Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

vīvē

  • 1 vive

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vive

  • 2 Vive hodie

    Latin Quotes (Latin to English) > Vive hodie

  • 3 Vive vt vivas

    Latin Quotes (Latin to English) > Vive vt vivas

  • 4 Qvod vive

    Latin Quotes (Latin to English) > Qvod vive

  • 5 Vita contin git. Vive com eo

    Life happens. Live with it

    Latin Quotes (Latin to English) > Vita contin git. Vive com eo

  • 6 vivum

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vivum

  • 7 vivus

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vivus

  • 8 memor

        memor oris, adj.    [1 SMAR-], mindful, remembering, heedful: mens: apud memores stat gratia facti, V.: ut memor esses sui, T.: eorum facti, Cs.: generis, S.: nec aurae Nec sonitūs memor, V.: vale nostri memor, Iu.: Vive memor, quam sis aevi brevis, H.: cadum Marsi memorem duelli, i. e. as old as, H.: aevum, i. e. fame, V.: tabellae, inscribed, O.: saevae Iunonis ira, relentless, V.: exemplum parum memor legum humanarum, regardless, L.— That remembers, of a good memory: homo.— Recalling, bringing to mind, suggestive, commemorative: ingenium Numae, L.: nostri memorem sepulcro Scalpe querelam, H.: indicii memor poena, O.: versus, O.
    * * *
    (gen.), memoris ADJ
    remembering; mindful (of w/GEN), grateful; unforgetting, commemorative

    Latin-English dictionary > memor

  • 9 quam

        quam adv.    [qui].—Relat., in what manner, to what degree, how greatly, how, how much: nescis quam doleam, T.: vide, quam te amarit is: declaravit quam odisset senatum: docebat, quam veteres quamque iustae causae intercederent, Cs.: ut sentias quam vile sit corpus, L.: Vive memor quam sis aevi brevis, H.: ut nobis tempus quam diu diceremus praestitueres: mire quam illius loci cogitatio delectat (i. e. mirum est, quam, etc.), wonderfully.—Interrog., how?: quam avidum in pecuniis (hunc fuisse censetis)?: quam multis custodibus opus erit?: quam longe est hinc in saltum vestrum?—In exclamations, how! how very!: quam cupiunt laudari!: quam terribilis aspectu (incedebat)!: quam nihil praetermittis in consilio dando!: Quam paene regna Proserpinae vidimus! H. —Esp., in comparisons, in what degree, as: nihil est tam populare quam bonitas: quid est oratori tam necessarium quam vox?: tam diu requiesco, quam diu ad te scribo: tam esse clemens tyrannus, quam rex importunus potest: quam quisque pessume fecit, tam maxume tutus est, S.: tam sum amicus rei p. quam qui maxime: Non verbis dici potest Tantum quam navigare incommodumst, T.: maria aspera iuro Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam ne, etc., V.: intentis, non ab irā tantum, quam quod urbs videbatur, etc., L.: dimidium tributi quam quod regibus ferre soliti erant, half as much tribute as, etc., L.: nihil aeque eos terruit, quam robur imperatoris, L.: quam multā grandine nimbi crepitant, sic ictibus heros Creber pulsat, V.—With ellips. of tam, as much as, to the extent that, as... as: quam voletis multi dicent, as many of you as choose: quam diu vixit, all his life: quam diu tu voles, as long as you will: non militum fiduciā quam iuventutis, not so much, L.: tyrannus, quam qui umquam, saevissimus, never surpassed in cruelty, L.: Huc turba ruebat... Quam multa cadunt folia, as numerous as, V. —With sup. and possum or (old) queo: ut te redimas captum quam queas Minumo, at the lowest price you can, T.: quam plurimos potest equites educit, S.: quam maximis potest itineribus pervenit, Cs.: quam maxime possem, contenderem, to the utmost of my power.—With sup. and ellips. of possum, in the highest degree, as... as possible, extremely, very: quam minimum spati daretur, the shortest time possible, Cs.: quam plurimo vendere, at the highest price: ut quam primum accederet, as soon as possible: quam primum, forthwith, V. —Colloq.: quam familiariter, very, T.—Implying difference of degree (after a comp. or word of comparison), than: acrior quam ego sum: omnia sunt citius facta quam dixi: nec diutius vixit quam locuta est: ut aditus non magis nobilitati quam virtuti pateret: istas tu partīs potius quam defectionem vocas?: Nec tibi grata minus pietas... Quam fuit illa Iovi, O.: se temere magis quam satis caute inferre, L.: non locuta est ferocius quam poculum inpavide hausit, L.: speciem gloriae vehementius quam caute appetebat, Ta.: maiorem pecuniam polliceri, quam quantam hic dedisset: ne libentius haec evomere videar quam verius, with more satisfaction than accuracy: pestilentia minacior quam perniciosior, more threatening than destructive, L.: turbavit ordinem non acrior quam pertinacior impetus, L.: quid hoc fieri turpius potest, quam eum... labi: ne aliter, quam ego velim, meum laudet ingenium, otherwise than as I wished: quis antea, quis esset, quam cuius gener esset, audivit? sooner... than: pridie quam a me tu coactus eo profitere, on the day before. virtus nihil aliud est quam in se perfecta natura: nil aliud agens quam ut, etc., with no other purpose than, etc., L.: saepe supra feret, quam fieri possit, more than: ultra quam satis est, producitur.—Praegn., after verbs implying preference or superiority, rather than: praestare omnīs perferre acerbitates, quam non civibus parentarent, Cs.: si eligere commodissimum quodque, quam sese uni vellent addicere: esse quam videri bonus malebat, S.: malae rei se quam nullius duces esse volunt, L.: statuit congredi quam refugere, N.—After expressions of time, later than, after that, after: die vicensimo quam creatus erat dictaturā se abdicavit, L.: anno trecentesimo altero quam condita Roma erat, L.
    * * *
    I
    how, how much; as, than

    quam + superlative -- as... as possible

    II
    how, than

    Latin-English dictionary > quam

  • 10 valeō

        valeō uī, itūrus, ēre    [VAL-], to be strong, be vigorous, have strength, be able: versate diu Quid valeant umeri, how strong, etc., H.: velocitate ad cursum, viribus ad luctandum: Mustela cum Mures non valeret adsequi, Ph.: valet ima summis Mutare deus, H.—To be in health, be sound, be well, be hale: quom valemus, T.: minus valere... melius valere: corpore: mente, O.: pedibus, N. —As a greeting, imper, farewell, adieu, good-bye: vos valete et plaudite, T.: vive valeque, H.: Et longum, Formose vale, vale, inquit Iolla, V.: vale (ending a letter): Supremumque vale... dixit, O. —In phrases beginning letters: si vales bene ego valeo (written S. v. b. e. v.): si valetis bene ego equidem valeo (written S. v. v. b. e. e. q. v.): cura ut valeas, take care of your health: fac valeas meque mutuo diligas.—In expressions of dismissal: post e<*>am <*>si valere, cum, etc., i. e. politely dismissed: Immo habeat, valeat, vivat cum illā, off with him, T.: si talis est deus, valeat, good-bye to him: valeat res ludicra, si, etc., farewell to the stage, H.: valeant, Qui, etc., away with those, etc., T.—With dico (less correctly valedico), to bid farewell, say adieu, take leave: Vix illud potui dicere triste vale, O.: Saepe vale dicto, O.—To have power, be valid, be effective, have influence, avail, prevail, be strong, succeed: valebunt semper arma: in more maiorum, qui tum ut lex valebat: valuit auctoritas: (eius) valet opinio tarditatis, is established: ius gentium valuit, L.: Et vestrae valuere preces, O.: Neque ita inperita (sum), ut quid amor valeat nesciam, T.: ignari quid virtus valeret: aut gratiā aut misericordiā, Cs.: dicendo, N.: pedum cursu, V.: parum valent (Graeci) verbo, i. e. have no precise word: plurimum ingenio: multum Caesar equitatu valebat, Cs.: in populari genere dicendi: nihil putas valere in iudiciis coniecturam: in Fabiā (tribu), H.—With expressions of effect or result, to be strong enough, be adequate, be capable, be able, have force, be effectual, avail, be applicable, extend: quaecumque est hominis definitio, una in omnīs valet: num etiam in deos inmortales legem valuisse? L.: hoc eo valebat, ut ingratiis ad depugnandum omnes cogerentur, the effect of this was, etc., N.: Ne scis quo valeat nummus, quem praebeat usum? H.: astrorum adfectio valeat, si vis, ad quasdam res; ad omnīs certe non valebit: neque, quod Samnites... amici vobis facti sunt, ad id valere arbitror, ne, etc., L.: ad subeundum periculum multum fortuna valuit, Cs.: ad populum dicendo: maxume apud te, T.: non quin eam (commendationem) valituram apud te arbitrarer: apud magnam partem senatūs gratiā, L.: utrum apud eos pudor an timor valeret, Cs.: praemia, quae apud me minimum valent: hoc nonne videtur contra te valere?: verba Pro deplorato non valitura viro, O.: multitudine militum, Cs.: inter eos virtute, Cs.: nec continere suos ad direptione castrorum valuit, L.: Quam (urbem) neque valuerunt perdere Marsi, H.—To be of the value of, be worth: dum pro argenteis decem aureus unus valeret, L.—To mean, signifyimport: quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat: quamquam vocabula prope idem valere videbantur.
    * * *
    valere, valui, valitus V
    be strong/powerful/influential/healthy; prevail

    vale -- goodbye/farewell

    Latin-English dictionary > valeō

  • 11 vīvō

        vīvō vīxī ( subj pluperf. vīxet for vīxisset, V.), —, ere    [VIV-], to live, be alive, have life: Valet atque vivit (gnatus), T.: vivere ac spirare: is demum mihi vivere atque frui animā videtur, qui, etc., S.: Annos bis centum, O.: ad centesimum annum: nisi cum virtute vivatur, unless we live virtuously: non sibi soli postulat, Te vivere, for him alone, T.: nos in diem vivimus, i. e. from hand to mouth: vitam duram, quam vixi usque adhuc, T.: tutiorem vitam: Bacchanalia vivunt, Iu.: nunc tertia vivitur aetas, O.: et vivere vitem et mori dicimus: ignes, O.—To survive, be still alive: si viveret, verba eius audiretis: si viveret, mihi cum illo nulla contentio iam maneret: constitueram, neminem includere in dialogos eorum, qui viverent: hic tamen vivit. vivit? immo vero etiam in senatum venit.—In phrases of asseveration: nam, ita vivam, putavi, as I live: quid poteris, inquies, pro iis dicere? ne vivam, si scio, may I die, if, etc.: ego hodie, si vivo, tibi Ostendam, etc., as sure as I live, T.—In the phrase, de lucro vivere, i. e. to owe life to favor, live at another's mercy: de lucro prope iam quadrennium vivimus: de lucro tibi vivere me scito, L.—In the phrase, ex alicuius more vivere, to conform to one's ways, live according to one's wishes: Huncine erat aequom ex illius more an illum ex huius vivere? T.—To live, support life, feed, be supported, sustain oneself: stirpibus palmarum: piscibus, Cs.: cortice ex arboribus, Cs.: herbis et urticā, H.: rapto, V.: Parcius, H.: Vivitur ex rapto, O.; cf. studia, quibus antea delectabamur, nunc etiam vivimus, which were formerly my delight, are now my life.—To live, pass the time, reside, dwell, be: extra urbem: Cypri, N.: in litteris vivere: unis moribus et numquam mutatis legibus: convenienter naturae: cum Pansā vixi in Pompeiano: ecquis me hodie vivit fortunatior? T.: ego vivo miserrimus: illā (sorte) Contentus vivat, H.: quoniam vivitur non cum perfectis hominibus, sed, etc.—Prov.: animum secum esse secumque ut dicitur, vivere, i. e. for its own sake.—To live well, live at ease, enjoy life: quando vivemus?: vive valeque, farewell, H.: vivite, silvae, fare ye well, V.—To live, last, endure, remain, be remembered: Vivet extento Proculeius aevo, H.: per omnia saecula famā, O.: tacitum vivat sub pectore volnus, V.: das nostro victurum nomen amori, O.: mihi Scipio vivit tamen semperque vivet.
    * * *
    vivere, vixi, victus V
    be alive, live; survive; reside

    Latin-English dictionary > vīvō

  • 12 q.v.

    • see Qvod vive

    Latin Quotes (Latin to English) > q.v.

  • 13 exsupero

    ex-sŭpĕro ( exup-), āvi, ātum ( gen. plur. part. sync. exsuperantum, Varr. L. L. 7, § 18 Müll.), 1, v. n. and a. (mostly poet. and in post-Aug. prose).
    I.
    Neutr., to mount up, appear above (very rare).
    A.
    Lit.: exsuperant flammae;

    furit aestus ad auras,

    Verg. A. 2, 759.—
    B.
    Trop., to get the upper hand, to overcome, prevail, excel:

    sol et vapor omnis,

    Lucr. 5, 385:

    arma capessant, Et si non poterunt exsuperare, cadant,

    Ov. F. 6, 372:

    praesens dolor,

    Lucr. 6, 1277:

    quantum ipse feroci Virtute exsuperas,

    Verg. A. 12, 20:

    Hannibal exsuperans astu,

    Sil. 1, 57.—
    II.
    Act., to project or tower above any thing, to surmount, rise above, exceed.
    A.
    Lit.:

    vites exsuperant ulmos,

    Plin. 14, 1, 3, § 12:

    exsuperat jugum,

    passes over, Verg. A. 11, 905:

    clivum,

    Sen. Ep. 31:

    amnem,

    Plin. 6, 17, 21, § 62:

    Nilus exsuperavit sedecim cubita,

    id. 18, 18, 47, § 168; cf.:

    binas libras ponderis,

    id. 9, 17, 30, § 64.—
    B.
    Trop.
    1.
    To surpass, exceed: quis homo te exsuperavit usquam gentium impudentiā? Poët. ap. Cic. Tusc. 4, 36, 77:

    omnes Tarquinios superbiā,

    Liv. 3, 11, 13:

    genus morum nobilitate,

    Ov. Tr. 4, 4, 2:

    aliquid latitudine,

    Plin. 2, 11, 8, § 50:

    laudes alicujus,

    Liv. 28, 43, 7:

    cuncta exsuperans patrimonia census,

    Juv. 10, 13:

    tu vero, pater, vive et me quoque exsupera,

    survive, outlive, Val. Max. 5, 9 fin.:

    aestatem,

    to outlast, Plin. 14, 2, 4, § 33.—
    2.
    To be too much for, to overpower, overcome: id summum exsuperat Jovem, Poët. in Cic. Div. 2, 10, 25:

    materia vires exsuperante meas,

    Ov. Tr. 1, 5, 56:

    caecum consilium,

    Verg. A. 7, 591:

    multitudo Gallorum, sensum omnem talis damni exsuperans,

    Liv. 7, 24, 2.—Hence, exsŭpĕrans ( exup-), antis, P. a. (acc. to I. B.), surpassing, excellent, supreme (post-class.):

    mulier exsuperanti forma,

    Gell. 6, 8, 3.— Comp.: uter esset exsuperantior, certabatur, Gell. 14, 3, 11.— Sup., App. Dogm. Plat. 1, p. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > exsupero

  • 14 Janus

    Jānus, i, m. [root i, ire, prop. a going, a going through, passage; cf. janua], an old Italian deity. He was represented with a face on the front and another on the back of his head, Ov. F. 1, 245;

    hence, anceps,

    id. M. 14, 334. The month of January, Mensis Jani, Ov. F. 2, 51, was sacred to him, as were all other beginnings. The myth makes him a king of Latium or Etruria, where he hospitably received Saturn when expelled by Jupiter from Crete, Macr. S. 1, 7, 8, 9. He had a small temple in the Forum, with two doors opposite to each other, which in time of war stood open and in time of peace were shut;

    the temple was thrice closed on this account: in the time of Numa, after the first Punic war, and after the battle of Actium,

    Ov. F. 1, 281. With reference to his temple, the deity was called Janus geminus, or Janus Quirinus, Macr. S. 1, 9; Suet. Aug. 22; for which, poet.:

    Janus Quirini,

    Hor. C. 4, 15, 9.—Joined with pater:

    Januspater,

    Gell. 5, 12, 5.—
    II.
    Transf.
    A.
    The temple of Janus:

    Janum ad infimum Argiletum indicem pacis bellique fecit,

    Liv. 1, 19; cf. Hor. Ep. 1, 20, 1.—
    B.
    An arched passageway, covered passage, arcade:

    janos tres faciendos locavit,

    Liv. 41, 27; 2, 49; Cic. N. D. 2, 27, 67; Suet. Aug. 31.—
    C.
    In partic., [p. 1013] Jani, four arched passages in the Roman Forum, where the merchants and moneychangers had their stand:

    qui Puteal Janumque timet, celeresque Calendas,

    Ov. R. Am. 561:

    haec Janus summus ab imo Prodocet,

    Hor. Ep. 1, 1, 54:

    postquam omnis res mea Janum Ad medium fracta est,

    id. S. 2, 3, 18; Cic. Off. 2, 25, 90; id. Phil. 6, 5, 15 al.—
    D.
    A year:

    vive, vale et totidem venturos congere Janos, quot, etc.,

    Aus. Ep. 20, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > Janus

  • 15 Memor

    1.
    mĕmor, ŏris (anciently memoris, memore, acc. to Prisc. p. 772 P.; comp. memorior, id. p. 699 P.), adj. [Sanscr. root smar-, in smarti, memory; smara, love; Gr. martus, witness; merimna, care; cf.: memoria, mora, etc., not from memini], mindful of a thing, remembering; constr. with gen., with acc. and inf., with a rel,clause, and absol.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen.:

    ut memor esses sui,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    se eorum facti memorem fore,

    Caes. B. C. 1, 13:

    generis,

    Sall. C. 60, 7:

    pristinarum virtutum,

    Nep. Hann. 12 fin.:

    quique sui memores alios fecere merendo,

    Verg. A. 6, 664:

    nostri,

    Hor. C. 3, 27, 14; 1, 33, 1:

    vale nostri memor,

    Juv. 3, 318.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    memor Lucullum periisse,

    Plin. 25, 3, 7, § 25:

    memor objectum ab eo sibi,

    Suet. Aug. 28.—
    (γ).
    With a rel. -clause:

    memor, quo ordine quisque discubuerat,

    Quint. 11, 2, 13:

    vive memor, quam sis aevi brevis,

    Hor. S. 2, 6, 97.—
    (δ).
    Absol.:

    memorem et gratum esse,

    Cic. Fam. 13, 25: et bene apud memores veteris stat gratia facti, grateful. Verg. A. 4, 539: cf. 6, 664 supra:

    ipsa memor praecepta canam,

    Hor. S. 2, 4, 11; id. A. P. 368:

    pectus,

    Juv. 11, 28.—Prov.:

    mendacem memorem esse oportet,

    a liar should have a good memory, Quint. 4, 2, 91.—
    B.
    Trop., of inanim. things et cadum Marsi memorem duelli, which remembers the Marsian war, i. e. was made during that war, Hor. C. 3, 14, 18:

    medium erat in Anco ingenium, et Numae et Romuli memor,

    Liv. 1, 32:

    lingua,

    Ov. Am. 3, 14, 48:

    pectus,

    id. H. 13, 66:

    auris,

    id. ib. 20, 98:

    cura,

    id. P 4, 2, 7:

    manus,

    id. ib. 1, 4, 56:

    saevae Junonis ira,

    vindictive, avenging, Verg. A. 1, 4:

    supplicium exempli parum memoris legum humanarum,

    unmindful of, not observing, Liv. 1, 28.—
    II.
    Esp.
    A.
    That easily remembers, possessed of a good memory:

    homo ingeniosus ac memor,

    Cic. de Or. 3, 50, 194.—
    B.
    Poet., transf., that reminds one of a thing:

    nostri memorem sepulcro Scalpe querelam,

    Hor. C. 3, 11, 51:

    impressit memorem dente labris notam,

    id. ib. 1, 13, 12:

    indicii memor poena,

    Ov. M. 4, 190:

    tabellae,

    id. ib. 8, 744:

    versus,

    id. P. 2, 7, 33.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    mĕmŏre, by heart, readily (ante-class.): cum ista memore meministi, Pompon. ap. Non. 514, 23 (Com. Rel. v. 109 Rib.).—
    B. 1.
    From memory, by personal recollection:

    oratio est habita memoriter,

    Cic. Ac. 2, 19, 63:

    omnes ordines memoriter salutavit,

    Suet. Ner. 10:

    Q. Mucius multa narrare de Laelio memoriter et jucunde solebat,

    Cic. Lael. 1, 1.—
    2.
    Esp.
    (α).
    With a good memory, by ready recollection:

    ista exposuisti, ut tam multa, memoriter, ut tam obscura, dilucide,

    Cic. Fin. 4, 1, 1:

    ut memoriter me Sauream vocabat,

    Plaut. As. 3, 2, 38:

    hic quidem quae illic sunt res gestae memorat memoriter,

    id. Am. 1, 1, 261:

    hem istuc si potes memoriter meminisse,

    id. Capt. 2, 1, 53; cf. Afran. ap. Charis. 1, p. 89 P. (Com. Fragm. v. 365 Rib.).—
    (β).
    Fully, accurately, correctly, Ter. Eun. 5, 3, 6; id. Phorm. 2, 3, 47:

    memoriter respondeto ad ea quae rogāro,

    Cic. Vatin. 4, 10:

    nostra Aratea memoriter a te pronuntiata sunt,

    id. Div. 2, 5, 14; Auct. ad Her. 3, 17, 30:

    tu, qui tam memoriter tenes omnes,

    Plin. Ep. 6, 33, 11 (cf. Madv. ad Cic. Fin. 1, 10, 34).
    2.
    Mĕmor, ŏris, m., a Roman surname, lnscr. Mur. 1128, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > Memor

  • 16 memor

    1.
    mĕmor, ŏris (anciently memoris, memore, acc. to Prisc. p. 772 P.; comp. memorior, id. p. 699 P.), adj. [Sanscr. root smar-, in smarti, memory; smara, love; Gr. martus, witness; merimna, care; cf.: memoria, mora, etc., not from memini], mindful of a thing, remembering; constr. with gen., with acc. and inf., with a rel,clause, and absol.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen.:

    ut memor esses sui,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    se eorum facti memorem fore,

    Caes. B. C. 1, 13:

    generis,

    Sall. C. 60, 7:

    pristinarum virtutum,

    Nep. Hann. 12 fin.:

    quique sui memores alios fecere merendo,

    Verg. A. 6, 664:

    nostri,

    Hor. C. 3, 27, 14; 1, 33, 1:

    vale nostri memor,

    Juv. 3, 318.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    memor Lucullum periisse,

    Plin. 25, 3, 7, § 25:

    memor objectum ab eo sibi,

    Suet. Aug. 28.—
    (γ).
    With a rel. -clause:

    memor, quo ordine quisque discubuerat,

    Quint. 11, 2, 13:

    vive memor, quam sis aevi brevis,

    Hor. S. 2, 6, 97.—
    (δ).
    Absol.:

    memorem et gratum esse,

    Cic. Fam. 13, 25: et bene apud memores veteris stat gratia facti, grateful. Verg. A. 4, 539: cf. 6, 664 supra:

    ipsa memor praecepta canam,

    Hor. S. 2, 4, 11; id. A. P. 368:

    pectus,

    Juv. 11, 28.—Prov.:

    mendacem memorem esse oportet,

    a liar should have a good memory, Quint. 4, 2, 91.—
    B.
    Trop., of inanim. things et cadum Marsi memorem duelli, which remembers the Marsian war, i. e. was made during that war, Hor. C. 3, 14, 18:

    medium erat in Anco ingenium, et Numae et Romuli memor,

    Liv. 1, 32:

    lingua,

    Ov. Am. 3, 14, 48:

    pectus,

    id. H. 13, 66:

    auris,

    id. ib. 20, 98:

    cura,

    id. P 4, 2, 7:

    manus,

    id. ib. 1, 4, 56:

    saevae Junonis ira,

    vindictive, avenging, Verg. A. 1, 4:

    supplicium exempli parum memoris legum humanarum,

    unmindful of, not observing, Liv. 1, 28.—
    II.
    Esp.
    A.
    That easily remembers, possessed of a good memory:

    homo ingeniosus ac memor,

    Cic. de Or. 3, 50, 194.—
    B.
    Poet., transf., that reminds one of a thing:

    nostri memorem sepulcro Scalpe querelam,

    Hor. C. 3, 11, 51:

    impressit memorem dente labris notam,

    id. ib. 1, 13, 12:

    indicii memor poena,

    Ov. M. 4, 190:

    tabellae,

    id. ib. 8, 744:

    versus,

    id. P. 2, 7, 33.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    mĕmŏre, by heart, readily (ante-class.): cum ista memore meministi, Pompon. ap. Non. 514, 23 (Com. Rel. v. 109 Rib.).—
    B. 1.
    From memory, by personal recollection:

    oratio est habita memoriter,

    Cic. Ac. 2, 19, 63:

    omnes ordines memoriter salutavit,

    Suet. Ner. 10:

    Q. Mucius multa narrare de Laelio memoriter et jucunde solebat,

    Cic. Lael. 1, 1.—
    2.
    Esp.
    (α).
    With a good memory, by ready recollection:

    ista exposuisti, ut tam multa, memoriter, ut tam obscura, dilucide,

    Cic. Fin. 4, 1, 1:

    ut memoriter me Sauream vocabat,

    Plaut. As. 3, 2, 38:

    hic quidem quae illic sunt res gestae memorat memoriter,

    id. Am. 1, 1, 261:

    hem istuc si potes memoriter meminisse,

    id. Capt. 2, 1, 53; cf. Afran. ap. Charis. 1, p. 89 P. (Com. Fragm. v. 365 Rib.).—
    (β).
    Fully, accurately, correctly, Ter. Eun. 5, 3, 6; id. Phorm. 2, 3, 47:

    memoriter respondeto ad ea quae rogāro,

    Cic. Vatin. 4, 10:

    nostra Aratea memoriter a te pronuntiata sunt,

    id. Div. 2, 5, 14; Auct. ad Her. 3, 17, 30:

    tu, qui tam memoriter tenes omnes,

    Plin. Ep. 6, 33, 11 (cf. Madv. ad Cic. Fin. 1, 10, 34).
    2.
    Mĕmor, ŏris, m., a Roman surname, lnscr. Mur. 1128, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > memor

  • 17 memoriter

    1.
    mĕmor, ŏris (anciently memoris, memore, acc. to Prisc. p. 772 P.; comp. memorior, id. p. 699 P.), adj. [Sanscr. root smar-, in smarti, memory; smara, love; Gr. martus, witness; merimna, care; cf.: memoria, mora, etc., not from memini], mindful of a thing, remembering; constr. with gen., with acc. and inf., with a rel,clause, and absol.
    I.
    In gen.
    (α).
    With gen.:

    ut memor esses sui,

    Ter. And. 1, 5, 46:

    se eorum facti memorem fore,

    Caes. B. C. 1, 13:

    generis,

    Sall. C. 60, 7:

    pristinarum virtutum,

    Nep. Hann. 12 fin.:

    quique sui memores alios fecere merendo,

    Verg. A. 6, 664:

    nostri,

    Hor. C. 3, 27, 14; 1, 33, 1:

    vale nostri memor,

    Juv. 3, 318.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    memor Lucullum periisse,

    Plin. 25, 3, 7, § 25:

    memor objectum ab eo sibi,

    Suet. Aug. 28.—
    (γ).
    With a rel. -clause:

    memor, quo ordine quisque discubuerat,

    Quint. 11, 2, 13:

    vive memor, quam sis aevi brevis,

    Hor. S. 2, 6, 97.—
    (δ).
    Absol.:

    memorem et gratum esse,

    Cic. Fam. 13, 25: et bene apud memores veteris stat gratia facti, grateful. Verg. A. 4, 539: cf. 6, 664 supra:

    ipsa memor praecepta canam,

    Hor. S. 2, 4, 11; id. A. P. 368:

    pectus,

    Juv. 11, 28.—Prov.:

    mendacem memorem esse oportet,

    a liar should have a good memory, Quint. 4, 2, 91.—
    B.
    Trop., of inanim. things et cadum Marsi memorem duelli, which remembers the Marsian war, i. e. was made during that war, Hor. C. 3, 14, 18:

    medium erat in Anco ingenium, et Numae et Romuli memor,

    Liv. 1, 32:

    lingua,

    Ov. Am. 3, 14, 48:

    pectus,

    id. H. 13, 66:

    auris,

    id. ib. 20, 98:

    cura,

    id. P 4, 2, 7:

    manus,

    id. ib. 1, 4, 56:

    saevae Junonis ira,

    vindictive, avenging, Verg. A. 1, 4:

    supplicium exempli parum memoris legum humanarum,

    unmindful of, not observing, Liv. 1, 28.—
    II.
    Esp.
    A.
    That easily remembers, possessed of a good memory:

    homo ingeniosus ac memor,

    Cic. de Or. 3, 50, 194.—
    B.
    Poet., transf., that reminds one of a thing:

    nostri memorem sepulcro Scalpe querelam,

    Hor. C. 3, 11, 51:

    impressit memorem dente labris notam,

    id. ib. 1, 13, 12:

    indicii memor poena,

    Ov. M. 4, 190:

    tabellae,

    id. ib. 8, 744:

    versus,

    id. P. 2, 7, 33.—Hence, adv., in two forms.
    A.
    mĕmŏre, by heart, readily (ante-class.): cum ista memore meministi, Pompon. ap. Non. 514, 23 (Com. Rel. v. 109 Rib.).—
    B. 1.
    From memory, by personal recollection:

    oratio est habita memoriter,

    Cic. Ac. 2, 19, 63:

    omnes ordines memoriter salutavit,

    Suet. Ner. 10:

    Q. Mucius multa narrare de Laelio memoriter et jucunde solebat,

    Cic. Lael. 1, 1.—
    2.
    Esp.
    (α).
    With a good memory, by ready recollection:

    ista exposuisti, ut tam multa, memoriter, ut tam obscura, dilucide,

    Cic. Fin. 4, 1, 1:

    ut memoriter me Sauream vocabat,

    Plaut. As. 3, 2, 38:

    hic quidem quae illic sunt res gestae memorat memoriter,

    id. Am. 1, 1, 261:

    hem istuc si potes memoriter meminisse,

    id. Capt. 2, 1, 53; cf. Afran. ap. Charis. 1, p. 89 P. (Com. Fragm. v. 365 Rib.).—
    (β).
    Fully, accurately, correctly, Ter. Eun. 5, 3, 6; id. Phorm. 2, 3, 47:

    memoriter respondeto ad ea quae rogāro,

    Cic. Vatin. 4, 10:

    nostra Aratea memoriter a te pronuntiata sunt,

    id. Div. 2, 5, 14; Auct. ad Her. 3, 17, 30:

    tu, qui tam memoriter tenes omnes,

    Plin. Ep. 6, 33, 11 (cf. Madv. ad Cic. Fin. 1, 10, 34).
    2.
    Mĕmor, ŏris, m., a Roman surname, lnscr. Mur. 1128, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > memoriter

  • 18 mutuum

    mūtŭus, a, um, adj. [1. muto], borrowed, lent (class.).
    I.
    Lit.:

    nullus est tibi, quem roges mutuom Argentum,

    to lend you money, Plaut. Ps. 1, 3, 60; id. Pers. 1, 1, 44:

    mutuum talentum dare,

    to lend, advance, id. Trin. 4, 3, 48:

    mutuum argentum quaerere,

    to seek to borrow money, id. Pers. 1, 1, 5:

    huic drachmarum argenti haec mille dederat mutuom,

    Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    nam si mutuas (sc. minas) non potero, certumst sumam faenore,

    Plaut. As. 1, 3, 95: mutuas pecunias sumere ab aliquo, to borrow or raise money of any one, Cic. Phil. 10, 11, 26:

    mutuum frumentum dare,

    to lend, id. Agr. 2, 30, 83:

    si quoi mutuom quid dederis, fit pro proprio perditum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 44.—
    2.
    Subst.: mūtŭum, i, n., a loan:

    mutui datio,

    a lending, Gai. Inst. 3, 90; Dig. 12, 1, 2.—In dat.: mutuo, by or upon a loan:

    aut sumtum aliunde, ut mutuo, aut factum ab ipso,

    Cic. Or. 24, 86:

    petere mutuo naves, pecuniam,

    Just. 17, 2, 13:

    mutuo sumamus pecunias in tributa regis,

    Vulg. 2 Esdr. 5, 4; cf. adv. mutuo, infra; and Krebs, Antibarb. p. 731.—
    B.
    Trop.:

    si pudoris egeas, sumas mutuum,

    borrow shame, if you have none, Plaut. Am. 2, 2, 187: ego cum illā facere nolo mutuum: Pa. Quid ita? Ph. Quia proprium facio;

    amo pariter semul,

    i. e. I do not want to borrow her love, but to possess it as my own, id. Curc. 1, 1, 47.—
    II.
    Transf., in return, in exchange, reciprocal, mutual:

    olores mutuā carne vescuntur inter se,

    eat one another, Plin. 10, 23, 32, § 63:

    funera,

    Verg. A. 10, 755:

    vulnera,

    wounds inflicted by each on the other, Just. 13, 8:

    officia,

    Cic. Fam. 13, 65, 1:

    aemulatio virtutis,

    Just. 22, 4:

    nox omnia erroris mutui implevit,

    on both sides, Liv. 4, 41:

    odia,

    Tac. A. 14, 3:

    accusatio,

    id. ib. 6, 4:

    mutuum facere,

    to do the same, return like for like, Plaut. Trin. 2, 4, 37: ut amore perdita est haec misera! Pyr. Mutuum fit (sc. a me), I do the same, return like for like, id. Mil. 4, 6, 38: per mutua, mutually, on or from one another:

    pedibus per mutua nexis,

    Verg. A. 7, 66. So, mutua:

    inter se mortales mutua vivunt,

    Lucr. 2, 76:

    e laevo sit mutua dexter,

    again, on the other hand, id. 4, 325 (302):

    mutuus ut nos Affectus petere auxilium juberet,

    Juv. 15, 149: —Hence, adv., in three forms.
    A.
    mū-tŭō, in return, by turns, reciprocally, mutually (class.; cf.: invicem, vicissim): studia officii mutuo inter nos certatim constiterunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3: me mutuo diligas, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    exercere officia cum multis,

    Suet. Aug. 53: cum de se mutuo sentire provinciam crederet, that it was disposed towards him as he was towards it, Auct. B. Alex. 48.—
    B.
    mūtŭē, mutually, in return (class.):

    respondere,

    Cic. Fam. 5, 7, 2 (al. mutuo):

    respondisse,

    id. ib. 5, 2, 4 (al. mutuo).—
    C.
    mūtŭĭter, mutually, in return (anteclass.): vive, meque ama mutuiter, Varr. ap. Non. 513, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > mutuum

  • 19 mutuus

    mūtŭus, a, um, adj. [1. muto], borrowed, lent (class.).
    I.
    Lit.:

    nullus est tibi, quem roges mutuom Argentum,

    to lend you money, Plaut. Ps. 1, 3, 60; id. Pers. 1, 1, 44:

    mutuum talentum dare,

    to lend, advance, id. Trin. 4, 3, 48:

    mutuum argentum quaerere,

    to seek to borrow money, id. Pers. 1, 1, 5:

    huic drachmarum argenti haec mille dederat mutuom,

    Ter. Heaut. 3, 3, 40:

    nam si mutuas (sc. minas) non potero, certumst sumam faenore,

    Plaut. As. 1, 3, 95: mutuas pecunias sumere ab aliquo, to borrow or raise money of any one, Cic. Phil. 10, 11, 26:

    mutuum frumentum dare,

    to lend, id. Agr. 2, 30, 83:

    si quoi mutuom quid dederis, fit pro proprio perditum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 44.—
    2.
    Subst.: mūtŭum, i, n., a loan:

    mutui datio,

    a lending, Gai. Inst. 3, 90; Dig. 12, 1, 2.—In dat.: mutuo, by or upon a loan:

    aut sumtum aliunde, ut mutuo, aut factum ab ipso,

    Cic. Or. 24, 86:

    petere mutuo naves, pecuniam,

    Just. 17, 2, 13:

    mutuo sumamus pecunias in tributa regis,

    Vulg. 2 Esdr. 5, 4; cf. adv. mutuo, infra; and Krebs, Antibarb. p. 731.—
    B.
    Trop.:

    si pudoris egeas, sumas mutuum,

    borrow shame, if you have none, Plaut. Am. 2, 2, 187: ego cum illā facere nolo mutuum: Pa. Quid ita? Ph. Quia proprium facio;

    amo pariter semul,

    i. e. I do not want to borrow her love, but to possess it as my own, id. Curc. 1, 1, 47.—
    II.
    Transf., in return, in exchange, reciprocal, mutual:

    olores mutuā carne vescuntur inter se,

    eat one another, Plin. 10, 23, 32, § 63:

    funera,

    Verg. A. 10, 755:

    vulnera,

    wounds inflicted by each on the other, Just. 13, 8:

    officia,

    Cic. Fam. 13, 65, 1:

    aemulatio virtutis,

    Just. 22, 4:

    nox omnia erroris mutui implevit,

    on both sides, Liv. 4, 41:

    odia,

    Tac. A. 14, 3:

    accusatio,

    id. ib. 6, 4:

    mutuum facere,

    to do the same, return like for like, Plaut. Trin. 2, 4, 37: ut amore perdita est haec misera! Pyr. Mutuum fit (sc. a me), I do the same, return like for like, id. Mil. 4, 6, 38: per mutua, mutually, on or from one another:

    pedibus per mutua nexis,

    Verg. A. 7, 66. So, mutua:

    inter se mortales mutua vivunt,

    Lucr. 2, 76:

    e laevo sit mutua dexter,

    again, on the other hand, id. 4, 325 (302):

    mutuus ut nos Affectus petere auxilium juberet,

    Juv. 15, 149: —Hence, adv., in three forms.
    A.
    mū-tŭō, in return, by turns, reciprocally, mutually (class.; cf.: invicem, vicissim): studia officii mutuo inter nos certatim constiterunt, Lepid. ap. Cic. Fam. 10, 34, 3: me mutuo diligas, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 15, 4:

    exercere officia cum multis,

    Suet. Aug. 53: cum de se mutuo sentire provinciam crederet, that it was disposed towards him as he was towards it, Auct. B. Alex. 48.—
    B.
    mūtŭē, mutually, in return (class.):

    respondere,

    Cic. Fam. 5, 7, 2 (al. mutuo):

    respondisse,

    id. ib. 5, 2, 4 (al. mutuo).—
    C.
    mūtŭĭter, mutually, in return (anteclass.): vive, meque ama mutuiter, Varr. ap. Non. 513, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > mutuus

  • 20 praesum

    (α).
    With dat.:

    omnibus Druidibus praeest unus,

    Caes. B. G. 6, 12:

    qui oppido praeerat,

    id. ib. 2, 6:

    regionibus,

    id. ib. 5, 22:

    provinciae,

    Sall. C. 42, 3:

    censor factus, severe praefuit ei potestati,

    Nep. Cat. 2, 3:

    classi,

    to have the command of the fleet, Caes. B. C. 3, 25:

    exercitui,

    id. ib. 3, 57:

    alicui negotio,

    to have charge of it, to carry it on, id. ib. 3, 61:

    ei studio,

    Cic. de Or. 1, 55, 235:

    artificio,

    id. Fin. 4, 27, 76:

    vigiliis,

    to superintend, Sall. C. 30, 6:

    regiis opibus,

    Nep. Con. 4, 3:

    rebus regiis,

    id. Phoc. 3, 4:

    statuis faciendis,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 144:

    aedibus, i. e. aedilem esse,

    Dig. 1, 2, 2: mercimoniis, Cod. 5, 5, 7.—
    (β).
    Absol.:

    praeesse in provinciā,

    to be governor, Cic. Verr. 2, 3, 77, § 180.—
    II.
    Transf.
    A.
    To be the chief person, to take the lead in any thing:

    non enim paruit ille Ti. Gracchi temeritati, sed praefuit,

    Cic. Lael. 11, 37:

    qui non solum interfuit his rebus, sed etiam praefuit,

    id. Fam. 1, 8, 1:

    illi crudelitati non solum praeesse, verum etiam interesse,

    id. Att. 9, 6, 7.—
    B.
    To protect, defend ( poet.):

    stant quoque pro nobis, et praesunt moenibus Urbis,

    Ov. F. 5, 135.—Hence, praesens, entis ( abl. sing. of persons usually praesente; of things, praesenti), adj.
    A.
    That is before one, in sight or at hand, present, in person (rarely of the immediate presence of the speaker or writer, for which the proper case of hic is used; cf. Krebs, Antibarb. p. 908, and v. infra):

    assum praesens praesenti tibi,

    I am with you, Plaut. Most. 5, 1, 27: non quia ades praesens, dico hoc, because you happen to be present, Ter. Ad. 3, 3, 39:

    quo praesente,

    in whose presence, Cic. de Or. 1, 24, 112:

    quod adest quodque praesens est,

    id. Off. 1, 4, 11; so,

    nihil nisi praesens et quod adest,

    id. Fin. 1, 17, 55:

    vivi atque praesentes,

    id. Off. 1, 44, 156:

    praesens tecum egi,

    myself, in person, id. Fam. 2, 7, 4:

    perinde ac si ipse interfuerit, et praesens viderit,

    id. Inv. 1, 54, 104:

    praesens sermo,

    communication by word of mouth, id. Q. Fr. 2, 8, 1:

    praesens in praesentem multa dixerat,

    id. Att. 11, 12, 1; Ter. Ad. 4, 5, 34: praesente for praesentibus (ante-class.): praesente amicis, Pompon. ap. Don. ad Ter. Eun. 4, 3, 7; so, testibus, id. ap. Non. 154, 17:

    his,

    Att. ib. 154, 19:

    suis,

    Fenest. ib. 154, 20:

    omnibus,

    Nov. ib. 154, 23: legatis, Varr. ap. Don. Ter. Eun. 4, 3, 7: nobis, Ter. ib.—
    2.
    Esp., of time:

    narratio praeteritarum rerum aut praesentium,

    Cic. Part. Or. 4, 13:

    non solum inopia praesentis, sed etiam futuri temporis,

    Caes. B. C. 1, 52 init.:

    praesens tempus futuri metu perdere,

    Sen. Ep. 24, 1:

    tempus enim tribus partibus constat, praeterito, praesente, futuro,

    id. ib. 124, 17.—Esp. in opp. to other times referred to:

    quanta tempestas invidiae nobis si minus in praesens tempus... at in posteritatem impendeat,

    Cic. Cat. 1, 9, 22:

    et reliqui temporis recuperandi ratio, et praesentis tuendi,

    id. Att. 8, 9, 3:

    et consiliorum superiorum conscientiā et praesentis temporis moderatione me consoler,

    id. Fam. 9, 16, 6; id. Fl. 1, 3.—Very rarely alone, of the times of the writer or speaker. as opp. to the times of which he speaks:

    quod pietas principis nostri praesentium quoque temporum decus fecit,

    Quint. 3, 7, 9:

    vive moribus praeteritis, loquere verbis praesentibus,

    now in use, Gell. 1, 10, 4.—Also of a time spoken of, present to the mind, existing:

    movit Scipionem cum fortuna pristina viri, praesenti fortunae conlata,

    Liv. 30, 13, 8:

    populo erat persuasum, et adversas superiores et praesentes secundas res accidisse, etc.,

    Nep. Alcib. 6, 2:

    praetor factus non solum praesenti bello,

    id. Them. 2, 1:

    et praesens aetas et posteritas deinde mirata est,

    Curt. 9, 10, 28:

    praesentem saevitiam melioris olim fortunae recordatione allevabant,

    Tac. A. 14, 63: in praesens tempus, and more freq. absol., in praesens, for the present:

    pleraque differat, et praesens in tempus omittat,

    Hor. A. P. 44; so (opp. in posteritatem) Cic. Cat 1, 9, 22:

    si fortuna in praesens deseruit,

    Tac. H. 4, 58; cf.:

    laetus in praesens animus,

    Hor. C. 2, 16, 25: ad praesens tempus, or simply ad praesens, for the present:

    Harpagus ad praesens tempus dissimulato dolore,

    for the moment, Just. 1, 5, 7:

    quod factum aspere acceptum ad praesens, mox, etc.,

    at the time, Tac. A. 4, 31; 40:

    munimentum ad praesens, in posterum ultionem,

    id. H. 1, 44; Suet. Tit. 6:

    vocem adimere ad praesens,

    for a short time, Plin. 8, 22, 34, § 80: praesenti tempore and in praesenti, at present, now:

    praesenti tempore,

    Ov. F. 3, 478:

    haec ad te in praesenti scripsi, ut speres,

    Cic. Fam. 2, 10, 4:

    in praesenti,

    Nep. Att. 12, 5; Liv. 34, 35, 11.—Prov.: praesenti fortuna pejor est futuri metus, Ps.-Quint. Decl. 12, 15.— Subst.: praesentĭa, ĭum, n., present circumstances, the present state of affairs:

    cum hortatur ferenda esse praesentia,

    Suet. Aug. 87:

    praesentia sequi,

    Tac. H. 4, 59:

    ex praeteritis enim aestimari solent praesentia,

    Quint. 5, 10, 28:

    sed penitus haerens amor fastidio praesentium accensus est,

    Curt. 8, 3, 6.—Esp., in phrase in praesentia (sc. tempora), for the present, at this time, under present circumstances:

    hoc video in praesentia opus esse,

    Cic. Att. 15, 20, 4:

    providere quid oneris in praesentia tollant,

    id. Verr. 2, 3, 1, § 1:

    quae in praesentia in mentem mihi venerunt,

    id. Fam. 4, 5, 1; id. Fin. 5, 8, 21; Liv. 31, 22, 8; 33, 27, 10; 33, 28, 6; Tac. Agr. 31; 39; Suet. Tib. 22; id. Claud. 4; Ter. Phorm. 5, 2, 14; Plin. 12, 3, 7, § 14.—Very rarely in praesentia, at hand, on hand, on the spot:

    id quod in praesentia vestimentorum fuit, arripuit,

    Nep. Alcib. 10, 5; cf.: in re praesenti, infra: in rem praesentem venire, to go to the place itself, go to the very spot, for the sake of a closer examination, Cic. de Or. 1, 58, 250:

    in rem praesentem venias oportet, quia homines amplius oculis quam auribus credunt,

    Sen. Ep. 6, 5: in rem praesentem perducere audientes, to transport one's hearers to the very spot, Quint. 4, 2, 123: in re praesenti, in the place itself, on the spot:

    in re praesenti, ex copiā piscariā consulere, quid emam, aequom est,

    when I am on the spot, Plaut. Cas. 2, 8, 65; Liv. 40, 9:

    eodem anno inter populum Carthaginiensem et regem Masinissam in re praesenti disceptatores Romani de agro fuerunt,

    id. 40, 17; Quint. 6, 2, 31:

    praesenti bello,

    while war is raging, Nep. Them. 2, 1; so sup.:

    quod praesentissimis quibusque periculis desit,

    Quint. 10, 7, 1; and comp.:

    jam praesentior res erat,

    Liv. 2, 36, 5.—
    B.
    That happens or is done immediately, immediate, instant, prompt, ready, direct:

    praesens poena sit,

    the punishment might be instant, Cic. Div. 2, 59, 122:

    preces,

    immediate, not delayed, Prop. 2, 23, 64 (3, 28, 12):

    mercari praesenti pecuniā,

    with ready money, cash, Plaut. Capt. 2, 2, 8; Cic. Clu. 12, 34:

    numerare praesentes denarios ducentos,

    Petr. 109:

    nummi,

    id. 137:

    supplicium,

    instant execution, Tac. A. 1, 38:

    Maelium praesenti morte multavit,

    Flor. 1, 26:

    praesens debitum,

    Dig. 12, 1, 9; 20, 1, 13: praesenti die dari, in ready money:

    quoties in obligationibus dies non ponitur, praesenti die pecunia debetur,

    ib. 45, 1, 41:

    libertatem aut praesenti die, aut sub condicione dare,

    ib. 28, 7, 22.—Hence, adv.: prae-sens (opp. in diem), forthwith, immediately:

    si, cum in diem mihi deberetur, fraudator praesens solverit,

    in ready money, in cash, Dig. 42, 9, 10:

    quod vel praesens vel ex die dari potest,

    ib. 7, 1, 4.—
    C.
    That operates immediately or quickly, instant, prompt, efficacious, powerful (i. q. valens):

    praesens auxilium oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 107:

    non ulla magis praesens fortuna laborum est,

    no more effective cure for their troubles, Verg. G. 3, 452:

    quo non praesentius ullum, Pocula si quando saevae infecere novercae,

    id. ib. 2, 127:

    si quid praesentius audes,

    more effective, bolder, id. A. 12, 152:

    praesentissimum remedium,

    Col. 6, 14; Plin. 28, 5, 14, § 53.—With objectclause:

    o diva... Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel, etc.,

    mighty, able, Hor. C. 1, 35, 2.—
    D.
    Of disposition or character, present, collected, resolute:

    animo virili praesentique ut sis, para,

    Ter. Phorm. 5, 8, 64:

    si cui virtus animusque in pectore praesens,

    Verg. A. 5, 363:

    animus acer et praesens,

    Cic. de Or. 2, 20, 84:

    non plures, sed etiam praesentioribus animis,

    Liv. 31, 46:

    praesentissimo animo pugnare, Auct. B. Alex. 40: Crassus, ut praesens ingenio semper respondit,

    Plin. 17, 1, 1, § 4.—
    E.
    Present, aiding, favoring, propitious:

    Hercules tantus, et tam praesens habetur deus,

    Cic. Tusc. 1, 12, 28; id. N. D. 2, 2, 6; 3, 5, 11:

    deus,

    Ter. Phorm. 2, 2, 31; cf.:

    tu dea, tu praesens, nostro succurre labori,

    Verg. A. 9, 404:

    modo diva triformis Adjuvet, et praesens ingentibus adnuat ausis,

    Ov. M. 7, 178.— Comp.:

    nihil illo (praesagio) praesentius,

    Flor. 4, 7, 9.—
    F.
    Appropriate, pertinent, timely:

    praesens hic quidemst apologus,

    Plaut. Stich. 4, 1, 38; cf.:

    en hercle praesens somnium,

    id. Mil. 2, 4, 41.

    Lewis & Short latin dictionary > praesum

См. также в других словарях:

  • vive — vive …   Dictionnaire des rimes

  • Vive — Vive …   Wikipédia en Français

  • vive ! — ● vive ! interjection (de vivre) Cri par lequel on exprime un souhait de longue vie ou son admiration, ou une simple approbation : Vive ou vivent les vacances ! Vive la République ! ● vive ! (difficultés) interjection (de …   Encyclopédie Universelle

  • Vive — (v[=e]v). [F., imperative sing. pres. fr. vivre to live, L. vivere.] Long live, that is, success to; as, vive le roi, long live the king; vive la bagatelle, success to trifles or sport. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ViVe — Senderlogo Allgemeine Informationen Empfang: VHF, Kabel Länder …   Deutsch Wikipedia

  • vive! — vive!, plur vivent! Interj. (Accompagné du nom de qqn que l on acclame et à qui l on souhaite longue vie.) Vive le roi! Par ext. Vive la République! Vive (ou, plus rare, vivent) les vacances! …   Encyclopédie Universelle

  • vive — (interj.) 1590s (in vive le roi), from French, lit. long live ; French equivalent of VIVA (Cf. viva) (q.v.). Jocular phrase vive la différence in reference to the difference between men and women is recorded from 1963. Also in vive la bagatelle,… …   Etymology dictionary

  • vive — Vive. s. f. Espece de poisson de mer du genre de ceux qui font leurs petits vivants. Une grosse vive. la chair de la vive est ferme & de bon goust …   Dictionnaire de l'Académie française

  • Vive — (v[imac]v), a. [L. vivus: cf. F. vif. See {Vivid}.] Lively; animated; forcible. [Obs.] Bacon. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ViVe — (Visión Venezuela) est une chaine de télévision à vocation culturelle fondée par le gouvernement national du Venezuela en 2003 dont l objectif consiste à la diffusion d informations liées au processus politique du pays et la promotion de la… …   Wikipédia en Français

  • vive — [vēv] v.impersonal v.imper. 〚Fr〛 long live (someone or something specified)!: used in exclamations of acclaim * * * …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»