Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

titulum

  • 1 titulum

    1. titulum, ī, n., s. titulus, a. Ende .
    ————————
    2. titulum, ī, n., der Schutzgraben vor den Lagertoren, Hygin. de mun. castr. 50, Vgl. F.F. Stolle Das Heer und Lager der Römer. Straßburg 1912. S. 119 ff.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > titulum

  • 2 titulum [1]

    1. titulum, ī, n., s. titulus, a. Ende /.

    lateinisch-deutsches > titulum [1]

  • 3 titulum [2]

    2. titulum, ī, n., der Schutzgraben vor den Lagertoren, Hygin. de mun. castr. 50, Vgl. F.F. Stolle Das Heer und Lager der Römer. Straßburg 1912. S. 119 ff.

    lateinisch-deutsches > titulum [2]

  • 4 titulus

    titulus, ī, m., der Titel, die Überschrift, Aufschrift, I) eig.: 1) im allg., nominis, Liv.: ire per titulum vetiti nominis, einen verbotenen Namen darauf schreiben, Ov.: quorum titulus per colla pependit, der feil gebotenen Sklaven, Prop.: titulus inscriptus, der Preis für sich feilbietende Dirnen, Sen. rhet.: titulum inscribere lamnae, Liv.: per titulos memoresque fastos, Inschriften auf Statuen, Triumphbogen usw., Hor.: in libro, cui Parmenides titulus est, Gell.: huius liber, cui Octavio titulus est, Lact.: Senecae liber, cui titulus est »Quare bonis etc.", Lact.: in libris (Gellii), quibus titulus est Noctium Atticarum, Augustin. – 2) insbes.: a) eine Aufschrift an einem Hause, das zu verkaufen od. zu vermieten ist der Anschlag, sub titulum nostros misit avara lares, hat habsüchtig mein Haus zum Verkauf gebracht (= es dahin gebracht, daß ich mein Haus verkaufen mußte), Ov.: so auch ire per titulum lares, durch Anschlag feilgeboten werden, Prop. – b) die Grabschrift, Sen. u. Plin. ep.: tit. sepulcri, Iuven. – II) übtr.: 1) der Titel = a) der ehrenvolle Name, die ehrenvolle Benennung, der Ehrenname, Ehrentitel, consulatus, Cic.: coniugis, Ov.: per titulos ingredimurque tuos, besingen deine Ehrenstellen, Verdienste, Taten, Ov.: titulum servatae pubis Achivae, den Ruhm, die Griechen gerettet zu haben, Ov.: te titulum mortis habere meae, daß man von dir sage, du seiest schuld an meinem Tode, Ov.: nocturnis titulos imponimus actis, Ov. – b) das Ansehen, der Glanz, par titulo tantae gloriae fuit, Liv. 7, 1, 10; so auch Stat. silv. 2, 7, 62. – 2) der Titel, das Aushängeschild = der äußerliche Grund, die Ursache, der Vorwand (vgl. Weißenb. Liv. 34, 59, 1), haud parva res (lex) sub titulo primā specie minime atroci ferebatur, Liv.: quem titulum praetenderitis, Liv.: honestiorem causam libertatis quam servitutis praetexi titulo (zum Au., als Au.), Liv.: cum patre suo gerentes bellum Romanos speciosum Graeciae liberandae tulisse titulum, hätten die Befr. Gr. zum scheinbaren Vorwand genommen, Liv.: titulus donetur amicae, es muß heißen, es sei ihretwegen geschehen, sie muß glauben, sie sei die Ursache, Ov. – 3) das Zeichen, Kennzeichen, ciconia titulus tepidi temporis, Petron. 55, 6. – / Nbf. titelus, Inscr. b. Perret Catac. de Rome p. 170. no. 41: tētulus, de Rossi inscr. Chr. I, 491: titolus, Corp. inscr. Lat. 5, 914. – Nbf. titulum, ī, n., Corp. inscr. Lat. 6, 8012 u. 9199; vgl. Gloss. IV, 397, 23.

    lateinisch-deutsches > titulus

  • 5 titulus

    titulus, ī, m., der Titel, die Überschrift, Aufschrift, I) eig.: 1) im allg., nominis, Liv.: ire per titulum vetiti nominis, einen verbotenen Namen darauf schreiben, Ov.: quorum titulus per colla pependit, der feil gebotenen Sklaven, Prop.: titulus inscriptus, der Preis für sich feilbietende Dirnen, Sen. rhet.: titulum inscribere lamnae, Liv.: per titulos memoresque fastos, Inschriften auf Statuen, Triumphbogen usw., Hor.: in libro, cui Parmenides titulus est, Gell.: huius liber, cui Octavio titulus est, Lact.: Senecae liber, cui titulus est »Quare bonis etc.", Lact.: in libris (Gellii), quibus titulus est Noctium Atticarum, Augustin. – 2) insbes.: a) eine Aufschrift an einem Hause, das zu verkaufen od. zu vermieten ist der Anschlag, sub titulum nostros misit avara lares, hat habsüchtig mein Haus zum Verkauf gebracht (= es dahin gebracht, daß ich mein Haus verkaufen mußte), Ov.: so auch ire per titulum lares, durch Anschlag feilgeboten werden, Prop. – b) die Grabschrift, Sen. u. Plin. ep.: tit. sepulcri, Iuven. – II) übtr.: 1) der Titel = a) der ehrenvolle Name, die ehrenvolle Benennung, der Ehrenname, Ehrentitel, consulatus, Cic.: coniugis, Ov.: per titulos ingredimurque tuos, besingen deine Ehrenstellen, Verdienste, Taten, Ov.: titulum servatae pubis Achivae, den Ruhm, die Griechen gerettet zu haben, Ov.: te titulum mortis habere meae, daß
    ————
    man von dir sage, du seiest schuld an meinem Tode, Ov.: nocturnis titulos imponimus actis, Ov. – b) das Ansehen, der Glanz, par titulo tantae gloriae fuit, Liv. 7, 1, 10; so auch Stat. silv. 2, 7, 62. – 2) der Titel, das Aushängeschild = der äußerliche Grund, die Ursache, der Vorwand (vgl. Weißenb. Liv. 34, 59, 1), haud parva res (lex) sub titulo primā specie minime atroci ferebatur, Liv.: quem titulum praetenderitis, Liv.: honestiorem causam libertatis quam servitutis praetexi titulo (zum Au., als Au.), Liv.: cum patre suo gerentes bellum Romanos speciosum Graeciae liberandae tulisse titulum, hätten die Befr. Gr. zum scheinbaren Vorwand genommen, Liv.: titulus donetur amicae, es muß heißen, es sei ihretwegen geschehen, sie muß glauben, sie sei die Ursache, Ov. – 3) das Zeichen, Kennzeichen, ciconia titulus tepidi temporis, Petron. 55, 6. – Nbf. titelus, Inscr. b. Perret Catac. de Rome p. 170. no. 41: tētulus, de Rossi inscr. Chr. I, 491: titolus, Corp. inscr. Lat. 5, 914. – Nbf. titulum, ī, n., Corp. inscr. Lat. 6, 8012 u. 9199; vgl. Gloss. IV, 397, 23.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > titulus

  • 6 titulus

    tĭtŭlus, i (collat. form, n.:

    HOC TITVLVM,

    Inscr. Fabr. 8, 47; Inscr. Cardin. Dipl. 22), m. [root ti- of tinô, timaô], a superscription, inscription, label, litle; a ticket, bill, placard, notice that a thing is to be sold or let (syn. index).
    I.
    Lit. (esp. freq. after the Aug. per.):

    aram condidit dedicavitque cum ingenti rerum ab se gestarum titulo,

    Liv. 28, 46, 16:

    virtutes in aevum Per titulos memoresque fastos Aeternet,

    Hor. C. 4, 14, 4: dant munera templis;

    Addunt et titulum: titulus breve carmen habebat,

    Ov. M. 9, 793:

    cumque ducum titulis oppida capta legat,

    id. Tr. 4, 2, 20: titulus nomenque libelli. Ov. R. Am. 1:

    librorum,

    Quint. 2, 14, 4:

    titulum scribere,

    Col. 9, praef. §

    2: quorum titulus per barbara colla pependit,

    i. e. of slaves put up for sale, Prop. 4, 5, 51: paterae, quas cum titulo nominis Camilli ante Capitolium constat positas esse, Liv. 6, 4, 3:

    signa cum titulo lamnae aëneae inscripto,

    id. 23, 19, 18:

    patrem familias canibus objecit, cum hoc titulo,

    Suet. Dom. 10:

    cras bibet aliquid, cujus patriam titulumque senectus delevit,

    Juv. 5, 34:

    sepulcri,

    epitaph, id. 6, 230; cf.:

    cinerem sine titulo, sine nomine jacere,

    Plin. Ep. 6, 10, 3; so of an epitaph, id. ib. 9, 19, 3:

    domus proscribebatur, si quis emere, si quis conducere vellet: venit Athenodorus, legit titulum auditoque pretio, etc.,

    the bill, the notice of sale, Plin. Ep. 7, 27, 7; cf. poet.:

    ite sub titulum lares,

    Tib. 2, 4, 54:

    sub titulum nostros misit lares,

    Ov. R. Am. 302.—
    II.
    Transf.
    A.
    Like our title for an honorable appellation, title of honor, glory:

    sustinere titulum consulatus,

    Cic. Pis. 9, 19:

    quos si titulus hic (sapientis) delectat,

    id. Tusc. 5, 10, 30:

    servatae pubis Achivae,

    Ov. M. 7, 56:

    qui stupet in titulis et imaginibus,

    Hor. S. 1, 6, 17; id. C. 4, 14, 4; id. S. 2, 3, 212:

    et domus est titulis utraque fulta suis,

    Prop. 4 (5), 11, 32; Ov. F. 2, 16; 1, 602; id. M. 7, 448; 12, 334.—
    B.
    Repute, renown, fame:

    par titulo tantae gloriae fuit,

    Liv. 7, 1, 10; Stat. S. 2, 7, 62:

    prioris perpetrati belli titulus,

    Liv. 28, 41, 3; cf.:

    quid in purpurā istā aliud quam victoriarum mearum titulos geris?

    Just. 18, 7, 13:

    titulo Spartanae victoriae inflatus,

    Curt. 10, 10, 14:

    captae urbis titulo cedens,

    id. 6, 6, 33.—
    C.
    A sign, token:

    ciconia, titulus tepidi temporis,

    Petr. 55.—
    D.
    A cause or reason alleged, a pretence, pretext (so perh. not ante-Aug.; cf.:

    causa, nomen): non vos pro Graeciae libertate tantum dimicare: quamquam is quoque egregius titulus esset, etc.,

    Liv. 36, 17, 13:

    praetendere titulum belli,

    id. 37, 54, 13:

    honestiorem causam libertatis quam servitutis praetexi titulo,

    id. 34, 59, 1 Weissenb. ad loc.:

    sub titulo aequandarum legum nostra jura oppressa,

    id. 3, 67, 9:

    sub honorificentissimo ministerii titulo,

    Vell. 2, 45, 4:

    ipse (probabatur) accepisse HS. decem milia foedissimo quidem titulo,

    Plin. Ep. 2, 11, 23:

    transfugae titulo Babyloniam proficiscitur,

    Just. 1, 10, 16:

    erat hic quidem titulus cum Graecis coëundi,

    id. 5, 1, 8; 11, 10, 10; 15, 4, 13:

    titulum sollemnis officii occulto sceleri praeferentes,

    Curt. 5, 10, 12:

    titulus facinori speciosus praeferebatur,

    id. 7, 5, 20. —
    E.
    The title of a book (post-Aug.; cf.

    index): M. Tullius in ipsis librorum quos hac de re primum scripserat titulis,

    Quint. 2, 14, 4:

    materiam (libri) ex titulo cognosces,

    Plin. Ep. 5, 15, 3:

    cui vix voluminum suorum frontes maxime placent titulique,

    Sen. Tranq. 9, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > titulus

  • 7 titulus

    tĭtŭlus, i, m. [st2]1 [-] inscription, écriteau (au cou d'un esclave, d'un condamné), étiquette (du vin). [st2]2 [-] affiche de vente. [st2]3 [-] titre (d'un livre), intitulé (d'un chapitre). [st2]4 [-] inscription funéraire, épitaphe. [st2]5 [-] titre de gloire, titre d'honneur, gloire, honneur, renommée. [st2]6 [-] titre de noblesse, noblesse. [st2]7 [-] prétexte. [st2]8 [-] marque, signe, indice.    - sub titulum mittere, Ov.: mettre en vente.    - titulo Spartanae victoriae inflatus, Curt. 10, 10, 14: gonflé par sa renommée due à sa victoire sur Sparte.    - regis exspectabat adventum, captae urbis titulo cedens, Curt. 6, 6, 33: il attendait l'arrivée du roi, lui laissant l'honneur d'avoir pris la ville.    - titulus clementiae petebatur, Tac.: il voulait se donner les honneurs de la clémence.    - praetendere titulum belli, Liv. 37, 54, 13: se donner un prétexte pour faire la guerre.    - (sub) titulo + gén.: sous prétexte de.    - titulo officii, Just.: sous prétexte de remplir un devoir. - voir hors site titulus.
    * * *
    tĭtŭlus, i, m. [st2]1 [-] inscription, écriteau (au cou d'un esclave, d'un condamné), étiquette (du vin). [st2]2 [-] affiche de vente. [st2]3 [-] titre (d'un livre), intitulé (d'un chapitre). [st2]4 [-] inscription funéraire, épitaphe. [st2]5 [-] titre de gloire, titre d'honneur, gloire, honneur, renommée. [st2]6 [-] titre de noblesse, noblesse. [st2]7 [-] prétexte. [st2]8 [-] marque, signe, indice.    - sub titulum mittere, Ov.: mettre en vente.    - titulo Spartanae victoriae inflatus, Curt. 10, 10, 14: gonflé par sa renommée due à sa victoire sur Sparte.    - regis exspectabat adventum, captae urbis titulo cedens, Curt. 6, 6, 33: il attendait l'arrivée du roi, lui laissant l'honneur d'avoir pris la ville.    - titulus clementiae petebatur, Tac.: il voulait se donner les honneurs de la clémence.    - praetendere titulum belli, Liv. 37, 54, 13: se donner un prétexte pour faire la guerre.    - (sub) titulo + gén.: sous prétexte de.    - titulo officii, Just.: sous prétexte de remplir un devoir. - voir hors site titulus.
    * * *
        Titulus, tituli, pen. corr. masc. gen. Plin. iunior. Un tiltre et escripteau qu'on fait sur quelque chose pour congnoistre que c'est, Une superscription.
    \
        Titulus. Ouid. Tiltre d'honneur et de louange.
    \
        Penes C. Luctatium prioris Punici perpetrati belli titulus fuit. Liu. Luctatius a eu l'honneur et la louange de, etc.
    \
        Facilis titulus. Ouid. Gloire facilement acquise.
    \
        Reddere titulum meritis. Ouid. Bailler à aucun quelque tiltre honorable pour ses merites et haults faicts.
    \
        Excusare se aliquo titulo. Paulus iuriscons. Soubz ombre de quelque chose, Soubz couleur et pretexte, Soubz tiltre de, etc.

    Dictionarium latinogallicum > titulus

  • 8 titulus

    ī m.
    2) подпись ( tituli et imagines H); заглавие, заголовок ( libelli O)
    3) надгробная надпись, эпитафия (t. sepulcri J, PJ)
    4) объявление (о продаже, сдаче внаём и пр.)
    5) почётное звание, славное имя (conjugis O; sapientis C); почёт, честь, слава
    titulum mortis alicujus habere O — быть причиной чьей-л. смерти
    6) pl. подвиги, заслуги (magnificus titulis suis, sc. Theseus O)
    per titulos alicujus ingredi O — воспевать чьи-л. подвиги
    speciosum titulum alicujus rei ferre L (praetendĕre L, preferre QC, praetexere T) — выставлять что-л. в качестве благовидного предлога
    sub tituloпод предлогом (alicujus rei L etc.)
    8) (пред)вестник (t. tepidi temporis, sc. ciconia PS ap. Pt)
    t., qui videtur excusare Tert — обстоятельство, которое кажется извиняющим

    Латинско-русский словарь > titulus

  • 9 Quod scripsi, scripsi

    Что написал, то написал.
    Евангелие от Иоанна, 19, 19-22: Scripsit autem et titulum Pilatus et posuit super crucem. Erat autem scriptum: Jesus Nazarenus, Rex Judaeorum. Hunc ergo titulum multi Judaeorum legerunt, quia prope civitatem erat locus, ubi crucifixus est Jesus. Et erat scriptuiri hebraice, graece et latine. Dicebant ergo Pilato pontifices Judaeorum: Nolite scribere Rex Judaeorum, sed quia ipse dixit: Rex sum Judaeorum. Respondit Pilatus: Quod scripsi, scripsi. "Сделал Пилат и надпись и укрепил на кресте. И было написано: Иисус из Назарета, царь иудейский. Эту надпись читали многие иудеи, ибо место, где был распят Иисус, находилось близ города; а написано было по-еврейски, по-гречески и по-латински. И вот священники иудейские говорили Пилату: Не пиши: Царь иудейский, а напиши, что он сам говорил: Я царь иудейский. Пилат же ответил: Что я написал, то написал".
    О "Вешних водах" я - как вообще о всех вещах неоконченных и сданных в архив - перестал думать. Я рад, что иные кушают, да похваливают, а кто выплевывает - это его дело. Пусть берется за другие яства. Quod scripsi, scripsi. (И. С. Тургенев - Я. П. Полонскому, 2.(14.)Ш 1872.)
    Религиозный переворот, который произошел во мне, носит рассудочный характер, - его осуществлял мой разум, а не блаженная чувствительность, и постель больного здесь, в сущности, ни при чем. В этом я твердо убежден. На меня снизошли великие, возвышенные, страшные мысли, но то были мысли, молнии света, а не фосфоресцирующие пары религиозных испражнений. Я так настаиваю на этом, чтобы вы не воображали, что если я сам займусь подготовкой собрания сочинений, то тайком что-нибудь вычеркну из него; quod scripsi, scripsi. (Генрих Гейне - Юлиусу Кампе, 1.VII 1850.)
    Ценность Золя и его произведений не в том, в чем его видит Золя, теоретик и доктринер. К счастью, наряду с неважным теоретиком, в нем живет великий художник и сильный, прямой, честный характер, кладущий печать на все его творения. В этом их ценность, их чистое золото, и поэтому Золя может гордо сказать о себе: quod scripsi - scripsi. (Иван Франко, Эмиль Золя, его жизнь и сочинения.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quod scripsi, scripsi

  • 10 praetendo

    praetendo, ĕre, tendi, tentum - tr. - [st1]1 [-] tendre en avant, tendre devant.    - membrana cordi praetenditur, Plin. 11, 197: une membrane s'étend devant le coeur.    - praetendere saepem segeti, Virg. G. 1, 270: étendre une haie devant la moisson.    - praetendere vestem ocellis, Ov. Am. 3, 6, 79: étendre sa robe devant ses yeux. [st1]2 [-] tendre devant soi.    - praetendere ramum olivae, Virg. En. 8, 116: tendre un rameau d'olivier.--- cf. Virg. G. 4, 230.    - nec conjugis umquam praetendi taedas, Virg. En. 4, 338: je n'ai jamais fait briller à tes yeux les flambeaux de l'hymen.    - praetenta tela tenent, Ov. M. 8, 341: ils tiennent des épieux tendus devant eux.    - passif praetendi: s'étendre devant, être situé devant.    - Baeticae praetenditur Lusitania, Plin. 3, 6: devant la Bétique s'étend la Lusitanie.    - cf. Virg. En. 6, 60 ; Liv. 10, 2, 5 ; Tac. An. 2, 56. [st1]3 [-] mettre en avant.    - praetendere aliquid alicus rei: mettre en avant qqch comme excuse à qqch.    - hominis doctissimi nomen tuas immanibus moribus praetendis, Cic. Vat. 14: tu couvres du nom de ce grand philosophe tes moeurs abominables.    - praetendere legem postulationi suae, Liv. 3, 45, 1: mettre en avant une loi pour justifier une réclamation. --- cf. Liv. 3, 47, 5.    - praetendere titulum belli adversus aliquem, Liv. 37, 54, 13: invoquer un motif de guerre contre qqn.    - ignorantia praetendi non potest, Quint. 7, 1, 35: on ne peut prétexter, alléguer l'ignorance.    - praetendere + prop. inf.: alléguer que, prétexter que. --- Tac. An. 6, 18. [st1]4 [-] rappeler, réclamer (une dette).    - debitum praetendere, Dig. 2, 14, 9: réclamer une dette.
    * * *
    praetendo, ĕre, tendi, tentum - tr. - [st1]1 [-] tendre en avant, tendre devant.    - membrana cordi praetenditur, Plin. 11, 197: une membrane s'étend devant le coeur.    - praetendere saepem segeti, Virg. G. 1, 270: étendre une haie devant la moisson.    - praetendere vestem ocellis, Ov. Am. 3, 6, 79: étendre sa robe devant ses yeux. [st1]2 [-] tendre devant soi.    - praetendere ramum olivae, Virg. En. 8, 116: tendre un rameau d'olivier.--- cf. Virg. G. 4, 230.    - nec conjugis umquam praetendi taedas, Virg. En. 4, 338: je n'ai jamais fait briller à tes yeux les flambeaux de l'hymen.    - praetenta tela tenent, Ov. M. 8, 341: ils tiennent des épieux tendus devant eux.    - passif praetendi: s'étendre devant, être situé devant.    - Baeticae praetenditur Lusitania, Plin. 3, 6: devant la Bétique s'étend la Lusitanie.    - cf. Virg. En. 6, 60 ; Liv. 10, 2, 5 ; Tac. An. 2, 56. [st1]3 [-] mettre en avant.    - praetendere aliquid alicus rei: mettre en avant qqch comme excuse à qqch.    - hominis doctissimi nomen tuas immanibus moribus praetendis, Cic. Vat. 14: tu couvres du nom de ce grand philosophe tes moeurs abominables.    - praetendere legem postulationi suae, Liv. 3, 45, 1: mettre en avant une loi pour justifier une réclamation. --- cf. Liv. 3, 47, 5.    - praetendere titulum belli adversus aliquem, Liv. 37, 54, 13: invoquer un motif de guerre contre qqn.    - ignorantia praetendi non potest, Quint. 7, 1, 35: on ne peut prétexter, alléguer l'ignorance.    - praetendere + prop. inf.: alléguer que, prétexter que. --- Tac. An. 6, 18. [st1]4 [-] rappeler, réclamer (une dette).    - debitum praetendere, Dig. 2, 14, 9: réclamer une dette.
    * * *
        Praetendo, praetendis, praetendi, praetentum et praetensum, praetendere. Sueton. Mettre et tendre au devant.
    \
        Praetendere auribus. Plinius iunior. Bouscher, ou estouper ses oreilles.
    \
        Praetendere sepem segeti. Virgil. Faire une haye entour une piece de terre de bled.
    \
        Aliquid praetendere. Plin. iunior. Se targer et couvrir de quelque chose, Prendre quelque couleur et pretexte.
    \
        Quum loricatus in foro ambularet, praetendebat se id metu facere. Quintil. Il disoit pour son excuse que, etc. ou il faisoit semblant que c'estoit, etc.
    \
        Duo praetendunt vnum debitum. Paulus. Ils sont deux qui pretendent une mesme debte, Chascun d'eulx dit la chose luy estre deue.
    \
        Fumos manu praetendere. Virgil. Porter et tendre avec sa main.

    Dictionarium latinogallicum > praetendo

  • 11 titulus

        titulus ī, m    [cf. τίω, τιμή], a superscription, inscription, label, title, ticket, bill, placard, notice: aram dedicavit cum rerum gestarum titulo, L.: dant munera templis; Addunt et titulum, titulus breve carmen habebat, O.: signa cum titulo lamnae aëneae inscripto, L.: sepulcri, epitaph, Iu.: Sub titulum nostros misit lares, i. e. at public sale, O.— An honorable appellation, title of honor, glory, name, title. consulatūs: quos si titulus hic (sapientis) delectat: Qui stupit in titulis et imaginibus, H.: titulos annosque tuos numerare, O.— Repute, renown, fame: prioris belli, L.: titulo Spartanae victoriae inflatus, Cu.— An alleged cause, pretence, pretext: non vos pro Graeciae libertate tantum dimicare; quamquam is quoque egregius titulus esset, etc., L.: honestiorem causam libertatis quam servitutis praetexi titulo, i. e. was a more respectable pretext, L.: titulus facinori speciosus praeferebatur, Cu.
    * * *
    title (person/book); label; heading; placard/tablet; pretext, ostensible motive; distinction, claim to fame; honor; reputation; inscription; monument (Plater)

    Latin-English dictionary > titulus

  • 12 Продажа

    - venditio (bonorum); venus, -us m; alienatio;

    • совершить сделку продажи - venditionem adimplere;

    • проскрипции и продажа имущества - proscriptiones venditionesque; venditum;

    • торговая сделка состоит из купли и продажи - constat negotiatio ex empto et vendito;

    • рабы, выставленные на продажу - pueri venales;

    • пускать в продажу - mittere sub titulum;

    • быть выставленным на продажу - ire sub titulum; stare (certo aere);

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Продажа

  • 13 effemino

    ef-fēmino, āvī, ātum, āre [ femina ]
    1) делать женоподобным, расслаблять, изнеживать (animos Cs; corpus animumque virilem Sl)
    3) позорить, осквернять ( titulum anni Cld)

    Латинско-русский словарь > effemino

  • 14 praefero

    prae-fero, tulī, lātum, ferre
    2) выставлять вперёд, держать впереди ( manūs cautas O)
    alicujus rei speciem или titulum alicui rei p. QC — скрывать что-л. под видом чего-л.
    5) предпочитать (aliquid alicui rei J; p. antiques novis M)
    p. aliquem alicui O etc. — отдать кому-л. предпочтение перед кем-л.
    6) проявлять, выказывать ( avaritiam C); явно показывать, выражать, обнаруживать (dolorem animi vultu QC; raotum animi oculis QC); высказывать ( judicium L)
    se p. alicui Cs — проявить себя (отличиться) перед кем-л.
    8) упреждать, преждевременно пользоваться (diem triumphi p. L)
    9) pass. praeferri ехать мимо, проезжать (praelatus equo T; praeter castra praelati L)

    Латинско-русский словарь > praefero

  • 15 praescribo

    prae-scrībo, scrīpsī, scrīptum, ere
    1) писать впереди, надписывать ( nomen libro AG)
    p. titulum alicui rei AG — озаглавить что-л.
    auctoritates praescriptae C — указанные впереди (сенатского постановления) имена присутствующих на заседании сенаторов
    2) чертить, вычерчивать ( praescripta lineamenta PM)
    3) предписывать, определять, устанавливать (jura civibus C; finem rebus Ter)
    4) намечать (formam futuri principatus T)
    5) юр. представлять возражения, возражать ( alicui C)
    6) ссылаться в оправдание, использовать в виде предлога ( aliquem T)
    7) диктовать, внушать ( carmina alicui Tib)

    Латинско-русский словарь > praescribo

  • 16 ascribo

    a-scrībo (ad-scrībo), scrīpsī, scrīptum, ere = επιγράφω, I) bei-, zuschreiben, schreibend beifügen, hinzusetzen, A) eig.: a) übh.: ascr. MAGNO, Cic.: illud, quod ascripsit, Cic.: causam mortis, Curt. – m. Ang. an wen? durch Dat., alci totiens salutem, Cic.: salutem plurimam alci (an jmd. einen herzlichen Gruß beifügen lassen, jmd. herzlich grüßen lassen), Cic. – m. Ang. wem? wozu? durch Dat., nomen suum emptioni, Cic.: Alexandri nomini regis titulum, Curt.: poenam foederibus, Cic.: motis senatu notas, Liv. – m. Ang. wohin? durch in m. Akk., alqd in eandem legem, Cic. – m. Ang. wo? durch in m. Abl., diem in epistula, Cic.: litteram ι (ἰῶτα) dativis casibus in ultima parte, Quint. – m. Ang. worüber? durch de m. Abl., tum ascripsit de locis, in quibus senatus consultum fieri iure posset, Gell. 14, 7, 7. – m. Ang. als wen? durch Prädik.-Acc., statuarum titulis (auf die usw.) se pronepotem Q. Catuli, Suet. Galb. 2. – b) zuschreiben = durch eine schriftliche Erklärung für jmd. od. etw. einsetzen, zuordnen, bestimmen, post aliquod tempus alios (legatos) ascribi iubent, Phaedr.: tutor his (verst. mulieribus) Graecorum legibus ascribendus fuit, Cic. – bes. im Testamente, alci legatum, Plin. ep., u. sibi legatum, Suet. – eine Person m. Ang. als wen? durch Prädik.-Acc., alqm alci cohaeredem, Suet.: alqm tutorem liberis, Cic. – c) in eine Liste, unter die Liste der u. der Pers. mit einschreiben, mit eintragen, mit einzeichnen, alcis nomen in albo profitentium citharoedorum, Suet. Ner. 21: ascribi inter homines, Oros. 6, 22. – bes. α) in die Bürgerliste, Romano censui, Oros. 6, 22. – u. als Bürger, alqm in civitatem, Cic.: im Passiv, ascriptum esse in id municipium, Cic.: ascriptum esse foederatis civitatibus u. in foederatis civitatibus, Cic.: alqm ascriptum Heracliensem dicere, für einen mit eingeschriebenen Heraklienser erklären, Cic. – β) als neue Kolonisten, colonos u. novos colonos, Liv.: m. Ang. wohin? durch Acc. der Ortsnamen od. durch Adv., colonos Venusiam, Liv.: veteranos Tarentum et Antium, Tac.: colonos eo (dahin) trecentos, Liv.: tertia pars agri adempta est, quo (wohin), si vellent, novos colonos ascribere possent, Liv. – γ) als Soldaten in die Stammrollen eintragen, urbanae militiae ascribi, Tac. hist. 2, 94: als überzählig, ascriptivi dicti, quod olim ascribebantur inermes, armatis militibus qui succederent, si quis eorum deperisset, Varr. LL. 7, 56: iure iurando se constrinxit, ne quem ascriptum (Überzähligen, Supernumerären) id est vacantivum (Dienstfreien) haberet, Lampr. Alex. Sev. 15, 3 ed. Peter (vgl. ascripticius, -ivi). – B) übtr.: a) zuordnen = festsetzen, bestimmen, ascriptus poenae dies, Phaedr.: u. habebit quisque quantum ille dies primus ascripsit, Sen. – b) zu einer Zahl, Klasse usw., unter eine Zahl zählen, rechnen, einer Klasse usw. beizählen, m. Ang. wozu? worunter? durch ad od. in m. Akk. u. durch bl. Dat., hunc ad tuum numerum (zur Zahl der Deinigen) libenter ascribito, Cic.: tu vero me ascribe in talem numerum, Cic.: ad hoc genus narrationes apologorum, Cic.: alqm ordinibus deorum, Hor.: alqm numinibus, Plin.: poëtas Satyris, Hor.: Peucinorum nationes Germanis, Tac.: Scythas Asiae, Curt.: alqm antiquis temporibus, Tac.: alcis sententiam suae, Cic. – m. Ang. als wen? durch einen Prädik.-Acc., alqm tertium ad amicitiam, Cic.: vulgo hominum opinio socium me ascribit tuis laudibus, Cic. – im Passiv m. Prädik.-Nom., utinam ego tertius vobis amicus ascriberer! Cic.: unus A. Gabinius belli maritimi rerumque gestarum Cn. Pompeio socius ascribitur (wird beigesellt betrachtet als usw.), Cic. – c) zuschreiben = beilegen, beimessen, hoc sibi exemplum, auf sich beziehen, Phaedr. 4, 3, 6. – bes. jmdm. als Urheber, panaces dis inventoribus, Plin.: alci incommodum, Cic. – d) einen Beinamen sich zulegen, Germanici et Parthici nomen, Spart. Carac. 10, 6. – e) als Attribut beilegen, quia illi deo (Iovi) ales (aquila) ascribitur, Plin. 10, 18. – II) auf etw. daraufschreiben, daraufsetzen, als Aufschrift auf etw. anbringen, m. Ang. wohin? durch ad m. Akk., ad statuam eius adscriptum est: ›Pater argentarius etc.‹, Suet. Aug. 70, 2. – m. Ang. wem? worauf? durch Dat., marmori Praxitelem (den Namen des Pr.), Phaedr. 5. pr. 6: tumulo ascripserant ›Pro libertate eos occubuisse‹, Suet. Aug. 12: ascriptum et columnis ›iam Gallos eum cantando excitasse‹, Suet. Ner. 45. – III) mit etw. als Aufschrift oder Inschrift versehen, Victoriola, quae ipsius nomine ascriptum orbem tenebat, Spart. Alex. Sev. 22, 3. – / Parag. Infin. Praes. Pass. adscribier, Plaut. Pers. 69.

    lateinisch-deutsches > ascribo

  • 17 deascio

    de-ascio, āvī, ātum, āre, I) mit der Axt behauen, glätten, deasciatus stipes, Prud. perist. 10, 381. – II) mit der Mauerkelle abreiben, -vernichten, quisquis hunc titulum (monumenti) deasciaverit, Corp. inscr. Lat. 14, 1153. – scherzh. übtr., jmd. um sein Geld beschummeln, prellen, Plaut. mil. 884.

    lateinisch-deutsches > deascio

  • 18 immerens

    im-merēns, entis (in u. mereo), unverdient, unschuldig, v. Menschen, Ter., Nep., Hor. u.a. – v. Lebl., interdum quae immerentia sunt (was keine Schuld daran hat) supremi fati titulum occupant, Val. Max. 9, 12, 8. – Adv. immerenter, Val. Max. 6, 2. ext. 1.

    lateinisch-deutsches > immerens

  • 19 mitto

    mitto, mīsī, missum, ere, gehen-, laufen lassen, u. zwar in doppelter Beziehung, sowohl = »gehen-, laufen machen (faire aller)«, als auch »zulassen, daß etw. geht, läuft (laisser aller)«, I) gehen-, laufen lassen = schicken, senden, A) im allg.: 1) eig.: α) lebende Objj.: quo mittis istanc, quaeso? iube maneat, Ter.: mittor ad matrem, Ov.: m. servulum ad eam in urbem, Ter.: legati a rege ad me missi, Cic. – equitatum omnem ante se m., Caes.: ante m. equites, Caes., minimos (v. Elefanten), Solin. – adversus quos mille Aetoli missi, Liv. – m. alqm in od. sub Tartara od. ad umbras ante diem, od. ad Stygias undas, poet. = töten, Ov. – alqm in exsilium, Liv., Sen. rhet. u.a. – alqm sub iugum, Caes. u. Liv. (dagegen sub iugo = unter dem Joche weg entlassen, Liv.). – inermos singulos prae se, Sall. – equum medios per ignes, Hor. – ipse tibi me ab alto mittit, Stat. – alci subsidium, auxilia, Cic. u.a. – m. Auslassung des persönl. Obj., misit circum amicos, schickte (Boten, Sklaven) bei den Freunden umher, Suet. – β) lebl. Objj.: vestem, Ov.: currum in arcem, Ov.: litteras ad alqm od. alci, Cic. u.a.: libellum ad alqm, Catull.: alci carmina, Catull. – alci salutem, einen Gruß senden, sagen lassen, Ov.; vgl. Ba. in epistula nullam salutem mittere adscriptam solet? Sy. Ita militaris disciplina est, Ballio: manu salutem mittunt benevolentibus, eādem malam rem mittunt malevolentibus, Plaut. – m. ausgelass. sächl. Obj., cui tamen de mensa misit, Cic. – γ) lebenbe u. lebl. Obj., zugl. m. Angabe des Zweckes, filium suum foras ad propinquum suum quendam ad cenam, Cic. – alqm ad mortem, Cic., od. morti, Plaut., od. neci, Ov., in den Tod senden. – alqm ad negotium, ad bellum, Sall. u.a. (s. Fabri Sall. Iug. 65, 3). – alqm in negotium, auf den Handel sch., handeln lassen, Cic.: greges in pascua, Verg. – alqm alci auxilio od. subsidio, Cic., Caes. u.a., od. in auxilium, Iustin., ad subsidium, Auct. b. Hisp. 9, 1. – als publiz. t. t., pullarium in auspicium, Liv.: centurias in suffragium, abstimmen lassen, Liv.: iudices in consilium, sich beraten lassen, Cic.; vgl. deos in consilium de te mittis, rufst die G. zu Richtern über dich auf, Plin. pan. – alqm cum exercitu ad obtinendas Hispanias, Sall., od. ad visendas ordinandasque provincias, Vell. – ne mittas quidem visendi causā quemquam, Ter. – me visendae mitte uxori, Ter. – legatos de deditione ad alqm, Caes.: mittere u. obviam mittere alci litteras de etc., Cic. – m. folg. Finalsatz (m. ut u. Konj.), missus sum, te ut requirerem, Ter. – m. folg. Relativsatz, misit ad eum nuntios, qui postularent, Caes.: m. legatos Romam, qui senatum docerent de etc., Sall.: u. ohne pers. Obj., misi pro amicitia qui hoc ei diceret, Cic. – m. folg. 1. Supin., legatos ad Caesarem rogatum auxilium, Caes.: exclusi eos, quos tu ad me salutatum mane miseras, Cic.: u. ohne pers. Objj., mittit rogatum vasa ea, Cic.: non meā culpā saepe ad vos oratum mitto, Sall. – m. folg. Infin. (s. Dräger Hist. Synt.2 2, 369 ff.), parasitum misi nudiusquartus Cariam (nach K.) petere argentum, Plaut.: reddere hoc, non perdere erus me misit, Plaut.: in Oceanum mittit me, quaerere gemmas, Prop.: quo (wohin er) decimam Herculis ferre a Carthaginiensibus missus fuerat, Iustin.: und ohne pers. Obj., misit orare, ut venirem, Ter. – m. folg. Partic. Praes., alium rogantes (= ut rogarent) regem misere ad Iovem, Phaedr. 1, 2, 22 M. – m. folg. Acc. Gerund., mittere librum corrigendum, Fronto ep. ad M. Caes. 3, 13. p. 52, 2 N. – dah. mittere nuntios od. litteras od. (wie επιστέλλειν) bl. mittere, Boten-, einen Brief schicken u. durch sie ansagen, sagen lassen, melden, bestellen, beauftragen, schreiben, auch oft bl. schicken, m. folg. oratio obliqua im Acc. u. Infin., im Finalsatz m. ut u. Konj. od. m. bl. Conjunctiv, im Fragesatz (s. Korte Cic. ep. 2, 8, 1. Manutius Cic. ep. 5, 20 in. die Auslgg. zu Liv. 8, 23, 1; 34, 29, 9. Benecke Iustin. 5, 3, 7), nuntios saepe ad eum miserat, velle se populi Rom. amicitiam, Sall. – L. Cornelio litterae missae, ut dictatorem diceret, Liv. – ad Bocchum nuntios mittit, quam primum copias adduceret, Sall.: litteras ad Iugurtham mittunt, quam ocissime ad provinciam accedat, Sall. – mitte mihi obviam litteras, num quid putes etc., Cic. – Curio misi, ut medico honos haberetur, Cic.: Attico mitteret, quid ageret, Nep.: id cuiusmodi sit, ad me mittas velim, Cic. – δ) Partiz. subst., missus, ī, m., der Gesendete, der Gottgesandte, v. Christus, Arnob. 2, 73. Isid. orig. 7, 2, 35.

    2) übtr.: α) lebende Objj.: alqm in vastum scribendi aequor, Prop.: alqm in fabulas sermonesque, in ora populi, ins Gerede bringen, Ps. Quint. decl.: alqm in iambos, hinreißen zu J., Hor. – alqm in possessionem, in den Besitz einsetzen (Ggstz. de possessione deturbare), Cic. – se in foedera, poet. = sich in ein Bündnis einlassen, Verg. – inconsulto se in periculum, sich in G. stürzen, Cornif. rhet.: so auch animas (das Leben) in pericula, Verg. – lares sub titulum, poet. = sein Haus durch einen Anschlag an demselben feilbieten, Ov.: Hesperiam sub iuga, unterjochen, Verg.: orbem sub leges, den Erdkreis in Dienstbarkeit bringen, Verg. – β) lebl. Objj.: alqd in litteras, schriftlich verzeichnen, aufzeichnen, niederschreiben, Vopisc. u. Lampr. – misso in compendium bello, Flor.: in pecuniam aut lucrum tota civitas spem suam misit, Sen. – alci mentem, eingeben, Verg.: funera Teucris, bereiten, Verg.: u. so exitium apibus, Verg.

    B) insbes.: 1) Jmdm. eine Schrift zuschicken, übersenden = widmen, dedizieren, librum ad alqm, s. Cic. de nat. deor. 1, 16; de sen. 3.

    2) (wie πέμπειν) unter Geleit wegführen, begleiten, geleiten, alias (animas) sub Tartara tristia mittit, von Merkur, Verg. Aen. 4, 243. – fines Italos mittēre (= mitteris), wirst unter dem Schutze der Götter gelangen zu usw., Verg. Aen. 3, 440.

    3) feindl. auf jmd. losschicken, hetzen, sues in hostes, Lucr. 5, 1307: se in leonem, sich auf den L. stürzen, Lampr. Anton. Diad. 5, 6.

    4) übersenden, zusenden, prägn., a) = etw. als Geschenk übergeben, puer causa erit mittundi (munus), Ter.: hospitibus magna munera, Sall.: ultro muneribus missis, Hor. – b) poet. v. Ländern usw.: α) Menschen als Krieger senden, stellen, quos frigida misit Nursia, Verg. Aen. 7, 715. – β) Erzeugnisse als Handelsartikel senden, liefern, India mittit ebur, Verg.: tura nec Euphrates nec miserat India costum, Ov. – od. als Ertrag, quae tibi dona mittere posset Tomitanus ager, Ov.: rure suburbano poteris tibi dicere missa (rustica dona), Ov.

    5) von sich senden, -schicken, -geben, entsenden, von sich ausgehen od. ausströmen lassen, a) v. Körpern, plura sibi assumunt, quam de se corpora mittunt, Lucr.: vapor, quem sol mittit, Lucr.: robora fumum mittunt ignesque vaporem, Lucr. – luna mittit lucem in terras, Cic. – bildl., fruges mittunt signum sanguinis, geben Blut von sich, Lucr.: m. sui timoris signa, Beweise ihrer Mutlosigkeit geben, Caes.: mittit animus mortalia signa, gibt Merkmale sterblicher Abkunft von sich, Lucr. – b) v. Gewächsen, treiben, radices, Colum.: folium, Plin.: florem, Plin. – c) v. leb. Wesen u. übtr. v. lebl. Subjj., einen Laut, einen Ton von sich geben, hören-, sich verlauten lassen, fallen lassen, varios linguae sonitus, Lucr.: quoniam non omnia vocem mittere concedis neque odorem, Lucr.: mittunt venti fremitus, brausen, Lucr. – v. Schlangen, horrenda sibila mittere, Ov. met. 3, 38 (vgl. 15, 670) – v. Hunden, mittere voces, laut anschlagen, Lucr. 4, 990. – v. Fröschen, vocem mittere, quaken, Fest. 258 (b), 28. – v. Menschen, vocem pro alqo, seine Stimme erheben, sprechen für usw., Cic.: vox de quaestura missa nulla est, Cic.: memorem libertatis vocem aut in senatu aut in populo, ein Freiheit atmendes Wort fallen lassen, Liv.: apud dominum vitae necisque vocem supplicem, seine flehende Stimme erheben, Liv. (s. zu vocem m. mehr Beisp. b. Drak. Liv. 3, 50, 4. Duker Flor. 4, 10, 7. Benecke Iustin. 42, 4, 12. Burmann Phaedr. 4, 10, 4): missum verbum ab ore praeconis, Lucr.: oratio ex ore alterius mitti (zu kommen) videtur, Caes.: cantus mittere, Ps. Ver. Ciris 92.

    6) wie unser werfen, a) = in irgend eine Lage, irgendwohin in rascher Bewegung bringen, legen, stecken, schütten, mollia mobiliter alternis brachia, gefällig die Arme verschränken, Lucr.: manum ad arma, mit der Hand nach den W. fahren, die H. rasch an die W. legen, Sen.: corpus saltu ad terram, Verg.: arundinem subter lectum, mit dem Stabe unter das Bett fahren, Petron.: post lectum occisum anserem, Petron. – fert missos patella cibos, auf die Schüssel gelegten, geschütteten, Ov.: m. in furnum, in den O. schieben, Apic.: uncias octo mittis in linteo, Pallad.: cui ad medium aqua mittatur, Pallad. – magna vis aquae caelo missa est, strömte vom usw., Sall.: missa est vis venti superne, Lucr. – u. vom Körper abwerfen, ablegen, ponunt tunicas cicadae et vituli membranas de corpore summo mittunt et lubrica serpens exuit vestem, Lucr. 4, 58 sq. – b) gewaltsam, mit Heftigkeit stoßend, schwingend, schleudernd werfen, α) lebende Wesen werfen = stoßen, stürzen, schleudern, pronos qui morbus mittere suevit, Lucr.: alqm de ponte pronum, Catull.: alqm praecipitem ex arce, Ov.: pueros in profluentem aquam, Liv.: se in flumen, in den Fl. springen, Liv. epit.: se in rapidas aquas, Ov.: se in mare (v. Badenden), Sen.: alqm beluarum modo in foveam, Liv.: anum super focum, Petron. – corpus e turribus in castra, Ov.: se saxo ab alto, Ov.: se super pontum, Ov. – β) lebl. Objj., werfen = schleudern, audacius pilam, Sen.: lapides post vestigia (hinter sich), Ov.: clavam et arcus trans ripam, hinüber auf usw., Ov.: tunicam in faciem alcis, Petron.: discum in auras, schwingen, Ov. – panem, hinabwerfen (in die Grube), Phaedr. 3, 2, 6: panem cani, hinwerfen, Phaedr. 1, 23, 3; 2, 3, 2. – rete, auswerfen, Hieron. epist. 71, 1. – im Bilde, malum discordiae inter alqos, Iustin. 12, 15, 11. – u. besonders, um zu treffen, Geschosse nach einem Ziele absenden, werfen, schleudern, schießen, abschießen (bes. als milit. t. t.), manu iaculum, Ov.: tela tormentis, Caes.: pila, Caes.: telum tormentumve, Caes.: glandem, Auct b. Hisp.: fundā lapides, Liv. – telum ex alqo loco, Caes.: hastas e ratibus, Curt.: telum, pinum in alqm, Ov.: lapides in alqm, Petron.: lapillos contra alqm, Auct. b. Afr.: fulmina in alqm, Ov., in mare, Lucr.: procul iacula sagittasque, Curt. – c) als t. t. des Würfelspiels, wie werfen, α) in den Würfelbecher, talos in phimum, Hor. sat. 2, 7, 17. – β) auf das Würfelbrett, ex pyrgo tesseras in tabulam, Schol. Hor.: tesseram, Ov. – u. γ) übtr., einen Wurf werfen, canem aut senionem, Suet.: absol., quoties missurus erat, einen Wurf tun, werfen wollte, Sen.

    7) als mediz. t. t., Blut aus jmds. Körper herauslaufen lassen, Blut lassen, abzapfen, jmdm. zur Ader lassen, sanguinem incisā venā mitti novum non est, Cels.: antiqui medici nesciebant sanguinem mittere, Sen.: sanguinem homini mitti non alienum est, Cels.: sanguinem mittere a brachio, Cels., alci a capite, Petron., ex vena, ex brachio, ex crure, Cels., iuxta talos, Cels.: iterum tertioque et cotidie paulum aliquid, Cels.: sanguis recte, male mittitur, Cels. – im Bilde, Appius cum εξ ἀφαιρέσεως provinciam curarit, sanguinem miserit, quicquid potuit, detraxerit, mihi tradiderit enectam, das Blut ausgesaugt, Cic. ad Att. 6, 1, 2: missus est sanguis invidiae sine dolore, es ist ein kleiner Aderlaß, der dem Neide wohltut, Cic. ad Att. 1, 16, 11.

    8) als t. t. der Feldm., intr. = sich erstrecken, terminus usque in olivastellum mittit, Gromat. vet. 305, 5; u. so ibid. 321, 11.

    II) = laisser aller, gehen-, laufen lassen = eine Pers. von sich lassen, fortlassen, entlassen, lassen, etw. fahren lassen, loslassen, herabsinken-, fallen lassen u. dgl., A) im allg.: 1) eig.: α) lebende Objj.: As. amitte, sine. Di. amitto intro. As. ad te quidem.... Di. uno verbo eloquar: Mittin me intro? As. abi, Plaut.: non ego intro ad vos mittar? Plaut. – maesta virum mittens, Catull.: mitte me, laß mich los, laß mich gehen, Plaut. u. Ter.: u. so me missum face, Ter.: nos missos face, Ter.: quin me mittitis, Plaut.: m. Infin. mitte hunc ire, Plaut.: m. funus alcis non prius ex foro (nicht eher vom F. fortlassen), quam etc., Suet. – leo e cavea missus, Cornif. rhet.: columbas in theatro e sinu missas facere (fliegen lassen), Varro: turdum macrum per fenestram, Macr. – β) lebl. Objj.: m. arma, Caes.: accĭdere in mensas ut rosa missa (die man hat fallen lassen) solet, Ov.: cutem, loslassen, Hor.: brachiolum puellae, Catull.

    2) übtr., sein od. aufhören lassen, u. gew. bl. lassen = a) fahren-, schwinden lassen, aufgeben, mittere ac finire odium, Liv.: maestum timorem, Verg.: certamen, Verg.: inanes spes et certamina divitiarum, Hor.: Syphacis reconciliandi curam ex animo, Liv.: missae (aufgegebene) amicitiae, Catull.: hanc curam de pectore, Verg. – u. so missum facere amorem, missam facere iram, Liv. – u. v. Redenden, (sein) lassen, unterlassen, m. maledicta omnia, Ter.: ambages, Plaut., Liv. u. Hor.: m. folg. Infin., iam scrutari mitto, Plaut. aul. 651; (vgl. Pers. 207): mitte male loqui, Ter. Andr. 872 (vgl. 904): mitto illud dicere, Cic. Quinct. 85: mitto quaerere, qua de causa etc., Cic. Rosc. Am. 53: mitte mortalium incommoda tamquam propria deflere, Val. Max. 7, 2. ext. 2: mitte sectari, Hor. carm. 1, 38, 3 (vgl. epod. 13, 7): pro nobis mitte precari, Ov. met. 3, 614. – u. in der Rede aufgeben, etw. weiter zu besprechen, etw. nicht erwähnen wollen, übergehen, lassen, mitto proelia, praetereo oppugnationes oppidorum, Cic.: mitto rem, Ter.: m. folg. quod (daß), mitto quod invidiam, quod pericula subire paratissimus fueris, Cic.: mitto quod amplissimae dignitatis, certe salubritate studio praestantis officii privatim sibi venerandum (virum), Val. Max.: m. de u. Abl., mitto de amissa parte exercitus, Cic. – so auch missum facere, zB. ut haec missa faciam, quae iam facta sunt, Cic.: horum agrorum ego missos faciam quaestus triennii, Cic. – b) sein lassen = nicht weiter beachten, -berücksichtigen, auf etwas Verzicht leisten u. so aufgeben, m. aliena, Lucr.: misso officio, ohne weitere Rücksicht auf Pfl., Cic. – so auch missum facere, zB. missos faciant honores, Cic.: m. f. vadimonium, Cic.: missa istaec face, denk nicht mehr daran, Ter.

    B) insbes.: 1) in der Rennbahn die Renner aus den Schranken laufen lassen, ablaufen-, abrennen lassen, quadrigas, Liv.: carcere quadriiuges equos, Ov.: desultorem, Hygin. – im Pass. = ablaufen, abrennen, v. den Wagen u. Pferden, quadrigis missis, Liv.: carceribus missi currus, Hor.: carcere missus equus, Tibull. u. Ov. – vom Wettrenner, quasi quis ad Olympiacum cum venerit campum et steterit, ut mittatur, Cornif. rhet.: semel quadrigis, semel desultore misso, einen Gang machen, Liv.

    2) eine Versammlung entlassen, auseinander gehen lassen, aufheben, senatum, Caes.: praetorium, Liv.: principia, Frontin.: convivium, Liv.: auditorium, Apul.: certamen, Verg.

    3) aus dem Verhältnis entlassen, a) die Braut entlassen, ihr aufsagen, hanc ut mittam, Ter. Phorm. 675. – u. eine Gattin aus der Ehe entlassen, sich von ihr trennen, Lolliam Paulinam perductam a marito coniunxit sibi brevique missam fecit, Suet. Cal. 25, 2. – b) aus dem Dienste entlassen, abdanken, α) Zivildiener: remotis sive omnino missis lictoribus, Cic.: u. so auch amicos (die in die Provinz mitgenommenen Freunde des Prätors) missos faciamus, Cic. – β) Soldaten: missorum causas cognoscere, Liv. – gew. missum facere, zB. ab exercitu te removeo... te ab exercitu dimitto... vos (centuriones) missos facio, Auct. b. Afr.: nautas missos facere; missorum stipendia lucrari, Cic.: Marcum filium missum factum a consule, Cic.: legiones missas fieri iubere, Cic.: nonam legionem totam cum ignominia missam fecit, Suet.: quaestores, legatos, praefectos, tribunos suos multi missos fecerunt, Cic. – c) einen Angeklagten, gleichviel, ob er im Gefängnisse sitzt oder nicht, entlassen, los-, freigeben, freisprechen, non passurum inter hostes populi Rom. L. Scipionem in carcere et in vinculis esse, mittique eum iubere, Liv. – se statim illum interfecturum, nisi iusiurandum sibi dedisset, se patrem missum facturum esse, Cic. – u. außerhalb der Gerichtssphäre, rogamus, ut mittas, laß ihn ungestraft gehen, Petron. – d) aus der Gefangenschaft entlassen, u. zwar α) aus der Kriegsgefangenschaft: exercitum inermem, Liv.: praefecti a me missi sunt, Caes. b. Cic. – so auch missum facere alqm, Caes. (b. Cic.), Nep. u.a. – β) aus der Sklaverei = einen Sklaven entlassen, freigeben, losgeben, manu m. alqm, s. manūmitto. – so auch neque (eam) duxit (adulescens), neque ille (leno) vult mittere, Plaut. Poen. prol. 100.

    / Synk. Perf. misti, Catull. 14, 14. – Parag. Infin. mittier, Plaut. capt. 438. Lucr. 4, 43. – arch. Inf. Präs. Pass. mittei, Corp. inscr. Lat. 1, 199, 44 u. 206, 150.

    lateinisch-deutsches > mitto

  • 20 praefero

    prae-fero, tulī, lātum, ferre, I) vortragen, voran-, voraustragen, A) eig.: faces praetoribus, Cic.: ardentem facem, Cic.; u. im Bilde, facem ad lididinem, Cic.: vexilla praeferri iubet, Tac.: alci funale praeferre, Liv. epit.: manus cautas, vor sich halten (im Dunkeln, wenn man etwas sucht), Ov. – B) bildl.: 1) im allg.: clarissimum lumen praetulistis menti meae, Cic.: suam vitam ut legem suis civibus, voranleuchten lassen, Cic.: alcis rei titulum alci rei, etw. als Aushängeschild od. Vorwand gebrauchen, Curt.: alcis rei speciem alci rei, etw. unter dem Scheine von etw. verbergen, Curt. – 2) insbes.: a) zur Schau tragen, an den Tag legen, deutlich merken lassen, verraten, offenbaren, äußern (vgl. Bünem. Lact. 6, 18, 1), avaritiam, Cic.: amorem, Ov.: iudicium, sein Urteil äußern, Liv.: sensus aperte, Planc, in Cic. ep.: modestiam, Tac.: dolorem animi vultu, Curt.: vultu et oculis metum animi, Curt.: procuratorem vultu ipso, Mart.: haec eius diei praefertur opinio, ut se utrique superiores discessisse existimarent, die Meinung von dem Erfolge dieses Tages äußert sich dahin, daß usw., Caes. – apud consulem causam atque excusationem, vorbringen, Sisenn. hist. 4. fr. 52 ( bei Non. 58, 17). – mit dopp. Acc., als den u. den aufzuweisen haben, aviam Octaviam et per eam Augustum avunculum, Tac. ann. 4, 75 extr. – mit folg. Acc. u. Infin., ego vero profiteor istā ratione ac praefero (sage es laut) me nemini omnium de eloquentia concessurum, Apul. apol. 5. – b) in der Schätzung vorantragen, d.i. α) jmdm. od. einer Sache vorziehen, den Vorzug geben, alqm sibi, Cic.: otium labori, Sall.: invidit praelato honori, Verg.: m. folg. Infin. = es vorziehen, lieber wollen, Hor. ep. 2, 2, 126 u. 184. Auct. b. Alex. 65, 1. Colum. 1, 3, 6. – β) jmdm. oder einer Sache den Vorzug geben = den Vorzug verschaffen, Etereiana, quam rubens cortex praefert triangulis, Plin. 15, 94. – se pr. alci, sich vor jmd. hervortun, Caes. b. G. 2, 27, 2; vgl. virtute belli praeferri omnibus gentibus, ibid. 5, 54, 5. – II) vorbeitragen, medial praeferri = vorbeieilen, -rennen, -schießen, -reiten, -fahren, -ziehen, praelati hostes, Liv.: praeter castra praelati, Liv.: praelatus equo, Tac.: qua (funus) praeferebatur, Plin. – m. Acc. loci, praelati castra, Liv. – III) der Zeit nach vorher bringen, -leisten, opem, Stat. Theb., 476. – IV) der Zeit nach vorausnehmen, diem triumphi, Liv. 39, 5, 12: diem, ICt.

    lateinisch-deutsches > praefero

См. также в других словарях:

  • Vitulum, non titulum. — См. Что и честь, коли нечего есть …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • curatus non habet titulum — /kyareytas non heybat tityalam/ A curate has no title [to tithes] …   Black's law dictionary

  • curatus non habet titulum — /kyareytas non heybat tityalam/ A curate has no title [to tithes] …   Black's law dictionary

  • curatus non habet titulum — A curate has no title …   Ballentine's law dictionary

  • TITL — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TITLU — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TITLUM — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TITULU — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TITUUM — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TTLM — titulum …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • TMP — titulum memoriae posuerunt, titulum memoriae posuit …   Abbreviations in Latin Inscriptions

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»