Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

mortalia

  • 1 mortalia

    mortālia, ium n. [ mortalis ]
    человеческие дела, человеческая судьба Q, Sen, T; людские страдания V

    Латинско-русский словарь > mortalia

  • 2 mortalia

    mortālis, e, adj. [mors], subject to death, liable to die, mortal (class.).
    I.
    Lit.:

    quid in iis mortale et caducum, quid divinum aeternumque sit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61:

    animal,

    id. N. D. 3, 13, 32.—
    II.
    Transf.
    A.
    Human, mortal:

    mucro,

    of human workmanship, Verg. A. 12, 740:

    condicio vitae,

    Cic. Phil. 14, 12, 33:

    opera,

    Liv. 1, 2:

    acta,

    Ov. Tr. 1, 2, 97:

    mortalin' decuit violari vulnere divum?

    from the hand of a mortal, Verg. A. 12, 797:

    haud tibi vultus Mortalis,

    id. ib. 1, 328:

    nec mortale sonans,

    like a human voice, id. ib. 6, 50:

    si mortalis idem nemo sciat,

    Juv. 13, 76.— Comp.:

    aliquid ipso homine mortalius,

    more perishable, Plin. 36, 15, 24, § 110.—Hence, subst.: mortālis, is, comm., a man, mortal, human being (in sing. mostly ante-class.):

    lepidus ecastor mortalis est Strabax,

    Plaut. Truc. 5, 57:

    edepol, mortalis malos,

    id. Bacch. 2, 3, 59; id. Truc. 2, 1, 36; id. Aul. 2, 4, 40:

    ego, quantum mortalis deum possum, te ac tua vestigia sequar,

    Liv. 3, 17, 6.—Usually pīur.: mortales, like the Gr. thnêtoi, mortals, men, mankind:

    quod ad immortales attinet haec: deinceps quod ad mortales attinet, videamus,

    Varr. L. L. 5, § 75 Müll.: est locus Hesperiam quam mortales perhibebant, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 23 Vahl.); cf.: omnes mortales sese laudarier optant, id. ap. Aug. de Trin. 13, 6 (Ann. v. 551 Vahl.):

    omnes mortales hunc aiebant Calliclem vivere, etc.,

    Plaut. Trin. 1, 2, 175:

    diu magnum inter mortales certamen fuit, etc.,

    Sall. C. 1, 5:

    omnes mortales omnium generum, aetatum, ordinum,

    Cic. Pis. 40, 96:

    defendo multos mortales,

    id. Div. in Caecil. 25:

    plus debuisse fortunae, quam solus omnium mortalium in potestate habuit (Alexander),

    Curt. 10, 5, 35.— mortālĭa, ĭum, n., human affairs, Verg. A. 1, 462; Tac. A. 14, 54.—
    B.
    Temporary, transient (opp. immortalis, imperishable, eternal;

    v. immortalis): neque me vero paenitet, mortales inimicitias, sempiternas amicitias habere,

    Cic. Rab. Post. 12, 32; Liv. 34, 6.— Hence, adv.: mortālĭter, mortally, in the manner of mortals (eccl. Lat.):

    mortaliter vivere,

    Aug. Enchir. 64.

    Lewis & Short latin dictionary > mortalia

  • 3 Quid nón mortália péctora cógis, Áuri sácra famés!

    К чему не склоняешь ты смертные души, проклятая страсть к золоту!
    Вергилий, "Энеида", III, 57.
    Потребность в обогащении, желание иметь состояние, надежда на приобретение, конкуренция, соревнование и даже честолюбие являются душой производства. - Нет, нет, ибо все это в Икарии производится без этого, но гнусный эгоизм, бесчеловечная жадность, ненасытная и роковая жажда золота (quid non mortalia pectora cogis, auri sacra fames!), роскошь и ее разлучный спутник - нищета, толкающая на преступление (malesuada fames [ Злой советчик голод (Вергилий, "Энеида", VI, 276). - авт. ]), является настоящим источником того моря зла, которое грозит потопить человечество. (Этьен Кабе, Путешествие в Икарию.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Quid nón mortália péctora cógis, Áuri sácra famés!

  • 4 Mentem mortalia tangunt

    Человеческие судьбы трогают душу.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Mentem mortalia tangunt

  • 5 tasso di mortalià

    Italiano-russo Medical puntatore Dizionario di termini russi e latino > tasso di mortalià

  • 6 Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt

    These are the tears of things, and our mortality cuts to the heart. (Vergil)

    Latin Quotes (Latin to English) > Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt

  • 7 irdisch

    irdisch, I) aus Erde: terrā concretus. – die ird. Hülle (der Leib), corpus: dieird. Hülle verlassen (d.i. sterben), corpore solutum ad proprias sedes evolare; illuc ex his vinculis emissum ferri. – II) das Leben auf der Erde betreffend; z.B. die irdischen Dinge (Güter), das Irdische, res externae. res externae et ad corpus pertinentes (im allg.); res humanae u. bl. humana, ōrum,n. pl. (die menschlichen Dinge, z.B. vom I. scheiden, rebus humanis excedere: sich über das I. erheben, supra humana surgere); caduca ac mortalia bona (die hinfälligen u. sterblichen Güter); opes. divitiae (Macht, Reichtümer); voluptates (Vergnügungen). – das ird. Leben, haec vita: die Kürze des ird. Daseins, brevitas huius spatii: während seines ird. Daseins, dum in terris fuit od. fuerit. – ird. Glückseligkeit, huius vitae felicitas: ird. Werke, opera mortalia. – ein ird. gesinnter Mensch, homo voluptarius od. voluptati obsequens.

    deutsch-lateinisches > irdisch

  • 8 demoror

    dēmoror, morari, moratus sum - intr. et tr. - [st2]1 [-] demeurer, rester s'arrêter. [st2]2 [-] retarder, retenir, arrêter; attendre.    - annos demoror, Virg. En. 2, 648: [je retiens les années] = je tarde à mourir.    - mortalia demoror arma, Virg. En 10, 30: j'attends encore les coups d'un mortel.
    * * *
    dēmoror, morari, moratus sum - intr. et tr. - [st2]1 [-] demeurer, rester s'arrêter. [st2]2 [-] retarder, retenir, arrêter; attendre.    - annos demoror, Virg. En. 2, 648: [je retiens les années] = je tarde à mourir.    - mortalia demoror arma, Virg. En 10, 30: j'attends encore les coups d'un mortel.
    * * *
        Demoror, pen. corr. demoraris, demoratus sum, demorari. Colum. Retarger aucun.
    \
        Detinere et demorari aliquem. Lentulus Senatui. Arrester, Retarger.
    \
        Demorari. Virgil. Attendre.
    \
        Demorari, Neutrum. Plautus, Quid sacerdoti meae dicam hic demoratam tandiu? Targer, Arrester long temps en une place.

    Dictionarium latinogallicum > demoror

  • 9 mortalis

    mortālis, e [st2]1 [-] sujet à la mort, mortel, périssable. [st2]2 [-] relatif à la mort. [st2]3 [-] qui a une fin, destiné à finir, passager, transitoire. [st2]4 [-] qui appartient à la condition de l'homme, humain, terrestre. [st2]5 [-] qui donne la mort (à l'âme).    - mortalis, is, m.: un mortel (= un homme).    - mortalis crimen, Cypr.: péché mortel.
    * * *
    mortālis, e [st2]1 [-] sujet à la mort, mortel, périssable. [st2]2 [-] relatif à la mort. [st2]3 [-] qui a une fin, destiné à finir, passager, transitoire. [st2]4 [-] qui appartient à la condition de l'homme, humain, terrestre. [st2]5 [-] qui donne la mort (à l'âme).    - mortalis, is, m.: un mortel (= un homme).    - mortalis crimen, Cypr.: péché mortel.
    * * *
        Mortalis, et hoc mortale, penul. prod. Cic. Mortel, Subject à la mort, Perissable, Subject à corruption, Qui ne durera pas tousjours.
    \
        Acta deos nunquam mortalia fallunt. Ouid. Dieu scait bien tout ce que les hommes font, et n'y peult estre deceu.
    \
        Facta mortalia. Horat. Les faicts des hommes mortels.
    \
        Vulnus mortale. Virgil. Playe faicte par la main d'un homme mortel.
    \
        Nihil in rebus mortalius. Plin. Qui soit si subject à peril.

    Dictionarium latinogallicum > mortalis

  • 10 demoror

    dē-moror, ātus sum, ārī depon.
    1) задерживать (aliquem diutius C); замедлять ( iter Cs)
    2) задерживаться, медлить

    Латинско-русский словарь > demoror

  • 11 habeo

    uī, itum, ēre
    1)
    а) держать (aliquid manibus O; перен. aliquem in vinculis Sl)
    arma procul h. Tизбегать войны
    quinquaginta milia in armis h. Lсодержать 50-тысячную армию
    б) удерживать, задерживать ( milites in castris Sl)
    2) носить (anulum in digito Ter; tunĭcam, mitram, gladium C)
    3) сохранять, брать ( sibi aliquid C)
    res tuas tibi habeas (тж. habe и habeto) Pl, C etc. — возьми себе то, что твоё; но
    conjugem suas res sibi h. jubere C — велеть жене забрать свои вещи, т. е. объявить ей о разводе
    5) (о заседаниях, собраниях) проводить (h. contionem, senatum C)
    6) содержать, заключать в себе (epistula nihil habet C; domus tres habuit thalamos O)
    7) устраивать, предпринимать (negotium, disputationem, censum C)
    8) совершать, проделывать, производить
    alicui honorem h. T etc. — воздавать (оказывать) кому-л. почести или C выплачивать гонорар
    rationem h. Cподсчитывать
    h. aliquid curae Q, Nep — заботиться о чём-л.
    anxium aliquem h. PJ, T, bAfr — тревожить кого-л.
    certamen h. Flдать сражение
    dolorem h. C — причинять боль, доставлять огорчение
    h. aliquem despicātui Pl (ludibrio Ter) — презирать (высмеивать) кого-л.
    aliquem (in) magno honore h. Cs etc. — глубоко чтить кого-л.
    aliquem in odio h. C — ненавидеть кого-л.
    urbem in obsidione h. Cподвергать город осаде
    aliquem falsum h. O — обманывать кого-л.
    aliquem cognītum h. C, Nep etc. — хорошо знать кого-л.
    vectigalia redempta h. Csдержать подати на откупе
    9) (про)жить, проводить (vitam in obscuro Sl; aetatem a re publica procul Sl)
    10) обращаться, поступать, обходиться (h. aliquem male Cs, benigne Sl; aliquem servorum loco h. Cs)
    11)
    а) рассматривать, считать (aliquem pro amico Cs; aliquid pro certo C)
    h. aliquid in aliquā re (inter aliquas res или alicui rei) C, L etc. — считать что-л. чём-л.
    et est turpe et apud omnes habetur Sen — это постыдно, да таким оно всеми и признаётся
    aliquid aegre ( graviter) h. Sl, L — быть недовольным чём-л., но
    б) pass. haberi быть на (хорошем) счету, пользоваться влиянием, иметь вес
    habes, habeberis Pt и quantum habeas, tanti habeāris погов. LM — есть у тебя кое-что, тогда и ты будешь кое-кем
    12)
    а) иметь, обладать (unicam filiam, magnam pecuniam C)
    h. cuncta neque haberi Sl — владеть всем, но не быть подвластным никому
    amor habendi V etc. — любостяжание, стяжательство
    in matrimonio (или uxorem) aliquam h. C etc. — быть женатым на ком-л.
    h. timorem Cбояться
    aliquem obvium h. O — встречать кого-л.
    (in) animo h. Cнамереваться
    в) pass. haberi принадлежать (agri regi Apioni quondam habĭti T) или находиться, быть
    13) населять, жить, обитать, занимать (Capuam L; castra, tecta urbis Nep etc.)
    Syracusis h. Plжить в Сиракузах
    14) разводить, держать ( pecora Ph)
    15) лелеять, питать, испытывать ( odium in aliquem C — ср. 17.; amorem erga aliquem C; fidem alicui L; spem alicujus rei Sl etc.)
    h. spem de aliquo C — возлагать надежду на кого-л.
    16) быть в состоянии, мочь ( haec habeo affirmare L)
    17) причинять, вызывать, внушать ( laetitiam C)
    admirationem h. Cвнушать удивление
    habet hoc virtus, ut... C — особенность добродетели состоит в том, что...
    19) долженствовать, считать нужным ( habeo respondendum T)
    20) знать, быть знакомым (h. sententias C, consilia alicujus Su)
    non habeo, quod dicam C — не знаю, что мне сказать
    habendum est... C — следует иметь в виду...
    21) ( чаще se h. или haberi) чувствовать себя, находиться в каком-л. состоянии, обстоять (se bene, male h. Pl, Ter, C, L etc.)
    ut nunc res se habet C — так, как дело обстоит сейчас
    se graviter h. C и male morbo haberi Ap — быть тяжело больным; но
    facile haberi sine damno Sl — легко отделаться, не потерпеть никакого ущерба
    bene (se) habet C, L, Pt — хорошо, всё в порядке
    22) с part. pf. в значении прошедшего совершённого (зародыш прошедшего составного современных романских и германских языков, типа passe compose и past perfect)
    aliquid habeo ab aliquo emptum C — я что-л. купил у кого-л.
    habeo aliquid comprensum C — я что-л. понял

    Латинско-русский словарь > habeo

  • 12 mortalis

    mortālis, e [ mors ]
    1) подверженный смерти, смертный (corpus, animal C; facta H); преходящий, мимолётный ( inimicitiae C); бренный, тленный (opera L; mundus C); человеческий, земной ( sors Sen); естественный ( mălum O)
    2) изготовленный человеческими руками (arma V, H); нанесённый рукой человека ( vulnus V). — см. тж. mortales и mortalia

    Латинско-русский словарь > mortalis

  • 13 pectus

    oris n.
    1) часто pl. грудь ( nudum CC)
    2) мужество, смелость
    3) душа, сердце (toto pectore amare C; p. est, quod disertos facit O; artibus ingenuis pectora mollescunt O)
    pectore puro placēre alicui H — понравиться кому-л. чистотой (своего) сердца
    4) вдохновение (aspicies, quantum dederis mihi pectoris O)
    5) ум, рассудок ( toto pectore cogitare C)
    excĭdere pectore O — изглаживаться из памяти, забываться
    6) утроба, желудок ( pectore ēgerĕre dapes O)
    7) личность, человек

    Латинско-русский словарь > pectus

  • 14 vivifico

    vīvifico, āvī, ātum, āre [ vivificus ]
    1) оживлять, животворить ( mortalia Eccl)
    littera occīdit, spirĭtus autem vivificat Vlg — буква убивает, а дух животворит
    2) med.-pass. воскресать Vlg, Eccl

    Латинско-русский словарь > vivifico

  • 15 Áuri sácra famés

    Проклятая жажда золота.
    Вергилий, "Энеида", III, 49-57:
    Thréicio regí, cum jám diffíderet ármis
    Dárdaniáe cingíqu(e) urb(em) óbsidióne vidéret.
    Íll(e), ut opés fractáe Teucr(um) ét fortúna recéssit,
    Rés Agamémnoniás victríciaqu(e) árma secútus,
    Fás omn(e) ábrumpit: Polydór(um) obtrúncat et áuro
    Ví potitúr. Quid nón mortália péctora cógis,
    Некогда был Полидор, с обильной казной золотою
    Тайно отправлен к царю фракийцев несчастным Приамом:
    Веру утратил тогда в оружье дарданское старец,
    Видя, что город кольцом осады плотно охвачен,
    Царь, побежденных предав, Агамемнона сторону принял.
    Высшее право презрев, Полидора убил он и силой
    Золото все захватил. О, на что только ты не толкаешь
    Алчные души людей, проклятая золота жажда!
    (Перевод С. Ошерова)
    Деньги представляют собой не только один из предметов страсти к обогащению, но единственный ее предмет. Эта страсть по существу есть auri sacra fames. (К. Маркс, К критике политической экономии.)
    Мопассан сам хорошо знает, что "Gil Blas" подлая газета... Но что прикажете делать? Auri sacra fames... а в его случае просто fames. Очень уж хорошо платит "Gil Blas". (И. С. Тургенев - М. М. Стасюлевичу, 12.XII 1882.)
    Три часа прений по делу золотопромышленников Зотова и Рышкина, тому самому, по которому попал в беду Паткуль и которому косвенно прикосновенны Огарёв и Адлерберг. Никогда по государственному вопросу не обнаруживается стол живого и всеобщего участия: auri sacra fames. (П. А. Валуев, Дневник.)
    Деньги. - Причина всех зол - заметить "auri sacra fames". (Гюстав Флобер, Лексикон прописных истин.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Áuri sácra famés

  • 16 Sunt lacrimae rerum

    Есть слезы для бед, есть слезы для чужих бед (т. е. слезы сочувствия).
    Вергилий, "Энеида", I, 461-62:
    Én Priamús. Sunt híc etiám sua práemia láudi,
    Súnt lacrimáe rer(um), ét mentém mortália tángunt.
    Вот и Приам, погляди! И тут есть награда за доблесть,
    Слезы сочувствия есть и земное трогает души.
    (Перевод В. Брюсова)
    - Слова Энея, который в одном из карфагенских храмов видит изображение событий троянской войны.
    Ряд отрывков из этого дневника ["Дневника поэта" ] будет служить нам как бы историей лондонских бедствий поэта, до знакомства его с Борком. Время от времени мы будем дополнять или пояснять темные места в примечаниях. Эпиграфы: Sunt lacrimae rerum, et mentem mortalid tangunt... Он испытал все удары несчастия, но силился смотреть на беду с утешительной стороны. (А. В. Дружинин, Георг Крабб и его произведения (примечание).)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Sunt lacrimae rerum

  • 17 К чему не склонишь ты смертные души, проклятая страсть к золоту?

    Quid non mortalia pectora cogis, auri sacra fames?

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > К чему не склонишь ты смертные души, проклятая страсть к золоту?

  • 18 Человеческие судьбы трогают душу

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Человеческие судьбы трогают душу

  • 19 dispenso

    dispēnso, āvī, ātum, āre (Intens. v. dispendo), eig. an verschiedene genau abwägen, dah. I) verhältnismäßig austeilen, -zuteilen, -mitteilen, -verteilen, ducentos nummos, Plaut.: oscula per natos, Ov.: sucum proli, Col.: fontem inter incolas, Plin. – m. abstr. Objj., laetitiam inter impotentes populi animos, Liv.: ea singula, die einzelnen Verordnungen an einzelne geben, Plin. pan.: cuius famam disp. et digerere, in mehrere Stücke verteilen, Plin. ep. – in der Rhetor., inventa non solum ordine, sed etiam momento quodam atque iudicio, nicht allein nach der äußerlichen Reihenfolge, sondern auch nach der Schwere ihres Gewichts und nach bestimmten Grundsätzen verteilen, Cic. de or. 1, 142. – II) gleichmäßig einteilen, sorgsam einrichten, regulieren, A) im allg.: annum intercalariis mensibus interponendis ita dispensavit, ut etc., Liv.: candelae filum, daß er nicht zu lang u. nicht zu kurz brennt, Iuven.: victoriam, die gehörigen Verfügungen hinsichtlich der Benutzung des S. treffen, Liv.: bella, Iustin. – B) insbes., die Einnahme u. Ausgabe einer Wirtschaft, einer Kasse usw. gleichmäßig einrichten, sie verwalten, bewirtschaften, res domesticas, Cic.: pecuniam, Nep.: fila mortalia (von den Parzen), unter den Händen haben, Ov. her. 12, 3: disp. recte, haushalten, wirtschaften, Hor. – / arch. depon. Nebenform dispensor, nach Prisc. 8, 24.

    lateinisch-deutsches > dispenso

  • 20 iaceo

    iaceo, cuī, citūrus, ēre (Intr. zu iacio; eig. geworfen sein, dah.) liegen, sich gelagert haben (Ggstz. stare, stehen, pendēre, hangen), I) eig.: A) im allg.: a) v. leb. Wesen: iacere humi, Cic. u.a.: in gramine, Ov.: u. m. bl. Abl., viduo cubili, lecto, Ov.: silvis agrisque viisque corpora iacent, Ov.: quousque duro castrorum iacebis cubiculo, Sen. contr. 1, 8, 2. – ad alcis pedes, Cic.: sub arbore, Verg.: super corpus alcis, Ov.: per vias, Ov.: supina iacendi positio, das Liegen auf dem Rücken, Cael. Aur. de morb. chron. 5, 10, 117. – v. Tieren, quem circa tigres... iacent, Ov.: vacca iacet et lente revocatas ruminat herbas, Ov.: pisces iacentes (= cubantes), gew. in der Tiefe der Gewässer ruhig liegende Plattfische, Halbfische, Colum. 8, 17, 9. – b) v. Lebl.: pernam... facito in aqua iaceat, Plaut.: in litore (v. einem Schiffe), Sen. rhet.: in collo od. bl. collo, b. Haaren, Ov. (vgl. capilli naturā vel arte iacentes, Sen.): iacent dispersa per agros sarcula, Ov.: venti, quidquid sabuli in campis iacet, converrunt, Curt.: pedamenta iacentia statuenda sunt, Colum.: lora iacentia, die entfallenen Zügel, Ov.: per quos (triginta dies) raro umquam nix minus quattuor pedes alta iacuit, Liv.

    B) insbes., 1) wie κεισθαι, ruhend liegen: a) v. Ruhenden, Schlafenden = liegen, ruhen, schlafen, in lecto, Cic.: in lectulo, Capit.: quid prosunt multa cubicula? in uno iacetis, Sen.: in antro Silenum somno videre iacentem, Verg. – gew. absol., ad quartam iaceo; post hanc vagor, Hor.: nam pransus iaceo, Catull.: custodes furtim transgressa iacentes, Tibull. – b) v. Speisenden = zu Tische liegen (gewöhnlich accumbere), Ov., Sen. u.a. (s. Heinsius Ov. her. 12, 179): cornu sinistro stibadii, Sidon. – c) v. Kranken = (krank) daniederliegen, krank sein, cura, ut valeas, ne ego, te iacente, bona tua comedam, Cic.: hic cum iaceret morbo confectus gravi rex urbis, Phaedr.: iacuit diu in sudore letali, Augustin.: graviter iacere, Plin. ep.: sine spe iacere, Sen.: tamquam in eodem valetudinario iacere, gleichsam in demselben Spital liegen (= an demselben Übel leiden), Sen. – d) v. Gefangenen, in carcere, Sen. contr. 1, 3, 2.

    2) zu Boden gestreckt daliegen: a) v. Besiegten = überwunden-, ohnmächtig daliegen, Arge, iaces, Ov.: per me iacet inclitus Hector, Ov.; vgl. Bach Ov. met. 1, 720. – b) von Leichnamen = unbeachtet-, unbegraben (da)liegen, istic nunc, metuende, iace! Verg.: tu iaces et in cadaveris similitudinem usque resoluta es, Ps. Quint. decl.; vgl. Burmann Phaedr. 1, 24, 10. – c) v. Toten = (tot) daliegen, rupto iacuit corpore, Phaedr.: et causa litis regibus Chryse iaces, Sen. poët.: vetito nudus iaciture sepulcro, Stat.: tu nisi caves, iacebis, wirst du ein Kind des Todes sein, Claud. Quadrig. fr.: von Gliedern Toter, artus morte iacent, liegen im Tode gestreckt, Lucr. – bes. von im Kampfe Gefallenen = liegen, gefallen-, umgekommen sein, pro patria, Ov.: ut proximi iacentibus (auf die Gefallenen) insisterent, Caes.: tot fortissimi viri, qui circa eum cumulati iacent, Liv.; vgl. Staveren Nep. Thras. 2, 6. Thiel Verg. Aen. 1, 99. Ruhnken Ov. her. 14, 2.

    3) v. Reisenden usw. = wo liegen bleiben = wo liegend verharren, in oppido aliquo mallem resedisse, quoad arcesserer... Brundisii iacere in omnes partes est molestum. Propius accedere quomodo... possum? Cic. ad Att. 11, 6, 2.

    4) übtr., wie κεῑσθαι: a) v. Örtl.: α) = liegen, gelegen sein, bes. v. niederwärts liegenden Örtl., terrae iacentes ad Hesperum, Plin.: locus iacet inter Apenninum et Alpes, Brut. in Cic. ep.: Asia iacet ad meridiem et austrum, Europa ad septentriones et aquilonem, Varro LL.: iacet inter eos (saltus) campus, Liv.: inter Aegyptum et Aethiopas arenarum inculta vastitas iacet, Sen.: castra Punica ac Romana inter iacebat campus, Liv. (vgl. interiaceo): urbes in campis iacent, Iustin.: absol., despiciens terras iacentes (die untenliegenden), Verg.; vgl. Benecke Iustin. 22, 5, 5. Thiel Verg. Aen. 1, 224. Drak. Sil. 12, 132. – v. Gewässern, aqua iacens infra libram maris, Plin. – übtr., v. Völkern, liegen = hausen, wohnen, haec gens iacet supra Ciliciam, Nep. – β) = ausgebreitet daliegen, sich erstrecken, hanc super in speculis summoque in vertice montis planities ignota iacet, Verg.: tantum campi iacet, Verg.: perpetua vallis iacet usque ad mare Caspium, Curt.: v. Gewässern, iacent inter eos (montes) solemque immania ponti aequora, Lucr. – γ) niedrig-, tief gelegen sein, iacentia (niedrigen) et plana Urbis loca, Tac.: u. so loca iacentia (Ggstz. loca edita), Sen.: domus depressa, caeca, iacens, Cic. fr. – δ) v. zerstörten Orten = in Schutt u. Trümmern liegen, cui nec arae patriae domi stant, fractae et disiectae iacent, Enn. fr. scen. 89: iacet Ilion ingens, Ov.; vgl. Ruhnken Ov. her. 1, 3. – ε) v. Gewässern, ruhig-, still liegen, iacet sine murmure pontus, Lucan.: stagna iacentis aquae, Lucan.: stagna iacentia, Sil.; vgl. Heinsius Sil. 5, 583. – b) v. Gewändern = schleppen, praeverrunt latas veste iacente vias, Ov.: nimium demissa iacent tibi pallia terrae, Ov. – c) v. Gliedern usw., herabliegen = gesenkt sein, tardā gravitate iacentes (gesenkten = schläfrigen) vix oculos tollens, Ov. – vultus attolle iacentes (kraftlos [im Tode] gesenkten), Ov.: u. so von einem Sterbenden, iacensque vultus languido obtutu stupet, Sen. poët.

    II) bildl., A) im allg.: dum timent ne aliquando cadant, semper iacent, Quint.: priora tempora in ruinis rei publicae nostrisque iacuerunt, waren vereinigt mit usw., Cic.: vide, quid narrent, ecquae spes sit denarii, an cistophoro Pompeiano iaceamus, durch pompejanische (leichtere) Cistophoren zu Schaden kommen, Cic. ad Att. 2, 6. § 2. – quae (invidia) quidem, ut omnia mortalia, infra tuam magnitudinem iacet, reicht nicht herauf bis zu deiner Gr., Tac. ann. 14, 54: Marii, Sullae etc. infra Pallantis laudes iacebunt, werden weit zurückstehen hinter usw., Plin. ep. 8, 6, 2: nobilitas sub amore iacet, steht der L. nach, Ov. her. 4, 161.

    B) insbes.: 1) gleichs. in einen Zustand versunken liegen, versunken sein, von Menschen, in amore, Lucr.: in maerore, Cic.: in oblivione, Cic. – v. Lebl., vita in tenebris et maerore iacet, Lucr.: in eodem silentio multa alia oratorum officia iacuerunt, lagen begraben, Cic.

    2) danieder-, zu Boden liegen, a) v. denen, die aller Macht u. alles Ansehens im Staate beraubt sind = niedergedrückt-, ohnmächtig-, machtlos sein, α) übh.: iacere (sei in der Volksgunst gesunken) Caesarem offensione populari, Cic.: non modo extollere iacentem, sed etiam amplificare eius pristinam dignitatem, Cic.: ab hoc igitur viro quisquam bellum timet, qui in pace iacere, quam in bello vigere maluit? quamquam ille numquam iacuit; erat enim in desiderio civitatis, in ore, in sermone omnium, Cic.: per se afflictum et iacentem, Cic.: si iacens tecum ageret, Cic.: si magnus vir cecĭdit, magnus iacuit, Sen.: ille potens, alii, sordida turba, iacent, Ov.: pauper ubique iacet, ist überall verachtet, Ov. – dah. β) bes. von solchen, die sich um ein Staatsamt bewerben, aber ohne Aussicht auf einen günstigen Erfolg sind = nicht emporkommen können, aller Aussicht beraubt-, hoffnungslos sein, alles Vertrauen verloren haben, videsne tu illum tristem (sc. candidatum)? iacet, diffidit, abiecit hastas, Cic.: C. Marius cum a spe consulatus longe abesset et iam septimum annum post praeturam iaceret, hoffnungslos hingebracht hatte, Cic. – u. γ) von Dingen, die unbeachtet-, vernachlässigt liegen od. -bleiben, im argen liegen, hintangesetzt werden, nicht in Aufnahme kommen, dominetur (falsa invidia) in contionibus, iaceat in iudiciis, Cic.: philosophia iacuit usque ad haue aetatem, Cic.: iacent ea semper, quae improbantur, Cic.: iacent beneficia Nuculae, friget patronus Antonius, Cic. – nomen iacet in adversariis, steht unbeachtet (= ist in das Hauptbuch noch nicht eingetragen), Cic.: so auch quomodo tibi tanta pecunia iacet? Cic. – b) v. Mutlosen = niedergedrückt-, zu Boden gedrückt sein, Cnaeus noster ut totus iacet? non animus est etc., Cic.: scias me ita dolere, ut non iaceam, Cic.: amici est... niti et efficere, ut amici iacentem (niedergebeugten) animum excitet, Cic. – c) v. Pers.u. Behauptungen, die widerlegt worden sind = zu Boden liegen, zusammenstürzen (s. Garatoni Cic. Mil. 18. p. 222 sq.), iacent hi suis testibus, Cic.: iacet igitur tota conclusio, Cic.: iacet omnis ratio Peripateticorum, Cic. – d) v. Dingen, die lässig od. gar nicht mehr betrieben werden, wie unser daniederliegen = ins Stocken geraten sein, ganz aufhören, ars tua iacet, Ov.: iacebit opera fabrilis, Sen.: iudicia iacebant, Cic.: omnis hic dilectus iacet, Cic.: iustitia vacillat vel iacet potius omnesque eae virtutes, quae etc., Cic.: virtutem iacere, es sei rein aus mit der T., Cic. – e) dem Werte nach niedrig stehen, iacent pretia praediorum, Cic.: nunc ista omnia iacere puto propter nummorum caritatem, Cic.: so auch agri iacent, Petron.

    3) ungebraucht daliegen, a) v. Worten = zu freiem Gebrauche vorliegen, zu Gebote stehen (verba) iacentia sustulimus e medio, Cic. de or. 3, 177. – b) von Kapitalien, ne pecuniae otiosae iaceant, Plin. ep. 10, 64 (62), 1. – c) von herrenlosem Gute = ohne Besitzer-, herrenlos sein, ne bona iaceant, ICt.: hereditas iacet, ICt.

    4) matt daliegen = matt-, schläfrig-, dämisch usw. sein, probus (puer)ab illo segni et iacente plurimum aberit, Quint.: si modo ita exploratā aure homo sit, non surdā nec iacenti, Gell.: ut sonis turn placidis tum citatis aut demissam iacentemque (schleppende) orationem eius erigeret (um den schwachen u. schleppenden Redeton zu beleben), aut ferocientem saevientemque cohiberet, Gell.: nervorum sine sensu iacentium torpor, der gefühllosen u. ertöteten N., Sen. – / Partiz. Fut. iacitūrus, Stat. Theb. 7, 777 (wo Vok. iaciture).

    lateinisch-deutsches > iaceo

См. также в других словарях:

  • Quod non mortalia pectora coges, auri sacra fames — …   Википедия

  • Ab origine — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Ad Kalendas graecas — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Ad calendas graecas — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Ad oculos — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Ad oculos demonstrieren — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Ars gratia artis — Lateinische Phrasen   A B C D E F G H I L M N O P …   Deutsch Wikipedia

  • Auri sacra fames — Auri sacra fames  Злата проклятая жажда. Латинская крылатая фраза, впервые встречающаяся в поэме Вергилия «Энеида». Содержание 1 Источник 2 Первое цитирование …   Википедия

  • Gott — 1. Ach du grosser Gott, was lässt du für kleine Kartoffeln wachsen! – Frischbier2, 1334. 2. Ach Gott, ach Gott, seggt Leidig s Lott, all Jahr e Kind on kein Mann! (Insterburg.) – Frischbier2, 1335. 3. Ach, du lieber Gott, gib unserm Herrn ein n… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Aeneid — For the group of nine Ancient Egyptian deities, see Ennead .Infobox Book name = Aeneid translator = image caption = Aeneas flees burning Troy, Federico Barocci, 1598 Galleria Borghese, Rome author = Virgil country = Roman Republic language =… …   Wikipedia

  • Mortal sin — For the band, see Mortal Sin. Mortal sins ((Latin) peccata mortalia) are in the theology of some, but not all Christian denominations wrongful acts that condemn a person to Hell after death. These sins are considered mortal because they… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»