sum-mitto

mitto, mīsi, missum, 3 (contr. form, misti for misisti, Cat. 14, 14: archaic inf. pass. mittier, Plaut. Capt. 2, 3, 78), v. a. [etym. dub.; cf. Sanscr. math-, to set in motion], to cause to go, let go, send, to send off, despatch, etc.

In gen.: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

filium suum foras ad propinquum suum quendam mittit,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

signa... quam plurima quam primumque mittas,

id. Fam. 1, 8, 2:

legatos de deditione ad eum miserunt,

Caes. B. G. 1, 27:

pabulatum mittebat,

id. B. C. 1, 40:

scitatum oracula,

Verg. A. 2, 114:

Delphos consultum,

Nep. Them. 2, 6:

missus sum, te ut requirerem,

Ter. Phorm. 5, 6, 42:

ego huc missa sum ludere,

Plaut. Cas. 3, 5, 48:

equitatum auxilio Caesari Aedui miserant,

Caes. B. G. 1, 18:

alicui subsidium,

id. ib. 2, 6:

ad subsidium,

Hirt. Balb. Hisp. 9, 1:

misi, pro amicitiā, qui hoc diceret,

Cic. Phil. 1, 5, 12:

qui solveret,

id. Att. 1, 3, 2:

mittite ambo hominem,

Gai. Inst. 4, 16.—With acc. and inf.:

Deiotarus legatos ad me misit, se cum omnibus copiis esse venturum,

sent me word that, Cic. Fam. 15, 4, 5:

ad collegam mittit, opus esse exercitu,

Liv. 24, 19, 3:

Publilius duo milia militum recepta miserat,

id. 8, 23, 1:

Dexagoridas miserat ad legatum Romanum traditurum se urbem,

id. 34, 29, 9:

statim Athenas mittit se cum exercitu venturum,

Just. 5, 3, 7. Missum facere is also used for mittere, to send: ut cohortis ad me missum facias, Pompei. ap. [p. 1153] Cic. Att. 8, 12, B, 2:

aliquem morti,

to put to death, despatch, Plaut. Capt. 3, 5, 34; so,

ad mortem,

Cic. Tusc. 1, 41, 97:

in possessionem,

to put in possession, id. Quint. 26, 83:

aliquem ad cenam,

to invite one to dinner, id. Verr. 2, 1, 26, § 65: sub jugum mittere, to send or cause to go under the yoke, Caes. B. G. 1, 7:

sub jugo,

Liv. 3, 28 fin. —

In partic.

To send word, announce, tell, report any thing to any one:

ut mihi vadimonia dilata et Chresti conpilationem mitteres,

Cic. Fam. 2, 8, 1:

Curio misi, ut medico honos haberetur,

id. ib. 16, 9, 3:

mitti ad principes placuit, ut secernerent se ab Etruscis,

Liv. 6, 10, 2:

hodie Spintherem exspecto: misit enim Brutus ad me,

Cic. Att. 13, 10, 3:

salutem alicui,

to send greeting to, to greet one, Ov. Tr. 5, 13, 1:

ita existimes velim, me antelaturum fuisse, si ad me misisses, voluntatem tuam commodo meo,

i. e. if you had sent to me for aid, applied to me, Cic. Fam. 5, 20, 1.—

To send as a compliment, to dedicate to any one, of a book or poem:

liber Antiochi, qui ab eo ad Balbum missus est,

Cic. N. D. 1, 7, 16:

hunc librum de Senectute ad te misimus,

id. Sen. 1, 3.—

To send, yield, produce, furnish, export any thing (as the product of a country):

India mittit ebur, molles sua tura Sabaei,

Verg. G. 1, 57:

(Padus) electra nuribus mittit gestanda Latinis,

Ov. M. 2, 366; cf.:

quos frigida misit Nursia,

Verg. A. 7, 715:

hordea, quae Libyci ratibus misere coloni,

Ov. Med. Fac. 53:

quas mittit dives Panchaia merces,

Tib. 3, 2, 23; Ov. A. A. 3, 213; id. Am. 1, 12, 10.—

To dismiss a thing from the mind:

maestumque timorem Mittite,

Verg. A. 1, 203:

mittere ac finire odium,

Liv. 40, 46:

leves spes,

Hor. Ep. 1, 5, 8:

missam iram facere,

Ter. Hec. 5, 2, 14.—

To put an end to, end:

certamen,

Verg. A. 5, 286.—

Esp. in speaking, etc., to pass over, omit, to give over, cease, forbear (cf.:

praetermitto, praetereo, relinquo): quin tu istas mittis tricas?

Plaut. Most. 3, 1, 45:

mitto proelia, praetereo oppugnationes oppidorum,

omit, Cic. Mur. 15, 33:

maledicta omnia,

Ter. Ad. 5, 3, 9.—With inf.:

jam scrutari mitto,

Plaut. Aul. 4, 4, 24:

mitte male loqui,

Ter. And. 5, 3, 2:

cetera mitte loqui,

Hor. Epod. 13, 7:

illud dicere,

Cic. Quint. 27, 85:

quaerere,

id. Rosc. Am. 19, 53:

mitto iam de rege quaerere,

id. Sull. 7, 22:

hoc exsequi mitto,

Quint. 5, 10, 18:

incommoda mortalium deflere,

Val. Max. 7, 2, ext. 2.— With quod:

mitto, quod omnes meas tempestates subire paratissimus fueris,

Cic. Fam. 15, 4, 12.—With de. mitto de amissā maximā parte exercitūs (sc. dicere), Cic. Pis. 20, 47:

verum, ut haec missa faciam, quae, etc.,

id. Rosc. Am. 45, 132:

missos facere quaestus triennii,

id. Verr. 2, 3, 44, § 104.—

To let go, let loose, to quit, release, dismiss: mitte rudentem, sceleste, Tr. Mittam, Plaut. Rud. 4, 3, 77:

unde mittuntur equi, nunc dicuntur carceres,

Varr. L. L. 5, § 153 Müll.:

quadrijuges aequo carcere misit equos,

Ov. Am. 3, 2, 66; Plaut. Poen. prol. 100:

mittin' me intro?

will you let me go in? id. Truc. 4, 2, 43:

cutem,

to let go, quit, Hor. A. P. 476:

mitte me,

let me alone, Ter. Ad. 5, 2, 5:

nos missos face,

id. And. 5, 1, 14:

missum fieri,

to be let loose, set at liberty, Nep. Eum. 11: eum missum feci, Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, G, 2:

nec locupletare amicos umquam suos destitit, mittere in negotium,

to set up in business, Cic. Rab. Post. 2, 4: sub titulum lares, to put a bill on one's house, i. e. to offer it for sale or to be let, Ov. R. Am. 302: in consilium, to let the judges go and consult, i. e. to send the judges to make out their verdict, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

sues in hostes,

to set upon, Lucr. 5, 1309: se in aliquem, to fall upon, assail, attack:

vota enim faceretis, ut in eos se potius mitteret, quam in vestras possessiones,

Cic. Mil. 28, 76 (B. and K. immitteret):

se in foedera,

to enter into, conclude, make, Verg. A. 12, 190:

missos faciant honores,

to let go, renounce, not trouble one's self about, Cic. Sest. 66, 138:

vos missos facio, et quantum potest, abesse ex Africā jubeo,

Hirt. B. Afr. 54:

missam facere legionem,

to dismiss, Suet. Caes. 69:

remotis, sive omnino missis lictoribus,

Cic. Att. 9, 1, 3:

Lolliam Paulinam conjunxit sibi, brevique missam fecit,

put her away, Suet. Calig. 25; Ter. Phorm. 4, 3, 70.—

To let or bring out, to put forth, send out, emit: sanguinem incisā venā, to let blood, to bleed, Cels. 2, 10:

sanguinem alicui,

id. ib.; Petr. 91.— Trop.: mittere sanguinem provinciae, to bleed, i. e. drain, exhaust, Cic. Att. 6, 1, 2; cf.:

missus est sanguis invidiae sine dolore,

id. ib. 1, 16, 11:

radices,

to put forth roots, to take root, Col. 3, 18:

folium,

to put forth leaves, Plin. 18, 7, 10, § 58:

florem,

to blossom, bloom, id. 24, 9, 38, § 59:

membranas de corpore,

to throw off, shed, Lucr. 4, 57:

serpens horrenda sibila misit,

gave forth, emitted, Ov. M. 3, 38: mittere vocem, to utter a sound, raise one's voice, speak, say:

vocem pro me ac pro re publica nemo mittit,

speaks a word, Cic. Sest. 19, 42:

vocem liberam,

to speak with freedom, Liv. 35, 32:

flens diu vocem non misit,

id. 3, 50, 4:

adeo res miraculo fuit, ut unus ex barbaris miserit vocem, etc.,

Flor. 4, 10, 7:

repente vocem sancta misit Religio,

Phaedr. 4, 11, 4:

nec labra moves, cum mittere vocem debueras,

Juv. 13, 114:

haec Scipionis oratio ex ipsius ore Pompeii mitti videbatur,

Caes. B. C. 1, 2:

Afranios sui timoris signa misisse,

have showed signs of fear, id. ib. 71:

signa,

Verg. G. 1, 229:

signum sanguinis,

to show signs of blood, look bloody, Lucr. 1, 882.—

To send, throw, hurl, cast, launch:

hastam,

Ov. M. 11, 8:

pila,

Caes. B. C. 3, 93:

lapides in aliquem,

to throw, Petr. 90:

fulmina,

to hurl, Hor. C. 1, 12, 59:

aliquid igni,

Val. Fl. 3, 313:

de ponte,

to cast, precipitate, Cat. 17, 23:

praecipitem aliquem ex arce,

Ov. M. 8, 250:

se saxo ab alto,

to cast one's self down, id. ib. 11, 340:

se in rapidas aquas,

id. Am. 3, 6, 80:

se in medium,

to plunge into the midst, Quint. 11, 1, 54. —Of nets:

retia misit,

Juv. 2, 148.—Of dice, to throw: talis enim jactatis, ut quisque canem, aut senionem miserat, etc., Aug. ap. Suet. Aug. 71:

talos in phimum,

Hor. S. 2, 7, 17:

panem alicui,

to throw to, Phaedr. 1, 22, 3:

Alexandrum manum ad arma misisse,

laid his hand on his weapons, Sen. Ira, 2, 2:

pira in vasculo,

Pall. 3, 25, 11:

fert missos Vestae pura patella cibos,

Ov. F. 6, 310:

accidere in mensas ut rosa missa solet,

which one has let fall, id. ib. 5, 360.—

= pempein, to attend, guide, escort:

alias (animas) sub Tartara tristia mittit (Mercurius),

Verg. A. 4, 243; cf.:

sic denique victor Trinacriā fines Italos mittēre relictā,

id. ib. 3, 440.—Hence, P. a.: Missus, a, um; as subst.: Missus, i, m., he that is sent, the messenger or ambassador of God, i. e. Christ, Arn. 2, 73; Isid. 7, 2, 35.

mitto, mīsī, missum, ere, gehen-, laufen lassen, u. zwar in doppelter Beziehung, sowohl = »gehen-, laufen machen (faire aller)«, als auch »zulassen, daß etw. geht, läuft (laisser aller)«, I) gehen-, laufen lassen = schicken, senden, A) im allg.: 1) eig.: α) lebende Objj.: quo mittis istanc, quaeso? iube maneat, Ter.: mittor ad matrem, Ov.: m. servulum ad eam in urbem, Ter.: legati a rege ad me missi, Cic. – equitatum omnem ante se m., Caes.: ante m. equites, Caes., minimos (v. Elefanten), Solin. – adversus quos mille Aetoli missi, Liv. – m. alqm in od. sub Tartara od. ad umbras ante diem, od. ad Stygias undas, poet. = töten, Ov. – alqm in exsilium, Liv., Sen. rhet. u.a. – alqm sub iugum, Caes. u. Liv. (dagegen sub iugo = unter dem Joche weg entlassen, Liv.). – inermos singulos prae se, Sall. – equum medios per ignes, Hor. – ipse tibi me ab alto mittit, Stat. – alci subsidium, auxilia, Cic. u.a. – m. Auslassung des persönl. Obj., misit circum amicos, schickte (Boten, Sklaven) bei den Freunden umher, Suet. – β) lebl. Objj.: vestem, Ov.: currum in arcem, Ov.: litteras ad alqm od. alci, Cic. u.a.: libellum ad alqm, Catull.: alci carmina, Catull. – alci salutem, einen Gruß senden, sagen lassen, Ov.; vgl. Ba. in epistula nullam salutem mittere adscriptam solet? Sy. Ita militaris disciplina est, Ballio: manu salutem mittunt benevolentibus, eādem

————

malam rem mittunt malevolentibus, Plaut. – m. ausgelass. sächl. Obj., cui tamen de mensa misit, Cic. – γ) lebenbe u. lebl. Obj., zugl. m. Angabe des Zweckes, filium suum foras ad propinquum suum quendam ad cenam, Cic. – alqm ad mortem, Cic., od. morti, Plaut., od. neci, Ov., in den Tod senden. – alqm ad negotium, ad bellum, Sall. u.a. (s. Fabri Sall. Iug. 65, 3). – alqm in negotium, auf den Handel sch., handeln lassen, Cic.: greges in pascua, Verg. – alqm alci auxilio od. subsidio, Cic., Caes. u.a., od. in auxilium, Iustin., ad subsidium, Auct. b. Hisp. 9, 1. – als publiz. t. t., pullarium in auspicium, Liv.: centurias in suffragium, abstimmen lassen, Liv.: iudices in consilium, sich beraten lassen, Cic.; vgl. deos in consilium de te mittis, rufst die G. zu Richtern über dich auf, Plin. pan. – alqm cum exercitu ad obtinendas Hispanias, Sall., od. ad visendas ordinandasque provincias, Vell. – ne mittas quidem visendi causā quemquam, Ter. – me visendae mitte uxori, Ter. – legatos de deditione ad alqm, Caes.: mittere u. obviam mittere alci litteras de etc., Cic. – m. folg. Finalsatz (m. ut u. Konj.), missus sum, te ut requirerem, Ter. – m. folg. Relativsatz, misit ad eum nuntios, qui postularent, Caes.: m. legatos Romam, qui senatum docerent de etc., Sall.: u. ohne pers. Obj., misi pro amicitia qui hoc ei diceret, Cic. – m. folg. 1. Supin., legatos ad Caesarem rogatum auxilium, Caes.: exclusi eos, quos

————

tu ad me salutatum mane miseras, Cic.: u. ohne pers. Objj., mittit rogatum vasa ea, Cic.: non meā culpā saepe ad vos oratum mitto, Sall. – m. folg. Infin. (s. Dräger Hist. Synt.² 2, 369 ff.), parasitum misi nudiusquartus Cariam (nach K.) petere argentum, Plaut.: reddere hoc, non perdere erus me misit, Plaut.: in Oceanum mittit me, quaerere gemmas, Prop.: quo (wohin er) decimam Herculis ferre a Carthaginiensibus missus fuerat, Iustin.: und ohne pers. Obj., misit orare, ut venirem, Ter. – m. folg. Partic. Praes., alium rogantes (= ut rogarent) regem misere ad Iovem, Phaedr. 1, 2, 22 M. – m. folg. Acc. Gerund., mittere librum corrigendum, Fronto ep. ad M. Caes. 3, 13. p. 52, 2 N. – dah. mittere nuntios od. litteras od. (wie επιστέλλειν) bl. mittere, Boten-, einen Brief schicken u. durch sie ansagen, sagen lassen, melden, bestellen, beauftragen, schreiben, auch oft bl. schicken, m. folg. oratio obliqua im Acc. u. Infin., im Finalsatz m. ut u. Konj. od. m. bl. Conjunctiv, im Fragesatz (s. Korte Cic. ep. 2, 8, 1. Manutius Cic. ep. 5, 20 in. die Auslgg. zu Liv. 8, 23, 1; 34, 29, 9. Benecke Iustin. 5, 3, 7), nuntios saepe ad eum miserat, velle se populi Rom. amicitiam, Sall. – L. Cornelio litterae missae, ut dictatorem diceret, Liv. – ad Bocchum nuntios mittit, quam primum copias adduceret, Sall.: litteras ad Iugurtham mittunt, quam ocissime ad provinciam accedat, Sall. – mitte mihi obviam litteras, num-

————

quid putes etc., Cic. – Curio misi, ut medico honos haberetur, Cic.: Attico mitteret, quid ageret, Nep.: id cuiusmodi sit, ad me mittas velim, Cic. – δ) Partiz. subst., missus, ī, m., der Gesendete, der Gottgesandte, v. Christus, Arnob. 2, 73. Isid. orig. 7, 2, 35.

2) übtr.: α) lebende Objj.: alqm in vastum scribendi aequor, Prop.: alqm in fabulas sermonesque, in ora populi, ins Gerede bringen, Ps. Quint. decl.: alqm in iambos, hinreißen zu J., Hor. – alqm in possessionem, in den Besitz einsetzen (Ggstz. de possessione deturbare), Cic. – se in foedera, poet. = sich in ein Bündnis einlassen, Verg. – inconsulto se in periculum, sich in G. stürzen, Cornif. rhet.: so auch animas (das Leben) in pericula, Verg. – lares sub titulum, poet. = sein Haus durch einen Anschlag an demselben feilbieten, Ov.: Hesperiam sub iuga, unterjochen, Verg.: orbem sub leges, den Erdkreis in Dienstbarkeit bringen, Verg. – β) lebl. Objj.: alqd in litteras, schriftlich verzeichnen, aufzeichnen, niederschreiben, Vopisc. u. Lampr. – misso in compendium bello, Flor.: in pecuniam aut lucrum tota civitas spem suam misit, Sen. – alci mentem, eingeben, Verg.: funera Teucris, bereiten, Verg.: u. so exitium apibus, Verg.

B) insbes.: 1) Jmdm. eine Schrift zuschicken, übersenden = widmen, dedizieren, librum ad alqm, s. Cic. de nat. deor. 1, 16; de sen. 3.

————

2) (wie πέμπειν) unter Geleit wegführen, begleiten, geleiten, alias (animas) sub Tartara tristia mittit, von Merkur, Verg. Aen. 4, 243. – fines Italos mittēre (= mitteris), wirst unter dem Schutze der Götter gelangen zu usw., Verg. Aen. 3, 440.

3) feindl. auf jmd. losschicken, hetzen, sues in hostes, Lucr. 5, 1307: se in leonem, sich auf den L. stürzen, Lampr. Anton. Diad. 5, 6.

4) übersenden, zusenden, prägn., a) = etw. als Geschenk übergeben, puer causa erit mittundi (munus), Ter.: hospitibus magna munera, Sall.: ultro muneribus missis, Hor. – b) poet. v. Ländern usw.: α) Menschen als Krieger senden, stellen, quos frigida misit Nursia, Verg. Aen. 7, 715. – β) Erzeugnisse als Handelsartikel senden, liefern, India mittit ebur, Verg.: tura nec Euphrates nec miserat India costum, Ov. – od. als Ertrag, quae tibi dona mittere posset Tomitanus ager, Ov.: rure suburbano poteris tibi dicere missa (rustica dona), Ov.

5) von sich senden, -schicken, -geben, entsenden, von sich ausgehen od. ausströmen lassen, a) v. Körpern, plura sibi assumunt, quam de se corpora mittunt, Lucr.: vapor, quem sol mittit, Lucr.: robora fumum mittunt ignesque vaporem, Lucr. – luna mittit lucem in terras, Cic. – bildl., fruges mittunt signum sanguinis, geben Blut von sich, Lucr.: m. sui timoris signa, Beweise ihrer Mutlosigkeit geben, Caes.: mit-

————

tit animus mortalia signa, gibt Merkmale sterblicher Abkunft von sich, Lucr. – b) v. Gewächsen, treiben, radices, Colum.: folium, Plin.: florem, Plin. – c) v. leb. Wesen u. übtr. v. lebl. Subjj., einen Laut, einen Ton von sich geben, hören-, sich verlauten lassen, fallen lassen, varios linguae sonitus, Lucr.: quoniam non omnia vocem mittere concedis neque odorem, Lucr.: mittunt venti fremitus, brausen, Lucr. – v. Schlangen, horrenda sibila mittere, Ov. met. 3, 38 (vgl. 15, 670) – v. Hunden, mittere voces, laut anschlagen, Lucr. 4, 990. – v. Fröschen, vocem mittere, quaken, Fest. 258 (b), 28. – v. Menschen, vocem pro alqo, seine Stimme erheben, sprechen für usw., Cic.: vox de quaestura missa nulla est, Cic.: memorem libertatis vocem aut in senatu aut in populo, ein Freiheit atmendes Wort fallen lassen, Liv.: apud dominum vitae necisque vocem supplicem, seine flehende Stimme erheben, Liv. (s. zu vocem m. mehr Beisp. b. Drak. Liv. 3, 50, 4. Duker Flor. 4, 10, 7. Benecke Iustin. 42, 4, 12. Burmann Phaedr. 4, 10, 4): missum verbum ab ore praeconis, Lucr.: oratio ex ore alterius mitti (zu kommen) videtur, Caes.: cantus mittere, Ps. Ver. Ciris 92.

6) wie unser werfen, a) = in irgend eine Lage, irgendwohin in rascher Bewegung bringen, legen, stecken, schütten, mollia mobiliter alternis brachia, gefällig die Arme verschränken, Lucr.: manum ad

————

arma, mit der Hand nach den W. fahren, die H. rasch an die W. legen, Sen.: corpus saltu ad terram, Verg.: arundinem subter lectum, mit dem Stabe unter das Bett fahren, Petron.: post lectum occisum anserem, Petron. – fert missos patella cibos, auf die Schüssel gelegten, geschütteten, Ov.: m. in furnum, in den O. schieben, Apic.: uncias octo mittis in linteo, Pallad.: cui ad medium aqua mittatur, Pallad. – magna vis aquae caelo missa est, strömte vom usw., Sall.: missa est vis venti superne, Lucr. – u. vom Körper abwerfen, ablegen, ponunt tunicas cicadae et vituli membranas de corpore summo mittunt et lubrica serpens exuit vestem, Lucr. 4, 58 sq. – b) gewaltsam, mit Heftigkeit stoßend, schwingend, schleudernd werfen, α) lebende Wesen werfen = stoßen, stürzen, schleudern, pronos qui morbus mittere suevit, Lucr.: alqm de ponte pronum, Catull.: alqm praecipitem ex arce, Ov.: pueros in profluentem aquam, Liv.: se in flumen, in den Fl. springen, Liv. epit.: se in rapidas aquas, Ov.: se in mare (v. Badenden), Sen.: alqm beluarum modo in foveam, Liv.: anum super focum, Petron. – corpus e turribus in castra, Ov.: se saxo ab alto, Ov.: se super pontum, Ov. – β) lebl. Objj., werfen = schleudern, audacius pilam, Sen.: lapides post vestigia (hinter sich), Ov.: clavam et arcus trans ripam, hinüber auf usw., Ov.: tunicam in faciem alcis, Petron.: discum in auras, schwingen, Ov. –

————

panem, hinabwerfen (in die Grube), Phaedr. 3, 2, 6: panem cani, hinwerfen, Phaedr. 1, 23, 3; 2, 3, 2. – rete, auswerfen, Hieron. epist. 71, 1. – im Bilde, malum discordiae inter alqos, Iustin. 12, 15, 11. – u. besonders, um zu treffen, Geschosse nach einem Ziele absenden, werfen, schleudern, schießen, abschießen (bes. als milit. t. t.), manu iaculum, Ov.: tela tormentis, Caes.: pila, Caes.: telum tormentumve, Caes.: glandem, Auct b. Hisp.: fundā lapides, Liv. – telum ex alqo loco, Caes.: hastas e ratibus, Curt.: telum, pinum in alqm, Ov.: lapides in alqm, Petron.: lapillos contra alqm, Auct. b. Afr.: fulmina in alqm, Ov., in mare, Lucr.: procul iacula sagittasque, Curt. – c) als t. t. des Würfelspiels, wie werfen, α) in den Würfelbecher, talos in phimum, Hor. sat. 2, 7, 17. – β) auf das Würfelbrett, ex pyrgo tesseras in tabulam, Schol. Hor.: tesseram, Ov. – u. γ) übtr., einen Wurf werfen, canem aut senionem, Suet.: absol., quoties missurus erat, einen Wurf tun, werfen wollte, Sen.

7) als mediz. t. t., Blut aus jmds. Körper herauslaufen lassen, Blut lassen, abzapfen, jmdm. zur Ader lassen, sanguinem incisā venā mitti novum non est, Cels.: antiqui medici nesciebant sanguinem mittere, Sen.: sanguinem homini mitti non alienum est, Cels.: sanguinem mittere a brachio, Cels., alci a capite, Petron., ex vena, ex brachio, ex crure, Cels., iuxta talos, Cels.: iterum tertioque et cotidie paulum ali-

————

quid, Cels.: sanguis recte, male mittitur, Cels. – im Bilde, Appius cum εξ ἀφαιρέσεως provinciam curarit, sanguinem miserit, quicquid potuit, detraxerit, mihi tradiderit enectam, das Blut ausgesaugt, Cic. ad Att. 6, 1, 2: missus est sanguis invidiae sine dolore, es ist ein kleiner Aderlaß, der dem Neide wohltut, Cic. ad Att. 1, 16, 11.

8) als t. t. der Feldm., intr. = sich erstrecken, terminus usque in olivastellum mittit, Gromat. vet. 305, 5; u. so ibid. 321, 11.

II) = laisser aller, gehen-, laufen lassen = eine Pers. von sich lassen, fortlassen, entlassen, lassen, etw. fahren lassen, loslassen, herabsinken-, fallen lassen u. dgl., A) im allg.: 1) eig.: α) lebende Objj.: As. amitte, sine. Di. amitto intro. As. ad te quidem.... Di. uno verbo eloquar: Mittin me intro? As. abi, Plaut.: non ego intro ad vos mittar? Plaut. – maesta virum mittens, Catull.: mitte me, laß mich los, laß mich gehen, Plaut. u. Ter.: u. so me missum face, Ter.: nos missos face, Ter.: quin me mittitis, Plaut.: m. Infin. mitte hunc ire, Plaut.: m. funus alcis non prius ex foro (nicht eher vom F. fortlassen), quam etc., Suet. – leo e cavea missus, Cornif. rhet.: columbas in theatro e sinu missas facere (fliegen lassen), Varro: turdum macrum per fenestram, Macr. – β) lebl. Objj.: m. arma, Caes.: accĭdere in mensas ut rosa missa (die man hat fallen lassen) solet, Ov.: cutem,

————

loslassen, Hor.: brachiolum puellae, Catull.

2) übtr., sein od. aufhören lassen, u. gew. bl. lassen = a) fahren-, schwinden lassen, aufgeben, mittere ac finire odium, Liv.: maestum timorem, Verg.: certamen, Verg.: inanes spes et certamina divitiarum, Hor.: Syphacis reconciliandi curam ex animo, Liv.: missae (aufgegebene) amicitiae, Catull.: hanc curam de pectore, Verg. – u. so missum facere amorem, missam facere iram, Liv. – u. v. Redenden, (sein) lassen, unterlassen, m. maledicta omnia, Ter.: ambages, Plaut., Liv. u. Hor.: m. folg. Infin., iam scrutari mitto, Plaut. aul. 651; (vgl. Pers. 207): mitte male loqui, Ter. Andr. 872 (vgl. 904): mitto illud dicere, Cic. Quinct. 85: mitto quaerere, qua de causa etc., Cic. Rosc. Am. 53: mitte mortalium incommoda tamquam propria deflere, Val. Max. 7, 2. ext. 2: mitte sectari, Hor. carm. 1, 38, 3 (vgl. epod. 13, 7): pro nobis mitte precari, Ov. met. 3, 614. – u. in der Rede aufgeben, etw. weiter zu besprechen, etw. nicht erwähnen wollen, übergehen, lassen, mitto proelia, praetereo oppugnationes oppidorum, Cic.: mitto rem, Ter.: m. folg. quod (daß), mitto quod invidiam, quod pericula subire paratissimus fueris, Cic.: mitto quod amplissimae dignitatis, certe salubritate studio praestantis officii privatim sibi venerandum (virum), Val. Max.: m. de u. Abl., mitto de amissa parte exercitus, Cic. – so auch missum facere, zB. ut haec missa faciam, quae

————

iam facta sunt, Cic.: horum agrorum ego missos faciam quaestus triennii, Cic. – b) sein lassen = nicht weiter beachten, -berücksichtigen, auf etwas Verzicht leisten u. so aufgeben, m. aliena, Lucr.: misso officio, ohne weitere Rücksicht auf Pfl., Cic. – so auch missum facere, zB. missos faciant honores, Cic.: m. f. vadimonium, Cic.: missa istaec face, denk nicht mehr daran, Ter.

B) insbes.: 1) in der Rennbahn die Renner aus den Schranken laufen lassen, ablaufen-, abrennen lassen, quadrigas, Liv.: carcere quadriiuges equos, Ov.: desultorem, Hygin. – im Pass. = ablaufen, abrennen, v. den Wagen u. Pferden, quadrigis missis, Liv.: carceribus missi currus, Hor.: carcere missus equus, Tibull. u. Ov. – vom Wettrenner, quasi quis ad Olympiacum cum venerit campum et steterit, ut mittatur, Cornif. rhet.: semel quadrigis, semel desultore misso, einen Gang machen, Liv.

2) eine Versammlung entlassen, auseinander gehen lassen, aufheben, senatum, Caes.: praetorium, Liv.: principia, Frontin.: convivium, Liv.: auditorium, Apul.: certamen, Verg.

3) aus dem Verhältnis entlassen, a) die Braut entlassen, ihr aufsagen, hanc ut mittam, Ter. Phorm. 675. – u. eine Gattin aus der Ehe entlassen, sich von ihr trennen, Lolliam Paulinam perductam a marito coniunxit sibi brevique missam fecit, Suet. Cal.

————

25, 2. – b) aus dem Dienste entlassen, abdanken, α) Zivildiener: remotis sive omnino missis lictoribus, Cic.: u. so auch amicos (die in die Provinz mitgenommenen Freunde des Prätors) missos faciamus, Cic. – β) Soldaten: missorum causas cognoscere, Liv. – gew. missum facere, zB. ab exercitu te removeo... te ab exercitu dimitto... vos (centuriones) missos facio, Auct. b. Afr.: nautas missos facere; missorum stipendia lucrari, Cic.: Marcum filium missum factum a consule, Cic.: legiones missas fieri iubere, Cic.: nonam legionem totam cum ignominia missam fecit, Suet.: quaestores, legatos, praefectos, tribunos suos multi missos fecerunt, Cic. – c) einen Angeklagten, gleichviel, ob er im Gefängnisse sitzt oder nicht, entlassen, los-, freigeben, freisprechen, non passurum inter hostes populi Rom. L. Scipionem in carcere et in vinculis esse, mittique eum iubere, Liv. – se statim illum interfecturum, nisi iusiurandum sibi dedisset, se patrem missum facturum esse, Cic. – u. außerhalb der Gerichtssphäre, rogamus, ut mittas, laß ihn ungestraft gehen, Petron. – d) aus der Gefangenschaft entlassen, u. zwar α) aus der Kriegsgefangenschaft: exercitum inermem, Liv.: praefecti a me missi sunt, Caes. b. Cic. – so auch missum facere alqm, Caes. (b. Cic.), Nep. u.a. – β) aus der Sklaverei = einen Sklaven entlassen, freigeben, losgeben, manu m. alqm, s. manumitto. – so auch neque (eam) duxit (ad-

————

ulescens), neque ille (leno) vult mittere, Plaut. Poen. prol. 100.

⇒ Synk. Perf. misti, Catull. 14, 14. – Parag. Infin. mittier, Plaut. capt. 438. Lucr. 4, 43. – arch. Inf. Präs. Pass. mittei, Corp. inscr. Lat. 1, 199, 44 u. 206, 150.

sum, fui, esse (2d pers. es, but usu. es in Plaut and Ter; old forms, indic. pres. esum for sum, acc. to Varr. L. L. 9, § 100 Mull.: essis for es, Att. ap. Non. 200, 30, or Trag. Rel. p. 283 Rib.: simus for sumus, used by Augustus, acc. to Suet. Aug. 87; fut. escit for erit, XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25:

esit, XII. Tab. ap. Fest. s. v. nec, p. 162 Mull.: escunt for erunt,

Cic. Leg. 2, 24, 60, 3, 3, 9; Lucr. 1, 619; perf. fuvimus for fuimus, Enn. ap. Cic. de Or. 3, 42, 168:

FVVEIT, C. I. L. 1, 1051: fuit,

Plaut. Capt. 3, 4, 23; id. Mil. 3, 1, 159:

fuerim,

id. ib. 4, 8, 54:

fuerit,

id. As. 4, 1, 37; subj. pres. siem, sies, siet, etc., very freq., esp. in Plaut.; e. g. siem, Am. prol. 57; Ter. And. 3, 4, 7:

sies,

Plaut. Am. 3, 2, 43; Ter. And. 2, 5, 13:

siet,

Plaut. Am. prol. 58; Ter. And. 1, 4, 7; Lucr. 3, 101:

sient,

Plaut. Am. 1, 1, 54; Ter. And. 2, 3, 16; cf. Cic. Or. 47, 157; also,

fuam, fuas, etc., regarded by G. Curtius, de Aorist. Lat. Rel. in Studien zur Gr. u. Lat. Gram. 1, 431 sqq., as an aorist: fuam,

Plaut. Bacch. 1, 2, 48; id. Mil. 2, 6, 112: fuas, Liv. Andron. ap. Non 111, 13; Plaut. Capt. 2, 3, 71; 2, 3, 83; id. Pers. 1, 1, 52; id. Trin. 2, 1, 32: fuat, Pac. ap. Non. 111, 8; Carm. ap. Liv. 25, 12; Plaut. Am. 3, 4, 2; id. Aul. 2, 2, 56; id. Capt. 2, 2, 10 et saep.; Ter. Hec. 4, 3, 4; Lucr. 4, 639; Verg. A. 10, 108:

fuant,

Plaut. Bacch. 4, 9, 110; id. Ep. 5, 1, 13; id. Ps. 4, 3, 12: fuvisset, Enn. ap. Gell. 12, 4, 4; part. pres. ens, used by Caesar, acc. to Prisc. p. 1140 P.; and by Sergius Flavius, acc. to Quint. 8, 3, 33; fut. inf. fore for futurum esse, very freq., and so always with partt.; cf. Madv. Gram. § 108; whence, subj. imperf. forem fores, etc., for essem; esp. in conditional sentences and in the histt., but very rare in Cic.; v. Neue, Formenl. 2, 597 sqq.), v. n. [root es; Sanscr. as-mi, and the Greek es-mi, whence eimi; perf. fui; root in Sanscr. bhu, to become; bhavas, condition; Gr. phuô, to beget; cf.: fetus, futuo, etc.], to be, as a verb substantive or a copula.

As a verb substantive, to be.

In gen.

Asserting existence, to be, exist, live:

definitionum duo sunt genera prima: unum earum rerum quae sunt: alterum earum quae intelleguntur. Esse ea dico, quae cerni tangive possunt, ut fundum, aedes, parietem, cetera. Non esse rursus ea dico, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intellegi possunt, ut si usucapionem, si tutelam, etc.... definias,

Cic. Top. 5, 26 sq.:

si abest, nullus est,

Plaut. Bacch. 2, 2, 16:

nunc illut est, quom me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

ita paene nulla sibi fuit Phronesium ( = paene mortuus est),

id. Truc. 1, 2, 95:

omne quod eloquimur sic, ut id aut esse dicamus aut non esse,

Cic. de Or. 2, 38, 157:

non statim, quod esse manifestum est, etiam quid sit apparet,

Quint. 3, 6, 81: est locus, Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.):

flumen est Arar, quod, etc.,

Caes. B. G. 1, 12:

homo nequissimus omnium qui sunt, qui fuerunt, qui futuri sunt!

Cic. Fam. 11, 21, 1; cf. id. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43:

si quos inter societas aut est aut fuit aut futura est,

id. Lael. 22, 83:

nec enim, dum ero, angar ulla re, cum omni vacem culpa: et, si non ero, sensu omnino carebo,

id. Fam. 6, 3, 4:

si modo futuri sumus, erit mihi res opportuna,

id. Att. 11, 4, 1:

si quando erit civitas, erit profecto nobis locus: sin autem non erit, etc.,

id. Fam. 2, 16, 6:

nolite arbitrari, me cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,

id. Sen. 22, 79:

si erit ulla res publica... sin autem nulla erit,

id. Fam. 2, 16, 5:

fuimus Troes, fuit Ilium,

Verg. A. 2, 325:

sive erimus seu nos fata fuisse volunt,

Tib. 3, 5, 32: per quinquennia decem fuimus, Prud. Cath. praef. 2.—

Of events, to be, happen, occur, befall, take place:

illa (solis defectio) quae fuit regnante Romulo,

Cic. Rep. 1, 16, 25:

neque enim est periculum, ne, etc.,

id. ib. 1, 23, 37:

amabo, quid tibi est?

Ter. Heaut. 2, 4, 24:

quid se futurum esset,

Liv. 33, 27. —

Of location, to be present, to be at a place.

With adv., or other expressions of place:

cum non liceret quemquam Romae esse, qui, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 41, § 100:

cum Athenis decem ipsos dies fuissem,

id. Fam. 2, 8, 3; id. de Or. 2, 7, 27:

cum Africanus constituisset in hortis esse,

id. Rep. 1, 9, 14:

cum essemus in castris,

id. ib. 1, 15:

nonne mavis sine periculo tuae domi esse quam cum periculo alienae?

id. Fam. 4, 7, 4:

vos istic commodissime sperem esse,

id. ib. 14, 7, 2: te hic tutissime puto fore, Pompon. ap. Cic. Att. 8, 11, A.—

Of passages in a book or writing, with in and abl., to be, stand, be written, etc.:

deinceps in lege est, ut, etc.,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

quid enim in illis (litteris) fuit praeter querelam temporum,

id. Fam. 2, 16, 1.—

Of personal relations, with ad or apud and acc., or cum and abl. of person:

cum esset (Sulpicius Gallus) casu apud M. Marcellum,

Cic. Rep. 1, 14, 21:

eram cum Stoico Diodoto: qui cum habitavisset apud me mecumque vixisset, etc.,

id. Brut. 90, 309:

erat nemo, quicum essem libentius quam tecum et pauci, quibuscum essem aeque libenter,

id. Fam. 5, 21, 1:

qui me admodum diligunt multumque mecum sunt,

id. ib. 4, 13, 6; cf. with simul:

Smyrnae cum simul essemus complures dies,

id. Rep. 1, 8, 13.—Hence, esp.: esse cum aliquo (aliqua), to be with, i. e. live with, associate with, as husband or wife:

cujus soror est cum P. Quintio,

Cic. Quint. 24, 77:

ea nocte mecum illa hospitis jussu fuit,

Plaut. Merc. 1, 1, 101; Ov. A. A. 3, 664:

cum hac (meretrice) si qui adulescens forte fuerit,

Cic. Cael. 20, 49; Ov. Am. 2, 8, 27: tum ad me fuerunt, qui, etc., Varr. ap. Non. 133, 28:

Curio fuit ad me sane diu,

Cic. Att. 10, 4, 8:

cum ad me bene mane Dionysius fuit,

id. ib. 10, 16, 1; cf.:

esse sub uno tecto atque ad eosdem Penates,

Liv. 28, 18.—

Of relations analogous to place, of dress, condition, position, office, etc., to be, live, be found, etc., with in and abl.:

cum est in sagis civitas,

Cic. Phil. 8, 11, 32:

in laxa toga,

Tib. 2, 3, 78: sive erit in Tyriis, Tyrios laudabis amictus;

Sive erit in Cois, Coa decere puta,

Ov. A. A. 2, 297: hominem non modo in aere alieno nullo, sed in suis nummis multis esse et semper fuisse, Cic. Verr [p. 1798] 2, 4, 6, §

11: in servitute,

id. Clu. 7, 21:

in illa opinione populari,

id. ib. 51, 142:

in magno nomine et gloria,

id. Div. 1, 17, 31:

in spe,

id. Fam. 14, 3, 2:

in tanta moestitia,

id. Phil. 2, 15, 37:

in odio,

id. Att. 2, 22, 1:

in probris, in laudibus,

id. Off. 1, 18, 61:

in officio,

id. ib. 1, 15, 49:

in injustitia,

id. ib. 1, 14, 42:

in vitio,

id. ib. 1, 19, 62; id. Tusc. 3, 9, 19:

ne in mora quom opus sit, sies,

Ter. And. 2, 5, 13:

ne in mora illi sis,

id. ib. 3, 1, 9:

hic in noxia'st,

id. Phorm. 2, 1, 36:

quae (civitas) una in amore atque in deliciis fuit,

Cic. Verr. 2, 4, 1, § 3:

in ingenti periculo,

Liv. 5, 47:

in pace,

id. 31, 29.—So with abl. without in, when qualified by an adj.:

(statua) est et fuit tota Graecia summo propter ingenium honore et nomine,

Cic. Verr. 2, 2, 35, § 87:

si quis asperitate ea est et inmanitate naturae,

id. Lael. 23, 87:

ne quo periculo proprio existimares esse,

id. Fam. 4, 15, 2 (B. and K. ex conj.:

in periculo): ego sum spe bona,

id. ib. 12, 28, 3:

res nunc difficili loco mihi videtur esse,

id. ib. 12, 28, 3:

incredibili sum sollicitudine de tua valetudine,

id. ib. 16, 15, 1; esp. in phrase periculo alicujus esse, to be at the risk of any one:

rem illam suo periculo esse,

id. Att. 6, 1, 6:

ut quae in naves inposuissent, ab hostium tempestatisque vi publico periculo essent,

Liv. 23, 49, 2 Weissenb. ad loc.:

dare nummos meo periculo,

Dig. 46, 1, 24:

communi periculo,

ib. 13, 6, 21, § 1 (cf. II. B. 1. b. infra).—

To depend upon, rest with, with in and abl.:

res erat non in opinione dubia,

Cic. Dom. 5, 11:

sed totum est in eo, si, etc.,

id. Att. 2, 22, 5:

omnem reliquam spem in impetu esse equitum,

Liv. 10, 14, 12:

quoniam totum in eo sit, ne contrectentur pocula,

Col. 12, 4, 3. —

In partic.

Esse (est, sunt, etc.) often stands without a subject expressed, or with an indef. subj., as antecedent of a rel.-clause, whose verb may be in the indic. or subj.; the former only when the subject is conceived as particular or limited, and actually existing; the latter always when it is conceived as indefinite; cf. Zumpt, Gram. § 562 sq.; Roby, Gram. § 1686 sq.; Madv. Gram. § 365; but the distinctions usually drawn by grammarians are not always observed by the best writers; and the subjunctive is always admissible, being the prevailing construction after sunt qui in class. prose, and nearly universal in postAug. writers: sunt, qui (quae), there are those ( people or things) who ( that), or simply some.

With indic.

Without subject expressed:

mulier mane: sunt Qui volunt te conventam,

Plaut. Cist. 4, 2, 37:

sunt hic quos credo inter se dicere,

id. Cas. prol. 67:

sunt quae te volumus percontari,

id. Ps. 1, 5, 47:

quid est, quod tu gestas tabellas?

id. ib. 1, 1, 10:

quid est, quod tu me nunc optuere?

id. Most. 1, 1, 69; cf.:

quid hoc est, quod foris concrepuit?

id. ib. 5, 1, 15:

tun' is es, Qui in me aerumnam obsevisti?

id. Ep. 4, 1, 34:

quid est, quod tuo animo aegre est?

id. Cas. 2, 2, 9; id. Cist. 4, 1, 3:

at ego est quod volo loqui,

id. As. 1, 3, 79:

est quod te volo secreto,

id. Bacch. 5, 2, 30:

sunt quos scio amicos esse, sunt quos suspicor,

id. Trin. 1, 2, 54:

ita subitum'st, quod eum conventum volo,

id. ib. 5, 2, 51:

sunt quae ego ex te scitari volo,

id. Capt. 2, 2, 13:

sed est quod suscenset tibi,

Ter. And. 2, 6, 17:

est quod me transire oportet,

id. Hec. 2, 2, 31:

quid sit quapropter te jussi, etc.,

id. ib. 5, 1, 7:

sunt item quae appellantur alces,

Caes. B. G. 6, 27 init.:

(nationes) ex quibus sunt qui ovis vivere existimantur,

id. ib. 4, 10 fin.:

sunt qui putant posse te non decedere,

Cic. Fam. 1, 9, 25:

sunt autem, qui putant non numquam complexione oportere supersederi,

id. Inv. 1, 40, 72:

quamquam sunt, qui propter utilitatem modo petendas putant amicitias,

id. ib. 2, 55, 167:

sunt autem quae praeterii,

id. Att. 10, 4, 11:

sunt, qui abducunt a malis ad bona, ut Epicurus. Sunt, qui satis putant ostendere, nihil inopinati accidisse... Sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligunt,

id. Tusc. 3, 31, 76 Kuhn. N. cr.:

sunt, qui, quod sentiunt, non audent dicere,

id. Off. 1, 24, 84:

Argiletum sunt qui scripserunt ab Argola, etc.,

Varr. L. L. 5, § 157 Mull.:

sunt qui ita dicunt,

Sall. C. 19, 4:

sunt qui spiritum non recipiunt sed resorbent,

Quint. 11, 3, 55:

sunt, quos curriculo pulverem Olympicum Collegisse juvat,

Hor. C. 1, 1, 3; cf. id. S. 1, 4, 24: sunt quibus unum opus est, etc., id. C. 1, 7, 5:

sunt quibus in satira videor nimis acer,

id. S. 2, 1, 1:

sunt quorum ingenium nova tantum crustula promit,

id. ib. 2, 4, 47.—

With a subject expressed by an indefinite word or clause:

sunt alii qui te volturium vocant,

Plaut. Trin. 1, 2, 64:

est genus hominum qui se primos omnium esse volunt,

Ter. Eun. 2, 2, 17:

multae sunt causae, quam ob rem cupio abducere,

id. ib. 1, 2, 65 Fleck. (Ussing, cupiam):

erat quidam eunuchus, quem mercatus fuerat,

id. ib. 3, 5, 21:

multaeque res sunt in quibus de suis commodis viri boni multa detrahunt,

Cic. Lael. 16, 57:

sunt ejus aliquot orationes, ex quibus lenitas ejus perspici potest,

id. Brut. 48, 177:

fuerunt alia genera philosophorum, qui se omnes Socraticos esse dicebant,

id. de Or. 3, 17, 62:

nonnulli sunt, qui aluerunt, etc.,

id. Cat. 1, 12, 301:

sunt quidam, qui molestas amicitias faciunt, cum ipsi se contemni putant,

id. Lael. 20, 72:

sunt vestrum, judices, aliquam multi, qui L. Pisonem cognoverunt,

id. Verr. 2, 4, 25, § 56:

multae et pecudes et stirpes sunt, quae sine procuratione hominum salvae esse non possunt,

id. N. D. 2, 52, 130:

sunt bestiae quaedam, in quibus inest aliquid simile virtutis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

permulta sunt, quae dici possunt, quare intellegatur, etc.,

id. Rosc. Am. 33, 94; cf. id. Div. in Caecil. 7, 22; id. Off. 1, 14, 43; 1, 20, 69; id. Div. 1, 54, 123:

fuere complures, qui ad Catilinam initio profecti sunt,

Sall. C. 39, 5: haec sunt, quae clamores et admirationes in bonis oratoribus efficiunt. Cic. de Or. 1, 33, 152:

alia fuere, quae illos magnos fecere,

Sall. C. 52, 21.—

With. subj.: sunt, qui discessum animi a corpore putent esse mortem;

sunt qui nullum censeant fieri discessum,

Cic. Tusc. 1, 9, 18:

sunt qui in rebus contrariis parum sibi constent,

id. Off. 1, 21, 71:

de impudentia singulari sunt qui mirentur,

id. Verr. 2, 1, 2, § 6:

est eisdem de rebus quod dici potest subtilius,

id. Tusc. 3, 15, 32:

praesto est qui neget rem ullam percipi esse sensibus,

id. Ac. 2, 32, 101:

quicquid est quod deceat, id, etc.,

id. Off. 1, 27, 94:

sunt qui nolint tetigisse nisi illas, etc.,

Hor. S. 1, 2, 28:

sunt qui Crustis et pomis viduas venentur avaras,

id. Ep. 1, 1, 78:

vestes Gaetulo murice tinctas Sunt qui non habeant, est qui non curet habere,

id. ib. 2, 2, 182 et saep.—

With a more or less indefinite expression of the subject:

sunt quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere et negent satis esse, etc.,

Cic. Fam. 1, 9, 31:

rarum est quoddam genus eorum, qui se a corpore avocent,

id. Div. 1, 49, 111:

quotus igitur est quisque qui somniis pareat?

id. ib. 2, 60, 125; id. de Or. 2, 50, 196:

solus est hic, qui numquam rationes ad aerarium referat,

id. Verr. 2, 1, 38, § 98:

quae quibusdam admirabilia videntur, permulti sunt, qui pro nihilo putent,

id. Lael. 23, 86:

erat nemo in quem ea suspicio conveniret,

id. Rosc. Am. 23, 65, cf.:

quis enim miles fuit, qui Brundisii illam non viderit? quis, qui nescierit, etc.,

id. Phil. 2, 25, 61:

sit aliquis, qui nihil mali habeat,

id. Tusc. 1, 35, 85:

sunt nonnullae disciplinae, quae officium omne pervertant,

id. Off. 1, 2, 5:

est quaedam animi sanitas quae in insipientem quoque cadat,

id. Tusc. 4, 13, 30:

Syracusis lex est de religione, quae jubeat,

id. Verr. 2, 2, 51, § 126:

unus est qui curet constantia magis quam consilio,

id. Att. 1, 18, 7:

si est una ex omnibus quae sese moveat,

id. Rep. 6, 26, 28:

multi sunt, qui non acerbum judicent vivere, sed supervacuum,

Sen. Ep. 24, 26:

erant sententiae quae castra Vari oppugnanda censerent,

Caes. B. C. 2, 30:

fuere cives qui seque remque publicam obstinatis animis perditum irent,

Sall. C. 36, 4:

sunt verba et voces, quibus hunc lenire dolorem Possis,

Hor. Ep. 1, 1, 34:

sunt delicta tamen, quibus ignovisse velimus,

id. A. P. 347.—

Poet.: est, quibus (acc. to the Gr. estin hois):

est quibus Eleae concurrit palma quadrigae: est quibus in celeres gloria nata pedes,

Prop. 3, 9 (4, 8), 17.—

With dat., to belong or pertain to; or, rendering the dative as the subject of the verb, to have ( possess, = the Fr. etre a used of property, and of permanent conditions or characteristics, not of temporary states, feelings, etc.; cf. Krebs, Antibarb. p. 417 sq.): aliquid reperiret, fingeret fallacias, Unde esset adulescenti, amicae quod daret, Ter. Heaut. 3, 2, 23:

nomen Mercurio'st mihi, Plaut Am. prol. 19: nisi jam tum esset honos elo quentiae,

Cic. Brut. 10, 40:

est igitur homini cum deo similitudo,

id. Leg. 1, 8, 25:

familiaritas, quae mihi cum eo est,

id. Att. 8. 3, 2:

privatus illis census erat brevis,

Hor. C. 2, 15, 13; cf.:

Trojae et huic loco nomen est,

Liv. 1, 1, 5:

Hecyra est huic nomen fabulae,

Ter. Hec. prol. 1:

cui saltationi Titius nomen esset,

Cic. Brut. 62, 225:

cui (fonti) nomen Arethusa est,

id. Verr. 2, 4, 53, § 118:

Scipio, cui post Africano fuit cognomen,

Liv. 25, 2, 6.—With ellips. of dat. ( poet.):

nec rubor est emisse palam (sc. ei),

nor is she ashamed, Ov. A. A. 3, 167:

neque testimonii dictio est (sc. servo),

has no right to be a witness, Ter. Phorm. 2, 1, 63.—

Esse alicui cum aliquo, to have to do with, to be connected with a person:

tecum nihil rei nobis, Demipho, est,

Ter. Phorm. 2, 3, 74:

sibi cum illa mima posthac nihil futurum,

Cic. Phil. 2, 31, 77:

jussit bona proscribi ejus, quicum familiaritas fuerat, societas erat,

id. Quint. 6, 25:

si mihi tecum minus esset, quam est cum tuis omnibus,

id. Fam. 15, 10, 2.—

Esse with certain prepp. and their cases (cf. also I. A. 2. 3. 4. supra).

Esse ab aliquo, to be of a person, to be the servant, disciple, adherent, partisan, etc., of:

es ne tu an non es ab illo milite e Macedonia?

do you belong to? Plaut. Ps. 2, 2, 21:

ab Andria est ancilla haec,

Ter. And. 3, 1, 3; 4, 4, 17:

erat enim ab isto Aristotele,

Cic. de Or. 2, 38, 160:

sed vide ne hoc, Scaevola, totum sit a me,

makes for me, id. de Or 1, 13, 55 (cf. ab, I. B. 3., II. B. 2. o.). —

Esse pro aliquo, to be in favor of, make for:

(judicia) partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

Cic. Clu. 32, 88.—

Esse ex aliqua re, to consist of, be made up of:

(creticus) qui est ex longa et brevi et longa,

Cic. de Or. 3, 47, 183; cf.:

duo extremi chorei sunt, id est, e singulis longis et brevibus,

id. Or. 63, 212:

etsi temeritas ex tribus brevibus et longa est,

id. ib. 63, 214; 64, 215 (v. also 6. infra). —

Euphem., in perf. tempp., of one who has died or a thing that has perished, to be no more, to be gone, departed, dead ( poet.):

horresco misera, mentio quoties fit partionis: Ita paene tibi fuit Phronesium,

i. e. had almost died, Plaut. Truc. 1, 2, 92:

nunc illud est, cum me fuisse quam esse nimio mavelim,

id. Capt. 3, 3, 1:

sive erimus, seu nos fata fuisse velint,

Tib. 3, 5, 32:

fuimus Troes, fuit Ilium et ingens Gloria Teucrorum,

Verg. A. 2, 325:

certus in hospitibus non est amor: errat ut ipsi, Cumque nihil speres firmius esse, fuit,

Ov. H. 16, (17), 192.—

Pregn., to be real or a fact, to be the case; so esp.: est, esto, it is even so, be it so, such is or let such be the case, granted, well, etc.:

quid tibi vis dicam, nisi quod est?

Plaut. Ep. 1, 1, 17:

sunt ista, Laeli,

Cic. Lael. 2, 6:

ista esse credere,

id. Tusc. 1, 6, 10: est vero, inquit, Africane, id. Fragm. ap. Lact. 1, 18:

est ut dicis, inquam,

id. Fin. 3, 5, 19:

sit quidem ut sex milia seminum intereant,

Col. 3, 3, 13:

esto: ipse nihil est, nihil potest,

Cic. Div. in Caecil. 15, 47; cf.:

verum esto,

id. Fin. 2, 23, 75:

esto,

Verg. A. 7, 313; 10, 67; Hor. Ep. 1, 1, 81; 1, 17, 37 al.—Hence,

The connections est ut, ubi, cum, quod, or with a subject-clause, it happens or chances that, it is the case that, there is cause or reason why, there is a time when, it is allowed or permissible that, one may, etc.

Est ut, it is the case or fact, that, etc.:

sin est, ut velis Manere illam apud te, dos hic maneat,

Ter. Phorm. 5, 7 (8), 32:

si est, ut dicat velle se, Redde,

id. Hec. 4, 1, 43:

si est, culpam ut Antipho in se admiserit,

id. Phorm. 2, 1, 40:

est, ut id maxime deceat,

Cic. Or. 59, 199:

quando fuit, ut, quod licet, non liceret?

id. Cael. 20, 48:

non est igitur, ut mirandum sit, ea praesentiri, etc.,

id. Div 1, 56, 128:

non erat, ut fieri posset, mirarier umquam,

Lucr. 5, 979:

futurum esse ut omnes pellerentur,

Caes. B. G. 1, 31:

non est, ut copia major Ab Jove donari possit tibi,

Hor. Ep. 1, 12, 2:

est ut viro vir latius ordinet Arbusta sulcis,

id. C. 3, 1, 9; Dig. 38, 7, 2.—Cf. esse after a neg., with quin:

numquam est enim, quin aliquid memoriae tradere velimus,

Auct. Her. 3, 24, 40.—Also, est ut, there is reason, that, etc.:

magis est ut ipse moleste ferat errasse se, quam ut, etc.,

Cic. Cael. 6, 14 fin.: ille erat ut odisset primum defensorem salutis meae, he had good reason for hating [p. 1799] id. Mil. 13, 35; cf.:

quid erat cur Milo optaret,

id. ib. 13, 34:

neque est ut putemus ignorari ea ab animalibus,

Plin. 18, 1, 1, § 3. —

Est ubi, sometime or another, sometimes:

erit, ubi te ulciscar, si vivo,

Plaut. Ps. 5, 2, 26:

est, ubi id isto modo valeat,

Cic. Tusc. 5, 8, 23.—

Est cum, sometimes:

est cum non est satius, si, etc.,

Auct. Her. 4, 26, 36.—

Est quod, there is reason to, I have occasion:

est quod visam domum,

Plaut. Aul. 2, 2, 26:

etsi magis est, quod gratuler tibi quam quod te rogem,

I have more reason to, Cic. Att. 16, 5, 2:

est quod referam ad consilium: sin, etc.,

Liv. 30, 31, 9:

quod timeas non est,

Ov. H. 19, 159:

nil est illic quod moremur diutius,

Ter. Heaut. 4, 7, 6:

non est quod multa loquamur,

Hor. Ep. 2, 1, 30.—Cf. with cur:

non est cur eorum spes infragatur,

Cic. Or. 2, 6:

nihil est cur,

id. Fam. 6, 20, 1.—

Est, sit, etc., with infin. in Gr. constr., it is possible, is allowed, permitted, one may, etc. (mostly poet. and post-class.):

est quadam prodire tenus, si non datur ultra,

Hor. Ep. 1, 1, 32:

Cato, R. R. prooem. § 1: scire est liberum Ingenium atque animum,

Ter. Ad. 5, 3, 42:

nec non et Tityon terrae omniparentis alumnum Cernere erat,

Verg. A. 6, 596; 8, 676; Sil. 2, 413:

neque est te fallere quicquam,

Verg. G. 4, 447:

unde Plus haurire est,

Hor. S. 1, 2, 79:

est Gaudia prodentem vultum celare,

id. ib. 2, 5, 103:

quod versu dicere non est,

id. ib. 1, 5, 87:

quod tangere non est,

Ov. M. 3, 478:

quae verbo objecta, verbo negare sit,

Liv. 42, 41, 2 Weissenb. ad loc.:

ut conjectare erat intentione vultus,

Tac. A. 16, 34:

est videre argentea vasa,

id. G. 5; Val. Max. 2, 6, 8; v. Zumpt, Gram. § 227.— With dat.:

ne tibi sit frigida saxa adire,

Prop. 1, 20, 13; Tib. 1, 6, 24 (32):

tu procul a patria (nec sit mihi credere tantum!) Alpinas nives Me sine vides,

Verg. E. 10, 46:

fuerit mihi eguisse aliquando amicitiae tuae,

Sall. J. 110, 3; Dig. 46, 3, 72, § 4.—

In eo ease ut, etc., to be in a condition to reach the point that, to be possible, etc., to be about to, on the point of, etc. ( impers. or with res, etc., as subj.):

cum jam in eo esset, ut in muros evaderet miles,

Liv. 2, 17, 5:

si viderent in eo jam esse ut urbs caperetur,

id. 28, 22, 8:

jamque in eo rem fore, ut Romani aut hostes aut domini habendi sint,

id. 8, 27, 3:

cum res non in eo essent ut, etc.,

id. 33, 41, 9:

non in eo esse Carthaginiensium res, ut, etc.,

id. 30, 19, 3; 34, 41. —With person. subj. (late Lat.):

cum ab Ulixe adducta Iphigenia in eo esset, ut immolaretur,

Hyg. Fab. 261. —

Like the Engl. to be, for to come, fall, reach, to have arrived, etc. (hence also with in and acc.):

ecquid in mentem est tibi, Patrem tibi esse?

Plaut. Bacch. 1, 2, 54:

nam numero mi in mentem fuit,

id. Am. 1, 1, 26:

ex eo tempore res esse in vadimonium coepit,

Cic. Quint. 5, 22:

portus in praedonum fuisse potestatem sciatis,

id. Imp. Pomp. 12, 33:

ut certior fieret, quo die in Tusculanum essem futurus,

id. Att. 15, 4, 2:

qui neque in provinciam cum imperio fuerunt,

id. Fam. 8, 8, 8:

quae ne in potestatem quidem populi Romani esset,

Liv. 2, 14, 4:

nec prius militibus in conspectum fuisse,

Suet. Aug. 16:

esse in amicitiam populi Romani dicionemque,

Cic. Div. in Caecil. 20, 66; cf.:

in eorum potestatem portum futurum,

id. Verr. 2, 5, 38, § 98; v. Gell. 1, 7, 16 sq.; Zumpt, Gram. § 316.—

Of time, to pass, elapse (rare but class.):

diem scito nullum esse, quo, etc.,

Cic. Q. Fr. 3, 3, 1.

As a copula, to be any thing or in any manner.

In gen.

With an adj., subst., or pron.:

et praeclara res est et sumus otiosi,

Cic. Lael. 5, 17:

quod in homine multo est evidentius,

id. ib. 8, 27:

sperare videor Scipionis et Laelii amicitiam notam posteritati fore,

id. ib. 4, 15:

non sum ita hebes, ut istud dicam,

id. Tusc. 1, 6, 12:

cum, ignorante rege, uter esset Orestes, Pylades Orestem se esse diceret, Orestes autem ita ut erat, Orestem se esse perseveraret,

id. Lael. 7, 24:

consul autem esse qui potui? etc.,

id. Rep. 1, 6, 10:

nos numerus sumus et fruges consumere nati,

are a mere number, Hor. Ep. 1, 2, 27:

pars non minima triumphi est victimae praecedentes,

Liv. 45, 49:

nobile erit Romae pascua vestra forum,

Prop. 4 (5), 9, 20:

sanguis erant lacrimae,

Luc. 9, 811:

ego tu sum, tu es ego: unanimi sumus,

Plaut. Stich. 5, 4, 49:

tuos sum,

id. Bacch. 1, 1, 60: domus non ea est, quam parietes nostri cingunt, Cic. Rep. 1, 13, 19:

is enim fueram, cui, etc.,

id. ib. 1, 4, 7.—

Less freq. with adv. (esp. in colloq. language): Am. Satin' tu sanus es? Sos. Sic sum ut vides, Plaut. Am. 2, 1, 57:

sic, inquit, est,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

est, inquit, ut dicis,

id. ib. 1, 40, 63:

quod ita cum sit,

id. ib. 1, 45, 69:

quia sunt haud procul ab hujus aetatis memoria,

id. ib. 1, 1, 1 B. and K.:

nec vero habere virtutem satis est,

id. ib. 1, 2, 2: frustra id inceptum Volscis fuit. Liv. 2, 25:

dato qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo,

Plaut. Bacch. 1, 1, 51:

apud matrem recte est,

Cic. Att. 1, 7:

cum in convivio comiter et jucunde fuisses,

id. Deiot. 7, 19:

omnes hanc quaestionem haud remissius sperant futuram,

id. Rosc. Am. 5, 11:

dicta impune erant,

Tac. A. 1, 72.—Esp.: facile alicubi (in aliqua re) esse, with pleasure, glad to be:

quod in maritimis facillime sum,

Cic. Fam. 2, 16, 2:

locum habeo nullum ubi facilius esse possum,

id. Att. 13, 26, 2 (on esse with an adverb, v. Haase ap. Reisig, Vorles. p. 394; cf. also bene under bonus fin.).—

In partic.

With gen. part., to be of, belong to a class, party, etc.:

in republica ita est versatus, ut semper optimarum partium et esset et existimaretur,

Nep. Att. 6, 1:

qui ejusdem civitatis fuit,

id. Them. 9, 1:

qui Romanae partis erant, urbe excesserunt,

Liv. 35, 51, 7: ut aut amicorum aut inimicorum Campani simus;

si defenditis, vestri, si deseritis, Samnitium erimus,

id. 7, 30, 9 sq. —

With gen. or abl. denoting quality.

With gen.:

nimium me timidum, nullius animi, nullius consilii fuisse confiteor,

Cic. Sest. 16, 36:

disputatio non mediocris contentionis est,

id. de Or. 1, 60, 257:

magni judicii, summae etiam facultatis esse debebit,

id. Or. 21, 70:

(virtus) nec tantarum virium est, ut se ipsa tueatur,

id. Tusc. 5, 1, 2; id. Fin. 5, 12, 36:

Sulla gentis patriciae nobilis fuit,

Sall. J. 95, 3:

summi ut sint laboris,

Caes. B. G. 4, 2:

civitas magnae auctoritatis,

id. ib. 5, 54:

refer, Cujus fortunae (sit),

Hor. Ep. 1, 7, 54:

se nullius momenti apud exercitum futurum,

Nep. Alcib. 8, 4:

qui ejusdem aetatis fuit,

id. ib. 11, 1:

invicti ad laborem corporis erat,

Liv. 9, 16:

nec magni certaminis ea dimicatio fuit,

id. 21, 60:

somni brevissimi erat,

Suet. Claud. 33.—So of extent, number, etc.:

classis centum navium,

Nep. Them. 2, 2; 2, 5:

annus trecentarum sexaginta quinque dierum,

Suet. Caes. 40.—

With abl.:

bono animo es,

Ter. Eun. 1, 2, 4:

jam aetate ea sum, ut, etc.,

id. Hec. 5, 1, 11:

bellum varia victoria fuit,

Sall. J. 5, 1:

L. Catilina nobili genere natus fuit magna vi et animi et corporis, set ingenio malo,

id. C. 5, 1:

Sulla animo ingenti,

id. J. 95, 3:

esse magna gratia,

Caes. B. G. 1, 8:

tenuissima valetudine esse,

id. ib. 5, 40:

si fuerit is injustus, timidus, hebeti ingenio atque nullo,

Cic. Tusc. 5, 15, 45:

mira sum alacritate ad litigandum,

id. Att. 2, 7, 2:

bono animo sint et tui et mei familiares,

id. Fam. 6, 18, 1:

ut bono essent animo,

id. Rep. 1, 17, 29:

ut uxores eodem jure sint quo viri,

id. ib. 1, 43, 67:

qui capite et superciliis semper est rasis,

id. Rosc. Com. 7, 20:

abi, quaere, unde domo quis, Cujus fortunae, quo sit patre quove patrono,

Hor. Ep. 1, 7, 54 (cf. I. A. 4. supra). —

With gen. or abl. of price or value.

With gen.:

pluris est oculatus testis quam auriti decem,

Plaut. Truc. 2, 6, 8:

videtur esse quantivis pretii,

Ter. And. 5, 2, 15:

a me argentum, quanti (servus) est, sumito,

id. Ad. 5, 9, 20:

si ullo in loco frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:

ager nunc multo pluris est, quam tunc fuit,

id. Rosc. Com. 12, 33:

ut quisque, quod plurimi sit, possideat, ita, etc.,

id. Par. 6, 2, 48:

magni erunt mihi tuae litterae,

id. Fam. 15, 15, 4:

parvi sunt foris arma, nisi, etc.,

id. Off. 1, 22, 76:

an emat denario quod sit mille denarium,

id. ib. 3, 23, 92:

parvi pretii est quod nihili est,

id. Q. Fr. 1, 2, 4:

mea mihi conscientia pluris est quam omnium sermo,

is worth more to me, weighs more with me, id. Att. 12, 28, 2:

neque pluris pretii cocum quam vilicum habeo,

Sall. J. 85, 39:

erat (agellus) centum milium nummum,

Plin. Ep. 6, 3, 1. —

With abl.: sextante sal et Romae et per totam I i aliam erat, was worth, stood at, Liv. 29, 37.—

With gen. of possession, etc., it belongs, pertains to; or it is the part, property, nature, mark, sign, custom, or duty of, etc.

In gen.:

audiant eos, quorum summa est auctoritas apud, etc.,

who possess, Cic. Rep. 1, 7, 12:

ea ut civitatis Rhodiorum essent,

Liv. 37, 55, 5:

teneamus eum cursum, qui semper fuit optimi cujusque,

Cic. Rep. 1, 2, 3:

quamobrem neque sapientis esse accipere habenas,

id. ib. 1, 5, 9; id. de Or. 2, 20, 86:

sapientis est consilium explicare suum, etc.,

id. ib. 2, 81, 333:

temeritas est florentis aetatis, prudentia senescentis,

id. Sen. 6, 20:

est adulescentis majores natu vereri,

id. Off. 1, 34, 122:

Aemilius, cujus tum fasces erant,

Liv. 8, 12, 13:

tota tribuniciae potestatis erat,

id. 3, 48:

alterius morientis prope totus exercitus fuit,

id. 22, 50:

jam me Pompeii totum esse scis,

Cic. Fam. 2, 13, 2:

hominum, non causarum, toti erant,

Liv. 3, 36:

plebs novarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse,

were devoted to, favored, id. 23, 14:

Dolopes numquam Aetolorum fuerant: Philippi erant,

id. 38, 3:

Ptolemaeus propter aetatem alieni arbitrii erat,

id. 42, 29:

est miserorum ut malevolentes sint,

Plaut. Capt. 3, 4, 51:

quod alterum divinitatis mihi cujusdam videtur,

Cic. de Or. 2, 20, 86:

negavit moris esse Graecorum, ut, etc.,

id. Verr. 2, 1, 26, § 66:

non est gravitatis ac sapientiae tuae, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum,

id. Fam. 5, 16, 5:

est hoc Gallicae consuetudinis, uti, etc.,

Caes. B. G. 4, 5.—Rarely with pronom. posses.:

est tuum, Cato, videre quid agatur,

Cic. Mur. 38, 83:

fuit meum quidem jam pridem rem publicam lugere,

id. Att. 12, 28, 2.—

Esp., with gerundive, to denote tendency, effect, etc.:

quae res evertendae rei publicae solerent esse,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 132:

regium inperium, quod initio conservandae libertatis fuerat,

Sall. C. 6, 7:

qui utilia ferrent, quaeque aequandae libertatis essent,

Liv. 3, 31, 7:

ea prodendi imperii Romani, tradendae Hannibali victoriae esse,

id. 27, 9, 12:

nihil tam aequandae libertatis esse quam potentissimum quemque posse dicere causam,

id. 38, 51, 8:

frustrationem eam legis tollendae esse,

id. 3, 24, 1 Weissenb. ad loc.; 3, 39, 8; 5, 3, 5; 40, 29, 11.—

With dat. of the end, object, purpose, etc.:

vitam hanc rusticam tu probro et crimini putas esse oportere,

Cic. Rosc. Am. 17, 48:

etiam quae esui potuique non sunt, contineri legato,

Dig. 33, 9, 3; Gell. 4, 1, 20:

ut divites conferrent, qui essent oneri ferendo,

Liv. 2, 9:

magis vis morbi curae esset, maxime quod, etc.,

id. 4, 21, 5:

cum solvendo aere (i. e. aeri) alieno res publica non esset,

id. 31, 13:

iniciuntur ea, quae umori extrahendo sunt,

Cels. 4, 10 fin. — Esp. in phrase solvendo esse, to be solvent, able to pay:

tu nec solvendo eras,

Cic. Phil. 2, 2, 4:

cum solvendo civitates non essent,

id. Fam. 3, 8, 2 (v. solvo).—

With predicative dat. sing., denoting that which the subject is, becomes, appears to be, etc.

Without second dat. of pers.:

auxilio is fuit,

Plaut. Am. prol. 94:

magis curae'st,

id. Bacch. 4, 10, 3; id. Curc. 4, 2, 15; id. As. 1, 3, 23; id. Capt. 5, 2, 13 sq.:

cui bono fuerit,

Cic. Phil. 2, 14, 35:

eo natus sum ut Jugurthae scelerum ostentui essem,

Sall. J. 24, 10: cupis me esse nequam;

tamen ero frugi bonae,

Plaut. Ps. 1, 5, 51:

magnoque esse argumento, homines scire pleraque antequam nati sint, quod, etc.,

Cic. Sen. 21, 78:

multi Indicioque sui facti persaepe fuere, Lucr 4, 1019: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt,

Cic. Rosc. Com. 4, 11:

haec res ad levandam annonam impedimento fuit,

Liv. 4, 13:

cujus rei Demosthenes atque Aeschines possunt esse documento,

Quint. 7, 1, 2.—

With second dat. of pers.:

obsecro vos ego mi auxilio sitis,

Plaut. Aul. 4, 9, 5; id. Ep. 5, 2, 11; id. Most. 1, 2, 68:

ne quid Captioni mihi sit,

id. ib. 3, 3, 19:

mihi cordi est,

id. Cist. 1, 1, 110:

ubi eris damno molestiae et dedecori saepe fueris,

id. As. 3, 2, 25:

metuo illaec mihi res ne malo magno fuat,

id. Mil. 2, 6, 12:

nec Salus nobis saluti jam esse potest,

id. Most. 2, 1, 4:

bono usui estis nulli,

id. Curc. 4, 2, 15:

quae sint nobis morbo mortique,

Lucr. 6, 1095:

quo magis quae agis curae sunt mihi,

Ter. Ad. 4, 5, 46:

omitto innumerabiles viros, quorum singuli saluti huic civitati fuerunt,

Cic. Rep. 1, 1, 1: ut mihi magnae curae tuam vitam ac dignitatem esse scires, Anton. ap. Cic. Att. 10, 8, A fin.:

accusant ei, quibus occidi patrem Sex. Roscii bono fuit,

Cic. Rosc. Am. 5, 13: haec tam parva [p. 1800] civitas praedae tibi et quaestui fuit, id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

ea dictitare, quae detrimento, maculae, invidiae, infamiae nobis omnibus esse possint,

id. ib. 2, 3, 62, §

144: minus ea bella curae patribus erant, quam, etc.,

Liv. 35, 23, 1:

sciant patribus aeque curae fuisse, ne, etc.,

id. 4, 7, 6:

si hoc perinde curae est tibi quam illud mihi,

Plin. Ep. 6, 8, 9:

quantaeque curae tibi fuit, ne quis, etc.,

id. Pan. 25, 3:

quantae sit mihi curae,

id. Ep. 6, 8, 2:

si judicibus ipsis aut gloriae damnatio rei aut deformitati futura absolutio,

Quint. 6, 1, 12.—Rarely with dat. gerund:

nec tamen impedimento id rebus gerundis fuit,

Liv. 26, 24 (for a full account of this dative, v. Roby, Gram. 2, praef. pp. xxv.-lvi., and § 1158 sq.).—

Esse ad aliquid, to be of use for, to serve for:

vinum murteum est ad alvum crudam,

Cato, R. R. 125:

completae naves taeda et pice reliquisque rebus quae sunt ad incendia,

Caes. B. C. 3, 101:

valvae, quae olim ad ornandum templum erant maxime,

Cic. Verr. 2, 4, 56, § 124.—

Id est or hoc est, with predic.-clause by way of explanatory addition, that is, that is to say; sometimes also with a climax in the sense, which is as much as to say, or which is the same thing:

sed domum redeamus, id est ad nostros revertamur,

Cic. Brut. 46, 172:

quodsi in scena, id est in contione verum valet, etc.,

id. Lael. 26, 97:

meos amicos, in quibus est studium, in Graeciam mitto, id est ad Graecos ire jubeo,

id. Ac. 1, 2, 8:

si Epicurum, id est si Democritum probarem,

id. ib. 1, 2, 6:

ut (sapiens) aegritudine opprimatur, id est miseria,

id. Tusc. 3, 13, 27: a parte negotiali, hoc est pragmatikêi, Quint. 3, 7, 1:

cum in bona tua invasero, hoc est, cum te docuero,

id. 8, 3, 89.—

Poet., with Greek inf. pleonastically:

esse dederat monumentum,

Verg. A. 5, 572 (cf.: dôke xeinêion einai, Hom. Il. 10, 269).

sum = eum, Enn. ap. Fest., v. is.

sum- in composition, for sub before m; v. sub fin.

sum-mitto ( subm-), mīsi, missum, 3, v. a.

With the force of sub predominating (mostly poet. and in post- Aug. prose; cf. subicio).

In gen.

To set, put, or place under or below:

singuli agni binis nutricibus submittuntur: nec quicquam subtrahi submissis expedit,

Col. 7, 4, 3:

vaccas tauris (for breeding),

Pall. Jul. 4:

vaccas in feturam,

id. ib. 4, 1:

equas alternis annis,

id. Mart. 13, 6:

canterium vitibus,

Col. 4, 14, 1.—

To send or put forth below, or from below, to cause to spring forth, to send up, produce, raise:

tellus submittit flores,

puls forth, produces, Lucr. 1, 8: fetus (tellus), id. 1, 193:

pabula pascendis equis (tellus),

Luc. 4, 411:

quo colores (humus formosa),

Prop. 1, 2, 9; cf. poet.: non monstrum summisere Colchi Majus, did not produce (from the sowing of the dragon's teeth), Hor. C. 4, 4, 63:

summissas tendunt alta ad Capitolia dextras,

upraised, Sil. 12, 640; so,

palmas,

id. 4, 411:

manus,

Sen. Oedip. 226; cf.

in a Gr. construction: summissi palmas,

Sil. 1, 673.—

In partic., an econom. t. t., of animals or plants, to bring up, rear, raise; to let grow, not kill or cut off (cf. alo):

arictes,

Varr. R. R. 2, 2, 18; 2, 3, 4; 2, 3, 8:

tauros,

Verg. E. 1, 46:

pullos equorum,

id. G. 3, 73:

vitulos,

id. ib. 3, 159; Col. 7, 9, 4; Dig. 7, 1, 70:

materiam vitis constituendae causā,

Col. Arb. 5, 1:

frutices in semen,

id. ib. 11, 3, 36; 4, 31, 2; 4, 14, 3;

3, 10, 15: prata in faenum,

to let grow for hay, Cato, R. R. 8, 1; Varr. R. R. 1, 49, 1; Col. 11, 2, 27.—

Trop.

To put in the place of, substitute for, supersede (rare):

huic vos non summittetis? hunc diutius manere patiemini?

Cic. Prov. Cons. 4, 8:

interim tamen, quamdiu summittantur et suppleantur capita quae demortua sunt,

Dig. 7, 1, 70, § 1:

necesse habebit alios fetus summittere,

ib. 7, 1, 70, §§ 2 and 5.—

To cherish, court:

aetatem omnem in stipite conteres submittendo,

Amm. 14, 6, 13.—

To let down, lower, sink, drop, = demittere (class. and freq., esp. in the trop. sense).

Lit.:

se ad pedes,

Liv. 45, 7:

se patri ad genua,

Suet. Tib. 20:

latus in herbā,

Ov. M. 3, 23:

caput in herbā,

id. ib. 3, 502; cf.

verticem,

id. ib. 8, 638:

genu,

id. ib. 4, 340; Plin. 8, 1, 1, § 3; cf.:

poplitem in terrā,

Ov. M. 7, 191:

aures (opp. surrigere),

Plin. 10, 48, 67, § 132:

oculos,

Ov. F. 3, 372:

faciem,

Suet. Calig. 36; cf. id. Aug. 79:

fasces,

Plin. 7, 30, 31, § 112; cf. Cic. Brut. 6, 22:

capillum,

to let grow, Plin. Ep. 7, 27, 14; Sen. Cons. ad Pol. 36, 5:

crinem barbamque,

Tac. G. 31; Suet. Caes. 67; id. Aug. 23; id. Calig. 47.—Mid.:

Tiberis aestate summittitur,

sinks, falls, Plin. Ep. 5, 6, 12.—

Trop., to lower, let down, make lower, reduce, moderate, etc.:

ut ii, qui superiores sunt, summittere se debent in amicitiā: sic quodammodo inferiores extollere,

condescend, Cic. Lael. 20, 72:

tributim summisi me et supplicavi,

id. Planc. 10, 24:

summittere se in humilitatem causam dicentium,

Liv. 38, 52, 2:

summittere se in privatum fastigium,

id. 27, 31, 6:

ut in actoribus Graecis fieri videmus, saepe illum, qui est secundarum aut tertiarum partium, cum possit aliquanto clarius dicere, quam ipse primarium, multum summittere, ut ille princeps quam maxime excellat,

to moderate his efforts, restrain himself, Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

inceptum frustra submitte furorem,

Verg. A. 12, 832: orationem tam summittere quam attollere decet, to sink, i. e. speak in a plain style, Plin. Ep. 3, 13, 4:

ut illud lene aut ascendit ad fortiora aut ad tenuiora summittitur,

Quint. 12, 10, 67; cf.:

quando attollenda vel summittenda sit vox,

id. 1, 8, 1:

(soni) cum intentione summittendā sunt temperandi,

id. 11, 3, 42: (praeceptorem) summittentem se ad mensuram discentis, accommodating his instructions to the capacity, etc., id. 2, 3, 7:

ad calamitates animos,

to submit, bow, Liv. 23, 25: animum periculo, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 3:

animos amori,

to surrender, Verg. A. 4, 414:

se temporibus,

Sen. Tranq. An. 4, 1:

verba summittere,

to speak humbly, id. Ep. 11, 7; id. Vit. Beat. 17, 1:

alicui se,

to yield precedence, Just. 13, 2, 3:

se culpae,

i. e. to commit, Ov. H. 4, 151:

furorem,

to put down, quell, Verg. A. 12, 832:

neque enim pudor sed aemuli pretia submittunt,

Plin. 29, 1, 8, § 21:

proinde ne submiseris te,

be not disheartened, Sen. Cons. Marc. 5, 6.—With dat.:

nimis videtur submisisse temporibus se Athenodorus,

yielded, Sen. Tranq. An. 4, 1:

neutri fortunae se submittere,

id. Ep. 66, 6:

animum saevienti fortunae,

Tac. A. 2, 72:

ut ei aliquis se submitteret,

accept his sovereignty, Just. 13, 2, 3.

The signif. of the verb predominating, to send or despatch secretly, provide secretly:

summittebat iste Timarchidem, qui moneret eos, si, etc.,

secretly despatched, Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69.— Absol.:

iste ad pupillae matrem summittebat,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105:

summissis consularibus viris, qui peierarent,

suborned, Suet. Ner. 28 init. —

In gen., to send, send off, despatch, supply (class.):

summittit cohortes equitibus praesidio,

Caes. B. G. 5, 58:

subsidium alicui,

id. ib. 2, 6; so,

subsidium,

id. ib. 2, 25; 4, 26; id. B. C. 1, 43:

auxilium laborantibus,

id. ib. 7, 85: quoad exercitus huc summittatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6; Juv. 1, 36:

sibi destinatum in animo esse, imperium alicui,

to transfer, resign, Liv. 6, 6, 7:

vinea summittit capreas non semper edules,

furnishes, supplies, Hor. S. 2, 4, 43. —Hence, summissus ( subm-), a, um, P. a. (acc. to I. B.).

Lit., let down, lowered, low (very rare):

scutis super capita densatis, stantibus primis, secundis submissioribus,

stooping lower, Liv. 44, 9, 6:

Caelicolae Summisso humiles intrarunt vertice postes,

Ov. M. 8, 638:

bracchia,

id. P. 3, 1, 150; Col. 6, 30, 5:

capillo summissiore,

hanging lower down, Suet. Tib. 68:

purpura,

Quint. 11, 3, 159:

oculi,

Plin. 11, 37, 54, § 145.—

Trop. (class. and freq.).

Of the voice or of speech in gen., low, soft, gentle, calm, not vehement (syn.:

lenis, suppressus): et contentā voce atrociter dicere et summissa leniter,

Cic. Or. 17, 56:

vox (with lenis),

Quint. 11, 3, 63; Ov. M. 7, 90 al.:

murmur,

Quint. 11, 3, 45:

oratio placida, summissa, lenis,

Cic. de Or. 2, 43, 183; so,

oratio,

Caes. B. C. 3, 19; Quint. 11, 1, 9. — Comp.:

lenior atque summissior oratio,

Quint. 11, 1, 64:

(sermo) miscens elata summissis,

id. 11, 3, 43:

actio,

id. 7, 4, 27. — Transf., of an orator:

forma summissi oratoris,

Cic. Or. 26, 90; so (with humilis) id. ib. 23, 76:

in prooemiis plerumque summissi,

Quint. 9, 4, 138.—

Of character or disposition.

In a bad sense, low, mean, grovelling, abject (syn. abjectus):

videndum est, ne quid humile, summissum, molle, effeminatum, fractum abjectumque faciamus,

Cic. Tusc. 4, 30, 64:

vivere neque summissum et abjectum, neque se efferentem,

id. Off. 1, 34, 124:

adulatio,

Quint. 11, 1, 30. —

In a good sense, humble, submissive (syn.:

humilis, supplex): submissi petimus terram,

Verg. A. 3, 93:

causae reorum,

Quint. 11, 3, 154:

civitates calamitate summissiores,

Hirt. B. G. 8, 31, 2:

preces,

Luc. 8, 594; cf.:

summissa precatur,

Val. Fl. 7, 476:

tristem viro summissus honorem Largitur vitae,

yielding, overcome, Stat. Th. 1, 662.—The sup. seems not to occur.—Hence, subst.: summissa, ōrum, n. (acc. to I. A. 3. supra), substitutes (sc. capita), Dig. 7, 1, 70, § 5. —

(Sc. verba.) Calm passages, quiet sayings:

summissa, qualia in epilogis sunt,

Quint. 9, 4, 137.— Adv.: sum-missē ( subm-).

Of speech, softly, gently, calmly, not loudly or harshly:

dicere,

Cic. de Or. 2, 53, 215.— Comp., Cic. de Or. 3, 55, 212 (opp. contentius):

sciscitari,

Petr. 105 fin. —

Of character, calmly, quietly, modestly, humbly, submissively:

alicui summisse supplicare,

Cic. Planc. 5, 12:

scribere alicui,

Tac. H. 3, 9 fin.:

loqui (opp. aspere),

Quint. 6, 5, 5:

agere (opp. minanter),

Ov. A. A. 3, 582.— Comp.:

summissius se gerere,

Cic. Off. 1, 26, 90:

dolere,

Claud. B. Gild. 247.—No sup.

sum-mitto ( subm-), mīsi, missum, 3, v. a.

With the force of sub predominating (mostly poet. and in post- Aug. prose; cf. subicio).

In gen.

To set, put, or place under or below:

singuli agni binis nutricibus submittuntur: nec quicquam subtrahi submissis expedit,

Col. 7, 4, 3:

vaccas tauris (for breeding),

Pall. Jul. 4:

vaccas in feturam,

id. ib. 4, 1:

equas alternis annis,

id. Mart. 13, 6:

canterium vitibus,

Col. 4, 14, 1.—

To send or put forth below, or from below, to cause to spring forth, to send up, produce, raise:

tellus submittit flores,

puls forth, produces, Lucr. 1, 8: fetus (tellus), id. 1, 193:

pabula pascendis equis (tellus),

Luc. 4, 411:

quo colores (humus formosa),

Prop. 1, 2, 9; cf. poet.: non monstrum summisere Colchi Majus, did not produce (from the sowing of the dragon's teeth), Hor. C. 4, 4, 63:

summissas tendunt alta ad Capitolia dextras,

upraised, Sil. 12, 640; so,

palmas,

id. 4, 411:

manus,

Sen. Oedip. 226; cf.

in a Gr. construction: summissi palmas,

Sil. 1, 673.—

In partic., an econom. t. t., of animals or plants, to bring up, rear, raise; to let grow, not kill or cut off (cf. alo):

arictes,

Varr. R. R. 2, 2, 18; 2, 3, 4; 2, 3, 8:

tauros,

Verg. E. 1, 46:

pullos equorum,

id. G. 3, 73:

vitulos,

id. ib. 3, 159; Col. 7, 9, 4; Dig. 7, 1, 70:

materiam vitis constituendae causā,

Col. Arb. 5, 1:

frutices in semen,

id. ib. 11, 3, 36; 4, 31, 2; 4, 14, 3;

3, 10, 15: prata in faenum,

to let grow for hay, Cato, R. R. 8, 1; Varr. R. R. 1, 49, 1; Col. 11, 2, 27.—

Trop.

To put in the place of, substitute for, supersede (rare):

huic vos non summittetis? hunc diutius manere patiemini?

Cic. Prov. Cons. 4, 8:

interim tamen, quamdiu summittantur et suppleantur capita quae demortua sunt,

Dig. 7, 1, 70, § 1:

necesse habebit alios fetus summittere,

ib. 7, 1, 70, §§ 2 and 5.—

To cherish, court:

aetatem omnem in stipite conteres submittendo,

Amm. 14, 6, 13.—

To let down, lower, sink, drop, = demittere (class. and freq., esp. in the trop. sense).

Lit.:

se ad pedes,

Liv. 45, 7:

se patri ad genua,

Suet. Tib. 20:

latus in herbā,

Ov. M. 3, 23:

caput in herbā,

id. ib. 3, 502; cf.

verticem,

id. ib. 8, 638:

genu,

id. ib. 4, 340; Plin. 8, 1, 1, § 3; cf.:

poplitem in terrā,

Ov. M. 7, 191:

aures (opp. surrigere),

Plin. 10, 48, 67, § 132:

oculos,

Ov. F. 3, 372:

faciem,

Suet. Calig. 36; cf. id. Aug. 79:

fasces,

Plin. 7, 30, 31, § 112; cf. Cic. Brut. 6, 22:

capillum,

to let grow, Plin. Ep. 7, 27, 14; Sen. Cons. ad Pol. 36, 5:

crinem barbamque,

Tac. G. 31; Suet. Caes. 67; id. Aug. 23; id. Calig. 47.—Mid.:

Tiberis aestate summittitur,

sinks, falls, Plin. Ep. 5, 6, 12.—

Trop., to lower, let down, make lower, reduce, moderate, etc.:

ut ii, qui superiores sunt, summittere se debent in amicitiā: sic quodammodo inferiores extollere,

condescend, Cic. Lael. 20, 72:

tributim summisi me et supplicavi,

id. Planc. 10, 24:

summittere se in humilitatem causam dicentium,

Liv. 38, 52, 2:

summittere se in privatum fastigium,

id. 27, 31, 6:

ut in actoribus Graecis fieri videmus, saepe illum, qui est secundarum aut tertiarum partium, cum possit aliquanto clarius dicere, quam ipse primarium, multum summittere, ut ille princeps quam maxime excellat,

to moderate his efforts, restrain himself, Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

inceptum frustra submitte furorem,

Verg. A. 12, 832: orationem tam summittere quam attollere decet, to sink, i. e. speak in a plain style, Plin. Ep. 3, 13, 4:

ut illud lene aut ascendit ad fortiora aut ad tenuiora summittitur,

Quint. 12, 10, 67; cf.:

quando attollenda vel summittenda sit vox,

id. 1, 8, 1:

(soni) cum intentione summittendā sunt temperandi,

id. 11, 3, 42: (praeceptorem) summittentem se ad mensuram discentis, accommodating his instructions to the capacity, etc., id. 2, 3, 7:

ad calamitates animos,

to submit, bow, Liv. 23, 25: animum periculo, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 3:

animos amori,

to surrender, Verg. A. 4, 414:

se temporibus,

Sen. Tranq. An. 4, 1:

verba summittere,

to speak humbly, id. Ep. 11, 7; id. Vit. Beat. 17, 1:

alicui se,

to yield precedence, Just. 13, 2, 3:

se culpae,

i. e. to commit, Ov. H. 4, 151:

furorem,

to put down, quell, Verg. A. 12, 832:

neque enim pudor sed aemuli pretia submittunt,

Plin. 29, 1, 8, § 21:

proinde ne submiseris te,

be not disheartened, Sen. Cons. Marc. 5, 6.—With dat.:

nimis videtur submisisse temporibus se Athenodorus,

yielded, Sen. Tranq. An. 4, 1:

neutri fortunae se submittere,

id. Ep. 66, 6:

animum saevienti fortunae,

Tac. A. 2, 72:

ut ei aliquis se submitteret,

accept his sovereignty, Just. 13, 2, 3.

The signif. of the verb predominating, to send or despatch secretly, provide secretly:

summittebat iste Timarchidem, qui moneret eos, si, etc.,

secretly despatched, Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69.— Absol.:

iste ad pupillae matrem summittebat,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105:

summissis consularibus viris, qui peierarent,

suborned, Suet. Ner. 28 init. —

In gen., to send, send off, despatch, supply (class.):

summittit cohortes equitibus praesidio,

Caes. B. G. 5, 58:

subsidium alicui,

id. ib. 2, 6; so,

subsidium,

id. ib. 2, 25; 4, 26; id. B. C. 1, 43:

auxilium laborantibus,

id. ib. 7, 85: quoad exercitus huc summittatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6; Juv. 1, 36:

sibi destinatum in animo esse, imperium alicui,

to transfer, resign, Liv. 6, 6, 7:

vinea summittit capreas non semper edules,

furnishes, supplies, Hor. S. 2, 4, 43. —Hence, summissus ( subm-), a, um, P. a. (acc. to I. B.).

Lit., let down, lowered, low (very rare):

scutis super capita densatis, stantibus primis, secundis submissioribus,

stooping lower, Liv. 44, 9, 6:

Caelicolae Summisso humiles intrarunt vertice postes,

Ov. M. 8, 638:

bracchia,

id. P. 3, 1, 150; Col. 6, 30, 5:

capillo summissiore,

hanging lower down, Suet. Tib. 68:

purpura,

Quint. 11, 3, 159:

oculi,

Plin. 11, 37, 54, § 145.—

Trop. (class. and freq.).

Of the voice or of speech in gen., low, soft, gentle, calm, not vehement (syn.:

lenis, suppressus): et contentā voce atrociter dicere et summissa leniter,

Cic. Or. 17, 56:

vox (with lenis),

Quint. 11, 3, 63; Ov. M. 7, 90 al.:

murmur,

Quint. 11, 3, 45:

oratio placida, summissa, lenis,

Cic. de Or. 2, 43, 183; so,

oratio,

Caes. B. C. 3, 19; Quint. 11, 1, 9. — Comp.:

lenior atque summissior oratio,

Quint. 11, 1, 64:

(sermo) miscens elata summissis,

id. 11, 3, 43:

actio,

id. 7, 4, 27. — Transf., of an orator:

forma summissi oratoris,

Cic. Or. 26, 90; so (with humilis) id. ib. 23, 76:

in prooemiis plerumque summissi,

Quint. 9, 4, 138.—

Of character or disposition.

In a bad sense, low, mean, grovelling, abject (syn. abjectus):

videndum est, ne quid humile, summissum, molle, effeminatum, fractum abjectumque faciamus,

Cic. Tusc. 4, 30, 64:

vivere neque summissum et abjectum, neque se efferentem,

id. Off. 1, 34, 124:

adulatio,

Quint. 11, 1, 30. —

In a good sense, humble, submissive (syn.:

humilis, supplex): submissi petimus terram,

Verg. A. 3, 93:

causae reorum,

Quint. 11, 3, 154:

civitates calamitate summissiores,

Hirt. B. G. 8, 31, 2:

preces,

Luc. 8, 594; cf.:

summissa precatur,

Val. Fl. 7, 476:

tristem viro summissus honorem Largitur vitae,

yielding, overcome, Stat. Th. 1, 662.—The sup. seems not to occur.—Hence, subst.: summissa, ōrum, n. (acc. to I. A. 3. supra), substitutes (sc. capita), Dig. 7, 1, 70, § 5. —

(Sc. verba.) Calm passages, quiet sayings:

summissa, qualia in epilogis sunt,

Quint. 9, 4, 137.— Adv.: sum-missē ( subm-).

Of speech, softly, gently, calmly, not loudly or harshly:

dicere,

Cic. de Or. 2, 53, 215.— Comp., Cic. de Or. 3, 55, 212 (opp. contentius):

sciscitari,

Petr. 105 fin. —

Of character, calmly, quietly, modestly, humbly, submissively:

alicui summisse supplicare,

Cic. Planc. 5, 12:

scribere alicui,

Tac. H. 3, 9 fin.:

loqui (opp. aspere),

Quint. 6, 5, 5:

agere (opp. minanter),

Ov. A. A. 3, 582.— Comp.:

summissius se gerere,

Cic. Off. 1, 26, 90:

dolere,

Claud. B. Gild. 247.—No sup.

sum-mitto ( subm-), mīsi, missum, 3, v. a.

With the force of sub predominating (mostly poet. and in post- Aug. prose; cf. subicio).

In gen.

To set, put, or place under or below:

singuli agni binis nutricibus submittuntur: nec quicquam subtrahi submissis expedit,

Col. 7, 4, 3:

vaccas tauris (for breeding),

Pall. Jul. 4:

vaccas in feturam,

id. ib. 4, 1:

equas alternis annis,

id. Mart. 13, 6:

canterium vitibus,

Col. 4, 14, 1.—

To send or put forth below, or from below, to cause to spring forth, to send up, produce, raise:

tellus submittit flores,

puls forth, produces, Lucr. 1, 8: fetus (tellus), id. 1, 193:

pabula pascendis equis (tellus),

Luc. 4, 411:

quo colores (humus formosa),

Prop. 1, 2, 9; cf. poet.: non monstrum summisere Colchi Majus, did not produce (from the sowing of the dragon's teeth), Hor. C. 4, 4, 63:

summissas tendunt alta ad Capitolia dextras,

upraised, Sil. 12, 640; so,

palmas,

id. 4, 411:

manus,

Sen. Oedip. 226; cf.

in a Gr. construction: summissi palmas,

Sil. 1, 673.—

In partic., an econom. t. t., of animals or plants, to bring up, rear, raise; to let grow, not kill or cut off (cf. alo):

arictes,

Varr. R. R. 2, 2, 18; 2, 3, 4; 2, 3, 8:

tauros,

Verg. E. 1, 46:

pullos equorum,

id. G. 3, 73:

vitulos,

id. ib. 3, 159; Col. 7, 9, 4; Dig. 7, 1, 70:

materiam vitis constituendae causā,

Col. Arb. 5, 1:

frutices in semen,

id. ib. 11, 3, 36; 4, 31, 2; 4, 14, 3;

3, 10, 15: prata in faenum,

to let grow for hay, Cato, R. R. 8, 1; Varr. R. R. 1, 49, 1; Col. 11, 2, 27.—

Trop.

To put in the place of, substitute for, supersede (rare):

huic vos non summittetis? hunc diutius manere patiemini?

Cic. Prov. Cons. 4, 8:

interim tamen, quamdiu summittantur et suppleantur capita quae demortua sunt,

Dig. 7, 1, 70, § 1:

necesse habebit alios fetus summittere,

ib. 7, 1, 70, §§ 2 and 5.—

To cherish, court:

aetatem omnem in stipite conteres submittendo,

Amm. 14, 6, 13.—

To let down, lower, sink, drop, = demittere (class. and freq., esp. in the trop. sense).

Lit.:

se ad pedes,

Liv. 45, 7:

se patri ad genua,

Suet. Tib. 20:

latus in herbā,

Ov. M. 3, 23:

caput in herbā,

id. ib. 3, 502; cf.

verticem,

id. ib. 8, 638:

genu,

id. ib. 4, 340; Plin. 8, 1, 1, § 3; cf.:

poplitem in terrā,

Ov. M. 7, 191:

aures (opp. surrigere),

Plin. 10, 48, 67, § 132:

oculos,

Ov. F. 3, 372:

faciem,

Suet. Calig. 36; cf. id. Aug. 79:

fasces,

Plin. 7, 30, 31, § 112; cf. Cic. Brut. 6, 22:

capillum,

to let grow, Plin. Ep. 7, 27, 14; Sen. Cons. ad Pol. 36, 5:

crinem barbamque,

Tac. G. 31; Suet. Caes. 67; id. Aug. 23; id. Calig. 47.—Mid.:

Tiberis aestate summittitur,

sinks, falls, Plin. Ep. 5, 6, 12.—

Trop., to lower, let down, make lower, reduce, moderate, etc.:

ut ii, qui superiores sunt, summittere se debent in amicitiā: sic quodammodo inferiores extollere,

condescend, Cic. Lael. 20, 72:

tributim summisi me et supplicavi,

id. Planc. 10, 24:

summittere se in humilitatem causam dicentium,

Liv. 38, 52, 2:

summittere se in privatum fastigium,

id. 27, 31, 6:

ut in actoribus Graecis fieri videmus, saepe illum, qui est secundarum aut tertiarum partium, cum possit aliquanto clarius dicere, quam ipse primarium, multum summittere, ut ille princeps quam maxime excellat,

to moderate his efforts, restrain himself, Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

inceptum frustra submitte furorem,

Verg. A. 12, 832: orationem tam summittere quam attollere decet, to sink, i. e. speak in a plain style, Plin. Ep. 3, 13, 4:

ut illud lene aut ascendit ad fortiora aut ad tenuiora summittitur,

Quint. 12, 10, 67; cf.:

quando attollenda vel summittenda sit vox,

id. 1, 8, 1:

(soni) cum intentione summittendā sunt temperandi,

id. 11, 3, 42: (praeceptorem) summittentem se ad mensuram discentis, accommodating his instructions to the capacity, etc., id. 2, 3, 7:

ad calamitates animos,

to submit, bow, Liv. 23, 25: animum periculo, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 3:

animos amori,

to surrender, Verg. A. 4, 414:

se temporibus,

Sen. Tranq. An. 4, 1:

verba summittere,

to speak humbly, id. Ep. 11, 7; id. Vit. Beat. 17, 1:

alicui se,

to yield precedence, Just. 13, 2, 3:

se culpae,

i. e. to commit, Ov. H. 4, 151:

furorem,

to put down, quell, Verg. A. 12, 832:

neque enim pudor sed aemuli pretia submittunt,

Plin. 29, 1, 8, § 21:

proinde ne submiseris te,

be not disheartened, Sen. Cons. Marc. 5, 6.—With dat.:

nimis videtur submisisse temporibus se Athenodorus,

yielded, Sen. Tranq. An. 4, 1:

neutri fortunae se submittere,

id. Ep. 66, 6:

animum saevienti fortunae,

Tac. A. 2, 72:

ut ei aliquis se submitteret,

accept his sovereignty, Just. 13, 2, 3.

The signif. of the verb predominating, to send or despatch secretly, provide secretly:

summittebat iste Timarchidem, qui moneret eos, si, etc.,

secretly despatched, Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69.— Absol.:

iste ad pupillae matrem summittebat,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105:

summissis consularibus viris, qui peierarent,

suborned, Suet. Ner. 28 init. —

In gen., to send, send off, despatch, supply (class.):

summittit cohortes equitibus praesidio,

Caes. B. G. 5, 58:

subsidium alicui,

id. ib. 2, 6; so,

subsidium,

id. ib. 2, 25; 4, 26; id. B. C. 1, 43:

auxilium laborantibus,

id. ib. 7, 85: quoad exercitus huc summittatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6; Juv. 1, 36:

sibi destinatum in animo esse, imperium alicui,

to transfer, resign, Liv. 6, 6, 7:

vinea summittit capreas non semper edules,

furnishes, supplies, Hor. S. 2, 4, 43. —Hence, summissus ( subm-), a, um, P. a. (acc. to I. B.).

Lit., let down, lowered, low (very rare):

scutis super capita densatis, stantibus primis, secundis submissioribus,

stooping lower, Liv. 44, 9, 6:

Caelicolae Summisso humiles intrarunt vertice postes,

Ov. M. 8, 638:

bracchia,

id. P. 3, 1, 150; Col. 6, 30, 5:

capillo summissiore,

hanging lower down, Suet. Tib. 68:

purpura,

Quint. 11, 3, 159:

oculi,

Plin. 11, 37, 54, § 145.—

Trop. (class. and freq.).

Of the voice or of speech in gen., low, soft, gentle, calm, not vehement (syn.:

lenis, suppressus): et contentā voce atrociter dicere et summissa leniter,

Cic. Or. 17, 56:

vox (with lenis),

Quint. 11, 3, 63; Ov. M. 7, 90 al.:

murmur,

Quint. 11, 3, 45:

oratio placida, summissa, lenis,

Cic. de Or. 2, 43, 183; so,

oratio,

Caes. B. C. 3, 19; Quint. 11, 1, 9. — Comp.:

lenior atque summissior oratio,

Quint. 11, 1, 64:

(sermo) miscens elata summissis,

id. 11, 3, 43:

actio,

id. 7, 4, 27. — Transf., of an orator:

forma summissi oratoris,

Cic. Or. 26, 90; so (with humilis) id. ib. 23, 76:

in prooemiis plerumque summissi,

Quint. 9, 4, 138.—

Of character or disposition.

In a bad sense, low, mean, grovelling, abject (syn. abjectus):

videndum est, ne quid humile, summissum, molle, effeminatum, fractum abjectumque faciamus,

Cic. Tusc. 4, 30, 64:

vivere neque summissum et abjectum, neque se efferentem,

id. Off. 1, 34, 124:

adulatio,

Quint. 11, 1, 30. —

In a good sense, humble, submissive (syn.:

humilis, supplex): submissi petimus terram,

Verg. A. 3, 93:

causae reorum,

Quint. 11, 3, 154:

civitates calamitate summissiores,

Hirt. B. G. 8, 31, 2:

preces,

Luc. 8, 594; cf.:

summissa precatur,

Val. Fl. 7, 476:

tristem viro summissus honorem Largitur vitae,

yielding, overcome, Stat. Th. 1, 662.—The sup. seems not to occur.—Hence, subst.: summissa, ōrum, n. (acc. to I. A. 3. supra), substitutes (sc. capita), Dig. 7, 1, 70, § 5. —

(Sc. verba.) Calm passages, quiet sayings:

summissa, qualia in epilogis sunt,

Quint. 9, 4, 137.— Adv.: sum-missē ( subm-).

Of speech, softly, gently, calmly, not loudly or harshly:

dicere,

Cic. de Or. 2, 53, 215.— Comp., Cic. de Or. 3, 55, 212 (opp. contentius):

sciscitari,

Petr. 105 fin. —

Of character, calmly, quietly, modestly, humbly, submissively:

alicui summisse supplicare,

Cic. Planc. 5, 12:

scribere alicui,

Tac. H. 3, 9 fin.:

loqui (opp. aspere),

Quint. 6, 5, 5:

agere (opp. minanter),

Ov. A. A. 3, 582.— Comp.:

summissius se gerere,

Cic. Off. 1, 26, 90:

dolere,

Claud. B. Gild. 247.—No sup.

sum-mitto ( subm-), mīsi, missum, 3, v. a.

With the force of sub predominating (mostly poet. and in post- Aug. prose; cf. subicio).

In gen.

To set, put, or place under or below:

singuli agni binis nutricibus submittuntur: nec quicquam subtrahi submissis expedit,

Col. 7, 4, 3:

vaccas tauris (for breeding),

Pall. Jul. 4:

vaccas in feturam,

id. ib. 4, 1:

equas alternis annis,

id. Mart. 13, 6:

canterium vitibus,

Col. 4, 14, 1.—

To send or put forth below, or from below, to cause to spring forth, to send up, produce, raise:

tellus submittit flores,

puls forth, produces, Lucr. 1, 8: fetus (tellus), id. 1, 193:

pabula pascendis equis (tellus),

Luc. 4, 411:

quo colores (humus formosa),

Prop. 1, 2, 9; cf. poet.: non monstrum summisere Colchi Majus, did not produce (from the sowing of the dragon's teeth), Hor. C. 4, 4, 63:

summissas tendunt alta ad Capitolia dextras,

upraised, Sil. 12, 640; so,

palmas,

id. 4, 411:

manus,

Sen. Oedip. 226; cf.

in a Gr. construction: summissi palmas,

Sil. 1, 673.—

In partic., an econom. t. t., of animals or plants, to bring up, rear, raise; to let grow, not kill or cut off (cf. alo):

arictes,

Varr. R. R. 2, 2, 18; 2, 3, 4; 2, 3, 8:

tauros,

Verg. E. 1, 46:

pullos equorum,

id. G. 3, 73:

vitulos,

id. ib. 3, 159; Col. 7, 9, 4; Dig. 7, 1, 70:

materiam vitis constituendae causā,

Col. Arb. 5, 1:

frutices in semen,

id. ib. 11, 3, 36; 4, 31, 2; 4, 14, 3;

3, 10, 15: prata in faenum,

to let grow for hay, Cato, R. R. 8, 1; Varr. R. R. 1, 49, 1; Col. 11, 2, 27.—

Trop.

To put in the place of, substitute for, supersede (rare):

huic vos non summittetis? hunc diutius manere patiemini?

Cic. Prov. Cons. 4, 8:

interim tamen, quamdiu summittantur et suppleantur capita quae demortua sunt,

Dig. 7, 1, 70, § 1:

necesse habebit alios fetus summittere,

ib. 7, 1, 70, §§ 2 and 5.—

To cherish, court:

aetatem omnem in stipite conteres submittendo,

Amm. 14, 6, 13.—

To let down, lower, sink, drop, = demittere (class. and freq., esp. in the trop. sense).

Lit.:

se ad pedes,

Liv. 45, 7:

se patri ad genua,

Suet. Tib. 20:

latus in herbā,

Ov. M. 3, 23:

caput in herbā,

id. ib. 3, 502; cf.

verticem,

id. ib. 8, 638:

genu,

id. ib. 4, 340; Plin. 8, 1, 1, § 3; cf.:

poplitem in terrā,

Ov. M. 7, 191:

aures (opp. surrigere),

Plin. 10, 48, 67, § 132:

oculos,

Ov. F. 3, 372:

faciem,

Suet. Calig. 36; cf. id. Aug. 79:

fasces,

Plin. 7, 30, 31, § 112; cf. Cic. Brut. 6, 22:

capillum,

to let grow, Plin. Ep. 7, 27, 14; Sen. Cons. ad Pol. 36, 5:

crinem barbamque,

Tac. G. 31; Suet. Caes. 67; id. Aug. 23; id. Calig. 47.—Mid.:

Tiberis aestate summittitur,

sinks, falls, Plin. Ep. 5, 6, 12.—

Trop., to lower, let down, make lower, reduce, moderate, etc.:

ut ii, qui superiores sunt, summittere se debent in amicitiā: sic quodammodo inferiores extollere,

condescend, Cic. Lael. 20, 72:

tributim summisi me et supplicavi,

id. Planc. 10, 24:

summittere se in humilitatem causam dicentium,

Liv. 38, 52, 2:

summittere se in privatum fastigium,

id. 27, 31, 6:

ut in actoribus Graecis fieri videmus, saepe illum, qui est secundarum aut tertiarum partium, cum possit aliquanto clarius dicere, quam ipse primarium, multum summittere, ut ille princeps quam maxime excellat,

to moderate his efforts, restrain himself, Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

inceptum frustra submitte furorem,

Verg. A. 12, 832: orationem tam summittere quam attollere decet, to sink, i. e. speak in a plain style, Plin. Ep. 3, 13, 4:

ut illud lene aut ascendit ad fortiora aut ad tenuiora summittitur,

Quint. 12, 10, 67; cf.:

quando attollenda vel summittenda sit vox,

id. 1, 8, 1:

(soni) cum intentione summittendā sunt temperandi,

id. 11, 3, 42: (praeceptorem) summittentem se ad mensuram discentis, accommodating his instructions to the capacity, etc., id. 2, 3, 7:

ad calamitates animos,

to submit, bow, Liv. 23, 25: animum periculo, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 3, 3:

animos amori,

to surrender, Verg. A. 4, 414:

se temporibus,

Sen. Tranq. An. 4, 1:

verba summittere,

to speak humbly, id. Ep. 11, 7; id. Vit. Beat. 17, 1:

alicui se,

to yield precedence, Just. 13, 2, 3:

se culpae,

i. e. to commit, Ov. H. 4, 151:

furorem,

to put down, quell, Verg. A. 12, 832:

neque enim pudor sed aemuli pretia submittunt,

Plin. 29, 1, 8, § 21:

proinde ne submiseris te,

be not disheartened, Sen. Cons. Marc. 5, 6.—With dat.:

nimis videtur submisisse temporibus se Athenodorus,

yielded, Sen. Tranq. An. 4, 1:

neutri fortunae se submittere,

id. Ep. 66, 6:

animum saevienti fortunae,

Tac. A. 2, 72:

ut ei aliquis se submitteret,

accept his sovereignty, Just. 13, 2, 3.

The signif. of the verb predominating, to send or despatch secretly, provide secretly:

summittebat iste Timarchidem, qui moneret eos, si, etc.,

secretly despatched, Cic. Verr. 2, 3, 28, § 69.— Absol.:

iste ad pupillae matrem summittebat,

Cic. Verr. 2, 1, 41, § 105:

summissis consularibus viris, qui peierarent,

suborned, Suet. Ner. 28 init. —

In gen., to send, send off, despatch, supply (class.):

summittit cohortes equitibus praesidio,

Caes. B. G. 5, 58:

subsidium alicui,

id. ib. 2, 6; so,

subsidium,

id. ib. 2, 25; 4, 26; id. B. C. 1, 43:

auxilium laborantibus,

id. ib. 7, 85: quoad exercitus huc summittatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6; Juv. 1, 36:

sibi destinatum in animo esse, imperium alicui,

to transfer, resign, Liv. 6, 6, 7:

vinea summittit capreas non semper edules,

furnishes, supplies, Hor. S. 2, 4, 43. —Hence, summissus ( subm-), a, um, P. a. (acc. to I. B.).

Lit., let down, lowered, low (very rare):

scutis super capita densatis, stantibus primis, secundis submissioribus,

stooping lower, Liv. 44, 9, 6:

Caelicolae Summisso humiles intrarunt vertice postes,

Ov. M. 8, 638:

bracchia,

id. P. 3, 1, 150; Col. 6, 30, 5:

capillo summissiore,

hanging lower down, Suet. Tib. 68:

purpura,

Quint. 11, 3, 159:

oculi,

Plin. 11, 37, 54, § 145.—

Trop. (class. and freq.).

Of the voice or of speech in gen., low, soft, gentle, calm, not vehement (syn.:

lenis, suppressus): et contentā voce atrociter dicere et summissa leniter,

Cic. Or. 17, 56:

vox (with lenis),

Quint. 11, 3, 63; Ov. M. 7, 90 al.:

murmur,

Quint. 11, 3, 45:

oratio placida, summissa, lenis,

Cic. de Or. 2, 43, 183; so,

oratio,

Caes. B. C. 3, 19; Quint. 11, 1, 9. — Comp.:

lenior atque summissior oratio,

Quint. 11, 1, 64:

(sermo) miscens elata summissis,

id. 11, 3, 43:

actio,

id. 7, 4, 27. — Transf., of an orator:

forma summissi oratoris,

Cic. Or. 26, 90; so (with humilis) id. ib. 23, 76:

in prooemiis plerumque summissi,

Quint. 9, 4, 138.—

Of character or disposition.

In a bad sense, low, mean, grovelling, abject (syn. abjectus):

videndum est, ne quid humile, summissum, molle, effeminatum, fractum abjectumque faciamus,

Cic. Tusc. 4, 30, 64:

vivere neque summissum et abjectum, neque se efferentem,

id. Off. 1, 34, 124:

adulatio,

Quint. 11, 1, 30. —

In a good sense, humble, submissive (syn.:

humilis, supplex): submissi petimus terram,

Verg. A. 3, 93:

causae reorum,

Quint. 11, 3, 154:

civitates calamitate summissiores,

Hirt. B. G. 8, 31, 2:

preces,

Luc. 8, 594; cf.:

summissa precatur,

Val. Fl. 7, 476:

tristem viro summissus honorem Largitur vitae,

yielding, overcome, Stat. Th. 1, 662.—The sup. seems not to occur.—Hence, subst.: summissa, ōrum, n. (acc. to I. A. 3. supra), substitutes (sc. capita), Dig. 7, 1, 70, § 5. —

(Sc. verba.) Calm passages, quiet sayings:

summissa, qualia in epilogis sunt,

Quint. 9, 4, 137.— Adv.: sum-missē ( subm-).

Of speech, softly, gently, calmly, not loudly or harshly:

dicere,

Cic. de Or. 2, 53, 215.— Comp., Cic. de Or. 3, 55, 212 (opp. contentius):

sciscitari,

Petr. 105 fin. —

Of character, calmly, quietly, modestly, humbly, submissively:

alicui summisse supplicare,

Cic. Planc. 5, 12:

scribere alicui,

Tac. H. 3, 9 fin.:

loqui (opp. aspere),

Quint. 6, 5, 5:

agere (opp. minanter),

Ov. A. A. 3, 582.— Comp.:

summissius se gerere,

Cic. Off. 1, 26, 90:

dolere,

Claud. B. Gild. 247.—No sup.

[N]

COMITATUS (-US) (M)

ADSECTATOR (-ORIS) (M)

ASSECTATOR (-ORIS) (M)

PRAESIDIUM (-I) (N)

COHORS (-TIS) (F)

DEDUCTOR (-ORIS) (M)

[V]

PRODUCO (-ERE -DUXI -DUCTUM)

CINGO (-ERE CINXI CINCTUM)

DEDUCO (-ERE -DUXI -DUCTUM)

PERDUCTO (-ARE -AVI -ATUM)

PROSEQUOR (-SEQUI -SECUTUS SUM)

SECTOR (-ARI -ATUS SUM)

SEQUOR (SEQUI SECUTUS SUM)

MITTO (-ERE MISI MISSUM)

CONCOMITOR (-ARI -ATUS SUM)

SECOR (SECI SECUTUS SUM)

mitto, mīsi, missum, 3 (contr. form, misti for misisti, Cat. 14, 14: archaic inf. pass. mittier, Plaut. Capt. 2, 3, 78), v. a. [etym. dub.; cf. Sanscr. math-, to set in motion], to cause to go, let go, send, to send off, despatch, etc.

In gen.: ad Trojam cum misi ob defendendam Graeciam, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 13, 28 (Trag. v. 362 Vahl.):

filium suum foras ad propinquum suum quendam mittit,

Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

signa... quam plurima quam primumque mittas,

id. Fam. 1, 8, 2:

legatos de deditione ad eum miserunt,

Caes. B. G. 1, 27:

pabulatum mittebat,

id. B. C. 1, 40:

scitatum oracula,

Verg. A. 2, 114:

Delphos consultum,

Nep. Them. 2, 6:

missus sum, te ut requirerem,

Ter. Phorm. 5, 6, 42:

ego huc missa sum ludere,

Plaut. Cas. 3, 5, 48:

equitatum auxilio Caesari Aedui miserant,

Caes. B. G. 1, 18:

alicui subsidium,

id. ib. 2, 6:

ad subsidium,

Hirt. Balb. Hisp. 9, 1:

misi, pro amicitiā, qui hoc diceret,

Cic. Phil. 1, 5, 12:

qui solveret,

id. Att. 1, 3, 2:

mittite ambo hominem,

Gai. Inst. 4, 16.—With acc. and inf.:

Deiotarus legatos ad me misit, se cum omnibus copiis esse venturum,

sent me word that, Cic. Fam. 15, 4, 5:

ad collegam mittit, opus esse exercitu,

Liv. 24, 19, 3:

Publilius duo milia militum recepta miserat,

id. 8, 23, 1:

Dexagoridas miserat ad legatum Romanum traditurum se urbem,

id. 34, 29, 9:

statim Athenas mittit se cum exercitu venturum,

Just. 5, 3, 7. Missum facere is also used for mittere, to send: ut cohortis ad me missum facias, Pompei. ap. [p. 1153] Cic. Att. 8, 12, B, 2:

aliquem morti,

to put to death, despatch, Plaut. Capt. 3, 5, 34; so,

ad mortem,

Cic. Tusc. 1, 41, 97:

in possessionem,

to put in possession, id. Quint. 26, 83:

aliquem ad cenam,

to invite one to dinner, id. Verr. 2, 1, 26, § 65: sub jugum mittere, to send or cause to go under the yoke, Caes. B. G. 1, 7:

sub jugo,

Liv. 3, 28 fin. —

In partic.

To send word, announce, tell, report any thing to any one:

ut mihi vadimonia dilata et Chresti conpilationem mitteres,

Cic. Fam. 2, 8, 1:

Curio misi, ut medico honos haberetur,

id. ib. 16, 9, 3:

mitti ad principes placuit, ut secernerent se ab Etruscis,

Liv. 6, 10, 2:

hodie Spintherem exspecto: misit enim Brutus ad me,

Cic. Att. 13, 10, 3:

salutem alicui,

to send greeting to, to greet one, Ov. Tr. 5, 13, 1:

ita existimes velim, me antelaturum fuisse, si ad me misisses, voluntatem tuam commodo meo,

i. e. if you had sent to me for aid, applied to me, Cic. Fam. 5, 20, 1.—

To send as a compliment, to dedicate to any one, of a book or poem:

liber Antiochi, qui ab eo ad Balbum missus est,

Cic. N. D. 1, 7, 16:

hunc librum de Senectute ad te misimus,

id. Sen. 1, 3.—

To send, yield, produce, furnish, export any thing (as the product of a country):

India mittit ebur, molles sua tura Sabaei,

Verg. G. 1, 57:

(Padus) electra nuribus mittit gestanda Latinis,

Ov. M. 2, 366; cf.:

quos frigida misit Nursia,

Verg. A. 7, 715:

hordea, quae Libyci ratibus misere coloni,

Ov. Med. Fac. 53:

quas mittit dives Panchaia merces,

Tib. 3, 2, 23; Ov. A. A. 3, 213; id. Am. 1, 12, 10.—

To dismiss a thing from the mind:

maestumque timorem Mittite,

Verg. A. 1, 203:

mittere ac finire odium,

Liv. 40, 46:

leves spes,

Hor. Ep. 1, 5, 8:

missam iram facere,

Ter. Hec. 5, 2, 14.—

To put an end to, end:

certamen,

Verg. A. 5, 286.—

Esp. in speaking, etc., to pass over, omit, to give over, cease, forbear (cf.:

praetermitto, praetereo, relinquo): quin tu istas mittis tricas?

Plaut. Most. 3, 1, 45:

mitto proelia, praetereo oppugnationes oppidorum,

omit, Cic. Mur. 15, 33:

maledicta omnia,

Ter. Ad. 5, 3, 9.—With inf.:

jam scrutari mitto,

Plaut. Aul. 4, 4, 24:

mitte male loqui,

Ter. And. 5, 3, 2:

cetera mitte loqui,

Hor. Epod. 13, 7:

illud dicere,

Cic. Quint. 27, 85:

quaerere,

id. Rosc. Am. 19, 53:

mitto iam de rege quaerere,

id. Sull. 7, 22:

hoc exsequi mitto,

Quint. 5, 10, 18:

incommoda mortalium deflere,

Val. Max. 7, 2, ext. 2.— With quod:

mitto, quod omnes meas tempestates subire paratissimus fueris,

Cic. Fam. 15, 4, 12.—With de. mitto de amissā maximā parte exercitūs (sc. dicere), Cic. Pis. 20, 47:

verum, ut haec missa faciam, quae, etc.,

id. Rosc. Am. 45, 132:

missos facere quaestus triennii,

id. Verr. 2, 3, 44, § 104.—

To let go, let loose, to quit, release, dismiss: mitte rudentem, sceleste, Tr. Mittam, Plaut. Rud. 4, 3, 77:

unde mittuntur equi, nunc dicuntur carceres,

Varr. L. L. 5, § 153 Müll.:

quadrijuges aequo carcere misit equos,

Ov. Am. 3, 2, 66; Plaut. Poen. prol. 100:

mittin' me intro?

will you let me go in? id. Truc. 4, 2, 43:

cutem,

to let go, quit, Hor. A. P. 476:

mitte me,

let me alone, Ter. Ad. 5, 2, 5:

nos missos face,

id. And. 5, 1, 14:

missum fieri,

to be let loose, set at liberty, Nep. Eum. 11: eum missum feci, Caes. ap. Cic. Att. 9, 7, G, 2:

nec locupletare amicos umquam suos destitit, mittere in negotium,

to set up in business, Cic. Rab. Post. 2, 4: sub titulum lares, to put a bill on one's house, i. e. to offer it for sale or to be let, Ov. R. Am. 302: in consilium, to let the judges go and consult, i. e. to send the judges to make out their verdict, Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

sues in hostes,

to set upon, Lucr. 5, 1309: se in aliquem, to fall upon, assail, attack:

vota enim faceretis, ut in eos se potius mitteret, quam in vestras possessiones,

Cic. Mil. 28, 76 (B. and K. immitteret):

se in foedera,

to enter into, conclude, make, Verg. A. 12, 190:

missos faciant honores,

to let go, renounce, not trouble one's self about, Cic. Sest. 66, 138:

vos missos facio, et quantum potest, abesse ex Africā jubeo,

Hirt. B. Afr. 54:

missam facere legionem,

to dismiss, Suet. Caes. 69:

remotis, sive omnino missis lictoribus,

Cic. Att. 9, 1, 3:

Lolliam Paulinam conjunxit sibi, brevique missam fecit,

put her away, Suet. Calig. 25; Ter. Phorm. 4, 3, 70.—

To let or bring out, to put forth, send out, emit: sanguinem incisā venā, to let blood, to bleed, Cels. 2, 10:

sanguinem alicui,

id. ib.; Petr. 91.— Trop.: mittere sanguinem provinciae, to bleed, i. e. drain, exhaust, Cic. Att. 6, 1, 2; cf.:

missus est sanguis invidiae sine dolore,

id. ib. 1, 16, 11:

radices,

to put forth roots, to take root, Col. 3, 18:

folium,

to put forth leaves, Plin. 18, 7, 10, § 58:

florem,

to blossom, bloom, id. 24, 9, 38, § 59:

membranas de corpore,

to throw off, shed, Lucr. 4, 57:

serpens horrenda sibila misit,

gave forth, emitted, Ov. M. 3, 38: mittere vocem, to utter a sound, raise one's voice, speak, say:

vocem pro me ac pro re publica nemo mittit,

speaks a word, Cic. Sest. 19, 42:

vocem liberam,

to speak with freedom, Liv. 35, 32:

flens diu vocem non misit,

id. 3, 50, 4:

adeo res miraculo fuit, ut unus ex barbaris miserit vocem, etc.,

Flor. 4, 10, 7:

repente vocem sancta misit Religio,

Phaedr. 4, 11, 4:

nec labra moves, cum mittere vocem debueras,

Juv. 13, 114:

haec Scipionis oratio ex ipsius ore Pompeii mitti videbatur,

Caes. B. C. 1, 2:

Afranios sui timoris signa misisse,

have showed signs of fear, id. ib. 71:

signa,

Verg. G. 1, 229:

signum sanguinis,

to show signs of blood, look bloody, Lucr. 1, 882.—

To send, throw, hurl, cast, launch:

hastam,

Ov. M. 11, 8:

pila,

Caes. B. C. 3, 93:

lapides in aliquem,

to throw, Petr. 90:

fulmina,

to hurl, Hor. C. 1, 12, 59:

aliquid igni,

Val. Fl. 3, 313:

de ponte,

to cast, precipitate, Cat. 17, 23:

praecipitem aliquem ex arce,

Ov. M. 8, 250:

se saxo ab alto,

to cast one's self down, id. ib. 11, 340:

se in rapidas aquas,

id. Am. 3, 6, 80:

se in medium,

to plunge into the midst, Quint. 11, 1, 54. —Of nets:

retia misit,

Juv. 2, 148.—Of dice, to throw: talis enim jactatis, ut quisque canem, aut senionem miserat, etc., Aug. ap. Suet. Aug. 71:

talos in phimum,

Hor. S. 2, 7, 17:

panem alicui,

to throw to, Phaedr. 1, 22, 3:

Alexandrum manum ad arma misisse,

laid his hand on his weapons, Sen. Ira, 2, 2:

pira in vasculo,

Pall. 3, 25, 11:

fert missos Vestae pura patella cibos,

Ov. F. 6, 310:

accidere in mensas ut rosa missa solet,

which one has let fall, id. ib. 5, 360.—

= pempein, to attend, guide, escort:

alias (animas) sub Tartara tristia mittit (Mercurius),

Verg. A. 4, 243; cf.:

sic denique victor Trinacriā fines Italos mittēre relictā,

id. ib. 3, 440.—Hence, P. a.: Missus, a, um; as subst.: Missus, i, m., he that is sent, the messenger or ambassador of God, i. e. Christ, Arn. 2, 73; Isid. 7, 2, 35.

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—

Relative adverb of manner = eo modo quo, as.

Without demonstr. as correlatives: ut aiunt, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 101 Mull. (fr inc. l. 10 Vahl.):

ego emero matri tuae Ancillam... forma mala, ut matrem addecet familias,

Plaut. Merc. 2, 3, 79:

apparatus sum ut videtis,

id. ib. 5, 2, 10:

verum postremo impetravi ut volui,

id. Mil. 4, 5, 5:

ero ut me voles esse,

id. Capt. 2, 1, 32:

faciam ut tu voles,

id. Men. 5, 9, 90: ut vales? Tox. Ut queo, id. Pers. 1, 1, 16:

ut potero feram,

Ter. And. 5, 3, 27:

faciam ut mones,

id. Hec. 4, 4, 97:

Ciceronem et ut rogas amo, et ut meretur et ut debeo,

Cic. Q. Fr. 3, 9, 9:

cupiditates quae possunt esse in eo qui, ut ipse accusator objecit, ruri semper habitarit?

id. Rosc. Am. 14, 39:

ut ex propinquis ejus audio, non tu in isto artificio callidior es, quam hic in suo,

id. ib. 17, 49:

homo demens, ut isti putant,

id. Rep. 1, 1, 1:

cumulate munus hoc, ut opinio mea fert, effecero,

id. ib. 1, 46, 70:

non ut clim solebat, sed ut nunc fit, mimum introduxisti,

id. Fam. 9, 16, 7:

Labienus, ut erat ei praeceptum, ne proelium committeret nisi, etc., monte occupato nostros exspectabat, proelioque abstinebat,

Caes. B. G. 1, 22:

cuncta ut gesta erant exposuit,

Liv. 3, 50, 4:

(Postumius) fugerat in legatione, ut fama ferebat, populi judicium,

id. 10, 46, 16:

sed, ut plerumque fit, major pars meliorem vicit,

id. 21, 4, 1:

nec temere, et ut libet conlocatur argentum, sed perite servitur,

Sen. Vit. Beat. 17, 2:

servus, ut placet Chrysippo, perpetuus mercenarius est,

id. Ben. 3, 22, 1.—Esp. parenthet., to denote that the facts accord with an assumption or supposition made in the principal sentence (= sicut):

si virtus digna est gloriatione, ut est,

Cic. Fin. 4, 18, 51:

quorum etiamsi amplecterer virtutem, ut facio, tamen, etc.,

id. Phil. 10, 9, 18:

quamvis fuerit acutus, ut fuit,

id. Ac. 2, 22, 69; cf.:

incumbite in causam, Quirites, ut facitis,

id. Phil. 4, 5, 12:

tu modo istam imbecillitatem valetudinis sustenta, ut facis,

id. Fam. 7, 1, 5:

satis enim erat, probatum illum esse populo Romano, ut est,

id. Phil. 1, 15, 37.—

With the correlative ita or sic: VTI LEGASSIT SVPER PECVNIA TVTELAVE SVAE REI, ITA IVS ESTO, Leg. XII. Tab. 5, fr. 3: alii, ut esse in suam rem ducunt, ita sint;

ego ita ero ut me esse oportet,

Plaut. Men. 5, 6, 24 sq.:

sic sum ut vides,

id. Am. 2, 1, 57:

omnes posthabui mihi res, ita uti par fuit,

Ter. Phorm. 5, 8, 15:

ut viro forti ac sapienti dignum fuit, ita calumniam ejus obtrivit,

Cic. Caecin. 7, 18.—In partic. with a superlative belonging to the principal sentence, attracted to the relative clause:

haec ut brevissime dici potuerunt, ita a me dicta sunt (= ita breviter dicta sunt ut dici potuerunt),

Cic. de Or. 2, 41, 174.—So ut qui, with sup.:

te enim semper sic colam et tuebor ut quem diligentissime,

Cic. Fam. 12, 62 fin.; without sic or ita:

causas ut honorificentissimis verbis consequi potero, complectar,

id. Phil. 14, 11, 29:

sed exigenda est ut optime possumus,

Quint. 12, 10, 38.—And with comp.:

eruditus autem sic ut nemo Thebanus magis,

Nep. Epam. 2, 1; cf.:

ad unguem Factus homo, non ut magis alter, amicus,

Hor. S. 1, 5, 33:

cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud,

id. ib. 2, 8, 48.—

Doubled ut ut, as indefinite relative, = utcumque, in whatever manner, howsoever (mostly ante-class.; only with indic.):

gaudeo, ut ut erga me est merita,

Plaut. Am. 5, 1, 52:

age jam, utut est, etsi'st dedecori, patiar,

id. Bacch. 5, 2, 85:

utut est, mihi quidem profecto cum istis dictis mortuo'st,

id. Ps. 1, 3, 76:

utut res sese habet, pergam, etc.,

id. Most. 3, 1, 14:

non potis est pietati opsisti huic, ututi res sunt ceterae,

id. Ps. 1, 3, 36; id. Cist. 1, 1, 110:

sed ut ut haec sunt, tamen hoc faciam,

Ter. Phorm. 3, 2, 46; cf. id. ib. 3, 1, 4; id. Heaut. 1, 2, 26; id. Ad. 2, 2, 40; 4, 4, 22:

ut ut est res, casus consilium nostri itineris judicabit,

Cic. Att. 15, 25 B. and K. (dub.;

v. Orell. ad loc.): sed ut ut est, indulge valetudini tuae,

id. Fam. 16, 18, 1 dub. (al. ut est).—

Causal, as, = prout, pro eo ut.

Introducing a general statement, in correspondence with the particular assertion of the principal clause, ut = as, considering... that, in accordance with:

atque, ut nunc sunt maledicentes homines, uxori meae mihique objectent, lenociniam facere,

Plaut. Merc. 2, 3, 75:

ut aetas mea est, atque ut huic usus facto est,

id. Men. 5, 2, 1:

haud scio hercle ut homo'st, an mutet animum,

Ter. Phorm. 5, 2, 9:

praesertim, ut nunc sunt mores,

id. ib. 1, 2, 5:

atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit, sed, etc.,

Cic. Mur. 25, 51:

permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia curiosus,

id. Tusc. 1, 45, 108:

magnifice et ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium comparat,

id. Verr. 2, 1, 26, § 65:

Kal. Sextilibus, ut tunc principium anni agebatur, consulatum ineunt,

Liv. 3, 6, 1:

tribuni, ut fere semper reguntur a multitudine magis quam regunt, dedere plebi, etc.,

id. 3, 71, 5:

transire pontem non potuerunt, ut extrema resoluta erant, etc.,

id. 21, 47, 3.—Ellipt.:

mortales multi, ut ad ludos, convenerant (ut fit, si ludi sunt),

Plaut. Men. prol. 30:

Epicharmi, acuti nec insulsi hominis, ut Siculi,

as was natural, he being a Sicilian, Cic. Tusc. 1, 8, 15; so,

Diogenes, liberius, ut Cynicus... inquit,

id. ib. 5, 33, 92:

ceterum haec, ut in secundis rebus, segniter otioseque gesta,

Liv. 23, 14, 1.—

Reflecting the assertion to particular circumstances, etc., ut = for, as, considering:

hic Geta ut captus est servorum, non malus,

Ter. Ad. 3, 4, 34:

ut est captus hominum,

Cic. Tusc. 2, 27, 65; Caes. B. G. 4, 3: Themistocles ut apud nos perantiquus, ut apud Athenienses non ita sane vetus, in regard to us, etc., Cic. Brut. 10, 41:

Caelius Antipater, scriptor, ut temporibus illis, luculentus,

for those times, id. ib. 26, 102:

nonnihil, ut in tantis malis est profectum,

considering the unfortunate state of affairs, id. Fam. 12, 2, 2:

(orationis genus) ut in oratore exile,

for an orator, id. Or. 3, 18, 66:

multae (erant in Fabio) ut in homine Romano, litterae,

id. Sen. 4, 12:

consultissimus vir, ut in illa quisquam esse aetate poterat,

Liv. 1, 18, 1:

florentem jam ut tum res erant,

id. 1, 3, 3:

Apollonides orationem salutarem, ut in tali tempore, habuit,

id. 24, 28, 1:

Sp. Maelius, ut illis temporibus praedives,

id. 4, 13, 1: insigni, ut illorum temporum habitus erat, triumpho, id. 10, 46, 2:

Ardeam Rutuli habebant, gens ut in ea regione atque in ea aetate divitiis praepollens,

id. 1, 57, 1:

vir, ut inter Aetolos, facundus,

id. 32, 33, 9:

Meneclidas, satis exercitatus in dicendo, ut Thebanus scilicet,

Nep. Epam. 5, 2:

ad magnam deinde, ut in ea regione, urbem pervenit,

Curt. 9, 1, 14:

multum, ut inter Germanos, rationis ac sollertiae,

Tac. G. 30. —

Ut before relatives, with subj., as it is natural for persons who, like one who, since he, since they, etc.; seeing that they, etc. (not in Cic.):

non demutabo ut quod certo sciam,

seeing that I know it for certain, Plaut. Ps. 1, 5, 153:

prima luce sic ab castris proficiscuntur ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum,

Caes. B. G. 5, 31, 6:

facile persuadent (Lucumoni) ut cupido honorum, et cui Tarquinii materna tantum patria esset,

Liv. 1, 34, 6:

inde consul, ut qui jam ad hostes perventum cerneret, explorato, etc., procedebat,

id. 38, 18, 7:

Philippus, ut cui de summa rerum adesset certamen, adhortandos milites ratus, etc.,

id. 33, 4, 11:

Tarquinius ad jus regni nihil praeter vim habebat, ut qui neque populi jussu, neque auctoribus patribus regnaret,

id. 1, 49, 3; 25, 23, 3:

Aequorum exercitus, ut qui permultos annos imbelles egissent, sine ducibus certis, sine imperio,

id. 9, 45, 10:

igitur pro se quisque inermes, ut quibus nihil hostile suspectum esset, in agmen Romanum ruebant,

id. 30, 6, 3; 23, 15, 4; 23, 29, 12:

omnia nova offendit, ut qui solus didicerit quod inter multos faciendum est,

as is natural in one who, since he, Quint. 1, 2, 19:

in omni autem speciali inest generalis, ut quae sit prior,

id. 3, 5, 9:

ignara hujusce doctrinae loquacitas erret necesse est, ut quae vel multos vel falsos duces habeat,

id. 12, 2, 20; 5, 14, 28; 11, 3, 53.—Rarely with participle:

ne Volsci et Aequi... ad urbem ut ex parte captam venirent,

Liv. 3, 16, 2:

gens ferox cum procul visis Romanorum signis, ut extemplo proelium initura, explicuisset aciem, etc.,

id. 7, 23, 6.—

With perinde or pro eo, with reference to several alternatives or degrees to be determined by circumstances, as, according as, to the extent that, in the measure that, etc.:

perinde ut opinio est de cujusque moribus, ita quid ab eo factum et non factum sit, existimari potest,

Cic. Clu. 25, 70:

in exspectatione civitas erat, perinde ut evenisset res, ita communicatos honores habitura,

Liv. 7, 6, 8: pro eo ut temporis difficultas aratorumque penuria tulit, Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.—

Transf. of local relations, like Gr. hina, where (very rare):

in eopse astas lapide, ut praeco praedicat,

Plaut. Bacch. 4, 7, 17:

flumen uti adque ipso divortio (aquae sunt),

Lucil. 8, 18 Mull.:

in extremos Indos, Litus ut longe resonante Eoa Tunditur unda,

Cat. 11, 2 sqq.; 17, 10; cf. Verg. A. 5, 329; Lucr. 6, 550 Munro ad loc.

Introducing comparative clauses of manner, = eodem modo quo, as, like.

In gen.

With sic as correlative:

haec res sic est ut narro tibi,

Plaut. Most. 4, 3, 40:

quae si ut animis sic oculis videre possemus, nemo de divina ratione dubitaret,

Cic. N. D. 2, 39, 99:

Pomponium Atticum sic amo ut alterum fratrem,

id. Fam. 13, 1, 5:

si sic ageres ut de eis egisti qui jam mortui sunt... ne tu in multos Autronios incurreres,

id. Brut. 72, 251:

sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego, justitiam cole,

id. Rep. 6, 15, 15:

ut dicere alia aliis magis concessum est, sic etiam facere,

id. Quint. 11, 3, 150 (for ut... sic, in similes, v. sic, IV. 1. a.).—

With ita as correlative:

ut sementem feceris, ita metes,

Cic. Or. 2, 65, 261:

quamobrem, ut ille solebat, ita nunc mea repetat oratio populi origines,

id. Rep. 2, 1. 3:

non ut injustus in pace rex ita dux belli pravus fuit,

Liv. 1, 53, 1:

ut haec in unum congeruntur, ita contra illa dispersa sunt,

Quint. 9, 3, 39.—

With other correlatives:

in balteo tracta ex caseo ad eundem modum facito ut placentum sine melle,

Cato, R. R. 78:

encytum ad eundem modum facito uti globos,

id. ib. 80:

cum animi inaniter moveantur eodem modo rebus his quae nulla sint ut iis quae sint,

Cic. Ac. 2, 15, 47:

disputationem exponimus, eisdem fere verbis, ut disputatumque est,

id. Tusc. 2, 3, 9: scelerum caput, ut tute es item omnis censes esse' [p. 1941] Plaut. Rud. 4, 4, 55:

ut filium bonum patri esse oportet, item ego sum patri,

id. Am. 3, 4, 9:

fecisti item ut praedones solent,

Cic. Verr. 2, 4, 9, § 21:

item ut illo edicto de quo ante dixi... edixit, etc.,

id. ib. 2, 1, 45, § 117;

so with item,

id. Or. 60, 202:

is reliquit filium Pariter moratum ut pater eius fuit,

Plaut. Aul. prol. 21.—With atque:

nec fallaciam astutiorem ullus fecit Poeta atque ut haec est fabrefacta a nobis,

Plaut. Cas. 5, 1, 7.—And after aliter = than:

si aliter ut dixi accidisset,

Cic. Rep. 1, 4, 7.—

Without correlative:

rem omnem uti acta erat cognovit,

Sall. J. 71, 5:

quare perge ut instituisti,

Cic. Rep. 2, 11, 22:

apud me, ut apud bonum judicem, argumenta plus quam testes valent,

id. ib. 1, 38, 59:

miscent enim illas et interponunt vitae, ut ludum jocumque inter seria,

Sen. Vit. Beat. 12, 2:

comitetur voluptas, et circa corpus ut umbra versetur,

id. ib. 13, 5:

ut in animum ejus oratio, ut sol in oculos, incurrat,

Quint. 8, 2, 23.—

In partic.

Ut... ita or ut... sic; co-ordinate, introducing contrasted clauses.

= cum... tum, as... so, as on the one hand... so on the other, both and:

ut errare potuisti, sic decipi te non potuisse, quis non videt?

Cic. Fam. 10, 20, 2:

ut Poeni ad moenia urbis Romanae nullo prohibente se pervenisse in gloria ponebant, ita pigebat irriti incepti,

Liv. 26, 37, 6:

Dolabellam ut Tarsenses ita Laodiceni ultra arcessierunt,

Cic. Fam. 12, 13, 4:

fert sortem suam quisque ut in ceteris rebus ita in amicitiis,

Sen. Ben. 2, 28, 3.—

Concessive, = etsi... tamen, although... yet:

consul, ut fortasse vere, sic parum utiliter in praesens certamen, respondit, etc.,

Liv. 4, 6, 2:

Saguntini, ut a proeliis quietem habuerant per aliquot dies, ita non cessaverant ab opere,

id. 21, 11, 5:

ut quies certaminum erat, ita ab apparatu operum nihil cessatum,

id. 21, 8, 1:

haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta,

id. 3, 55, 15:

in agrum Nolanum exercitum traducit, ut non hostiliter statim, ita... nihil praetermissurus,

id. 23, 14, 6; 23, 34, 12:

uti longe a luxuria, ita famae propior,

Tac. Agr. 6:

ut multo infirmior, ita aliquatenus lucidior,

Quint. 10, 1, 74:

ut est utilis saepe... ita obstabit melioribus,

id. 12, 2, 12:

quod, ut optimum est, ita longe quidem, sed sequitur tamen,

id. 5, 12, 9; cf. id. 10, 1, 62.—With certe in place of ita:

ut non demens, crudelis certe videtur,

Quint. 9, 2, 91.—

Ita... ut;

in oaths or strong asseverations: ita me di amabunt ut ego hunc ausculto lubens,

Plaut. Aul. 3, 5, 22:

ita me di ament ut ego nunc non tam meapte causa Laetor quam illius,

Ter. Heaut. 4, 3, 8:

ita me di amabunt, ut nunc Menedemi vicem Miseret me,

id. ib. 4, 5, 1:

ita vivo ut maximos sumptus facio,

Cic. Att. 5, 15, 2.—So with sic:

sic me di amabunt ut me tuarum miseritum'st fortunarum,

Ter. Heaut. 3, 1, 54.—

In exemplifications.

In gen., as for example, for instance:

nam aut ipsa cognitio rei perquiritur, ut: virtus suam ne, etc., aut agendi consilium exquiritur, ut: sitne sapienti, etc.,

Cic. de Or. 3, 29, 112:

sunt bestiae in quibus inest aliquid simile virtutis, ut in leonibus, ut in canibus, in equis, etc.,

id. Fin. 5, 14, 38:

in libero populo, ut Rhodi, ut Athenis, nemo est civium qui, etc.,

id. Rep. 1, 31, 47:

qui rem publicam constituissent, ut Cretum Minos, Lacedaemoniorum Lycurgus, etc.,

id. ib. 2, 1, 2; id. Ac. 2, 24, 76; id. Inv. 2, 52, 157:

est aliquid quod dominus praestare servo debeat, ut cibaria, ut vestiarium,

Sen. Ben. 3, 21, 2:

est etiam amarum quiddam... et aere, ut illud Crassi Ego te consulem putem? etc.,

Quint. 8, 3, 89; 4, 3, 12.—Where several instances are adduced, if each of them singly is made prominent, ut is repeated with each;

if they are taken in a group, ut occurs but once, e. g. quod erant, qui aut in re publica, propter sapientiam florerent, ut Themistocles, ut Pericles, ut Theramenes, aut, qui.. sapientiae doctores essent, ut Gorgias, Thrasymachus, Isocrates, etc.,

Cic. de Or. 3, 16, 59.—

Ut si, if for instance; for example, if, etc.; with subj.:

ut si accusetur is qui P. Sulpicium se fateatur occidisse,

Auct. Her. 1, 15, 25:

ut si quis hoc velit ostendere, eum qui parentem necarit, etc.,

Cic. Inv. 2, 15, 48:

ut si qui docilem faciat auditorem, etc.,

id. ib. 1, 18, 26:

ut si qui in foro cantet,

id. Off. 1, 40, 145:

ut si quis ei quem urgeat fames venenum ponat,

Liv. 6, 40, 12; cf. Auct. Her. 2, 26, 4; 2, 27, 43; 3, 2, 2; Cic. Inv. 1, 49, 92:

ut si obsessi de facienda ad hostem deditione deliberent,

Quint. 3, 8, 23:

ut si des arma timidis et imbellibus,

id. 12, 5, 2; 5, 10, 34; 2, 4, 18; 9, 2, 79 et saep.—So with cum:

ut cum marem feminamque filios dicimus,

Quint. 9, 3, 63; 1, 6, 22; 3, 8, 30; 9, 1, 3.—

Before an appositive noun, as, the same as, like:

qui canem et felem ut deos colunt,

Cic. Leg. 1, 11, 32:

ut militiae Africanum ut deum coleret Laelius,

id. Rep. 1, 12, 18:

suam vitam ut legem praefert suis civibus,

id. ib. 1, 34, 52:

habuit (ei) honorem ut proditori, non ut amico fidem,

id. Verr. 2, 1, 15, § 38:

Hannibalem, non ut prudentem tantum virum, sed ut vatem omnium quae tum evenirent admirari,

Liv. 36, 15, 2: (Dionysium) dimisi a me ut magistrum Ciceronum non lubenter;

ut hominem ingratum non invitus,

in his capacity of, Cic. Att. 8, 10:

qui ante captas Syracusas non desciverant... ut socii fideles accepti, quos metus post captas Syracusas dediderat, ut victi a victore leges acceperunt,

Liv. 25, 40, 4:

qui et ipsum, ut ambiguae fidei virum, suspectum jam pridem habebat,

id. 24, 45, 12:

Cicero ea quae nunc eveniunt cecinit ut vates,

Nep. Att. 16:

et ipsam (virtutem) ut deos, et professores ejus ut antistites colite,

Sen. Vit. Beat. 26, 7:

hunc ut deum homines intuebuntur,

Quint. 12, 10, 65:

id ut crimen ingens expavescendum est,

id. 9, 3, 35.—

Ut si = quasi, velut si, tamquam si, as if, just as if:

mater coepit studiose... educere ita uti si esset filia,

Ter. Eun. 1, 2, 37:

Rufio tuus ita desiderabatur ut si esset unus e nobis,

Cic. Fam. 7, 20, 1:

ejus negotium sic velim suscipias ut si esset res mea,

id. ib. 2, 14, 1:

ita se gerant in istis Asiaticis itineribus ut si iter Appia via faceres,

id. Q. Fr. 1, 1, 6:

qui aliis nocent ut in alios liberales sint, in eadem sunt injustitia ut si in suam rem aliena convertant,

id. Off. 1, 14, 42; id. Opt. Gen. 4, 10:

similes sunt ut si qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant,

like men who should say, Cic. Sen. 6, 17: similiter facere eos... ut si nautae certarent, etc., they act like sailors who, etc., id. Off. 1, 25, 87.—

Ut quisque... ita (sic), with superlatives (= eo magis... quo magis, with indefinite subjects): ut quisque est vir optimus, ita difficillime alios improbos suspicatur, the better a man is, the more difficult it is for him to, etc., Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 12:

ut quaeque res est turpissima, sic maxime et maturissime vindicanda est,

id. Caecin. 2, 7:

ut quisque (morbus) est difficillimus, ita medicus nobilissimus quaeritur,

id. Clu. 21, 57:

ut quisque te maxime cognatione... attingebat, ita maxime manus tua putabatur,

id. Verr. 2, 2, 10, § 27; id. Off. 1, 16, 50; 1, 19, 64:

nam ut quaeque forma perfectissima ita capacissima est,

Quint. 1, 10, 40.—This construction is variously modified,

With ita understood:

facillime ad res injustas impellitur ut quisque altissimo animo est,

Cic. Off. 1, 19, 65. —

With virtual superlatives:

ut quisque in fuga postremus ita in periculo princeps erat,

Cic. Verr. 2, 5, 34, § 90:

ut quisque optime institutus est, esse omnino nolit in vita, si, etc.,

id. Fin. 5, 20, 57.—

The superlatives omitted in either clause:

ut quisque aetate antecedit, ita sententiae principatum tenet,

Cic. Sen. 18, 64:

ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit,

id. Verr. 2, 4, 64, § 143:

pro se quisque, ut in quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur,

id. ib. 2, 1, 27, §

68: ut quisque gradu proximus erat, ita ignominiae objectus,

Liv. 9, 6, 1:

ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat, aut aliquos mittebat,

id. 34, 38, 6.—And with tum = ita:

nec prodesse tantum, sed etiam amari potest, tum... ut quisque erit Ciceroni simillimus,

in proportion to his resemblance, Quint. 2, 5, 20.—

With a comparative in one of the terms:

major autem (societas est) ut quisque proxime accederet,

Cic. Lael. 5, 19.—

Without superlative, as, according as:

de captivis, ut quisque liber aut servus esset, suae fortunae a quoque sumptum supplicium est,

Liv. 3, 18, 10 (for ut quisque... ita, in temporal clauses, v. B. 3. g infra).—

Introducing a temporal clause, the principal predicate being an immediate sequence; orig. = quo tempore.

With perf. indic.

In gen., as soon as:

principio ut illo advenimus... continuo Amphitruo delegit viros, etc.,

Plaut. Am. 1, 1, 49:

ut hinc te intro ire jussi, opportune hic fit mi obviam,

Ter. And. 3, 4, 11:

ut abii abs te fit forte obviam Mihi Phormio,

id. Phorm. 4, 3, 12:

ut modo argentum tibi dedimus apud forum, recta domum Sumus profecti,

id. ib. 5, 6, 19; id. Hec. 3, 3, 5; 5, 1, 26; id. Eun. 4, 7, 12:

qui ut peroravit, surrexit Clodius,

Cic. Q. Fr. 2, 3, 2:

eumque ut salutavit, amicissime apprehendit,

id. Rep. 1, 11, 7:

qui ut huc venit... hominesque Romanos bellicis studiis ut vidit incensos, existimavit, etc.,

id. ib. 2, 13, 25; cf. id. Verr. 2, 4, 22, § 48; id. Phil. 9, 4, 9; id. Brut. 8, 30:

ut vero aquam ingressi sunt... tum utique egressis rigere omnibus corpora,

Liv. 21, 54, 9:

ut haec dicta in senatu sunt, dilectus edicitur,

id. 3, 10, 9; 23, 34, 6; 24, 44, 10.—

In oblique discourse:

Ariovistum, ut semel Gallorum copias vicerit, superbe et crudeliter imperare,

Caes. B. G. 1, 31.—

With primum, when first, as soon as ever:

atque ego, ut primum fletu represso loqui posse coepi, Quaeso inquam, etc.,

Cic. Rep. 6, 15, 15:

Siculi, ut primum videre volgari morbos, in suas quisque urbes dilapsi sunt,

Liv. 25, 26, 13: ut primum lingua coepit esse in quaestu, curam morum qui diserti habebantur reliquerunt, Quint. prooem. 13.—

Rarely of coincidence in time:

nam ut dudum adcurrimus ad Alcesimarchum... tum mi puto prae timore hic excidisse Cistellam,

Plaut. Cist. 4, 2, 46.—

Ut = ex quo tempore. since:

ut Brundusio profectus es, nullae mihi abs te sunt redditae litterae,

Cic. Att. 1, 15, 2.—

With imperf. indic.

In gen.: Fabii oratio fuit qualis biennio ante;

deinde, ut vincebatur consensu, versa ad P. Decium collegam poscendum,

Liv. 10, 22, 2:

deinde ut nulla vi perculsos sustinere poterat, Quid ultra moror, inquit, etc.,

id. 10, 28, 20:

Marcellus, ut tanta vis ingruebat mali, traduxerat in urbem suos,

id. 25, 26, 15:

ut vero... exurebatur amoenissimus Italiae ager, villaeque passim incendiis fumabant... tum prope de integro seditione accensi,

id. 22, 14, 1.— And with perf. and imperf. in co-ordinate clauses:

consules, ut ventum ad Cannas est, et in conspectu Poenum habebant,

Liv. 22, 44, 1:

ut in extrema juga ventum, et hostes sub oculis erant,

id. 22, 14, 3:

ut Poenus apparuit in collibus, et pauci... adferebant, etc.,

id. 24, 1, 6.—