sing.

ălĭquis, aliquid; plur. aliqui [alius-quis; cf. Engl. somebody or other, i.e. some person [p. 88] obscurely definite; v. Donald. Varron. p. 381 sq.] ( fem. sing. rare).— Abl. sing. aliqui, Plaut. Aul. prol. 24; id. Most. 1, 3, 18; id. Truc. 5, 30; id. Ep. 3, 1, 11.— Nom. plur. masc. aliques, analog. to ques, from quis, acc. to Charis. 133 P.— Nom. and acc. plur. neutr. always aliqua.— Dat. and abl. plur. aliquibus, Liv. 22, 13;

oftener aliquis,

id. 26, 15; 26, 49; Plin. 2, 48, 49, § 131.—Alicui, trisyl., Tib. 4, 7, 2), indef. subst. pron., some one, somebody, any one, something, any thing; in the plur., some, any (it is opp. to an object definitely stated, as also to no one, nobody. The synn. quis, aliquis, and quidam designate an object not denoted by name; quis leaves not merely the object, but even its existence, uncertain; hence it is in gen. used in hypoth. and conditional clauses, with si, nisi, num, quando, etc.; aliquis, more emphatic than quis, denotes that an object really exists, but that nothing depends upon its individuality; no matter of what kind it may be, if it is only one, and not none; quidam indicates not merely the existence and individuality of an object, but that it is known as such to the speaker, only that he is not acquainted with, or does not choose to give, its more definite relations; cf. Jahn ad Ov. M. 9, 429, and the works there referred to).

A.. In gen.: nam nos decebat domum Lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 48, 115 (as a transl. of Eurip. Cresph. Fragm. ap. Stob. tit. 121, Edei gar hêmas sullogon poioumenous Ton phunta thrênein, etc.):

Ervom tibi aliquis cras faxo ad villam adferat,

Plaut. Most. 1, 1, 65:

hunc videre saepe optabamus diem, Quom ex te esset aliquis, qui te appellaret patrem,

Ter. Hec. 4, 4, 30:

utinam modo agatur aliquid!

Cic. Att. 3, 15:

aliquid facerem, ut hoc ne facerem,

I would do any thing, that I might not do this, Ter. And. 1, 5, 24; so id. Phorm. 5, 6, 34:

fit plerumque, ut ei, qui boni quid volunt adferre, adfingant aliquid, quo faciant id, quod nuntiant, laetius,

Cic. Phil. 1, 3:

quamvis enim demersae sunt leges alicujus opibus,

id. Off. 2, 7, 24:

quod motum adfert alicui,

to any thing, id. Tusc. 1, 23, 53: te donabo ego hodie aliqui (abl.), Plaut. Most. 1, 3, 18; so, gaudere aliqui me volo, in some thing (or some way), id. Truc. 5, 30:

nec manibus humanis (Deus) colitur indigens aliquo,

any thing, Vulg. Act. 17, 25:

non est tua ulla culpa, si te aliqui timuerunt,

Cic. Marcell. 6 fin.:

in narratione, ut aliqua neganda, aliqua adicienda, sic aliqua etiam tacenda,

Quint. 4, 2, 67:

sunt aliqua epistulis eorum inserta,

Tac. Or. 25:

laudare aliqua, ferre quaedam,

Quint. 2, 4, 12:

quaero, utrum aliquid actum an nihil arbitremur,

Cic. Tusc. 5, 6, 15: quisquis est ille, si modo est aliquis (i. e. if only there is some one), qui, etc., id. Brut. 73, 255; so id. Ac. 2, 43, 132, etc.; Liv. 2, 10 fin.:

nunc aliquis dicat mihi: Quid tu?

Hor. S. 1, 3, 19; so id. ib. 2, 2, 94; 2, 2, 105; 2, 3, 6; 2, 5, 42, and id. Ep. 2, 1, 206.— Fem. sing.:

Forsitan audieris aliquam certamine cursus Veloces superāsse viros,

Ov. M. 10, 560:

si qua tibi spon sa est, haec tibi sive aliqua est,

id. ib. 4, 326.—

Not unfrequently with adj.:

Novo modo novum aliquid inventum adferre addecet,

Plaut. Ps. 1, 5, 156:

novum aliquid advertere,

Tac. A. 15, 30:

judicabant esse profecto aliquid naturā pulchrum atque praeclarum,

Cic. Sen. 13, 43:

mihi ne diuturnum quidem quidquam videtur, in quo est aliquid extremum,

in which there is any end, id. ib. 19, 69; cf. id. ib. 2, 5:

dignum aliquid elaborare,

Tac. Or. 9:

aliquid improvisum, inopinatum,

Liv. 27, 43:

aliquid exquisitum,

Tac. A. 12, 66:

aliquid illustre et dignum memoriā,

id. Or. 20:

sanctum aliquid et providum,

id. G. 8:

insigne aliquid faceret eis,

Ter. Eun. 5, 5, 31:

aliquid magnum,

Verg. A. 9, 186, and 10, 547:

quos magnum aliquid deceret, Juv 8, 263: dicens se esse aliquem magnum,

Vulg. Act. 8, 9:

majus aliquid et excelsius,

Tac. A. 3, 53:

melius aliquid,

Vulg. Heb. 11, 40:

deterius aliquid,

ib. Joan. 5, 14.—Also with unus, to designate a single, but not otherwise defined person:

ad unum aliquem confugiebant,

Cic. Off. 2, 12, 41 (cf. id. ib. 2, 12, 42: id si ab uno justo et bono viro consequebantur, erant, etc.): sin aliquis excellit unus e multis;

effert se, si unum aliquid adfert,

id. de Or. 3, 33, 136; so id. Verr. 2, 2, 52:

aliquis unus pluresve divitiores,

id. Rep. 1, 32: nam si natura non prohibet et esse virum bonum et esse dicendiperitum:

cur non aliquis etiam unus utrumque consequi possit? cur autem non se quisque speret fore illum aliquem?

that one, Quint. 12, 1, 31; 1, 12, 2.—

Partitive with ex, de, or the gen.:

aliquis ex vobis,

Cic. Cael. 3:

aliquem ex privatis audimus jussisse, etc.,

Plin. 13, 3, 4, § 22:

ex principibus aliquis,

Vulg. Joan. 7, 48; ib. Rom. 11, 14:

aliquis de tribus nobis,

Cic. Leg. 3, 7:

si de iis aliqui remanserint,

Vulg. Lev. 26, 39; ib. 2 Reg. 9, 3:

suorum aliquis,

Cic. Phil. 8, 9:

exspectabam aliquem meorum,

id. Att. 13, 15: succurret fortasse alicui vestrūm, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1:

trium rerum aliqua consequemur,

Cic. Part. 8, 30:

impetratum ab aliquo vestrūm,

Tac. Or. 15; so Vulg. 1 Cor. 6, 1:

principum aliquis,

Tac. G. 13:

cum popularibus et aliquibus principum,

Liv. 22, 13:

horum aliquid,

Vulg. Lev. 15, 10.—

Aliquid (nom. or acc.), with gen. of a subst. or of a neutr, adj. of second decl. instead of the adj. aliqui, aliqua, aliquod, agreeing with such word:

aliquid pugnae,

Plaut. Capt. 3, 4, 54:

vestimenti aridi,

id. Rud. 2, 6, 16:

consilii,

id. Ep. 2, 2, 71:

monstri,

Ter. And. 1, 5, 15:

scitamentorum,

Plaut. Men. 1, 3, 26:

armorum,

Tac. G. 18:

boni,

Plaut. Aul. 4, 6, 5; Ter. And. 2, 3, 24; Vulg. Joan. 1, 46:

aequi,

Ter. Ad. 2, 1, 33:

mali,

Plaut. Ep. 1, 1, 60; Ter. Eun. 5, 5, 29:

novi,

Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1; Vulg. Act. 17, 21:

potionis,

Plaut. Men. 5, 2, 22:

virium,

Cic. Fam. 11, 18:

falsi,

id. Caecin. 1, 3:

vacui,

Quint. 10, 6, 1:

mdefensi,

Liv. 26, 5 al. —Very rarely in abl.:

aliquo loci morari,

Dig. 18, 7, 1.—

Frequently, esp. in Cic., with the kindred words aliquando, alicubi, aliquo, etc., for the sake of emphasis or rhetorical fulness, Cic. Planc. 14, 35:

asperius locutus est aliquid aliquando,

id. ib. 13, 33; id. Sest. 6, 14; id. Mil. 25, 67:

non despero fore aliquem aliquando,

id. de Or. 1, 21, 95; id. Rep. 1, 9; id. Or. 42, 144; id. Fam. 7, 11 med.: evadat saltem aliquid aliquā, quod conatus sum, Lucil. ap. Non. 293, 1; App. Mag. p. 295, 17 al.—

In conditional clauses with si, nisi, quod si, etc.:

si aliquid de summā gravitate Pompeius dimisisset,

Cic. Phil. 13, 1: si aliquid ( really any thing, in contrast with nihil) dandum est voluptati, id. Sen. 13, 44: quod si non possimus aliquid proficere suadendo, Lucc. ap. Cic. Fam. 5, 14, 5:

Quod si de iis aliqui remanserint,

Vulg. Lev. 26, 39:

si quando aliquid tamquam aliqua fabella narratur,

Cic. de Or. 2, 59:

si quis vobis aliquid dixerit,

Vulg. Matt. 21, 3; ib. Luc. 19, 8:

si aliquem, cui narraret, habuisset,

Cic. Lael. 23, 88:

si aliquem nacti sumus, cujus, etc.,

id. ib. 8, 27:

cui (puero) si aliquid erit,

id. Fam. 14, 1:

nisi alicui suorum negotium daret,

Nep. Dion, 8, 2:

si aliquid eorum praestitit,

Liv. 24, 8.—

In negative clauses with ne:

Pompeius cavebat omnia, no aliquid vos timeretis,

Cic. Mil. 24, 66:

ne, si tibi sit pecunia adempta, aliquis dicat,

Nep. Epam. 4, 4:

ne alicui dicerent,

Vulg. Luc. 8, 46.—

In Plaut. and Ter. collect. with a plur. verb (cf. tis, Matth. Gr. 673): aperite atque Erotium aliquis evocate, open, some one (of you), etc., Plaut. Men. 4, 2, 111 (cf. id. Ps. 5, 1, 37:

me adesse quis nuntiate): aperite aliquis actutum ostium,

Ter. Ad. 4, 4, 27.—

In Verg. once with the second person sing.:

Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor, Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,

Verg. A. 4, 625.

aliqui, as nemo sometimes stands with a noun for the adj. nullus:

nos quibus est alicunde aliquis objectus labos,

Ter. Hec. 3, 1, 6 Fleck.;

Et ait idem, ut aliquis metus adjunctus sit ad gratiam,

Cic. Div. in Caecil. 7, 24 B. and K.:

num igitur aliquis dolor in corpore est?

id. Tusc. 1, 34, 82 iid.:

ut aliquis nos deus tolleret,

id. Am. 23, 87 iid.: sin casus aliquis interpellārit, Matius ap. Cic. Fam. 11, 28, 8 iid.:

si deus aliquis vitas repente mutāsset,

Tac. Or. 41 Halm:

sic est aliquis oratorum campus,

id. ib. 39 id.:

sive sensus aliquis argutā sententiā effulsit,

id. ib. 20 id. A similar use of aliquid for the adj. aliquod was asserted to exist in Plaut. by Lind. ad Cic. Inv. 2, 6, 399, and this is repeated by Klotz, s. v. aliquis, but Lemaire's Index gives only one instance: ni occupo aliquid mihi consilium, Plaut. Men. 5, 2, 94, where Brix now reads aliquod.

Esp.

With alius, aliud: some or any other, something else, any thing else:

dum aliud aliquid flagitii conficiat,

Ter. Phorm. 5, 2, 5:

potest fieri, ut alius aliquis Cornelius sit,

Cic. Fragm. B. VI. 21:

ut per alium aliquem te ipsum ulciscantur,

id. Div. in Caecil. 6, 22:

non est in alio aliquo salus,

Vulg. Act. 4, 12:

aliquid aliud promittere,

Petr. 10, 5 al. —

And with the idea of alius implied, in opp. to a definite object or objects, some or any other, something else, any thing else: aut ture aut vino aut aliqui (abl.) semper supplicat, Plaut. Aul prol. 24:

vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere,

Cic. Brut. 44:

aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat,

Liv. 34, 38:

cum seditionem sedare vellem, cum frumentum imperarem..., cum aliquid denique rei publicae causā gererem,

Cic. Verr. 1, 27, 20: commentabar declamitans saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie id. Brut. 90, 310; Vell. 1, 17; Tac. A. 1, 4: (Tiberius) neque spectacula omnino edidit;

et iis, quae ab aliquo ederentur, rarissime interfuit,

Suet. Tib. 47.—

In a pregn. signif. as in Gr. tis, ti, something considerable, important, or great = aliquid magnum (v. supra. I. B.; cf. in Gr. hoti oiesthe ti poiein ouden poiountes, Plat. Symp. 1, 4):

non omnia in ducis, aliquid et in militum manu esse,

Liv. 45, 36.—Hence, esp.,

Esse aliquem or aliquid, to be somebody or something, i. e to be of some worth, value, or note, to be esteemed:

atque fac, ut me velis esse aliquem,

Cic. Att. 3, 15 fin.:

aude aliquid brevibus Gyaris dignum, si vis esse aliquis,

Juv. 1, 73:

an quidquam stultius quam quos singulos contemnas, eos esse aliquid putare universos?

Cic. Tusc. 5, 36, 104:

exstitit Theodas dicens se esse aliquem,

Vulg. Act. 5, 36: si umquam in dicendo fuimus aliquid. Cic. Att. 4, 2:

ego quoque aliquid sum,

id. Fam. 6, 18:

qui videbantur aliquid esse,

Vulg. Gal. 2, 2; 2, 6: quod te cum Culeone scribis de privilegio locutum, est aliquid ( it is something, it is no trifle):

sed, etc.,

Cic. Att. 3, 15: est istuc quidem aliquid, sed, etc.; id. Sen. 3; id. Cat. 1, 4:

est aliquid nupsisse Jovi,

Ov. F. 6, 27:

Est aliquid de tot Graiorum milibus unum A Diomede legi,

id. M. 13, 241:

est aliquid unius sese dominum fecisse lacertae,

Juv. 3, 230:

omina sunt aliquid,

Ov. Am. 1, 12, 3; so,

crimen abesse,

id. F. 1, 484:

Sunt aliquid Manes,

Prop. 5, 7, 1:

est aliquid eloquentia,

Quint. 1, prooem. fin. —

Dicere aliquid, like legein ti, to say something worth the while:

diceres aliquid et magno quidem philosopho dignum,

Cic. Tusc. 3, 16, 35; cf. Herm. ad Vig. 731; 755; so, assequi aliquid, to effect something considerable:

Etenim si nunc aliquid assequi se putant, qui ostium Ponti viderunt,

Cic. Tusc. 1, 20, 45.—

In colloquial lang.: fiet aliquid, something important or great, will, may come to pass or happen: Ch. Invenietur, exquiretur, aliquid fiet. Eu. Enicas. Jam istuc aliquid fiet, metuo, Plaut. Merc. 2, 4, 25:

mane, aliquid fiet, ne abi,

id. Truc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 1, 14.—

Ad aliquid esse, in gram. lang., to refer or relate to something else, e. g. pater, filius, frater, etc. (v. ad):

idem cum interrogantur, cur aper apri et pater patris faciat, il lud nomen positum, hoc ad aliquid esse contendunt,

Quint. 1, 6, 13 Halm.—

Atque aliquis, poet. in imitation of hôide de tis, and thus some one (Hom. II. 7, 178;

7, 201 al.): Atque aliquis, magno quaerens exempla timori, Non alios, inquit, motus, etc.,

Luc. 2, 67 Web.; Stat. Th. 1, 171; Claud. Eutr. 1, 350.—

It is sometimes omitted before qui, esp. in the phrase est qui, sunt qui:

praemittebatque de stipulatoribus suis, qui perscrutarentur, etc.,

Cic. Off. 2, 7, 25:

sunt quibus in satirā videar nimis acer,

Hor. S. 2, 1, 1:

sunt qui adiciant his evidentiam, quae, etc.,

Quint. 4, 2, § 63 (cf. on the contr. § 69: verum in his quoque confessionibus est aliquid. quod ex invidiā detrahi possit).—

Aliquid, like nihil (q. v. I. g), is used of persons:

Hinc ad Antonium nemo, illinc ad Caesarem cotidie aliquid transfugiebat,

Vell. 2, 84, 2 (cf. in Gr. tôn d allôn ou per ti... oute theôn out anthrôpôn, Hom. H. Ven. 34 sq. Herm.).— Hence the advv.

ălĭquid (prop. acc. denoting in what respect, with a verb or [p. 89] adj.; so in Gr. ti), somewhat, in something, in some degree, to some extent:

illud vereor, ne tibi illum succensere aliquid suspicere,

Cic. Deiot. 13, 35:

si in me aliquid offendistis,

at all, in any respect, id. Mil. 36, 99:

quos tamen aliquid usus ac disciplina sublevarent,

somewhat, Caes. B. G. 1, 40:

Philippi regnum officere aliquid videtur libertati vestrae,

Liv. 31, 29:

Nos aliquid Rutulos contra juvisse nefandum est?

Verg. A. 10, 84:

neque circumcisio aliquid valet,

Vulg. Gal. 6, 15:

perlucens jam aliquid, incerta tamen lux,

Liv. 41, 2:

aliquid et spatio fessus,

Plin. 5, 9, 10, § 54; cf. Hand, Turs. I. p. 259; Ellendt ad Cic. de Or. 1, 9, 35.—

ălĭquō (from aliquoi, old dat. denoting direction whither; cf.: eo, quo, alio, etc.).

Somewhither (arch.), to some place, somewhere; in the comic poets sometimes also with a subst. added, which designates the place more definitely:

ut aliquo ex urbe amoveas,

Plaut. Ep. 2, 2, 94:

aliquo abicere,

Ter. Ad. 4, 7, 26:

concludere,

id. Eun. 4, 3, 25 (cf. id. Ad. 4, 2, 13, in cellam aliquam concludere):

ab eorum oculis aliquo concederes,

Cic. Cat. 1, 17:

demigrandum potius aliquo est quam, etc.,

id. Dom. 100:

aliquem aliquo impellere,

id. Vatin. 15:

aliquo exire,

id. Q. Fr. 3, 1:

aliquo advenire vel sicunde discedere,

Suet. Calig. 4; Plaut. Rud. 2, 6, 51; id. Men. 5, 1, 3:

in angulum Aliquo abire,

Ter. Ad. 5, 2, 10; 3, 3, 6:

aliquem rus aliquo educere,

Cic. Q. Fr. 3, 3.—With a gen., like quo, ubi, etc.: migrandum Rhodum aut aliquo terrarum, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 1, 5.—

With the idea of alio implied, = alio quo, somewhere else, to some other place (cf. aliquis, II. B.):

dum proficiscor aliquo,

Ter. And. 2, 1, 28:

at certe ut hinc concedas aliquo,

id. Heaut. 3, 3, 11:

si te parentes timerent atque odissent tui, ab eorum oculis aliquo concederes,

Cic. Cat. 1, 7, 17; cf. Hand, Turs. I. p. 265.—

ălĭquam, adv. (prop. acc. fem.), = in aliquam partem, in some degree; only in connection with diu, multus, and plures.

Aliquam diu (B. and K.), or together aliquamdiu (Madv., Halm, Dietsch), awhile, for a while, for some time; also pregn., for some considerable time (most freq. in the histt., esp. Cæs. and Livy; also in Cic.).

Absol.:

ut non aliquando condemnatum esse Oppianicum, sed aliquam diu incolumem fuisse miremini,

Cic. Clu. 9, 25:

Aristum Athenis audivit aliquam diu,

id. Ac. 1, 3, 12:

in vincula conjectus est, in quibus aliquamdiu fuit,

Nep. Con. 5, 3;

id. Dion, 3, 1: quā in parte rex affuit, ibi aliquamdiu certatum,

Sall. J. 74, 3; Liv. 3, 70, 4.—

Often followed by deinde, postea, postremo, tandem, etc.:

pugnatur aliquamdiu pari contentione: deinde, etc., Auct. B. G. 8, 19, 3: cunctati aliquamdiu sunt: pudor deinde commovit aciem,

Liv. 2, 10, 9; so id. 1, 16:

quos aliquamdiu inermos timuissent, hos postea armatos superāssent,

Caes. B. G. 1, 40, 6:

controversia aliquamdiu fuit: postremo, etc.,

Liv. 3, 32, 7; 25, 15, 14; 45, 6, 6:

ibi aliquamdiu atrox pugna stetit: tandem, etc.,

Liv. 29, 2, 15; 34, 28, 4 and 11; Suet. Ner. 6.—

With donec, as a more definite limitation of time, some time... until, a considerable time... until:

exanimis aliquamdiu jacuit, donec, etc.,

Suet. Caes. 82. —

Meton., for a long distance; most freq. of rivers:

Rhodanus aliquamdiu Gallias dirimit,

Mel. 2, 5, 5; so id. 3, 5, 6; 3, 9, 8 al.—Of the Corycian cave in Cilicia:

deinde aliquamdiu perspicuus, mox, et quo magis subitur, obscurior,

Mel. 1, 13.—

Aliquam multi, or aliquammulti, somewhat many, considerable in number or quantity (mostly post-class.):

sunt vestrūm aliquam multi, qui L. Pisonem cognōrunt,

Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56 B. and K.: aliquammultos non comparuisse, * Gell. 3, 10, 17 Hertz:

aliquammultis diebus decumbo,

App. Mag. p. 320, 10.—Also adv.: aliquam multum, something much, to a considerable distance, considerably:

sed haec defensio, ut dixi, aliquam multum a me remota est,

App. Mag. p. 276, 7 dub.—And comp. * aliquam plures, somewhat more, considerably more:

aliquam pluribus et amarioribus perorantem,

Tert. Apol. 12 dub.; cf. Hand, Turs. I. p. 243.—

ălĭquā, adv. (prop. abl. fem.).

Somewhere (like mod. Engl. somewhere for somewhither):

antevenito aliquā aliquos,

Plaut. Mil. 2, 2, 66: aliquā evolare si posset, * Cic. Verr. 2, 1, 26, § 67:

si quā evasissent aliquā,

Liv. 26, 27, 12.—

Transf. to action, in some way or other, in some manner, = aliquo modo:

aliquid aliquā sentire,

Plaut. Merc. 2, 2, 62: evadere aliquā, Lucil. ap. Non. 293, 1:

aliquid aliquā resciscere,

Ter. Phorm. 5, 1, 19, and 4, 1, 19: aliquā nocere, * Verg. E. 3, 15:

aliquā obesse,

App. Mag. p. 295, 17.—

ălĭqui, adv. (prop. abl. = aliquo modo), in some way, somehow:

Quamquam ego tibi videor stultus, gaudere me aliqui volo,

Plaut. Truc. 5, 30 (but in this and like cases, aliqui may be treated as the abl. subst.; cf. supra, I. A.); cf. Hand, Turs. I. p. 242.

plur., and aliquam, acc., and aliquā, abl., used adverbially, may also be referred to the adj. ălĭqui, ălĭqua, ălĭquod.

fĭdes, ĕi ( gen. sing. scanned fĭdēï, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1; Lucr. 5, 102.— Ante-class. and poet. form of the gen. fide, like die, facie, etc., Plaut. Aul. 4, 6, 1; id. Poen. 4, 2, 68; Ov. M. 3, 341; 6, 506; 7, 728; 737; Hor. C. 3, 7, 4; cf. Prisc. p. 781 P.; Charis. p. 53 ib.; Ritschl, Proleg. p. 90.— Dat. fide, Plaut. Trin. 1, 2, 80; 91; 105; Enn. ap. Non. 112, 1, or Ann. v. 111 ed. Vahl.; Hor. S. 1, 3, 95), f. [fido], trust in a person or thing, faith, confidence, reliance, credence, belief (syn.: fidelitas, fiducia, confidentia).

Lit.

In gen.:

si sciat noster senex, fidem non esse huic habitam,

that he has not been trusted, Plaut. As. 2, 4, 52; cf.:

fides ut habeatur, duabus rebus effici potest... iis fidem habemus, quos plus intelligere quam nos arbitramur... bonis viris ita fides habetur, ut nulla sit in iis fraudis injuriaeque suspicio... prudentia sine justitia nihil valeat ad faciendam fidem, etc.,

to give confidence, produce confidence, Cic. Off. 2, 9, 33; see in the foll.: neque pauci, neque leves sunt, qui se duo soles vidisse dicant;

ut non tam fides non habenda, quam ratio quaerenda sit,

to give credence, id. Rep. 1, 10; cf.:

quod si insanorum visis fides non est habenda, quia falsa sunt, cur credatur somniantium visis, etc.,

id. Div. 2, 59, 122:

si ita posset defendere, tamen fides huic defensioni non haberetur,

id. Verr. 2, 5, 57, § 148:

me miseram! forsitan hic mihi parvam habeat fidem,

Ter. Eun. 1, 2, 117; cf.:

cum jam minor fabulis haberetur fides,

Cic. Rep. 2, 10:

(fidem) majorem tibi habui quam paene ipsi mihi,

id. Fam. 5, 20, 2; cf. id. ib. 7, 18, 1:

ex aliis ei maximam fidem habebat,

Caes. B. G. 1, 41, 4:

cui maximam fidem suarum rerum habeat,

Cic. Verr. 2, 2, 53, § 131; cf.:

cui summam omnium rerum fidem habebat,

Caes. B. G. 1, 19, 3:

fidem commenticiis rebus adjungere,

Cic. Div. 2, 55, 113:

testimonio fidem tribuere,

id. Sull. 3, 10; cf.:

Cratippus iisdem rebus fidem tribuit,

id. Div. 1, 3, 5:

et auctoritatem orationi affert et fidem,

id. Or. 34, 120:

si tota oratio nostra omnem sibi fidem sensibus confirmat,

id. Fin. 1, 21, 71:

constituere fidem,

id. Part. Or. 9, 31: fidem facit oratio, awakens or produces belief, id. Brut. 50, 187; cf.:

quoniam auribus vestris... minorem fidem faceret oratio mea,

id. Cat. 3, 2, 4:

aliquamdiu fides fieri non poterat,

Caes. B. C. 2, 37, 1;

so with dare (rare): res ipsa fidem sermoni meo dabit,

App. M. 4, p. 146, 25:

Hercules cui ea res immortalitatis fidem dedit,

assured of, Just. 24, 4, 4; Plin. Pan. 74, 3.—With object-clauses:

fac fidem, te nihil nisi populi utilitatem et fructum quaerere,

evince, show, Cic. Agr. 2, 8, 22: tibi fidem faciemus, nos ea suadere, quae, etc., will convince, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 8, A. fin.:

mihi fides apud hunc est, nihil me istius facturum,

Ter. Heaut. 3, 3, 10; cf.:

cum vix fides esset, rem ullo modo successuram,

Suet. Vesp. 7:

male fidem servando illis quoque abrogant fidem,

Plaut. Trin. 4, 3, 41:

quorum rebus gestis, fidem et auctoritatem in testimonio inimicitiarum suspicio derogavit,

Cic. Font. 7, 13; cf.:

alicui abrogare fidem juris jurandi,

id. Rosc. Com. 15, 44; and:

omnibus abrogatur fides,

id. Ac. 2, 11, 36:

quae res fidem abrogat orationi,

Auct. Her. 1, 10, 17:

imminuit et oratoris auctoritatem et orationis fidem,

Cic. de Or. 2, 37, 156:

multa fidem promissa levant,

Hor. Ep. 2, 2, 10: fidem addere, to give credence (opp. fidem demere):

ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem,

Tac. G. 3 fin. —

In partic., in mercant. lang., credit:

cum fides totā Italiā esset angustior, neque creditae pecuniae solverentur,

Caes. B. C. 3, 1, 2; cf.:

scimus, Romae solutione impedita fidem concidisse,

Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

fides de foro sublata erat,

id. Agr. 2, 3, 8:

labefacta jam fide,

credit being impaired, Suet. Vesp. 4:

pecunia suā aut amicorum fide sumpta mutua,

Sall. C. 24, 2:

non contentus agrariis legibus fidem moliri coepit,

Liv. 6, 11, 8; cf.:

fidem abrogare,

id. 6, 41, 11:

fidemque remque, perdere,

credit and means, Plaut. Ep. 2, 2, 36; cf.:

res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,

Cic. Cat. 2, 5, 10:

nisi fide staret res publica, opibus non staturam,

Liv. 23, 48, 9 Drak.; freq.: res fidesque, for fame and fortune, property and credit, i. e. entire resources, Plaut. Curc. 4, 2, 18; id. Truc. 1, 1, 24; 38; id. Most. 1, 2, 64; Sall. J. 73, 6 Cort.—

Beyond the mercant. sphere ( poet. and in post-Aug. prose):

segetis certa fides meae,

i. e. return, yield, Hor. C. 3, 16, 30:

at tibi... Persolvat nullā semina certa fide,

Tib. 2, 3, 62:

fallax fides unius anni,

Plin. Pan. 32, 4:

quia hanc ejus terrae fidem Menander eludit,

Quint. 12, 10, 25.

Transf., that which produces confidence or belief.

The quality that produces confidence in a person, trustworthiness, faithfulness, conscientiousness, credibility, honesty; in things, credibility, truth, etc.

In gen. (erroneously regarded by Cicero as the primary signif. of the word; wherefore he derived it from fio; v. the foll. passages):

fundamentum justitiae est fides, id est dictorum conventorumque constantia et veritas. Ex quo, audeamus imitari Stoicos, credamusque, quia fiat, quod dictum est, appellatam fidem,

Cic. Off. 1, 7, 23 Beier; cf. id. Fragm. ap. Non. 24, 17 (Rep. 4, 7, p. 428 ed. Mos.); id. Fam. 16, 10 fin.:

justitia creditis in rebus fides nominatur,

id. Part. Or. 22, 78:

meo periculo hujus ego experiar fidem,

Plaut. Capt. 2, 2, 99; cf.:

fides fidelitasque amicum erga,

id. Trin. 5, 2, 2:

homo antiqua virtute ac fide,

Ter. Ad. 3, 3, 88; cf.:

exemplum antiquae probitatis et fidei,

Cic. Rep. 3, 5:

esse summa probitate ac fide,

id. ib. 3, 17:

vir aequissimus, singulari fide,

id. ib. 3, 17:

quorum fides est laudata,

id. ib. 2, 36:

quibus facillime justitia et fides convalescit,

id. ib. 2, 14:

unde justitia, fides, aequitas?

id. ib. 1, 2:

cujus virtuti, fidei, felicitati (Gallia) commendata est,

id. Prov. Cons. 14, 35:

aequitas et fides,

id. Rep. 1, 35; cf.:

si pudor quaeritur, si probitas, si fides,

id. ib. 3, 18 fin.:

quanta fide, quanta religione,

id. Font. 6, 13:

hinc fides, illinc fraudatio,

id. Cat. 2, 11, 25: ille vir haud magna cum re sed plenu' fidei, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ed. Vahl.): ubi societas? ubi fides majorum? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: nulla sancta societas, nec fides regni est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 8, 26 (Trag. v. 412 ed. Vahl.):

mea eraga te fides et benevolentia,

Cic. Fam. 1, 5, 1:

pro vetere ac perpetua erga populum Romanum fide,

Caes. B. G. 5, 54, 4:

in fide atque amicitia civitatis Aeduae,

id. ib. 2, 14, 2:

in fide manere,

id. ib. 7, 4, 5; cf.:

sincera fide in pace Ligures esse,

Liv. 40, 34, 11:

si tibi optima fide sua omnia concessit,

Cic. Rosc. Am. 49, 144:

praestare fidem,

id. Div. 2, 37, 79; id. Top. 10, 42; id. Att. 16, 7, 2; id. Fam. 1, 7, 6:

te oro per tuam fidem, ne, etc.,

Ter. And. 1, 5, 55: Eu. Dic bona fide: tu id aurum non surripuisti? Ly. Bona. Eu. Neque scis, quis abstulerit? Ly. Istuc quoque bona, Plaut. Mil. 4, 10, 42:

de pace cum fide agere,

Liv. 32, 33, 10:

jussas cum fide poenas luam,

Hor. Epod. 17, 37:

haecne marita fides?

Prop. 4 (5), 3, 11:

Aeacidae dederat pacis pignusque fidemque,

faithful bail, Ov. M. 12, 365:

perjura patris fides,

perjured faith, dishonesty, Hor. C. 3, 24, 59 et saep.—Prov.:

fides ut anima, unde abiit, eo numquam redit,

Pub. Syr. 181 (Rib.):

fidem qui perdit, quo se servet relicuo,

id. 166.—

Of inanim. and abstr. things:

nam cum Gabinii levitas... omnem tabularum fidem resignasset, etc.,

trustworthiness, credibility, Cic. Arch. 5, 9; cf.:

nunc vero quam habere auctoritatem et quam fidem possunt (litterae)?

id. Fl. 9, 21; and:

visa, quae fidem nullam habebunt,

id. Ac. 2, 18, 58 fin.; and:

qui non speciem expositionis sed fidem quaerit,

truth, Quint. 10, 1, 32:

aliter oraculorum, aliter haruspicum fides confirmari aut refelli potest,

id. 5, 7, 36:

probationum,

id. 4 praef. §

6: liber spectatae fidei,

Gell. 1, 7, 1:

paulum distare ab eo (lapide) in unguentorum fide multi existimant Lygdinos, etc.,

in faithful preservation, keeping in good condition, Plin. 36, 8, 13, § 62.—

In poets several times, faithful, true fulfilment of a promise:

dicta fides sequitur,

Ov. M. 3, 527 (cf.:

res dicta secuta est,

id. ib. 4, 550):

vota fides sequitur,

id. ib. 8, 713:

promissa exhibuere fidem,

were fulfilled, id. ib. 7, 323; cf.:

en haec promissa fides est?

is this the fulfilment of the oracle? Verg. A. 6, 346.—

In partic., in jurid. lang., bona fides, good faith, sincerity; hence, EX FIDE BONA or BONA FIDE, in good faith, sincerely, honestly, conscientiously:

arbitrum illum adegit, QVICQVID SIBI DARE FACERE OPORTERET EX FIDE BONA,

Cic. Off. 3, 16, 66; cf.: quanti verba illa: VTI NE PROPTER TE FIDEMVE TVAM CAPTVS FRAVDATVSVE SIEM, etc.... Q. quidem Scaevola, pontifex maximus, summam vim esse dicebat in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur EX FIDE BONA;

fideique bonae, nomen existimabat manare latissime, idque versari in tutelis societatibus, fiduciis mandatis, rebus emptis venditis, conductis locatis, etc.,

id. ib. 3, 17, 70; id. Att. 6, 1, 15: praetor ait: QVI [p. 747] BONA FIDE EMIT, etc., Dig. 6, 2, 7, § 11 sq.; cf.:

bonae fidei emptori subrepta re quam emerit,

Just. Inst. 4, 1, 15:

ubi lex inhibet usucapionem, bona fides possidenti nihil prodest,

Dig. 41, 3, 24:

tot judicia de fide mala, quae ex empto aut vendito aut conducto aut locato contra fidem fiunt, etc.,

i. e. deception, dishonesty, Cic. N. D. 3, 30, 74:

bonā fide = certissime,

Plaut. Truc. 2, 7, 30; id. Aul. 4, 10, 42; id. Capt. 4, 2, 110; cf.:

mala fide,

Dig. 41, 2, 1, § 6.—

An assurance that produces confidence, a promise, engagement, word, assurance, confirmation.

In gen.:

fide data, credamus,

Plaut. Pers. 2, 2, 61: accipe daque fidem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.):

atque etiam, si quid singuli temporibus adducti hosti promiserunt, est in eo ipso fides conservanda: ut primo Punico bello Regulus... ad supplicium redire maluit, quam fidem hosti datam fallere,

Cic. Off. 1, 13, 39; cf. id. Fin. 2, 20, 65:

fidem dare, violare, in fide non stare,

id. Rab. Perd. 10, 28:

Pompei fides, quam de me Caesari dederat,

id. Fam. 1, 9, 12:

inter se fidem et jusjurandum dare,

Caes. B. G. 1, 3 fin.:

obligare fidem alicui,

to plight one's faith, Cic. Phil. 5, 18, 51; cf.:

fidem reliquis interponere,

Caes. B. G. 5, 6 fin.:

fide mea spondeo, futurum ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 14, 10:

diffidens, de numero dierum Caesarem fidem servaturum,

Caes. B. G. 6, 36, 1:

si fidem mecum servas,

Plaut. Curc. 1, 2, 48:

tecum servavi fidem,

id. Capt. 5, 1, 10; id. Merc. 3, 1, 33:

fides juris jurandi cum hoste servanda,

Cic. Off. 3, 29, 107:

fidem erga imperatorem conservare,

Caes. B. C. 1, 84, 3:

fidem erga populum Romanum servare,

Liv. 24, 4, 5:

servata erga Galbam,

Tac. H. 1, 71:

in regem suum servata,

Curt. 6, 5, 2:

ut fidem vobis praestaremus,

Liv. 28, 39, 2; so,

fidem alicui praestare,

Curt. 6, 4, 9; Liv. 30, 15, 5; Sen. Ben. 5, 21, 1:

non servata fides deditis est,

Liv. 24, 1, 10; cf. Cic. de Sen. 20, 75; Sen. Ep. 71, 17:

fidem suam liberare,

to perform his promise, Cic. Fl. 20, 47; cf.:

fidem alicujus liberare,

id. Fam. 12, 7, 2: so,

fidem exsolvere,

Liv. 3, 19, 1; 22, 23, 8; 24, 16, 12; Plin. Ep. 2, 12, 6; Luc. 9, 98 al.:

fidem frangere,

Cic. Rosc. Com. 6, 16;

for which violare, v. above,

id. Rab. Perd. 10, 28:

fidem amittere,

Nep. Eum. 10:

istius fide ac potius perfidiā decepti,

Cic. Rosc. Am. 38, 110: quantum mea fides studii mihi afferat, my plighted word (to defend the king), id. Deiot. 1, 1:

contioni deinde edicto addidit fidem,

confirmed, Liv. 2, 24, 6.—

Pregn., a given promise of protection or security, a guaranty; hence, in gen., protection, guardian care:

introduxi Vulturcium sine Gallis: fidem ei publicam jussu senatus dedi,

promised him protection, security, in the name of the public, Cic. Cat. 3, 4, 8; cf.: Vulturcius interrogatus... primo fingere alia;

post, ubi fide publica dicere jussus est, omnia uti gesta erant aperit,

Sall. C. 47, 1:

cum se diceret indicaturum de conjuratione, si fides publica data esset,

id. ib. 48, 4:

uti L. Cassius ad Jugurtham mitteretur, eumque interposita fide publica Romam duceret,

id. J. 32, 1; cf.:

privatim praeterea fidem suam interponit, quam ille non minoris quam publicam ducebat,

id. ib. fin.:

qui Romam fide publica venerat,

id. ib. 35, 7; so,

too, simply fides: Lusitani contra interpositam fidem interfecti,

Cic. Brut. 23, 89:

fide accepta ab legatis, vim abfuturam,

Liv. 38, 33, 3:

Thais patri se commendavit in clientelam et fidem,

Ter. Eun. 5, 9, 9; cf.:

se in Chrysogoni fidem et clientelam contulerunt,

Cic. Rosc. Am. 37, 106:

quaere in cujus fide sint et clientela,

id. ib. 33, 93:

aliquid in fidem alicujus tradere,

Liv. 38, 31, 2:

frugi hominem, plenum religionis videtis positum in vestra fide ac potestate: atque ita, ut commissus sit fidei, permissus potestati,

Cic. Font. 14, 30; cf.:

se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,

Caes. B. G. 2, 3, 2:

in alicujus fidem ac potestatem venire,

id. ib. 2, 13, 2:

in fide alicujus esse,

Cic. Planc. 41, 97; cf. id. Fam. 13, 65, 2:

ea (jura) fidei suae commissa,

id. Off. 1, 34, 124:

civitas in Catonis fide locata,

id. Att. 6, 1, 5:

recipere aliquid in fidem,

id. ib. 15, 14, 3; cf.:

aliquem in fidem necessitudinemque suam recipere,

id. Fam. 13, 19, 2:

recipere aliquem in fidem,

Caes. B. G. 2, 15, 1; 4, 22, 3:

hortatur, ut populi Romani fidem sequantur,

id. ib. 4, 21, 8: jura fidemque supplicis erubuit (Achilles), the protection due to a suppliant, Verg. A. 2, 541:

di, obsecro vostram fidem!

your protection, assistance, help, Plaut. Cist. 4, 1, 11; id. Am. 5, 1, 78; id. Most. 1, 1, 74; 2, 2, 97; cf.:

fidem vestram oro atque obsecro, judices,

Cic. Mur. 40, 86:

deum atque hominum fidem implorabis,

id. Verr. 2, 1, 9, § 25;

so in colloq. lang. frequently elliptic. as an exclamation: Di vostram fidem!

by the protection of the gods! for heaven's sake! Plaut. Capt. 2, 3, 58, id. Men. 5, 2, 119; id. Poen. 4, 78 al.; Ter. And. 4, 3, 1; 4, 4, 5; id. Eun. 3, 1, 28 al.; cf.:

tuam fidem, Venus!

Plaut. Curc. 1, 3, 40:

pro deum atque hominum fidem!

id. ib. 5, 3, 16; id. Ep. 4, 2, 10; Ter. And. 1. 5, 2; 1, 5, 11; id. Heaut. 1, 1, 9 al.; Sall. C. 20, 10 al.;

for which: pro deorum atque hominum fidem!

Cic. Tusc. 5, 16, 48;

and in a different order: pro deorum fidem atque hominum,

id. Lael. 15, 52;

also simply pro deum fidem,

Liv. 3, 67, 7 Drak. N. cr.; and:

per fidem!

Petr. 100, 5; Tac. Or. 35; App. M. 6, p. 175.—

The faith, the Christian religion as a system of belief (eccl. Lat.):

domicilium fidei,

Lact. 4, 30 fin.; Vulg. Apoc. 14, 12 al.

Fides, personified as a goddess:

praeclare Ennius: O Fides alma, apta pinnis, et jus jurandum Jovis! Qui jus igitur jurandum violat, is Fidem violat,

Cic. Off. 3, 29, 104 (Enn. Trag. v. 410 ed. Vahl.); cf. Varr. L. L. 5, § 74 Müll.; Cic. N. D. 3, 18, 47; 2, 23, 61; 31, 79; id. Leg. 2, 8, 19; 11, 28; Plaut. Cas. prol. 2; id. Aul. 3, 6, 46; 50; 4, 2, 14; Verg. A. 1, 292; Hor. C. 1, 35, 21; 4, 5, 20; id. C. S. 57.

fĭdes, ium, plur., or fides, is, sing., f. [= sphidê], a stringed instrument, lyre, lute, cithern.

Lit.

In gen.

In plur. (only so in classic prose): Fides genus citharae, Paul. ex Fest. p. 89, 16 Müll.:

(hominis) omnis vultus omnesque voces, ut nervi in fidibus, ita sonant, ut a motu animi quoque sunt pulsae,

Cic. de Or. 3, 57, 216;

so different from nervi,

id. Div. 2, 14, 33; id. Leg. 2, 15, 39; id. Brut. 54, 199; id. Fin. 4, 27, 75 (v. Madv. ad h. l., p. 601 sq.):

ut in fidibus aut tibiis, atque in cantu ipso ac vocibus concentus est quidam tenendus ex distinctis sonis, etc.,

id. Rep. 2, 42; id. Fin. 4, 27, 75; cf. id. de Or. 3, 51, 197: Fi. Fides non reddis? Pe. Neque fides neque tibias, Plaut. Ep. 3, 4, 77;

with tibiae,

Quint. 1, 10, 14; 20; 11, 3, 59:

Orpheus, Threïciā fretus citharā fidibusque canoris,

Verg. A. 6, 120:

fidibus cantare alicui,

Plaut. Ep. 3, 4, 64:

fidibus canere praeclare,

Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Div. 2, 59, 122:

uti,

id. Tusc. 5, 39, 113:

dicere longum melos,

Hor. C. 3, 4, 4:

placare deos,

id. ib. 1, 36, 1:

discere,

Cic. de Sen. 8, 26:

docere aliquem,

id. Fam. 9, 22, 3:

scire,

Ter. Eun. 1, 2, 53:

vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

Hor. C. 4, 9, 12:

fidibusne Latinis Thebanos aptare modos studet,

i. e. to imitate Pindaric odes in Latin poetry, id. Ep. 1, 3, 12.—

Sing. ( poet.):

sume fidem et pharetram: fies manifestus Apollo,

Ov. H. 15, 23; so,

Teïa,

Hor. C. 1, 17, 18:

Cyllenea,

id. Epod. 13, 9:

quodsi blandius Orpheo moderere fidem,

id. C. 1, 24, 14.—

Prov.: vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, i. e. ignoramuses have nothing to do with poetry, Gell. N. A. praef. § 19.—

Esp., Fides, is, f., a constellation, i. q. Lyra, the Lyre:

cedit clara Fides Cyllenia,

Cic. Arat. 381; Varr. R. R. 2, 5, 12;

in the form Fidis,

Col. 11, 2, 14; 40; Sid. Carm. 16, 5.—

Transf., in sing., i. q. nervus, chorda, a string of a musical instrument:

quae tuba quaeve lyra Flatibus incluta vel fidibus,

Prud. Cath. 3, 81.

grădus, ūs (archaic gen. sing. graduis, Varr. ap. Non. 494, 17; dat. gradu, Lucil. ap. Fest. s. v. remeligines, p. 276 Müll.), m. [kindr. with Sanscr. kram, to go; v. gradior], a step, pace (cf.: gressus, passus, incessus).

Lit.:

ad hanc conversionem, quae pedibus et gradu non egeret, ingrediendi membra non dedit,

Cic. Univ. 6: quaenam vox ex te resonans meo gradu remoram facit? Lucil. l. l.: gradum proferre pedum, Enn. ap. Fest. S. V. PEDUM, p. 249, a Müll. (Trag. v. 248 Vahl.): quo nunc incerta re atque inorata gradum Regredere conare? id. ap. Non. 166, 23 (Trag. v. 12 Vahl.):

gradum facere,

Cic. de Or. 2, 61, 249:

tollere gradum,

Plaut. Bacch. 3, 6, 6:

ad forum suspenso gradu placide ire perrexi,

Ter. Phorm. 5, 6, 27:

quieto et placido gradu sequi,

Phaedr. 2, 7, 6; cf.

, on the contrary: celeri gradu Eunt uterque,

Plaut. Trin. 3, 1, 22:

ut tu es gradibus grandibus,

id. Ep. 1, 1, 11:

citato gradu in hostem ducere,

Liv. 28, 14, 17:

concito gradu properare,

Phaedr. 3, 2, 11:

gradum celerare,

to hasten, Verg. A. 4, 641: so,

corripere,

Hor. C. 1, 3, 33:

addere,

Liv. 26, 9, 5:

sistere,

Verg. A. 6, 465:

sustinere,

Ov. F. 6, 398:

revocare,

Verg. A. 6, 128:

referre,

Ov. F. 5, 502:

vertere,

Stat. Th. 8, 138 et saep.:

peditum aciem instructam pleno gradu in hostem inducit,

at full pace, at a quick step, Liv. 4, 32, 10; 34, 15, 3; 34, 16, 2; cf.: militari gradu viginti milia passuum horis quinque dumtaxat aestivis conficienda sunt;

pleno autem gradu, qui citatior est, totidem horis XXIV. milia peragenda sunt,

Veg. 1, 9:

modico gradu,

Liv. 30, 5, 3: presso gradu, = badên, with measured step, a moderate pace, id. 28, 14, 14:

citato gradu,

id. 28, 14, 17; Trebon. ap. Cic. Fam. 12, 16, 2: non gradu, sed praecipiti cursu a virtute descitum, ad vitia transcursum, step by step, = gradatim, Vell. 2, 1, 1:

per gradus,

Ov. M. 2, 354.—

Trop., a step, stage, degree:

quem mortis timuit gradum,

pace, approach, Hor. C. 1, 3, 17:

hunc quasi gradum quendam atque aditum ad cetera factum intelligitis,

Cic. Agr. 2, 15, 38; cf.:

itaque majoribus nostris in Africam ex hac provincia gradus imperii factus est,

id. Verr. 2, 2, 1, § 3; Quint. 3, 6, 8; so,

Crassus Licinius nec consul nec praetor ante fuerat, quam censor est factus: ex aedilitate gradum censuram fecit,

Liv. 27, 6, 17; 6, 35, 2 Drak.:

hunc gradum mei reditus esse, quod mulieres revertissent,

a step towards my return, Cic. Att. 7, 23, 2; cf. Liv. 6, 42, 2:

notitiam primosque gradus vicinia fecit: Tempore crevit amor,

Ov. M. 4, 59; cf. Prop. 1, 13, 8:

cum consuleretur, quid sentiret, Non possum, inquit, tibi dicere: nescio enim quid de gradu faciat: tamquam de essedario interrogaretur,

i. e. of the Peripatetics, Sen. Ep. 29:

etsi spondeus, quod est e longis duabus, hebetior videtur et tardior, habet tamen stabilem quendam et non expertem dignitatis gradum,

pace, Cic. Or. 64, 216.

Transf.

In milit. and gladiator's lang., station, position, ground taken by a combatant:

obnisos vos (velim) stabili gradu impetum hostium excipere,

Liv. 6, 12, 8; cf. Tac. H. 2, 35:

de gradu libero ac stabili conari,

Liv. 34, 39, 3:

in suo quisque gradu obnixi, urgentes scutis, sine respiratione ac respectu pugnabant,

id. 8, 38, 11:

inque gradu stetimus, certi non cedere,

Ov. M. 9, 43:

hostes gradu demoti,

Liv. 6, 32, 8 Drak. N. cr.; for which:

turbare ac statu movere,

id. 30, 18, 4.—

Trop., a firm position or stand:

corda virum mansere gradu,

i. e. firm, steadfast, Sil. 16, 21:

fortis et constantis est, non perturbari in rebus asperis, nec tumultuantem de gradu deici, ut dicitur,

to let one's self be disconcerted, Cic. Off. 1, 23, 80; cf.:

dejectus de gradu,

id. Att. 16, 15, 3: motus gradu, Sen. Const. Sap. 19:

gradu depulsus,

Nep. Them. 5, 1; cf.:

nam si gradum, si caritatem filii apud te haberem,

Liv. 40, 9, 3.—

That on which one steps, a step or round of a ladder, a stair.

Lit. (usu. in plur.): quemadmodum scalarum gradus si alios tollas, alios incidas, etc., Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 3:

haerent parietibus scalae, postesque sub ipsos Nituntur gradibus,

Verg. A. 2, 443:

gradus templorum,

Cic. Att. 4, 1, 5:

gradus ejusdem templi tollebantur,

id. Sest. 15, 34; cf.:

aerea cui (templo) gradibus surgebant limina,

Verg. A. 1, 448; Vell. 2, 3, 1:

pro Palatii gradibus,

Suet. Ner. 8; id. Vit. 15:

praeceps per gradus ire,

id. Calig. 35:

si gradibus trepidatur ab imis,

Juv. 3, 200.—

Sing.:

cum dextro pede primus gradus ascenditur,

Vitr. 3, 3.—

Transf., of things that rise by steps.

In hair-dressing, a braid of hair:

caput in gradus atque anulos comptum,

Quint. 12, 10, 47:

comam in gradus frangere,

id. 1, 6, 44; cf.:

coma in gradus formata,

Suet. Ner. 51.—

In econom. lang., a spit or such a depth of earth as can be dug at once with the spade, Col. 3, 13, 19; 4, 1, 3.—

In math., a degree of a circle, Manil. 1, 579.—

In veterin. lang., a wrinkle on the roof of a horse's mouth, Veg. Vet. 1, 2; 32; 4, 2.—

Trop., a step, degree in tones, in age, relationship, rank, etc. (equally common in sing. and plur.):

ille princeps variabit et mutabit, omnes sonorum tum intendens tum remittens persequetur gradus,

Cic. Or. 18, 59; cf. id. de Or. 3, 61, 227:

ab ima ad summam (vocem) ac retro multi sunt gradus,

Quint. 11, 3, 15; cf. Vulg. Psa. 119 Tit. et saep.:

Paulatim gradus aetatis scandere adultae,

Lucr. 2, 1123; cf.:

quod tanta penuria est in omni vel honoris vel aetatis gradu, ut, etc.,

Cic. Fam. 3, 11, 3; so,

aetatis,

Vell. 2, 36, 2; Quint. 3, 7, 15; Suet. Aug. 79; id. Tit. 3 al.:

unus gradus et una progenies,

Lact. 2, 10, 10:

nostri quoque sanguinis auctor Juppiter est, totidemque gradus distamus ab illo,

Ov. M. 13, 143; cf.:

a matre Magnum Pompeium artissimo contingebat gradu,

Suet. Aug. 4; id. Ner. 2:

qui (populus) te tam mature ad summum imperium per omnes honorum gradus extulit,

Cic. Cat. 1, 11, 28:

gradus dignitatis,

id. Rep. 1, 27; cf. id. ib. 1, 27 fin.—Sing.:

ex tam alto dignitatis gradu,

Cic. Lael. 3, 12 fin.:

gradus altior, altissimus, amplissimus, dignitatis,

id. Clu. 55, 150; id. Phil. 1, 6, 14; id. Mur. 14, 30; cf. also id. ib. 27, 55:

summum in praefectura florentissima gradum tenere et dignitatis et gratiae,

id. Planc. 13, 32:

a senatorio gradu longe abesse,

id. de Imp. Pomp. 21, 61; cf.:

ascendens gradibus magistratuum,

id. Brut. 81, 281.—Without gen.:

etenim quis est civis praesertim hoc gradu, quo me vos esse voluistis, tam oblitus beneficii vestri, etc.,

id. Phil. 6, 7, 18; id. Ac. 2, 2, 6:

omni gradu amplissimo dignissimus,

id. Fam. 6, 10, 2:

gradus officiorum,

id. Off. 1, 45, 160:

temporum servantur gradus,

id. Part. 4, 12: cf.:

non iidem erunt necessitudinum gradus qui temporum,

id. Off. 1, 18, 59:

gradus cognationis,

Dig. 38, 10, 1 sqq.:

v. de gradibus,

Paul. Sent. 4, 11, 1 -8:

agnationis,

Gai. Inst. 3, 10, 11:

si plures eodem gradu sint agnati,

Ulp. Fragm. 26, 5: cognati ex transverso gradu usque ad quartum gradum, i. e. collateral kindred (opp. parentes et liberi), id. ib. 5, 6:

gradus plures sunt societatis hominum,

id. ib. 1, 17, 53:

peccatorum gradus,

id. Verr. 2, 3, 74, § 172:

oratorum aetates et gradus,

id. Brut. 32, 122; cf.:

gradus et dissimilitudines Atticorum,

id. ib. 82, 285:

accendendi judicis plures sunt gradus,

Quint. 11, 3, 166; 6, 4, 67: nec gradus est ultra Fabios cognominis ullus;

Illa domus meritis Maxima dicta suis,

Ov. F. 1, 605:

si ita esset, quid opus erat te gradatim istuc pervenire?... A beatis ad virtutem, a virtute ad rationem video te venisse gradibus,

Cic. N. D. 1, 32, 89; cf.:

omnes gradus virtutis implere,

Lact. 5, 14, 18; and:

hi plerumque gradus,

Juv. 11, 46.

Lăres (old form ‡ Lăses, Inscr. Fratr. Arval.; cf. Varr. L. L. 6, § 2 Müll.), um and ĭum (Larum, Varr. L. L. 5, § 49 Müll.; Cic. Rep. 5, 5, 7; id. N. D. 3, 25, 63; id. Leg. 2, 8, 19; Inscr. Orell. 961:

Larium,

Liv. 40, 52), m. [old Lat. Lases; Etrusc. Laran, Lalan; root las-; cf. lascivus], tutelar deities, Lares, belonging orig. to the Etruscan religion, and worshipped especially as the presiders over and protectors of a particular locality (cf. Otfr. Müll. Etrusc. 2, p. 90 sq.):

praestites,

the tutelar deities of an entire city, Ov. F. 5, 129 sq.:

mille Lares geniumque ducis, qui tradidit illos, urbs habet,

id. ib. 5, 145:

Puteolanae civitatis,

Inscr. Orell. 1670:

civitatum, Inscr. ap. Grut. p. 10, 2: vicorum,

Arn. 3, 41:

rurales, Inscr. ap. Grut. p. 251: compitales,

of cross - roads, Suet. Aug. 31; called also Lares compitalicii, Philarg. ad Verg. G. 2, 381:

viales,

worshipped by the road-side, Plaut. Merc. 5, 2, 24:

permarini,

tutelar deities of the sea, Liv. 40, 52: caelipotentes, Inscr. ap. Tert. de Spect. 5.— Sing.:

Lari viali,

Inscr. Orell. 1762; 1894:

eundem esse Genium et Larem, multi veteres memoriae prodiderunt,

Censor. 3, 2.—

Most commonly the Lares (as familiares or domestici), the tutelar deities of a house, household gods, domestic Lares (whose images stood on the hearth in a little shrine, aedes, or in a small chapel, lararium); as the tutelar deities of each particular dwelling, also in sing.: Lar, Laris, m.

In plur.:

rem divinam facere Laribus familiaribus,

Plaut. Rud. 5, 1, 17:

sanctis Penatium deorum Larumque familiarium sedibus,

Cic. Rep. 5, 5, 7; id. Quint. 27 fin.:

ad aedem Larum,

id. N. D. 3, 25, 63:

immolet aequis porcum Laribus,

Hor. S. 2, 3, 164:

Laribus tuum Miscet numen,

id. C. 4, 5, 34. —

In sing.:

ego Lar sum familiaris, ex hac familia,

Plaut. Aul. prol. 2:

haec imponuntur in foco nostro dari,

id. ib. 2, 8, 16:

familiae Lar pater, alium Larem persequi,

id. Merc. 5, 1, 5 sq. —

Meton., a hearth, dwelling, home (class.; usually in sing.):

larem corona nostrum decorari volo,

Plaut. Trin. 1, 2, 1:

relinquent larem familiarem suum?

Cic. Verr. 2, 3, 11, § 27:

ad suum larem familiarem redire,

id. ib. 2, 3, 54, §

125: nobis larem familiarem nusquam ullum esse?

Sall. C. 20:

paternus,

Hor. Ep. 2, 2, 51:

patrius,

id. S. 1, 2, 56; cf.:

avitus apto Cum lare fundus,

id. C. 1, 12, 43:

gaudens lare certo,

id. Ep. 1, 7, 58:

parvo sub lare,

id. C. 3, 29, 14:

conductus,

Mart. 11, 82, 2:

deserere larem,

to abandon one's home, Ov. F. 1, 478:

pelli lare,

to be driven from a place, id. ib. 6, 362:

alumnus laris Antenorei,

i. e. of the city of Padua, Mart. 1, 77, 2: ob eam rem tibi Lare commercioque interdico, Vet. Formul. ap. Paul. Sent. 3, 4, 7.—

In plur., Ov. R. Am. 302:

jussa pars mutare lares,

Hor. C. S. 39.— Poet., of a bird's nest:

avis in ramo tecta laremque parat,

Ov. F. 3, 242:

cum rapit Halcyones miserae fetumque laremque,

Val. Fl. 4, 45.

Lăres, ĭum, f., a city in Numidia, Sall. J. 90 Kritz N. cr.

pars, partis ( gen. sing. PARTVS, Inscr. Corp. Lat. 197, 12; acc. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; id. H. 2, 41, 1; v. infra fin.; abl. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515; nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21; gen. plur. partum, Caes. ap. Charis. p. 114 P.), f. [root por; Gr. eporon, gave; peprôtai, is given, destined; Lat. portio; cf. parare], a part, piece, portion, share, etc.

In gen.:

ne expers partis esset de nostris bonis,

Ter. Heaut. 4, 1, 39:

urbis, imperil,

Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84:

duae partes frumenti,

id. ib. 2, 3, 19, §

48: magnas partes habuit publicorum,

id. Rab. Post. 2, 4:

dare partes amicis,

id. ib.:

Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

Caes. B. G. 1, 1:

copias in quattuor partes distribuerat,

Sall. J. 101, 3:

locare agrum partibus,

Plin. Ep. 9, 37, 3:

pars occidentalis Jordanis,

the west side, Vulg. Jos. 23, 4.—

Magna, bona, multa, major, maxima pars, many, a good many, the majority:

magna pars in iis civitatibus,

Cic. Balb. 8, 21:

major pars populi,

id. Agr. 2, 9, 22:

maxima pars hominum,

Hor. S. 2, 3, 121; cf.:

minor pars populi,

Cic. Agr. 2, 7, 18:

multa pars mei,

Hor. C. 3, 30, 6.—

Pars, some, partitively (= partim):

faciunt pars hominum,

Plaut. Trin. 1, 1, 13; id. Most. 1, 2, 33; id. Capt. 2, 1, 36: pars levem ducere equitum jacturam;

pars, etc.,

Liv. 22, 8; cf. id. 21, 7; 23; 20:

pars triumphos suos ostentantes,

Sall. J. 31, 10:

poscebantque pericula, pars virtute, multi ferocia et cupidine praemiorum,

Tac. H. 5, 11:

tergora deripiunt costis et viscera nudant: Pars in frusta secant,

Verg. A. 1, 212.—Rarely of a single person:

cum pars Niliacae plebis, cum verna Canopi, Crispinus ventilet, etc.,

Juv. 1, 26.—

Parte, in part, partly:

(poma) quae candida parte, Parte rubent,

Ov. M. 3, 483:

melichloros est geminus, parte flavus, parte melleus,

Plin. 37, 11, 73, § 191.—Esp., with magnā, maximā, etc.:

ab semisomnis ac maximā parte inermibus refringi,

Liv. 9, 24, 12 Weissenb. ad loc.:

invalido exercitu et magnā parte pestilentiā absumpto,

id. 24, 34, 14:

quod saxum magnā parte ita proclive est,

id. ib.; 41, 6, 6.—

Pro parte, for one's share or quota, Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145.—

Ex parte, in part, partly:

ex parte gaudeo,

Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

de decem viris sacrorum ex parte de plebe creandis,

Liv. 6, 42, 2.—Esp.,

Ex ullā, ex aliquā, ex magnā, ex maximā parte, in any, etc., degree, measure, etc.:

si ullā ex parte sententia hujus interdicti infirmata sit,

Cic. Caecin. 13, 38; id. Rosc. Com. 12, 33:

ex magnā parte tibi assentior,

id. Att. 7, 3, 3:

aut omnino, aut magnā ex parte,

id. Tusc. 1, 1, 1:

saucii ex magnā parte milites,

Liv. 21, 56, 8:

ne minimā quidem ex parte,

not in the slightest degree, Cic. Off. 1, 22, 76.—

Multis partibus, by a great deal, much: omnibus partibus, in all respects, altogether:

non multis partibus malit,

Cic. Fin. 3, 11, 36:

quoniam numero multis partibus esset inferior,

Caes. B. C. 3, 84; 3, 80:

in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros,

Cic. Fam. 1, 2, 2; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:

omnium virorum bonorum vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali,

in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31, 91.—

In parte, in part, partly (cf. ex parte, supra):

in parte expeditior, in parte difficilior,

Quint. 5, 7, 22; 11, 2, 34:

in parte verum videtur,

id. 2, 8, 6; 4, 5, 13; 10, 7, 25.—

Pro meā, tuā, suā parte, or simply pro parte (for the stronger pro virili parte, v. virilis, II. 2.), for my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability:

quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

Cic. Fam. 15, 15, 3:

pro meā parte adjuvi, ut, etc.,

id. ib. 5, 2, 9:

sciunt ii, qui me norunt, me pro illā tenui infirmāque parte id maxime defendisse, ut, etc.,

id. Rosc. Am. 47, 136:

quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat,

Ov. F. 4, 301.—Likewise,

In partem, i. q. pro parte, en merei, for one's share, to the best of one's ability:

quodsi pudica mulier in partem juvet Domum (i. e. quae ad eam proprie pertinet),

Hor. Epod. 2, 39 (for which:

age sis tuam partem nunc iam hunc delude,

Plaut. As. 3, 3, 89 Fleck., where others read tu in partem).—

Acc. absol.: magnam, maximam partem, in great part, for the most part:

magnam partem ex iambis nostra constat oratio,

Cic. Or. 56, 189; Liv. 5, 14:

maximam partem ad arma trepidantes caedes oppressit,

id. 9, 37, 9:

maximam partem lacte atque pecore vivunt,

Caes. B. G. 4, 1.—So, bonam partem, Lucr. 6, 1249.—

In eam partem.

On that side:

in eam partem accipio,

i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37:

in eam partem peccant, quae cautior est,

Cic. Rosc. Am. 20, 56.—

On that account, with that intent, to the end that:

moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes,

Cic. Cat. 4, 2, 3:

has litteras scripsi in eam partem, ne me motum putares,

id. Att. 16, 1, 6.—

In aliam partem, in the opposite direction:

antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

for the opposite quality Plaut. Most. 1, 1, 32.—

In utramque partem, on both sides, for and against, pro and con: nullam in partem, on neither side: in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner, Cic. Att. 15, 23 init.:

magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundas ad res, vel adversas,

id. Off. 2, 6, 19:

neutram in partem,

id. ib.:

neque ego ullam in partem disputo,

id. Verr. 2, 5, 3, § 6:

mitiorem in partem interpretari,

id. Mur. 31, 64:

in optimam partem aliquid accipere,

id. Att. 10, 3, 2; id. Fam. 14, 2, 3: in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4, 12.—

Nullā parte, by no means, not at all, Ov. H. 7, 110; Quint. 2, 16, 18.—

Omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely:

gens omni parte pacata,

Liv. 41, 34; Hor. S. 1, 2, 38:

quod sit omni ex parte... perfectum,

Cic. Lael. 21, 79:

omnique a parte placebam,

Ov. H. 15, 45.—

Per partes, partly, partially:

quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summā tamen fit compendiosum,

Col. 1, 4, 5:

per partes emendare aliquid,

Plin. Ep. 2, 5, 10; Dig. 12, 1, 13.—

In omnes partes, in every respect, altogether:

Brundusii jacere in omnes partes est molestum,

Cic. Att. 11, 6, 2; id. Fam. 4, 10, 2; 13, 1, 2.

In partic.

A party, faction, side, etc. (usu. in plur.; syn. factio).

Sing.:

timeo huic nostrae parti, quid hic respondeat,

Ter. And. 2, 5, 8:

cum non liceret mihi nullius partis esse,

Cic. Fam. 10, 31, 1:

a parte heredum intraverant duo,

Plin. Ep. 6, 31, 10:

nec ex advocatis partis adversae judex eligendus,

of the opposite party, Quint. 5, 6, 6; 7, 9, 14; 12, 9, 19 et saep.:

ut alius in aliam partem mente atque animo traheretur,

Caes. B. C. 1, 21.—Hence, esp.: ex alterā parte, on the other hand:

omnia ex alterā parte collocata,

Cic. Off. 3, 3, 11:

si videatis catenas, non minus profecto vos ea species moveat, quam si ex alterā parte cernatis, etc.,

Liv. 22, 59, 15:

idem ex alterā parte et ancilla fecit,

Petr. 18 fin.:

parvuli amplexi patrem tenebant. Ex alterā parte uxor maritum osculis fatigabat,

Just. 23, 2, 9; cf. Cic. Or. 32, 114.—

Plur. (class.;

esp. freq. in Tac.),

Cic. Phil. 13, 20, 47:

erat, inquit, illarum partium,

id. Quint. 21, 69:

in duas partes discedunt Numidae,

Sall. J. 13, 1:

ita omnia in duas partes abstracta sunt,

id. ib. 41, 5:

mihi a spe, metu, partibus rei publicae animus liber erat,

id. C. 4, 2:

ducere aliquem in partes,

Tac. A. 15, 51:

trahere,

id. ib. 4, 60:

transire in partes,

id. H. 1, 70. —

In plur., a part, character, on the stage: primas partes qui aget, is erit Phormio, [p. 1307] the first part, the principal character, Ter. Phorm. prol. 27:

cur partes seni Poëta dederit, quae sunt adulescentium,

a youthful part, id. Heaut. prol. 1; 10:

esse primarum, secundarum, aut tertiarum partium,

Cic. Div. in Caecil. 15, 51:

servus primarum partium,

id. Fl. 27, 65.—

Transf. beyond the lang. of the theatre, a part, function, office, duty, etc.—In plur. (class.):

sine illum priores partes hosce aliquot dies Apud me habere,

Ter. Eun. 1, 2, 71:

in scribendo priores partes alicui tribuere,

Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

puero me hic sermo inducitur, ut nullae esse possent partes meae,

so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4:

constantiae, moderationis, temperantiae, verecundiae partes,

id. Off. 1, 28, 98:

has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit semper egi libenter,

id. Mur. 3, 6:

partes accusatoris obtinere,

id. Quint. 2, 8; id. Rosc. Am. 34, 95:

tuum est hoc munus, tuae partes, etc.,

id. Fam. 11, 5, 3:

promitto atque confirmo, me... imperatoris suscepturum officia atque partes,

id. ib. 3, 10, 8:

Antonii audio esse partes, ut de totā eloquentiā disserat,

id. de Or. 2, 7, 26:

transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis,

id. ib. 2, 4, 15; id. Att. 7, 26, 2: ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Varr. R. R. 2, 5; so,

ad partes parati,

Ov. Am. 1, 8, 87; cf. Liv. 3, 10; Gai. Inst. 4, 160; Mos. et Rom. Leg. Coll. 14, 3, 2.—In sing. (mostly post-Aug.):

haec igitur tibi reliqua pars est,... ut rem publicam constituas, etc.,

Cic. Marc. 9, 27:

pars consilii pacisque,

Tac. H. 3, 46:

videri alia quoque hujus partis atque officii,

Quint. 11, 3, 174:

pars defensoris tota est posita in refutatione,

id. 5, 13, 1:

neglegentiae, humilitatis,

id. 9, 4, 35 et saep. (v. Bonnell, Lex. Quint. p. 627).—

A lot, portion, fate:

hancine ego partem capio ob pietatem praecipuam?

Plaut. Rud. 1, 3, 4.—

A portion, share, of food, Petr. 33:

equiti Romano avidius vescenti partes suas misit,

Suet. Calig. 18.—Also, the remains of a meal, App. M. 2, p. 125 med. —

A task, lesson:

puer frugi est, decem partes dicit,

Petr. 75, 4; 46, 3; 58, 7; Inscr. Grut. 625, 8; Inscr. Orell. 2872.—

A part, place, region, of the earth.—In plur., Cic. Fam. 12, 7, 2:

Orientis partes,

id. Mur. 41, 89:

in extremis ignoti partibus orbis,

Ov. Tr. 3, 3, 3; cf. Ruhnk. on Ov. H. 18, 197.—

In counting or calculating, a part, fraction; one half, one third, etc., as the context indicates:

tres jam copiarum partes,

fourths, Caes. B. G. 1, 12:

agri partes duae,

thirds, Liv. 8, 1:

duabus partibus peditum amissis,

id. 21, 40:

mulctae novem partes,

tenths, Nep. Timol. 4.—

A part of the body, member:

nam lingua mali pars pessima servi,

Juv. 9, 121.—Esp., the private parts, Ov. F. 1, 437; id. A. A. 2, 584; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7.—Of a testicle, Col. 7, 11.—Hence, adv.: partim (old acc. sing.), partly, in part, a part, some of, some.

Lit.

With gen.: cum partim illorum saepe ad eundem morem erat, Cato ap. Gell. 10, 13, 2:

atque haud scio an partim eorum fuerint, qui, etc.,

id. ib. 7, 3, 16: utrum neglegentia partim magistratuum, an, etc., nescio, Quadrig. ap. Gell. 10, 13, 4:

Bruttios Apulosque, partim Samnitium ac Lucanorum defecisse ad Poenos,

Liv. 23, 11.—So, repeated:

corpora partim Multa virum terrae infodiunt avectaque partim Finitimos tollunt in agros,

Verg. A. 11, 204:

partim... partim: cum partim ejus praedae profundae libidines devorassent, partim nova quaedam et inaudita luxuries, partim etiam, etc.,

Cic. Pis. 21, 48:

eorum autem ipsorum partim ejus modi sunt, ut, etc.,

id. Off. 2, 21, 9; 72; id. de Or. 2, 22, 94; 1, 31, 141:

partim copiarum ad tumulum expugnandum mittit, partim ipse ad arcem ducit,

Liv. 26, 46:

eorum autem, quae objecta sunt mihi, partim ea sunt, etc.,

id. 42, 41, 2; Nep. Att. 7, 2.—

With ex:

ex quibus partim tecum fuerunt, partim, etc.,

Cic. Vatin. 7, 16:

partim ex illis distracti ac dissipati jacent,

id. Leg. 2, 17, 42:

cum partim e nobis ita timidi sint, ut, etc.,... partim, etc.,

id. Phil. 8, 11, 32:

ex dubiis partim nobis ipsis ad electionem sunt libera, partim aliorum sententiae commissa,

Quint. 3, 4, 8.—

Absol. (so most freq.): animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus hujus injuriis, partly,... partly; in part,... in part, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq.:

partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus,

id. ib. 3, 3, 3:

amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint,

Cic. Q. Fr. 1, 3, 5:

diuturni silentii... non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā, finem hodiernus dies attulit,

id. Marc. 1, 1; Quint. 7, 1, 3:

partim quod... partim quod, etc.,

Caes. B. G. 5, 6, 3:

partim ductu, partim auspiciis suis,

Suet. Aug. 21:

partim cupiditate... partim ambitione... partim etiam inscientiā,

Quint. 12, 11, 14:

Scipio dux partim factis fortibus partim suāpte fortunā quādam ingentis ad incrementa gloriae celebratus converterat animos,

Liv. 29, 26, 5:

postea renuntiavit foro partim pudore, partim metu,

Suet. Rhet. 6.—Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive proposition:

Caesar a nobilissimis civibus, partim etiam a se omnibus rebus ornatis, trucidatus,

Cic. Div. 2, 9, 23; id. Verr. 2, 2, 65, § 158.—Sometimes it corresponds to alius, quidam, etc.:

bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites,

Cic. N. D. 1, 37, 103:

multa inusitata partim e caelo, alia ex terrā oriebantur, quaedam etiam, etc.,

id. Div. 1, 42, 93:

quibusdam placuisse mirabilia quaedam, partim fugiendas esse nimias amicitias,

Cic. Am. 13, 45:

castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant,

Sall. J. 21, 2:

Gaetulos accepimus, partim in tuguriis, alios incultius vagos agitare, etc.,

id. ib. 19, 5; 38, 3; 40, 2; cf. id. ib. 13, 2; Gell. 2, 22, 1.—

Transf.

For the most part, chiefly, principally (ante-class.):

mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod partim faciunt argentarii,

Plaut. Pers. 3, 3, 28:

bubulcis obsequitor, partim quo libentius boves curent,

Cato, R. R. 5, 6; 6, 3. —

Of time, sometimes (late Lat.), Scrib. Comp. Med. 53.

rādix, īcis ( gen. plur. radicium, Cassiod. H. E. 1, 1; Jul. Val. Itin. Alex. 32 (75)), f. [Gr. rhiza, a root; rhadix, a shoot or twig; cf. ramus], a root of a plant (cf. stirps).

Lit.

In gen. (mostly in plur.):

radices agere,

to strike root, Varr. R. R. 1, 37 fin.; Ov. R. Am. 106; id. M. 4, 254; Col. 5, 6, 8; Plin. 16, 31, 56, § 127; cf.

infra, II.: capere radices,

to take root, Cato, R. R. 133, 3; Plin. 17, 17, 27, § 123:

penitus immittere radices,

Quint. 1, 3, 5:

emittere radices e capite, ex se,

Col. 3, 18, 6; 5, 10, 13:

descendunt radices,

Plin. 16, 31, 56, § 129:

arbores ab radicibus subruere,

Caes. B. G. 6, 27, 4:

herbas radice revellit,

Ov. M. 7, 226:

radicibus eruta pinus,

Verg. A. 5, 449:

segetem ab radicibus imis eruere,

id. G. 1, 319.— Sing.:

(arbos) quae, quantum vertice ad auras, tantum radice in Tartara tendit,

Verg. G. 2, 292; Plin. 16, 31, 56, § 128; Hor. Ep. 2, 2, 150; Ov. H. 5, 147. —

In partic., an edible root, Caes. B. C. 3, 48; esp. a radish:

Syriaca,

Col. 11, 3, 16; 59:

also simply radix,

Pall. 1, 35, 5; Hor. S. 2, 8, 8; Ov. M. 8, 666 al.:

dulcis,

licorice, Scrib. Comp. 170. —

Transf.

The root, i. e. the lower part of an object, the foot of a hill, mountain, etc.— In plur.:

in radicibus Caucasi natus,

Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in radicibus Amani,

id. Fam. 15, 4, 9:

sub ipsis radicibus montis,

Caes. B. G. 7, 36; 7, 51 fin.; 69; id. B. C. 1, 41; 3, 85, 1 et saep. — In sing.:

a Palatii radice,

Cic. Div. 1, 45, 101; Plin. 37, 10, 66, § 180.—

That upon which any thing is fixed or rests (e. g. the tongue, a feather, a rock); a root, foundation ( poet.; used alike in sing. and plur.):

linguae,

Ov. M. 6, 557:

plumae,

id. ib. 2, 583:

saxi,

Lucr. 2, 102; Ov. M. 14, 713.—

Radix virilis = membrum virile, Cael. Aur. Tard. 2, 1, 13.—

Trop., a root, ground, basis, foundation, origin, source (almost entirely in the plur.):

vera gloria radices agit atque etiam propagatur,

Cic. Off. 2, 12, 43:

virtus altissimis defixa radicibus,

id. Phil. 4, 5, 13:

audeamus non solum ramos amputare miseriarum, sed omnes radicum fibras evellere,

id. Tusc. 3, 6, 13:

facilitatis et patientiae,

id. Cael. 6, 14:

Pompeius eo robore vir, iis radicibus,

i. e. so deeply rooted, firmly established in the State, id. Att. 6, 6, 4:

illic radices, illic fundamenta sunt,

Quint. 10, 3, 3:

a radicibus evertere domum,

from its foundation, utterly, Phaedr. 3, 10, 49:

ex iisdem, quibus nos, radicibus natum (C. Marium),

i. e. a native of the same city, Cic. Sest. 22, 50; Varr. R. R. 2, 8, 1; cf. in sing.:

Apollinis se radice ortum,

Plin. 35, 10, 36, § 72:

ego sum radix David,

Vulg. Apoc. 22, 16 et saep.—

Of words,

origin, derivation, Varr. L. L. 6, 5, 61; 7, 3, 88 al.

rŭīna, ae, f. [ruo], a rushing or tumbling down; a falling down, fall (syn.: casus, lapsus).

In abstracto.

Lit.

In gen. (rare). grandinis, Lucr. 6, 156:

aquarum,

Cael. Aur. Tard. 2, 1 med.:

nostra (sc. nucum),

Mart. 13, 25, 2:

jumentorum sarcinarumque,

Liv. 44, 5: Capanei, a fall by lightning (v. Capaneus), Prop. 2, 34 (3, 32), 40:

(apri saevi) Permixtas dabant equitum peditumque ruinas,

Lucr. 5, 1329: Tyrrhenus et Aconteus Conixi incurrunt hastis, primique ruinam Dant sonitu ingenti, rush or fall upon each other, Verg. A. 11, 613:

interea suspensa graves aulaea ruinas In patinam fecere,

fell down, Hor. S. 2, 8, 54.—

In partic., of buildings, a tumbling or falling down, downfall, ruin (class.; in good prose only in sing.):

repentinā ruinā pars ejus turris concidit... tum hostes, turris repentinā ruinā commoti, etc.,

Caes. B. C. 2, 11 fin. and 12 init.; cf.: ferunt conclave illud, ubi epularetur Scopas, concidisse: eā ruinā ipsum oppressum cum suis interiisse, Cic. de Or. 2, 86, 353; id. Div. 2, 8, 20; Tac. A. 2, 47:

aedificiorum,

Suet. Oth. 8:

amphitheatri,

id. Tib. 40:

camerae,

id. Ner. 34:

spectaculorum,

id. Calig. 31:

pontis,

id. Aug. 20:

tecta Penthei Disjecta non leni ruinā,

Hor. C. 2, 19, 15:

jam Deiphobi dedit ampla ruinam, Vulcano superante, domus,

i. e. fell in, Verg. A. 2, 310; so,

trahere ruinam,

id. ib. 2, 465; 9, 712; cf. B. a, infra:

effulsisse inter ruinam ignes,

Tac. A. 2, 47:

ruinam urbis et incendia recordantes,

Just. 5, 7, 10:

morbus, captivitas, ruina, ignis,

Sen. Tranq. 11, 6:

multos occidere incendii ac ruinae potentia est,

id. Clem. 1, 26, 5.—In plur.:

tantae in te impendent ruinae, nisi suffulcis firmiter,

Plaut. Ep. 1, 1, 77; so Vell. 2, 35, 4 (with incendia); Suet. Vesp. 8; Lucr. 2, 1145:

si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae,

Hor. C. 3, 3, 8:

dum Capitolio dementes ruinas parabat,

id. ib. 1, 37, 7.—

Trop., a downfall, fall, ruin; accident, catastrophe, disaster, overthrow, destruction, etc. (freq. and class.; used equally in sing. and plur.; cf.: exitium, pernicies).

Sing.:

vis illa fuit et, ut saepe jam dixi, ruina quaedam atque tempestas,

a catastrophe, Cic. Clu. 35, 96: incendium meum ruinā restinguam, with the overthrow, fall (of the State), Catilina ap. Sall. C. 31, 9, and ap. Cic. Mur. 25, 51:

ut communi ruinā patriae opprimerentur,

Liv. 45, 26; Vell. 2, 91, 4; 2, 85, 1; 2, 124, 1:

in hac ruinā rerum stetit una integra atque immobilis virtus populi Romani,

Liv. 26, 41:

rerum nostrarum,

id. 5, 51:

urbis,

id. 25, 4:

ex loco superiore impetu facto, strage ac ruinā fudere Gallos,

utter defeat, id. 5, 43; cf.:

ruinae similem stragem eques dedit,

id. 4, 33:

Cannensis,

id. 23, 25; 42, 66 fin.; 4, 46;

5, 47: ruina soceri in exsilium pulsus,

Tac. H. 4, 6; cf. id. G. 36:

pereat sceleratus, regnique trahat patriaeque ruinam,

Ov. M. 8, 497:

aliae gentes belli sequuntur ruinam,

Flor. 2, 12, 1:

ille dies utramque Ducet ruinam,

i. e. death, Hor. C. 2, 17, 9:

Neronis principis,

Plin. 17, 25, 38, § 245.—

Plur.:

praetermitto ruinas fortunarum tuarum, quas omnes impendere tibi proximis Idibus senties,

Cic. Cat. 1, 6, 14:

in ruinis aversae, atque afflictae rei publicae,

id. Sest. 2, 5:

devota morti pectora liberae Quantis fatigaret ruinis,

Hor. C. 4, 14, 19; cf.:

nox auget ruinas,

Val. Fl. 3, 207:

principiis in rerum fecere ruinas et graviter magni magno cecidere ibi casu,

i. e. false steps, errors, mistakes, Lucr. 1, 740:

(Academia) si invaserit in haec, miseras edet ruinas,

Cic. Leg. 1, 13, 39:

ruinas videres,

id. Fin. 5, 28, 83.—

In concreto.

That which tumbles or falls down, a fall (not anteAug.).

In gen. ( poet.):

disjectam Aenaeae toto videt aequore classem Fluctibus oppressos Troas caelique ruinā,

i. e. a storm, rain, Verg. A. 1, 129; so,

caeli (with insani imbres),

Sil. 1, 251:

poli,

i. e. thunder, Val. Fl. 8, 334.—

In partic. (acc. to I. A. 2.), a building that has tumbled down, a ruin, ruins (mostly in plur., and not in Cic. prose):

nunc humilis veteres tantummodo Troja ruinas ostendit,

Ov. M. 15, 424:

Sagunti ruinae nostris capitibus incident,

Liv. 21, 10, 10:

(urbs) deserta ac strata prope omnis ruinis,

id. 33, 38, 10:

fumantes Thebarum ruinae,

id. 9, 18, 7:

ruinis templorum templa aedificare,

id. 42, 3:

in tugurio ruinarum Carthaginiensium,

Vell. 2, 19 fin. —In sing.:

alius par labor... flumina ad lavandam hanc ruinam jugis montium ducere,

Plin. 33, 4, 21, § 74:

EX RVINA TEMPLI MARTIS,

Inscr. Orell. 2448 (A.D. 256).—

Transf., of persons who cause ruin, a destroyer:

rei publicae,

Cic. Sest. 51, 109:

ruinae publicanorum,

id. Prov. Cons. 6, 13.

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;

so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,

Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.

Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).

With antecedent in the same sentence.

The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.

His:

Caesar copias suas divisit,

Caes. B. C. 3, 97:

ille in sua sententia perseverat,

id. ib. 1, 72:

tantam habebat suarum rerum fiduciam,

id. ib. 2, 37:

cum sceleris sui socios Romae reliquisset,

Cic. Cat. 3, 1, 3:

cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?

id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:

Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,

Liv. 26, 40, 7:

imperat princeps civibus suis,

Sen. Clem. 1, 16, 2:

nemo rem suam emit,

id. Ben. 7, 4, 8.—

Her:

mea Glycerium suos parentes repperit,

Ter. And. 5, 6, 5:

utinam haec ignoraret suum patrem,

id. Phorm. 5, 6, 34:

si nunc facere volt era officium suom,

Plaut. Cas. 2, 8, 72:

ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,

Cic. Cael. 32, 78:

si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,

id. Phil. 13, 16, 32.—

Its:

omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33:

cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,

id. Planc. 40, 95.—

Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:

mittent aliquem de suo numero,

id. ib. 11, 10, 25:

rationem illi sententiae suae non fere reddebant,

id. Tusc. 1, 17, 38:

qui agellos suos redimere a piratis solebant,

id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,

id. Sest. 14, 32:

suis finibus eos prohibent,

Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;

and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,

some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—

With a subject-clause as antecedent:

id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,

was selfevident, Liv. 22, 38, 13:

ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,

id. 3, 62, 1:

secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,

id. 35, 14, 4. —

With subject-acc. as antecedent:

hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,

Cic. Planc. 19, 47:

cupio eum suae causae confidere,

id. Sest. 64, 135:

suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,

id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:

(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,

Caes. B. C. 1, 8.—

With object-acc. as antecedent.

Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):

hunc pater suus de templo deduxit,

he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:

hunc sui cives e civitate ejecerunt,

id. Sest. 68, 142:

Alexandrum uxor sua... occidit,

id. Inv. 2, 49, 144:

illum ulciscentur mores sui,

id. Att. 9, 12, 2:

quodsi quem natura sua... forte deficiet,

id. Or. 1, 14:

utrumque regem sua multitudo consalutaverat,

Liv. 1, 7, 1:

quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,

id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:

quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,

id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:

consulem C. Marium servus suus interemit,

Val. Max. 6, 8, 2:

quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?

Sen. Clem. 1, 18, 2:

sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,

id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:

ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,

Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —

With impers. verbs:

sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,

Cic. Verr. 1, 12, 35:

video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,

id. Fam. 3, 10, 1:

si Caesarem beneficii sui poeniteret,

id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:

jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,

Liv. 10, 7, 8:

militem jam minus virtutis poenitere suae,

id. 22, 12, 10.—

As adjunct of other members of the sentence:

ad parentes suos ducas Silenium,

Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:

eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,

Cic. Phil. 13, 17, 34:

totum enim ex sua patria sustulisti,

id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:

Caesar Fabium in sua remittit hiberna,

Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:

introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,

Sall. C. 28, 1:

suis flammis delete Fidenas,

i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:

suo igni involvit hostes,

Tac. A. 14, 30:

quid Caesarem in sua fata inmisit?

Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.

with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,

Cic. Att. 6, 2, 7.—

With dat. as antecedent.

As adjunct of subject (cf. 4. supra):

suus rex reginae placet,

a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:

ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,

id. Cist. 1, 1, 101:

Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?

Cic. Sull. 2, 7:

si ceteris facta sua recte prosunt,

id. Cat. 3, 12, 27:

cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?

id. Planc. 33, 81:

haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,

id. Verr. 2, 2, 13, § 33:

Romanis multitudo sua auxit animum,

Liv. 21, 50, 4:

sicuti populo Romano sua fortuna labet,

id. 42, 50, 7:

Lanuvinis sacra sua reddita,

id. 8, 14, 2:

vilitas sua illis detrahit pretium,

Sen. Ben. 4, 29, 2:

nemo est cui felicitas sua satisfaciat,

id. Ep. 115, 17:

labor illi suus restitutus est,

id. Brev. Vit. 20, 3:

magnitudo sua singulis constat,

id. Q. N. 1, 1, 10:

tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,

id. Ep. 53, 11. —

With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,

Ter. Hec. 4, 4, 38.—

Of other words:

regique Thebano regnum stabilivit suum,

Plaut. Am. 1, 1, 40:

mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,

id. Ps. 1, 3, 5:

ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,

Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:

desinant insidiari domui suae consuli,

id. Cat. 1, 13, 32:

quibus ea res honori fuerit a suis civibus,

id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:

nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,

id. 39, 37, 6:

Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,

id. 25, 3, 5.—

With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:

nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,

Cic. Rab. Post. 16, 43:

nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,

id. Mur. 41, 90:

quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,

id. Att. 14, 13, 12:

suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,

the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:

cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,

Liv. 22, 42, 12:

nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,

Val. Max. 2, 4, 4:

Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,

Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:

in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,

Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:

operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,

Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):

(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,

Caes. B. G. 2, 4:

credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,

Sen. Q. N. 2, 42, 1.—

With predic. nom. as antecedent:

sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,

Val. Max. 8, 12, 1.—

With appositive noun.

With gram. subject as antecedent:

hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,

id. Mil. 9, 25:

(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,

id. Planc. 11, 27:

ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,

id. Balb. 21, 49:

ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,

id. Lig. 4, 11:

Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,

Caes. B. C. 3, 57.—

With object as antecedent:

Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,

Cic. Tusc. 1, 18, 41:

tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,

id. Lig. 12, 36:

Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,

Liv. 22, 34, 2.—

With appositive noun as antecedent:

si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,

Liv. 6, 34, 5:

C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,

Val. Max. 4, 4, 3.—

In participial clauses.

The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:

credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),

Cic. Tusc. 1, 32, 79:

ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,

id. Rosc. Am. 10, 27:

diffidentemque rebus suis confirmavit,

id. Imp. Pomp. 9, 23:

Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,

id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:

stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,

Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:

manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),

Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:

et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,

Liv. 22, 60, 9:

quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,

Sen. Q. N. 1, 5, 5.—

The logical subject of the participle, being also the principal subject:

sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,

Cic. Phil. 10, 10, 21:

hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,

id. Agr. 2, 31, 84:

ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,

Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:

ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,

Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:

Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,

Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,

Liv. 25, 15, 1:

(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,

id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—

The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:

M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,

Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:

si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,

Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:

ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),

Liv. 8, 29, 12; cf.

with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,

id. 7, 29, 7.—

In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:

mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,

Cic. Pis. 22, 52.—

With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:

cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?

Cic. Div. in Caecil. 6, 21:

si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,

id. Sest. 23, 51:

nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,

Caes. B. C. 1, 5.—

With antecedent dependent on the gerund:

eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,

Cic. Leg. 1, 6, 19.—

As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:

magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?

Cic. Mil. 15, 40:

neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,

his claim, id. Rab. Post. 11, 31:

Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,

id. Sest. 31, 68:

ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,

id. Off. 3, 23, 90:

sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,

id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:

totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,

Cic. Agr. 2, 13, 34:

maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,

id. Phil. 14, 13, 35.

Without gram. antec., one ' s, one ' s own.

Dependent on subject-inff.:

ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,

Cic. Mur. 7, 16:

siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,

id. Phil. 2, 13, 31:

miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,

id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:

contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,

id. Par. 6, 51:

ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,

id. Off. 3, 5, 23:

detrahere de altero sui commodi causa,

id. ib. 3, 5, 24:

suis exemplis melius est uti,

Auct. Her. 4, 1, 2:

levius est sua decreta tollere quam aliorum,

Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;

29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,

Sen. Brev. Vit. 18, 3:

quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?

id. Q. N. 3, praef. 5:

cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,

id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:

Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,

Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—

Without a subject-inf.:

omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,

Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:

erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),

Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):

non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,

Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.

With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.

In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.

In infinitive clauses:

(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,

Cic. Mil. 32, 88:

(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,

id. Cael. 10, 24:

ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),

id. Rosc. Am. 37, 107:

hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,

Caes. B. C. 2, 16:

docent, sui judicii rem non esse,

id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:

hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,

Cic. Verr. 1, 10, 29:

(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,

Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.

also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,

Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—

Suus in a clause dependent on inf.:

scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,

Plaut. Ps. 2, 2, 55:

isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,

Cic. Rosc. Am. 52, 151:

Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,

id. Div. in Caecil. 1, 3:

ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,

Liv. 44, 8, 4. —

Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),

Caes. B. C. 1, 8.—

In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:

Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,

Cic. Att. 15, 11, 2:

postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,

id. Rosc. Am. 2, 6:

Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,

Caes. B. C. 2, 3:

(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,

Liv. 42, 25, 12:

Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),

id. 1, 13, 2:

Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,

Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:

ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,

Gell. 1, 8, 5. —

In subordinate clauses introduced by quin or quod:

(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,

Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;

16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,

id. Marcell. 3, 10:

quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?

Sen. Troad. 3, 13:

querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,

Quint. 6, 3, 88;

and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,

id. 9, 3, 68. —

In interrogative clauses:

si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,

Cic. Ac. 2, 8, 25:

ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,

id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:

donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,

Liv. 6, 27, 8:

rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,

id. 23, 39, 2:

postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,

id. 43, 19, 5. —

In a virtually oblique clause.

In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:

me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,

Plaut. Am. 1, 1, 41:

quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,

Cic. Mil. 7, 17:

quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,

Caes. B. C. 3, 80:

inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,

Liv. 43, 23, 5:

(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,

id. 26, 13, 16:

oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,

id. 6, 33, 7; cf.:

tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,

Liv. 10, 20, 7:

Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,

Nep. Dat. 7, 3:

quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?

Sen. Ben. 6, 25, 4. —

In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:

Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),

Cic. Sull. 5, 15:

Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),

id. Att. 2, 1, 12:

non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),

id. Phil. 2, 37, 96:

Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,

id. Rosc. Am. 36, 3:

ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?

id. Att. 8, 9, 2:

spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,

Liv. 6, 18, 4:

(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,

id. 1, 21, 3:

adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,

id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).

In the place of ejus.

In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):

Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,

Cic. Att. 2, 7, 4:

oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,

Liv. 1, 17, 2:

C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,

Sen. Ira, 3, 21, 5:

Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,

Suet. Caes. 74; cf.:

quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,

Sen. Brev. Vit. 12, 3.—

To avoid ambiguity:

petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),

Cic. Mur. 39, 83:

equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,

Liv. 1, 37, 3.—

Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:

in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,

his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,

quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,

Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—

Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):

tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,

Cato, R. R. 31:

vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,

id. ib. 37:

qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,

id. ib. 157:

Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,

Nep. Cim. 3, 1:

id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,

id. Lys. 1, 2:

ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,

Ov. F. 6, 601:

quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,

id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.

In partic.

As substt.

sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.

(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:

cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,

fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:

mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,

her slaves, id. Cael. 25, 62:

quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,

his friends, id. ib. 7, 18:

qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,

their family, id. Agr. 2, 1, 1:

vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,

to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:

cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,

his partisans, id. ib. 13, 9, 19:

Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,

Caes. B. G. 1, 25; so,

Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,

id. B. C. 2, 35:

Caesar receptui suorum timens,

id. ib. 3, 46:

certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,

id. ib. 2, 20:

omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,

id. ib. 2, 37: so,

Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,

id. ib. 3, 86:

Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,

to his officers, id. ib. 3, 25:

naviculam conscendit cum paucis suis,

a few of his followers, id. ib. 3, 104:

multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,

id. ib. 1, 19:

nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,

his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:

rex raptim a suis in equum impositus fugit,

his suite, Liv. 41, 4, 7:

subsidio suorum proelium restituere,

comrades, id. 21, 52, 10:

feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,

their young, id. 26, 13, 12:

abstulit sibi in suos potestatem,

his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:

Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,

their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:

ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,

Liv. 39, 16, 5.—

Irregular use (acc. to I. D.): sui = ejus amici, etc. (freq.;

the absolute use of ejus in this sense being inadmissible): quasi vero quisquam dormiat? ne sui quidem hoc velint, non modo ipse (sui = ejus amici, liberi),

Cic. Tusc. 1, 38, 92:

is (annus) ejus omnem spem... morte pervertit. Fuit hoc luctuosum suis, acerbum patriae, etc.,

id. Or. 3, 2, 8:

quadrigas, quia per suos ( = ipsius milites) agendae erant, in prima acie locaverat rex,

Liv. 37, 41, 8:

auctoritatem Pisistrati qui inter suos ( = ejus cives) maxima erat,

id. 37, 12:

quo cum multitudine adversariorum sui superarentur, ipse fuit superior, etc.,

Nep. Hann. 8, 4; v. g.—

Without antecedent (cf. I. B. supra): quoties necesse est fallere aut falli a suis, by one ' s friends, Sen. Phoen. 493.—

Sing.: sŭa, suae. f., a sweetheart, mistress (rare): illam suam suas res sibi habere jussit. Cic. Phil. 2, 28. 69:

cedo quid hic faciet sua?

Ter. Heaut. 2, 3, 92.—

sŭum, i, n., and more freq. sŭa, suorum, n. plur., = one ' s property.

Lit.:

nec suom adimerem alteri,

his property, his own, Plaut. Trin. 2, 2, 38 (34):

nunc si ille salvos revenit, reddam suom sibi (v. D. 3. a. infra),

id. ib. 1, 2, 119:

illum studeo quam facillime ad suum pervenire,

Cic. Fam. 13, 26, 4:

populi Romani hanc esse consuetudinem ut socios sui nihil deperdere velit,

Caes. B. G. 1, 43; cf. Cic. Rab. Post. 11, 3, I. A. 11. supra:

nec donare illi de suo dicimur,

Sen. Ben. 7, 4, 2; so esp. with quisque; v. infra — Hence, de suo = per se, or sua sponte;

(stellae) quae per igneos tractus labentia inde splendorem trahant caloremque, non de suo clara,

Sen. Q. N. 7, 1, 6. —

Trop.:

meum mihi placebat, illi suum (of a literary essay),

Cic. Att. 14, 20, 3: suom quemque decet, his own manners, etc., Plaut. Stich. 5, 4, 11; so, expendere oportet quid quisque habeat sui ( what peculiarities) nec velle experiri quam se aliena deceant;

id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,

Cic. Off. 1, 31, 113.—

Jurid. term: aliquid pro suo possidere, to possess in the belief of one ' s legal right:

pro suo possessio tale est, cum dominium nobis acquiri putamus. Et ea causa possidemus ex qua acquiritur, et praeterea pro suo,

Dig. 41, 10, 1;

so without an antecedent, and referring to a first person: item re donata, pro donato et pro suo possideo,

ib. 41, 10, 1; v. the whole tit. ib. 42, 10 (Pro suo); cf. ib. 23, 3, 67; cf. C., infra fin.;

similarly: usucapere pro suo = acquire dominion by a possession pro suo, Fragm. Vat. 111: res pro suo, quod justam causam possidendi habet, usucapit,

id. ib. 260; Dig. 41, 3, 27. —

One ' s property:

Roscius tibi omnia sua praeter animam tradidit,

Cic. Rosc. Am. 50, 146:

qui etiam hostibus externis victis sua saepissime reddiderunt,

id. Agr. 1, 6, 19:

tu autem vicinis tuis Massiliensibus sua reddis,

id. Att. 14, 14, 6:

Remi legatos miserunt qui dicerent se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,

Caes. B. G. 2, 3, 2; 1, 11, 2; 2, 13, 2:

ipsi milites alveos informes quibus se suaque transveherent, faciebant,

their baggage, Liv. 21, 26, 9:

docere eos qui sua permisere fortunae,

Sen. Q. N. 3, praef. 7; so without an antecedent, one ' s own property (cf. I. B. 2. supra):

hanc ob causam maxime ut sua tenerentur res publicae constitutae sunt,

Cic. Off. 2, 21, 73;

rarely = eorum res: quod vero etiam sua reddiderint (i.e. Gallis),

Liv. 39, 55, 3. —

One ' s own affairs:

aliena ut melius videant et dijudicent Quam sua,

Ter. Heaut. 3, 1, 96:

cognoscunt... immobile agmen et sua quemque molientem,

Liv. 10, 20, 8:

omnia ei hostium non secus quam sua nota erant,

id. 22, 41, 5:

aliena cum suis perdidit,

Sen. Ben. 7, 16, 3.— Absol., referring to a noun fem.: sua (finxit) C. Cassius ( = suas persuasiones; cf.

the context),

Quint. 6, 3, 90.

Predicative uses: suum esse, facere, fieri, putare, etc., like a gen. poss., to be, etc., the property, or under the dominion, control, power of the antecedent.

Of property in things.

Corporeal:

scripsit causam dicere Prius aurum quare sit suum,

Ter. Eun. prol. 11:

nihil erat cujusquam quod non hoc anno suum fore putabat (Clodius),

Cic. Mil. 32, 87:

quia suum cujusque fit, eorum quae natura fuerant communia quod cuique obtigit, id quisque teneat,

id. Off. 1, 7, 21:

Juba suam esse praedicans praedam,

Caes. B. C. 3, 84:

gratum sibi populum facturum, si omnes res Neapolitanorum suas duxissent,

Liv. 22, 32, 8: libros esse dicimus Ciceronis;

eosdem Dorus librarius suos vocat,

Sen. Ben. 7, 6, 1:

cum enim istarum personarum nihil suum esse possit,

since these persons can own nothing, Gai. Inst. 2, 96; cf. Dig. 1, 7, 15 pr.—Virtually predicative:

referas ad eos qui suam rem nullam habent ( = rem quae sua sit),

nothing of their own, Cic. Phil. 2, 6, 15:

qui in potestate nostra est, nihil suum habere potest,

Gai. Inst. 2, 84. — ( b) Of literary works:

quae convenere in Andriam ex Perinthia Fatetur transtulisse, atque usum pro suis ( = quasi sua essent),

Ter. And. prol. 14:

potest autem... quae tum audiet... ingenue pro suis dicere,

his own thoughts, Quint. 12, 3, 3.—

Of a country or people:

suum facere = suae dicionis facere: commemorat ut (Caesar) magnam partem Italiae beneficio atque auctoritate eorum suam fecerit,

Caes. B. C. 2, 32:

in quam (Asiam) jam ex parte suam fecerit,

Liv. 44, 24, 4:

crudelissima ac superbissima gens sua omnia suique arbitrii facit,

id. 21, 44, 5.—

Trop.:

omnia sua putavit quae vos vestra esse velletis,

Cic. Phil. 11, 12, 27:

non meminit, illum exercitum senatus populique Romani esse, non suum,

id. ib. 13, 6, 4: [p. 1826] probavit, non rempublicam suam esse, sed se reipublicae, Sen. Clem. 1, 19, 8;

so of incorporeal things: hi si velint scire quam brevis eorum vita sit, cogitent ex quota parte sua sit,

how much of it is their own, id. Brev. Vit. 19, 3; so, suum facere, to appropriate:

prudentis est, id quod in quoque optimum est, si possit, suum facere,

Quint. 10, 2, 26:

quaeremus quomodo animus (hanc virtutem) usu suam faciat,

Sen. Clem. 1, 3, 1.—

Of persons.

Under a master ' s or father ' s control:

ut lege caverent, ne quis quem civitatis mutandae causa suum faceret, neve alienaret,

make any one his slave, Liv. 41, 8, 12: quid eam tum? suamne esse ajebat, his daughter, i.e. in his power? Ter. And. 5, 4, 29:

eduxit mater pro sua ( = quasi sua esset),

id. Eun. 1, 2, 76.—

Reflexively = sui juris, independent, one ' s own master or mistress, not subject to another ' s control, under one ' s own control (v. sui juris, infra):

ancilla, quae mea fuit hodie, sua nunc est,

Plaut. Pers. 4, 3, 3.—

Of moral power over others: suus = devoted to one:

hice hoc munere arbitrantur Suam Thaidem esse,

Ter. Eun. 2, 2, 38:

eos hic fecit suos Paulo sumptu,

id. Ad. 5, 4, 21:

sed istunc exora, ut (mulierem) suam esse adsimulet,

to be friendly to him, id. Heaut. 2, 3, 117:

cum Antonio sic agens ut perspiciat, si in eo negotio nobis satisfecerit, totum me futurum suum,

Cic. Att. 14, 1 a, 2:

Alpheus... utebatur populo sane suo,

devoted to him, id. Quint. 7, 29.— Poet.: vota suos habuere deos, the vows (inst. of the persons uttering them) had the gods on their side, Ov. M. 4, 373. —

Of power over one's self, etc.:

nam qui sciet ubi quidque positum sit, quaque eo veniat, is poterit eruere, semperque esse in disputando suus,

self-possessed, Cic. Fin. 4, 4, 10:

inaestimabile bonum est suum fieri,

selfcontrol, Sen. Ep. 75, 18:

(furiosus) qui suus non est,

Dig. 42, 4, 7, § 9:

vix sua, vix sanae virgo Niseia compos Mentis erat,

Ov. M. 8, 35. —

Suum est, as impers. predicate: = ejus est, characteristic of, peculiar to one (very rare):

dixit antea, sed suum illud est, nihil ut affirmet,

Cic. Tusc. 1, 42, 99.

Attributive usages, almost always (except in Seneca) with suus before its noun.

The property, relations, affairs, etc., of one opposed to those of another, own.

Opposition expressed:

nihil de suo casu, multa de vestro querebatur,

Cic. Balb. 8, 21:

sua sibi propiora pericula quam mea loquebantur,

id. Sest. 18, 40:

suasque et imperatoris laudes canentes,

Liv. 45, 38, 12:

damnatione collegae et sua,

id. 22, 35, 3:

Senecae fratris morte pavidum et pro sua incolumitate pavidum,

Tac. A. 14, 73:

velut pro Vitellio conquerentes suum dolorem proferebant,

id. H. 3, 37;

opp. alienus: ut suo potius tempore mercatorem admitterent, quam celerius alieno,

at a time convenient to themselves, Varr. R. R. 3, 16, 11. —Without antecedent, opp. externus:

(Platoni) duo placet esse motus, unum suum, alterum externum, esse autem divinius quod ipsum ex se sua sponte moveatur, etc.,

Cic. N. D. 2, 12, 32. —

Implied:

voluptatem suis se finibus tenere jubeamus,

within the limits assigned to it, Cic. Fin. 3, 1, 1:

cum vobis immortale monumentum suis paene manibus senatus... exstruxerit,

id. Phil. 14, 12, 33:

superiores (amnes) in Italia, hic (Rhodanus) trans Alpes, hospitales suas tantum, nec largiores quam intulere aquas vehentes,

Plin. 2, 103, 106, § 224: colligitur aqua ex imbribus;

ex suo fonte nativa est,

Sen. Q. N. 3, 3:

pennas ambo non habuere suas (non suas = alienas),

Ov. Tr. 3, 4, 24. —

In particular phrases. ( a) Sua sponte and suo Marte, of one ' s own accord, by one ' s self, without the suggestion, influence, aid, etc., of others:

Caesar bellum contra Antonium sua sponte suscepit,

Cic. Phil. 8, 2, 5:

sua sponte ad Caesarem in jus adierunt,

Caes. B. C. 1, 87.—So of things, = per se, by or of itself, for itself, for its own sake:

jus et omne honestum sua sponte expetendum (cf. in the context: per se igitur jus est expetendum),

Cic. Leg. 1, 18, 48: justitium sua sponte inceptum priusquam indiceretur, by itself, i. e. without a decree, Liv. 9, 7, 8; so,

sortes sua sponte attenuatas,

id. 22, 1, 11 (cf. id. 22, 38, 13; 35, 14, 4, I. A. 2., supra): rex enim ipse, sua sponte, nullis commentariis Caesaris, simul atque audivit ejus interitum suo Marte res suas recuperavit, Cic. Phil. 2, 37, 95.—

Suus locus, in milit. lang., one ' s own ground, position, or lines:

restitit suo loco Romana acies (opp. to the advance of the enemy),

Liv. 22, 16, 2.—So figuratively:

et staturas suo loco leges,

Sen. Ben. 2, 20, 2:

aciem instruxit primum suis locis, pauloque a castris Pompeji longius,

Caes. B. C. 3, 84 (cf.: suo loco, 7. b. g, infra).—

For suo jure v. 3. infra.—

Sua Venus = one's own Venus, i. e. good luck (v. Venus): ille non est mihi par virtutibus, nec officiis;

sed habuit suam Venerem,

Sen. Ben. 2, 28, 2. —

Of private relations (opp. to public):

ut in suis rebus, ita in re publica luxuriosus nepos,

Cic. Agr. 2, 18, 48:

deinde ut communibus pro communibus utatur, privatis ut suis,

id. Off. 1, 7, 20:

quod oppidum Labienus sua pecunia exaedificaverat,

Caes. B. C. 1, 15:

militibus agros ex suis possessionibus pollicetur,

i. e. his private property, id. ib. 1, 17; Sen. Ben. 7, 6, 3. —

Of just rights or claims:

imperatori senatuique honos suus redditus,

due to them, Liv. 3, 10, 3:

neque inpedimento fuit, quominus religionibus suus tenor suaque observatio redderetur,

Val. Max. 1, 1, 8:

quibus omnibus debetur suus decor,

Quint. 11, 1, 41. —

So distributively: is mensibus suis dimisit legionem,

in the month in which each soldier was entitled to his discharge, Liv. 40, 41, 8. — Esp.: suo jure (so, meo, nostro, tuo, etc., jure), by his own right:

Tullus Hostilius qui suo jure in porta nomen inscripsit,

Cic. Phil. 13, 12, 26:

earum rerum hic A. Licinius fructum a me repetere prope suo jure debet,

id. Arch. 1, 1; id. Marcell. 2, 6; id. Phil. 2, 25, 62; id. Balb. 8, 21:

numquam illum res publica suo jure esset ulta,

by its unquestionable right, id. Mil. 33, 88. —

Of that to which one is exclusively devoted:

huic quaestioni suum diem dabimus,

a day for its exclusive discussion, Sen. Ep. 94, 52:

homini autem suum bonum ratio est,

his exclusive good, id. ib. 76, 10:

in majorem me quaestionem vocas, cui suus locus, suus dies dandus est,

id. Q. N. 2, 46, 1. —

With proprius: mentio inlata apud senatum est, rem suo proprio magistratu egere,

that the business needed a particular officer exclusively for itself, Liv. 4, 8, 4:

et Hannibalem suo proprio occupandum bello,

id. 27, 38, 7; cf.:

dissupasset hostes, ni suo proprio eum proelio equites Volscorum exceptum tenuissent,

in which they alone fought, id. 3, 70, 4:

mare habet suas venas quibus impletur,

by which it alone is fed, Sen. Q. N. 3, 14, 3. —

According to one ' s liking, of one ' s own choice.

Of persons, devoted to one, friendly, dear:

Milone occiso (Clodius) habuisset suos consules,

after his own heart, Cic. Mil. 33, 89:

collegit ipse se contra suum Clodium,

his dear Clodius, id. Pis. 12, 27 (cf.: suum facere, habere, II. B. 2. g).—

Of things, favorable.

Of place: neque Jugurtham nisi... suo loco pugnam facere, on his own ground, i. e. chosen by him, favorable, Sall. J. 61, 1:

hic magna auxilia expectabant et suis locis bellum in hiemem ducere cogitabant,

Caes. B. C. 1, 61; cf.:

numquam nostris locis laboravimus,

Liv. 9, 19, 15.—

Of time:

cum Perseus suo maxime tempore et alieno hostibus incipere bellum posset,

Liv. 42, 43, 3; v. 7. b, infra. —

Of circumstances: sua occasio, a favorable opportunity; sometimes without antecedent:

neque occasioni tuae desis, neque suam occasionem hosti des,

Liv. 22, 39, 21:

tantum abfuit ut ex incommodo alieno sua occasio peteretur,

id. 4, 58, 2:

aestuque suo Locros trajecit,

a favorable tide, id. 23, 41, 11:

ignoranti quem portum petat nullus suus ventus est,

Sen. Ep. 71, 3:

orba suis essent etiamnunc lintea ventis,

Ov. M. 13, 195:

aut ille Ventis iturus non suis,

Hor. Epod. 9, 30. —

Of persons or things, peculiar, particular:

quae est ei (animo) natura? Propria, puto, et sua,

Cic. Tusc. 1, 29, 70:

omnis enim motus animi suum quendam a natura habet vultum,

id. de Or. 3, 57, 316:

geometrae et musici... more quodam loquuntur suo. Ipsae rhetorum artes verbis in docendo quasi privatis utuntur ac suis,

id. Fin. 3, 1, 4:

sensus omnis habet suum finem,

its peculiar limits, Quint. 9, 4, 61: animus cum suum ambitum complevit et finibus se suis cinxit, consummatum est summum bonum, Sen. Vit. Beat. 9, 3: est etiam in nominibus ( nouns) diverso collocatis sua gratia, their peculiar elegance, Quint. 9, 3, 86:

ibi non bello aperto, sed suis artibus, fraude et insidiis, est paene circumventus,

Liv. 21, 34, 1:

nec Hannibalem fefellit, suis se artibus peti,

id. 22, 16, 5:

adversus hostem non virtute tantum, sed suis (i. e. hostis) etiam pugnare consiliis oportebat,

Flor. 2, 6, 26:

liberam Minucii temeritatem se suo modo expleturum,

Liv. 22, 28, 2:

equites ovantes sui moris carmine,

id. 10, 26, 11:

exsultans cum sui moris tripudiis,

id. 21, 42, 3:

tripudiantes suo more,

id. 23, 26, 9.—So, suo Marte, referring to the style of fighting peculiar to the different arms:

equitem suo alienoque Marte pugnare,

that the cavalry were fighting both in their own style and in that of the other arms, Liv. 3, 62, 9; cf.: suo Marte, 1, c. a, supra.—And distributively ( = suus quisque):

suos autem haec operum genera ut auctores, sic etiam amatores habent,

Quint. 12, 10, 2:

illa vero fatidica fulmina ex alto et ex suis venire sideribus,

Plin. 2, 43, 43, § 113; cf.:

quae quidem planiora suis exemplis reddentur,

Val. Max. 3, 4 prooem.—

Proper, right.

Referring to one's ordinary or normal condition:

quod certe non fecisset, si suum numerum naves habuissent,

their regular complement, Cic. Verr. 2, 5, 51, § 133. — So poet.:

flecte ratem! numerum non habet illa suum,

its full number, Ov. H. 10, 36:

novus exercitus consulibus est decretus: binae legiones cum suo equitatu,

Liv. 40, 36, 6:

cum suo justo equitatu,

id. 21, 17, 8:

totam (disciplinam) in suum statum redegit,

Val. Max. 2, 7, 2:

tranquilla mente et vultu suo,

with the ordinary expression of his face, Sen. Clem. 2, 6, 2:

media pars aeris ab his (ignibus) submota, in frigore suo manet. Natura enim aeris gelida est,

id. Q. N. 2, 10, 4:

cornuaque in patriis non sua vidit aquis,

not natural to her, Ov. H. 14, 90. —

So, non suus, of ingrafted branches and their fruit: miraturque (arbos) novas frondis et non sua poma,

Verg. G. 2, 82. —

Of time, proper, regular, etc. (cf. 5. b, supra).

The regular time ( = stato tempore):

signum quod semper tempore exoritur suo,

Plaut. Rud. prol. 4:

cum et recte et suo tempore pepererit,

Ter. Hec. 4, 1, 16: aestas suo tempore incanduit...;

tam solstitium quam aequinoctium suos dies retulit,

Sen. Q. N. 3, 16, 3:

omnes venti vicibus suis spirant majore ex parte,

Plin. 2, 47, 48, § 128. —

The right or proper time:

salictum suo tempore caedito,

Cato, R. R. 33:

cessit e vita suo magis quam suorum civium tempore,

the right time for himself, Cic. Brut. 1, 4; so,

exstingui homini suo tempore optabile est,

id. Sen. 23, 85:

Scandilius dicit se suo tempore rediturum,

id. Verr. 2, 3, 60, § 139:

si Ardeates sua tempora exspectare velint,

Liv. 4, 7, 6:

Chrysippus dicit, illum... opperiri debere suum tempus, ad quod velut dato signo prosiliat,

Sen. Ben. 2, 25, 3:

quam multi exercitus tempore suo victorem hostem pepulerunt!

Liv. 44, 39, 4. — Without antecedent: sed suo tempore totius sceleris hujus fons aperietur. Cic. Phil. 14, 6, 15; cf.:

de ordine laudis, etc., praecipiemus suo tempore,

Quint. 2, 4, 21. —

Suo loco = at the proper place:

quae erant prudentiae propria suo loco dicta sunt,

Cic. Off. 1, 40, 143:

quod reddetur suo loco,

Quint. 11, 1, 16:

ut suo loco dicetur,

Plin. 2, 90, 102, § 221:

inscripta quae suis locis reddam,

id. 1, prooem. § 27; Sen. Ben. 2, 20, 2; cf. 1, c. b; 4. supra. —

Suited, appropriate, adapted to one:

in eodem fundo suum quidquid conseri oportet,

Cato, R. R. 7:

siquidem hanc vendidero pretio suo,

at a suitable price, Plaut. Pers. 4, 4, 30:

in partes suas digerenda causa,

Quint. 11, 1, 6:

confundetur quidquid in suas partes natura digessit,

Sen. Q. N. 3, 29, 8. — Poet.: haec ego dumque queror, lacrimae sua verba sequuntur, Deque meis oculis in tua membra cadunt, appropriate, i. e. tristia, Ov. H. 14, 67.—Without antecedent: suum quidquid genus talearum serito, any fit kind, i. e. suited to the ground, Cato, R. R. 48. —

Own, with the notion of independence of, or dependence on others (cf. B. 2. g d).

Of political independence: pacem condicionibus his fecerunt ut Capuae suae leges, sui magistratus essent, her own laws, i. e. not subject to Carthage, Liv. 23, 7, 2: liberos [p. 1827] eos ac suis legibus victuros, id. 25, 23, 4. —

Esp. in the phrases suae potestatis or in sua potestate esse, suo jure uti, sui juris esse: Puteolos, qui nunc in sua potestate sunt, suo jure, libertate aequa utuntur, totos occupabunt,

Cic. Agr. 2, 31, 86:

Rhegini potestatis suae ad ultimum remanserunt,

retained their self-government, Liv. 23, 30, 9:

urbem ne quam formulae sui juris facerent,

id. 38, 9, 10. —

Of paternal authority.

Free from the power of the paterfamilias; in the phrases sui juris esse, suae potestatis esse, to be independent:

quaedam personae sui juris sunt, quaedam alieno juri sunt subjectae, Gai,

Inst. 1, 48:

sui juris sunt familiarum suarum principes, id est pater familiae, itemque mater familiae,

Ulp. Fragm. 4, 1:

liberi parentum potestate liberantur emancipatione. Sed filius quidem ter manumissus sui juris fit, ceteri autem liberi una manumissione sui juris fiunt,

id. ib. 10, 1:

morte patris filius et filia sui juris fiunt,

id. ib. 10, 2:

patres familiarum sunt qui sunt suae potestatis,

Dig. 1, 6, 4:

si modo defunctus testator suae potestatis mortis tempore fuerit,

Gai. Inst. 2, 147. —

With indef. reference: si sui juris sumus,

Dig. 46, 2, 20; cf.:

pro suo possideo, 2. a. supra.—Attributively: sui juris arrogatio feminae,

Cod. Just. 8, 47, 8:

homo sui juris,

ib. 10, § 5.— Trop.:

sapiens numquam semiliber erit: integrae semper libertatis et sui juris,

Sen. Brev. Vit. 5, 3:

non illarum coitu fieri cometen, sed proprium et sui juris esse,

id. Q. N. 7, 12, 2: nullique sunt tam feri et sui juris adfectus, ut non disciplina perdomentur, id. Ira, 2, 12, 3. —

Subject to paternal authority, in the phrases suus heres, sui liberi; suus heres, an heir who had been in the paternal power of the deceased:

CVI SVVS HERES NON SIT, XII. Tab. fr. 5, 4.—In the jurists without antecedent: sui et necessarii heredes sunt velut filius filiave, nepos neptisve ex filia, deinceps ceteri qui modo in potestate morientis fuerunt,

Gai. Inst. 2, 156:

(emancipati liberi) non sunt sui heredes,

ib. 2, 135:

alia facta est juris interpretatio inter suos heredes,

ib. 3, 15:

datur patrono adversus suos heredes bonorum possessio (where patrono is not the antecedent of suos),

ib. 3, 41:

sui heredes vel instituendi sunt vel exheredandi,

Ulp. Fragm. 22, 14:

accrescunt suis quidem heredibus in partem virilem, extraneis autem in partem dimidiam,

id. ib. 22, 17. —

Sui liberi, children in paternal power: de suis et legitimis liberis,

Cod. Just. 6, 55 inscr.

In particular connections.

With ipse, his own, etc. (cf. Zumpt, Gram. § 696).

Ipse agreeing with the antecedent of suus, the antecedent being,

A subjectnom.:

(ingenium ejus) valet ipsum suis viribus,

by its own strength, Cic. Cael. 19, 45:

legio Martia non ipsa suis decretis hostem judicavit Antonium?

by its own resolutions, id. Phil. 4, 2, 5:

ruit ipse suis cladibus,

id. ib. 14, 3, 8:

si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,

id. de Or. 2, 2, 8:

qui se ipse sua gravitate et castimonia defenderet,

id. Cael. 5, 11:

quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

Caes. B. G. 1, 3:

suamet ipsae fraude omnes interierunt,

Liv. 8, 18, 9; 39, 49, 3:

ut saeviret ipse in suum sanguinem effecerunt,

id. 40, 5, 1:

respicerent suum ipsi exercitum,

id. 42, 52, 10; 21, 31, 12; 22, 38, 3; 6, 19, 6.—

A subject-acc.:

sunt qui dicant eam sua ipsam peremptam mercede,

Liv. 1, 11, 9:

(tribuniciam potestatem) suis ipsam viribus dissolvi,

id. 2, 44, 2.—

An object in dat. or acc.:

sic ut ipsis consistendi in suis munitionibus locus non esset,

Caes. B. C. 2, 6:

tribuni (hostem) intra suamet ipsum moenia compulere,

Liv. 6, 36, 4:

alios sua ipsos invidia opportunos interemit,

id. 1, 54, 8; 22, 14, 13.—Suus as adjunct of subject (rare):

aliquando sua praesidia in ipsos consurrexerunt,

their own garrisons revolted against them, Sen. Clem. 1, 26, 1.—

With gen. of ipse, strengthening the possessive notion (cf. 4.;

post-Aug. and very rare, but freq. in modern Lat.): aves (foetus suos) libero caelo suaeque ipsorum fiduciae permittunt,

Quint. 2, 6, 7 (but tuus ipsius occurs in Cic.:

tuo ipsius studio,

Cic. Mur. 4, 9:

tuam ipsius amicitiam,

id. Verr. 2, 3, 4, § 7).—

Both suus and ipse agreeing with the governing noun (very rare; not in Cic. or Caes.): quae tamen in ipso cursu suo dissipata est (= ipsa in cursu suo), in its very course, Sen. Q. N. 1, 1, 3 dub.:

suamet ipsa scelera,

Sall. C. 23, 2 (Dietsch ex conj. ipse):

suismet ipsis corporibus,

Liv. 2, 19, 5 MSS. (Weissenb. ex conj. ipsi):

a suismet ipsis praesidiis,

id. 8, 25, 6 MSS. (Weissenb. ipsi).—

With quisque, distributively, each ( every one)... his own; in prose quisque is generally preceded by suus.

Quisque and suus in different cases.

Quisque as subjectnom.:

sentit enim vim quisque suam quoad possit abuti,

Lucr. 5, 1033:

suo quisque loco cubet,

Cato, R. R. 5:

suum quisque noscat ingenium,

Cic. Off. 1, 31, 114:

ad suam quisque (me disciplinam) rapiet,

id. Ac. 2, 36, 114:

quod suos quisque servos in tali re facere voluisset,

id. Mil. 10, 29:

cum suo quisque auxilio uteretur,

Caes. B. C. 1, 51:

celeriter ad suos quisque ordines redit,

id. ib. 3, 37.—In apposition with plur. subj. (freq. in Liv.):

nunc alii sensus quo pacto quisque suam rem Sentiat,

Lucr. 4, 522:

ut omnes cives Romani in suis quisque centuriis prima luce adessent,

that all the Roman citizens should be present, each in his own centuria, Liv. 1, 44, 1:

hinc senatus, hinc plebs, suum quisque intuentes ducem constiterant,

id. 6, 15, 3:

ut (trigemini) pro sua quisque patria dimicent,

id. 1, 24, 2:

stabant compositi suis quisque ordinibus,

id. 44, 38, 11:

(consules) in suas quisque provincias proficiscuntur,

id. 25, 12, 2; 25, 26, 13:

in suo quaeque (stella) motu naturam suam exercent,

Plin. 2, 39, 39, § 106.—With abl. absol.:

omnes, velut dis auctoribus in spem suam quisque acceptis, proelium una voce poscunt,

Liv. 21, 45, 9 Weissenb. ad loc.:

relictis suis quisque stationibus... concurrerunt,

id. 32, 24, 4; 4, 44, 10; 39, 49, 3; 2, 38, 6.—

With acc. of quisque as subj.:

fabrum esse suae quemque fortunae, App. Claud. ap. Ps.-Sall. Ep. ad Caes. Rep. c. l.: sui quemque juris et retinendi et dimittendi esse dominum,

Cic. Balb. 13, 31:

recipere se in domos suas quemque jussit,

Liv. 25, 10, 9; and (ungrammatically) nom., as apposition to a subj.-acc.:

se non modo suam quisque patriam, sed totam Siciliam relicturos,

id. 26, 29, 3 MSS. (Weissenb. ex conj. quosque).—

As adjunct of the subject-nom., with a case of quisque as object, attribut. gen., etc.:

sua cujusque animantis natura est,

Cic. Fin. 5, 9, 25:

sua quemque fraus, suum facinus, suum scelus, etc., de sanitate ac mente deturbat,

id. Pis. 20, 46:

sua quemque fraus et suus terror maxime vexat,

id. Rosc. Am. 24, 67:

suum cuique incommodum ferendum est,

id. Off. 3, 6, 30:

ut solidum suum cuique solvatur,

id. Rab. Post. 17, 46:

ne suus cuique domi hostis esset,

Liv. 3, 16, 3:

ut sua cuique respublica in manu esset,

id. 26, 8, 11:

animus suus cuique ordinem pugnandi dabat,

id. 22, 5, 8:

tentorium suum cuique militi domus ac penates sunt,

id. 44, 39, 5:

suus cuique (stellae) color est,

Plin. 2, 18, 16, § 79:

trahit sua quemque voluptas,

Verg. E. 2, 65:

stat sua cuique dies,

id. A. 10, 467.—

As predicate-nom. (v. II. B.):

opinionem, quae sua cuique conjectanti esse potest,

Liv. 6, 12, 3.—

As adjunct of subj.-acc.:

suum cuique honorem et gradum redditum gaudeo,

Cic. Rosc. Am. 47, 136:

scientiam autem suam cujusque artis esse,

id. Fin. 5, 9, 26.—

As adjunct of an object, with a case of quisque as object or attribut. gen.: suam cuique sponsam, mihi meam: suum cuique amorem, mihi meum, Atil. Fragm. inc. 1: suom cuique per me uti atque frui licet, Cato ap. Gell. 13, 24 (23), 1:

ut suo quemque appellem nomine,

Plaut. Ps. 1, 2, 52:

placet Stoicis suo quamque rem nomine appellare,

Cic. Fam. 9, 22, 1:

ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,

id. Off. 1, 33, 119:

justitia quae suum cuique distribuit,

id. N. D. 3, 15, 38:

in tribuendo suum cuique,

id. Off. 1, 5, 14:

Turnus sui cuique periculi recens erat documentum,

Liv. 1, 52, 4:

in trimatu suo cuique dimidiam esse mensuram futurae certum esse,

Plin. 7, 15, 16, § 73:

certa cuique rerum suarum possessio,

Vell. 2, 89, 4; cf.: qua re suum unicuique studium suaque omnibus delectatio relinquatur, Ps.-Cic. Cons. 26, 93.—With quemque in apposition with acc. plur.:

Camillus vidit intentos opifices suo quemque operi,

Liv. 6, 25, 9; so cujusque in appos. with gen. plur.: trium clarissimorum suae cujusque gentis virorum mors, id. 39, 52, 7; and cuique with dat. plur.: sui cuique mores fingunt fortunam hominibus, Poet. ap. Nep. Att. 11, 6 (where Lachm. ad Lucr. 2, 372, reads quique, ex conj.; cf. b. b, infra).—

Attraction of suus and quisque as adjuncts of nouns.

Attraction of suus:

ut nemo sit nostrum quin in sensibus sui cujusque generis judicium requirat acrius (= suum cujusque generis judicium),

Cic. Ac. 2, 7, 19:

quas tamen inter omnes (voces) est suo quoque in genere (vox) mediocris ( = inter omnes voces est mediocris vox, sua quoque in genere),

id. de Or. 3, 57, 216:

eo concilia suae cujusque regionis indici jussit (= sua cujusque regionis concilia),

Liv. 45, 29, 10:

equites suae cuique parti post principia collocat (= equites suos cuique parti),

id. 3, 22, 6:

cum motibus armorum et corporum suae cuique genti assuetis,

id. 25, 17, 5:

legiones deducebantur cum tribunis et centurionibus et sui cujusque ordinis militibus (= suis cujusque),

Tac. A. 14, 27:

quae sui cujusque sunt ingenii,

Quint. 7, 10, 10 Halm (al. sua):

sui cujusque ingenii poma vel semina gerunt (= sua cujusque),

Col. 3, 1;

and by a double attraction: has (cohortes) subsidiariae ternae et aliae totidem suae cujusque legionis subsequebantur (= has cohortes... totidem cujusque legionis, suam quaeque legionem, subsequebantur),

Caes. B. C. 1, 83. —

Attraction of quisque:

tanta ibi copia venustatum in suo quique loco sita,

Plaut. Poen. 5, 4, 6 (al. quaeque):

quodvis frumentum non tamen omne Quique suo genere inter se simile esse videbis,

Lucr. 2, 372 Lachm. and Munro ad loc.:

cum verba debeant sui cujusque generis copulari,

Varr. L. L. 10, 48:

in sensibus sui cujusque generis judicium,

Cic. Ac. 2, 7, 19:

haec igitur proclivitas ad suum quodque genus aegrotatio dicatur,

id. Tusc. 4, 12, 28:

separatim greges sui cujusque generis nocte remeabant (= greges sui quisque generis),

Liv. 24, 3, 5:

ut sui cujusque mensis acciperet (frumentum),

Suet. Aug. 40;

and quisque both attracted and in its own case: quia cujusque partis naturae et in corpore et in animo sua quaeque vis sit (where either cujusque or quaeque is redundant),

Cic. Fin. 5, 17, 46; v. Madv. ad loc.; Cato, R. R. 23 fin.;

so esp. in the phrases suo quoque tempore, anno, die, loco, etc.: pecunia, quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur, deerat (= suo quaeque anno),

each instalment in the year when due, Liv. 33, 46, 9 Weissenb. ad loc.:

suo quoque loco,

Varr. R. R. 1, 7, 2; 1, 22, 6:

opera quae suis quibusque temporibus anni vilicum exsequi oporteret,

Col. 11, 3:

suo quoque tempore,

Vitr. 2, 9, 4:

nisi sua quaque die usurae exsolverentur (= sua quaeque die),

Dig. 22, 1, 12 init.; 13, 7, 8, § 3:

ut opera rustica suo quoque tempore faciat,

ib. 19, 2, 25, § 3 (al. quaeque)—

In the order quisque... suus.

In relative clauses, comparative clauses with ut, and interrogative clauses introduced by quid, etc., where quisque immediately follows the relative, etc.:

ut quisque suom volt esse, ita est,

Ter. Ad. 3, 3, 45; cf.

with sibi,

Cic. Leg. 1, 18, 49; id. Lael. 9, 30:

expendere oportere quid quisque habeat sui... nec velle experiri quam se aliena deceant. Id enim maxime quemque decet quod est cujusque maxime suum,

id. Off. 1, 31, 113:

neque solum quid in senatu quisque civitatis suae dicerent ignorabant, sed, etc.,

Liv. 32, 19, 9:

gratius id fore laetiusque quod quisque sua manu ex hoste captum rettulerit,

id. 5, 20, 8; 6, 25, 10; cf.:

in quibus cum multa sint quae sua quisque dicere velit, nihil est quod quisque suum possit dicere,

Sen. Vit. Beat. 23, 1.—

If the emphasis is not on suus, but (for quisque, when emphatic, unusquisque is used) on some other word:

in civitates quemque suas... dimisit,

Liv. 21, 48, 2:

in patriam quisque suam remissus est,

Just. 33, 2, 8:

in vestigio quemque suo vidit,

Liv. 28, 22, 15; cf.:

hospitibus quisque suis scribebant,

id. 33, 45, 6:

pro facultatibus quisque suis,

id. 42, 53, 3; cf.:

respiciendae sunt cuique facultates suae,

Sen. Ben. 2, 15, 3:

praecipitat quisque vitam suam et futuri desiderio laborat,

id. Brev. Vit. 7, 5; id. Ben. 7, 5, 1:

tunc praeceps quisque se proripit et penates suos deserit,

id. Q. N. 6, 1, 5; 5, 18, 8:

summum quisque causae suae judicem facit,

Plin. 1, prooem. § 10: aestimatione nocturnae [p. 1828] quietis, dimidio quisque spatio vitae suae vivit, id. 7, 50, 51, § 167.—

Poets adopt the order quisque suus when the metre requires it, Verg. A. 6, 743:

oscula quisque suae matri tulerunt,

Ov. F. 2, 715. —

When suus and quisque belong to different clauses:

atque earum quaeque, suum tenens munus... manet in lege naturae,

Cic. Tusc. 5, 13, 38. —

Suus uterque, or uterque suus, distributively of two subjects:

suas uterque legiones reducit in castra,

Caes. B. C. 1, 40; 2, 28:

ideo quod uterque suam legem confirmare debebit,

Cic. Inv. 2, 49, 142:

cum sui utrosque adhortarentur,

Liv. 1, 25, 1:

ad utrumque ducem sui redierunt,

id. 21, 29, 5:

utraque (lex) sua via it,

Sen. Ben. 6, 6, 1; cf.

uterque, in apposit.: nec ipsi tam inter se acriter contenderunt, quam studia excitaverant uterque sui corporis hominum,

Liv. 26, 48, 6.—

With sibi.

Sibi with pronom. force (cf. sui, IV. C. fin.):

reddam suum sibi,

Plaut. Trin. 1, 2, 119 ( = ei; but referred to b, infra, by Brix ad loc.); cf.:

suam rem sibi salvam sistam,

id. Poen. 5, 2, 123:

idem lege sibi sua curationem petet,

for himself, Cic. Agr. 2, 9, 22 (cf. id. Phil. 2, 37, 96;

I. B. 2. b. supra): ut vindicare sibi suum fulgorem possint,

Sen. Q. N. 1, 1, 11; cf.

the formula of divorce: tuas res tibi habeto,

Dig. 24, 2, 2.—Hence, illam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2, 28, 69.—

With sibi redundant, to strengthen suus (anteand post-class. and colloq.):

quo pacto serviat suo sibi patri,

Plaut. Capt. prol. 5:

eum necabam ilico per cerebrum pinna sua sibi, quasi turturem,

id. Poen. 2, 40; v. sui, IV. C. and the passages there cited.—

With gen. agreeing with the subject of suus:

quas cum solus pertulisset ut sua unius in his gratia esset,

that the credit of it should belong to him alone, Liv. 2, 8, 3:

qui de sua unius sententia omnia gerat,

id. 44, 22, 11; cf.:

unam Aegyptus in hoc spem habet suam,

Sen. Q. N. 4, 2, 2.—For suus ipsius, etc., v. D. 1. b. supra.—

With demonstr., rel., or indef. pronn. and adjj., of his, hers, etc.:

postulat ut ad hanc suam praedam adjutores vos profiteamini,

to this booty of his, Cic. Rosc. Am. 2, 6:

Sestius cum illo exercitu suo,

id. Sest. 5, 12:

qua gravitate sua,

id. ib. 61, 129:

suam rem publicam illam defenderunt,

that republic of theirs, id. ib. 67, 141:

in istum civem suum,

against this citizen of theirs, id. Balb. 18, 41:

cum illo suo pari,

id. Pis. 8, 18:

te nulla sua calamitate civitas satiare potest?

id. Phil. 8, 6, 19:

dubitatis igitur, quin vos M. Laterensis ad suam spem aliquam delegerit,

for some hope of his, id. Planc. 16, 39:

non tam sua ulla spe quam militum impetu tractus,

by any hope of his, Liv. 25, 21, 5:

nullo suo merito,

from no fault of theirs, id. 26, 29, 4:

ipse arcano cum paucis familiaribus suis colloquitur,

with a few of his friends, Caes. B. C. 1, 19.—

With descriptive adjj.

Standing before the adj. and noun (so most freq.):

suorum improbissimorum sermonum domicilium,

Cic. Pis. 31, 76:

causam sui dementissimi consilii,

id. Phil. 2, 22, 53:

suam insatiabilem crudelitatem,

id. ib. 11, 3, 8:

suis amplissimis fortunis,

id. ib. 13, 8, 16:

suum pristinum morem,

id. Pis. 12, 27:

suis lenissimis postulatis,

Caes. B. C. 1, 5: simili ratione Pompeius in suis veteribus castris consedit (suis emphatic; cf. b, infra), id. ib. 3, 76.—

Between the adj. and noun (less emphatic):

pro eximiis suis beneficiis,

Cic. Prov. Cons. 4, 7:

propter summam suam humanitatem,

id. Fam. 15, 14, 1:

ex praeteritis suis officiis,

Caes. B. C. 3, 60:

Caesar in veteribus suis castris consedit,

id. ib. 3, 76.—

After adj. and noun:

veterem amicum suum excepit,

Cic. Rab. Post. 16, 43:

in illo ardenti tribunatu suo,

id. Sest. 54, 116.—

Objectively for the pers. pron. (rare):

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur ( = sibi illatae),

Sall. C. 51, 11; so,

neglectam ab Scipione et nimis leviter latam suam injuriam ratus,

Liv. 29, 9, 9:

ipsae enim leges te a cognitione sua judicio publico reppulerunt ( = a se cognoscendo),

Cic. Balb. 14, 32:

suam invidiam tali morte quaesitam ( = quaesitum esse ab eo ut homines se inviderent),

Tac. A. 3, 16; so,

nulla sua invidia,

Cic. Mil. 15, 40.—

Abl. fem. sua, with refert or interest, for gen. of the pers. pron.: neminem esse qui quomodo se habeat nihil sua censeat interesse, Cic. Fin. 5, 10, 30:

si scit sua nihil interesse utrum anima per os, an per jugulum exeat,

Sen. Ep. 76, 33; v. intersum, III.—

Strengthened by the suffix - pte or -met.

By - pte (not used with ipse) affixed to the forms sua, suo, and (ante-class.) suum:

quom illa osculata esset suumpte amicum,

Plaut. Mil. 2, 4, 38:

ut terrena suopte nutu et suo pondere in terram ferantur,

Cic. Tusc. 1, 17, 40:

ferri suopte pondere,

id. N. D. 1, 25, 69:

suapte natura,

id. Fat. 18, 42:

suapte vi et natura,

id. ib. 19, 43; id. Fin. 1, 16, 54; 5, 22, 61:

suopte ingenio,

Liv. 25, 18; so id. 1, 25, 1; 1, 18, 4:

suapte manu,

Cic. Or. 3, 3, 10:

locus suapte natura infestus,

Liv. 44, 6, 9; so,

suapte natura,

id. 4, 22, 4:

flumina suapte natura vasta,

Sen. Q. N. 3, 27, 8; so id. Ben. 4, 17, 2:

sponte suapte,

Varr. L. L. 6, 7, § 70.—

With - met, almost always followed by ipse (in all forms of suus except suus, suum, suae, and suorum):

suomet ipsi more,

Sall. J. 31, 6:

suomet ipsi instrumento,

Liv. 22, 14, 13:

suomet ipsi metu,

Tac. H. 3, 16 fin.:

suamet ipsum pecunia,

Sall. J. 8, 2:

suamet ipsae fraude,

Liv. 8, 18, 9:

intra suamet ipsum moenia,

id. 6, 36, 4:

suismet ipsi praesidiis,

id. 8, 25, 6:

suismet ipsis corporibus,

id. 2, 19, 5:

suosmet ipsi cives,

id. 2, 9, 5:

suasmet ipse spes,

Tac. A. 3, 66 fin. —Without ipse:

populum suimet sanguinis mercede,

Sall. H. Fragm. 1, 41, 25 Dietsch:

magna pars suismet aut proxumorum telis obtruncabantur,

id. ib. 2, 52 ib.

sŭus, a, um (old form sos, sa, sum; dat. plur. sis, Enn. ap. Fest. p. 301 Mull.; acc. sas. id. ib. p. 325 ib.; cf. Paul. ex Fest. p. 47; Schol. Pers. 1, 108; sing. sam for suam, Fest. p. 47 Mull.;

so for suo, C. I. L. 5, 2007. In ante-class. verse su- with the following vowel freq. forms one syllable,

Plaut. Merc. 1, 1, 48; id. Ps. 1, 3, 5; Ter. And. 1, 1, 68; Lucr. 1, 1022; v. Neue, Formenl. 2, 189 sqq.), pron. poss., 3 d pers. [root SVA-; Sanscr. sva, own; cf. sui; Gr. seWo-, whence sphe, etc., and he; cf. heos], of or belonging to himself, herself, etc.; his own, her own, etc.; his, her, its, their; one ' s; hers, theirs.

Ordinary possessive use his, etc. (cf. the similar use of the pers. pron. sui, q. v.).

With antecedent in the same sentence.

The antecedent a subject-nominative, expressed or understood.

His:

Caesar copias suas divisit,

Caes. B. C. 3, 97:

ille in sua sententia perseverat,

id. ib. 1, 72:

tantam habebat suarum rerum fiduciam,

id. ib. 2, 37:

cum sceleris sui socios Romae reliquisset,

Cic. Cat. 3, 1, 3:

cur ego non ignoscam si anteposuit suam salutem meae?

id. Pis. 32, 79; id. Phil. 2, 18, 45; id. Mil. 10, 27; id. Fam. 15, 14, 1:

Hanno praefecturam ejus (i.e. Muttinis) filio suo (Hannonis) dedit,

Liv. 26, 40, 7:

imperat princeps civibus suis,

Sen. Clem. 1, 16, 2:

nemo rem suam emit,

id. Ben. 7, 4, 8.—

Her:

mea Glycerium suos parentes repperit,

Ter. And. 5, 6, 5:

utinam haec ignoraret suum patrem,

id. Phorm. 5, 6, 34:

si nunc facere volt era officium suom,

Plaut. Cas. 2, 8, 72:

ne eadem mulier cum suo conjuge honestissimum adulescentem oppressisse videatur,

Cic. Cael. 32, 78:

si omnibus suis copiis excellentem virum res publica armasset,

id. Phil. 13, 16, 32.—

Its:

omne animal, simul et ortum est, et se ipsum et omnes partes suas diligit,

Cic. Fin. 2, 11, 33:

cum mea domus ardore suo deflagrationem Italiae toti minaretur,

id. Planc. 40, 95.—

Their: (legiones) si consulem suum reliquerunt, vituperandae sunt Cic. Phil. 5, 2, 4:

mittent aliquem de suo numero,

id. ib. 11, 10, 25:

rationem illi sententiae suae non fere reddebant,

id. Tusc. 1, 17, 38:

qui agellos suos redimere a piratis solebant,

id. Verr. 2, 3, 37, § 85:

edicunt ut ad suum vestitum senatores redirent,

id. Sest. 14, 32:

suis finibus eos prohibent,

Caes. B. G. 1, 1: Allobrogibus sese persuasuros existimabant ut per suos (Allobrogum) fines eos (Helvetios) ire paterentur, id. id. 1, 6;

and distributively: ac naves onerariae LXIII. in portu expugnatae, quaedam cum suis oneribus, frumento, armis, aere, etc.,

some with their several cargoes, Liv. 26, 47, 9.—

With a subject-clause as antecedent:

id sua sponte apparebat tuta celeribus consiliis praepositurum,

was selfevident, Liv. 22, 38, 13:

ad id quod sua sponte satis collectum animorum erat, indignitate etiam Romani accendebantur,

id. 3, 62, 1:

secutum tamen sua sponte est ut vilior ob ea regi Hannibal et suspectior fieret,

id. 35, 14, 4. —

With subject-acc. as antecedent:

hanc dicam Athenis advenisse cum aliquo amatore suo, Plant. Mil. 2, 2, 86: doceo gratissimum esse in sua tribu Plancium,

Cic. Planc. 19, 47:

cupio eum suae causae confidere,

id. Sest. 64, 135:

suspicari debuit (Milo), eum (Clodium) ad villam suam (Clodii) deversurum,

id. Mil. 19, 51: Medeam praedicant in fuga fratris sui membra dissipavisse, id. Imp. Pomp. 9, 22:

(dixit) Caesarem pro sua dignitate debere et studium et iracundiam suam reipublicae dimittere,

Caes. B. C. 1, 8.—

With object-acc. as antecedent.

Suus being an adjunct of the subject (generally rendered in Engl. by a pass. constr.):

hunc pater suus de templo deduxit,

he was taken from the temple by his father, Cic. Inv. 2, 17, 52:

hunc sui cives e civitate ejecerunt,

id. Sest. 68, 142:

Alexandrum uxor sua... occidit,

id. Inv. 2, 49, 144:

illum ulciscentur mores sui,

id. Att. 9, 12, 2:

quodsi quem natura sua... forte deficiet,

id. Or. 1, 14:

utrumque regem sua multitudo consalutaverat,

Liv. 1, 7, 1:

quas (urbes) sua virtus ac dii juvent, magnas sibi opes facere,

id. 1, 9, 3; 1, 7, 15; 6, 33, 5:

quos nec sua conscientia impulerit, nec, etc.,

id. 26, 33, 3; 25, 14, 7:

consulem C. Marium servus suus interemit,

Val. Max. 6, 8, 2:

quis non Vedium Pollionem pejus oderat quam servi sui?

Sen. Clem. 1, 18, 2:

sera dies sit qua illum gens sua caelo adserat,

id. Cons. Poll. 12 (31), 5.—With the antecedent understood from the principal sentence:

ita forma simili pueri ut mater sua internoscere (sc. eos) non posset,

Plaut. Men. prol. 19; and with suus as adjunct both of the subject and of the antecedent: jubet salvere suos vir uxorem suam, id. merc. 4, 3, 11. —

With impers. verbs:

sunt homines, quos libidinis infamiaeque suae neque pudeat neque taedeat,

Cic. Verr. 1, 12, 35:

video fore ut inimicos tuos poeniteat intemperantiae suae,

id. Fam. 3, 10, 1:

si Caesarem beneficii sui poeniteret,

id. Lig. 10, 29; so id. Agr. 2, 11, 26:

jam ne nobilitatis quidem suae plebejos poenitere,

Liv. 10, 7, 8:

militem jam minus virtutis poenitere suae,

id. 22, 12, 10.—

As adjunct of other members of the sentence:

ad parentes suos ducas Silenium,

Plaut. Cist. 2, 3, 86. nam is illius filiam conicit in navem clam matrem suam (i.e. filiae), id. Mil. 2, 1, 34:

eosdem ad quaestoris sui aut imperatoris, aut commilitonum suorum pericula impulistis,

Cic. Phil. 13, 17, 34:

totum enim ex sua patria sustulisti,

id. Verr. 2, 5, 49, § 127; id. Or. 3, 32, 126: quem (Hammonium) tibi etiam suo nomine ( on his own account) commendo... itaque peto a te ut ejus procuratorem et ipsum suo nomine diligas, id. Fam. 13, 21, 2:

Caesar Fabium in sua remittit hiberna,

Caes. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 24:

introire ad Ciceronem, et domi suae imparatum confodere,

Sall. C. 28, 1:

suis flammis delete Fidenas,

i. e. the flames kindled by the Fidenates, Liv. 4, 33, 5:

suo igni involvit hostes,

Tac. A. 14, 30:

quid Caesarem in sua fata inmisit?

Sen. Ep. 94, 65; id. Q. N. 1, praef. 7; cf.

with antecedent supplied from preceding sentence: non destiti rogare et petere (sc. Brutum) mea causa, suadere et hortari sua,

Cic. Att. 6, 2, 7.—

With dat. as antecedent.

As adjunct of subject (cf. 4. supra):

suus rex reginae placet,

a queen likes her own king, Plaut. Stich. 1, 2, 76:

ei nunc alia ducenda'st domum, sua cognata Lemniensis,

id. Cist. 1, 1, 101:

Autronio nonne sodales, non collegae sui... defuerunt?

Cic. Sull. 2, 7:

si ceteris facta sua recte prosunt,

id. Cat. 3, 12, 27:

cui non magistri sui atque doctores, cui non... locus ipse... in mente versetur?

id. Planc. 33, 81:

haec omnia plane... Siculis erepta sunt: primum suae leges, etc.,

id. Verr. 2, 2, 13, § 33:

Romanis multitudo sua auxit animum,

Liv. 21, 50, 4:

sicuti populo Romano sua fortuna labet,

id. 42, 50, 7:

Lanuvinis sacra sua reddita,

id. 8, 14, 2:

vilitas sua illis detrahit pretium,

Sen. Ben. 4, 29, 2:

nemo est cui felicitas sua satisfaciat,

id. Ep. 115, 17:

labor illi suus restitutus est,

id. Brev. Vit. 20, 3:

magnitudo sua singulis constat,

id. Q. N. 1, 1, 10:

tantum sapienti sua, quantum Dec omnis aetas patet,

id. Ep. 53, 11. —

With antecedent supplied from principal sentence: mater quod suasit sua Adulescens mulier fecit, i.e. ei,

Ter. Hec. 4, 4, 38.—

Of other words:

regique Thebano regnum stabilivit suum,

Plaut. Am. 1, 1, 40:

mittam hodie huic suo die natali malam rem magnam,

id. Ps. 1, 3, 5:

ego Metello non irascor, neque ei suam vacationem eripio,

Cic. Verr. 2, 2, 68, § 164:

desinant insidiari domui suae consuli,

id. Cat. 1, 13, 32:

quibus ea res honori fuerit a suis civibus,

id. Mil. 35, 96: Scipio suas res Syracusanis restituit, Liv. [p. 1824] 29, 1, 17:

nos non suas (leges Lacedaemoniis arbitror) ademisse, sed nostras leges dedisse,

id. 39, 37, 6:

Graccho et Tuditano provinciae Lucani et Galliae cum suis exercitibus prorogatae,

id. 25, 3, 5.—

With gen., abl., or object of a prep. as antecedent:

nec illius animi aciem praestringit splendor sui nominis,

Cic. Rab. Post. 16, 43:

nolite a sacris patriis Junonis Sospitae domesticum et suum consulem avellere,

id. Mur. 41, 90:

quamvis tu magna mihi scripseris de Bruti adventu ad suas legiones,

id. Att. 14, 13, 12:

suae legis ad scriptum ipsam quoque sententiam adjungere,

the meaning of their law to which they refer, id. Inv. 2, 49, 147:

cum ambitio alterius suam primum apud eos majestatem solvisset,

Liv. 22, 42, 12:

nunc causam instituendorum ludorum ab origine sua repetam,

Val. Max. 2, 4, 4:

Jubam in regno suo non locorum notitia adjuvet, non popularium pro rege suo virtus,

Sen. Ep. 71, 10; id. Ben. 7, 6, 3; id. Clem. 1, 3, 4.—Esp. with cujusque as antecedent:

in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum,

Cic. Off. 1, 33, 119 (v. II. D. 2. infra).— Abl.:

operam dare ut sua lex ipso scripto videatur niti,

Cic. Inv. 2, 49, 147 (cf. supra):

(Caesar reperiebat) ad Galbam propter justitiam prudentiamque suam totius belli summam deferri,

Caes. B. G. 2, 4:

credere, ad suum concilium a Jove deos advocari,

Sen. Q. N. 2, 42, 1.—

With predic. nom. as antecedent:

sapientissimi artis suae professores sunt a quibus et propria studia verecunde et aliena callide administrantur,

Val. Max. 8, 12, 1.—

With appositive noun.

With gram. subject as antecedent:

hoc Anaximandro, populari ac sodali suo, non persuasit,

Cic. Ac. 2, 37, 118:

vidit fortissimum virum, inimicissimum suum,

id. Mil. 9, 25:

(hic) fuit in Creta contubernalis Saturnini, propinqui sui,

id. Planc. 11, 27:

ut non per L. Crassum, adfinem suum... causam illam defenderit,

id. Balb. 21, 49:

ne cum hoc T. Broccho, avunculo, ne cum ejus filio, consobrino suo, ne nobiscum vivat,

id. Lig. 4, 11:

Caesar mittit ad eum A. Clodium, suum atque illius familiarem,

Caes. B. C. 3, 57.—

With object as antecedent:

Dicaearchum cum Aristoxeno, aequali et condiscipulo suo, omittamus,

Cic. Tusc. 1, 18, 41:

tres fratres optimos, non solum sibi ipsos, neque nobis, necessariis suis, sed etiam rei publicae condonavit,

id. Lig. 12, 36:

Varroni, quem, sui generis hominem,... vulgus extrahere ad consulatum nitebatur,

Liv. 22, 34, 2.—

With appositive noun as antecedent:

si P. Scipionem, clarissimum virum, majorumque suorum simillimum res publica tenere potuisset,

Cic. Phil. 13, 14, 29:

M. Fabi Ambusti, potentis viri cum inter sui corporis homines, tum ad plebem, etc.,

Liv. 6, 34, 5:

C. vero Fabricii, et Q. Aemilii Papi, principum saeculi sui, domibus argentum fuisse confitear oportet,

Val. Max. 4, 4, 3.—

In participial clauses.

The antecedent being the logical subject of the participle, and other than the principal subject:

credamus igitur Panaetio, a Platone suo dissentienti ( = qui dissentiebat),

Cic. Tusc. 1, 32, 79:

ea Sex. Roscium, expulsum ex suis bonis, recepit domum,

id. Rosc. Am. 10, 27:

diffidentemque rebus suis confirmavit,

id. Imp. Pomp. 9, 23:

Dejotarum ad me venientem cum omnibus copiis suis, certiorem feci, etc.,

id. Fam. 15, 4, 7; id. Cat. 4, 9, 18: si hominis et suis et populi Romani ornamentis amplissimi ( being greatly distinguished) causam repudiassem, id. Mur. 4, 8:

stupentes tribunos et suam jam vicem magis anxios quam, etc., liberavit consensus populi Romani,

Liv. 8, 35, 1; 22, 42, 8:

manet in folio scripta querela suo ( = quam scripsit),

Ov. F. 5, 224; cf. in abl. absol.:

et ipsis (hostibus) regressis in castra sua,

Liv. 22, 60, 9:

quibus (speculis) si unum ostenderis hominem, populus adparet, unaquaque parte faciem exprimente sua,

Sen. Q. N. 1, 5, 5.—

The logical subject of the participle, being also the principal subject:

sic a suis legionibus condemnatus irrupit in Galliam,

Cic. Phil. 10, 10, 21:

hunc agrum patres nostri, acceptum a majoribus suis ( = quem acceperant), perdiderunt,

id. Agr. 2, 31, 84:

ut in suis ordinibus dispositi dispersos adorirentur,

Caes. B. C. 3, 92: Appius, odium in se aliorum suo in eos metiens odio, haud ignaro, inquit, imminet fortuna, Liv. 3, 54, 3:

ipsa capit Condita in pharetra ( = quae condiderat) tela minora sua,

Ov. F. 2, 326; cf. in abl. absol.:

Sopater, expositis suis difficultatibus ( = cum exposuisset, etc.): Timarchidem... perducit,

Cic. Verr. 2, 2, 28, § 69:

Caesar, primum suo deinde omnium ex conspectu remotis equis, etc.,

Caes. B. G. 1, 25:

Campani, audita sua pariter sociorumque clade, legatos ad Hannibalem miserunt,

Liv. 25, 15, 1:

(Appius) deposito suo magistratu... domum est reductus,

id. 4, 24, 7; 3, 35, 9; 9, 10, 13; 9, 41, 9.—

The antecedent being the principal subject, not the logical subject of the participle:

M. Papirius dicitur Gallo, barbam suam (i.e. Papirii) permulcenti,... iram movisse,

Liv. 5, 41, 9: cum Gracchus, verecundia deserendi socios, implorantis fidem suam populique Romani, substitisset. id. 23, 36, 8; cf. in abl. absol.:

si sine maximo dedecore, tam impeditis suis rebus, potuisset emori,

Cic. Rab. Post. 10, 29; id. Mil. 14, 38; id. Planc. 21, 51; id. Clu. 14, 42:

ita (consul) proelio uno accidit Vestinorum res, haudquaquam tamen incruento milite suo (consulis),

Liv. 8, 29, 12; cf.

with antecedent to be supplied: Campani, cum, robore juventutis suae acciso, nulla (sc. eis) propinqua spes esset, etc.,

id. 7, 29, 7.—

In gerund. construction. ( a) With subject as antecedent:

mihi ipsa Roma ad complectendum conservatorem suum progredi visa est,

Cic. Pis. 22, 52.—

With object, the logical subjects of the gerund as antecedent:

cur iis persequendi juris sui... adimis potestatem?

Cic. Div. in Caecil. 6, 21:

si senatui doloris sui de me declarandi potestas esset erepta,

id. Sest. 23, 51:

nec tribunis plebis (spatium datur) sui periculi deprecandi,

Caes. B. C. 1, 5.—

With antecedent dependent on the gerund:

eamque rem illi putant a suum cuique tribuendo appellatam,

Cic. Leg. 1, 6, 19.—

As adjunct of a noun dependent on a subjectinf., with its logical subject as antecedent:

magnum Miloni fuit, conficere illam pestem nulla sua invidia?

Cic. Mil. 15, 40:

neque enim fuit Gabinii, remittere tantum de suo nec regis, imponere tantum plus suis,

his claim, id. Rab. Post. 11, 31:

Piso, cui fructum pietatis suae neque ex me neque a populo Romano ferre licuit,

id. Sest. 31, 68:

ei cujus magis intersit, vel sua, vel rei publicae causa vivere,

id. Off. 3, 23, 90:

sapientis est consilium explicare suum de maximis rebus,

id. Or. 2, 81, 333; id. Mil. 15, 41.—With logical subject understood:

totam Italiam suis colonis ut complere (sc. eis) liceat, permittitur,

Cic. Agr. 2, 13, 34:

maximum (sc. eis) solacium erit, propinquorum eodem monumento declarari, et virtutem suorum, et populi Romani pietatem,

id. Phil. 14, 13, 35.

Without gram. antec., one ' s, one ' s own.

Dependent on subject-inff.:

ejusdem animi est, posteris suis amplitudinem nobis quam non acceperit tradere, et memoriam prope intermortuam generis sui, virtute renovare,

Cic. Mur. 7, 16:

siquidem atrocius est, patriae parentem quam suum occidere,

id. Phil. 2, 13, 31:

miliens perire est melius quam in sua civitate sine armorum praesidio non posse vivere,

id. ib. 2, 44, 112: quanto est honestius, alienis injuriis quam suis commoveri, one ' s own, id. Verr. 2, 3, 72, § 169:

contentum suis rebus esse maximae sunt certissimaeque divitiae,

id. Par. 6, 51:

ut non liceat sui commodi causa nocere alteri,

id. Off. 3, 5, 23:

detrahere de altero sui commodi causa,

id. ib. 3, 5, 24:

suis exemplis melius est uti,

Auct. Her. 4, 1, 2:

levius est sua decreta tollere quam aliorum,

Liv. 3, 21. 5; 39, 5, 2;

29, 37, 11: satius est vitae suae rationes quam frumenti publici nosse,

Sen. Brev. Vit. 18, 3:

quanto satius est sua mala exstinguere quam aliena posteris tradere?

id. Q. N. 3, praef. 5:

cum initia beneficiorum suorum spectare, tum etiam exitus decet,

id. Ben. 2, 14, 2; 3, 1, 5:

Romani nominis gloriae, non suae, composuisse illa decuit,

Plin. 1, prooem. § 16.—With 1 st pers. plur., as indef. antecedent: cum possimus ab Ennio sumere... exemplum, videtur esse arrogantia illa relinquere, et ad sua devenire, to one ' s own = to our own, Auct. Her. 4, 1, 2.—

Without a subject-inf.:

omnia torquenda sunt ad commodum suae causae... sua diligenter narrando,

Cic. Inv. 1, 21, 30: ut in ceteris habenda ratio non sua (al. sui) solum, sed etiam aliorum, id. Off. 1, 39, 139:

erat Dareo mite ac tractabile ingenium, nisi suam naturam plerumque fortuna corrumperet (suam not referring to Dareo),

Curt. 3, 2, 17 MSS. (Foss, mansuetam). — With 1 st pers. plur., as indef. antecedent (cf. 1. supra):

non erit ista amicitia sed mercatura quaedam utilitatum suarum,

Cic. N. D. 1, 44, 122; cf.: pro suo possidere, II. A. 2. a. g; and Cic. Off. 2, 21, 73, II. A. 2. b. a; cf. also II. B. 1. a; II. B. 5. c.; II. B. 7. b.; II. C. 8. b. b infra.

With antec. in a previous sentence. Here ejus, eorum, earum are used for his, her, their, unless the clause is oblique in regard to the antecedent, i. e. the antecedent is conceived as the author of the statement.

In clauses dependent on a verbum sentiendi or dicendi, expressed or understood, referring to the grammatical or logical subject of the verb.

In infinitive clauses:

(Clodius) Caesaris potentiam suam potentiam esse dicebat,

Cic. Mil. 32, 88:

(Caelius) a sua (causa) putat ejus (i.e. Ascitii) esse sejunctam,

id. Cael. 10, 24:

ipsos certo scio non negare ad haec bona Chrysogonum accessisse impulsu suo (referring to ipsos),

id. Rosc. Am. 37, 107:

hostes viderunt,... suorum tormentorum usum spatio propinquitatis interire,

Caes. B. C. 2, 16:

docent, sui judicii rem non esse,

id. ib. 1, 13.—The reference of suus may be ambiguous, esp. if an infinitive is dependent on another:

hoc Verrem dicere ajebant, te... opera sua consulem factum, i.e. Verris, though grammatically it might refer to the subj. of aiebant,

Cic. Verr. 1, 10, 29:

(Ariovistus) dixit neminem secum sine sua pernicie contendisse,

Caes. B. G. 1, 36; cf. the context with, in all, eleven reflexive pronouns referring to four different antecedents (populus Romanus, Ariovistus, Caesar, nemo); cf.

also: occurrebat ei, mancam praeturam suam futuram consule Milone,

Cic. Mil. 9, 25; 32, 88; Liv. 3, 42, 2.—

Suus in a clause dependent on inf.:

scio equidem, ut, qui argentum afferret atque expressam imaginem suam (i.e. militis) huc ad nos, cum eo ajebat velle mitti mulierem,

Plaut. Ps. 2, 2, 55:

isti bonorum emptores arbitrantur, vos hic sedere qui excipiatis eos qui de suis (i.e. emptorum) manibus effugerint,

Cic. Rosc. Am. 52, 151:

Siculi venisse tempus ajebant ut commoda sua defenderem,

id. Div. in Caecil. 1, 3:

ut tunc tandem sentiret recuperanda esse quae prius sua culpa amissa forent,

Liv. 44, 8, 4. —

Ambiguous: velle Pompejum se Caesari purgatum, ne ea quae reipublicae causa egerit (Pompejus) in suam (i.e. Caesaris) contumeliam vertat (where suam might be referred to Pompejus),

Caes. B. C. 1, 8.—

In oblique clauses introduced by ut or ne, or clauses subordinate to such:

Cassius constituit ut ludi absente te fierent suo nomine,

Cic. Att. 15, 11, 2:

postulat ut ad hanc suam praedam tam nefariam adjutores vos profiteamini,

id. Rosc. Am. 2, 6:

Nasidius eos magnopere hortatur ut rursus cum Bruti classe, additis suis (i.e. Nasidii) auxiliis confligant,

Caes. B. C. 2, 3:

(regem) denuntiasse sibi ut triduo regni sui decederent finibus,

Liv. 42, 25, 12:

Sabinae mulieres, hinc patres, hinc viros orantes, ne parricidio macularent partus suos (i.e. mulierum),

id. 1, 13, 2:

Patron praecepit suis ut arma induerent, ad omne imperium suum parati,

Curt. 5, 11, 1.—With reflex. pron., referring to a different antecedent:

ad hanc (Laidem) Demosthenes clanculum adit, et ut sibi copiam sui faceret, petit,

Gell. 1, 8, 5. —

In subordinate clauses introduced by quin or quod:

(Dejotarus) non recusat quin id suum facinus judices,

Cic. Deiot. 15, 43; so id. ib. 4, 15;

16, 45: parietes hujus curiae tibi gratias agere gestiunt, quod futura sit illa auctoritas in his majorum suorum et suis sedibus,

id. Marcell. 3, 10:

quidni gauderet quod iram suam nemo sentiret?

Sen. Troad. 3, 13:

querenti quod uxor sua e fico se suspendisset,

Quint. 6, 3, 88;

and with intentional ambiguity: cum Proculejus quereretur de filio quod is mortem suam expectaret,

id. 9, 3, 68. —

In interrogative clauses:

si, quod officii sui sit, non occurrit animo, nihil umquam omnino aget,

Cic. Ac. 2, 8, 25:

ut non auderet iterum dicere quot milia fundus suus abesset ab urbe,

id. Caecin. 10, [p. 1825] 28:

donec sciat unisquisque quid sui, quid alieni sit,

Liv. 6, 27, 8:

rex ignarus, quae cum Hannibale legatis suis convenisset, quaeque legati ejus ad se allaturi fuissent,

id. 23, 39, 2:

postquam animadvertit quantus agminis sui terror esset,

id. 43, 19, 5. —

In a virtually oblique clause.

In final clause, introduced by ut, ne, or rel., referring to the subject of the purpose:

me a portu praemisit domum, ut haec nuntiem uxori suae,

Plaut. Am. 1, 1, 41:

quasi Appius ille Caecus viam muniverit, non qua populus uteretur, sed ubi impune sui posteri latrocinarentur, i. e. Appii,

Cic. Mil. 7, 17:

quae gens ad Caesarem legatos mise. rat, ut suis omnibus facultatibus uteretur,

Caes. B. C. 3, 80:

inde castra movent, ne qua vis sociis suis ab Romano exercitu inferri possit,

Liv. 43, 23, 5:

(Romani) Albam a fundamentis proruerunt, ne memoria originum suarum exstaret,

id. 26, 13, 16:

oppidani nuntios Romam, qui certiorem de suo casu senatum facerent, misere,

id. 6, 33, 7; cf.:

tanto intervallo ab hostibus consedit, ut nec adventus suus propinquitate nimia nosci posset, et, etc.,

Liv. 10, 20, 7:

Datames locum delegit talem ut non multum obesse multitudo hostium suae paucitati posset,

Nep. Dat. 7, 3:

quid si gubernator a diis procellas petat ut gratior ars sua periculo fiat?

Sen. Ben. 6, 25, 4. —

In other dependent clauses represented as conceived by an antecedent in the principal sentence:

Sulla, si sibi suus pudor ac dignitas non prodesset, nullum auxilium requisivit ( = negavit se defendi velle, si, etc.),

Cic. Sull. 5, 15:

Paetus omnes libros quos frater suus reliquisset mihi donavit ( = dixit se donare libros quos, etc.),

id. Att. 2, 1, 12:

non enim a te emit, sed, priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit ( = potitus est, ne, etc.),

id. Phil. 2, 37, 96:

Africanus, si sua res ageretur, testimonium non diceret,

id. Rosc. Am. 36, 3:

ille ipse (Pompejus) proposuit epistulam illam, in qua est Pro tuis rebus gestis amplissimis. Amplioribusne quam suis, quam Africani?

id. Att. 8, 9, 2:

spiritus dabat (Manlio) quod... vinculorum suorum invidiam dictator fugisset,

Liv. 6, 18, 4:

(Numa) Camenis eum lucum sacravit, quod earum ibi concilia cum conjuge sua Egeria essent,

id. 1, 21, 3:

adulescens deos omnis invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis pro suo animo atque illius erga se esset,

id. 26, 50, 4 (cf. D. 1. a. infra).

In the place of ejus.

In clauses virtually oblique, but with indicative, being conceived by the antecedent (hence suus, not ejus), but asserted as fact by the author (hence indicative, not subjunctive):

Cicero tibi mandat ut Aristodemo idem respondeas, quod de fratre suo (Ciceronis) respondisti,

Cic. Att. 2, 7, 4:

oriundi ab Sabinis, ne, quia post Tatii mortem ab sua parte non erat regnatum, imperium amitterent, sui corporis creari regem volebant,

Liv. 1, 17, 2:

C. Caesar villam pulcherrimam, quia mater sua aliquando in illa custodita erat, diruit,

Sen. Ira, 3, 21, 5:

Philemonem, a manu servum, qui necem suam per venenum inimicis promiserat, non gravius quam simplici morte punivit,

Suet. Caes. 74; cf.:

quomodo excandescunt si quid e juba sua decisum est,

Sen. Brev. Vit. 12, 3.—

To avoid ambiguity:

petunt rationes illius (Catilinae) ut orbetur consilio res publica, ut minuatur contra suum (i.e. Catilinae) furorem imperatorum copia (instead of ejus, which might be referred to res publica),

Cic. Mur. 39, 83:

equites a cornibus positos, cum jam pelleretur media peditum suorum acies, incurrisse ab lateribus ferunt,

Liv. 1, 37, 3.—

Colloquially and in epistolary style suus is used emphatically instead of ejus, with the meaning own, peculiar: deinde ille actutum subferret suus servus poenas Sosia, his own slave (opp. Mercury, who personates Sosias), Plaut. Am. 3, 4, 19: mira erant in civitatibus ipsorum furta Graecorum quae magistratus sui fecerant, their own magistrates ( = ipsorum), Cic. Att. 6, 2, 5:

in quibus (litteris Bruti) unum alienum summa sua prudentia (est), ut spectem ludos suos,

his peculiar prudence, id. ib. 15, 26, 1; so,

quod quidem ille (Nero) decernebat, quorumdam dolo ad omina sui exitus vertebatur,

Tac. A. 16, 24; cf. II. A. 1. b and g; II. A. 2. a. b; II. B. 3.—

Without particular emphasis (mostly ante- and post-class. and poet.):

tum erit tempestiva cum semen suum maturum erit,

Cato, R. R. 31:

vitis si macra erit, sarmenta sua concidito minute,

id. ib. 37:

qui sic purgatus erit, diuturna valetudine utatur, neque ullus morbus veniet, nisi sua culpa,

id. ib. 157:

Cimon in eandem invidiam incidit quam pater suus,

Nep. Cim. 3, 1:

id qua ratione consecutus sit (Lysander) latet. Non enim virtute sui exercitus factum est, etc.,

id. Lys. 1, 2:

ipse sub Esquiliis, ubi erat regia sua, Concidit,

Ov. F. 6, 601:

quodque suus conjux riguo collegerat horto, Truncat olus foliis,

id. M. 8, 646; so id. ib. 15, 819.

In partic.

As substt.

sui, suorum, m., his, their (etc.) friends, soldiers, fellow-beings, equals, adherents, followers, partisans, posterity, slaves, family, etc., of persons in any near connection with the antecedent.

(Corresp. to the regular usage, I. A. B. C.) Cupio abducere ut reddam (i.e. eam) suis, to her family, friends, Ter. Eun. 1, 2, 77; cf. id. ib. 1, 2, 66:

cum animus societatem caritatis coierit cum suis, omnesque natura conjunctos suos duxerit,

fellow-beings, Cic. Leg. 1, 23, 60:

mulier ingeniosa praecepit suis omnia Caelio pollicerentur,

her slaves, id. Cael. 25, 62:

quo facilius et nostras domos obire, et ipse a suis coli possit,

his friends, id. ib. 7, 18:

qua gratiam beneficii vestri cum suorum laude conjungant,

their family, id. Agr. 2, 1, 1:

vellem hanc contemptionem pecuniae suis reliquisset,

to his posterity, id. Phil. 3, 6, 16:

cum divisurum se urbem palam suis polliceretur,

his partisans, id. ib. 13, 9, 19:

Caesar, cohortatus suos, proelium commisit,

Caes. B. G. 1, 25; so,

Curio exercitum reduxit, suis omnibus praeter Fabium incolumibus,

id. B. C. 2, 35:

Caesar receptui suorum timens,

id. ib. 3, 46:

certior ab suis factus est, praeclusas esse portas,

id. ib. 2, 20:

omnium suorum consensu, Curio bellum ducere parabat,

id. ib. 2, 37: so,

Pompejus suorum omnium hortatu statuerat proelio decertare,

id. ib. 3, 86:

Caesar Brundisium ad suos severius scripsit,

to his officers, id. ib. 3, 25:

naviculam conscendit cum paucis suis,

a few of his followers, id. ib. 3, 104:

multum cum suis consiliandi causa secreto praeter consuetudinem loqueretur,

id. ib. 1, 19:

nupsit Melino, adulescenti inprimis inter suos et honesto et nobili,

his equals, associates, Cic. Clu. 5, 11:

rex raptim a suis in equum impositus fugit,

his suite, Liv. 41, 4, 7:

subsidio suorum proelium restituere,

comrades, id. 21, 52, 10:

feras bestias... ad opem suis ferendam avertas,

their young, id. 26, 13, 12:

abstulit sibi in suos potestatem,

his slaves, Sen. Ira, 3, 12, 6:

Besso et Nabarzani nuntiaverant sui regem... interemptum esse,

their fellow - conspirators, Curt. 5, 12, 14. — Very rarely sing.:

ut bona mens suis omnibus fuerit. Si quem libido abripuit, illorum eum, cum quibus conjuravit, non suum judicet esse,

Liv. 39, 16, 5.—