-
1 quanti
quanti quanti за сколько, по какой цене -
2 quanti
за сколько, по какой цене или какой ценой Cq. q. C — какова бы ни была цена -
3 quanti
for how much, at what price. -
4 quantum
, quanti nкакое количество, сколько, насколько, как много; quanto несколько -
5 quantus
quantus, a, um ( aus quam u. der Adjektivendung tus), relat. und fragendes Adjektivpronomen, von welcher (relativen) Größe, wie groß, I) relat. = ὅσος, A) im allg., von räumlicher Größe, wie groß u. (ohne korresp. tantus) so groß wie, von numerischer Größe u. von numer. Werte, wie groß, wieviel, wie beträchtlich u. dgl., so groß, so beträchtlich wie usw., v. der Zeitgröße, -dauer, wie lange, so lange wie usw., von intensiver Größe (Stärke, Bedeutung, Bedeutenheit), wie groß, wie stark, wie bedeutend, so groß wie, so stark-, so sehr usw. wie usw., 1) adi.: α) in der Korrelation m. tantus oder tam, s. tantus, tam. – β) m. ausgelassener Korrelat. (s. Weißenb. Liv. 9, 37, 2): (crocodilus) parit ova, quanta anseres, ebenso große Eier wie die G. (legen), Plin.: qualis quantusque Polyphemus... alii (poet = tales tantique sunt alii), Verg. – ut ab eo acciperent... exercitum et pecuniam, quantam vellent, Cic.: quantus non umquam antea exercitus ad Sutrium venit, ein so großes Heer wie noch nie, Liv. – nox acta, quanta fuit, so lange sie dauerte, die ganze lange Nacht, Ov. her. 12, 58. – clavum adactum, quantā libeat vi, arbori statim exsilire, cum etc., Plin. – quanto opere, s. quantopere. – quantus bei posse statt quam zur Verstärkung des Superl. des Adi. u. Adv. = so sehr wie möglich, so sehr wie nur immer, möglichst, αα) in der Korrelat, mit tantus, s. tantus. – ββ) ohne Korrelat.: quantā maximā potui celeritate, so schnell, wie ich nur immer konnte, Liv.: quanto maximo cursu posset, Curt. Vgl. Drak. Liv. 7, 9, 8; 9, 10, 10; 42, 15, 1. Mützell Curt. 3, 8 (21), 16. – u. quantā maxime poterat vi, Liv.: quanto maxime posset moto pulvere, Liv. – quantus quantus, so groß od, so viel auch immer, tu quantus quantus, nihil nisi sapientia es, du lauter Weisheit, jeder Zoll, vom Kopf bis zum Fuß, Ter. adelph. 394: quanta quanta haec mea paupertas est, tamen etc., Ter. Phorm. 904: quantum quantum ad eum erit delatum, Plaut. Poen. 738: quanti quanti, Corp. inscr. Lat. 4, 3061. – 2) neutr. quantum subst., a) Nom. u. Acc. quantum, wieviel, so viel (wie), α) in der Korrel. m. tantum, s. tantum unter tantus. – β) außer der Korrel. m. Genet. od. absol., hoc, quantum est ex Sicilia frumenti hornotini, exaraverunt, Cic.: illis, quantum importunitatis habent, parum est, impune male fecisse, bei ihrer so großen Frechheit, Sall.: quantum est hominum optime optimorum, so viel es ihrer gibt, Plaut.: vgl. ut te quidem omnes di deaeque, quantum est, perduint, Plaut. – u. in den parenthet. Ausdrücken quantum audio, qu. intellego, qu. ego intellegere possum, Ter., quantum conicio, Sall. fr., qu. ego sentio, Cic., qu. ego opinione auguror, Cic. u. dgl.: ferner quantum in me (te) est, soviel an mir (dir) liegt, soviel mich betrifft, Cic.: quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit, soviel od. was den P. anlangt, Ov.: quantum ad Iudaeos, so viel die J. betraf, Tac.: notum ignotumque, qu. ad ius hospitis, nemo discernit, Tac.: nihil, quantum ad ipsas virtutes, plurimum inter illa, in quibus virtus utraque ostenditur, Sen. – in quantum (ες ὅσον), inwieweit, insoweit, so weit wie, inwiefern, sofern, αα) in Korrel. m. in tantum, s. tantus. – ββ) außer der Korrel., pedum digitos in quantum quaeque secuta est, traxit, Ov.: in qu. posset, Sen. rhet., potuerit, Plin. ep.: in qu. maxime potest, Quint.: in qu. satis erat, Tac.: in qu. opus est, Tac. Vgl. die Auslgg. zu Tac. dial. 2. Spalding Quint. 2, 10, 4 not. cr. – b) Genet. pretii quanti, um wieviel, wie teuer, wie hoch, um so viel, so teuer, so hoch wie, in der Korrel. m. tanti, s. tantus unter tantus. – u. m. tantus, quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam, Cic. – quanti quanti, so hoch, wie es auch sei, sed quanti quanti, bene emitur, quod necesse est, Cic. ad Att. 12, 23, 3. – c) Abl. quanto, um wieviel, bei Komparativen u. Komparativbegriffen, in der Korrel. mit tanto, je... desto, s. tantō unter tantus. – u. mit eo, je... desto, qu. longius discederent, eo etc., Liv.: quanto magis... eo celerius, Pompeius in Cic. ep. – u. bei anderen Komparativbegriffen, quanto ante, Cic.: qu. secus, Cato fr.: qu. aliud, Quint. – und quanto magis (um so mehr) philosophi delectabunt, si etc., Cic. Acad. 1, 10. – 3) neutr. quantum adverb., a) wieviel, so viel, wie weit, so weit, in der Korrelat, mit tantum u. tanto, s. tantumu. tanto unter tantus. – u. bei Komparat. (statt quanto) in der Korrel. m. eo, je... desto, qu, longius procederet, eo etc., Liv. – u. quantum = quanto magis, je mehr, in der Korrel. mit tanto magis, s. Liv. 32, 5, 2, u. ohne Korrel., quantum... et minus, s. Liv. 44, 36, 5. – b) in wie oder so weit, in wie od. so fern, nisi qu. usus necessario cogeret, Liv.: qu. per commodum rei publicae fieri posset, Liv.; vgl. Fabri Liv. 22, 12, 8. – c) = quam bei posse zur Verstärkung des Superl., zB, qu. plurimum potest, so sehr wie möglich, Sen.: qu. maxime accelerare poterat, so schnell er konnte, Liv.: qu. plenissime potest, so voll wie möglich, Cels. – u. bei posse elliptisch, α) = quam primum, so bald (schnell) wie, quantum potes (so bald od. so schnell wie möglich) abi, Ter. adelph. 350: u. so quo animo consules ferant hunc σκυλμόν, scribas ad me, qu. pote, Cic. ad Att. 4, 13, 1: so auch oft quantum potest, so viel, so sehr, so bald (so schnell) wie möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Ussing Plaut. Amph. 964. Spengel Ter. Andr. 863. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): u. quantum pote, Komik. u. Fronto: quantum potis, Plaut. Bacch. 348 Fl. (Ussing quantum potest). – β) parenthet., ea, quantum potui (sc. facere), feci, das habe ich nach Kräften getan, Cic. Acad. 1, 8 u.a.: so auch et is mihi suadet nuptias quantum queam (so sehr wie möglich) ut maturem, Ter. Andr. 577 (u. so quantum queat, Ter. eun. 844).
B) emphat., so klein od. gering wie, so wenig wie, nequaquam cum quantis copiis ante tenuerat ad Pachynum classem, Liv.: quanta mea sapientia est, nach meiner geringen Einsicht, Plaut.
II) interrog. = πόσος, wie groß? wieviel? A) im allg.: 1) adi.: α) in direkter Frage, bes. im Ausruf, qualis oratoris et quanti hominis in dicendo putas esse, historiam scribere? Cic.: quot, quantas, quam incredibiles hausit calamitates! Cic.: qui sermo! quae praecepta! quanta notitia antiquitatis! Cic.: at tibi curarum milia quanta (wieviel tausend S.) dabit! Prop. 1, 5, 10: quanta milia hominum credamus fuisse, qui etc., Lact. 3, 19, 23; u. so Ps. Apul. Ascl. 37 u.a. Spät., bes. Eccl. – Plur. quanti, ae, a, für quot, s. Broukh. u. Burm. Prop. 1, 5, 10. Bünem. Lact. 1, 3, 21 u. 4, 15, 16. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552. – β) in indirekter Rede: sed quid ego haec pluribus disputo, cum ipsa pecunia numero et summā suā, quanta fuerit, ostendat, Cic. – 2) neutr. subst.: a) Nom. quantum, wie wichtig, quantum est, quod fata tenentur! Lucan. 3, 392. – b) Genet. quanti? wie hoch? wie teuer? u. zwar: α) in direkter Frage: quanti emit? Ter.: quanti est sapere! wie schätzbar ist es usw., Ter. – β in indirekter Rede: quanti veheret, interrogavi, Quint.: tenta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.: cum scias, quanti Tulliam faciam, Cic. – 3) neutr. quantum adv., wie sehr! wie heftig! hei mihi, qualis erat! qu. mutatus ab illo Hectore! Verg.: qu. in sinu filiae flevit! Sen.
B) emphat., wie wenig! wie gering! 1) adi., in indirekter Rede, quae qualiacunque in me sunt (me enim ipsum paenitet, quanta sint) etc., Cic. or. 130. – 2) subst.: a) quantum: α) in direkter Frage: quantum est, quod desit in istis ad plenum facinus? Ov. met. 15, 468. – β) in indirekter Rede: enim quantum hic operis fiat paenitet, Ter. heaut. 72: in quibus quantum tu ipse speres facile perspicio, Cic. ad Att. 3, 9, 2 (dazu Boot mehr Stellen aus Cic.): neque īam, quid existimetis de illo, sed quantum audeatis vereor, Sall. hist. fr. 1, 41. § 20 (1, 45. § 20): discite, quam parvo liceat producere vitam, et quantum natura petat, Lucan. 4, 378. – b) Genet. quanti, α) in direkter Frage: quanti tandem est ista hominum gloria, quae etc., Cic. de rep. 6, 25 (= Cic. somn. Scip. 7. § 18): quanti vero ista civitas aestimanda est, ex qua boni sapientesque pelluntur? Cic. Tusc. 5, 109. – β) in indirekter Rede: legatorum verba quanti fecerit, pericula mea declarant, Sall. Iug. 24, 7. – / Archaist. quamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 39 u. 43.
-
6 quantus
quantus, a, um ( aus quam u. der Adjektivendung tus), relat. und fragendes Adjektivpronomen, von welcher (relativen) Größe, wie groß, I) relat. = ὅσος, A) im allg., von räumlicher Größe, wie groß u. (ohne korresp. tantus) so groß wie, von numerischer Größe u. von numer. Werte, wie groß, wieviel, wie beträchtlich u. dgl., so groß, so beträchtlich wie usw., v. der Zeitgröße, -dauer, wie lange, so lange wie usw., von intensiver Größe (Stärke, Bedeutung, Bedeutenheit), wie groß, wie stark, wie bedeutend, so groß wie, so stark-, so sehr usw. wie usw., 1) adi.: α) in der Korrelation m. tantus oder tam, s. tantus, tam. – β) m. ausgelassener Korrelat. (s. Weißenb. Liv. 9, 37, 2): (crocodilus) parit ova, quanta anseres, ebenso große Eier wie die G. (legen), Plin.: qualis quantusque Polyphemus... alii (poet = tales tantique sunt alii), Verg. – ut ab eo acciperent... exercitum et pecuniam, quantam vellent, Cic.: quantus non umquam antea exercitus ad Sutrium venit, ein so großes Heer wie noch nie, Liv. – nox acta, quanta fuit, so lange sie dauerte, die ganze lange Nacht, Ov. her. 12, 58. – clavum adactum, quantā libeat vi, arbori statim exsilire, cum etc., Plin. – quanto opere, s. quantopere. – quantus bei posse statt quam zur Verstärkung des Superl. des Adi. u. Adv. = so sehr wie möglich, so sehr wie nur immer, möglichst, αα)————in der Korrelat, mit tantus, s. tantus. – ββ) ohne Korrelat.: quantā maximā potui celeritate, so schnell, wie ich nur immer konnte, Liv.: quanto maximo cursu posset, Curt. Vgl. Drak. Liv. 7, 9, 8; 9, 10, 10; 42, 15, 1. Mützell Curt. 3, 8 (21), 16. – u. quantā maxime poterat vi, Liv.: quanto maxime posset moto pulvere, Liv. – quantus quantus, so groß od, so viel auch immer, tu quantus quantus, nihil nisi sapientia es, du lauter Weisheit, jeder Zoll, vom Kopf bis zum Fuß, Ter. adelph. 394: quanta quanta haec mea paupertas est, tamen etc., Ter. Phorm. 904: quantum quantum ad eum erit delatum, Plaut. Poen. 738: quanti quanti, Corp. inscr. Lat. 4, 3061. – 2) neutr. quantum subst., a) Nom. u. Acc. quantum, wieviel, so viel (wie), α) in der Korrel. m. tantum, s. tantum unter tantus. – β) außer der Korrel. m. Genet. od. absol., hoc, quantum est ex Sicilia frumenti hornotini, exaraverunt, Cic.: illis, quantum importunitatis habent, parum est, impune male fecisse, bei ihrer so großen Frechheit, Sall.: quantum est hominum optime optimorum, so viel es ihrer gibt, Plaut.: vgl. ut te quidem omnes di deaeque, quantum est, perduint, Plaut. – u. in den parenthet. Ausdrücken quantum audio, qu. intellego, qu. ego intellegere possum, Ter., quantum conicio, Sall. fr., qu. ego sentio, Cic., qu. ego opinione auguror, Cic. u. dgl.: ferner quantum in me (te) est, soviel an mir (dir) liegt, soviel mich betrifft, Cic.:————quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit, soviel od. was den P. anlangt, Ov.: quantum ad Iudaeos, so viel die J. betraf, Tac.: notum ignotumque, qu. ad ius hospitis, nemo discernit, Tac.: nihil, quantum ad ipsas virtutes, plurimum inter illa, in quibus virtus utraque ostenditur, Sen. – in quantum (ες ὅσον), inwieweit, insoweit, so weit wie, inwiefern, sofern, αα) in Korrel. m. in tantum, s. tantus. – ββ) außer der Korrel., pedum digitos in quantum quaeque secuta est, traxit, Ov.: in qu. posset, Sen. rhet., potuerit, Plin. ep.: in qu. maxime potest, Quint.: in qu. satis erat, Tac.: in qu. opus est, Tac. Vgl. die Auslgg. zu Tac. dial. 2. Spalding Quint. 2, 10, 4 not. cr. – b) Genet. pretii quanti, um wieviel, wie teuer, wie hoch, um so viel, so teuer, so hoch wie, in der Korrel. m. tanti, s. tanti unter tantus. – u. m. tantus, quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam, Cic. – quanti quanti, so hoch, wie es auch sei, sed quanti quanti, bene emitur, quod necesse est, Cic. ad Att. 12, 23, 3. – c) Abl. quanto, um wieviel, bei Komparativen u. Komparativbegriffen, in der Korrel. mit tanto, je... desto, s. tanto unter tantus. – u. mit eo, je... desto, qu. longius discederent, eo etc., Liv.: quanto magis... eo celerius, Pompeius in Cic. ep. – u. bei anderen Komparativbegriffen, quanto ante, Cic.: qu. secus, Cato fr.: qu. aliud, Quint. – und quanto magis (um so mehr) philosophi delectabunt, si etc., Cic. Acad. 1, 10. – 3)————neutr. quantum adverb., a) wieviel, so viel, wie weit, so weit, in der Korrelat, mit tantum u. tanto, s. tantum u. tanto unter tantus. – u. bei Komparat. (statt quanto) in der Korrel. m. eo, je... desto, qu, longius procederet, eo etc., Liv. – u. quantum = quanto magis, je mehr, in der Korrel. mit tanto magis, s. Liv. 32, 5, 2, u. ohne Korrel., quantum... et minus, s. Liv. 44, 36, 5. – b) in wie oder so weit, in wie od. so fern, nisi qu. usus necessario cogeret, Liv.: qu. per commodum rei publicae fieri posset, Liv.; vgl. Fabri Liv. 22, 12, 8. – c) = quam bei posse zur Verstärkung des Superl., zB, qu. plurimum potest, so sehr wie möglich, Sen.: qu. maxime accelerare poterat, so schnell er konnte, Liv.: qu. plenissime potest, so voll wie möglich, Cels. – u. bei posse elliptisch, α) = quam primum, so bald (schnell) wie, quantum potes (so bald od. so schnell wie möglich) abi, Ter. adelph. 350: u. so quo animo consules ferant hunc σκυλμόν, scribas ad me, qu. pote, Cic. ad Att. 4, 13, 1: so auch oft quantum potest, so viel, so sehr, so bald (so schnell) wie möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Ussing Plaut. Amph. 964. Spengel Ter. Andr. 863. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): u. quantum pote, Komik. u. Fronto: quantum potis, Plaut. Bacch. 348 Fl. (Ussing quantum potest). – β) parenthet., ea, quantum potui (sc. facere), feci, das habe ich nach Kräften getan, Cic. Acad. 1, 8 u.a.: so auch et is mihi suadet nuptias————quantum queam (so sehr wie möglich) ut maturem, Ter. Andr. 577 (u. so quantum queat, Ter. eun. 844).B) emphat., so klein od. gering wie, so wenig wie, nequaquam cum quantis copiis ante tenuerat ad Pachynum classem, Liv.: quanta mea sapientia est, nach meiner geringen Einsicht, Plaut.II) interrog. = πόσος, wie groß? wieviel? A) im allg.: 1) adi.: α) in direkter Frage, bes. im Ausruf, qualis oratoris et quanti hominis in dicendo putas esse, historiam scribere? Cic.: quot, quantas, quam incredibiles hausit calamitates! Cic.: qui sermo! quae praecepta! quanta notitia antiquitatis! Cic.: at tibi curarum milia quanta (wieviel tausend S.) dabit! Prop. 1, 5, 10: quanta milia hominum credamus fuisse, qui etc., Lact. 3, 19, 23; u. so Ps. Apul. Ascl. 37 u.a. Spät., bes. Eccl. – Plur. quanti, ae, a, für quot, s. Broukh. u. Burm. Prop. 1, 5, 10. Bünem. Lact. 1, 3, 21 u. 4, 15, 16. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552. – β) in indirekter Rede: sed quid ego haec pluribus disputo, cum ipsa pecunia numero et summā suā, quanta fuerit, ostendat, Cic. – 2) neutr. subst.: a) Nom. quantum, wie wichtig, quantum est, quod fata tenentur! Lucan. 3, 392. – b) Genet. quanti? wie hoch? wie teuer? u. zwar: α) in direkter Frage: quanti emit? Ter.: quanti est sapere! wie schätzbar ist es usw., Ter. – β in indirekter Rede: quanti veheret, interrogavi, Quint.: tenta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.:————cum scias, quanti Tulliam faciam, Cic. – 3) neutr. quantum adv., wie sehr! wie heftig! hei mihi, qualis erat! qu. mutatus ab illo Hectore! Verg.: qu. in sinu filiae flevit! Sen.B) emphat., wie wenig! wie gering! 1) adi., in indirekter Rede, quae qualiacunque in me sunt (me enim ipsum paenitet, quanta sint) etc., Cic. or. 130. – 2) subst.: a) quantum: α) in direkter Frage: quantum est, quod desit in istis ad plenum facinus? Ov. met. 15, 468. – β) in indirekter Rede: enim quantum hic operis fiat paenitet, Ter. heaut. 72: in quibus quantum tu ipse speres facile perspicio, Cic. ad Att. 3, 9, 2 (dazu Boot mehr Stellen aus Cic.): neque īam, quid existimetis de illo, sed quantum audeatis vereor, Sall. hist. fr. 1, 41. § 20 (1, 45. § 20): discite, quam parvo liceat producere vitam, et quantum natura petat, Lucan. 4, 378. – b) Genet. quanti, α) in direkter Frage: quanti tandem est ista hominum gloria, quae etc., Cic. de rep. 6, 25 (= Cic. somn. Scip. 7. § 18): quanti vero ista civitas aestimanda est, ex qua boni sapientesque pelluntur? Cic. Tusc. 5, 109. – β) in indirekter Rede: legatorum verba quanti fecerit, pericula mea declarant, Sall. Iug. 24, 7. – ⇒ Archaist. quamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 39 u. 43. -
7 quantus
quantus, a, um [quam] [st1]1 [-] interr.-exclamatif: quel relativement à la grandeur, combien grand. - quantum adiit periculum! Cic. Fin. 2, 56: quel grand danger il a affronté! --- cf. Cic. Phil. 2, 108; Sest. 121, etc. - quanto ilium mærore esse adflictum putatis? Cic. Cat. 2, 2: mesurez-vous la profondeur du chagrin qui l'a terrassé? - quantum facinus ad vos delatum sit, videtis, Cic. Cat. 4, 6: vous voyez quel crime affreux vous est dénoncé, cf. Cic. Dej. 12; Verr. 3, 100, etc. - scio quantum beneficium petam, Plin. Ep. 10, 94: je sais combien grand est le bénéfice que je demande. - quantus = quantulus, combien petit. - quæ... me ipsum pænitet quanta sint, Cic. Or. 130 [form. de modestie]: et ces qualités... je suis le premier à regretter leur insuffisance. [st1]2 [-] relat., [en corrél. avec tantus exprimé ou s.-ent.], m. à m. tel en grandeur: (aussi grand) que. - quem Euripum, tantas, tam varias habere putatis agitationes fluctuum, quantas perturbationes et quantos æstus habet ratio comitiorum? Mur. 35: est-il un Euripe, à votre avis, pour avoir des agitations dans les flots aussi grandes et aussi diverses que les bouleversements, que les bouillonnements auxquels est sujet le régime des comices? - tanta est inter eos, quanta maxima potest esse, morum distantia, Cic. Læl. 74: il y a entre eux une différence de caractères aussi grande qu'elle peut l'être le plus = la plus grande qu'on puisse imaginer. - pollicitus est quantam vellent pecuniam, Cic. Verr pr. 23: il promit autant d'argent qu'ils voulaient. - quantus non umquam antea, exercitus ad Sutrium venit, Liv. 9, 37, 2: une armée avec un effectif comme on n'en avait encore jamais vu vint à Sutrium. - quantā maxime poterat vi perculit, Liv. 9, 10, 10: il frappa avec le plus de force qu'il pouvait. --- cf. Liv. 10, 40, 8 ; 21, 41, 4, etc. - en parenth. quanta mea sapientia est, Plaut. St. 119: vu ma grande sagesse, si j'en crois ma... - en tête de phrase quantus Athos... Virg. En. 12, 701: tel (en grandeur) l'Athos... - quantus quantus = quantuscumque. - quanta quanta hæc mea paupertas est, Ter. Phorm. 904: si grande que soit la pauvreté dans laquelle je me trouve. - tu, quantus quantu's, Ter. Ad. 394: toi, avec toute ta taille, de la tête aux pieds. - plur. quanti = quot, Amm. 31, 4, 11.* * *quantus, a, um [quam] [st1]1 [-] interr.-exclamatif: quel relativement à la grandeur, combien grand. - quantum adiit periculum! Cic. Fin. 2, 56: quel grand danger il a affronté! --- cf. Cic. Phil. 2, 108; Sest. 121, etc. - quanto ilium mærore esse adflictum putatis? Cic. Cat. 2, 2: mesurez-vous la profondeur du chagrin qui l'a terrassé? - quantum facinus ad vos delatum sit, videtis, Cic. Cat. 4, 6: vous voyez quel crime affreux vous est dénoncé, cf. Cic. Dej. 12; Verr. 3, 100, etc. - scio quantum beneficium petam, Plin. Ep. 10, 94: je sais combien grand est le bénéfice que je demande. - quantus = quantulus, combien petit. - quæ... me ipsum pænitet quanta sint, Cic. Or. 130 [form. de modestie]: et ces qualités... je suis le premier à regretter leur insuffisance. [st1]2 [-] relat., [en corrél. avec tantus exprimé ou s.-ent.], m. à m. tel en grandeur: (aussi grand) que. - quem Euripum, tantas, tam varias habere putatis agitationes fluctuum, quantas perturbationes et quantos æstus habet ratio comitiorum? Mur. 35: est-il un Euripe, à votre avis, pour avoir des agitations dans les flots aussi grandes et aussi diverses que les bouleversements, que les bouillonnements auxquels est sujet le régime des comices? - tanta est inter eos, quanta maxima potest esse, morum distantia, Cic. Læl. 74: il y a entre eux une différence de caractères aussi grande qu'elle peut l'être le plus = la plus grande qu'on puisse imaginer. - pollicitus est quantam vellent pecuniam, Cic. Verr pr. 23: il promit autant d'argent qu'ils voulaient. - quantus non umquam antea, exercitus ad Sutrium venit, Liv. 9, 37, 2: une armée avec un effectif comme on n'en avait encore jamais vu vint à Sutrium. - quantā maxime poterat vi perculit, Liv. 9, 10, 10: il frappa avec le plus de force qu'il pouvait. --- cf. Liv. 10, 40, 8 ; 21, 41, 4, etc. - en parenth. quanta mea sapientia est, Plaut. St. 119: vu ma grande sagesse, si j'en crois ma... - en tête de phrase quantus Athos... Virg. En. 12, 701: tel (en grandeur) l'Athos... - quantus quantus = quantuscumque. - quanta quanta hæc mea paupertas est, Ter. Phorm. 904: si grande que soit la pauvreté dans laquelle je me trouve. - tu, quantus quantu's, Ter. Ad. 394: toi, avec toute ta taille, de la tête aux pieds. - plur. quanti = quot, Amm. 31, 4, 11.* * *Quantus, quanta, quantum, Modo relatiuum, modo indefinitum, modo interrogatiuum est, referturque ad numerum et pondus et mensuram. Vae misero mihi, quanta de spe decidi! Terent. O malheureux que je suis, de combien grande esperance ou attente je suis decheut!\Pecunia numero ac summa sua quanta sit, ostendit. Cic. Quant, ou combien grande.\Quantus homo in dicendo! Cic. O qu'il est homme scavant! Qu'il parle bien!\Parit oua quanta anseres. Plin. Aussi grands et gros que ceulx d'une oye.\Diis immortalibus, quantus maximus poterat, habitus est honos. Liu. Aussi grand qu'il estoit possible de faire.\Quanta haec mea paupertas est, tamen, etc. Terent. Quelque grande povreté que j'aye.\Quanta mea sapientia est. Plautus. Selon ce que je pense, Tant que mon sens se peult estendre.\Tantus et quantus. Cic. Videre mihi videor tantam dimicationem, quanta nunquam fuit. Si grande, que jamais ne fut.\Quanti, genitiuus, verbis pretii solet addi. Terent. A me argentum, quanti est, sumito. Autant qu'elle vault.\Quanti conductum erit, aut locatum. Cato. Autant que, etc.\Sed quanti quanti: bene emitur quod necesse est. Cic. A quelque pris qu'on l'achette, Quoy qu'on l'achette.\Quanti est negotii? Plaut. Qu'y a il à faire? Y a il tant à faire? Est ce si grande chose?\Di vestram fidem, quanti est sapere! Terentius. O que c'est grande chose que d'estre sage! Qui scauroit estimer que c'est d'estre sage!\Hoc quanti putas esse ad famam hominum, ac voluntatem? Cic. Combien pense tu que cela aide et sert à avoir bon renom entre le peuple, et avoir credit envers eulx?\Expertus quanti fuerit. Plaut. J'ay experimenté sa vaillantise.\Tu illum nunquam ostendisti quanti penderes. Terent. Combien tu l'estimois.\Noli spectare quanti homo sit. Cic. De quelle valeur il est.\Quum scias quanti illum faciam. Cic. Combien je le prise.\Vide quanti apud me sis. Cic. Combien je t'estime.\Quanti veheret, interrogaui. Quintil. Combien il prenoit pour sa voiture.\Docet quanti quenque dimiserit. Cic. Combien il a prins d'un chascun pour le laisser aller. -
8 quantus
quantus, a, um, adj. [quam], how great.A.Bellum, Nep. Dat. 5, 1:B.calamitates,
Cic. Tusc. 1, 35, 86:homo in dicendo,
id. de Or. 2, 12, 51:gravitas,
Vell. 2, 129, 2.—Corresp. with tantus:videre mihi videor tantam dimicationem, quanta numquam fuit,
Cic. Att. 7, 1, 2.—With sup.:tanta est inter eos, quanta maxima esse potest, morum studiorumque distantia,
the greatest possible difference, Cic. Lael. 20, 74.—Without tantus:quantus non unquam antea, exercitus venit,
Liv. 9, 37, 2:quanta maxime poterat vi perculit,
id. 9, 10, 10; cf. id. 7, 9, 8; 42, 15, 1; 24, 35, 5; Verg. A. 12, 701; 3, 641:quanta mea sapientia est,
Plaut. Stich. 1, 2, 62.—Quantus quantus, for quantuscumque, how great or much soever (ante-class.):denegabit quantum quantum ad eum erit delatum,
Plaut. Poen. 3, 4, 28:tu, quantus quantus, nihil nisi sapientia es,
Ter. Ad. 3, 3, 40:quanta quanta haec mea paupertas est, tamen,
id. Phorm. 5, 7, 10. — In quantum, as far as, according as, in how far, in so far as, to whatever extent:in quantum satis erat,
Tac. Or. 2:declamatio, in quantum maxime potest, imitetur eas actiones,
Quint. 2, 10, 4; Sen. Ben. 2, 23, 1:pedum digitos, in quantum quaeque secuta est, Traxit,
Ov. M. 11, 71:in quantum potuerit,
as far as possible, Plin. Ep. 10, 75. — With a preceding in tantum, as greatly... as:vir in tantum laudandus, in quantum intellegi virtus potest,
Vell. 1, 9.—Of number, value, etc., how much, how many:A.quanta milia,
Prop. 1, 5, 10; Val. Fl. 3, 261. —And with or without tantus, as much as, as many as, Caes. B. G. 6, 19; Liv. 23, 21.—As a designation of multitude, quantum = emphatic omnis: ut te quidem omnes di deaeque, quantum est, perduint,
as many as there are of them, Ter. Heaut. 4, 6, 6:quantum in terra degit, hominum perjurissime!
Plaut. Ps. 1, 3, 117.— quantum, subst., with gen., as much of... as:quantum est frumenti hornotini, exaraverunt,
Cic. Verr. 2, 3, 18, § 45.— Quanti, as gen. pretii, how high, how dear, or as dear as, as high as: quanti emi potest minime, how cheap? Ep. Ad quadraginta minas, Plaut. Ep. 2, 2, 110:quanti emit?
Ter. Eun. 5, 6 (5), 14:quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam,
Cic. Phil. 9, 7, 16:vide, quanti apud me sis,
how highly I prize you, how dear you are to me, id. Fam. 7, 19 init.:noli spectare, quanti sit homo,
id. Q. Fr. 1, 2, 4:(tu) qui scias quanti Tulliam faciam,
id. Fam. 2, 16, 5:quanti est ista hominum gloria,
of how trifling worth, id. Rep. 6, 23, 25; cf. id. Tusc. 5, 37, 109:quanti est sapere!
what a fine thing it is! Ter. Eun. 4, 7, 21:quanti ejus intersit,
Dig. 43, 18, 3.—Quanti quanti, at whatever price:sed quanti quanti, bene emitur quod necesse est,
Cic. Att. 12, 23, 3.—Quanto opere, sometimes as one word, quantopere (q. v.), with what care, how greatly, how much (answering to tanto opere or tantopere, so greatly, so much):quanto se opere custodiant bestiae,
Cic. N. D. 2, 49, 126:quantoque opere ejus municipii causā laborarem,
id. Fam. 13, 7, 1.—Hence,quantum, adv., as much as, so much as:B.scribe, quantum potes,
Cic. Att. 9, 7, 7.—Quantum possum or potest, as soon as possible:domum me rursum, quantum potero, tantum recipiam,
Plaut. Aul. 1, 2, 40: rescribas ad me, quantum potest, Cic. Att. 4, 13, 1:erus, quantum audio, uxore excidit,
so far as I hear, Ter. And. 2, 5, 12:quantum suspicor,
as far as I can conjecture, id. Eun. 1, 2, 62.—Quantum in or ad me, so far as concerns me:non igitur adhuc, quantum quidem in te est, intellego deos esse,
i. e. for all you have shown to the contrary, Cic. N. D. 3, 7, 15; cf. id. Ac. 1, 2, 8:quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit,
as far as concerned, with respect to, Ov. A. A. 1, 744:quantum ad jus attinet,
Sen. Contr. 5, 34, 16; 3, 16, 1.—With compp. for quanto, the more, the greater, etc. (cf. Zumpt, Gram. § 488, A, 2).—Followed by eo:quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius contra tribuni tenebant,
Liv. 3, 15, 2; 44, 7, 6; Col. 12, 23 init. —Followed by tanto:quantum augebatur militum numerus, tanto majore, etc.,
Liv. 5, 10, 5; 6, 38, 5; 27, 47, 11; cf. id. 32, 5, 1. — Also without a correl.:quantum... et minus,
Liv. 44, 36, 5.—quantō, adv., by how much, by as much as, according as, the:quanto diutius Abest, magis cupio tanto,
the longer he is away, Ter. Heaut. 3, 1, 15:quanto gravior oppugnatio, tanto crebriores,
Caes. B. G. 5, 44:quanto magis philosophi delectabunt, si, etc.,
how greatly, Cic. Ac. 1, 3, 10:quanto praeclarior vita, tanto,
Sall. J. 85, 22 Kritz. — With verbs which contain the idea of comparison:Hannibalem tanto praestitisse ceteros imperatores prudentiā, quanto populus Romanus antecedebat fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1.—With posit.:tanto acceptius in vulgum, quanto modicus privatis aedificationibus,
inasmuch as, Tac. A. 6, 45:quanto frequenter impellitur, tanto firmiter roboratur,
Lact. 5, 7, 9.—With ante, secus, aliud:quo minus exponam, quam multa ad me detulerit, quanto ante providerit,
Cic. Sest. 3, 8: videtote, quanto secus ego fecerim, how differently, Cato ap. Charis. p. 192 P.:ut manifesto appareat, quanto sit aliud proximum esse, aliud secundum,
Quint. 10, 1, 53. -
9 quantus
quantus pronom adj. [2 CA-]. I. Relat., correl. with tantus, of what size, how much, as: tantum bellum, quantum numquam fuit: quantas pecunias acceperunt, tantas communicant, etc., Cs.: tanta est inter eos, quanta maxima esse potest, distantia, the greatest possible difference.—With ellips. of tantus, as great as, as much as: quantam quisque multitudinem pollicitus sit, Cs.: polliceri quantam vellent pecuniam: quanti argenti opus fuit, accepit, L.: qualis quantusque Polyphemus... Centum alii (sc. tales tantique), V.: Acta est nox, quanta fuit, i. e. the livelong night, O.: nequaquam cum quantis copiis, etc., with so small a force, L.: ut quantae maximae possent copiae traicerentur, L.—As subst n., as much as, all that, as: tantum pecuniae, quantum satis est: ego tantundem dabo, quantum ille poposcerit?: nihil praetermissi, quantum facere potui: te di deaeque omnes, quantumst, perduint, all there are of them, T.: quantum poposcerit, dato.—Esp., genit. of price, for how much, at the price that: quanti locaverint, tantam pecuniam solvendam: frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit, was worth the price he valued it at: plus lucri addere, quam quanti venierant. — II. Interrog., As adj., how great? how much? of what amount?: quanta calamitas populo, si dixerit? etc.: id ipsum quantae divinationis est scire?: (virtutes) quantae atque quam multae sunt!: perspicite, quantum illud bellum factum putetis: quanto-illi odio esset, cogitabat: quae qualiacumque in me sunt (me enim ipsum paenitet, quanta sint), etc., i. e. that they are so small.—As subst n., how much: quantum terroris inicit!: quantum est, quod desit in istis Ad plenum facinus? i. e. how little, O.: quantum inportunitatis habent, their insolence is so great, S.: meminerant quantum accepisset: in quibus quantum tu ipse speres facile perspicio, i. e. how little.—Esp., genit. of price, at what price, of what value, how dear: Emit? quanti? T.: Quantist sapere! How fine it is! T.: statuite, quanti hoc putetis, what value you attach to: quanti auctoritas eius haberetur ignorabas? how highly was esteemed: vide, quanti apud me sis, how I prize you: quanti est ista hominum gloria, how worthless: legatorum verba, quanti fecerit, pericula mea declarant, how little he cared for, S.* * *quanta, quantum ADJhow great; how much/many; of what size/amount/degree/number/worth/price -
10 quantum
[st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de! - quantum auri? = combien d'or? - quantum auri! = que d'or! - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira! - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que. - (tantum)... quantum: autant... que. - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin. - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu. - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire. - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras. - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire. - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté. - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur. - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement. - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie. - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés. - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que. - quantum mutatus erat! = comme il était changé! - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes. - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99. - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains. - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement... - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..." - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile. - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment. - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants. - nimium quantum: extrêmement. - immane quantum: monstrueusement. - immensum quantum: énormément. - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens. - quantum in me est: autant que je le peux. - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne. - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner. - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore. - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.* * *[st1]1 [-] quantum + gén.: combien de? que de! - quantum auri? = combien d'or? - quantum auri! = que d'or! - quantum terroris injecit! Cic. Verr. 5, 14: que d'effroi il inspira! - quantum militum transportatum sit... Liv. 29, 25, 1 [int. ind.]: combien de soldats furent transportés... [st1]2 [-] relatif: que. - (tantum)... quantum: autant... que. - da mihi tantum aquae quantum vini: donne-moi autant d'eau que de vin. - quantum accepisti redde: rends autant que tu as reçu. - tantum verborum quantum necesse est: il y a autant de mots qu'il est nécessaire. - tribues his voluminibus temporis quantum poteris, Cic. Off. 3, 121: tu consacreras à ces livres autant de temps que tu pourras. - quantum mihi vel fraus inimicorum... vel res publica tribuet otii, ad scribendum potissimum conferam, Cic. de Or. 1, 3: tout ce que la malveillance de mes ennemis... la vie politique me donneront de loisir, je le consacrerai de préférence à écrire. - iis plus frumenti imperabatur quam quantum exararant, Cic. Verr. 3, 57: on leur commandait plus de blé qu'ils n'en avaient récolté. - avec nuance conséc. mihi videris tantum juris civilis scire voluisse quantum satis esset oratori, Cic. Br. 150: tu as voulu, me semble-t-il, savoir de droit civil juste ce qui suffit à l'orateur. - en parenth. quantum importunitatis habent, Sall. J. 31, 22: vu leur acharnement. - gén. de prix quæ mihi tanti restimanda sunt, quanti vitam æstimo meam, Cic. Fam. 15: témoignages que je dois mettre à aussi haut prix que ma propre vie. - pluris æstimavit quam quanti erat annona, Verr. 3, 195: il évalua à un prix supérieur à celui du cours des blés. - quanti quanti, bene emitur, quod necesse est Cic. Att. 12. 23, 3, quel que soit le prix, on fait un bon achat quand il est nécessaire. [st1]3 [-] adv.: combien, comme, que. - quantum mutatus erat! = comme il était changé! - tantum te amat quantum tu eum: il t'aime autant que tu l'aimes. - quantum opere processerant, tanto aberant ab aqua longius, Caes. BC. 1, 81, 4: à mesure qu'ils avançaient dans le travail, ils s'éloignaient davantage de l'eau. --- cf. Liv. 5, 10, 5; 27, 47, 11; 32, 5, 2; Virg. En. 12, 20; Tac. An. 6, 21; H. 2, 99. - quantum a mari recessisset, minus obvium fore Romanum credens, Liv. 21, 31, 2: croyant qu'à mesure qu'il s'écarterait de la mer, il rencontrerait moins les Romains. - quantum juniores patrum plebi se magis insinuabant, eo acrius... Liv. 3, 15, 2: à mesure que les jeunes patriciens s'insinuaient davantage dans le peuple, d'autant plus âprement... - phrase nominale avec les adj. n. mirum, immane, nimium, immensum: "étonnante est la quantité dont..." - id mirum quantum profuit, Liv. 2, 1, 11: cette mesure fut étonnamment (merveilleusement) utile. - nimium quantum, Cic. Or. 87: étonnamment. - mirum quantum profecit: **il est étonnant combien il a progressé**, il a fait des progrès étonnants. - nimium quantum: extrêmement. - immane quantum: monstrueusement. - immensum quantum: énormément. - quantum in te est, Cic. Nat. 3, 15 (quantum potes, Cic. Att. 9, 7, 7.): autant qu'il est en toi, dans la mesure de tes moyens. - quantum in me est: autant que je le peux. - quantum ad te (pertinet): en ce qui te concerne. - quantum quisque daret imperabat, Nep.: il fixait combien chacun devait donner. - quantum Hortensio credendum sit, nescio, Cic.: dans quelle mesure on doit se fier à Hortensius? je l'ignore. - in quantum: dans la mesure où, autant que. --- cf. Tac. D. 2; Sen. Ben. 2, 23, 1; Quint. 2, 10, 4; Ov. M. 11, 71.* * *Quantum, Aduerbium temporis vel quantitatis. Vt quantum nobis expectationis adiecit, tantum ingenii aspiret. Quintil. Autant, etc.\Quantum animis erroris inest! Ouid. Combien errent et s'abusent les esprits humains!\Fortissimus quisque e Batauis, quantum peditum erat, funduntur. Tacit. Autant de gents de pied qu'il y avoit.\Quantum, subintellecto TANTVM. Terent. Quantum imperaui, date. Autant que j'ay commandé.\Quantum ad porticus, nihil, etc. Plin. iunior. Quant au regard des, etc.\Quantum attinet ad antiquos nostros, ante, etc. Varro. En tant que touche, etc.\Quantum est adhibere hominem amicum, vbi quid geras! Plaut. O que c'est grande chose! O que cela prouffite beaucoup!\Nescio quantum tu familiaris sis: nisi actutum hinc abis, Familiaris accipiere faxo haud familiariter. Plaut. Je ne scay pas combien fort familier tu es: mais si tu, etc.\Quantum existimare possum. Cic. Selon que je puis penser.\Quantum ego intelligere possum. Terent. A ce que je puis entendre.\Quantum e vultu eius intelligo. Cic. Selon que je puis entendre à le veoir, Veu sa mine ou sa trongne.\Quantum intelligo. Terent. A ce qu'il me semble.\Quantum intellexi modo senis sententiam de nuptiis. Terent. Veu ce que, etc.\Quantum suspicor. Terent. Selon que je souspeconne.\Quantum ex tuto poterat, rem Romanam fouebat. Liu. Tant qu'il povoit sans danger.\Quantum proxime coniectura potest. Liu. Au plus pres qu'il peult.\Quantum ego illum vidi, nonnihil timeo misera. Terent. Veu l'estat en quoy je l'ay veu.\Quantum in me erit. Cic. Autant que je pourray, autant qu'il sera à moy possible.\Quantum euentu postea praedictum patuit. Sueton. Selon que, etc.\Quantum potest. Terent. Soubdainement, Hastivement, Tant qu'il peult.\Quantum potes, me certiorem inquit face. Terent. Le plus tost que tu pourras.\Quantum potero, minuam contentiones. Cic. Tant que je pourray.\Quantum maximum potuit. Plin. iunior. Tout le plus fort qu'il a peu.\Quantum plurimum salsae aquae vinum pati possit. Colum. Combien tout au plus, ou pour le plus.\Quantum queo. Terent. Tant que je puis. -
11 quantum
I ī n.1) сколько, как много, насколько (q. frumenti C; q. dabitis Pt)q. in me est C — насколько (это) зависит от меняq. ad me O, T — что касается меняin q. C etc. — насколько, поскольку2)а) какое множество, как много (q. terroris injecit! C)q. est, quod desit in istis ad plenum facĭnus! O — как недалеко отсюда до настоящего преступления!quem tu quanti facias, scio C — (Платон), которого ты, я знаю, так высоко ценишьquanti quanti C — по какой бы то ни было цене. — см. тж. quantiII quantum adv.насколько, поскольку (q. fieri potest C)q. maxime C, Q — насколько возможноq. spero Ap — как я надеюсь -
12 emo
emo, ēmī, ēmptum, ere, nehmen, u. zwar für Bezahlung, kaufen, erkaufen, in der Auktion = erstehen, I) eig.: a) im allg.: tabulas, signa, toreumata, Sall.: agellum, quem venditare amicus tuus dicitur, Plin. ep.: homines, Varro LL.: velle emi, sich kaufen lassen wollen, Ov.: empti dentes, gekaufte, d.i. eingesetzte, falsche, Mart. – nihil emere ab hasta, in einer öffentl. Versteigerung kaufen, Ascon. in Cic. pro Scauro argum. p. 16, 10 K. – m. Ang. zu welcher Zeit? quando mihi (von mir) Pompeiani horti empti sunt? anno priore, inquit actuarius, Petron.: m. Ang. von wem? domum de alqo, Cic.: puellam ab alqo, Ter.: aedes ab alqo, Cic. – m. Ang. woher? unde quidque emeris, Cic.: arietes a Tarento, Petron.: de praeda (von od. aus der Kriegsbeute) hosce ambos a quaestoribus, Plaut.: ex praeda empta mancipia, Liv.: empti ex ergastulis, Cic. – m. Ang. wem u. wozu? hasta, quam filio militi emerat, Liv.: neque hasce aedes emi mihi neque usurae meae, Plaut.: emit eam (virginem) dono (zum G.) mihi, Ter. – m. Ang. in wessen Besitz? lanienas et tabernas coniunctas in publicum (für den Staat), Liv. – m. Ang. an wessen Stelle? emere mancipium in demortui locum, Cic. – m. Ang. wie? ne haec quidem duo signa pulcherrima habes quo modo emeris, kannst angeben, auf welche Weise du gekauft hast, kannst den Kauf nachweisen, Cic.: fundum in diem (auf Zeit), Nep. – m. Ang. wofür? fabulas pretio suo, Ter.: ancillam aere suo, Ter.: universum vicini agrum suā pecuniā, Tac.: emi singula non pecuniā, sed compensatione mercium iussit, Iustin. – m. Ang. wie hoch? wie teuer? parvo aere, wohlfeil, Sen.: u. so pauco aere, Gell.: pretiis maximis, Plaut.: eo pretio emptum esse olim, Plaut.: em. grandi pecuniā, Cic.: u. so magno, teuer, parvo, wohlfeil, Cic.: immenso (ungeheuer hoch, teuer), Suet.: vili (wohlfeil), Ggstz. caro (teuer), Plaut.: care, Hor., non care, Varro: equos carius quam coquos, Cato fr.: emere domum prope dimidio carius quam aestimabatur, Cic.: quanti eam emit? Plaut.: quanti emerint, für den Kaufpreis, Cic.: quanti emi potest minimo? was ist der äußerste Preis? Plaut.: tanti, quanti etc., so teuer als usw., Cic.: pluris, teuerer, Varro LL.: minoris, wohlfeiler, Cic.: aut minoris aut etiam pluris, Cic.: bene, gut, wohlfeil, Cic.: melius (wohlfeiler), Suet.: male, schlecht, teuer, Cic.: praediolum hoc tam salubriter (billig), ut etc., Plin. ep.: paulo sumptuosius equos et canes, Plin. ep. – mit Abl. des bestimmten Preises, talento, Plaut.: duplo, Sen. rhet.: asse panem, Petron.: quot minis eam emit? Plaut.: calicem mulsi centum denariis, Varro fr.: domum HS CCCI
XXX, Cic.: bona (Güter) de alqo duobus milibus nummûm, Cic.: ostrea milibus nummûm empta, Lucil.: calices paucis assibus empti, Iuven.: piper emitur in libras Xxv, das Pfund zu 15 Denaren, Plin. – im Zshg. absol., malo emere quam rogare, sprichw., Cic. Verr. 4, 12: emam, aedificabo, credam (Gelder ausleihen), Sen.: ii, qui emerant, die Käufer, Caes.: in emendo (beim K.), Cic. – subst., α) ementēs, ium, m., die Käufer, Iustin. 11, 4, 8. – β) ēmpta, ae, f., die Gekaufte = die Sklavin, Prop. 1, 9, 4. – γ) ēmptum, ī, n., der Kauf, Kaufkontrakt, ex empto, Cic. u. ICt.: constat negotiatio ex empto et vendito, aus Kauf u. Verkauf, Sen. – δ) ēmpta, ōrum, n. pl., das Gekaufte = die in der Auktion erstandenen Gegenstände, Capit. Anton. phil. 17, 5. – b) v. Präko, für den Staat von dem Unternehmer in Kontrakt nehmen, Varro LL. 5, 15. – II) übtr., wie unser erkaufen = durch Geld usw. erwerben, für sich gewinnen, auf seine Seite bringen, bestechen, imperium (Ggstz. dare, verleihen), Sall. fr.: iudices, Cic.: percussorem in alqm, Curt.: sententias (iudicum), Cic.: emptum iudicium, Cic.: pacem, Iustin. – m. Abl. des Preises, operam alcis pretio pretioso, Plaut.: pacem pretio, Liv.: ego spem pretio non emo, Ter.: auro libertatem ab alqo, Val. Max.: gnatum sibi beneficiis, Plaut.: pecuniā emptus, durch G. erkauft, bestochen, Cic.: pax empta donis, Lucan.: empta dolore voluptas, Hor. – mit folg. Infin., Sil. 5, 601; 7, 620. Stat. Theb. 1, 163. – m. ut u. Konj., Iustin. 23, 2, 8. Sil. 10, 287. – / ungew. Perf. empsi, wov. empseris, Commod. instr. 1, 14, 4 codd. (Dombart emisti): arch. synk. empsim = empserim, Plaut. Cas. 347 u. mil. 316. -
13 tantus
tantus, a, um ( von tam, wie quantus von quam), I) von solcher Größe, so groß, a) m. folg. quantus: nullam umquam vidi tantam (contionem), quanta nunc vestrûm est, Cic. – b) mit folg. qui, quae, quod (das gew. den Coniunctiv bei sich hat): nulla est tanta vis, quae non frangi possit, Cic. – c) m. folg. quam, Liv. 37, 51, 9 (s. dazu Drak.). Tac. dial. 6. Verg. Aen. 6, 354. – d) m. folg. ut u. Konj.: non fuit tantus homo, ut de eo potissimum conqueramur, Cic. – e) ohne Korrelation: in tantis mutationibus, Cic.: verb. m. tot, tot tantaque vitia, Cic.: mit tam multus, tam multae res atque tantae, Cic.: mit talis, homo tantus et talis, Cic. – tantus natu, so alt, Plaut. – mit Genet., utinam tantus animi forem, ut etc., Apul. apol. 22.
II) von solcher Menge, so viel, tanta mira, so viel Wunderdinge, Plaut.: tanta pecunia, Cic.: qui indutias tanti temporis petant, ut legatos Romam mittere possitis, Liv. – bei den Eccl. Plur. = tot, zB. tanta hominum milia, Lact.: nec tamen tantos inveniunt verba discipulos, quantos Christiani factis docendo, Tert.; vgl. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552 (b). Bünem. Lact. 1, 3, 21. Dräger Histor. Synt.2 1, 104. – Neutrum tantum subst., a) im Nom. u. Acc. = so viel, so vieles, α) absol.: ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret, Cic.: tantum debuit, Plaut.: mit folg. quam, Ter. Hec. 417. – tantum abest, ut etc., s. ab- sumno. II, 2, a. – tantum est (in der Umgangssprache), so viel, weiter nichts, das ist alles, Plaut. u. Ter.; vgl. Brix Plaut. trin. prol. 22. – Plur., sescenta tanta (sechshundertmal soviel) reddam, si vivo, tibi, Plaut. Bacch. 1034: tribus tantis illi minus redit quam obseveris, um dreimal soviel weniger, Plaut. trin. 530. – β) mit Genet.: belli, Liv.: hominum, Plaut.: hostium, Liv.: itineris, eine so große Strecke Weges, Cic.: auctoritatis, Cic.: tantum navium reperit, ut etc., nur soviel, Caes.: tantum temporis, so lange Zeit, Liv.: tantum eius opinionis deperdidisse, so viel von der Meinung verloren haben, Caes.: mit folg. quantum, so viel, so viel als, Cic. – mit Plur. des Verbums, tantum hominum incedunt, Plaut. – b) im Genet. als Ausdruck des wirklichen od. moral. Wertes, so viel, so hoch, so teuer, tanti quanti poscit, vin tanti illam emi? Plaut.: hortos emit homo tanti, quanti Pythius voluit, Cic.: ubi me dixero dare tanti, testes faciet ilico vendidisse me, Ter.: graviter (eum) increpuit tanti censorem (als Z.) habitare, Plin.: qui frugiferas arbores tanti taxaverant, Plin.: ut, quanti quisque se ipse facit, tanti fiat (so hoch soll er geschätzt werden) ab amicis, Cic. – bes. oft tanti est, u. zwar α) alqd od. alqs est tanti, etw. od. jmd. ist so viel wert, gilt so viel, si ullo in loco eius provinciae frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit, Cic.: tanti nova non fuit arbor, Ov.: non fuerant artes tanti, Ov.: tantine ulla fuit spoliati gloria Parthi? Prop.: nulla studia tanti sunt, ut amicitiae officium deseratur, Plin. ep.: vix Priamus tanti totaque Troia fuit, Ov.: non sum, me iudice, tanti, Ov.: tanti eius apud se gratiam esse, uti etc., so hoch stehe er in Gunst bei ihm, daß usw., Caes. – nihil est tanti u. nihil mihi (nobis) est tanti, es ist (mir) nichts so viel wert, es ist mir an nichts mehr gelegen, es geht mir nichts darüber, Cic.: u. so nec mihi quicquam est tanti, Cic. – est tanti m. folg. ut u. Konj., μακάρων νησοι tanti sunt, ut sine te sim tot dies, Cic.: tantine, ut lacrimes, Africa tota fuit? Prop.: nihil tamen tanti, ut a te abessem, fuit, Cic.: tanti non esse od. tanti se non esse (an seiner Person sei nicht so viel gelegen), ut etc., Eutr.: arbitrabantur eum tanti mortem P. Clodii putasse (er habe den Tod des P. Kl. für so wichtig gehalten), ut etc., Cic. – alqd non est tanti m. folg. quin u. Konj., hic tibi ne qua morae fuerint dispendia tanti,... quin adeas vatem, Verg. Aen. 3, 453 u. 456. – tanti non fuit od. erat m. Infin. als Subj., neque mihi erat vincere tanti, Ov.; u. zugl. mit folg. ut u. Konj., tanti non fuit Arsacen capere, ut earum rerum, quae hic gestae sunt spectaculo careres, Cael. in Cic. ep.: non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas, ut premerent sacrae virginis arma caput, Ov.: nec vincere tanti, ut bellum differret, erat (viro), Lucan. – β) alqd tanti est, es ist etw. der Mühe wert, es verlohnt sich der Mühe, sunt, o sunt iurgia tanti! Ov. met. 2, 424 (dazu Haupt). – m. Infin. als Subj., est mihi tanti, huius invidiae crimen subire, dummodo etc., Cic.: fuit tanti non revocare promissum suum, Sen.: u. ellipt., sed est mihi tanti, dummodo etc., Cic.: quid quaeris? Fuit tanti, Cic.: etiam tabulae proferentur; est tanti, Cic. Vgl. übh. Madvig opusc. 2, 187 sqq. – c) im Abl. tanto, α) vor Komparativen = um so viel, desto, tanto aberant ab aqua longius, Caes.: tanto crebriores nuntii mittebantur, Caes.: tanto nos submissius geramus, Cic.: tanto minoris, desto wohlfeiler, Cic.: bis tanto pluris, zweimal so teuer, Plaut.: ter tanto peior, Cic.: quinquies tanto amplius, Cic.: u. (ohne Komparativ) bis tanto amici sunt inter se quam prius, Plaut. – tanto melior (lobender Ausdruck in der Umgangssprache), um so besser! recht gut! brav! bravo! Komik., Sen. u.a. (s. Brix Plaut. Men. 433. Wagner Ter. heaut. 549. Spengel Ter. adelph. 528. Haupt opusc. 2, 323); auch tanto hercle melior, Ter.: tanto nequior, um so schlimmer! schlimm genug! Ter.: u. so tanto miserior, nur um so jämmerlicher! Plaut.: tanto maior, tanto augustior, um so größer, um so erhabener bist du! Plin. pan. 71, 4. – multo tanto bei Komparat., s. multum unter multus no. II, A, c. (Bd. 2. S. 1047). – β) neben den Zeitadverbien ante u. post, tanto ante, so lange vorher, Cic.: tanto post od. post tanto, so lange nachher, Curt. u. Verg. – γ) neben Verben, die einen Komparativbegriff enthalten, wie antecedere, praestare, Nep. Epam. 2, 2; Hann. 1, 1. Ov. met. 13, 368. – δ) selten vor Superl., tanto pessimus omnium poëta, quanto tu optimus omnium patronus, um so viel der schlechteste, ein um so viel schlechterer, Catall. 49, 6. – d) in der Verbdg. in tantum = so weit, so sehr, in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse, Liv.: m. folg. in quantum, si denique in tantum diligo optimum principem, in quantum invisus pessimo fui, Plin. pan.: matrona prodcat in tantum ornata, in quantum ne immunda sit, insoweit, als sie nicht, Sen. contr. 2, 7 (15), 3. – Das Neutrum tantum adv. = so sehr, so weit, α) neben Verben: de fano illo dico, de quo tantum, quantum me amas, velim cogites, Cic.: tantum eius auctoritate motus est, ut etc., Nep.: tantum progressus a castris, ut etc., Liv. – β) neben Adjj., statt tam: tantum magna, Hor.: non tantum, nicht so, nicht sowohl, mit folg. quantum, non tantum Veneris, quantum studiosa culinae, Hor.: nec tantum dulcia, quantum et liquida, Verg.: auch m. folg. quam, non ab ira tantum, quam quod etc., nicht sowohl aus Zorn, als weil, Liv.: tantum cepisse timorem, quam, Verg. – γ) neben Superlativen: quantum bello optimus... tantum pace pessimus, Vell.
III) von der Größe, von der Art, so klein, so gering, ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad provincias tutandas vix contenti esse possimus, Cic.: nec sidera tanta debent existimari, quanta cernuntur, Plin.: (senatus) auctoritas, cui scis intercessum esse, tantam vim habet, ut magis iratorum hominum studium quam constantis senatus consilium esse videatur, Cic.: si bellum tantum erit, ut vos aut successores parvis additis copiis sustinere possint, Cael. in Cic. ep. – Neutrum tantum subst., eine solche Kleinigkeit, Wenigkeit, so wenig, tantum praesidii, navium, Caes. – Das Neutrum tantum wird auch als Abverbium gebraucht, nur, bloß, nomen tantum virtutis usurpas, Cic.: quos quidem dies quem ad modum agatis non dico, tantum dico etc., Cic.: tantum, ut procul abesset, curabat, Liv. – Man merke hier: a) tantum non, beinahe, fast, Nep., Liv. u. Suet. Vgl. Drak. u. Gronov Liv. 4, 2, 12. – b) tantum quod, α) nur, just, gerade, eben (zu der Zeit), Cic. u.a. – so auch (ohne quod) serta tantum delapsa, nur erst abgefallen, Verg. ecl. 6, 16. – β) nur, bloß, nur daß, es fehlt weiter nichts, als daß, tantum quod hominem non nominat, Cic. II. Verr. 1, 116. – γ) tantum, quod, als zwei besondere Wörter, tantum, quod exstaret aqua, quaerentibus, nur so viel als usw., Liv.: tantum, quod Aetoli accesserant, nur insofern, weil, Liv. – δ) non tantum... sed etiam, nicht nur (bloß)... sondern auch, Hirt. b.G., Liv. u.a.: ebenso non tantum... verum et (= etiam), Plin. ep.: aber non (nec) tantum... sed, nicht nur (bloß)... sondern sogar, Liv., Quint. u.a. – / Archaist. tamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 38 u. 40.
-
14 emo
emo, ēmī, ēmptum, ere, nehmen, u. zwar für Bezahlung, kaufen, erkaufen, in der Auktion = erstehen, I) eig.: a) im allg.: tabulas, signa, toreumata, Sall.: agellum, quem venditare amicus tuus dicitur, Plin. ep.: homines, Varro LL.: velle emi, sich kaufen lassen wollen, Ov.: empti dentes, gekaufte, d.i. eingesetzte, falsche, Mart. – nihil emere ab hasta, in einer öffentl. Versteigerung kaufen, Ascon. in Cic. pro Scauro argum. p. 16, 10 K. – m. Ang. zu welcher Zeit? quando mihi (von mir) Pompeiani horti empti sunt? anno priore, inquit actuarius, Petron.: m. Ang. von wem? domum de alqo, Cic.: puellam ab alqo, Ter.: aedes ab alqo, Cic. – m. Ang. woher? unde quidque emeris, Cic.: arietes a Tarento, Petron.: de praeda (von od. aus der Kriegsbeute) hosce ambos a quaestoribus, Plaut.: ex praeda empta mancipia, Liv.: empti ex ergastulis, Cic. – m. Ang. wem u. wozu? hasta, quam filio militi emerat, Liv.: neque hasce aedes emi mihi neque usurae meae, Plaut.: emit eam (virginem) dono (zum G.) mihi, Ter. – m. Ang. in wessen Besitz? lanienas et tabernas coniunctas in publicum (für den Staat), Liv. – m. Ang. an wessen Stelle? emere mancipium in demortui locum, Cic. – m. Ang. wie? ne haec quidem duo signa pulcherrima habes quo modo emeris, kannst angeben, auf welche Weise du gekauft hast, kannst den Kauf nachweisen,————Cic.: fundum in diem (auf Zeit), Nep. – m. Ang. wofür? fabulas pretio suo, Ter.: ancillam aere suo, Ter.: universum vicini agrum suā pecuniā, Tac.: emi singula non pecuniā, sed compensatione mercium iussit, Iustin. – m. Ang. wie hoch? wie teuer? parvo aere, wohlfeil, Sen.: u. so pauco aere, Gell.: pretiis maximis, Plaut.: eo pretio emptum esse olim, Plaut.: em. grandi pecuniā, Cic.: u. so magno, teuer, parvo, wohlfeil, Cic.: immenso (ungeheuer hoch, teuer), Suet.: vili (wohlfeil), Ggstz. caro (teuer), Plaut.: care, Hor., non care, Varro: equos carius quam coquos, Cato fr.: emere domum prope dimidio carius quam aestimabatur, Cic.: quanti eam emit? Plaut.: quanti emerint, für den Kaufpreis, Cic.: quanti emi potest minimo? was ist der äußerste Preis? Plaut.: tanti, quanti etc., so teuer als usw., Cic.: pluris, teuerer, Varro LL.: minoris, wohlfeiler, Cic.: aut minoris aut etiam pluris, Cic.: bene, gut, wohlfeil, Cic.: melius (wohlfeiler), Suet.: male, schlecht, teuer, Cic.: praediolum hoc tam salubriter (billig), ut etc., Plin. ep.: paulo sumptuosius equos et canes, Plin. ep. – mit Abl. des bestimmten Preises, talento, Plaut.: duplo, Sen. rhet.: asse panem, Petron.: quot minis eam emit? Plaut.: calicem mulsi centum denariis, Varro fr.: domum HS CCCIXXX, Cic.: bona (Güter) de alqo duobus milibus nummûm, Cic.: ostrea milibus nummûm empta, Lucil.: calices paucis assibus empti,
————Iuven.: piper emitur in libras Xxv, das Pfund zu 15 Denaren, Plin. – im Zshg. absol., malo emere quam rogare, sprichw., Cic. Verr. 4, 12: emam, aedificabo, credam (Gelder ausleihen), Sen.: ii, qui emerant, die Käufer, Caes.: in emendo (beim K.), Cic. – subst., α) ementēs, ium, m., die Käufer, Iustin. 11, 4, 8. – β) ēmpta, ae, f., die Gekaufte = die Sklavin, Prop. 1, 9, 4. – γ) ēmptum, ī, n., der Kauf, Kaufkontrakt, ex empto, Cic. u. ICt.: constat negotiatio ex empto et vendito, aus Kauf u. Verkauf, Sen. – δ) ēmpta, ōrum, n. pl., das Gekaufte = die in der Auktion erstandenen Gegenstände, Capit. Anton. phil. 17, 5. – b) v. Präko, für den Staat von dem Unternehmer in Kontrakt nehmen, Varro LL. 5, 15. – II) übtr., wie unser erkaufen = durch Geld usw. erwerben, für sich gewinnen, auf seine Seite bringen, bestechen, imperium (Ggstz. dare, verleihen), Sall. fr.: iudices, Cic.: percussorem in alqm, Curt.: sententias (iudicum), Cic.: emptum iudicium, Cic.: pacem, Iustin. – m. Abl. des Preises, operam alcis pretio pretioso, Plaut.: pacem pretio, Liv.: ego spem pretio non emo, Ter.: auro libertatem ab alqo, Val. Max.: gnatum sibi beneficiis, Plaut.: pecuniā emptus, durch G. erkauft, bestochen, Cic.: pax empta donis, Lucan.: empta dolore voluptas, Hor. – mit folg. Infin., Sil. 5, 601; 7, 620. Stat. Theb. 1, 163. – m. ut u. Konj., Iustin. 23, 2, 8. Sil. 10, 287. – ⇒ ungew. Perf. empsi, wov. empseris,————Commod. instr. 1, 14, 4 codd. (Dombart emisti): arch. synk. empsim = empserim, Plaut. Cas. 347 u. mil. 316. -
15 tantus
tantus, a, um ( von tam, wie quantus von quam), I) von solcher Größe, so groß, a) m. folg. quantus: nullam umquam vidi tantam (contionem), quanta nunc vestrûm est, Cic. – b) mit folg. qui, quae, quod (das gew. den Coniunctiv bei sich hat): nulla est tanta vis, quae non frangi possit, Cic. – c) m. folg. quam, Liv. 37, 51, 9 (s. dazu Drak.). Tac. dial. 6. Verg. Aen. 6, 354. – d) m. folg. ut u. Konj.: non fuit tantus homo, ut de eo potissimum conqueramur, Cic. – e) ohne Korrelation: in tantis mutationibus, Cic.: verb. m. tot, tot tantaque vitia, Cic.: mit tam multus, tam multae res atque tantae, Cic.: mit talis, homo tantus et talis, Cic. – tantus natu, so alt, Plaut. – mit Genet., utinam tantus animi forem, ut etc., Apul. apol. 22.II) von solcher Menge, so viel, tanta mira, so viel Wunderdinge, Plaut.: tanta pecunia, Cic.: qui indutias tanti temporis petant, ut legatos Romam mittere possitis, Liv. – bei den Eccl. Plur. = tot, zB. tanta hominum milia, Lact.: nec tamen tantos inveniunt verba discipulos, quantos Christiani factis docendo, Tert.; vgl. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552 (b). Bünem. Lact. 1, 3, 21. Dräger Histor. Synt.2 1, 104. – Neutrum tantum subst., a) im Nom. u. Acc. = so viel, so vieles, α) absol.: ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret, Cic.: tantum debuit, Plaut.: mit folg. quam, Ter. Hec. 417. – tantum abest, ut etc., s. absum————no. II, 2, a. – tantum est (in der Umgangssprache), so viel, weiter nichts, das ist alles, Plaut. u. Ter.; vgl. Brix Plaut. trin. prol. 22. – Plur., sescenta tanta (sechshundertmal soviel) reddam, si vivo, tibi, Plaut. Bacch. 1034: tribus tantis illi minus redit quam obseveris, um dreimal soviel weniger, Plaut. trin. 530. – β) mit Genet.: belli, Liv.: hominum, Plaut.: hostium, Liv.: itineris, eine so große Strecke Weges, Cic.: auctoritatis, Cic.: tantum navium reperit, ut etc., nur soviel, Caes.: tantum temporis, so lange Zeit, Liv.: tantum eius opinionis deperdidisse, so viel von der Meinung verloren haben, Caes.: mit folg. quantum, so viel, so viel als, Cic. – mit Plur. des Verbums, tantum hominum incedunt, Plaut. – b) im Genet. als Ausdruck des wirklichen od. moral. Wertes, so viel, so hoch, so teuer, tanti quanti poscit, vin tanti illam emi? Plaut.: hortos emit homo tanti, quanti Pythius voluit, Cic.: ubi me dixero dare tanti, testes faciet ilico vendidisse me, Ter.: graviter (eum) increpuit tanti censorem (als Z.) habitare, Plin.: qui frugiferas arbores tanti taxaverant, Plin.: ut, quanti quisque se ipse facit, tanti fiat (so hoch soll er geschätzt werden) ab amicis, Cic. – bes. oft tanti est, u. zwar α) alqd od. alqs est tanti, etw. od. jmd. ist so viel wert, gilt so viel, si ullo in loco eius provinciae frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit, Cic.: tanti nova non fuit arbor, Ov.: non fuerant artes tanti, Ov.: tantine————ulla fuit spoliati gloria Parthi? Prop.: nulla studia tanti sunt, ut amicitiae officium deseratur, Plin. ep.: vix Priamus tanti totaque Troia fuit, Ov.: non sum, me iudice, tanti, Ov.: tanti eius apud se gratiam esse, uti etc., so hoch stehe er in Gunst bei ihm, daß usw., Caes. – nihil est tanti u. nihil mihi (nobis) est tanti, es ist (mir) nichts so viel wert, es ist mir an nichts mehr gelegen, es geht mir nichts darüber, Cic.: u. so nec mihi quicquam est tanti, Cic. – est tanti m. folg. ut u. Konj., μακάρων νησοι tanti sunt, ut sine te sim tot dies, Cic.: tantine, ut lacrimes, Africa tota fuit? Prop.: nihil tamen tanti, ut a te abessem, fuit, Cic.: tanti non esse od. tanti se non esse (an seiner Person sei nicht so viel gelegen), ut etc., Eutr.: arbitrabantur eum tanti mortem P. Clodii putasse (er habe den Tod des P. Kl. für so wichtig gehalten), ut etc., Cic. – alqd non est tanti m. folg. quin u. Konj., hic tibi ne qua morae fuerint dispendia tanti,... quin adeas vatem, Verg. Aen. 3, 453 u. 456. – tanti non fuit od. erat m. Infin. als Subj., neque mihi erat vincere tanti, Ov.; u. zugl. mit folg. ut u. Konj., tanti non fuit Arsacen capere, ut earum rerum, quae hic gestae sunt spectaculo careres, Cael. in Cic. ep.: non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas, ut premerent sacrae virginis arma caput, Ov.: nec vincere tanti, ut bellum differret, erat (viro), Lucan. – β) alqd tanti est, es ist etw. der Mühe wert, es verlohnt sich der Mühe, sunt, o sunt iurgia tanti!————Ov. met. 2, 424 (dazu Haupt). – m. Infin. als Subj., est mihi tanti, huius invidiae crimen subire, dummodo etc., Cic.: fuit tanti non revocare promissum suum, Sen.: u. ellipt., sed est mihi tanti, dummodo etc., Cic.: quid quaeris? Fuit tanti, Cic.: etiam tabulae proferentur; est tanti, Cic. Vgl. übh. Madvig opusc. 2, 187 sqq. – c) im Abl. tanto, α) vor Komparativen = um so viel, desto, tanto aberant ab aqua longius, Caes.: tanto crebriores nuntii mittebantur, Caes.: tanto nos submissius geramus, Cic.: tanto minoris, desto wohlfeiler, Cic.: bis tanto pluris, zweimal so teuer, Plaut.: ter tanto peior, Cic.: quinquies tanto amplius, Cic.: u. (ohne Komparativ) bis tanto amici sunt inter se quam prius, Plaut. – tanto melior (lobender Ausdruck in der Umgangssprache), um so besser! recht gut! brav! bravo! Komik., Sen. u.a. (s. Brix Plaut. Men. 433. Wagner Ter. heaut. 549. Spengel Ter. adelph. 528. Haupt opusc. 2, 323); auch tanto hercle melior, Ter.: tanto nequior, um so schlimmer! schlimm genug! Ter.: u. so tanto miserior, nur um so jämmerlicher! Plaut.: tanto maior, tanto augustior, um so größer, um so erhabener bist du! Plin. pan. 71, 4. – multo tanto bei Komparat., s. multum unter multus no. II, A, c. (Bd. 2. S. 1047). – β) neben den Zeitadverbien ante u. post, tanto ante, so lange vorher, Cic.: tanto post od. post tanto, so lange nachher, Curt. u. Verg. – γ) neben Verben, die einen Kompa-————rativbegriff enthalten, wie antecedere, praestare, Nep. Epam. 2, 2; Hann. 1, 1. Ov. met. 13, 368. – δ) selten vor Superl., tanto pessimus omnium poëta, quanto tu optimus omnium patronus, um so viel der schlechteste, ein um so viel schlechterer, Catall. 49, 6. – d) in der Verbdg. in tantum = so weit, so sehr, in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse, Liv.: m. folg. in quantum, si denique in tantum diligo optimum principem, in quantum invisus pessimo fui, Plin. pan.: matrona prodcat in tantum ornata, in quantum ne immunda sit, insoweit, als sie nicht, Sen. contr. 2, 7 (15), 3. – Das Neutrum tantum adv. = so sehr, so weit, α) neben Verben: de fano illo dico, de quo tantum, quantum me amas, velim cogites, Cic.: tantum eius auctoritate motus est, ut etc., Nep.: tantum progressus a castris, ut etc., Liv. – β) neben Adjj., statt tam: tantum magna, Hor.: non tantum, nicht so, nicht sowohl, mit folg. quantum, non tantum Veneris, quantum studiosa culinae, Hor.: nec tantum dulcia, quantum et liquida, Verg.: auch m. folg. quam, non ab ira tantum, quam quod etc., nicht sowohl aus Zorn, als weil, Liv.: tantum cepisse timorem, quam, Verg. – γ) neben Superlativen: quantum bello optimus... tantum pace pessimus, Vell.III) von der Größe, von der Art, so klein, so gering, ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad provincias tutandas vix contenti esse possimus,————Cic.: nec sidera tanta debent existimari, quanta cernuntur, Plin.: (senatus) auctoritas, cui scis intercessum esse, tantam vim habet, ut magis iratorum hominum studium quam constantis senatus consilium esse videatur, Cic.: si bellum tantum erit, ut vos aut successores parvis additis copiis sustinere possint, Cael. in Cic. ep. – Neutrum tantum subst., eine solche Kleinigkeit, Wenigkeit, so wenig, tantum praesidii, navium, Caes. – Das Neutrum tantum wird auch als Abverbium gebraucht, nur, bloß, nomen tantum virtutis usurpas, Cic.: quos quidem dies quem ad modum agatis non dico, tantum dico etc., Cic.: tantum, ut procul abesset, curabat, Liv. – Man merke hier: a) tantum non, beinahe, fast, Nep., Liv. u. Suet. Vgl. Drak. u. Gronov Liv. 4, 2, 12. – b) tantum quod, α) nur, just, gerade, eben (zu der Zeit), Cic. u.a. – so auch (ohne quod) serta tantum delapsa, nur erst abgefallen, Verg. ecl. 6, 16. – β) nur, bloß, nur daß, es fehlt weiter nichts, als daß, tantum quod hominem non nominat, Cic. II. Verr. 1, 116. – γ) tantum, quod, als zwei besondere Wörter, tantum, quod exstaret aqua, quaerentibus, nur so viel als usw., Liv.: tantum, quod Aetoli accesserant, nur insofern, weil, Liv. – δ) non tantum... sed etiam, nicht nur (bloß)... sondern auch, Hirt. b.G., Liv. u.a.: ebenso non tantum... verum et (= etiam), Plin. ep.: aber non (nec) tantum... sed, nicht nur (bloß)... sondern sogar, Liv., Quint.————u.a. – ⇒ Archaist. tamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 38 u. 40. -
16 interesse
1) находиться причем, присутствовать, interesse conciliis (1. 1 § 5 D. 3, 1): frumentationibus (1. 12 § 2 D. 49, 16). 2) вмешиваться (1. 9 § 8 D. 48, 19). 3) быть, иметь место, si honesta causa interest (1. 11 D. 47, 2). 4) interest, eсть разница, multum interest inter genus et speciem (1. 10 pr. D. 40, 4. cf. 1. 194 D. 50, 16. 1. 101 pr. eod.);5) interest alicuius, а) важно б) для государства, rei publicae, publ. salutis et securitatis, s. publiсе interest (1. 2. D. 23, 3. 1. 1 D. 24, 3. 1. 1 § 13 D. 25, 4. 1. 65 § 2 D. 36, 1. 1. 4. 5 § 11 D. 39, 1. 1. 44 pr. D. 41, 3. 1. 18 D. 42, 5. 1. 1 § 1 D. 47, 9. 1. 16 D, 49, 1. 1. 13 § 1 D. 50, 12. 1. 14 C. 9, 47);interest, utrum - an (1. 4 § 5 D. 2, 11).
religionis interest (1. 1 § 6 D. 11, 8); в) для частных лиц по отпошению к имущественным выгодам (1. 65 § 5 D. 17, 2. 1. 2 § 3 D. 49, 4. 1. 3 D. 16, 2. cf. 1. 15 pr. D. 46, 1);
interest debitoris, liberari (1. 49 § 6 D. 30. 1. 3 § 5 D. 34, 3. 1. 3 pr. D. 21, 3. 1. 9 § 1 D. 11, 3. 1. 71 D. 21, 2. 1. 3 § 1 D. 47, 13. 1. 19. cf. 1. 3 § 9. 1. 13 D. 10, 4. 1. 8 § 6 D. 17, 1); г) особ. quod s. quantum s. quanti inlerest (alicuius) в учении о вознаграждении за вред и убытки обознач. - положительный вред и потерянную, невырученную прибыль (1. 33 D. 19, 2. 1. 1 § 41 D. 43, 16. 1. 13 pr. D. 46, 8. 1. un. C. 9, 47. cf. 1. 3 pr. D. 2, 10. 1. 4 § 1 D. 10, 1. 1. 3 D. 13, 1. 1. 8 D. 21, 2); также = utilitas (1. 14 D. 2, 11. 1. 1 § 5 D. 43, 4); и в противоположность истинной цене поврежденного предмета, rei aestimatio (certa), pretium (verum), pretii quantitas (1. 3 D. 12, 3. 1. 1 § 20 D. 27, 3. 1. 51 pr. D. 47, 2. 1. 193 D. 50, 16. 1. 12 C. 4, 49. cf. 1. 1 pr. D. 19, 1);
teneri, quod emtoris interest, прот. ut pretium reddat, teneri, praestare, si quid pluris mea intersit, прот. pretium reddere (1. 11 § 18 eod. 1. 33 D. 19, 2); тк. против. quanti ea res est, quantitas (1. un. § 4 D. 2, 3. 1. 21 § 2. 1. 55 D. 9, 2. 1. 4 § 7 D. 39, 2. 1. 38 § 17 D. 45, 1. 1. 179. 193 D. 50, 16); иногда quanti ea res est = id quod. interest (1. 4 § 7 D. 39, 2. 1. 1 § 5 D. 43, 4. 1. 3 § 11 D. 43, 17. 1. 8 § 2 D. 46, 8); также quod interest прот. обязанности платить денежный штраф в случае неисполнения известного обязательства (§ 7 J. 3, 15. 1. 3 D. 2, 5. 1. 41 D. 17, 2. 1. 28 D. 19, 1. 1. 65 D. 45, 1);
quod interest (agentis) прот. quod in litem inratur, quanti in litem iuraverit (1. 64 pr. D. 5, 1. 1. 2 § 1 D. 12, 3. 1. 10 eod. cf. 1. 28 § 1 D. 49, 1. 1. 8 § 1 D. 2, 13. 1. 15 D. 16, 2. 1. 114 D. 45, 1. cf. 1. 60 pr. D. 17, 2. 1. 54 D. 46, 1. 1. 3 § 8. 9 D. 47, 12. 1. 24 D. 50, 17); иногда обозначает interest alicuius только положительный, имущественный ущерб (1. 73 § 1 D. 47, 2. cf. 1. 10. 11. 12. § 1. 1. 14 § 6. 10. 1. 82 § 1 eod.); - b) относиться, касаться, tutores ab eo, cuius interest (= a competente iudice) dati (1. 3 C. 5, 29. 1. 3 C. 3, 2. cf. 1. 11 C. 11, 42);
ad scrinia, quorum interest, transmittere (1. 6 § 23 C. 7, 62).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > interesse
-
17 re fert
rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,I.In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.(α).Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;(β).whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,
Plaut. Trin. 2, 2, 38:tua istuc refert, si curaveris,
id. Am. 2, 2, 109:id mea minime refert,
Ter. Ad. 5, 4, 27:quod refert tua,
Plaut. Pers. 4, 3, 50:nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,
id. Rud. 4, 3, 27:meā quidem istuc nihil refert,
id. Pers. 4, 3, 68:id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,
Ter. Hec. 4, 3, 12:tuā quod nihil refert, ne Cures,
Plaut. Stich. 2, 1, 48:tuā quod nihil refert, percontari desinas,
Ter. Hec. 5, 3, 12:non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,
Cic. Fam. 5, 20, 5:quid id meā refert?
Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:quid id refert tuā?
id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?
Plaut. Rud. 3, 4, 41.—Hoc refert, etc.:(γ).quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,
Plaut. Rud. 4, 4, 25:ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,
Liv. 9, 9:illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,
Ter. Heaut. 3, 1, 58:primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,
Cic. Imp. Pomp. 7, 18:magni quod refert,
Lucr. 2, 760:at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,
Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:parvi retulit Non suscepisse,
Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?
Plaut. Ps. 4, 6, 23:meminero, sed quid meminisse id refert?
id. Mil. 3, 1, 214:quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,
id. Bacch. 4, 4, 53:quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,
id. Ep. 1, 2, 13:neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,
Cic. Brut. 29, 110:neque enim numero comprehendere refert,
nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:jam nec mutari pabula refert,
Verg. G. 3, 548; cf.:plures e familiā cognosci referre arbitror,
Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,
Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,
Cic. Fin. 5, 30, 90:quasi vero referat quam id saepe fiat,
id. Div. 2, 29, 62:quid refert, quā me ratione cogatis?
id. Lael. 8, 26:quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?
id. Phil. 2, 12, 29:quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?
id. Fl. 9, 21:quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?
id. Div. 2, 34, 72:tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?
Hor. S. 1, 2, 77:cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,
id. ib. 1, 6, 7 et saep.:quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,
Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,
Col. 3, 9, 7. —Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:* (δ).quid tuā refert, qui cum istac venerit?
id. Merc. 5, 2, 65:non plus suā referre, quam si, etc.,
Cic. Quint. 5, 19:quos, cum nihil refert, pudet,
Plaut. Ep. 2, 1, 1:cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,
id. Bacch. 3, 4, 20:nego et negando si quid refert, ravio,
id. Poen. 3, 5, 33:si servus est, numquid refert?
id. Ps. 2, 4, 28:quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?
Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —Entirely absol.:II.bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,
as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:quid id ad me aut ad meam rem refert,
id. Pers. 4, 3, 44:refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,
Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,
Plaut. Pers. 4, 4, 44:quoi rei id te assimulare rettulit?
id. Truc. 2, 4, 40:dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?
Hor. S. 1, 1, 49:quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,
Tac. A. 15, 65:faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,
Sall. J.111, 1:praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,
Liv. 34, 27, 6:quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,
Quint. 12, 8, 2:neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,
Tac. A. 4, 33:ipsius certe ducis hoc referre videtur,
Juv. 16, 58:plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,
Quint. 9, 4, 44:tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?
Plin. Pan. 40 fin.:quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,
id. Ep. 8, 22, 4:nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,
Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,
Lucr. 4, 984:adeo incessus in gravida refert,
Plin. 7, 6, 5, § 42:longitudo in his refert, non crassitudo,
id. 18, 31, 74, § 317:multum tamen in iis refert et locorum natura,
id. 11, 51, 112, § 267:plurimum refert soli cujusque ratio,
id. 18, 21, 50, § 187. -
18 refert
rēfert (or separately rē fert), tŭlit, ferre, v. n. and impers. (plur. rarely personal; v. II. infra) [res - fero; the ancients regarded rē in this word as derived from res; cf. Fest. s. v. refert, p. 282 Müll.]; prop., it follows from or in view of a thing, i. q. ex re est; hence, it is for one ' s interest or advantage, it profits; or, in gen., it befits, matters, imports, concerns, it is of importance or consequence (syn.: juvat, conducit, attinet; freq. and class.); constr.,I.In all periods and in all kinds of composition, refert hoc ( id, illud, etc., a subj.-clause) meā ( tuā, etc., qs. fert re meā, tuā, etc.; cf. Prisc. p. 1077 P.) magni ( pluris, quanti, etc., nihil, quid?), or absol.(α).Hoc meā refert, etc. (in Cic. very rare;(β).whereas interest meā occurs very freq.): tua istuc refert maxime,
Plaut. Trin. 2, 2, 38:tua istuc refert, si curaveris,
id. Am. 2, 2, 109:id mea minime refert,
Ter. Ad. 5, 4, 27:quod refert tua,
Plaut. Pers. 4, 3, 50:nihilo pol pluris tua hoc, quam quanti illud refert meā,
id. Rud. 4, 3, 27:meā quidem istuc nihil refert,
id. Pers. 4, 3, 68:id tuā refert nihil, utrum illae fecerint,
Ter. Hec. 4, 3, 12:tuā quod nihil refert, ne Cures,
Plaut. Stich. 2, 1, 48:tuā quod nihil refert, percontari desinas,
Ter. Hec. 5, 3, 12:non ascripsi id, quod tuā nihil referebat,
Cic. Fam. 5, 20, 5:quid id meā refert?
Plaut. Curc. 3, 25; 4, 2, 44; id. Merc. 2, 3, 117:quid id refert tuā?
id. Curc. 3, 88; id. Rud. 1, 2, 88; Ter. Phorm. 4, 5, 11.—With subj.-clause:quid meā refert, hae Athenis natae an Thebis sient?
Plaut. Rud. 3, 4, 41.—Hoc refert, etc.:(γ).quomodo habeas, illud refert, jurene an injuriā,
Plaut. Rud. 4, 4, 25:ne illud quidem refert, consul an dictator an praetor spoponderit,
Liv. 9, 9:illud permagni referre arbitror, Ut ne scientem sentiat te id sibi dare,
Ter. Heaut. 3, 1, 58:primum illud parvi refert, nos publicanis amissis vectigalia postea victoria reciperare,
Cic. Imp. Pomp. 7, 18:magni quod refert,
Lucr. 2, 760:at quibus servis? refert enim magno opere id ipsum,
Cic. Cael. 23, 57: quanti id refert? Vatin. ap. Cic. Fam. 5, 9, 1. — With subject-clause:parvi retulit Non suscepisse,
Ter. Phorm. 4, 3, 41; cf.:parvi refert abs te ipso jus dici aequabiliter, nisi, etc.,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 7:quanti refert, te nec recte dicere, qui nihili faciat?
Plaut. Ps. 4, 6, 23:meminero, sed quid meminisse id refert?
id. Mil. 3, 1, 214:quid mihi refert Chrysalo esse nomen, nisi, etc.,
id. Bacch. 4, 4, 53:quid te igitur rettulit Beneficum esse oratione, si, etc.,
id. Ep. 1, 2, 13:neque refert videre, quid dicendum sit, nisi, etc.,
Cic. Brut. 29, 110:neque enim numero comprehendere refert,
nor indeed is it necessary, need we, Verg. G. 2, 104: nec dicaris aliquid, quod referret scire, reticuisse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 2.—With [p. 1546] inf. pass.:jam nec mutari pabula refert,
Verg. G. 3, 548; cf.:plures e familiā cognosci referre arbitror,
Suet. Ner. 1. — With a rel. subj.-clause (so most freq. in the class. per.):ipsi animi magni refert quali in corpore locati sint,
Cic. Tusc. 1, 33, 80: magni refert, hic quid velit, Caes. ap. Cic. Att. 14, 1, 2:cum ego ista omnia bona dixero, tantum refert, quam magna dicam,
Cic. Fin. 5, 30, 90:quasi vero referat quam id saepe fiat,
id. Div. 2, 29, 62:quid refert, quā me ratione cogatis?
id. Lael. 8, 26:quid refert, utrum voluerim fieri, an gaudeam factum?
id. Phil. 2, 12, 29:quid refert, tanto post ad judices deferantur, an omnino non deferantur?
id. Fl. 9, 21:quae (aves) pascantur nec ne, quid refert?
id. Div. 2, 34, 72:tuo vitio rerumne labores, Nil referre putas?
Hor. S. 1, 2, 77:cum referre negas, quali sit quisque parente Natus,
id. ib. 1, 6, 7 et saep.:quod tu istis lacrimis te probare postulas, Non pluris refert, quam si imbrem in cribrum geras,
Plaut. Ps. 1, 1, 100; cf.:tantum retulerit, ut in transferendis seminibus similem statum caeli locique observemus,
Col. 3, 9, 7. —Refert, etc.: Do. Hae (tabellae) quid ad me? To. Immo ad te attinent, Et tuā refert, Plaut. Pers. 4, 3, 28: Ep. Tua pol refert enim? Ge. Si quidem meā refert, operā utere, id. Stich. 4, 2, 36:* (δ).quid tuā refert, qui cum istac venerit?
id. Merc. 5, 2, 65:non plus suā referre, quam si, etc.,
Cic. Quint. 5, 19:quos, cum nihil refert, pudet,
Plaut. Ep. 2, 1, 1:cum nihilo pluris referet, quam si, etc.,
id. Bacch. 3, 4, 20:nego et negando si quid refert, ravio,
id. Poen. 3, 5, 33:si servus est, numquid refert?
id. Ps. 2, 4, 28:quid refert, si hoc ipsum salsum illi et venustum videbatur?
Cic. N. D. 1, 28, 79 et saep. —Entirely absol.:II.bona Sejani ablata aerario, ut in fiscum cogerentur, tamquam referret,
as though it mattered, as if there were any difference, Tac. A. 6, 2.—Analogous to attinet, conducit, and interest; it is of importance; it belongs, relates, concerns, etc.; constr., refert hoc, id, etc. (once referunt haec), ad aliquem, alicui, alicujus, etc. (mostly ante-class. and post-Aug.; but, with alicujus, once in Sall. and once in Liv.): quam ad rem istuc refert? Plaut Ep. 2, 2, 91; cf.:quid id ad me aut ad meam rem refert,
id. Pers. 4, 3, 44:refert etiam ad fructus, quemadmodum vicinus in confinio consitum agrum habeat,
Varr. R. R. 1, 16 fin. — In plur.:te ex puellā prius percontari volo, Quae ad rem referunt,
Plaut. Pers. 4, 4, 44:quoi rei id te assimulare rettulit?
id. Truc. 2, 4, 40:dic, quid referat intra Naturae fines viventi, jugera centum an Mille aret?
Hor. S. 1, 1, 49:quin et verba Flavii vulgabantur, non referre dedecori, si citharoedus demoveretur et tragoedus succederet,
Tac. A. 15, 65:faciundum aliquid, quod illorum magis quam suā retulisse videretur,
Sall. J.111, 1:praefatus... et ipsorum referre, si quos suspectos status praesens rerum faceret,
Liv. 34, 27, 6:quorum nihil refert, ubi litium cardo vertatur,
Quint. 12, 8, 2:neque refert cujusquam, Punicas Romanasve acies laetius extuleris,
Tac. A. 4, 33:ipsius certe ducis hoc referre videtur,
Juv. 16, 58:plurimum refert compositionis, quae quibus anteponas,
Quint. 9, 4, 44:tu nihil referre iniquitatis existimas, exigas, quod deberi non oportuerit, an constituas, ut debeatur?
Plin. Pan. 40 fin.:quem insignire exempli nonnihil, non insignire humanitatis plurimum refert,
id. Ep. 8, 22, 4:nec minimo sane discrimine refert, Quo gestu lepores et quo gallina secetur,
Juv. 5, 123. — Rarely with a subst. as subj.:adeo magni refert studium atque voluptas, et quibus in rebus consuerint esse operati homines,
Lucr. 4, 984:adeo incessus in gravida refert,
Plin. 7, 6, 5, § 42:longitudo in his refert, non crassitudo,
id. 18, 31, 74, § 317:multum tamen in iis refert et locorum natura,
id. 11, 51, 112, § 267:plurimum refert soli cujusque ratio,
id. 18, 21, 50, § 187. -
19 tanti
tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].I.Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.1.With [p. 1841] quantus:2.nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—With ut.a.Denoting result or consequence; with subj.:b.tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—Denoting comparison:3.tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—With rel. qui, etc.:4.cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:5.tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—With quam:6.maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):B.cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—Transf., so many ( = tot; mostly poet.):C.tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —Neutr. absol.1.tantum, so much, so many:b.habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:2.vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—Gen. (of price) tanti:b.tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:3.tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:b.quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;4.so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:II.danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):A.ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.So much, so greatly, to such a degree, so:B.tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:b.tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;2.whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—Particular phrases.a.Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):b.cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:tantum non statim a funere,
id. ib. 52:tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):c.tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116. -
20 tanto
tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].I.Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.1.With [p. 1841] quantus:2.nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—With ut.a.Denoting result or consequence; with subj.:b.tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—Denoting comparison:3.tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—With rel. qui, etc.:4.cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:5.tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—With quam:6.maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):B.cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—Transf., so many ( = tot; mostly poet.):C.tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —Neutr. absol.1.tantum, so much, so many:b.habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:2.vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—Gen. (of price) tanti:b.tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:3.tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:b.quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;4.so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:II.danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):A.ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.So much, so greatly, to such a degree, so:B.tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:b.tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;2.whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—Particular phrases.a.Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):b.cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:tantum non statim a funere,
id. ib. 52:tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):c.tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.
См. также в других словарях:
quanti minoris — /kwontay manoras/ The name of an action in the civil law (and in Louisiana), brought by the purchaser of an article, for a reduction of the agreed price on account of defects in the thing which diminish its value … Black's law dictionary
quanti minoris — A form of action in Louisiana for the reduction of the price, in consequence of a defect in the thing sold. Millaudion v Soubercase (La) 3 Mart NS 287, 288 … Ballentine's law dictionary
tutti quanti — ● tutti quanti locution adverbiale (mots italiens tutti quanti) Et tutti quanti, et tous les gens ou toutes les choses de même espèce (à la fin d une énumération). ● tutti quanti (expressions) locution adverbiale (mots italiens tutti quanti) Et… … Encyclopédie Universelle
tutti\ quanti — [ tutikwɑ̃ti ] loc. nominale • 1605; mots it. « tous tant qu ils sont » ♦ (À la fin d une énumération de noms de personnes) ...et tutti quanti : et tous les gens de cette espèce. « Étaient de ce festin : Henri de Régnier, Desvallières, Besnard,… … Encyclopédie Universelle
tutti quanti — ит. (тутти кванти) и всякие другие; и пр. и пр.; поголовно все. Толковый словарь иностранных слов Л. П. Крысина. М: Русский язык, 1998 … Словарь иностранных слов русского языка
tutti quanti — noun All, everything, everyone; all that, all of those. his illiberal use of Voltaire, Hume, Buffon, the Abbe Reynal, Dr. Robertson, and tutti quanti can be injurious only to himself … Wiktionary
actio quanti minoris — originally a remedy in Roman law granted to the aedile (a magistrate with jurisdiction over markets) when a latent defect appeared that had not been revealed to the buyer, allowing the buyer (within a year) to seek the difference between the… … Law dictionary
Et tutti quanti — ● Et tutti quanti et tous les gens ou toutes les choses de même espèce (à la fin d une énumération) … Encyclopédie Universelle
TUTTI QUANTI — n. m. T. de Musique Mot emprunté de l’italien qui, sur les partitions, indique que Toutes les parties doivent se faire entendre ensemble. Un beau tutti. Il y a plusieurs tutti d’un grand effet … Dictionnaire de l'Academie Francaise, 8eme edition (1935)
Homunculi quanti sunt, cum cogito. — См. Все мы люди человеки … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
tutti quanti — ital. Y todos los demás; todos cuantos son … Diccionario Lunfardo
