-
81 ΘΑΩ
ΘΑΩ, säugen, ernähren; ϑῆσαι erkl. Hesych. ϑρέψαι, ϑηλάσαι. – Med. ϑῆσϑαι, melken, αἰεὶ παρέχουσιν ἐπηετανὸν γάλα ϑῆσϑαι Od. 4, 89; im aor., Ἕκτωρ μὲν ϑνητός τε γυναῖκά τε ϑήσατο μαζόν, er sog, trank die Brust, Il. 24, 58; σὺ δὲ ϑήσαο μαζὸν αἰγός Callim. Iov. 48; ϑησάμενος, saugend, H. h. Cer. 236; aber H. h. Apoll. 123 steht Ἀπόλλωνα ϑήσατο μήτηρ, die Mutter säugte ihn. – Dies Verbum ist der Stamm von ϑῆλυς, ϑηλή, τίτϑη, wie von ϑάλλω, auch wohl ϑοίνη. – S. übrigens ϑάομαι.
-
82 νυμφο-τροφέω
νυμφο-τροφέω, die Braut ernähren, Themist.
-
83 βόσκω
βόσκω, fut. βοσκήσω, we id en, das Vieh hüten; εἰμποδας βοῠς βόσκ' ἐν Περκώτ ῃ Iliad. 15, 548; τόσα πώεα οἰῶν, τόσσα συῶν συβόσια, τόσ' αἰπόλια πλατέ' αἰγῶν βόσκουσι ξεῖνοί τε καὶ αὐτοῦ βώτορες ἄνδρες Odyss. 14, 102; passiv. geweidet, gehütet werden, Odyss. 14, 104 ἔνϑα δέ τ' αἰπόλια πλατέ' αἰγῶν ἕνδεκα πάντα ἐσχατιῇ βόσκοντ', ἐπὶ δ' ἀνέρες ἐσϑλοὶ ὄρονται; Iliad. 17, 62 βοσκομένης ἀγέλης βοῦν; Odyss. 21, 49 ταῠρος βοσκόμενος λειμῶνι; 12, 355 βοσκέσκονϑ' ἕλικες καλαὶ βόες εὐρυμέτωποι, vgl. 12, 128 ff; von einer Insel wird Odyss. 9, 124 gesagt βόσκει δέ τε μηκάδας αἶγας; katachrestisch wird das Wort von einem Hirsche Odyss. 4, 338 gebraucht, ἔλαφος κνημοὺς ἐξερέῃσι καὶ ἄγκεα ποιήεντα βοσκομένη; von Vögeln Iliad. 15, 691, ὀρνίϑων πετεηνῶν ἔϑνος ποταμὸν πάρα βοσκομενάων, χηνῶν ἢ γεράνων ἢ κύκνων; von Seethieren, Odyss. 12, 97 καὶ εἴ ποϑι μεῖζον ἕλῃσιν κῆτος, ἃ μυρία βόσκει ἀγάστονος Ἀμφιτρίτη: von Menschen, Odyss. 11, 365 οἷά τε πολλοὺς βόσκει γαῖα μέλαινα πολυσπερέας ἀνϑρώπους; Odyss. 14, 325 καί νύ κεν ἐς δεκάτην γενεὴν ἕτερόν γ' ἔτι βόσκοι· τόσσα οἱ ἐν μεγάροις κειμήλια κεῖτο ἄνακτος; vom Bauche, Odyss. 18, 364 ὄφρ' ἂν ἔχῃς βόσκειν σὴν γαστέρ' ἄναλτον; 17, 559 σῖτον δὲ καὶ αἰτίζων κατὰ δῆμον γαστέρα βοσκήσεις. – So bes. bei Folgdn meist mit verächtlicher Nebenbedeutung, ἄνδρας ἀργούς Ar. Nubb. 330; ἐπικούρους Her. 6, 39; ναυτικὸν βόσκοντες Thuc. 7, 48; Sp.; – βόσκειν νόσον Soph. Phil. 313: übertr., ἐλπὶς βόσκει φυγάδας Eur. Phoen. 399; vgl. Soph. Ant. 1241. – Pass., geweidet werden, βοσκηϑείς Nic. Th. 34; vgl. Aesch. Ch. 226; Soph. Ai. 559; Plat. Rep. IX, 586 a; βοσκησεῖσϑαι Theocr. 5, 103. Aber τί, Aesch. Ag. 118, verzehren; sp. D. Uebh. schwelgen in etwas, περὶ δειρήν, ἐπὶ σοῖς ἅψεσι, P. Sil. 11. 30 (V, 272. 286). – βοσκητέον, man muß ernähren, Ar. Av. 1359.
-
84 κρῑθίζω
-
85 κακο-τροφέω
κακο-τροφέω, schlecht ernähren, δένδρα κακοτροφηϑέντα Theophr., wie auch das act. von demselben gebraucht wird, schlechte Nahrung bekommen.
-
86 καμηλο-τροφέω
καμηλο-τροφέω, Kameele ernähren, halten, D. Sic. 3, 44.
-
87 γαλακτο-τρόφησις
γαλακτο-τρόφησις, ἡ, das Ernähren mit Milch, Schol. Soph. Ai. 506.
-
88 γαλακτο-τροφέω
γαλακτο-τροφέω, mit Milch ernähren, Philo u. Sp.
-
89 γηρο-βοσκέω
γηρο-βοσκέω, einen Alten, im Alter, bes. die Eltern ernähren, Eur. Alc. 666; τοὺς γονεῖς Men. monost. 270. – Pass., Ar. Ach. 685.
-
90 κουρο-τροφέω
κουρο-τροφέω, Knaben ernähren, aufziehen; τὸν Δία Strab. X, 472, u. a. Sp.
-
91 κομίζω
κομίζω (von κομέω), fut. κομίσω, att. κομιῶ, – 1) besorgen, warten, pflegen, mit dem Nöthigen versehen; den Gastfreund, τὸν δέ τ' ἐγὼ κομιῶ, ξενίων δέ οἱ οὐ ποϑὴ ἔσται Od. 15, 546; ἃς ἐμὲ κεῖνος ἐνδυκέως ἐκόμιζε 17, 111, vgl. 18, 321 κόμισσε δὲ Πηνελόπεια, παῖδα δὲ ἃς ἀτίταλλε; ernähren, κόμισσε δὲ δῖ' Ἀφροδίτη τυρῷ καὶ μέλιτι 20, 68; pass., οὔτι κομιζόμενός γε ϑ άμιζεν, er ward nicht oft gepflegt, Homerisch = er ward gar nicht gepflegt, 8, 451; im med., τινά, gastlich bei sich aufnehmen, Il. 8, 284 Od. 14, 316. – Auch von Sachen, besorgen, beschicken; τὰ σαυτῆς ἔργα κόμιζε, ἱστόν τ' ἠλακάτην τε Il. 6, 490 u. wiederholt in der Od.; auch κτήματα κομίζειν, das Vermögen verwalten, Od. 23, 355; im med., ἔργα κομίζεσϑαι Δημήτερος Hes. O. 391, die Feldarbeit für sich besorgen, Δημήτερος ἱερὸν ἀκτὴν μέτρῳ εὐ κομίσασϑαι ἐν ἄγγεσιν, die Feldfrucht nach dem Maaße in Gefäßen wohl aufbewahren, 598; – ἀοιδοὶ καὶ λόγοι τὰ καλά σφιν ἔργ' ἐκόμισαν Pind. N. 5, 31; vgl. Aesch. Ch. 260. 340. – 2) daran reiht sich νεκρὸν κομίζειν, Il. 13, 196, den Todten besorgen, indem man ihn aufnimmt u. wegträgt, damit er nicht in die Hände der Feinde falle, aufhebenn. wegtragen; ῥῖψ' ἐπιδινήσας, er schleuderte den Helm, κόμισαν δ' ἐρίηρες ἑταῖροι, 3, 378; ἀπὸ δὲ χλαῖναν βάλε· τὴν δ' ἐκόμισσε κήρυξ, der Herold nahm das Kleid auf, 2, 183; im med., κόμισαί με, bringe mich weg, bringe mich in Sicherheit, 5, 359; ähnlich Σίντιες ἐκομίσαντο πεσόντα, sie hoben den vom Olymp gestürzten Hephästus auf u. verpflegten ihn bei sich, 1, 594. – Daher davontragen, als Beute, χρυσόν, ἵππους, Il. 2, 875. 11, 738; ἄκοντα κόμισε χροΐ, er trug den Wurfspieß im Leibe davon, bekam einen Wurfspieß in den Leib, 14, 456, vgl. 463; so im med., ἔγχος ἐν χροῒ κομίσασϑαι, 22, 286; Pind. τέσσαρας ἐξ ἀέϑλων νί. κας ἐκόμιξαν, N. 2, 19. – 3) übh. tragen, bringen, fortschaffen; Il. 23, 699 Od. 13, 68; ἔξω κομίζων ὀλεϑρίου πηλοῦ πόδα Aesch. Ch. 686, den Fuß aus dem Sumpfe tragend, lenkend; ϑράσος ἀκούσιον ἀνδράσι ϑνήσκουσι κομίζων Ag. 778; κόμιζε νῦν μοι παῖδα Soph. Ai. 526; τί μέλλεις κομίζειν δόμων τῶνδ' ἔσω O. R. 679; ἔπαινον O. C. 1413; πέμψον ἀμέμπτως, ἔνϑ' ἡ μεγάλη Μοῖρα κομίζει, wohin die Parze führt, mitgehen heißt, Phil. 1452; vgl. Plat. Henez. 247 c; süh ren, ἀλλά νιν κομίζετ' εἴσω Soph. Ant. 574; auch κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ ϑέλεις, ib. 444; κόμιζε πρὸς ϑεῶν ἀπ' ὀμμάτων γυναῖκα τήνδε, schaff sie aus den Augen, Eur. Alc. 1064, wie im med., κομίζου δ' ὡς τάχιστ' ἐξ ὀμμάτων, Aesch. Suppl. 927; κομίζουσι τὸν νεκρὸν ἐν ἁμάξῃ ἐς ἄλλο ἔϑνος, sie schaffen den Todten auf einem Wagen zu einem andern Volke, Her. 4, 71; ἔδει τὴν μητέρα ζεύγεϊ κομισϑῆναι ἐς τὸ ἱρόν 1, 31; ναῦς Thuc. 2, 85. 4, 16; οἷ ὁ δαίμων ἕκαστον κομίζει Plat. Phaed. 113 d; εἷς κεκόμικεν ἀργύριον ἱκανόν Crit. 45 b; auch ὕδατα ἄνω πηγαῖα κομίσας, hinausleiten, Critia. 113 e; ἐξ ἄλλης πόλεως αὐτῇ κομιοῦσιν ὧν δεῖται Rep. II, 370 e; – pass., gebracht werden, kommen, reisen, ziehen, bes. zurückkehren; ὅταν μεταλλάξηταί τις, κομίζεται εἰς τὴν ἀγοράν Pol. 6, 53, 1; πεζῇ κομιζόμενος ἐς Παιονίην Her. 5, 98; öfter im fut. u. aor. med., κομιεύμεϑα ἐς Σίριν 8, 62, οἳ ἂν κομίσωνται ἀπὸ τῆςδε τῆς ϑαλάττης ἐς Βαβυλῶνα 1, 185; ἐκομίσϑησαν ἐπ' οἴκου Thuc. 2, 33; ἡμέρας ἐσπείσατο ἐν αἷς εἰκὸς ἦν κομισϑῆναι, in denen sie muthmaßlich zurückkehren konnten, 2, 73; κομισϑέντα ἐκ Λακεδαίμονος Plat. Legg. I, 629 b; κομισϑεὶς οἴκαδε Rep. X, 614 b; Xen. u. Folgde. – Med. für sich fortbringen, sich Etwas verschaffen, sich erwerben; δόξαν ἐσ ϑλήν Eur. Hipp. 432; τὸ τριώβολον οὐ κομιεῖται Ar. Vesp. 690; σώφρονά τε ἀντὶ αἰσχρᾶς κομίσασϑαι χάριν Thuc. 3, 58; τὸ αὐτὸ παρ' ὑμῶν 1, 43; τὴν ἀξίαν ἂν παρὰ ϑεῶν κομιζοίμεϑα Plat. Legg. IV, 718 a, öfter; auch τόκους, Zinsen eintreiben, Rep. VIII, 555 e, wie τόκον παρά τινος Dem. 30, 9; χρήματα Lys. 32, 8, Geld einfordern; ähnl. κομίζεσϑαι τιμωρίαν 12, 70; κομισάμενος τὴν ϑυγατέρα, nachdem ihr Mann gestorben, die Tochter wieder zu sich ins Haus nehmen, Is. 8, 8; anders Eur. Bacch. 1223 I. T. 1362. – Wieder bekommen, wiedererlangen; εἰ μὴ κομιούμεϑα τὴν βασιλείαν Ar. Av. 550; so bes. von den Gefallenen, τοὺς νεκροὺς ὑποσπόνδους Thuc. 6, 103; auch = Gefangene wiedererhalten, 1, 113; ἃ νῦν ἀπολαβεῖν οὐ δυνάμεϑα διὰ πολέμου, ταῦτα διὰ πρεσβείας ῥᾳδίως κομιούμεϑα Isocr. 8, 22; Pol. 3, 51, 12 u. A. – Daher = retten, erhalten; im act. bei Pind., ἄρουραν ἔτι πατρίαν σφίσιν κόμισον Ol. 2, 14, ἐκ ϑανάτου P. 3, 56, öfter.
-
92 ζῳο-τροφέω
ζῳο-τροφέω, Thiere ernähren, mästen, Philo.
-
93 δύς-τροφος
δύς-τροφος, schwer zu ernähren, zu erhalten, Theophr.
-
94 ξενο-τροφέω
ξενο-τροφέω, Gastfreunde, Fremde ernähren, bes. Miethssoldaten halten, Thuc. 7, 48; Dem. 11, 18; Plut. u. A.
-
95 δια-τρέφω
δια-τρέφω, ganz u. gar ernähren, erhalten; στρατιάν Isocr. 4, 153; οἰκίαν ἀπό τινος Xen. Mem. 2, 7, 6; Sp., wie Ath. VI, 237 a, διετρέφοντό τινι Thuc. 4, 39.
-
96 δια-βόσκω
δια-βόσκω (s. βόσκω), ganz und gar ernähren, weiden, τὴν γαστέρα, Alciphr. 3, 7 u. a. Sp.
-
97 διαιτάω
διαιτάω, διῃτώμην, Plat. Phaed. 61 e; Lys. 1, 9; aor. ἐδιαίτησα u. διῄτησα, in composs. auch κατεδιῄτησα; perf. δεδιῄτημαι, Thuc. 7, 77; διῃτήϑην, 7, 87. – 1) zu leben geben, ernähren, Medic.; bes. bestimmtes Maaß im Essen u. Trinken vorschreiben, gewisse Speisen zu essen geben, Hippocr. u. A; u. auf diese Weise kuriren, καὶ ϑεραπεύειν τοὺς νοσοῦντας Plut. Cat. mai. 23; übertr., mildern, Hel. 7, 28. – Med. mit aor. pass., eine gewisse Lebensart führen, ἀνειμένως, Thuc. 2, 59; ὡς ἂν διαιτώμενοι ὑγιαίνοιεν Plat. Gorg. 449 e; sich aufhalten, wohnen, ἐν δόμοισιν Soph. O. C. 769; ἐπ' ἀγροῦ Her. 1, 120; ἐν τοῖς ἀγροῖς Thuc. 2, 14; παρ' ἡμῖν Plat. Phaed. 61 e; ἐν τῷ οἴκῳ διῃτήϑη Is. 6, 15, u. sonst; auch δίαιταν δ., eine Lebensart führen, Plut. Pericl. 34; πολλὰ ἐς ϑεοὺς νόμιμα δεδιῄτημαι Thuc. 7, 77, ich habe durchaus gesetzlich gelebt. – 2) Schiedsrichter sein, als Schiedsrichter entscheiden, Is. 2, 29 u. sonst; τινί, Dem. 21, 84; τινά, 47, 12; νείκη, Dion. Hal. 7, 52; Strab.; παισὶ φιλήματα, Theocr. 12, 34; auch τινά τινι, versöhnen, App. B. C. 5, 93. – Allgemeiner, = leiten, regieren; λαόν Pind. Ol. 9, 66; κεῖνο κεῖν' ἆμαρ διαίτασεν, vollendete, P. 9, 68; – anordnen, Sp.
-
98 δι-οικέω
δι-οικέω (nach den Attieisten impf. ἐδιῴκουν, δεδιῴκημαι, s. Macho unten); – 1) abgesondert bewohnen; οἰκήσεις ἰδίας διῳκηκός Plat. Tim. 19 e. So im med., κατὰ κώμας, vereinzelt in Flecken wohnen, Xen. Hell. 5, 2, 5. Gew. – 2) durch das Haus walten, verwalten, τάς τε οἰκίας καὶ τὰς πόλεις Plat. Men. 91 a, u. oft; auch Folgde; τὴν πόλιν καὶ τὴν βασιλείαν Isocr. 2, 2; τὰ τῆς πόλεως Ar. Eccl. 305; πολέμους Din. 1, 69; τὰ πρὸς τὴν πόλιν, τὰ πολιτικά, Dem. u. A.; πόλις διοικεῖται νόμοις καὶ ψηφίσμασι Dem. 24, 152, wie πᾶς ὁ τῶν ἀνϑρώπων βίος φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται 25, 15; αἱ τυραννίδες διοικοῠνται Aesch. 1, 4. Allgemeiner, einrichten, anordnen, τὰ ἀνϑρώπινα Plat. Legg. VII, 713 c; ταπεινῶς τὸν βίον Isocr. 1, 10; von der Behandlung eines rhetorischen Stoffes, Dion. Hal.; auch im med., vom Verwalten des Geldes, Dem. 20, 33; ἐπὶ τραπέζῃ, vom Wechselgeschäft, 45, 33; auch = besorgen, anschaffen; εἴ τινος ἐνδεἴ πρὸς τὰ Παναϑήναια διοικηϑῇ 24, 97; vgl. ἀπορῶ ὁπόϑεν τὰ ἄλλα διοικῶ 27, 66; δεδιῴκηται πάλαι, ist verausgabt, Macho bei Ath. VIII, 841 c; – τὴν ἀδελφὴν καλῶς διῴκηκεν, hat er gut versorgt, Dem. 24, 202; übh. = behandeln; οἷά με δ. Alciphr. 2, 2; erhalten, ernähren, τὰ ὑποτίτϑια γάλακτι διοικεῖται Ath. II, 46 e; vgl. αὑτὸν εὐτελῶς διοικῶν, d. i. einfach lebend, Plut. Cleom. 32; Strab. XIX, 659. – Bei den Aerzten = verdauen, D. L. 6, 34. – Med., für sich anordnen, Dem.; bes. = etwas ausführen, oft mit der Nebenbdtg »durch schlimme Ränke u. Listen«; μετὰ πλείστης ἡσυχίας πάνϑ' ὅσα βοαλεται Φίλιππος διοικήσεται 8, 13; ἵνα ἃ βουλόμεϑα ὦμεν διῳκημένοι 18, 178; ἀδίκους πλεονεξίας 44, 38; πρός τινα, mit Einem ein Abkommen treffen, 58, 19.
-
99 βουκολέω
βουκολέω, 1) Rinder weiden, hüten, βουκόλος sein; absolut, Iliad. 5, 313. 14, 445; Odyss. 10, 85 ἔνϑα κ' ἄυπνος ἀνὴρ δοιοὺς ἐξήρατο μισϑούς, τὸν μὲν βουκολέων, τὸν δ' ἄργυφα μῆλα νομεύων; Iliad. 21, 448 σὺ δ' εἰλίποδας ἕλικας βοῠς βουκολέεσκες Ἴδης ἐν κνημοῖσι; katachrestisch von Pferden Iliad. 20, 221 τοῦ τρισχίλιαι ἵπποι ἕλος κάτα βουκολέοντο ϑήλειαι; von Ziegen Eupolis B. A. 84; βουκολήσεται Ar. Pax 153; von Menschen, ernähren, Ar. Vesp. 10; Philostr.; – μὴ πρόκαμνε τόνδε βουκολούμενος πόνον Aesch. Eum. 78, solche Noth habend, od. in solcher Noth herumgetrieben; Callim. von den (»auf einer großen Weide gehenden«) am Himmel wandelnden Sternen, Del. 176. – 2) übertr., lindern, besänftigen, φροντίσιν νέον πάϑος Aesch. Ag. 655; Sp., z. B. ἀλλότριοι κόσμοι τὸ τῆς φύσεως ἀπρεπὲς β., mildern, verdecken, Luc. Amor. 38; ἐλπίσι ἀπατηλαῖς βουκολοῦμαι, ich lasse mich durch Hoffnungen täuschen, Alciphr. 3, 5; geradezu = betrügen, Ar. Eccl. 81; Plut. de ed. lib. 18.
-
100 θρεπτικός
См. также в других словарях:
ernähren — ernähren … Deutsch Wörterbuch
Ernähren — Ernähren, verb. reg. act. die nöthige Nahrung erwerben und darreichen, eigentlich groß nähren, S. Er 5. Eine starke Familie zu ernähren haben. Ein Kind ernähren. Gott ernähret uns alle. Sich mit Arbeiten ernähren. Sich kümmerlich, reichlich… … Grammatisch-kritisches Wörterbuch der Hochdeutschen Mundart
ernähren — ernähren, ernährt, ernährte, hat ernährt 1. Wie ernähre ich mich richtig? 2. Meine Eltern müssen beide arbeiten, um die Familie zu ernähren … Deutsch-Test für Zuwanderer
ernähren — ernähren, Ernährer, Ernährung ↑ nähren … Das Herkunftswörterbuch
ernähren — V. (Aufbaustufe) jmdm. regelmäßig etw. zum Essen geben Synonyme: verpflegen, nähren Beispiele: Der Kranke muss intravenös ernährt werden. Die Kinder sehen gut ernährt aus. Der Kartoffelkäfer ernährt sich von den Blättern der Kartoffelpflanze … Extremes Deutsch
ernähren — beköstigen; verköstigen; verpflegen; nähren; füttern * * * er|näh|ren [ɛɐ̯ nɛ:rən]: 1. a) <tr.; hat [regelmäßig] mit Nahrung versorgen: der Kranke wurde offensichtlich nicht ausreichend ernährt; er sieht gut ernährt aus. Syn.: 1 … Universal-Lexikon
ernähren — er·nä̲h·ren; ernährte, hat ernährt; [Vt] 1 jemanden / ein Tier (mit etwas) ernähren jemanden / ein Tier mit Nahrung versorgen: ein Baby mit Muttermilch ernähren; ein junges Tier mit der Flasche ernähren; er sieht schlecht ernährt aus 2 jemanden / … Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache
ernähren — 1. mit Nahrung versorgen, nähren, verköstigen, zu sich nehmen; (ugs.): päppeln. 2. durchbringen, erhalten, großziehen, unterhalten, versorgen; (geh.): nähren; (ugs.): durchfüttern. sich ernähren 1. essen, leben, zu sich nehmen; (geh.): sich… … Das Wörterbuch der Synonyme
Ernähren — 1. De sick will ehrlich ernähren, môt vêl flicken un wenig vertären. (Oldenburg.) – Weserzeitung, 4097; Goldschmidt, 152; hochdeutsch bei Blum, 326; Körte, 1162. Wer ein geringes Einkommen hat, muss alle Arten des Aufwandes vermeiden, einfache… … Deutsches Sprichwörter-Lexikon
ernähren — er|näh|ren ; sich ernähren … Die deutsche Rechtschreibung
ernähren — ernere … Hochdeutsch - Plautdietsch Wörterbuch