Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

rudīmentum

  • 1 rudimentum

    rudimentum, i, n. apprentissage, noviciat, rudiments, essais, début dans une carrière.    - juventutem nostram pro militari rudimento adsuefacere libidini praetorum, Liv. 21, 3: (nous devons) pour l'apprentissage de la vie militaire habituer nos jeunes gens aux caprices des généraux.    - rudimentis militiae imbutus, Vell. 2, 129, 2: qui a fait ses premières armes.    - ut sub militia patris tirocinii rudimenta deponeret, Just. 9, 1, 8: pour terminer dans l'armée de son père l'apprentissage du métier des armes.    - prima rhetorices rudimenta, Quint. 2, 5, 1: les premiers éléments de la rhétorique.    - Protogenis rudimenta, Petr. 83, 1: les premiers ouvrages de Protogène.    - civilium officiorum rudimentis regem Archelaum defendit, Suet. Tib. 8: pour son apprentissage des devoirs civils, il défendit le roi Archelaüs.    - prima pueritiae rudimenta in domo Epaminondae deposuit, Just. 7, 5, 3: les premières leçons de son enfance, il les reçut dans la maison d'Epaminondas.
    * * *
    rudimentum, i, n. apprentissage, noviciat, rudiments, essais, début dans une carrière.    - juventutem nostram pro militari rudimento adsuefacere libidini praetorum, Liv. 21, 3: (nous devons) pour l'apprentissage de la vie militaire habituer nos jeunes gens aux caprices des généraux.    - rudimentis militiae imbutus, Vell. 2, 129, 2: qui a fait ses premières armes.    - ut sub militia patris tirocinii rudimenta deponeret, Just. 9, 1, 8: pour terminer dans l'armée de son père l'apprentissage du métier des armes.    - prima rhetorices rudimenta, Quint. 2, 5, 1: les premiers éléments de la rhétorique.    - Protogenis rudimenta, Petr. 83, 1: les premiers ouvrages de Protogène.    - civilium officiorum rudimentis regem Archelaum defendit, Suet. Tib. 8: pour son apprentissage des devoirs civils, il défendit le roi Archelaüs.    - prima pueritiae rudimenta in domo Epaminondae deposuit, Just. 7, 5, 3: les premières leçons de son enfance, il les reçut dans la maison d'Epaminondas.
    * * *
        Rudimentum, rudimenti. Les premiers enseignements et instructions qu'on baille à gents rudes, et qui ne scavent encore rien, Esbauchement, Coup d'essay, Project, Apprentissage.
    \
        Dura rudimenta. Virgil. Difficiles.
    \
        Rudimentum lucis. Plin. Commencement de vie.
    \
        Rudimentum ponere. Cic. Faire son apprentissage.

    Dictionarium latinogallicum > rudimentum

  • 2 rudīmentum

        rudīmentum ī, n    [1 rudis], a first attempt, trial, essay, beginning, commencement: primum puerilis regni, L.—Of military service: belli Dura rudimenta, V.: rudimentum adulescentiae posuisse, to have passed his novitiate, L.
    * * *
    first lesson(s); early training

    Latin-English dictionary > rudīmentum

  • 3 rudimentum

    rŭdīmentum, i, n. [1. rudis], a first attempt, trial, or essay; a beginning, commencement in any thing (not ante-Aug.; cf. tirocinium).
    I.
    Most usual as milit. t. t.:

    militare,

    Liv. 21, 3; plur.:

    rudimentis militiae imbutus,

    the elements, Vell. 2, 129, 2:

    dura belli,

    Verg. A. 11, 157: rudimenta adulescentiae ponere, to lay down the rudiments, complete the first beginnings, pass one ' s novitiate, Liv. 31, 11 fin.; cf.:

    sub militiā patris tirocinii rudimenta deposuit,

    Just. 9, 1, 8.—
    II.
    In other things:

    rudimentum primum puerilis regni,

    Liv. 1, 3; cf. Quint. 1, 8, 15:

    prima rhetorices rudimenta,

    the first principles, rudiments, id. 2, 5, 1; cf. Suet. Aug. 64:

    vidi Protogenis rudimenta cum ipsius naturae veritate certantia,

    Petr. 83, 1:

    civilium officiorum rudimentis regem Archelaum defendit,

    Suet. Tib. 8:

    ponere,

    id. Ner. 22:

    prima pueritiae rudimenta deponere,

    Just. 7, 5, 3 (cf. supra, I.).

    Lewis & Short latin dictionary > rudimentum

  • 4 rudimentum

    rudīmentum, ī n. [одного корня с rudis I и erudio ]
    1) начало, первооснова ( rhetorĭcēs Su)
    2) первая проба, первый опыт, начатки, подготовка (r. militare L; rudimenta belli L)
    prima rudimenta alicujus rei ponere L — попробовать свои силы в чём-л.
    accipĭte r., post experimentum Ap — послушайте (сначала) общий очерк, после чего (будет дано) завершение
    3) эскиз, набросок ( Protogenis Pt)

    Латинско-русский словарь > rudimentum

  • 5 rudimentum

    rudīmentum, ī, n. (zu rudis, e-rudio), der erste Anfang, der erste Unterricht in einer Kunst, die Übungsschule, Vorschule, der erste Versuch, die erste Probe in etw., a) übh.: primum regni puerilis, Liv.: prima rudimenta rhetorices, Anfangsgründe, Quint.: turpe, Ov.: r. ponere, deponere, ablegen, durchmachen, Suet. u. Iustin.: cuius (Achillis) rudimenta formaverit Centaurus (Chiron), Stat.: ad fovenda vitae atque lucis rudimenta (die ersten Keime) praesto est, Gell. – b) im Kriegsdienste, r. militare, Liv.: rudimenta militiae, Vell.: dura rudimenta belli, Verg.: magnorum praefectorum et ducum haec incrementa sunt et rudimenta, Pflanz- u. Übungsschule, Curt.: r. adulescentiae ponere, seine ersten Jugendkräfte versuchen, Liv.: sub militia patris rudimenta tirocinii deponere, Iustin. – / Nbf. rudīmen, Gloss. IV, 397, 18 u. V, 612, 6.

    lateinisch-deutsches > rudimentum

  • 6 rudimentum

    rudīmentum, ī, n. (zu rudis, e-rudio), der erste Anfang, der erste Unterricht in einer Kunst, die Übungsschule, Vorschule, der erste Versuch, die erste Probe in etw., a) übh.: primum regni puerilis, Liv.: prima rudimenta rhetorices, Anfangsgründe, Quint.: turpe, Ov.: r. ponere, deponere, ablegen, durchmachen, Suet. u. Iustin.: cuius (Achillis) rudimenta formaverit Centaurus (Chiron), Stat.: ad fovenda vitae atque lucis rudimenta (die ersten Keime) praesto est, Gell. – b) im Kriegsdienste, r. militare, Liv.: rudimenta militiae, Vell.: dura rudimenta belli, Verg.: magnorum praefectorum et ducum haec incrementa sunt et rudimenta, Pflanz- u. Übungsschule, Curt.: r. adulescentiae ponere, seine ersten Jugendkräfte versuchen, Liv.: sub militia patris rudimenta tirocinii deponere, Iustin. – Nbf. rudīmen, Gloss. IV, 397, 18 u. V, 612, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > rudimentum

  • 7 rudimentum

    s.
    rudimentum.

    Nuevo Diccionario Inglés-Español > rudimentum

  • 8 rudimentum

    мед.сущ. рудимент; зачаток

    Англо-русский медицинский словарь > rudimentum

  • 9 rudimentum

    первый опыт, начало: rudimenta militiae (1. 1 C. 12, 46).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > rudimentum

  • 10 rudimentum

    رَدِيْم

    English-Arabic Medical Dictionary > rudimentum

  • 11 rudimentum

    [\rudimentumot, \rudimentuma] rég. 1. él. рудимент;
    2. (alapismeretek) основы

    Magyar-orosz szótár > rudimentum

  • 12 rudimentum

    Fachwörterbuch Medizin Englisch-Deutsch > rudimentum

  • 13 rudimentum

    잔유물

    English-Korean animal medical dictionary > rudimentum

  • 14 rudimentum

    trial, attempt, essay.

    Latin-English dictionary of medieval > rudimentum

  • 15 رديم الناتىء الغمدي

    rudimentum processus vaginalis

    Arabic-English Medical Dictionary > رديم الناتىء الغمدي

  • 16 Probe

    Probe, I) Prüfung, Versuch, die Beschaffenheit einer Sache oder Person zu untersuchen: probatio (Prüfung in bezug auf die Tüchtigkeit). – tentatio. tentamen (Versuch im allg.). – experimentum (Versuch, um zu einer Erfahrung zu gelangen). – periculum (mit einem gewissen Risiko verbundener Versuch). – eine Probe mit etwas machen, experimentum alcis rei capere; periculum alcis rei od. in alqa re facere; alqd tentare od. experiri od. periclitari: eine Probe mit etw. an jmd. machen, alqd experiri in alqo: die Pr. wird es lehren, experiendo scies: jmd. od. etw. auf die Pr. stellen (od. setzen), alcis od. alcis rei periculum facere; alqm od. alqd tentare od. experiri od. periclitari od. experiri et periclitari. – die Pr. halten, usu od. re probari: die Pr. nicht halten, re non probari. – II) Beweis, Kennzeichen für etw., und zwar: a) tätlicher: specimen (sichtbares Kennzeichen; bei den Alten niemals im Plur. gebraucht). – documentum sui (Beweis seiner Tüchtigkeit). – rudimentum. tirocinium (erster Beweis seiner Geschicklichkeit in einer erlernten Kunst etc.). – Pr. ablegen, rudimentum od. tirocinium ponere; documentum sui dare: Pr. von etw. ablegen, geben, specimen alcis rei dare: significationem alcis rei facere (übh. etw. an den Tag legen, z.B. probitatis). – b) sächlicher, Muster etc.: exemplum (z.B. mercis).

    deutsch-lateinisches > Probe

  • 17 ramentum

    rāmentum, i, n. (surtout au plur. ramenta, ōrum), n. raclure, limure, broutilles, parcelles.    - arch. rāmenta, ae, f., Plaut. Bacch. 3, 4, 15; 3, 4, 23; Plaut. Rud. 4, 3, 77; Non. 223, 3.    - [*radmentum, rudimentum, rado].    - ramenta ferri, Lucr.: limaille de fer.    - ramenta (ligni), Plin. Col.: copeaux.    - ramenta fluminum, Plin.: sable, gravier.    - sulphuratum ramentum, Mart. 10, 3: allumette.    - patri omne (aurum) cum ramento reddidi, Plaut. Bacch. 4, 4, 29: j'ai tout rendu à mon père jusqu'à la dernière obole.
    * * *
    rāmentum, i, n. (surtout au plur. ramenta, ōrum), n. raclure, limure, broutilles, parcelles.    - arch. rāmenta, ae, f., Plaut. Bacch. 3, 4, 15; 3, 4, 23; Plaut. Rud. 4, 3, 77; Non. 223, 3.    - [*radmentum, rudimentum, rado].    - ramenta ferri, Lucr.: limaille de fer.    - ramenta (ligni), Plin. Col.: copeaux.    - ramenta fluminum, Plin.: sable, gravier.    - sulphuratum ramentum, Mart. 10, 3: allumette.    - patri omne (aurum) cum ramento reddidi, Plaut. Bacch. 4, 4, 29: j'ai tout rendu à mon père jusqu'à la dernière obole.
    * * *
        Ramentum, ramenti. Plin. Toute maniere de raclure, ou ratissure, ou raboture.

    Dictionarium latinogallicum > ramentum

  • 18 condisco

    con-disco, didicī, —, ere
    2) научиться, выучиться, приучиться (aliquid H; sapientiae rudimentum meditari Ap),

    Латинско-русский словарь > condisco

  • 19 loquitor

    ātus sum, ārī [intens. к loquor ]
    2) болтать (primum sapientiae rudimentum — l. dediscere Ap)

    Латинско-русский словарь > loquitor

  • 20 pono

    pōno, posuī, positum, ere (zsgzg. aus po [= ἀπό] u. sino, dah. auch die Kürze des o im Perf. u. Sup.), niederlassen= legen, setzen, stellen, hinlegen, hinsetzen, hinstellen, aufstellen (griech. τίθημι), konstr. m. Advv. des Ortes, mit in u. Abl. (unklass. mit in u. Akk.), mit ad, ante, sub, super u.a. Praepp., poet. u. nachaug. m. bl. Abl., und absol. (d.h. ohne Angabe des Ortes), I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: α) lebl. Objj.: hic verbenas ponite, Hor. – litteras in sinu, in den B. stecken, Liv. fr.: anulum in sede regia, Curt.: speculum in cathedra, Phaedr.: sacra in mensa penatium ordine, Naev. fr.: coronam in caput, Gell.: oleas in solem biduum, Cato: stipitem in flammas, Ov.: in naves putidas commeatum, Cato fr.: cortinam plumbeam in lacum, Cato. – gladium ad caput (zu Häupten), Sen. – caput (Ciceronis) inter duas manus in rostris, Liv. fr.: caput alcis ante regis pedes, corpus ante ipsum, Curt. – ubicumque posuit vestigium, Cic.: vestigia in locuplete domo, Hor.; u. im Bilde, quācumque ingredimur, vestigium in aliqua historia ponimus, Cic. – pedem ubi ponat in suo (regno) non habet, Cic.; u. im Bilde, quod autem sapientia pedem ubi poneret non haberet, Cic. – p. genu, die Knie niederlassen, auf die K. fallen, niederknien, Ov., Sen. rhet., Curt. u.a. (s. Mützell Curt. 4, 6 [28], 28). – p. oscula in labellis, Prop., oscula genis, Stat. – p. scalas, ansetzen, anlegen, Caes. – ne positis quidem, sed abiectis poculis, Curt. – hastā positā pro aede Iovis Statoris, aufgesteckt (bei einer Versteigerung), Cic. – β) persönl. Objj.: posito (sanft niedergesetzt) magis rege, quam effuso (abgeworfen), Curt. – in senatu sunt positi, Cic. fr.: positi vernae circa Lares, Hor. – p. sese in curulibus sellis, Flor. – b) ein Gerät setzen, hinstellen, aufstellen, mensam, Hor.: sellam iuxta, Sall.: in tabernaculo sellam auream, Nep.: mensas totis castris, Curt.: alci mensas exstructas dapibus, Ov.: mensam prandendi gratiā, Val. Max. – p. casses, Ov. – c) hinlagern, hinstrecken, artus in litore, Verg.: corpus in ripa, Ov.: se toro, Ov.: positus inter cervicalia minutissima, Petron.: Giton super pectus meum positus, Petron.: somno positae, im Schl. hingelagert, Verg.: sic positum (vitulum) in clauso linquunt, Verg. – und auf das Totenbett hinlegen, hinbetten, toro componar positaeque det oscula frater, Ov. met. 9, 504. – u. einen Leichnam, Gebeine beisetzen, corpus, Lucr. u. ICt.: alqm, Corp. inscr. Lat. 8, 434 u. 452: alqm patriā terrā, Verg.: ossa collecta in marmorea domo, Tibull.: ossa collata in urnam auream in foro quod aedificavit sub columna posita sunt, Eutr.; vgl. Goßrau Verg. Aen. 2, 644. – d) jmdm. zu Ehren eine Bildsäule usw. aufstellen, alci statuam, Nep.: columnam Duillio in foro, Quint.: imaginem tyrannicidae in gymnasio, Quint. – bes. (wie τιθέναι) einer Gottheit als Weihgeschenk aufstellen, niederlegen, weihen, donum ex auro in aede Iovis, Liv.: coronam auream in Capitolio donum, Liv.: ex praeda tripodem aureum Delphis, Nep.: serta, Ov.: sectos fratri capillos (als Totenopfer), Ov.: poet., vota, weihen, Prop. Vgl. die Auslgg. zu Hor. carm. 3, 26, 6. Prop. 2, 11, 27. – e) etw. beim Spiele, beim Wetten als Preis setzen, einsetzen, provocat me in aleam, ut ego ludam: pono pallium, ille suum anulum opposuit, Plaut.: p. pocula fagina, Verg. – u. etwas zum Pfande setzen, meam esse vitam hic pro te positam pigneri, verpfändet, Plaut. capt. 433. – übtr. = aussetzen, caput periculo, Plaut. capt. 688. – f) als t. t. der Rechenkunst: p. calculum, τών ψηφον τιθέναι, die Rechensteinchen aufs Brett setzen, einen Ansatz machen, eine Berechnung anstellen, ut diligens ratiocinator calculo posito videt, Colum.: ponatur calculus, adsint cum tabula pueri, Iuven. – dah. im Bilde, cum imperio c. p., sich berechnen, Rechnung ablegen, Plin. pan.: cum alqa re parem calculum ponere, etwas gleichmachen, Plin. ep.: bene calculum ponere, die Sache wohl in Betrachtung ziehen, reiflich überlegen, Petron.: ebenso omnes, quos ego movi, in utraque parte calculos pone etc., Plin. ep. – g) als milit. t. t., eine Mannschaft, einen Befehlshaber mit einer Mannschaft irgendwohin legen, irgendwo aufstellen, praesidium ibi, Caes.: duas legiones in Turonis ad fines Carnutum, Caes.: legionem tuendae orae maritimae causā, Caes.: insidias contra alqm, Cic.: centuriones in statione ad praetoriam portam, Caes.: custodias circa portas, Liv. – h) jmd. an einem entfernten Orte niedersetzen, wohin versetzen, pone me ubi etc., pone sub curru solis in terra etc., Hor.: p. in aethere, Ov.: alqm in caelo, Iustin., in astris, Hyg.: modo me Thebis modo ponit Athenis, Hor. – i) eine Bekanntmachung öffentlich aufstellen, anschlagen, erlassen, edictum, Tac. ann. 1, 7: positis propalam libellis, durch öffentliche Anschläge, ibid. 4, 27. – k) schriftlich hinsetzen, α) übh.: signa novis praeceptis, sich die n. L. anmerken, niederschreiben (ὑποσημειοῦσθαι), Hor. sat. 2, 4, 2. – β) anführen, verba eius haec posuit, Gell. 6 (7), 9, 12: et ipsos quidem versus in libro, quo dixi positos, legat, Gell. 6 (7), 16, 3: ex quibus unum (testimonium), quod prae manibus est, ponemus, Gell. 5, 13, 3. – l) im Partic. Perf. Pass. positus, a, um, α) hingelegt, hingefallen, p. nix, Hor.: positae pruinae, Prop.: p. ros, p. carbunculus, Plin. – β) v. Örtlichkeiten = situs, wo gelegen, liegend, befindlich, Roma in montibus posita, Cic.: Delos in Aegaeo mari p., Cic.: portus ex adverso urbi p., Liv.: tumulus opportune ad id p., Liv.

    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, stellen, pone ante oculos laetitiam senatus, Cic.: alqd p. paene in conspectu, Cic.: alqd sub uno aspectu, Cic. – in ullo fortunae gradu positus, v. Pers., Curt.: haud multum infra magnitudinis tuae fastigium positus (Parmenio), Curt.: artes infra se positae, Hor. – caput suum p. periculo, in G. geben, Plaut. – ponendus est ille ambitus, non abiciendus, ihren ruhigen Gang bis zu Ende nehmen lassen, Cic. – b) jmd. od. etw. in irgendeinen Zustand setzen, bringen, alqm eodem ponere et parare, gleich daneben stellen u. vergleichen, Plaut.: alqm in crimen populo atque infamiam, jmdm. verleumderische Nachrede beim Volke zuziehen (v. einem Versprechen), Plaut.: alqm p. in gratia ( selten in gratiam) apud alqm, Cic.: alqm in culpa et suspicione, schuldig u. verdächtig machen, Cic.: in laude positum esse, im Besitze des Ruhmes sein, Cic. – c) etw, in etw. od. jmd. setzen, auf etw. bauen, -beruhenlassen, omnem spem salutis in virtute, Caes.: in Pompeio omnem spem otii, Cic.: unum communis salutis auxilium in celeritate, Caes. – sed quoniam tantum in ea arte ponitis (so viel gebt, so großes Gewicht legt), videte, ne etc., Cic.: u. so multum in suorum misericordia p., Curt. – dah. im Passiv, positum esse in alqa re = auf etw. beruhen, begründet sein, sich stützen, ankommen, in spe, Cic.: in alcis liberalitate, Cic. – d) eine Zeit od. eine Tätigkeit usw. auf etw. verwenden, totum diem in consideranda causa, Cic.: Quintilem (mensem) in reditu, Cic. – omnem curam in siderum cognitione, Cic.: totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione, Cic.: se totum in contemplandis rebus, versenken, Cic. – e) etw. od. jmd. unter eine Klasse setzen, rechnen, zählen, alqd in vitiis, Nep.: mortem in malis, Cic.: alqm inter veteres, Hor.: inter quos me ipse dubia in re poni malim, Liv. 29, 25, 2: si medicus me inter eos, quos perambulat, ponit, mich unter seine Patienten rechnet, Sen. de ben. 6, 16, 6. – u. gleichs. in eine Rubrik setzen, etwas für das u. das ansehen, halten, alqd in laude, in magna laude, Cic.: alqd in beneficii loco, Cic.: Africam in tertia parte. Sall.: id C. Norbano in nefario crimine atque in fraude capitali, Cic.: hoc metuere, alterum in metu non p., für bedenklich halten, Poet. b. Cic. ad Att. 12, 51, 3; 14, 21, 3; top. 55: haud in magno discrimine ponere, kein großes Gewicht darauf legen, Liv.: ponere in dubio (in Zweifel stellen), utrum... an, Liv.: id ne pro certo ponerem (für gewiß annehmen), Piso effecit, Liv.: alqm alci in aequo ponere, jmdm. gleichstellen, Liv. – und wie θέσθαι m. dopp. Acc. u. im Passiv m. dopp. Nom. = jmd. od. etwas ansehen, halten für usw., p. alqm principem, Cic. u. Nep.: quae omnia infamia ponuntur, Nep.: nemo ei par ponitur, Nep. – f) etw. schriftl. setzen, hersetzen, hinsetzen, anführen, äußern, bemerken, sagen, ipsa enim (verba), sicut Messalae, posui, Suet.: quapropter tanta in re ipsius Heminae verba ponam, Plin.: de arrogatione me dixeram aliqua positurum, Vopisc.: cuius pauca exempla posui, Cic.: p. inter causas suffragationis suae, Suet.: ut paulo ante posui, Cic.: ponam in extremo quid sentiam, Cic.: hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit, Cic.: quod nunc communiter in sepultis ponitur, ut humati dicantur, Cic.: cum in eis haec posuisset, Nep.: quam (epistulam) ipsam melius est ponere, quam de ea plurimum dicere, Vopisc.: ponere vocabulum malā significatione, Donat. – dah. ponor ad scribendum, man setzt mich (meinen Namen) bei Abfassung der Senatsbeschlüsse mit hin, Cic. ep. 9, 15, 4.

    II) prägn.: A) schaffend legen, setzen, hinsetzen, aufstellen, aufführen, errichten, anlegen, gründen, 1) eig.: a) v. Bau-, Werkmeister usw.: fundamenta, ICt.: tropaeum, Nep.: opus, Ov.: aras, templa, Verg.: moenia Troiae, Ov.: urbem, Verg.: castella, Tac.: Byzantium in extrema Europa, Tac.: in ipso cubiculo poni tabernaculum iussit, das Badezelt aufschlagen, Sen. – als milit. t. t., p. castra (ein Lager aufschlagen) in proximo colle, Caes., loco iniquo, Caes., sub radicibus montis, ad amnem, Curt. – p. munimenta manu, Curt. – b) v. Künstler (Bildhauer, Maler), setzen, anbringen, darstellen, Orphea in medio silvasque sequentes, Verg.: ponere totum nescire, ein Ganzes hinstellen, darstellen, Hor. – si Venerem Cous nusquam posuisset Apelles, Ov. – hic saxo, liquidis ille coloribus sollers nunc hominem ponere, nunc deum, Hor. – c) v. Dichter, hinstellen, darstellen, nec ponere lucum artifices, Pers. 1, 70; vgl. pone Tigellinum, führe (dem Zuhörer) naturgetreu vor, Iuven. 1, 155.

    2) übtr.: a) übh. legen, setzen, quorum omnium virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aqua ponitis, Cic.: his fundamentis positis consulatus tui, Cic.: ponere initia male, Cic.: ponere spem, seine Hoffnung darauf setzen, m. folg. Acc. u. Infin., Plaut. capt. 957. – b) feststellen, aufstellen, bestimmen, leges in conviviis, Cic.: iura p. (griech. νομοθετειν), Prop.: festos laetosque ritus, Tac.; vgl. mores viris et moenia, Verg.: p. pretium, einen Preis bestimmen, auswerfen, Sen.: u. so huic signo milia centum, den Preis von 100000, Hor.: p. praemium, eine Belohnung aufstellen, auswerfen, verheißen, Sall., Liv. u.a. (s. Drak. Liv. 39, 17, 1): Olympiada, eine Ol. ansetzen, festsetzen, Cic. – p. alci od. alci rei nomen ( wie ονομα θειναί τινι), einen Namen gleichs. feststellen, beilegen, Cic. u.a. – p. rationem, Rechnung aufstellen, ablegen, Suet.; vgl. p. rationem cum Orco, Rechnung halten mit usw., Cic. – c) als feststehend aufstellen, annehmen, behaupten (nicht »voraussetzen«, s. Jordan Cic. Caecin. 32. p. 195), duo genera ponunt, deorum alterum, alterum hominum, Cic.: alii elementa novem posuerunt, Quint.: sed positum sit primum nosmet ipsos commendatos esse nobis, Cic. – m. dopp. Acc., als das u. das annehmen, vitae brevis signa raros dentes, Plin.: im Passiv m. dopp. Nom., si ponatur adulter caecus, aleator pauper, Quint. – d) ein Thema zur Besprechung stellen, aufstellen, bestimmen, quaestiunculam, Cic.: quaestionem, Phaedr. u. Sen.: p. aliquid, ad quod audiam, volo, Cic.: materia, in qua ponitur tibicen, qui etc., Quint. – u. absol. = eine oder die Frage stellen, ponere iubebam, de quo quis audire vellet, Cic.: p. an etc., Sen. – e) jmd. in ein Amt, in eine Würde, Stellung (als Aufseher, Richter, Kläger) setzen, aufstellen, einsetzen, anstellen, alci custodem, Caes.: alci accusatorem, Cael. in Cic. ep.: satis idoneum officii sui iudicem, Cic. – u. m. dopp. Acc., alqm custodem in frumento publico, Cic.: alqm imperatorem Numidis, Sall.: alqm principem in bello, Nep. – m. super u. Akk., super armamentarium positus, Curt. 6, 7 (27), 22: puer super hoc positus officium, Petron. 56, 8.

    B) zum Genießen eine Speise, ein Getränk auftragen, vorsetzen (klass. apponere), globos melle unguito, papaver infriato, ponito, Cato: p. pavonem, merulas, Hor.: p. unctum, einen Leckerbissen, Hor.: invitas ad aprum, ponis mihi porcum, Mart.: ceteris vilia et minuta ponebat, Plin. ep.: da Trebio, pone ad Trebium, Iuven. – vinum, Petron.: merum in gemma, Ov.: quis posuit secretam in auro dapem? Sen.: alci venenum cum cibo, Liv.: alci in patina liquidam sorbitionem, Phaedr.

    C) als t. t. des Landbaues: 1) pflanzend usw. setzen, einsetzen, stecken, piros, Verg.: arborem, Hor.: vitem, Colum.: vitem ordine, Ambros. – semina (Pflanzen), Verg.: panicum et milium, Colum. – 2) eine Frucht zur Aufbewahrung hinlegen, einlegen (klass. reponere), p. in horreis, Pallad.: sorba lecta duriora et posita, Pallad. D) als publiz. t. t., etw. irgendwo zur Verwahrung niederlegen, hinterlegen, tabulas testamenti in aerario, Caes. b. c. 3, 108, 4: compositio publicis bibliothecis posita, Scrib. Larg. 97: pecuniam apud tutorem, ICt.: apparatum sive impensam in publico, ICt.

    E) als t. t. der Geschäftssprache, ein Kapital auf Zinsen anlegen (vgl. die Auslgg. zu Hor. epod. 2, 70 u. zu Hor. ep. 1, 18, 111), pecuniam in praedio, Cic., apud alqm, Cic.: pecuniam kalendis, Hor.: dives positis in fenore nummis, Hor. – übtr., otia recte, Hor.: beneficium apud alqm, bene apud alqm, Cic.: munus bene apud alqm, Liv.

    F) als t. t. der Toilettensprache, das Haar legen, zurechtlegen, ordnen, p. comas in statione, Ov.: positi sine lege et sine arte capilli, Ov.: ponendis in mille modos perfecta capillis, Ov.

    G) eine Aufregung in der Natur sich legen machen (Ggstz. tollere), tollere seu ponere vult freta (v. Windgott Notus), Hor.: magnos cum ponunt aequora motus, Prop. – dah. refl., ponere, sich legen, v. Winden, Verg., Ov. u. Gell. (s. Goßrau Verg. Aen. 7, 27): u. so auch positi flatus, Min. Fel.

    H) niederlegen, von sich legen, fortlegen, ablegen, weglegen, ab-, wegwerfen (Ggstz. sumere), 1) eig.: a) übh.: velamina de tenero corpore, Ov.: e corpore pennas, Ov.: librum de manibus, Cic. – vestem, tunicam, Cic.: sarcinam, Petron.: barbam, Suet.: insignia morbi, fasciolas, cubital, focalia, Hor.: librum, aus der Hand legen, Cic.: semen, Verg.: coronam luctus gratiā, Cic.: nec sumit aut ponit secures arbitrio popularis aurae, Hor. – als milit. t. t., p. arma, die Waffen niederlegen, ablegen, Cic. u.a., u. (v. sich Unterwerfenden) = die W. strecken, Caes. u.a. (s. Drak. Liv. 6, 10, 5). – b) v. weibl. Wesen, die Leibesfrucht ablegen, v. Frauen, positum est uteri onus, Ov. – v. der Sau, werfen, fetum ad imam cavernam, Phaedr. – v. Vögeln, legen, p. pauca ova, Colum.: p. ova in saepibus, Ov.

    2) übtr., ablegen, von sich tun, entfernen, fahren lassen, aufgeben (Ggstz. sumere, suscipere), bellum, Sall. u.a.: vitam, Cic. u.a.: triumviri nomen, Tac. – vitia, Cic.: amores cum praetexta toga, Cic.: inimicitias, Cael. b. Cic.: discordias, Tac.: dolorem, Cic.: curam et aegritudinem, Cic.: curas externorum periculorum, Liv.: omnes aliarum rerum curas, Liv.: metum, Ov. u. Plin. ep.: animos feroces, Liv.: ferocia corda, Verg.: vitae mortisque consilium vel suscipere vel ponere, Plin. ep. – poet., moras, Verg. – als milit. t. t. u. übtr., p. tirocinium, rudimentum, zurücklegen, ablegen, Liv. u.a. – u. als publiz. t. t., eine Würde niederlegen (klass. deponere), posito magistratu (Ggstz. quamdiu in magistratu est), ICt.

    3) als naut. t. t., Anker werfen, ancoris positis terrae applicare naves, Liv. 28, 17, 13.

    / Archaist. Perf. poseivei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. lin. 3: posivi, Plaut. Pseud. 1281: posivit u. posibit, Act. fr. arv. a. 27, f.: posivt (so!), Corp. inscr. Lat. 3, 2208 u. 4367: possivit, ibid. 7, 579 u. 656: posivimus, Plaut. vidul. fr. 6 Stud. ( bei Prisc. 10, 37): posiverunt, Corp. inscr. Lat. 3, 6442. Cato r. r. praef. § 1. Cic. Tusc. 5, 83: posivere, Itin. Alex. 2 (3): posiveris, Plaut. trin. 145. Cato r. r. 4: posieit, Corp. inscr. Lat. 9, 3049 u. 3267: posiit, Corp. inscr. Lat. 5, 2575 u. 7, 574: posit od. posIt, Corp. inscr. Lat. 1, 1282. 1298. 1436 u.a.: possit, Corp. inscr. Lat. 2, 2712: poseit, ibid. 1, 1281 u. 1283: posierunt, ibid. 1, 1284. 3, 860: posiere, ibid. 5, 2714: posier(e), Corp. inscr. Lat. 13, 5282. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf., S. 539. – Synkop. Partiz. Perf. postus, Lucr. 1, 1059; 3, 855 u.a. Sil. 13, 553. Ter. Maur. 2905.

    lateinisch-deutsches > pono

См. также в других словарях:

  • Rudimentum — (lat., bes. im Plural Rudimenta, Rudimente), 1) Anfang, erster Versuch in einer Kunst, erste Theilnahme an Etwas (z.B. am Krieg); 2) Anfangsgründe in einer Wissenschaft, Grundzüge derselben; 3) Andeutung von Organen, welche nach den innern… …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Rudĭmentum — (lat., besonders im Plural rudimenta, Rudimente), Anfang, erster Anlauf, z. B. in einer Kunst, erste Teilnahme an etwas, z. B. am Krieg; Anfangsgründe in einer Wissenschaft; in der botanischen und zoologischen Terminologie der nicht zur völligen… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Rudimentum — nesusiformavęs statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Rudimentum ryšiai: platesnis terminas – pagrindiniai terminai sinonimas – nykstantysis sinonimas – rudimentinis …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • rudimentum — SYN: rudiment, rudiment. [L.] r. hippocampi indusium griseum. * * * ru·di·men·tum (roo″dĭ menґtəm) pl. rudimenґta [L. “a first beginning”] 1. primordium. 2. rudiment (def. 1) …   Medical dictionary

  • rudimentum — (лат.) начало, первооснова …   Словарь ботанических терминов

  • Зачаток — (rudimentum). Зачаточный член, или орган. Как у животных, так и у растений имеются такие части тела, даже целые органы, которые в большей или меньшей степени утратили свое физиологическое значение. Яркими примерами таких З. органов в царстве… …   Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона

  • Lucas Brandis — (* vor 1450 in Delitzsch bei Leipzig; † nach 1500 wahrscheinlich in Lübeck; auch Lukas Brandis geschrieben) war ein bedeutender Buchdrucker und Typograf der Inkunabelzeit, der hauptsächlich in Merseburg, Magdeburg und Lübeck tätig war.… …   Deutsch Wikipedia

  • Lukas Brandis — Lucas Brandis (* vor 1450 in Delitzsch bei Leipzig, † nach 1500 wahrscheinlich in Lübeck; auch Lukas Brandis geschrieben) war ein bedeutender Buchdrucker und Typograph der Inkunabelzeit, der hauptsächlich in Merseburg, Magdeburg und Lübeck tätig… …   Deutsch Wikipedia

  • rudiment — [ rydimɑ̃ ] n. m. • 1495; lat. rudimentum « apprentissage, premier élément » 1 ♦ Plur. Notions élémentaires d une science, d un art. ⇒ abc, b. a. ba, base, élément. Les rudiments de la grammaire, de la mécanique. 2 ♦ (1782) Ébauche (⇒ embryon) ou …   Encyclopédie Universelle

  • rudiment — RUDIMÉNT, rudimente, s.n. 1. (La pl.) Noţiuni elementare ale unei ştiinţe, ale unei arte. 2. Organ care abia începe să se formeze sau care a rămas nedezvoltat; organ rudimentar. Rudiment de coadă. – Din fr. rudiment, lat. rudimentum. Trimis de… …   Dicționar Român

  • РУДИМЕНТ — зачаток, что нибудь такое, что никогда не достигает полного развития. Полный словарь иностранных слов, вошедших в употребление в русском языке. Попов М., 1907. рудимент (лат. rudimentum зачаток, начальная ступень) 1) то же, что рудиментарный… …   Словарь иностранных слов русского языка

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»