Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

non+prius

  • 21 sisto

    sisto, stitī u. stetī, statum, ere (Reduplikation von sto), I) tr.: A) irgendwo stehen machen, wohin stellen, bringen, hinstellen, hinbringen, 1) übh.: aciem in litore, Verg.: alci iaculum in cre, in den Mund treffen, Verg. – alqm pede huc alci in viam, Plaut.: alqm reducem sistere, jmd. zurückkehren machen = jmd. zurückführen, zurückbringen, Catull.: huc siste sororem, Verg.: tu me meosque reduces Romam sistito, Corp. inscr. Lat. 12, 103, 8. – 2) insbes.: a) (als gerichtl. t.t.) sistere se od. alqm, sich od. jmd. vor Gericht zum Termine stellen, Cic. u. Liv.: vadimonium sistere, sich bei dem Termine einfinden, Cic.: übtr., se = sich bei jmd. einstellen, einfinden, se vegetum alci, Cic. – b) (wie ιστημι aufstellen = aufführen, errichten (s. Dräger Tac. ann. 4, 37), templum isdem vestigiis, Tac.: alcis effigiem, Tac. – c) bildl., herstellen, m. dopp. Acc., ego vos alvas sistam, Plaut.: cum diis bene volentibus operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum quam citissime, Gell.: im Passiv m. dopp. Nom., omnia ut quidque infuit ita salva sistentur tibi, Plaut. – B) prägn.: 1) etw. stillstehen machen, -lassen, einhalten, anhalten, hemmen, a) eig.: legiones, Liv.: impetum, Liv.: equos, Verg.: pedem, Verg., od. gradum, Verg. u. Curt., stillstehen, stehenbleiben, haltmachen: sanguinem, Plin.: alvum, den Bauchfluß hemmen, stillen, Plin.: u. so ventrem, Capit.: non prius se ab effuso cursu sistunt, quam in conspectu Praeneste fuit, machen nicht eher in ihrem zügellosen Jagen halt, Liv. 6, 29, 3. – b) bildl., einhalten, einstellen, hemmen, endigen, fugam, Liv.: sitim, Ov.: lacrimas, fletus, querelas, Ov.: certamina, Ov.: opus, Ov.: statis iam militum odiis, sich gelegt, Tac. – 2) etw. Schwankendes usw. feststehen machen, feststellen, befestigen, a) eig.: dentes, Plin. – b) bildl.: animum in tranquillo et tuto, Plaut.: rem Romanam, Verg. – II) intr.: A) sich stellen, zu stehen kommen, 1) übh.: capite (auf den Kopf), Plaut.: so auch ore, Plaut. – 2) insbes., als gerichtl. t.t. = sich vor Gericht zum Termine stellen, testificatur Quinctium non stitisse, Cic.: si reus dolo actoris non stiterit, ICt. – B) prägn.: 1) stillstehen, Fußfassen, a) eig.: ubi sistere detur, Verg.: ab Epheso profectus primo ad Myonnesum stetit, Liv. – v. Lebl., sistunt amnes, Verg.: omnis stetit imo vulnere sanguis, stand still, stockte, Verg. – b) übtr., bestehen, fortbestehen, sich halten, rem publicam sistere negat posse, Cic. – unpers., vix concordi sisti posse, man könne kaum bestehen, -sich halten, Liv.: nec mediocribus remediis sisti posse, Tac.: non sisti potest, Plaut.: nec sisti posse, ni etc., Liv.: qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse, Iustin.: intra quietem et unctionem et cibum sistendum est, man muß sich halten innerhalb usw., es bewenden lassen bei usw., Cels. Vgl. übh. Brix Plaut. trin. 720. Drak. Liv. 3, 16. 4. Gronov Liv. 4, 12, 6. Benecke Iustin. 11, 1, 6. – 2) auftreten als usw., iudex sistet, Manil. 4, 549.

    Partic. status, a, um, a) festgesetzt, bestimmt, fest, periodisch wiederkehrend, dies cum hoste, XII tabb. fr.: dies, Liv.: caerimoniae, Cic.: sacrificium, Cic.: cursus siderum, Plin.: stato tempore, zu gewisser, bestimmter Zeit, Plin.: statā vice, Curt.: stato in eosdem dies mercatu, immer auf dieselben Tage fallende, Tac.: stella, Fixstern (Ggstz. stella vaga, Planet), Censorin. 8, 2. – b) ebenmäßig, proportioniert, forma, Enn. b. Gell. 5, 11. § 14.

    lateinisch-deutsches > sisto

  • 22 declino

    dē-clīno, āvi, ātum, āre (vgl. acclino), abneigen = von der geraden Bahn abbiegen, ablenken, abwenden, u. m. bes. Beziehung auf das wohin? hinneigen, hinlenken, hinwenden, I) im allg.: 1) eig.: a) v. tr.: non statim decl. undam, sed etc. (v. einem Flusse), Curt.: laqueis exceptos decl. ictus (des Sturmbocks), Liv.: pedamenta declinata (schief stehende) corrigere, Col.: decl. atomum, Cic. de fat. 46. – m. Advv., m. de od. ab od. ex u. Abl., m. in od. extra u. Akk., si quo ego inde agmen declinare voluissem, Liv.: si quā declinarent qui agebant ictum, Liv.: decl. se a terris, Poët. b. Suet.: sese rectā regione viai, Lucr.: non prius ex illo flagrantia lumina, Catull.: u. so non se ab illo, keinen Blick von ihm wenden, Ov.: nares in alteram partem declinantur, Cels.: decl. paulum se extra viam, Plaut. – poet., nec dulci declinat lumina somno, neigt dem s. Schl. zu, Verg. Aen. 4, 185. – b) v. intr. = abbiegen, ausbiegen, abweichen, ausweichen, se, etiamsi in acie occurrerit, declinaturum, Liv.: Cumanae cohortes, arte adversus vim usae, declinavere paululum, zogen sich ein wenig seitwärts, Liv. – m. de od. ab u. Abl. od. m. bl. Abl., m. ad u. Akk., decl. de via (bes. im Bilde = vom Wege der Pflicht, des Rechts), Cic. u. Gell.: paulum ad dexteram de via, Cic.: a Capua, Cic.: a recto itinere (im Bilde von der Rede), Quint.: rectā viā (im Bilde), Quint.: Manlium
    ————
    iussit obliquo monte ad se declinare, Liv. – v. Lebl., vetus via regia nusquam ad mare declinans, Liv. – bes. v. Atomen, abweichen von der geraden, senkrechten Linie (Ggstz. e regione moveri), declinare dixit atomum perpaulum, Cic.: ut, cum duo individua per inanitatem ferantur, alterum e regione moveatur, alterum declinet, Cic.: atomi errantes et de via declinantes, Cic. – v. Tage, sich neigen, die iam in vesperum declinante (Ggstz. die incipiente), Col. – 2) übtr.: a) v. tr.: α) übh.: decl. suspicionem quaerentium, die Suchenden von d. Spur ablenken, Petron.: aetate iam declinatā, im hohen Alter, Quint.: milites stupentis animi et naturali habitu declinati, von stumpfsinniger u. wankender Gemütsart, Gell. – m. ab u. Abl., m. in u. Akk., ut declinet a proposito deflectatque sententiam, führe u. lenke ab, Cic.: neque (mulierem) declinatam quidquam ab aliarum ingenio ullam reperias, die von der Denkungsart der andern abweicht, Ter. – rumoribus advorsa in pravitatem, secunda in casum, fortunam in temeritatem decl., zuschieben, zuschreiben, beimessen, Sall. hist. fr. 2, 30 (36): u. so adversa in inscitiam Paeti declinans, Tac. ann. 15, 26 extr. – β) als gramm. t. t., einen Redeteil abändern, beugen, in der ältern Gramm. von jeder Art Abänderung (Deklination, Konjugation, Komparation, Derivation), Varro LL. u. Quint.: in casus declinari, dekliniert werden, Varro LL.: verba declinata -
    ————
    (Ggstz. primigenita, Stammverba), Varro LL. – in der spät. Gramm. bl. von der Deklination, Charis., Donat. u.a. – γ) als rhet. t. t., hoc oratio recta, illud figurā declinata commendat, dieses empfiehlt sich durch einfache (schlichte) Redeweise, jenes durch künstlich figürliche, Quint. 10, 5, 8. – b) v. intr., m. de od. ab u. Abl., m. Advv. od. m. in od. ad u. Akk., α) übh.: de statu suo, Cic.: a religione officii, Cic.: a malis, den Übeln ausweichen (Ggstz. appetere bona), Cic.: a parvis delictis diligentius, Cic. – decl. in peius, zum Schlechtern sich hinneigen (herabsinken), Quint.: in asperam Pholoën, Hor.: cum transitu Hannibalis, quantum in Italiam declinaverat belli, tantum levatae Hispaniae viderentur, Liv.: gemma paulum declinans a topazio in aurum, Plin.: coacti ab auctoribus iniuriae ad vindices futuros declinant, Liv.: plerique desperatā facultate agendi ad discendum ius declinaverunt, Quint. – absol., paulatim declinat amor, neigt sich die L. hin (zum Bruder), Ov.: magnā rerum permutatione impendente declinasse me paulum, sei ich ein wenig ausgewichen, Cic. – m. in u. Abl., si qua in parte lubricum adulescentiae nostrae declinat (abirrt, sich verirrt), revocas, Tac. ann. 14, 56. – β) v. Redner, Geschichtschreiber usw., von der Rede, vom Thema usw., abweichen, abschweifen, aliquantum a proposito, Cic.: plus iusto ab rerum ordine, Cic.: at ego huc declinabam, nec invitus, Cic.: ut
    ————
    eo revocetur unde huc declinavit oratio, Cic.: in hoc genus plerique cum declinavissent, ab eo, unde profecti sunt, aberrarunt, Cornif. rhet. – γ) als mediz. t. t., eine andere (bes. bessere) Wendung nehmen, abnehmen, nachlassen, ubi ea (inflammatio) declinavit, Cels.: declinante morbo, Plin.: declinantibus doloribus, Th. Prisc.
    II) prägn., abbiegend, ausweichend etw. meiden, vermeiden ( zu meiden od. zu vermeiden suchen), einer Sache aus dem Wege gehen, etw. abweisen, sich von etw. lossagen, 1) eig.: urbem unam mihi amoenissimam, Cic.: victorem hostium exercitum, Iustin.: non satis recte impetum ( als t. t. der Fechterspr.), Cic.: so auch im Bilde, invidiae impetum, Iustin.: iudicii laqueos, Cic. – 2) übtr.: aliquid (Ggstz. persequi), Cic.: periculum, Iustin.: fatorum pericula, Iustin.: vitia, Cic.: scelus, Iustin.: ea, quae nocitura videantur, Cic.: minas Clodii contentionesque nulla cum molestia (Ggstz. subire summa cum dignitate), Cic.: impudicitiam uxoris, Tac.: ea maxime declinans, quorum recens flagrabat invidia, Tac. – m. Abl. wodurch? societate culpae invidiam, Tac.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > declino

  • 23 sisto

    sisto, stitī u. stetī, statum, ere (Reduplikation von sto), I) tr.: A) irgendwo stehen machen, wohin stellen, bringen, hinstellen, hinbringen, 1) übh.: aciem in litore, Verg.: alci iaculum in cre, in den Mund treffen, Verg. – alqm pede huc alci in viam, Plaut.: alqm reducem sistere, jmd. zurückkehren machen = jmd. zurückführen, zurückbringen, Catull.: huc siste sororem, Verg.: tu me meosque reduces Romam sistito, Corp. inscr. Lat. 12, 103, 8. – 2) insbes.: a) (als gerichtl. t.t.) sistere se od. alqm, sich od. jmd. vor Gericht zum Termine stellen, Cic. u. Liv.: vadimonium sistere, sich bei dem Termine einfinden, Cic.: übtr., se = sich bei jmd. einstellen, einfinden, se vegetum alci, Cic. – b) (wie ιστημι aufstellen = aufführen, errichten (s. Dräger Tac. ann. 4, 37), templum isdem vestigiis, Tac.: alcis effigiem, Tac. – c) bildl., herstellen, m. dopp. Acc., ego vos alvas sistam, Plaut.: cum diis bene volentibus operā tuā sistas hunc nobis sanum atque validum quam citissime, Gell.: im Passiv m. dopp. Nom., omnia ut quidque infuit ita salva sistentur tibi, Plaut. – B) prägn.: 1) etw. stillstehen machen, -lassen, einhalten, anhalten, hemmen, a) eig.: legiones, Liv.: impetum, Liv.: equos, Verg.: pedem, Verg., od. gradum, Verg. u. Curt., stillstehen, stehenbleiben, haltmachen: sanguinem, Plin.: alvum, den Bauchfluß hemmen, stillen, Plin.: u. so ventrem,
    ————
    Capit.: non prius se ab effuso cursu sistunt, quam in conspectu Praeneste fuit, machen nicht eher in ihrem zügellosen Jagen halt, Liv. 6, 29, 3. – b) bildl., einhalten, einstellen, hemmen, endigen, fugam, Liv.: sitim, Ov.: lacrimas, fletus, querelas, Ov.: certamina, Ov.: opus, Ov.: statis iam militum odiis, sich gelegt, Tac. – 2) etw. Schwankendes usw. feststehen machen, feststellen, befestigen, a) eig.: dentes, Plin. – b) bildl.: animum in tranquillo et tuto, Plaut.: rem Romanam, Verg. – II) intr.: A) sich stellen, zu stehen kommen, 1) übh.: capite (auf den Kopf), Plaut.: so auch ore, Plaut. – 2) insbes., als gerichtl. t.t. = sich vor Gericht zum Termine stellen, testificatur Quinctium non stitisse, Cic.: si reus dolo actoris non stiterit, ICt. – B) prägn.: 1) stillstehen, Fußfassen, a) eig.: ubi sistere detur, Verg.: ab Epheso profectus primo ad Myonnesum stetit, Liv. – v. Lebl., sistunt amnes, Verg.: omnis stetit imo vulnere sanguis, stand still, stockte, Verg. – b) übtr., bestehen, fortbestehen, sich halten, rem publicam sistere negat posse, Cic. – unpers., vix concordi sisti posse, man könne kaum bestehen, -sich halten, Liv.: nec mediocribus remediis sisti posse, Tac.: non sisti potest, Plaut.: nec sisti posse, ni etc., Liv.: qui omnes populi si pariter deficiant, sisti nullo modo posse, Iustin.: intra quietem et unctionem et cibum sistendum est, man muß sich halten innerhalb usw., es bewenden lassen bei
    ————
    usw., Cels. Vgl. übh. Brix Plaut. trin. 720. Drak. Liv. 3, 16. 4. Gronov Liv. 4, 12, 6. Benecke Iustin. 11, 1, 6. – 2) auftreten als usw., iudex sistet, Manil. 4, 549.
    Partic. status, a, um, a) festgesetzt, bestimmt, fest, periodisch wiederkehrend, dies cum hoste, XII tabb. fr.: dies, Liv.: caerimoniae, Cic.: sacrificium, Cic.: cursus siderum, Plin.: stato tempore, zu gewisser, bestimmter Zeit, Plin.: statā vice, Curt.: stato in eosdem dies mercatu, immer auf dieselben Tage fallende, Tac.: stella, Fixstern (Ggstz. stella vaga, Planet), Censorin. 8, 2. – b) ebenmäßig, proportioniert, forma, Enn. b. Gell. 5, 11. § 14.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sisto

  • 24 exigō

        exigō ēgī, āctus, ere    [ex + ago], to drive out, push forth, thrust out, take out, expel: reges ex civitate: hostem e campo, L.: post reges exactos: easdem (uxores), divorce, T.: suam (uxorem), turn out of the house: exigit Hebrus aquas, pours into the sea, O.: exactum ensem Fregit, by the thrust, O.: ensem per medium iuvenem, V.: (hasta) Cervice exacta est, passed through, O.— To drive away, hiss off (the stage): (fabulae) exigendae vobis, T. — To require, enforce, exact, demand, collect: ad pecunias exigendas legatos misimus: acerbissime pecuniae exigebantur: nomina sua: peditum numerum a civitatibus, Cs.: viam, demand the construction of: auspiciorum adhuc fides exigitur, further confirmation, Ta.— To export: agrorum fructūs, L.— To set right: ad perpendiculum columnas, set precisely upright.—Fig., to require, demand, claim, exact, insist: magis quam rogare: a teste veritatem: ius iurandum, L.: Has exegit gloria poenas, has cost, Iu.: de volnere poenas, O.: a violatoribus piacula, L.: ex te ut responderes: id ipsum, ut pereat, O.: a quoquam ne peieret, Iu.: in exigendo non acerbus.—Of time, to lead, spend, pass, complete, finish, close: cum maerore graviorem vitam, S.: exactā aetate mori, after a long life: hanc saepe exactā aetate usurpasse vocem, in old age, L.: per exactos annos, at the end of every year, H.: tribus exactis ubi quarta accesserit aestas, V.: spatiis exegit quattuor annum, O.— To conduct, superintend: aedīs privatas velut publicum opus, L.— To bring to an end, conclude, finish, complete: monumentum, H.: opus, O.: His demum exactis, V.— To determine, ascertain, find out: sociisque exacta referre, discoveries, V.: Non prius exactā ratione saporum, before he has ascertained, H.: non tamen exactum, quid agat, O.— To weigh, try, prove, measure, examine, adjust, estimate, consider: ad vestras leges, quae Lacedaemone fiunt, estimate by the standard of, etc., L.: cultu ad luxuriam exacto, directed, Cu.: ad caelestia ritūs humanos, O.— To consider, deliberate on, take counsel upon: tempus secum, V.: talia secum, O.: non satis exactum, quid agam.
    * * *
    exigere, exegi, exactus V
    drive out, expel; finish; examine, weigh

    Latin-English dictionary > exigō

  • 25 etiamsi

    ĕtĭam-si (also written separately), a concessive conditional particle, = kai ei, more emphatic than etsi, even if, although, albeit.
    (α).
    With indic.:

    etiamsi alterum tantum perdundum est,

    Plaut. Ep. 3, 4, 81:

    etiamsi dudum fuerat ambiguum hoc mihi: Nunc non est,

    Ter. Hec. 4, 4, 26:

    ista veritas etiamsi jucunda non est, mihi tamen grata est,

    Cic. Att. 3, 24 fin.;

    so opp. tamen,

    id. Brut. 84, 290; Quint. 5, 10, 13;

    opp. certe,

    Cic. de Or. 1, 17 fin.; id. Opt. Gen. 2, 6; Liv. 40, 15, 15:

    eundem igitur esse creditote, etiamsi nullum videbitis,

    id. de Sen. 22, 79 et saep.—
    (β).
    With subj.:

    etiamsi vetet, Edim, etc.,

    Plaut. Trin. 2, 4, 73:

    quae etiamsi essent, quae nulla sunt, pellere se ipsa fortasse possent,

    Cic. N. D. 1, 39, 110; id. Cat. 1, 7, 18; 2, 10, 23; id. Off. 1, 43, 154:

    quod, etiamsi nobilitatum non sit, tamen honestum est, quodque vere dicimus, etiamsi a nullo laudetur, natura esse laudabile,

    id. Off. 1, 4 fin.; id. Mil. 8, 21; cf. id. Lael. 27, 100 et saep.;

    opp. certe,

    Sen. Cons. ad Helv. 1, 1; Treb. ad Cic. Fam. 12, 16, 11;

    opp. nihilominus,

    Liv. 26, 48, 11; Dig. 23, 3, 19; 47, 2, 63.—
    (γ).
    Without a verb:

    hunc librum etiamsi minus nostra commendatione, tuo tamen nomine divulgari necesse sit,

    Cic. Or. 31 fin.; cf. Quint. 5, 12, 5;

    opp. at,

    Cic. Cael. 3, 8; cf.:

    quae mihi omnia etiamsi non prius, attamen clarius fulsisse in Scipione Aemiliano videntur,

    Plin. 7, 27, 28, § 100 et saep. Vid. Hand, Turs. II. pp. 588-596.

    Lewis & Short latin dictionary > etiamsi

  • 26 tabella

    tăbella, ae ( nom. plur. TABELAI, S. C. de Bacch. Corp. I. R. 196). f. dim. [tabula].
    I.
    In gen., a small board, a little table or tablet (rare and mostly poet. and in post-Aug. prose):

    liminis,

    i. e. the door-sill, Cat. 32, 5:

    tabella aerea,

    a brass plate, Plin. 33, 1, 6, § 19: hos (libellos) eme, quos artat brevibus membrana tabellis, little tablets, i. e. small pages, Mart. 1, 3, 3:

    parva tabella capit ternos utrimque lapillos,

    small gamingboards, Ov. A. A. 3, 365; id. Tr. 2. 481:

    pistor multiplices struit tabellas,

    i. e. thin cakes, Mart. 11, 31, 9.—Of the basket or cradle in which Romulus and Remus were exposed:

    heu quantum fati parva tabella vehit,

    the little bark, Ov. F. 2, 408.—
    II.
    In partic. (class.).
    A.
    A writing-tablet:

    tabellis pro chartis utebantur antiqui, quibus ultro citro, sive privatim sive publice opus erat, certiores absentes faciebant, unde adhuc tabellarii dicuntur: et tabellae missae ab imperatoribus,

    Fest. p. 359 Müll.:

    tabellae Imponere manus,

    Ov. P. 4, 2, 27:

    abiegnae,

    id. A. A. 3, 469:

    litteras tabellae insculpere,

    Quint. 1, 1, 27:

    fecit et Libyn puerum tenentem tabellam,

    Plin. 34, 8, 19, § 59.—
    2.
    Hence, transf., in plur., a writing, written composition, letter, contract, will, etc.:

    tabellas proferri jussimus... Recitatae sunt tabellae in eandem fere sententiam,

    Cic. Cat. 3, 5, 10:

    allatae sunt tabellae ad eam a Stratippocle, eum argentum sumpsisse,

    Plaut. Ep. 2, 2, 68:

    ex tabellis jam faxo scies,

    id. Ps. 1, 1, 47:

    tabellas consignare,

    id. Curc. 2, 3, 86:

    tu quidem tabellis obsignatis agis mecum,

    with sealed writings, Cic. Tusc. 5, 11, 33:

    publicae Heracleensium,

    public records, id. Arch. 4, 9; cf. Liv. 43, 16, 13:

    tabellae quaestionis plures proferuntur,

    minutes of evidence, Cic. Clu. 65, 184:

    cur totiens video mitti recipique tabellas?

    Ov. Am. 3, 14, 31:

    rasae,

    id. A. A. 1, 437:

    nuptiis tabellas dotis ipse consignavit,

    the marriage contract, Suet. Claud. 29:

    falsas signare tabellas,

    forged wills, Juv. 8, 142:

    laureatae,

    a letter announcing a victory, Liv. 45, 1, 8.— Sing. (rare):

    testimonium per tabellam dare,

    in writing, Tac. Or. 36: ex tabellā pronuntiare sententiam, Suet. Claud. 15.—
    B. 1.
    In the comitia, used in electing a magistrate or deciding upon the acceptance of a proposed law: in the former case the elector wrote down the name of a candidate; in the latter, each voter received two tablets, on one of which were the letters U. R., i. e. uti rogas, denoting approval;

    on the other, A., i. e. antiquo (for the old law), denoting rejection: me universa civitas non prius tabellā quam voce priorem consulem declaravit,

    Cic. Pis. 1, 3:

    an ego exspectem, dum de te quinque et septuaginta tabellae dirimantur?

    id. ib. 40, 96:

    tabella modo detur nobis, sicut populo data est,

    id. Phil. 11, 8, 19; cf.:

    si populo grata est tabella, quae frontis aperit hominum,

    id. Planc. 6, 16. —
    2.
    In courts of justice; here each judge usually received three tablets; one of which, inscribed A., i. e. absolvo, denoted acquittal; another, with C., i. e. condemno, written on it, denoted condemnation;

    and the third, with N. L., i. e. non liquet (it is not clear), left the case undecided: cum tabella vobis dabitur, judices, non de Flacco dabitur solum: dabitur de bonis omnibus,

    Cic. Fl. 39, 99:

    huic judicialis tabella committetur?

    id. Verr. 2, 2, 32, § 79:

    de quibusdam etiam imperitus judex dimittere tabellam potest,

    give his vote, Sen. Ben. 3, 7, 5:

    quamlibet austeras de me ferat urna tabellas,

    Prop. 4 (5), 11, 49; Caes. B. C. 3, 83; cf. Suet. Aug. 33. —
    C.
    A painted tablet, a small picture or painting:

    ea (exhedria) volebam tabellis ornare,

    Cic. Fam. 7, 23, 3:

    priscis sparsa tabellis Porticus,

    Ov. A. A. 1, 71:

    inveniat plures nulla tabella modos,

    id. ib. 2, 680:

    comicae tabellae,

    Plin. 35, 10, 37, § 114; cf.:

    cubicula tabellis adornavit,

    Suet. Tib. 43:

    Tyrrhena sigilla, tabellas, Sunt qui non habeant,

    Hor. Ep. 2, 2, 180:

    Pausiaca,

    id. S. 2, 7, 95.—
    D.
    A votive tablet, hung up in a temple, and on which one acknowledged by writing or painting the favor or aid he had received from a deity:

    nunc, dea, nunc succurre mihi, nam posse mederi, Picta docet templis multa tabella tuis,

    Tib. 1, 3, 28:

    et posita est meritae multa tabella deae,

    Ov. F. 3, 268:

    votiva,

    Hor. S. 2, 1, 33; so Juv. 12, 27:

    memores,

    Ov. M. 8, 744. —
    E.
    A fan:

    quos (ventos) faciet nostrā mota tabella manu,

    Ov. Am. 3, 2, 38.

    Lewis & Short latin dictionary > tabella

  • 27 abscedo

    abs-cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. (sync. abscēssem = abscessissem, Sil. 8, 109), to go off or away, to depart.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    abscede hinc, sis, sycophanta,

    Plaut. Poen. 1, 2, 162:

    meo e conspectu,

    id. Capt. 2, 3, 74:

    numquam senator a curiā abscessit aut populus e foro,

    Liv. 27, 50, 4; so,

    a corpore (mortui),

    Tac. A. 1, 7; cf. id. ib. 3, 5:

    ut abscesserit inde (i. e. e castris) dictator,

    Liv. 22, 25, 9:

    illorum navis longe in altum abscesserat,

    Plaut. Rud. prol. 66.
    B.
    In partic.
    1.
    Milit. t. t., to march off, to depart, retire:

    non prius Thebani Spartā abscessissent quam, etc.,

    Nep. Iphicr. 2 fin.:

    longius ab urbe hostium,

    Liv. 3, 8, 8; cf.:

    a moenibus Alexandriae,

    id. 44, 19, 11.— Absol.:

    si urgemus obsessos, si non ante abscedimus quam, etc.,

    Liv. 5, 4, 10; so Nep. Epam. 9.— Impers.:

    abscedi ab hoste,

    Liv. 22, 33, 10; cf. id. 27, 4, 1:

    nec ante abscessum est quam, etc.,

    id. 29, 2, 16; so,

    a moenibus abscessum est,

    id. 45, 11, 7:

    manibus aequis abscessum,

    Tac. A. 1, 63.
    2.
    To disappear, withdraw, be lost from view: cor (est) in extis: jam abscedet, simul ac, etc., will disappear, Civ. Div. 2, 16 fin. — Poet.:

    Pallada abscessisse mihi,

    has withdrawn from me, from my power, Ov. M. 5, 375.—Of stars, to set, Plin. 2, 17, 14, § 72 al.
    3.
    Of localities, to retire, recede, retreat:

    quantum mare abscedebat,

    retired, Liv. 27, 47 fin.;

    so in architecture: frontis et laterum abscedentium adumbratio,

    of the sides in the background, Vitr. 1, 2, 2; so id. 1, 2, 7, praef. 11.
    4.
    With respect to the result, to retire, to escape:

    abscedere latere tecto,

    to escape with a whole skin, Ter. Heaut. 4, 2, 5.
    II.
    Fig., to leave off, retire, desist from, constr. with ab, the simple abl., or absol.: labor ille a vobis cito recedet, benefactum a vobis non abscedet (followed by abibit), Cato ap. Gell. 16, 1 fin.; so,

    cito ab eo haec ira abscedet,

    Ter. Hec. 5, 2, 15.— With abl. only:

    haec te abscedat suspicio,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100:

    abscedere irrito incepto,

    to desist from, Liv. 20, 7, 1.— Absol.:

    aegritudo abscesserit,

    Plaut. Merc. 1, 2, 29; so,

    somnus,

    Ov. F. 3, 307:

    imago,

    Plin. Ep. 7, 27, 6:

    ille abscessit (sc. petitione sua),

    desisted from the action, Tac. A. 2, 34:

    ne quid abscederet (sc. de hereditate),

    Suet. Ner. 34; so,

    semper abscedente usufructu,

    Dig. 7, 1, 3, § 2.

    Lewis & Short latin dictionary > abscedo

  • 28 complector

    complector ( conp-), plexus, 3, v. dep. (in signif. mostly coinciding with amplector), prop., to entwine around a person or thing (cf. amplector; class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    a.
    Of persons, to clasp, embrace, as an expression of affection.
    (α).
    With acc.:

    vidi et illam et hospitem Conplexum atque ausculantem,

    Plaut. Mil. 2, 6, 53: adcurrit;

    mediam mulierem complectitur,

    Ter. And. 1, 1, 106:

    tum ille artius puellam amplexus,

    Cic. Div. 1, 46, 103:

    viri corpus,

    Lucr. 4, 1193:

    (adulescentem) complexus osculatusque dimiserit,

    Cic. Att. 16, 5, 2:

    suum maritum,

    Ov. M. 12, 428:

    nepotes,

    Verg. A. 6, 786:

    aliquem conplexa tenere,

    Cic. Font. 21, 47 (17, 36); cf. Stat. S. 2, 1, 121.—Of parts of the person:

    dextram euntis,

    Verg. A. 8, 558; Ov. M. 6, 494; cf. Curt. 6, 7, 8:

    infirmis membra lacertis,

    Ov. M. 10, 407:

    genua. in supplication,

    Quint. 6, 1, 34:

    pedes alicujus,

    Luc. 10, 89.—
    (β).
    With inter se:

    nosque inter nos esse conplexos,

    Cic. Div. 1, 28, 58:

    conplecti inter se lacrimantes milites coepisse,

    Liv. 7, 42, 6; Verg. A. 5, 766.—
    (γ).
    With in vicem, Quint. 7, 10, 17.—
    (δ).
    Absol.:

    nequeunt conplecti satis,

    Plaut. Curc. 1, 3, 32: Phr. Conplectere. Di. Lubens, id. Truc. 2, 4, 19:

    contineri qum conplectar non queo,

    id. Men. 5, 9, 65; id. Mil. 4, 8, 19; Prop. 1, [p. 390] 10, 5.—
    (ε).
    With cum and abl., Plaut. Am. 1, 1, 134.—
    b.
    In gen., to grasp, clasp, seize, encircle, surround, compass, enclose:

    (vitis) claviculis suis quasi manibus quicquid est nacta complectitur,

    Cic. Sen. 15, 52:

    (orbis caelestis) extimus, qui reliquos omnis complectitur,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    complexi terram maris,

    Ov. M. 8, 731:

    ubi mollis amaracus illum (Ascanium) Floribus et dulci conplectitur umbrā,

    Verg. A. 1, 694:

    vestis complectens undique corpus,

    Cat. 64, 307:

    spatium,

    to mark out around for military purposes, Caes. B. G. 7, 72; Auct. B. G. 8, 74; cf.

    of ploughing around,

    Ov. M. 15, 619:

    aliquem obsidione,

    Vell. 2, 51, 1 et saep.:

    caput digitis cruentis,

    Ov. M. 3, 727:

    manibus eminentia saxa,

    Curt. 7, 11, 15:

    dexterā impendentes ramos,

    id. 9, 5, 13.—Of grasping an adversary in fight:

    quoad stans complecti posset atque contendere,

    Nep. Epam. 2, 4:

    qui cum inter se complexi in terram ex equis decidissent... non prius distracti sunt, quam alterum anima relinqueret,

    in contention, id. Eum. 4, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of sleep, to seize upon, enfold:

    sopor fessos complectitur artus,

    Verg. A. 2, 253; cf.:

    me artior somnus conplexus est,

    Cic. Rep. 6, 10, 10.—
    B.
    To embrace something intellectually as a whole, to comprehend, understand:

    aliquid cogitatione et mente,

    Cic. Or. 2, 8; cf. id. Fam. 5, 17, 4:

    deum et divinum animum cogitatione,

    id. Tusc. 1, 22, 51:

    omne caelum totamque cum universo mari terram mente,

    id. Fin. 2, 34, 112; cf. Quint. 12, 1, 25; 12, 2, 17:

    animo proxima quaeque meo,

    Ov. Tr. 1, 3, 70:

    rei magnitudinem animo,

    Cic. de Or. 1, 5, 19; Quint. 10, 6, 3; 10, 6, 6 al.; cf. without acc.:

    cum conplector animo, quattuor reperio causas, etc.,

    Cic. Sen. 5, 15.—Without mente, animo, etc.:

    perficies ut ego ista innumerabilia complectens nusquam labar?

    Cic. Ac. 2, 35, 114:

    totum genus judiciorum,

    id. Verr. 2, 2, 12, § 32:

    formam animi magis quam corporis,

    to consider, Tac. Agr. 46:

    aliquid memoriā,

    Cic. Div. 2, 71, 146; Quint. 2, 7, 3;

    and without memoria,

    id. 11, 2, 36.—
    C.
    To comprehend a multitude of objects in discourse or in a written representation, to comprise, express, describe, represent, explain; with acc. and abl. or adv.:

    omnia alicujus facta oratione,

    Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57:

    omnium rerum memoriam breviter libro,

    id. Brut. 3, 14:

    orator autem sic illigat sententiam verbis, ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,

    id. de Or. 3, 44, 175:

    omnia unā comprehensione,

    id. Fin. 5, 9, 26:

    plura semel,

    Quint. 11, 1, 66:

    pauca paucis,

    id. 8, 3, 82; cf. id. 7, 3, 29:

    sententiam his verbis,

    id. 3, 6, 13.—Esp. with sententiā, to sum up in a formal vote or decree (of speeches in the Senate): causas complectar ipsā sententiā, in the motion or decree itself, Cic. Phil. 14, 11, 29:

    sed ut aliquando sententiā complectar, ita censeo,

    id. ib. 14, 14, 36.—Hence,
    2.
    In philos. lang., to draw a conclusion, make an inference, Cic. Inv. 1, 40, 73; Auct. Her. 2, 29, 47; cf. complexio.—
    D.
    To embrace from love, to love, value, honor; to be addicted to, to care for; with acc. and abl.:

    aliquem honoribus et beneficiis suis,

    Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    eum beneficio,

    id. Planc. 33, 82:

    aliquem summā benevolentiā,

    id. Fam. 6, 14, 1:

    hunc omni tuā comitate,

    id. ib. 7, 5, 3:

    omnes caritate cives,

    Liv. 7, 40, 3:

    aliquem artā familiaritate,

    Plin. Ep. 3, 11, 5 al. — Without abl.:

    hominem,

    Cic. Fam. 2, 6, 4. — Absol.: da te homini;

    complectetur,

    Cic. Fam. 2, 8, 2:

    quos fortuna complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    philosophiam,

    id. Brut. 93, 322; cf.:

    artes ingenuas,

    Ov. P. 1, 6, 9:

    causam eam,

    Cic. Phil. 5, 16, 44; cf. id. Att. 16, 15, 3:

    otium,

    id. ib. 2, 6, 1.—
    E.
    To embrace, include:

    cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnis omnium caritates patria una complexa est,

    Cic. Off. 1, 17, 87:

    licet haec omnia complectatur eversio,

    Quint. 8, 3, 69; 2, 15, 13.—
    F.
    (Causa pro effectu.) To take into possession, to seize, lay hold of, to make one ' s self master of (rare):

    (philosophiae) vis valet multum, cum est idoneam complexa naturam,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11:

    facultatem aliquam,

    id. Fam. 10, 12, 5; Liv. 44, 1, 12:

    plures provincias complexus sum quam alii urbes ceperunt,

    Curt. 6, 3, 4.
    ► *
    a.
    Act. collat form complecto, ĕre: quando convenit complectite, Pompon. ap. Non. p. 472 fin.; cf. Prisc. p. 797 P.—
    b.
    complector, ti, in pass. signif.: invidiosā fortunā complecti, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 793 P.:

    quo uno maleficio scelera omnia complexa esse videantur,

    id. Rosc. Am. 13, 37 (but in Cic. Tusc. 5, 14, 40, and id. Fin. 3, 12, 41, the best read. is completur).

    Lewis & Short latin dictionary > complector

  • 29 conplector

    complector ( conp-), plexus, 3, v. dep. (in signif. mostly coinciding with amplector), prop., to entwine around a person or thing (cf. amplector; class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    a.
    Of persons, to clasp, embrace, as an expression of affection.
    (α).
    With acc.:

    vidi et illam et hospitem Conplexum atque ausculantem,

    Plaut. Mil. 2, 6, 53: adcurrit;

    mediam mulierem complectitur,

    Ter. And. 1, 1, 106:

    tum ille artius puellam amplexus,

    Cic. Div. 1, 46, 103:

    viri corpus,

    Lucr. 4, 1193:

    (adulescentem) complexus osculatusque dimiserit,

    Cic. Att. 16, 5, 2:

    suum maritum,

    Ov. M. 12, 428:

    nepotes,

    Verg. A. 6, 786:

    aliquem conplexa tenere,

    Cic. Font. 21, 47 (17, 36); cf. Stat. S. 2, 1, 121.—Of parts of the person:

    dextram euntis,

    Verg. A. 8, 558; Ov. M. 6, 494; cf. Curt. 6, 7, 8:

    infirmis membra lacertis,

    Ov. M. 10, 407:

    genua. in supplication,

    Quint. 6, 1, 34:

    pedes alicujus,

    Luc. 10, 89.—
    (β).
    With inter se:

    nosque inter nos esse conplexos,

    Cic. Div. 1, 28, 58:

    conplecti inter se lacrimantes milites coepisse,

    Liv. 7, 42, 6; Verg. A. 5, 766.—
    (γ).
    With in vicem, Quint. 7, 10, 17.—
    (δ).
    Absol.:

    nequeunt conplecti satis,

    Plaut. Curc. 1, 3, 32: Phr. Conplectere. Di. Lubens, id. Truc. 2, 4, 19:

    contineri qum conplectar non queo,

    id. Men. 5, 9, 65; id. Mil. 4, 8, 19; Prop. 1, [p. 390] 10, 5.—
    (ε).
    With cum and abl., Plaut. Am. 1, 1, 134.—
    b.
    In gen., to grasp, clasp, seize, encircle, surround, compass, enclose:

    (vitis) claviculis suis quasi manibus quicquid est nacta complectitur,

    Cic. Sen. 15, 52:

    (orbis caelestis) extimus, qui reliquos omnis complectitur,

    id. Rep. 6, 17, 17:

    complexi terram maris,

    Ov. M. 8, 731:

    ubi mollis amaracus illum (Ascanium) Floribus et dulci conplectitur umbrā,

    Verg. A. 1, 694:

    vestis complectens undique corpus,

    Cat. 64, 307:

    spatium,

    to mark out around for military purposes, Caes. B. G. 7, 72; Auct. B. G. 8, 74; cf.

    of ploughing around,

    Ov. M. 15, 619:

    aliquem obsidione,

    Vell. 2, 51, 1 et saep.:

    caput digitis cruentis,

    Ov. M. 3, 727:

    manibus eminentia saxa,

    Curt. 7, 11, 15:

    dexterā impendentes ramos,

    id. 9, 5, 13.—Of grasping an adversary in fight:

    quoad stans complecti posset atque contendere,

    Nep. Epam. 2, 4:

    qui cum inter se complexi in terram ex equis decidissent... non prius distracti sunt, quam alterum anima relinqueret,

    in contention, id. Eum. 4, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    Of sleep, to seize upon, enfold:

    sopor fessos complectitur artus,

    Verg. A. 2, 253; cf.:

    me artior somnus conplexus est,

    Cic. Rep. 6, 10, 10.—
    B.
    To embrace something intellectually as a whole, to comprehend, understand:

    aliquid cogitatione et mente,

    Cic. Or. 2, 8; cf. id. Fam. 5, 17, 4:

    deum et divinum animum cogitatione,

    id. Tusc. 1, 22, 51:

    omne caelum totamque cum universo mari terram mente,

    id. Fin. 2, 34, 112; cf. Quint. 12, 1, 25; 12, 2, 17:

    animo proxima quaeque meo,

    Ov. Tr. 1, 3, 70:

    rei magnitudinem animo,

    Cic. de Or. 1, 5, 19; Quint. 10, 6, 3; 10, 6, 6 al.; cf. without acc.:

    cum conplector animo, quattuor reperio causas, etc.,

    Cic. Sen. 5, 15.—Without mente, animo, etc.:

    perficies ut ego ista innumerabilia complectens nusquam labar?

    Cic. Ac. 2, 35, 114:

    totum genus judiciorum,

    id. Verr. 2, 2, 12, § 32:

    formam animi magis quam corporis,

    to consider, Tac. Agr. 46:

    aliquid memoriā,

    Cic. Div. 2, 71, 146; Quint. 2, 7, 3;

    and without memoria,

    id. 11, 2, 36.—
    C.
    To comprehend a multitude of objects in discourse or in a written representation, to comprise, express, describe, represent, explain; with acc. and abl. or adv.:

    omnia alicujus facta oratione,

    Cic. Verr. 2, 4, 26, § 57:

    omnium rerum memoriam breviter libro,

    id. Brut. 3, 14:

    orator autem sic illigat sententiam verbis, ut eam numero quodam complectatur et astricto et soluto,

    id. de Or. 3, 44, 175:

    omnia unā comprehensione,

    id. Fin. 5, 9, 26:

    plura semel,

    Quint. 11, 1, 66:

    pauca paucis,

    id. 8, 3, 82; cf. id. 7, 3, 29:

    sententiam his verbis,

    id. 3, 6, 13.—Esp. with sententiā, to sum up in a formal vote or decree (of speeches in the Senate): causas complectar ipsā sententiā, in the motion or decree itself, Cic. Phil. 14, 11, 29:

    sed ut aliquando sententiā complectar, ita censeo,

    id. ib. 14, 14, 36.—Hence,
    2.
    In philos. lang., to draw a conclusion, make an inference, Cic. Inv. 1, 40, 73; Auct. Her. 2, 29, 47; cf. complexio.—
    D.
    To embrace from love, to love, value, honor; to be addicted to, to care for; with acc. and abl.:

    aliquem honoribus et beneficiis suis,

    Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    eum beneficio,

    id. Planc. 33, 82:

    aliquem summā benevolentiā,

    id. Fam. 6, 14, 1:

    hunc omni tuā comitate,

    id. ib. 7, 5, 3:

    omnes caritate cives,

    Liv. 7, 40, 3:

    aliquem artā familiaritate,

    Plin. Ep. 3, 11, 5 al. — Without abl.:

    hominem,

    Cic. Fam. 2, 6, 4. — Absol.: da te homini;

    complectetur,

    Cic. Fam. 2, 8, 2:

    quos fortuna complexa est,

    id. Lael. 15, 54:

    philosophiam,

    id. Brut. 93, 322; cf.:

    artes ingenuas,

    Ov. P. 1, 6, 9:

    causam eam,

    Cic. Phil. 5, 16, 44; cf. id. Att. 16, 15, 3:

    otium,

    id. ib. 2, 6, 1.—
    E.
    To embrace, include:

    cari sunt parentes, cari liberi, propinqui, familiares, sed omnis omnium caritates patria una complexa est,

    Cic. Off. 1, 17, 87:

    licet haec omnia complectatur eversio,

    Quint. 8, 3, 69; 2, 15, 13.—
    F.
    (Causa pro effectu.) To take into possession, to seize, lay hold of, to make one ' s self master of (rare):

    (philosophiae) vis valet multum, cum est idoneam complexa naturam,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11:

    facultatem aliquam,

    id. Fam. 10, 12, 5; Liv. 44, 1, 12:

    plures provincias complexus sum quam alii urbes ceperunt,

    Curt. 6, 3, 4.
    ► *
    a.
    Act. collat form complecto, ĕre: quando convenit complectite, Pompon. ap. Non. p. 472 fin.; cf. Prisc. p. 797 P.—
    b.
    complector, ti, in pass. signif.: invidiosā fortunā complecti, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 793 P.:

    quo uno maleficio scelera omnia complexa esse videantur,

    id. Rosc. Am. 13, 37 (but in Cic. Tusc. 5, 14, 40, and id. Fin. 3, 12, 41, the best read. is completur).

    Lewis & Short latin dictionary > conplector

  • 30 bis

    bis, I) Adv., steht meist in Verbindung mit Präposit., wiean, auf, in, gegen, nach, über, um, zu, und dient: 1) zur Bezeichnung der Grenze, wo die Bewegung eines Gegenstandes an einem Orte aufhört od. aufhören soll: ad. usque ad (zur Bezeichnung der Annäherung bis an einen gewissen Punkt). – in. usque in mit [485] Akk. (zur Angabe der ungefähren Richtung, bis in die Gegend von etc.). – tenus m. Genet. od. Abl., fine mit Genet. (beide dem Subst. nachgesetzt, zur Angabe der bestimmten Grenze; des bestimmten Endpunktes, z. B. bis an das Knie, genus tenus: bis an den Taurus, Tauro tenus: bis an die Brust, pectoris fine). – Bei Städtenamen wird in der Regel »bis nach« durch usque ohne Präposit. ausgedrückt, außer wenn nur die Nähe ausgedrückt werden soll, z. B. bis nach Rom mars chieren, usque Romam proficisci (dagegen usque ad Romam, bis in die Nähe von Rom). – bis auf die Haut, ad cutem: bis über die Alpen hin, trans Alpes usque: bis dahin, dorthin, hierher, s. dahin etc. – bis auf jmd. (d. i. ihn nicht mitgerechnet), praeter alqm; alqo excepto: alle bis auf ihn, omnes praeter illum; omnes excepto illo. – 2) als Zeitbestimmung: ad. usque ad. – in. usque in (mit dem Untersch. oben unter no. 1). – bis jetzt, s. bisher: bis dahin, s. dahin: bis wie lange, s. lange: bis heute, s. heute: bis morgen, s. morgen: bis in die späte Nacht, ad multam noctem: bis an den,- bis gegen Abend, ad vesperum: bis zu welcher Zeit, quod ante tempus. – 3) um den Grad einer Handlung anzuzeigen: ad; usque ad. – bis auf den Tod jmd. geißeln, verberibus caedere alqm usque ad necem. – 4) ein Verhältnis zu bezeichnen, bei ungefähren Zahlenbestimmungen: ad (beinahe, an die, wobei immer die höchste Zahl angegeben wird, z. B. ad ducentos fuimus). – circiter (gegen, ungefähr, wobei immer eine ungefähre Zahl angenommen wird, z. B. circiter CCXX naves). – aut od. vel od. ve, das angehängt wird (zwischen zwei Zahlen = »oder«, w. s.; z. B. zwei- bis dreimal, bis aut ter; bis terve: in zwei bis drei Stunden, duabus tribusve horis). – II) Conjunct., wenn das Ziel einer Zeit durch ein Verbum od. durch einen ganzen Satz ausgedrückt wird: dum. usque dum (während, bis daß). – donec. quoad (bis zu dem Punkte, solange als, bis daß; doch drückt quoad die Grenze des Zeitpunktes genauer aus). – nicht eher... (als) bis, non prius... quam; non ante... quam.

    deutsch-lateinisches > bis

  • 31 nisi

    если не, когда не, разве (1. 3 D. 2, 14. 1. 5 pr. D. 5, 3. 1. 7 § 13 D. 10, 3. 1. 9 § 3 D. 14, 6. 1. 2 pr. D. 18, 2. 1. 2 D. 20, 6. 1. 3 pr. D. 37, 6. 1. 6 D. 37, 9. 1. 2 § 2 D. 48, 3. 1. 10 § 1 D. 49, 16. 1. 53 § 2 D. 50, 16); кроме, nisi si (1. 43 D. 3, 5. 1. 10 § 2 D. 15, 3. 1. 4. D. 41, 1. 1. 23 D. 50, 17);

    non prius, nisi (1. 2 pr. D. 40, 7);

    alius, nullus alius, nisi (1. 18 § 3 D. 4, 4. 1. 23 § 2 D. 34, 2);

    non obesse, nisi hactenus (1. 2 D. 2, 10. 1. 22 § 1 D. 1, 7. 1. 6 § 3 D. 1, 16. 1. 15. 18 D. 1, 18. 1. 66 D. 23, 3).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > nisi

  • 32 (coepiō)

       (coepiō) coepī, coeptus, ere    [com- + 1 AP-], to begin, commence: non Prius olfecissem, quam ille quicquam coeperet? T.: mecum cogitare, T.: cum ver esse coeperat: Fluctus coepit albescere, V.: oppugnare, Cs.: alia fieri coepere, S.: cum Lacedaemoniis pugnari coepit, N.: urbanus haberi, H.: res agi coepta est: ante petitam esse pecuniam, quam esset coepta deberi: obsidione coepti premi hostes, L.: bello premi sunt coepti, N.: mitescere discordiae intestinae coeptae, L.: si quicquam hic turbae coeperis, T.: illud, quod coepimus, videamus: illa quae coepta sunt ab isto: coeptum bellum foret, S.: se non ante coepturum, quam, etc., L.: perge quo coepisti (sc. ire): dimidium facti, qui coepit, habet, H.: ita coepit tyrannus (sc. dicere), L.: Ilioneus placido sic pectore coepit, V.: coepit cum talia vates (sc. fari), V. — P. coeptus, begun, commenced, undertaken: consilium fraude coeptum, L.: iussis Carmina coepta tuis, V.: quaedam (animalia) modo coepta, in process of creation, O.: mors, sought, O. — Of things, to begin, be begun, take a beginning, commence, originate, arise: post, ubi silentium coepit... verba facit, etc., S.: cum deditio coepit, S.: pugna coepit, L.

    Latin-English dictionary > (coepiō)

  • 33 praenomen

    prae-nōmen, ĭnis, n.
    I.
    Lit., the name which stood before the name of the gens, the first name, prœnomen, usually abbreviated;

    thus, in M. Tullius Cicero, Marcus is the prænomen, as A. = Aulus, C. = Caius, Cn. = Cnaeus, etc.: Quintilius cum filio, cui Marco praenomen erat,

    Liv. 30, 18, 5:

    quod sine praenomine familiariter ad me epistulam misisti,

    Cic. Fam. 7, 32, 1:

    Quinte, puta, aut Publi (gaudent praenomine molles Auriculae),

    Hor. S. 2, 5, 32:

    praenominibus feminas esse appellatas testimonio sunt Caecilia et Tarracia, quae ambae Gaiae solitae sint appellari, pari modo Lucia et Titia,

    Fest. p. 224 Müll.: pueris non prius, quam togam virilem sumerent, puellis non antequam nuberent, praenomina imponi moris fuisse, Q. Scaev. ap. Auct. Epit. Nom. Rat., Huschke, Jurisp. ante-Just. p. 16 sq.—
    II.
    Transf., in gen., an appellation or title placed before a person's name:

    praenomen Imperatoris,

    Suet. Caes. 76; id. Tib. 26; id. Claud. 12.

    Lewis & Short latin dictionary > praenomen

  • 34 Odí profánum vúlgus et árceo

    Гораций, "Оды", III, I, 1-4:
    Odí profánum vúlgus, et árceo.
    Audíta Musarúm sacérdos,
    Vírginibús puerísque cánto.
    Противна чернь мне, чуждая тайн моих,
    Благоговейте молча: служитель муз -
    Девам и юношам я слагаю.
    (Перевод Н. Гинцбурга)
    - Этой строкой Гораций начинает первое из шести стихотворений, объединенных общим идейным содержанием. В художественных образах здесь показаны гражданские идеалы, которые должна воплотить в жизнь эпоха Августа. Свою поэтическую проповедь Гораций рассматривает как священнодействие и обращается с ней к молодому поколению как к посвящаемым в служение этим идеалам.
    На это разукрашенное таким количеством и претендующее на то, чтобы показаться "злым" письмо [ Фрейлиграта ] [ Фрейлиграт, Фердинанд (1810-1876) - немецкий поэт. - авт. ] я, при данных обстоятельствах, естественно, мог ответить только в очень умеренном тоне. Так что я сразу же написал: "Дорогой Фрейлиграт! Я не состою ни письмоводителем, ни адвокатом Либкнехта. Тем не менее, я передам ему копию относящихся к нему выдержек из твоего письма. Заявление, которое я одно время собирался было сделать, я не стану публиковать, памятуя: "Odi profanum vulgus et arceo". (К. Маркс - Ф. Энгельсу, 10.XII 1859.)
    Г. Чичерин как человек молодой далеко превзошел высоким парением мыслей и широтою взгляда обоих петербургских рыцарей. Odi profanum vulgus et arceo... - восклицает он, или в русском переводе г. Леонтьева: "терпеть не могу вас, буяны, осмеливающиеся судить о профессорах" (odi profanum vulgus). Я вас всех в квартал отправлю (et arceo)! молчать! (Favete linguis). (Н. Г. Чернышевский, Опыты открытий и изобретений.)
    Приветствую братьев в новом 1761 году во имя Бога и разума и говорю им: "братья мои, "odi profanum vulgus, arceo". Я думаю только о братьях, только о единомышленниках. Вы - славное сообщество, следовательно, именно вам надлежит управлять народом, перед которым исчезают все брошюрки и все газетки фальшивых христиан и для которого остается разум. (Вольтер - Гельвецию, 2.I 1761.)
    В обычные повседневные минуты жизни лорд Байрон считал себя вельможей; это была броня, в которую облекалась эта тонкая и глубоко чувствительная к оскорблениям душа, защищаясь от бесконечной грубости черни. Odi profanum vulgus et arceo. (Стендаль, Воспоминания о лорде Байроне.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Odí profánum vúlgus et árceo

  • 35 Нет ничего в сознании, чего бы не было раньше в ощущениях

    Nihil est in intellectu, quod non prius fuerit in sensu

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Нет ничего в сознании, чего бы не было раньше в ощущениях

  • 36 colliquefio

    col-liquefīo, factus sum, fierī (con u. liquefio), ganz flüssig werden, völlig schmelzen, quod (venenum) si totum colliquefactum in potione esset, Cic. Clu. 173: non prius exigunt (hoc pecus), quam pruina evanuit ac colliquefacta est glacies, Varr. r. r. 2, 4, 6.

    lateinisch-deutsches > colliquefio

  • 37 Waffe

    Waffe, telum (auch bildl.). – Ist es meton. = Waffengattung, s. d. – eine W. bei sich führen, esse cum telo. Waffen, arma, ōrum,n. pl. (Schutzwaffen, auch bildl. von andern Schutzmitteln, z.B. arma legum, prudentiae, facundiae, senectutis: u. arma contra casus et eventus). – tela, ōrum,n. pl. (Geschosse, überh. verletzende Waffen, Angriffs- oder Trutzwaffen). – mit W. versehen, gerüstet, armatus; armis instructus: ohne W., inermis od. inermus (übh. waffenlos); armis exutus (der Waffen beraubt): zu den Waffen rufen, in arma cogere (unter den Waffen vereinigen, z.B. populos); ad arma conclamare (den Ruf »zu den Waffen!« ergehen lassen; dah. »zu den Waffen!« ad arma!). – die W. ergreifen, zu den W. greifen, armare se coepisse (sich daran machen, sich zu bewaffnen, [2623] ins Gewehr treten); ad arma ire (hingehen und die Waffen nehmen, ganz eig.); ad arma concurrere, discurrere (zu den W!assen eilen, conc. von verschiedenen Seiten her, disc. nach verschiedenen Seiten hin, v. mehreren); arma capere, gegen jmd., contra alqm (die Waffen ergreifen, sich waffnen); arma sumere, gegen jmd., contra alqm (nach den Waffen greifen, um sie zu gebrauchen, bes. da, wo man auch andere Wege einschlagen könnte); descendere ad vim atque ad arma (zu Waffengewalt seine Zuflucht nehmen): die W. schnell ergreifen, arma arripere: die W. niederlegen, arma deponere; ab armis discedere od. recedere (von einer Gesamtheit): die W. nicht eher niederlegen, aus der Hand legen, als bis etc., non prius bellare desistere, quam etc.: unter den W. stehen, in armis esse od. haberi (z.B. semper): 20000 Mann unter den Waffen haben, milia viginti in armis habere: die W. gegen jmd. führen, arma contra alqm ferre: die W. ruhmvoll führen, gloriose uti armis: die W. gegen jmd. kehren, arma in alqm vertere: mit den W. in der Hand ein Land betreten, arma inferre alci terrae: mit den W. in der Hand bis zu einem Lande vordringen, arma in alqam terram proferre: ich fordere etw. mit den W. in der Hand, pugnans postulo alqd (z.B. pacem): ich sterbe, falle mit den W. in der Hand, in armis morior; pugnans occĭdo: jmdm. die W. gegen sich in. die Hände geben, armare alqm in se: jmd. mit seinen eigenen W. schlagen (bildl.), suo gladio alqm iugulare.

    deutsch-lateinisches > Waffe

  • 38 omitto

    ŏmitto, ĕre, mīsi, missum [ob + mitto] - tr. - [st2]1 [-] omettre, laisser là, laisser aller, renvoyer, lâcher, quitter, abandonner. [st2]2 [-] mettre de côté, laisser échapper, négliger, renoncer à, déposer. [st2]3 [-] passer sous silence, ne pas faire mention de, taire, omettre, ne pas parler de.    - omittere mulierem, Plaut.: congédier une femme.    - omittere maritum, Tac.: quitter son mari.    - omittere animam, Plaut. Am.: mourir.    - omittere noxiam, Ter. Eun. 5, 2, 14: laisser une faute impunie.    - provecta nocte omissi sunt, Tac.: ils furent mis en liberté bien avant dans la nuit.    - ut alia omittam, Cic.: sans parler du reste.    - age, omitto, Ter.: allons, laissons cela (allons, n'en parlons plus).    - omitte me, Ter.: laisse-moi tranquille.    - omittere navigationem, Cic.: laisser passer le moment de se mettre en mer.    - omittere hereditatem, Caj.: renoncer à un héritage.    - omitto + inf.: je cesse de.    - omittere mirari, Hor. C.: cesser d'admirer.
    * * *
    ŏmitto, ĕre, mīsi, missum [ob + mitto] - tr. - [st2]1 [-] omettre, laisser là, laisser aller, renvoyer, lâcher, quitter, abandonner. [st2]2 [-] mettre de côté, laisser échapper, négliger, renoncer à, déposer. [st2]3 [-] passer sous silence, ne pas faire mention de, taire, omettre, ne pas parler de.    - omittere mulierem, Plaut.: congédier une femme.    - omittere maritum, Tac.: quitter son mari.    - omittere animam, Plaut. Am.: mourir.    - omittere noxiam, Ter. Eun. 5, 2, 14: laisser une faute impunie.    - provecta nocte omissi sunt, Tac.: ils furent mis en liberté bien avant dans la nuit.    - ut alia omittam, Cic.: sans parler du reste.    - age, omitto, Ter.: allons, laissons cela (allons, n'en parlons plus).    - omitte me, Ter.: laisse-moi tranquille.    - omittere navigationem, Cic.: laisser passer le moment de se mettre en mer.    - omittere hereditatem, Caj.: renoncer à un héritage.    - omitto + inf.: je cesse de.    - omittere mirari, Hor. C.: cesser d'admirer.
    * * *
        Omitto, omittis, omisi, penult. prod. omissum, omittere. Virg. Laisser, Delaisser, Omettre, Cesser, Desister, Se deporter de quelque chose.
    \
        Nauigandi in AEgyptum omissum consilium est. Liu. On laissa le propos et advis qu'on avoit prins de naviger en Egypte.
    \
        Omitte iracundiam. Terent. Appaise toy.
    \
        In praesentia, Pompeii insequendi rationem omittit. Caes. Il laisse son entreprinse qui estoit de, etc. Il se deporte de poursuyvre, etc.
    \
        Sollicitudinem omitte. Terent. Oste ce chagrin.
    \
        Id omitto. Terent. Je laisse cela, Je n'en di mot.
    \
        Age omitto. Terent. Bien laissons cela, Bien Je suis content, Je prens qu'il se puisse faire. B.
    \
        Vt omittam, quod ei amorem difficillimum, et charissimum, etc. Terent. Que je ne die rien de cela, que, etc. Que je passe cela.
    \
        Id omittamus. Cic. Laissons cela.
    \
        Nunc omitte quaeso hunc. Terent. Je t'en prie laisse le aller, Pardonne luy.
    \
        Omisi illam. Plaut. Je l'ay laissee aller d'avec moy, je l'ay envoyee.
    \
        Omitte me. Plaut. Laisse moy en paix.
    \
        Omitte Atticum Ciceroni tuo. Cic. Pardonne à Atticus pour l'amour, et en faveur de Cicero.
    \
        Nauigationem primam, dummodo idonea tempestas sit, ne omiseris. Cic. Ne omets point.
    \
        De istoc rogare omitte. Plautus. Deporte toy de me prier de ceci.
    \
        Omitte de te dicere, ego te furcifer si viuo. Terentius. Ne me parles plus de toy, je te, etc.
    \
        Omitto iratus esse. Plaut. Je m'appaise.
    \
        Non prius omisit contra verum niti, quam, etc. Sallust. Il ne cessa de resister, etc.

    Dictionarium latinogallicum > omitto

  • 39 colliquefio

    col-liquefīo, factus sum, fierī (con u. liquefio), ganz flüssig werden, völlig schmelzen, quod (venenum) si totum colliquefactum in potione esset, Cic. Clu. 173: non prius exigunt (hoc pecus), quam pruina evanuit ac colliquefacta est glacies, Varr. r. r. 2, 4, 6.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > colliquefio

  • 40 excutere

    1) вытрясать, вырывать, de manu alicui nummos exc. (1. 27 § 21 D. 9, 2. 1. 53 § 13 D. 47, 2); отрясать (1. 13 D. 7, 4); вымолачивать: exc. spicas;

    spicis excussum frumentum (1. 7 § 7 D. 41, 1);

    exc. talum, вывихать (1. 101 § 2 D. 50,16).

    2) лишать, отнимать (1. 29 § 2 D. 17, 1). 3) рассматривать, исследовать: exc. vires hereditatis (1. 42 eod.); (1. 17 § 2 D. 1, 7);

    exc. veritatem (1. 13 D. 22, 3. 1. 10 § 5 D. 48, 18);

    rescriptum de excutienda fide testium (l. 3 § 2 D. 22, 5);

    exc. rationes (1. 50 D. 35, 1. 1. 59 § 2 D. 40, 4. 1. 6. § 7 D. 40, 7);

    arbiter rationibus excutiendis (1. 53 D. 5, 1, 1. 5 § 1 D. 40, 1).

    4) предъявлять иск против должника, именно относится к тому случаю, когда прежде следует предъявить иск против должника, а затем уже на другом лице in subsidium искать свою претензию, напр. cum magistratus plures tutores dant, non prius ad eos reverti pupillus potest, quam omnes tutores excussi fuerint (1. 46 § 6 D. 26, 7);

    ut possessor hereditatis prior excutiatur (1. 2 § 1 D. 29, 4); (l. 116 D. 45, 1); (1. 2 C. 11, 35); также: excut. facultates s. bona alicuius (1. 3 § 2 D. 26, 7. 1. 1 § 9 D. 27, 8. 1. 1 C. 7, 75).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > excutere

См. также в других словарях:

  • NIHIL EST IN INTELLECTS, QUOD NON PRIUS FUERIT IN SENSU — (лат.) нет ничего в уме, чего бы не было раньше в ощущениях. Осн. тезис сенсуализма, сформулированный Локком. Лейбниц добавляет к этому положению ограничение: nisi intellectus ipse (кроме самого интеллекта). Философский энциклопедический словарь …   Философская энциклопедия

  • Nihil est in intellects, quod non prius fuerit in sensu... () — Nihil est in intellects, quod non prius fuerit in sensu... (nisi intellectus ipse) (лат.) нет ничего в разуме, чего не было бы раньше в чувствах. Средневековый тезис, восходящий к Аристотелю. Лот противопоставляет его учению Декарта о врожденных… …   Философская энциклопедия

  • Nihil est in intellectu, quod non prius fuerit in sensu —         (nisi inlel lectus ipse) (лат.) нет ничего в разуме, чего не было бы раньше в чувствах. Ср. век. тезис, восходящий к Аристотелю. Локк противопоставляет его учению Декарта о врождённых идеях. Лейбниц дополняет тезис: ... кроме самого… …   Философская энциклопедия

  • Prius — Toyota Prius Toyota Prius Constructeur Toyota Moteur et transmission Architecture moteur À essence 1,5 L I4 DOHC 16 soupapes, à cycle Mi …   Wikipédia en Français

  • Toyota Prius — Infobox Automobile name=Toyota Prius manufacturer=Toyota Motor Corporation similar=Honda Civic Hybrid class=Hybrid car layout=FF layout production=1997–presentThe Toyota Prius [ˈpri.əs] is a hybrid electric mid size car developed and manufactured …   Wikipedia

  • Toyota Prius — III (ZVW30) Constructeur Toyota Années de production 2009 – présent …   Wikipédia en Français

  • Toyota Prius Alpha — Constructeur Toyota Années de production Depuis 2011 Classe Monospace …   Wikipédia en Français

  • De bonis non administratis — De bonis non administratis, Latin for of goods not administered, is a legal term for assets remaining in an estate after the death or removal of the estate administrator. The second administrator is called the administrator de bonis non and… …   Wikipedia

  • nihil est in intellectu, quod non sit prius in sensu — nihil est in intellẹctu, quọd nọn sịt prius in sẹnsu   [lateinisch »nichts ist im Verstand, was nicht vorher im Sinnesvermögen gewesen ist«], erkenntnistheoretische Grundformel des philosophischen Sensualismus beziehungsweise Empirismus (J.… …   Universal-Lexikon

  • nihil est in intellectu, quod non sit prius in sensu — ni|hil est in in|tel|lec|tu, quod non sit pri|us in sen|su [ ... lɛktu ] [ <lat. ; »nichts ist im Verstand, was nicht vorher im Sinnesvermögen gewesen ist«> erkenntnistheoretische Grundformel des philos. Sensualismus bzw. Empirismus (Philos …   Das große Fremdwörterbuch

  • nihil dictum quod non dictum prius — /nay(h)al diktam kwod non diktam prayas/ Nothing is said which was not said before. Said of a case where former arguments were repeated …   Black's law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»