-
101 Untersuchung
Untersuchung, a) übh.: quaestio (Forschung, um etwas herauszubringen). – inquisitio (eig. das Eindringen in u. Prüfen von etwas, z.B. veri). – disputatio (die wissenschaftliche Erörterung). – eine wichtige U. anregen, magnam quaestionem movere: eine U. über etwas anstellen, s. (etwas) untersuchen. – b) die gerichtliche U., quaestio (als Verhör, über od. wegen etw., alcis rei). – cognitio (als Kenntnisnahme des Richters von der Sache, über od. wegen etwas, alcis rei u. de alqa re). – disquisitio (als Auseinandersetzung der Sache durch Fragen und Gegenfragen). – iudicium (als Gerichtsverhandlung). – eine peinliche U., quaestio ac tormenta: über etwas eine U. anstellen, quaestionem de alqa re habere od. instituere od. constituere; alqd cognoscere: eine U. gegen jmd. verlangen, iudicium postulare in alqm; iudices petere in alqm: eine U. gegen jmd. anstellen, über jmd. verhängen, quaestionem habere de alqo oder in alqm: eine peinliche U. überetwas anstellen, per tormenta quaerere alqd: tormentis quaestionem alcis rei habere: über Leib [2434] u. Leben jmds., quaestionem habere in alcis caput: in eine U. verfallen, quaestione alligari: zur U. kommen, venire in quaestionem oder in cognitionem od. in disquisitionem; cognosci: noch in U. sein, in disquisitione positum esse (v. einer Sache): ohne U. (jmd. verurteilen etc.), causā incognitā: nach U. der Sache (vor Gericht), causā cognitā.
-
102 unverhört
unverhört, inauditus (ungehört). – incognitā causā (ohne Untersuchung der Sache). – indictā causā. re inoratā (ohne Verteidigung der Sache).
-
103 Ursprung
Ursprung, orīgo. ortus (Ursprung, Entstehung). – fons (gleichs. Quelle). – caput (gleichs. Urquell, Ausgangspunkt, z.B. maleficii); verb. fons et caput. – principium (Uranfang). – causa (Ursache). – parens. mater (Urheber, Urheberin). – ohne U., nullo generatus ortu: seinen U. von etw. haben, ortum od. natum esse ab alqa re; proficisci ab alqa re: von jmd. seinen U. haben od. herleiten, s. abstammen. – ursprünglich, primus. principalis (der erste, uranfängliche, z.B. causa: u. significatio). – nativus (angeboren, z.B. sterilitas). – Adv. primo; principio; primĭtus. – Ursprünglichkeit, auctoritas (z.B. huius indicii).
-
104 weitläufig
weitläufig, I) eig.: 1) weit auseinander stehend: rarus (einzeln stehend). – disiectus (zerstreut liegend, z.B. aedificia). – raris intervallis positus od. satus (nicht dicht gesetzt od. gepflanzt, z.B. arbores). – Adv. raris intervallis (z.B. arbores serere). – 2) weit, geräumig: latus (weit u. breit, z.B. ager:. – laxus (nach allen drei Dimensionen viel Raum lassend). – amplus (groß von Umfang; beide z.B. domus). – Adv. laxe (z.B. habitare). – II) uneig.: 1) umständlich etc. in Worten: latus (breit, umständlich, von Pers.u. Dingen, z.B. oratio, quaestio, disputatio). – diffusus (weit ausgedehnt, ausführlich, v. Dingen, z.B. opus). – longus od. longior (lang, v. Pers.u. Dingen; z.B. oratio: u. epistula longior). – copiosus (mit Wortfülle, z.B. oratio). – verbosus (viele Worte machend, z.B. oratio, epistula). – uberior (ausführlicher von Inhalt, z.B. litterae). – pluribus verbis scriptus (mit mehreren Worten geschrieben, z.B. epistula). – w. sein, longum esse; in einer Sache, multum esse in alqa re: zu w. sein in einer Sache, nimium esse in alqa re: w. sein in einem Briefe, epistulam extendere: es würde zu w. sein, longum est: um nicht w. zu sein, ne multus od. longior sim; ne plura dicam: w. werden, provehi: zu w. werden, longius provehi. – Adv. late (breit, ausführlich). – longe (ang). – fuse. diffuse (sich weitverbreitend über den Gegenstand); verb. latius et diffusius. – copiose (mit Wortfülle). – verbose od. verbosius (wortreich). – pluribus verbis (mit mehreren Worten). – 2) umständlich etc. für die Ausführung: longus (lang, lange dauernd). – difficilis (schwierig, z.B. causa [Prozeß]). – perosus. magni operis (voll Mühe, z.B. labor). – impeditus (verwickelt, z.B. negotium). – multiplex (vielfältig, z.B. causa [Prozeß]). – es ist zu w., zu etc., difficile od. magni operis.
-
105 Wille
Wille, voluntas (das Wollen, die Neigung und das Gewollte). – animus (Vorhaben, Neigung). – arbitrium (Gutbefinden, Willkür). – appetitus (die im Menschen sich regende Luft od. Begierde, im Gegensatz zum Verstande, der ratio). – iudicium (die Entscheidung, der entscheidende Wille, z.B. populi). – iudicium voluntatis suae (Entscheidung seines Willens, z.B. potuit certius interponere [bestimmter erklären] iudicium voluntatis suae). – sententia (Meinung). – consilium (Absicht, w. vgl.). – der übereinstimmende W., consensus (z.B. consensu omnium). – der freie W., libera voluntas. liberum arbitrium od. bl. arbitrium (im allg.); optio (in Beziehung auf die Auswahl): aus freiem W., aus eigenem guten W., voluntate (z.B. ipsum voluntate abire magistratu): meā, tuā, suā sponte (z.B. hoc fecisse); verb. suā sponte et voluntate: jmdm. freien W. lassen, alqm non coërcere (im allg.); alci optionem dare (bei einer Wahl): jmdm. freien W. bei etwas lassen, etwas injmds. (freien) W. stellen, facere alci arbitrium in alqa re facienda (z.B. in eligendo): alcis arbitrio alqd permittere: keinen recht freien W. mehr haben, minus liberam omnium rerum voluntatem habere: es steht in deinem W., in tua potestate situm est od. positum est: penes te est arbitrium huius rei (die Entscheidung darüber steht dir zu): den Soldaten zu vielen W. lassen, milites laxiore imperio habere. – der gute Wille, voluntas: animus libens. animus promptus et alacer (Bereitwilligkeit, jmdm. in etwas zu dienen); benevolentia (wohlwollende Gesinnung [Ggstz. malevolentia, Übelwollen, böser Wille], z.B. nihil est, quod benevolentia efficere non possit). – guten W. haben, bonae voluntatis esse: den besten W. bei etwas haben, animo ad alqd promptissimo esse: aus bösem W. fehlen, improbitate peccare: jmdm. zu W. sein od. leben, jmds. – W. tun, sich in jmds. W. fügen, s. willfahren: vonfremdem W. abhängen, alieni arbitrii esse. – etwas willens sein, velle (wollen); cogitare (gedenken); in animo habere. mihi in animo est (im Sinne haben); parare (Anstalten machen, eben willens sein); alle mit folg. Infin. – Häufig auch »ich bin willens«, wenn es = »ich bin eben im Begriff«. durch [2708] das Futur. periphrast., z.B. waret ihr w. die Provinz Cäsar zu übergeben oder sie gegen Cäsar zu behaupten? Caesarine provinciam tradituri fuistis an contra Caesarem retenturi?: was er getan hat oder was er zu tun willens ist, quae fecit aut quae facturus est. – mit Willen, s. absichtlich. – nach jmds. Willen, ad voluntatem alcis. – wider Willen, contra voluntatem; invitus (ungern); nolens (nicht wollend): wider od. gegen jmds. W., adversā alcis voluntate; alqo invito; alqo nolente: wider W. lachen, invito vultu ridere. – um jmds. willen, alcis causā od. gratiā: um deinetwillen, tuā causā: jmd. um Gottes w. bitten, alqm per deos orare od. obtestari. – beim besten W., cupiens (auch wenn man es wünscht, z.B. risum cupiens tenere nequeo). – der göttliche W., iussa divinae legis: sich (in bezug auf das Lebensende) in den W. Gottes (des Schicksals) ergeben, non quidquam de fine, si fata poscant, recusare. – der letzte W., ultima voluntas. voluntas mortui (im allg., auch = Testament); suprema alcis mandata (jmds. letzte Aufträge); supremum iudicium (letztwillige Entscheidung, auch im Testamente); testamentum (das Testament).
-
106 Zankapfel
Zankapfel, causa certaminis (Ursache eines Streites). – causa iurgii (Ursache einer Zänkerei). – materia contentionis oder litium (Stoff zu Streit u. Prozeß).
-
107 zugehen
zugehen, I) schneller gehen: gradum addere. – geh zu! propera! move te ocius! – II) losgehen auf etc.: petere mit Akk. (z.B. alcis domum). – III) sich schließen lassen (von Türen, Fenstern u. dgl.): claudi posse. – IV) geschehen: fieri. – accĭdere (sich zutragen). – wie geht's zu? quī fit? quo casu accĭdit? quaenam est causa? quid in causa est?: so geht es zu, sie sunt res humanae; ita sunt homines: es müßte wunderlich zugehen, wenn nicht etc., mirum, ni etc.: es ging laut u. lustig bei dem Mahle zu, convivium sermone et laetitiā celebrabatur. – V) endigen, s. zulaufen no. III.
-
108 Zweck
Zweck, consilium ob. umschr. id quod volo od. cupio (was man beabsichtigt, die Absicht, w. vgl.). – institutum (das eingeschlagene Verfahren). – propositum od. umschr. id quod specto od. sequor od. peto od. expeto. id quod conor. id quod intendo od. id quo intendo (das, was man erreichen will). – res (die bezweckte Sache, z.B. huic rei [für diesen Z.] quod satis esse visum est militum reliquit). – finis (der Endzweck, die Hauptsache, objektiv, z.B. domus finis est usus). – exitus (der Ausgang, das Ziel). – der Z. von etw., consilium alcis rei (subjektiv); id cuius causā alqd facimus (objektiv). – der Z. unseres Daseins, id, ad quod nati sumus. – ohne Z., s. planlos. – zu welchem Z.? quo consilio? quid spectans? quorsum? (z.B. quorsum aut cur ista quaeris?: u. quorsum haec tam multa de Maximo?): zu dem Z., daß te., eo consilio, ut etc.; auch ita... ut etc. (z.B. ita natos esse nos, ut etc.). – einen Zweck. haben, aliquid sequi. consilium sequi. certum aliquod consilium proposuisse (v. Pers.); velle od. spectare aliquid (auch von Dingen): einen ganz andern Z. haben, longe alio spectare (v. Lebl.); die Gesetze haben den Z., hoc spectant leges, hoc volunt: welchen Z. hat nun diese Rede? was ist nun der Z. dieser Rede? quid igitur spectat haec oratio?: die Poesie hat nur das Vergnügen zum Z. poësis solam petit voluptatem: ich erreiche meinen Z., ad id quod volo (velim) venio; id quod volo (velim) consequor; id quod peto (petivi) od. expeto (expetivi) consequor; eo quo volo (volui) pervenio; propositum assequor; ad exitum pervenio; obtineo quod intendi: ich erreiche den Z. von etwas, eas res, quarum [2855] causā alqd feci, conficio: ich reife ab, ohne meinen Z. erreicht zu haben, infectis iis, quae agere destinaveram, proficiscor: etw. erreicht seinen Z. nicht, alqd ad finem non venit (z.B. tam audax inceptum); es führt mich etwas zu meinem Z., fert deducitque me alqd eo, quo intendo: seinen Z. verfehlen, propositum non assequi: von seinem eigentlichen Z. abkommen (in der Rede etc.), a proposito aberrare: sich etwas zum Z. machen, alqd sibi proponere: ben Z. seines Daseins erfüllen, ad naturae finem pervenire: es tut nichts zu unserm Z., ob... oder nicht, ad id quod agimus nihil interest, utrum sit... necne sit.
-
109 Вина
- culpa; noxa, noxia (noxiae poena par esto); crimen; admissum (gentis admissa dolosae); causa; vitium; meritum;• по вине автора - culpa auctoris;
• это моя вина - mea culpa est; meum est vitium;
• отрицать свою вину - culpam a se amovere;
• сваливать вину на кого - culpam in aliquem conferre, transferre; alicui attribuere, assignare; crimini substitui;
• брать вину на себя - trahere in se crimen; принять на себя чью-л. вину - suscipere in se alicujus crimen; subire crimen;
• это его вина - is est in culpa; culpa est penes eum;
• искупить вину - expendere poenas;
• вменяться в вину кому-л. - alicui noxiae esse;
• ставить в вину - culpare; alicui aliquid vitio dare (vertere);
• быть виной - in causa esse;
-
110 Иск
- actio; postulatio; postulatum; postulatus; petitio; lis, litis f; causa;• личный иск - personalis actio, actio in personam;
• вещный иск - actio in rem;
• проиграть свой иск - formula excidere; litem amittere; causa cadere;
-
111 Обстоятельство
- res; titulus; tempus; status (rerum; vitae); conditio; circumstantia; causa; positio; accidens, -entis n; facinus, -oris n;• обстоятельства таковы - res hoc statu est;
• так уж сложились обстоятельства - sic enim res ferebat;
• обстоятельство, которое кажется извиняющим - titulus, qui videtur excusare;
• обстоятельства - circumstantia (rerum);
• в зависимости от обстоятельств - pro re; pro tempore; pro re nata;
• смотря по обстоятельствам - pro tempore et pro re;
• когда требуют обстоятельства - ubi occasio admonet; si res poscat/cogat/exigat;
• применяться к обстоятельствам - uti temporibus;
• ни при каких обстоятельствах - nullo modo;
• при всех обстоятельствах - utique;
• при любых обстоятельствах - per aequa per iniqua;
• как бы ни сложились обстоятельства - quicumque venti erunt;
• при таких обстоятельствах - in tali rerum statu;
• при нынешних, по крайней мере, обстоятельствах - ut nunc quidem est;
• благоприятные обстоятельства - expedientia;
• при хороших обстоятельствах - salvis rebus;
• побуждаемый этими обстоятельствами - his rebus adductus;
• в тяжёлых обстоятельствах (in) rebus egenis;
• чрезвычайное и непреодолимое обстоятельство - vis major (excusat);
• исследовать как факты, так и их обстоятельства - ut res, ita tempora rerum quaerere;
• изменение обстоятельств - inclinatio temporis;
• решения зависят от обстоятельств - consilia temporum sunt;
• в силу обстоятельств - temporis causa;
• часто в тяжёлых обстоятельствах - multis et magnis tempestatibus;
• зависящий от обстоятельств - temporarius (amicitia; brevis et t.);
• стечение обстоятельств - temeritas;
-
112 Развлечение
- ludus; lusus; oblectamentum (vitae); oblectatio; delectatio; voluptates; animi relaxatio et remissio;• для развлечения - voluptatis causa; animi causa; animi gratia;
• предаваться развлечениям юности - ludo aetatis frui;
• доставлять кому-л. развлечение - ludum dare alicui;
-
113 Суд
- judicium; tribunal; jus; subsellium;• не явиться в суд - ad judicium non adesse;
• обращатьсяб подавать в суд - ambulare in jus;
• вершить суд - forum agere;
• суд кончен - acta res est;
• заседать в суде - in causa sedere;
• выступать на суде с защитой - causam dicere;
• без суда и следствия - causa indicta;
-
114 Удовольствие
- oblectatio(vitae); delectatio; deliciae; gaudium; voluptas (epularum voluptates); suavitas; festivitas; libitum;• это доставляет удовольствие - res illa habet oblectationem;
• доставлять удовольствие - afferre delectationem; voluptatem tradere;
• чувственные удовольствия - gaudia corporis;
• поступайте в своё удовольствие - facite vostro animo volup;
• находить в чём-л. удовольствие - aliquid voluptati habere;
• из-за удовольствия - voluptatis causa; для удовольствия - animi causa; animi gratia;
-
115 положение
locus [i, m]; situs [us, m]; positio [onis, f]; positura [ae, f]; status [us, m]; statio [onis, f] (permutata rerum statione); propositio [onis, f]; thesis [is, f]; praescriptio [onis, f]; canon [onis, m]; dogma [atis, n]; conditio/condicio [onis, f]; res [ei, f]; fortuna [ae, f]; causa [ae, f]; propositum [i, n]; thema [atis, n]• в таком положении in tali rerum statu
• поставить в затруднительное положение in angustias [angustum] adducere
• попасть в очень затруднительное положение summā difficultate affici
• бедственное положение caligo (illorum temporum; rei publicae); res adversae/afflicrae/miserae
• в отчаянном положении rebus desperatis
• объявить военное положение tumultum decernere
• быть в лучшем (более выгодном) положении esse in meliore causa
• в критическом положении summo tempore extremis temporibus
• посвятить все свое время друзьям, оказавшимся в тяжелом положении omne suum tempus amicorum temporibus transmittere
• сообщить о положении вещей rem renuntiare
-
116 INTEREST: IN OUR INTERESTS
[ADV]CAUSA: NOSTRA CAUSA -
117 PLEAD
[V]DICO (-ERE DIXI DICTUM)CAUSA: CAUSAM AGODEFENDO (-ERE -FENDI -FENSUM)PREHENSO (-ARE -AVI -ATUM)PRENSO (-ARE -AVI -ATUM)LITIGO (-ARE -AVI -ATUM)ORO (-ARE -AVI -ATUM)PRECOR (-ARI -ATUS SUM)DETESTOR (-ARI -ATUS SUM)REICIO (-ERE -IECI -IECTUM)REJICIO (-ERE -JECI -JECTUM)RECUSO (-ARE -AVI -ATUM)CAUSA: CONTRA ALIQUEM CAUSAM DICOEXCUSO (-ARE -AVI -ATUM) -
118 PLEADING: WITHOUT PLEADING
[ADV]CAUSA: INDICTA CAUSA -
119 RESPECT: WITH ALL RESPECT
[ADV]HONOR: QUEM HONORIS CAUSA NOMINOHONOS: QUEM HONORIS CAUSA NOMINO -
120 SAKE: FOR FORM'S SAKE
[ADV]GRATIA: DICIS GRATIACAUSA: DICIS CAUSA
См. также в других словарях:
causa — sustantivo femenino 1. Aquello que es origen de una cosa o que la produce: la causa del accidente, causa y efecto. Se desconocen las causas de su muerte. 2. Motivo, razón para hacer una cosa: No sé la causa por la que Silvia me ha dejado de… … Diccionario Salamanca de la Lengua Española
Causa — Saltar a navegación, búsqueda Para otros usos de este término, véase Causa (desambiguación). Dados dos eventos A y B, A es causa de B si se cumplen una serie de condiciones lógicas. La ocurrencia de A va acompañada de la ocurrencia de B, o si… … Wikipedia Español
causa — (izg. kȁuza) ž DEFINICIJA 1. uzrok, razlog 2. pravn. sudski predmet, spor pred sudom SINTAGMA causa civilis (izg. causa civílis) građanski spor; causa morbi (izg. causa mȍrbi) razlog bolesti (ili oboljenja); causa mortis (izg. causa mȍrtis) uzrok … Hrvatski jezični portal
causa — 1. a causa de. Locución que introduce la causa o motivo de lo que se expresa en la oración principal. En el habla esmerada, no debe omitirse la preposición, como se hace a veces cuando esta locución introduce una subordinada precedida de que (→… … Diccionario panhispánico de dudas
causa — / kauza/ s.f. [dal lat. causa ]. 1. [fatto o avvenimento che ne provoca un altro] ▶◀ (lett.) cagione, fattore, (lett.) fomento, (lett.) fomite, fonte, germe, matrice, (fam.) molla, motivazione, motivo, motore, occasione, origine, pretesto,… … Enciclopedia Italiana
Causa — steht im Allgemeinen für eine Ursache oder für einen Fall bzw. eine Angelegenheit. Speziell steht Causa für: einen Sachverhalt der objektiven Realität, der einen anderen Sachverhalt – die Wirkung – hervorbringt, siehe Kausalität den höchsten Grad … Deutsch Wikipedia
causa — cau·sa / kȯ zə, kau̇ sä/ n pl cau·sae / kȯ zī, zē; kau̇ ˌsī/ [Latin]: cause used in various Latin phrases Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996 … Law dictionary
CAUSA — (лат.) причина, основание. Философский энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия. Гл. редакция: Л. Ф. Ильичёв, П. Н. Федосеев, С. М. Ковалёв, В. Г. Панов. 1983. CAUSA … Философская энциклопедия
causa — s. f. 1. Agente eficaz que dá existência ao que não existia. 2. Motivo, razão. 3. Fato. 4. Ação ou processo judicial. 5. [Figurado] Interesses. 6. Fação. 7. Partido. ‣ Etimologia: latim causa, ae, causa, razão … Dicionário da Língua Portuguesa
Causa — (Caussa, lat.), 1) Ursache, Grund: C proxĭma, die nächste Ursache; C. remōta, entfernte Ursache; C. primarĭa, Hauptgrund; C. secundaria, Nebengrund; C. sufficiens, hinreichender Grund; C. sine qua non, Grundursache; C. sui, wer der Grund von sich … Pierer's Universal-Lexikon
Causa — (lat.), Grund, Ursache, Veranlassung; im römischen und gemeinen Recht ein Wort von sehr verschiedener Bedeutung. In Bezug auf Sachen versteht man dort im allgemeinen darunter die Beschaffenheit und juristische Eigentümlichkeit einer Sache. Dahin… … Meyers Großes Konversations-Lexikon