, ut etc.,

    Cic. Fam. 2, 1 fin.:

    meus animus erit in te semper, quem tu esse vis,

    id. ib. 5, 18 fin.:

    qui, quo animo inter nos simus, ignorant,

    id. ib. 3, 6; so id. ib. 4, 15;

    5, 2: In quo in primis quo quisque animo, studio, benevolentia fecerit, ponderandum est,

    id. Off. 1, 15, 49:

    quod (Allobroges) nondum bono animo in populum Romanum viderentur,

    to be well disposed, Caes. B. G. 1, 6 fin. —In the pregn. signif. of kind, friendly feeling, affection, kindness, liberality:

    animum fidemque praetorianorum erga se expertus est,

    Suet. Oth. 8:

    Nec non aurumque animusque Latino est,

    Verg. A. 12, 23.—Hence, meton., of a person who is loved, my heart, my soul:

    salve, anime mi,

    Plaut. Curc. 1, 2, 3:

    da, meus ocellus, mea rosa, mi anime, da, mea voluptas,

    id. As. 3, 3, 74; so id. ib. 5, 2, 90; id. Curc. 1, 3, 9; id. Bacch. 1, 1, 48; id. Most. 1, 4, 23; id. Men. 1, 3, 1; id. Mil. 4, 8, 20; id. Rud. 4, 8, 1; Ter. Eun. 1, 2, 15 et saep. —
    C.
    The power of willing, the will, inclination, desire, purpose, design, intention (syn.: voluntas, arbitrium, mens, consilium, propositum), hê boulêsis:

    qui rem publicam animo certo adjuverit,

    Att. Trag Rel. p. 182 Rib.:

    pro inperio tuo meum animum tibi servitutem servire aequom censui,

    Plaut. Trin. 2, 2, 23:

    Ex animique voluntate id procedere primum,

    goes forth at first from the inclination of the soul, Lucr. 2, 270; so,

    pro animi mei voluntate,

    Cic. Fam. 5, 20, 8 (v. Manut. ad h.l.):

    teneo, quid animi vostri super hac re siet,

    Plaut. Am. prol. 58; 1, 1, 187:

    Nam si semel tuom animum ille intellexerit, Prius proditurum te etc.,

    Ter. Heaut. 3, 1, 69:

    Prius quam tuom ut sese habeat animum ad nuptias perspexerit,

    id. And. 2, 3, 4:

    Sin aliter animus voster est, ego etc.,

    id. Ad. 3, 4, 46:

    Quid mi istaec narras? an quia non audisti, de hac re animus meus ut sit?

    id. Hec. 5, 2, 19:

    qui ab auro gazaque regia manus, oculos, animum cohibere possit,

    Cic. Imp. Pomp. 66:

    istum exheredare in animo habebat,

    id. Rosc. Am. 18, 52: nobis crat in animo Ciceronem ad Caesarem mittere, we had it in mind to send, etc., id. Fam. 14, 11; Serv. ad Cic. ib. 4, 12:

    hostes in foro constiterunt, hoc animo, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 28:

    insurrexerunt uno animo in Paulum,

    with one mind, Vulg. Act. 18, 12; 19, 29: persequi Jugurtham animus ardebat, Sall. J. 39, 5 Gerlach (others, animo, as Dietsch); so id. de Rep. Ord. 1, 8: in nova fert an mus mutatas dicere formas, my mind inclines to tell of, etc., Ov. M. 1, 1.—Hence, est animus alicui, with inf., to have a mind for something, to aim at, etc.:

    omnibus unum Opprimere est animus,

    Ov. M. 5, 150:

    Sacra Jovi Stygio perficere est animus,

    Verg. A. 4, 639:

    Fuerat animus conjuratis corpus occisi in Tiberim trahere,

    Suet. Caes. 82 fin.; id. Oth. 6; cf. id. Calig. 56.—So, aliquid alicui in animo est, with inf., Tac. G. 3.—So, inducere in animum or animum, to resolve upon doing something; v. induco.—
    D.
    Trop., of the principle of life and activity in irrational objects, as in Engl. the word mind is used.
    1.
    Of brutes:

    in bestiis, quarum animi sunt rationis expertes,

    whose minds, Cic. Tusc. 1, 33, 80:

    Sunt bestiae, in quibus etiam animorum aliqua ex parte motus quosdam videmus,

    id. Fin. 5, 14, 38:

    ut non inscite illud dictum videatur in sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret,

    id. ib. 5, 13, 38, ubi v. Madv.:

    (apes Ingentes animos angusto in pectore versant,

    Verg. G. 4, 83:

    Illiusque animos, qui multos perdidit unus, Sumite serpentis,

    Ov. M. 3, 544:

    cum pecudes pro regionis caelique statu et habitum corporis et ingenium animi et pili colorem gerant,

    Col. 6, 1, 1:

    Umbria (boves progenerat) vastos nec minus probabiles animis quam corporibus,

    id. 6, 1, 2 si equum ipsum nudum et solum corpus ejus et animum contemplamur, App. de Deo Socr. 23 (so sometimes mens:

    iniquae mentis asellus,

    Hor. S. 1, 9, 20).—
    2.
    Of plants:

    haec quoque Exuerint silvestrem animum, i. e. naturam, ingenium,

    their wild nature, Verg. G. 2, 51.—
    III.
    Transf. Of God or the gods, as we say, the Divine Mind, the Mind of God:

    certe et deum ipsum et divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti possumus,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51 (so mens, of God, id. ib. 1, 22, 66; id. Ac. 2, 41, 126):

    Tantaene animis caelestibus irae?

    Verg. A. 1, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > animus

  • 30 vis

    vīs, vis, f., plur. vīres, ĭum (class. only in nom., acc. and abl. sing. and in plur.; gen. sing. very rare; Tac. Or. 26; Dig. 4, 2, 1; Paul. Sent. 5, 30; dat. sing. vi, Auct. B. Afr. 69, 2; C. I. L. 5, 837; collat. form of the nom. and acc. plur. vis, Lucr. 3, 265; 2, 586; Sall. ap. Prisc. p. 707, or H. 3, 62 Dietsch; Messala ap. Macr. S. 1, 9, 14) [Gr. is, Wis, sinew, force; iphi, with might], strength, physical or mental; force, vigor, power, energy, virtue (cf. robur).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.
    (α).
    Sing.:

    celeritas et vis equorum,

    Cic. Div. 1, 70, 144:

    magna vis eorum (urorum) et magna velocitas,

    Caes. B. G. 6, 28:

    contra vim atque impetum fluminis,

    id. ib. 4, 17:

    tempestatis,

    id. B. C. 2, 14:

    venti,

    Lucr. 1, 271:

    solis,

    id. 4, 326 (301):

    horrida teli,

    id. 3, 170:

    acris vini,

    id. 3, 476:

    ferri aerisque,

    id. 5, 1286:

    veneni,

    Cic. Cael. 24, 58 et saep.—
    (β).
    Plur. (most freq. of physical strength):

    non viribus aut velocitatibus aut celeritate corporum res magnae geruntur,

    Cic. Sen. 6, 17:

    nec nunc vires desidero adulescentis, non plus quam adulescens tauri aut elephanti desiderabam,

    id. ib. 9, 27:

    hoc ali vires nervosque confirmari putant,

    Caes. B. G. 6, 21:

    me jam sanguis viresque deficiunt,

    id. ib. 7, 50 fin.:

    perpauci viribus confisi transnatare contenderunt,

    id. ib. 1, 53:

    nostri integris viribus fortiter repugnare,

    id. ib. 3, 4:

    lacertis et viribus pugnare,

    Cic. Fam. 4, 7, 2:

    omnibus viribus atque opibus repugnare,

    id. Tusc. 3, 11, 25:

    non animi solum vigore sed etiam corporis viribus excellens,

    Liv. 9, 16, 12:

    validis viribus hastam contorquere,

    Verg. A. 2, 50:

    quicquid agas, decet agere pro viribus,

    with all your might, Cic. Sen. 9, 27; so,

    supra vires,

    Hor. Ep. 1, 18, 22:

    et neglecta solent incendia sumere vires,

    id. ib. 1, 18, 85:

    seu virium vi seu exercitatione multā cibi vinique capacissimus,

    Liv. 9, 16, 13; cf.:

    in proelii concursu abit res a Consilio ad vires vimque pugnantium,

    Nep. Thras. 1, 4 dub. (Siebel. vires usumque).— Poet., with inf.:

    nec mihi sunt vires inimicos pellere tectis,

    Ov. H. 1, 109.—
    2.
    In partic.
    a.
    Energy, virtue, potency (of herbs, drugs, etc.):

    in radices vires oleae abibunt,

    Cato, R. R. 61, 1:

    vires habet herba?

    Ov. M. 13, 942:

    egregius fons Viribus occultis adjuvat,

    Juv. 12, 42. —
    b.
    Vis, personified, the same as Juno, Aus. Idyll. de Deis; cf. Verg. A. 7, 432 Serv. —
    c.
    Hostile strength, force, violence, = bia: EA POENA, QVAE EST DE VI, S. C. ap. Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

    cum vi vis illata defenditur,

    Cic. Mil. 4, 9; cf.:

    celeri rumore dilato Dioni vim allatam,

    Nep. Dion, 10, 1:

    ne vim facias ullam in illam,

    Ter. Eun. 4, 7, 37:

    sine vi facere,

    id. ib. 4, 7, 20:

    vim afferre alicui,

    Cic. Caecin. 21, 61; id. Verr. 2, 1, 24, § 62; 2, 4, 66, § 148:

    adhibere,

    id. Off. 3, 30, 110; id. Cat. 1, 8, 19:

    praesidio tam valido et armato vim adferre,

    Liv. 9, 16, 4:

    iter per vim tentare,

    by force, forcibly, Caes. B. G. 1, 14; so,

    per vim,

    id. B. C. 2, 13; Cic. Att. 7, 9, 4:

    ne id quidem satis est, nisi docet, ita se possedisse nec vi nec clam nec precario possederit,

    id. Caecin. 32, 92; so the jurid. formula in Lex Thoria ap. Grut. 202, 18; Dig. 41, 1, 22; Ter. Eun. 2, 3, 28:

    vis haec quidem hercle est, et trahi et trudi simul,

    Plaut. Capt. 3, 5, 92; Ter. Ad. 5, 8, 20:

    naves totae factae ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam (shortly afterwards: tantas tempestates Oceani tantosque impetus ventorum sustineri),

    violence, shock, Caes. B. G. 3, 13:

    caeli,

    a storm, tempest, Plin. 18, 28, 69, § 278.—To avoid the gen. form (v. supra):

    de vi condemnati sunt,

    Cic. Phil. 2, 2, 4: de vi reus; id. Sest. 35, 75; id. Vatin. 17, 41:

    ei qui de vi itemque ei qui majestatis damnatus sit,

    id. Phil. 1, 9, 23; cf. id. ib. 1, 9, 21 sq. Halm ad loc.; Tac. A. 4, 13.—
    d.
    In mal. part., force, violence: pudicitiam cum eriperet militi tribunus militaris... interfectus ab eo est, cui vim adferebat, Cic. Mil. 4, 9:

    matribus familias vim attulisse,

    id. Verr. 2, 1, 24, § 62:

    vis allata sorori,

    Ov. A. A. 1, 679:

    victa nitore dei vim passa est,

    id. M. 4, 233:

    vim passa est Phoebe,

    id. A. A. 1, 679.—
    B.
    Transf., concr.
    1.
    Quantity, number, abundance (cf.: copia, multitudo); with gen.:

    quasi retruderet hominum me vis invitum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 66:

    innumerabilis servorum,

    Cic. Har. Resp. 11, 22:

    in pompā cum magna vis auri argentique ferretur,

    Cic. Tusc. 5, 32, 91:

    vis magna pulveris,

    Caes. B. C. 2, 26:

    vis maxima ranunculorum,

    Cic. Fam. 7, 18, 3:

    argenti,

    id. Prov. Cons. 2, 4:

    vim lacrimarum profudi,

    id. Rep. 6, 14, 14:

    odora canum vis,

    Verg. A. 4, 132; cf. absol.:

    et nescio quomodo is, qui auctoritatem minimam habet, maximam vim, populus cum illis facit,

    Cic. Fin. 2, 14, 44.—
    2.
    Vires, military forces, troops:

    praeesse exercitui, ut praeter auctoritatem vires quoque ad coërcendum haberet,

    Caes. B. C. 3, 57:

    satis virium ad certamen,

    Liv. 3, 60, 4:

    undique contractis viribus signa cum Papirio conferre,

    id. 9, 13, 12:

    robur omne virium ejus regni,

    the flower, id. 33, 4, 4:

    concitet et vires Graecia magna suas,

    Ov. H. 15 (16), 340.—
    3.
    Vires, the virile forces or organs, Arn. 5, 158; 5, 163; Inscr. Orell. 2322; 2332:

    veluti castratis viribus,

    Plin. 11, 18, 19, § 60; cf.:

    vis (= vires) multas possidere in se,

    Lucr. 2, 586.—Rarely sing.:

    vis genitalis,

    Tac. A. 6, 18.—
    II.
    Trop.
    A.
    Mental strength, power, force, vigor:

    vis illa divina et virtus oratoris,

    Cic. de Or. 2, 27, 120:

    vis ac facultas oratoris,

    id. ib. 1, 31, 142:

    suavitatem Isocrates... sonitum Aeschines, vim Demosthenes habuit,

    id. ib. 3, 7, 28:

    summa ingenii,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    magna vis est conscientiae in utramque partem,

    id. Mil. 23, 61:

    magna vis est in fortunā in utramque partem,

    id. Off. 2, 6, 19:

    patriae,

    id. de Or. 1, 44, 196:

    quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc.,

    power, effect, id. Div. 1, 33, 73:

    qui indignitate suā vim ac jus magistratui quem gerebat dempsisset,

    Liv. 26, 12, 8:

    hujus conventionis,

    Dig. 43, 25, 12.— Plur. (post-Aug.):

    eloquentiae,

    Quint. 5, 1, 2:

    facilitatis,

    id. 12, 9, 20:

    ingenii,

    id. 1, 2, 23; 12, 1, 32:

    orationis,

    id. 8, 3, 87.—
    B.
    Transf., of abstr. things, force, notion, meaning, sense, import, nature, essence (cf. significatio):

    id, in quo est omnis vis amicitiae,

    Cic. Lael. 4, 15:

    eloquentiae vis et natura,

    id. Or. 31, 112:

    vis honesti (with natura),

    id. Off. 1, 6, 18; cf. id. Fin. 1, 16, 50:

    virtutis,

    id. Fam. 9, 16, 5:

    quae est alia vis legis?

    id. Dom. 20, 53:

    vis, natura, genera verborum et simplicium et copulatorum,

    i.e. the sense, signification, id. Or. 32, 115:

    vis verbi,

    id. Inv. 1, 13, 17; id. Balb. 8, 21:

    quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, si attendes, intelleges,

    id. Fam. 6, 2, 3:

    quae vis subjecta sit vocibus,

    id. Fin. 2, 2, 6:

    nominis,

    id. Top. 8, 35: metônumia, cujus vis est, pro eo, quod dicitur, causam, propter quam dicitur, ponere, Quint. 8, 6, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > vis

  • 31 ζωή

    ζωή, ῆς, ἡ (Hom.+; in Hom. ‘living’=‘substance, property’, without which there would not be life; after Hom. ‘life, existence’ opp. death, then ‘way of life’ Hdt. 4, 112)
    life in the physical sense, life ἐν σαρκὶ ζ. Orig., C. Cels. 6, 59, 8)
    opp. θάνατος (Pind. et al.; Lucian, Tox. 38; Sir 37:18; Pr 18:21; Philo; Just., A I, 57, 3; Mel., P. 49, 355) Ro 8:38; 1 Cor 3:22; Phil 1:20. ἐν τῇ ζωῇ σου during your life Lk 16:25 (s. Sir 30:5); cp. 12:15; Ac 8:33 (Is 53:8); Js 4:14; 1 Cl 16:8 (Is 53:8); 17:4 (cp. Job 14:5); 20:10; Hm 3:3. πᾶς χρόνος τῆς ζωῆς ἡμῶν B 4:9 (cp. PsSol 17:2; JosAs 13:12). πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς αὐτῶν Hs 9, 29, 2; cp. GJs 4:1; τὰς λοιπὰς τῆς ζωῆς ἡμέρας Hv 4, 2, 5; cp. v 5, 2; m 12, 2; Hs 6, 3, 6. τὴν ἐσχάτην ἡμέραν τῆς ζωῆς αὐτοῦ Hv 3, 12, 2. ἐν τῇ ζ. ταύτῃ in this life 1 Cor 15:19; also ζ. ἡ νῦν (opp. ἡ μέλλουσα) 1 Ti 4:8 (Tat. 14, 2). τέλος ζωῆς end of life Hb 7:3 (TestAbr A 1 p. 78, 5 [Stone p. 4]). ζωὴ κ. πνοή life and breath Ac 17:25 (cp. Gen 2:7; 7:22). πνεῦμα ζωῆς breath of life Rv 11:11 (cp. Gen 6:17; 7:15; TestAbr A 18 p. 100, 31 [Stone p. 48]). ψυχὴ ζωῆς living thing 16:3 (cp. Gen 1:30; Just., D. 6, 1 ἡ ψυχὴ ἤτοι ζωή ἐστιν ἢ ζωὴν ἔχει). πρὸς ζωῆς necessary for life 1 Cl 20:10. Of the indestructible life of those clothed in the heavenly body 2 Cor 5:4. The life of the risen Christ also has this character Ro 5:10; 2 Cor 4:10f; ζ. ἀκατάλυτος Hb 7:16. ὁδοὶ ζωῆς Ac 2:28 (Ps 15:11). Christ is ἐν θανάτῳ ζ. ἀληθινή IEph 7:2.
    means of sustenance, livelihood (Hdt. et al.; Sir 4:1; 29:21) Hs 9, 26, 2.
    the course or mode of one’s life (cp. βίος 1) Hm 8, 4 and 9; 11, 7 and 16; Hs 9, 16, 2 al. In some of these pass. a transition to the moral aspect is apparent.
    transcendent life, life
    God and Christ
    α. God as ζωή Dg 9:6b; as ζωὴ αἰώνιος 1J 5:20. Of the cross IEph 18:1. It is true of God that ἔχει ζωὴν ἐν ἑαυτῷ J 5:26a. God’s commandment is eternal life 12:50 (cp. Philo, Fug. 198 God is the πρεσβυτάτη πηγὴ ζωῆς; Herm. Wr. 11, 13; 14; 12, 15 God the πλήρωμα τ. ζωῆς; PGM 3, 602 [s. Rtzst., Mysterienrel.3 286, ln. 11]; the deity called Νοῦς as ζωή and φῶς Herm. Wr. 1:9, 12, 17, 21, 32; 13:9, 18, 19. Cp. also Ps 35:10; 55:14; SibOr Fgm. 3, 34; JosAs 8:10f al.).
    β. of Christ, who received life fr. God J 5:26b (ἡ ζωὴ τῆς πίστεως ParJer 9:14). ἐν αὐτῷ ζ. ἦν 1:4a; cp. 1J 5:11b. He is the ἀρχηγὸς τ. ζωῆς Ac 3:15, the λόγος τ. ζωῆς 1J 1:1; cp. vs. 2, the ἄρτος τ. ζωῆς J 6:35, 48; cp. vs. 33 (EJanot, Le pain de vie: Gregorianum 11, 1930, 161–70), also simply ζωή 11:25; 14:6 or ἡ ζ. ὑμῶν Col 3:4; cp. B 2, 10; IMg 9:1. Since the life in him was τὸ φῶς τ. ἀνθρώπων J 1:4b, people through following him obtain τὸ φῶς τ. ζωῆς 8:12 (on the combination of light and life cp. 1QS 3, 7 and the Orph. Hymns to Helios no. 8, 18 Qu. ζωῆς φῶς, as well as Christian ins of Rome [Ramsay, Luke the Physician 1908 p. 375, 238 A.D.], where a father calls his dead son γλυκύτερον φωτὸς καὶ ζοῆς; s. also α above).—SBartina, La vida como historia en J 1:1–18, Biblica 49, ’68, 91–96.
    The discussion now turns naturally to the life of the believers, which proceeds fr. God and Christ.
    α. without (clear) eschatol. implications, of the life of grace and holiness ἐν καινότητι ζωῆς περιπατεῖν walk in (i.e. live) a new life Ro 6:4; cp. IEph 19:3. ἀπηλλοτριωμένοι τ. ζωῆς τ. θεοῦ estranged fr. the life of God Eph 4:18 (cp. Philo, Post. Cai. 69 τῆς θεοῦ ζωῆς ἀπεσχοινίσθαι). ἡ ζωὴ τ. ἀνθρώπων the (true) life of persons (in God) Hm 2:1.—Of the life of salvation and of glory. It is ζ. κυρίου B 1:4 (cp. PGM 12, 255 κύριε τ. ζωῆς; 13, 783) or ζ. ἐν Χρ. Ἰησοῦ 2 Ti 1:1; cp. ζωὴν ὑμῖν ὁ κύριος χαρίζεται Hs 9, 28, 6; effected by his words or by the proclamation of the gospel: ῥήματα ζ. αἰωνίου J 6:68; cp. vs. 63. τὰ ῥήματα τῆς ζ. ταύτης Ac 5:20. λόγος ζωῆς word of life Phil 2:16; cp. 2 Ti 1:10; 2 Cor 4:12. Hence the apostle, proclaiming the gospel, can term himself the bearer of the ‘fragrance of Christ’, leading those appointed to this bliss, the rescued ἐκ ζωῆς εἰς ζωήν from life to life (i.e., as it seems, ever more deeply into the divine life) 2 Cor 2:16.—The Spirit stands w. Christ as the power of life πνεῦμα τῆς ζωῆς ἐν Χρ. Ἰησοῦ the spirit of life in Chr. J. Ro 8:2; cp. vss. 6, 10 and J 6:63.—Like the words of Christ, the divine ἐντολή is also to bring life Ro 7:10; Hm 7:5; Hs 8, 7, 6. This ζ. is regarded as God’s gift ζ. ἐν ἀθανασίᾳ 1 Cl 35:2. W. ἀφθαρσία 2 Ti 1:10; 2 Cl 14:5; IPol 2:3. W. γνῶσις D 9:3; Dg 12:3–7. W. εὐσέβεια 2 Pt 1:3. W. εἰρήνη Ro 8:6. W. σωτηρία 2 Cl 19:1. ἀγάπην ἥτις ἐστὶν ἀρχὴ ζωὴς καὶ τέλος IEph 14:1. Christians, who truly belong to the ἐκκλησία τῆς ζωῆς 2 Cl 14:1, are heirs of life, the gift of grace 1 Pt 3:7. This life, as long as they are in the body, κέκρυπται σὺν τ. Χριστῷ ἐν τῷ θεῷ is hidden with Christ in God Col 3:3. Those who forfeit their ζ. (=their real life in contrast to their physical existence as ψυχή) are excluded fr. the life of glory Hv 1, 1, 9; Hs 6, 2, 3; 8, 6, 4; 6; 8, 8, 2f; 5; 9, 21, 4.—Cp. also Ac 11:18 (s. 1QS 3, 1); 13:46, 48. ἡ ὁδὸς τῆς ζ. D 1:2; 4:14. τὰς τρίβους τῆς ζ. Hs 5, 6, 3. Esp. in Johannine usage the term ζ. is copiously employed, as a rule to designate the result of faith in Christ; in most cases it is stated expressly that the follower of Jesus possesses life even in this world: ἔχειν ζωήν (Theophr. in a scholion on Pla. 631c εἰ ζωὴν εἶχεν ὁ πλοῦτος=‘had life, were alive’) J 3:15f, 36a; 5:24a, 40; 6:40, 47, 51, 53f; 10:10; 20:31; 1J 3:15; 5:12ab, 13. διδόναι ζωήν (cp. Sb 8202, 3 [105 B.C.]) J 10:28; 17:2; 1J 5:11.—Cp. 5:16. ὁρᾶν ζωήν J 3:36b. μεταβεβηκέναι ἐκ τ. θανάτου εἰς τ. ζωήν to have passed fr. death into life J 5:24; 1J 3:14. Hence in the eschatol. pass. J 5:29 ἀνάστασις ζωῆς means not a resurrection to enter life (cp. 2 Macc 7:14 and MPol 14:2, where ἀνάστασις ζωῆς αἰ., it seems, is res. to everlasting life), but a resurrection which corresponds to the Christian’s possession of life here and now, a resurrection proceeding from life. J is fond of calling this Life ζ. αἰώνιος, as in many pass. just cited (s. αἰώνιος 3) J 3:15f, 36; 4:14, 36; 5:24, 39; 6:27, 40, 47, 54, 68; 10:28; 12:25, 50; 17:2f; 1J 1:2; 2:25; 3:15; 5:11, 13, 20. But the use of this expr. in our lit. is by no means limited to J and 1J; it is also found in Mt, Mk, Lk, Ac, Ro, Gal, 1 Ti, Tit, Jd, 2 Cl, Ign, MPol, Hermas, Didache (Just., Mel., Ath.; Orig., C. Cels. 2, 77, 31 [w. ἀνάστασις]; cp. αἴδιος ζ. Tat. 14, 2) w. unmistakable eschatol. connotation.
    β. ζ. (and ζ. αἰώνιος; cp. 1QS 4:7 and s. J 3:15 al.; opp. ἀπώλεια TestAbr B 8 p. 113, 2 [Stone p. 74]) is used of life in the blessed period of final consummation, in the foll. pass.: ἐν τῷ αἰῶνι τῷ ἐρχομένῳ ζ. αἰ. in the coming age eternal life Mk 10:30; Lk 18:30; cp. Mt 19:29 (Ar. 15, 3 ζ. τοῦ μέλλοντος αἰώνος). τί ποιήσω ἵνα ζ. αἰ. κληρονομήσω; Mk 10:17; cp. Lk 18:18; 10:25; Mt 19:16f (PsSol 14:10). As a result of the Last Judgment ἀπελεύσονται οἱ δίκαιοι εἰς ζ. αἰ. Mt 25:46 (cp. PsSol 13:11); s. also Ro 2:7 (cp. 1QS 4:6–8).—Cp. also Mt 7:14; 18:8f; Mk 9:43, 45; Ro 5:17f, 21; 6:22f; ζ. ἐκ νεκρῶν life for those who have come out of the state of death 11:15.—Gal 6:8; 1 Ti 1:16; 6:12, 19; 1 Pt 3:10 (Ps 33:13); Jd 21; 2 Cl 8:4, 6; Dg 9:1, 6a. For 2 Cor 5:4 s. 1a. Of martyrs τὴν αἰώνιον ζ. ἐξαγοραζόμενοι purchasing eternal life for themselves MPol 2:3 (Mosquensis, other Gk. codd. κόλασιν). W. ἀνάπαυσις τ. μελλούσης βασιλείας 2 Cl 5:5. This life is called ἡ ὄντως ζ. the real, true life (the redundancy may derive from awareness of a distinction sometimes made in the Gr-Rom. world between real living ζωή and biological existence βίος; s., e.g., IPriene 105, 10=OGI 458, 10; cp. Cass. Dio 69, 19) 1 Ti 6:19; ζωῆς ἀληθοῦς Dg 12:4; ἡ ἐπουράνιος ζ. 2 Cl 20:5; ἀί̈διος ζ. IEph 19:3 (s. ἀί̈διος). Hope is directed toward it, ζωῆς ἐλπίς B 1:6; cp. Tit 1:2; 3:7; Hs 9, 26, 2.—The references to future glory include the foll. expressions: βίβλος or βιβλίον (τῆς) ζωῆς (s. βίβλος 2) Phil 4:3; Rv 3:5; 13:8; 17:8; 20:12, 15; 21:27; Hv 1, 3, 2. τὸ ξύλον (τῆς) ζωῆς the tree of life (4 Macc 18:16; cp. Pr 3:18; Gen 2:9; PsSol 14:3; ParJer 9:16 [δένδρον]; ApcEsdr 2:11; ApcMos 19 al.; Philo.—ξύλον 3) Rv 2:7; 22:2, 14, 19; Dg 12:3f. στέφανος τ. ζωῆς (s. Bousset, Rel.3 277f; MDibelius on Js 1:12; FCumont, Études syriennes 1917, 63–69; s. στέφανος) Js 1:12; Rv 2:10. ὕδωρ (τῆς) ζωῆς (Just., D. 19, 2 βάπτισμα; cp. ὕδωρ 2) 21:6; 22:1, 17. πηγὴ ζωῆς B 11:2 (cp. Jer 2:13; Ps 35:10; OdeSol 11:6). ζωῆς πηγαὶ ὑδάτων springs of living water Rv 7:17. For ἄρτος τῆς ζωῆς s. ἄρτος 2 end.—FBurkitt, ZNW 12, 1911, 228–30; RCharles, A Critical Hist. of the Doctrine of a Fut. Life in Israel, in Judaism and in Christianity2 1913; FLindblom, D. ewige Leben 1914; Bousset, Rel.3 269–95; JFrey, Biblica 13, ’32, 129–68.—EvDobschütz, D. Gewissheit des ew. Leb. nach d. NT: ‘Dienet einander’ 29, 1920/21, 1–8; 43–52; 65–71; 97–101; JUbbink, Het eeuwige leven bij Pls 1917; ESommerlath, D. Ursprung d. neuen Lebens nach Pls2 1926; JMüller, D. Lebensbegr. d. Hl. Pls ’40; NvArseniew, D. neue Leben nach dem Eph: Internat. Kirchl. Ztschr. 20, 1930, 230–36; EvSchrenk, D. joh. Anschauung vom ‘Leben’ 1898; JFrey, ‘Vie’ dans l’Év. de St. Jean: Biblica 1, 1920, 37–58; 211–39; RBultmann, D. Eschatol. d. Joh Ev.: Zwischen d. Zeiten 6, 1928, 1ff; HPribnow, D. joh. Anschauung v. ‘Leben’ ’34; DLyons, The Concept of Eternal Life in J ’38; JKoole, Diorama Johanneum. Ζωή: GereformTT 43, ’42, 276–84; FMussner, ΖΩΗ (Joh. lit.), diss. Munich ’52; DHill, Gk. Words and Hebrew Mngs. ’67, 163–201.—B. 285. S. βίος and Schmidt, Syn. IV 40–53. DELG s.v. ζώω 1. EDNT. M-M. TW. Sv.

    Ελληνικά-Αγγλικά παλαιοχριστιανική Λογοτεχνία > ζωή

  • 32 Inventur

    Inventur f 1. GEN stocktaking; 2. IND, RW inventory; 3. WIWI stocktaking Inventur machen 1. GEN, IND take stock; 2. RW mark stock, take inventory
    * * *
    f 1. < Geschäft> stocktaking; 2. <Ind, Rechnung> inventory; 3. <Vw> stocktaking ■ Inventur machen 1. <Geschäft, Ind> take stock; 2. < Rechnung> mark stock, take inventory
    * * *
    Inventur
    stocktaking (Br.), inventory [taking] (US), list of assets and liabilities;
    buchmäßig (laufend) geführte Inventur perpetual inventory (US);
    laufende (permanente) Inventur book (continuous, perpetual) inventory (US);
    tatsächliche Inventur physical inventory (US) (stocktaking, Br.);
    Inventur durch körperliche Bestandsaufnahme physical inventory (US) (stocktaking, Br.);
    Inventur machen to take stock (Br.), to [take] inventory (US), to make up an inventory (US);
    Inventurarbeiten inventory proceedings (US);
    Inventuraufnahme stocktaking (Br.), inventory [taking] (US);
    laufende Inventuraufzeichnungen perpetual inventory records;
    Inventurausverkauf clearance (inventory, US) sale, stocktaking sale (Br.);
    Inventurbestandsaufnahme physical inventory;
    Inventurblatt inventory (US) (stock, Br.) sheet;
    Inventurbrigade inventory crew;
    Inventurbuch inventory book (US);
    Inventurfrist stocktaking (Br.) (inventory, US) period;
    Inventurkosten cost of stocktaking (Br.), inventory costs;
    Inventurlohn inventory labor (US);
    Inventurmenge inventory quantity (US);
    Inventurpreis inventory price (US);
    Inventurprüfung inventory verification (US), stocktaking (Br.);
    Inventur tag, Inventurtermin inventory cut-off date (US);
    Inventurüberwachung inventory observation (US);
    Inventurverkauf clearance (stocktaking, Br.) sale;
    Inventurzettel inventory tag.

    Business german-english dictionary > Inventur

  • 33 materiell

    materiell I adj 1. GEN corporeal, material, physical; 2. RW tangible materiell II adv GEN corporeally, materially, physically
    * * *
    adj 1. < Geschäft> corporeal, material, physical; 2. < Rechnung> tangible
    adv < Geschäft> corporeally, materially, physically
    * * *
    materiell
    material, actual, corporeal, tangible, (finanziell) financial, pecuniary;
    materiell und formell in form and in fact;
    Anspruch materiell prüfen to examine a claim on its merits;
    materielle Annehmlichkeiten creature comforts;
    materielle Bedürfnisse material (animal) needs, necessaries of life;
    materielle Grundlage financial basis;
    materielle Hilfe pecuniary aid;
    materielle Lage pecuniary circumstances;
    materielles Recht substantive law;
    materieller Schaden pecuniary (material) damage;
    materielle Unmöglichkeit physical impossibility;
    materielle Unterstützung gewähren to extend financial aid;
    materieller Vorteil pecuniary advantage (benefit);
    materielle Vorzüge und Annehmlichkeiten material comforts and pleasures;
    materieller Wert tangible value.

    Business german-english dictionary > materiell

  • 34 plástico

    adj.
    1 plastic, ductile, pliant.
    2 plastic, versatile.
    m.
    plastic, plastics.
    * * *
    1 plastic
    2 (lenguaje) colourful (US colorful), vivid
    1 (material) plastic
    2 argot record
    ————————
    1 (material) plastic
    2 argot record
    * * *
    1. (f. - plástica)
    adj.
    2. noun m.
    * * *
    1. ADJ
    1) [gen] plastic
    2) [imagen] expressive; [descripción] rich, evocative
    3) CAm
    *
    2. SM
    1) [gen] plastic

    es de plástico* it's fake, it's not real *

    2) * (=disco) record, disc
    3) (Mil) plastic explosive
    * * *
    I
    - ca adjetivo
    1) ( de plástico) plastic; ( dúctil) pliable, plastic
    2)
    a) (Art) physical, plastic
    b) (Lit) < descripción> vivid, evocative; < estilo> expressive
    II
    a) ( material) plastic
    b) ( explosivo) plastic explosive, plastique
    c) (Esp arg) ( disco) record, disc (colloq)
    d) (fam) ( tarjetas de crédito) credit cards (pl), plastic (colloq)
    * * *
    = plastic, polythene.
    Ex. For example, a document on 'the cutting of glass-fibre-reinforced plastics for use in the hulls of yachts' draws together the concepts: cutting, glass-fibre-reinforced plastics, hulls and yachts.
    Ex. When removed from the sink the items were left to drain off for half an hour at room temperature, then packaged in polythene in separate bundles and placed in a domestic refrigerator for 7 weeks.
    ----
    * acolchado con plástico de burbujas = bubble padded.
    * bolsa de plástico = plastic bag, polybag, polyethylene bag.
    * botella de plástico = plastic bottle.
    * contenedor de plástico = plastic bin.
    * cubierto por una funda de plástico = plastic-covered.
    * empaquetar al vacío en plástico = shrink-wrap [shrinkwrap].
    * envase de plástico = plastic container.
    * envoltorio plástico de burbujas = bubble wrap.
    * funda de plástico = plastic jacket, plastic coverup.
    * película transparente de plástico = polyethylene film.
    * pintura plástica = plastic paint.
    * plástico de burbujas = bubble wrap.
    * plástico portadiapositivas = wallet.
    * plato de plástico = picnic plate.
    * recipiente de plástico = plastic container.
    * * *
    I
    - ca adjetivo
    1) ( de plástico) plastic; ( dúctil) pliable, plastic
    2)
    a) (Art) physical, plastic
    b) (Lit) < descripción> vivid, evocative; < estilo> expressive
    II
    a) ( material) plastic
    b) ( explosivo) plastic explosive, plastique
    c) (Esp arg) ( disco) record, disc (colloq)
    d) (fam) ( tarjetas de crédito) credit cards (pl), plastic (colloq)
    * * *
    = plastic, polythene.

    Ex: For example, a document on 'the cutting of glass-fibre-reinforced plastics for use in the hulls of yachts' draws together the concepts: cutting, glass-fibre-reinforced plastics, hulls and yachts.

    Ex: When removed from the sink the items were left to drain off for half an hour at room temperature, then packaged in polythene in separate bundles and placed in a domestic refrigerator for 7 weeks.
    * acolchado con plástico de burbujas = bubble padded.
    * bolsa de plástico = plastic bag, polybag, polyethylene bag.
    * botella de plástico = plastic bottle.
    * contenedor de plástico = plastic bin.
    * cubierto por una funda de plástico = plastic-covered.
    * empaquetar al vacío en plástico = shrink-wrap [shrinkwrap].
    * envase de plástico = plastic container.
    * envoltorio plástico de burbujas = bubble wrap.
    * funda de plástico = plastic jacket, plastic coverup.
    * película transparente de plástico = polyethylene film.
    * pintura plástica = plastic paint.
    * plástico de burbujas = bubble wrap.
    * plástico portadiapositivas = wallet.
    * plato de plástico = picnic plate.
    * recipiente de plástico = plastic container.

    * * *
    plástico1 -ca
    A
    1 (de plástico) plastic
    2 (dúctil) pliable, plastic
    B
    1 ( Art) physical, plastic
    2 ( Lit) ‹descripción› vivid, evocative; ‹estilo› expressive
    1 (material) plastic
    una taza de plástico a plastic cup
    2 (explosivo) plastic explosive, plastique
    3 ( Esp arg) (disco) record, disc ( colloq)
    pinchar un plástico to spin a disc ( colloq)
    su último plástico their latest release o record
    4 ( fam) (tarjetas de crédito) credit cards (pl), plastic ( colloq)
    * * *

     

    plástico 1
    ◊ -ca adjetivo

    plastic
    plástico 2 sustantivo masculino


    c) (fam) ( tarjetas de crédito) credit cards (pl), plastic (colloq)

    plástico,-a
    I adjetivo
    1 (un objeto) plastic
    2 (una idea, una imagen) evocative, expressive
    II sustantivo masculino plastic
    ' plástico' also found in these entries:
    Spanish:
    plástica
    - ventosa
    - bala
    - bolsa
    - bote
    - de
    - mirar
    - preferible
    - ser
    English:
    break
    - carrier bag
    - cement
    - clingfilm
    - grommet
    - laminated
    - mold
    - mould
    - plastic
    - plastic bag
    - plastic bullet
    - plastic explosive
    - plastic money
    - polythene bag
    - bubble
    - polythene
    - shopping
    - swipe
    - tub
    * * *
    plástico, -a
    adj
    1. [moldeable] plastic
    2. [expresivo] expressive
    nm
    1. [material] plastic
    2. [explosivo] plastic explosive
    3. Fam [tarjeta de crédito] plastic (money)
    4. Fam [disco] disc
    * * *
    m/adj plastic
    * * *
    plástico, -ca adj
    : plastic
    : plastic
    * * *
    plástico adj n plastic

    Spanish-English dictionary > plástico

  • 35 liikunnanopettaja

    yks.nom. liikunnanopettaja; yks.gen. liikunnanopettajan; yks.part. liikunnanopettajaa; yks.ill. liikunnanopettajaan; mon.gen. liikunnanopettajien liikunnanopettajain; mon.part. liikunnanopettajia; mon.ill. liikunnanopettajiin
    physical training master (noun)
    * * *
    • physical training master
    • teacher of physical education

    Suomi-Englanti sanakirja > liikunnanopettaja

  • 36 liikuntakasvatus

    yks.nom. liikuntakasvatus; yks.gen. liikuntakasvatuksen; yks.part. liikuntakasvatusta; yks.ill. liikuntakasvatukseen; mon.gen. liikuntakasvatusten liikuntakasvatuksien; mon.part. liikuntakasvatuksia; mon.ill. liikuntakasvatuksiin
    physical education (noun)
    physical training (noun)
    * * *
    • physical education

    Suomi-Englanti sanakirja > liikuntakasvatus

  • 37 ruumiinkulttuuri

    yks.nom. ruumiinkulttuuri; yks.gen. ruumiinkulttuurin; yks.part. ruumiinkulttuuria; yks.ill. ruumiinkulttuuriin; mon.gen. ruumiinkulttuurien ruumiinkulttuureiden ruumiinkulttuureitten; mon.part. ruumiinkulttuureja ruumiinkulttuureita; mon.ill. ruumiinkulttuureihin
    physical culture (noun)
    physical training (noun)
    * * *
    • physical culture

    Suomi-Englanti sanakirja > ruumiinkulttuuri

  • 38 voimistelunopettaja

    yks.nom. voimistelunopettaja; yks.gen. voimistelunopettajan; yks.part. voimistelunopettajaa; yks.ill. voimistelunopettajaan; mon.gen. voimistelunopettajien voimistelunopettajain; mon.part. voimistelunopettajia; mon.ill. voimistelunopettajiin
    gym teacher (noun)
    physical training master (noun)
    * * *
    • games master
    • games mistress
    • gym teacher
    • mistress
    • P.E. teacher
    • physical education teacher
    • physical training master

    Suomi-Englanti sanakirja > voimistelunopettaja

  • 39 σαρκικός

    σαρκικός, ή, όν (σάρξ; Aristot., HA 10, 2, 635a, 11 v.l.; a verse, perh. by Sotades Lyr. [III B.C.] 19, p. 244 Coll.; Maximus Tyr. 11, 10e v.l. [for σάρκινος]; ParJer 6:6 τῷ σαρκικῷ οἴκῳ [cp. Mel., P. 55, 402 Ch. τοῦ σαρκίνου οἴκου, but σαρκικοῦ B]; Just., Tat.—σαρκικός means ‘belonging to the σάρξ’ [opp. πνευματικός], ‘fleshly’; on the other hand, σάρκινος is ‘consisting/composed of flesh’, ‘fleshy’. Our lit., or at least its copyists, for the most part did not observe this distinction in all occurrences of the word. The forms are generally interchanged in the tradition; for exceptions s. MParsons, NTS 34, ’88, 151–55; s. also B-D-F §113, 2; Rob. 158f.)
    pert. to being material or belonging to the physical realm, material, physical, human, fleshly
    of everyday earthly things, τὰ σαρκικά in ref. to a collection for the poor in Jerusalem Ro 15:27; of material means of support 1 Cor 9:11.
    of human physical being as such: Polycarp is σαρκικὸς καὶ πνευματικός, i.e. the physical aspect makes it possible to deal with visible phenomena and the spiritual contributes a special dimension to the encounter IPol 2:2. Jesus is called σαρκικός τε καὶ πνευματικός, γεννητὸς καὶ ἀγέννητος IEph 7:2. The Risen Lord συνέφαγεν αὐτοῖς (i.e. the disciples) ὡς σαρκικός he ate with them as an ordinary human being would ISm 3:3. ἵνα ἐκ νεκρῶν ἡμᾶς ἐγείρῃ σαρκικούς that (Jesus Christ) might raise us mere humans from the dead AcPlCor 2:6.—Sim. ἀγάπη σαρκική τε καὶ πνευματική ISm 13:2. ἕνωσις IMg 13:2. ἐπιμέλεια IPol 1:2. In all these pass. Ignatius expresses his understanding of a human being as consisting of two major parts: material body and inward endowment of spirit. Thus Ignatius’s Christians function in two realms. This perspective is different (exc. for the reminiscence IEph 8:2 [s. 2]) from the qualitative judgments expressed in pass. in 2 in which ς. and πνευματικός are in opposition.
    pert. to being human at a disappointing level of behavior or characteristics, (merely) human. Old Testament perspectives respecting the fragility of bodily existence are assumed in our lit., but with a heightening of contrast between the physical and spiritual state or condition and with focus on the physical as being quite mediocre, transitory, or sinful earthly, mediocre, merely human, worldly (Anth. Pal. 1, 107; Iren. 1, 6, 3 [Harv. I 56, 2]; Orig., C. Cels. 3, 42, 11; Hippol., Ref. 5, 8, 18; Did., Gen. 62, 3): (ἄνθρωποι) ς. 1 Cor 3:4 v.l.; ὅπλα 2 Cor 10:4. σοφία 1:12. αἱ σαρκικαὶ ἐπιθυμίαι 1 Pt 2:11; αἱ σαρκικαὶ καὶ σωματικαὶ ἐπιθυμίαι D 1:4. Of immature Christians σαρκικοί ἐστε 1 Cor 3:3ab. In what appears to be a reminiscence of 2 Cor 2:14–3:3 (s. also Ro 8:5), of dissidents or schismatics in contrast to orthodox believers οἱ σαρκικοὶ τὰ πνευματικὰ πράσσειν οὐ δύνανται, οὐδὲ οἱ πνευματικοὶ τὰ σαρκικά IEph 8:2.—In addition, σαρκικός is found as v.l. (σάρκινος is in the text, as Maximus Tyr. 11, 10f; Philo, Sacr. Abel. 63) in Ro 7:14; 1 Cor 3:1; Hb 7:16; in all three places the v.l. is the rdg. of the t.r.—S. lit. s.v. σάρξ. DELG s.v. σάρξ. M-M. TW. Spicq.

    Ελληνικά-Αγγλικά παλαιοχριστιανική Λογοτεχνία > σαρκικός

  • 40 Leibesübungen

    Pl. Schulfach: physical education, PE
    * * *
    die Leibesübungen
    physical exercises (Pl.); physical training (Pl.)
    * * *
    Lei·bes·übun·gen
    pl (veraltend) physical education no pl, P.E.
    * * *
    Leibesübungen pl Schulfach: physical education, PE

    Deutsch-Englisch Wörterbuch > Leibesübungen

См. также в других словарях:

  • Gen Jūken — (幻獣拳?, Mythical Beast Fist ) is a fictional group of martial artists that appears as antagonists during the last quarter of the Japanese Super Sentai show Juken Sentai Gekiranger. Utilizing a golden Qi called Genki (幻気(げんき) …   Wikipedia

  • Gen Shirane — (* 15. Mai 1924 Nishinomiya, Japan[1]; † 16. Januar 2005, Bellport, New York) war ein japanisch US amerikanischer experimenteller Festkörperphysiker, bekannt für seine Untersuchung von Phasenübergängen in Festkörpern mit Neutronenstreuung.… …   Deutsch Wikipedia

  • Gen¹³ — Superteambox imagesize= caption = Gen¹³ vol. 4, #1 (2006) cover by Talent Caldwell team name=Gen¹³ publisher=Wildstorm debut = Deathmate Black (1994) creators =Jim Lee, Brandon Choi base= La Jolla, California members=Caitlin Fairchild Grunge… …   Wikipedia

  • Medically unexplained physical symptoms — (MUPS) or medically unexplained symptoms (MUS) are patient symptoms for which the treating physician, other healthcare providers, and research scientists have found no medical cause. The term does not necessarily imply that a physical cause does… …   Wikipedia

  • de|gen´er|ate|ness — de|gen|er|ate «verb. dih JEHN uh rayt; adjective, noun. dih JEHN uhr iht», verb, at|ed, at|ing, adjective, noun. –v.i. 1. to grow worse; decline in physical, mental, or moral qualities: »His health degenerated with disease and old age. How the… …   Useful english dictionary

  • de|gen´er|ate|ly — de|gen|er|ate «verb. dih JEHN uh rayt; adjective, noun. dih JEHN uhr iht», verb, at|ed, at|ing, adjective, noun. –v.i. 1. to grow worse; decline in physical, mental, or moral qualities: »His health degenerated with disease and old age. How the… …   Useful english dictionary

  • de|gen|er|ate — «verb. dih JEHN uh rayt; adjective, noun. dih JEHN uhr iht», verb, at|ed, at|ing, adjective, noun. –v.i. 1. to grow worse; decline in physical, mental, or moral qualities: »His health degenerated with disease and old age. How the son degenerates… …   Useful english dictionary

  • Barefoot Gen — Infobox animanga/Header name = Barefoot Gen caption = ja name = はだしのゲン ja name trans = Hadashi no Gen genre = Drama, Anti warInfobox animanga/Manga title = author = Keiji NAKAZAWA publisher = flagicon|Japan Shueisha flagicon|Japan Chuokoron… …   Wikipedia

  • Flyer (New-Gen) — Flyer Flyer. Art by Abdul H. Rashid. Publication information Publisher Marvel Comics …   Wikipedia

  • Minotaur (New-Gen) — Mini [[Image: |50x450px]] Mini. Art by Abdul H. Rashid. Publication information Publisher Marvel Comics First appearance …   Wikipedia

  • Józef Piłsudski University of Physical Education in Warsaw — ( pl. Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie) is a public institution of higher learning in Warsaw, Poland. Named after early 20th century Polish statesman Józef Piłsudski, it was founded in 1929. During the communist… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»