-
1 languere
быть слабым (1. 34 D. 38, 1. 1. 1 § 1 C. Th. 2, 27).Латинско-русский словарь к источникам римского права > languere
-
2 langueo
languĕo, ēre - intr. - [st2]1 [-] être languissant, être fatigué, être souffrant, être indisposé. [st2]2 [-] n'avoir plus de force, être affaibli. [st2]3 [-] languir, être mou, être indolent, être nonchalant, s'endormir. - languere e via, Cic.: être fatigué du voyage. - languere morbo, Virg.: être fatigué par la maladie. - languet juventus, Cic.: la jeunesse est sans ardeur. - nec eam solitudinem languere patior, Cic. Off. 3, 1, 3: je ne laisse pas ma solitude se changer en mollesse. - lunae languet jubar, Stat. Th. 12, 305: l'éclat de la lune est affaibli. - languens, entis: languissant, mou, indolent. - languentis aevi dum sunt aliquae reliquiae, auxilio locus est, Phaedr.: tandis que d'une vie affaiblie je garde quelques restes, c'est le moment de me secourir. - languens labensque populus, Cic.: peuple indolent et dégénéré.* * *languĕo, ēre - intr. - [st2]1 [-] être languissant, être fatigué, être souffrant, être indisposé. [st2]2 [-] n'avoir plus de force, être affaibli. [st2]3 [-] languir, être mou, être indolent, être nonchalant, s'endormir. - languere e via, Cic.: être fatigué du voyage. - languere morbo, Virg.: être fatigué par la maladie. - languet juventus, Cic.: la jeunesse est sans ardeur. - nec eam solitudinem languere patior, Cic. Off. 3, 1, 3: je ne laisse pas ma solitude se changer en mollesse. - lunae languet jubar, Stat. Th. 12, 305: l'éclat de la lune est affaibli. - languens, entis: languissant, mou, indolent. - languentis aevi dum sunt aliquae reliquiae, auxilio locus est, Phaedr.: tandis que d'une vie affaiblie je garde quelques restes, c'est le moment de me secourir. - languens labensque populus, Cic.: peuple indolent et dégénéré.* * *Langueo, langues, langui, languere. Cicero. Languir, Defaillir de force.\Languere e via. Cic. Estre fort las de cheminer.\Languere. Sallust. Estre craintif.\Languere. Sallust. Cic. Estre oiseux et paresseux. -
3 langueo
languĕo, ēre, 2, v. n. [root lag-; Gr. lagaros, lagnos, lewd; Lat. laxare, lactes; cf. Sanscr. lang-a, prostitute; Gr. lagôs, hare, lagones, the flanks, womb], to be faint, weary, languid (cf.: languesco, marceo, torpeo).I.Lit.A.In gen.:B.cum de via languerem,
was fatigued with my journey, Cic. Phil. 1, 5, 12:per assiduos motus languere,
to be wearied, Ov. H. 18, 161.— Poet.:flos languet,
droops, Prop. 4 (5), 2, 46; Val. Fl. 7, 24 al.:languet aequor,
the sea is calm, Mart. 10, 30, 12:lunae languet jubar,
is enfeebled, obscured, Stat. Th. 12, 305.—In partic., to be weak, faint, languid from disease ( poet. and in post-Aug. prose):II.languent mea membra,
Tib. 3, 5, 28:tristi languebunt corpora morbo,
Verg. G. 4, 252:sub natalem suum plerumque languebat,
Suet. Aug. 81: si te languere audierimus, Aug. ap. Suet. Tib. 21 fin.:ego langui et aegrotavi per dies,
Vulg. Dan. 8, 27; Luc. 7, 10; cf. languesco.—Trop., to be languid, dull, heavy, inactive, listless:languet juventus, nec perinde atque debebat in laudis et gloriae cupiditate versatur,
Cic. Pis. 33, 82:nec eam solitudinem languere patior,
to pass in idleness, to be wasted, id. Off. 3, 1, 3:otio,
id. N. D. 1, 4, 7; cf.:in otio hebescere et languere,
id. Ac. 2, 2, 6:si paululum modo vos languere viderint,
to be without energy, Sall. C. 52, 18:languet amor,
Ov. A. A. 2, 436:mihi gratia languet,
Sil. 17, 361.—Hence, languens, entis, P. a., faint, weak, feeble, inert, powerless, inactive, languid:incitare languentes,
Cic. Leg. 2, 15, 38; cf.: commovere languentem id. de Or. 2, 44, 186:nostris languentibus atque animo remissis,
Caes. B. C. 2, 14: languenti stomacho esse, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 13:irritamentum Veneris languentis,
Juv. 11, 167:vox languens,
Cic. Off. 1, 37, 133:cor,
Cat. 64, 97:hyacinthus,
drooping, Verg. A. 11, 69; so,ramus,
Suet. Aug. 92. -
4 langueo
langueo, guī, ēre (vgl. λαγαρός, schlaff, dünn, λαγόνες, die Weichen), matt-, ermattet (erschlafft) od. abgespannt sein, I) physisch: 1) im allg., v. Pers.u. deren Körperteilen, e via, von der Reise, Cic.: per assiduos languent mihi brachia motus, Ov. – v. lebl. Subjj., languet flos, Prop.: mare, ist still, Mart.: u. so caelo languente fretoque, Lucan.: languet lunae iubar, Stat. – u. Partiz. languēns, matt, schlapp, welkend, stomachus, Cael. in Cic. ep.: languentes istius oculi, Sen. rhet.: vox nec languens nec canora, Cic.: hyacinthus, Verg.: ramus, Suet.: aristae, Val. Flacc. – 2) insbes., durch Krankheit matt-, abgespannt-, siech sein, an Schwäche-, Nervenschwäche-, Ermattung leiden, tristi morbo, Verg. georg. 4, 252: absol., v. Gliedern, Tibull., v. Pers., Mart. u. August. bei Suet. – II) übtr., der polit., geistigen usw. Tätigkeit usw. nach erschlafft-, abgespannt sein, träge-, untätig-, kraftlos-, laß sein od. sich zeigen, flau sein, v. Pers., languet iuventus, Cic.: otio, in otio, Cic.: in otio hebescere et languere, Cic.: Messala languet, ist flau in seiner Bewerbung, läßt die Flügel hängen, Cic. – v. lebl. Subjj., languent vires, Cic.: nec eam solitudinem languere patior, langweilig sei, Cic. – Partiz. languēns, a) erschlaffend, matt, schläfrig, lau, iam languescens senatus, Cic. ep.: languens labensque populus, Cic. – Plur. subst., vis sonorum et incitat languentes et languefacit excitatos, Cic. de legg. 2, 38. – b) insbes., schwermütig, cor, Catull. 64, 99.
-
5 matt
matt, I) eig., entkräftet: languidus (schlaff, erschlafft). – lassus. fessus. defessus (marode, müde, w. vgl.). – confectus (erschöpft durch Anstrengungen, Wunden etc.). – m. werden, languescere; elanguescere; a viribus defici: von der Arbeit m. werden, confici a vexatione operum (v. einem Stier): m. machen, lassum reddere: m. fein, languere (z.B. de via). – II) uneig., nicht lebhaft, -frisch: languidus. languens (ohne Kraft und Leben, z.B. Farbe, Blick, Stimme. Gedanke). – iners (ohne Kraft und Ausdruck, z.B. Augen, Blick, Verse). – frigidus (frostig, z.B. Gedanke). – m. Glanz, mollis fulgor. – m. werden, languescere; evanescere (unscheinbar werden): m. fein, languere; frigere (frostig sein, vom Gespräch etc.).
-
6 via
vĭa, vĭae, f. ( arch. vĕa ou vĕha, ae) - arch. gén. sing. vias, viāï --- dat. abl. plur. vieis. [st1]1 [-] route, chemin, voie, endroit par où l'on passe, passage, rue. - munire viam: ouvrir, construire une route. - via Appia: la voie Appia. - via Sacra: la voie Sacrée. [st1]2 [-] parcours, marche, trajet, voyage, chemin parcouru. - se dare in viam: se mettre en route. - ingredi viam: prendre une route; qqf. se mettre en route. - ire viā: suivre la route, ne pas quitter la route. - inter vias: chemin faisant, en route. - de via languere, Cic.: être fatigué du voyage. - de via decedere: - [abcl]a - s'écarter de la route, s'égarer. - [abcl]b - au fig. s'écarter du droit chemin. - [abcl]c - céder le pas, laisser le passage. - decedere alicui de via, Cic. Plaut. ou decedere alicui viā, Suet. ou decedere alicui in via, Ter.: céder le pas à qqn, laisser le passage à qqn, se ranger devant qqn, laisser le haut du pavé à qqn. - mare et viae (viae ac mare): voyages par mer et par terre. - totā viā errare, Ter.: se tromper du tout au tout. - via tridui: trois jours de marche. - cum tridui viam processisset, nuntiatum est ei Ariovistum ad occupandum Vesontionem contendere, Caes. BG. 1: après trois jours de marche, on lui apprit qu’Arioviste se dirigeait vers Besançon pour s’en emparer. - rectā viā narrare, Ter.: raconter franchement. - qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1: ils ne savent pas se conduire eux-mêmes et veulent guider les autres. [st1]3 [-] tout passage: canal, conduit, rue (dans un camp), couloir (dans un théâtre); oesophage ou pharynx; larynx; fente, ouverture, issue. [st1]4 [-] voie, moyen, manière, méthode. - habeo certam viam atque rationem qua omnes illorum conatus investigare possim, Cic. Verr. 1: j'ai un moyen sûr, une méthode certaine qui me permettra de suivre à la piste toutes leurs entreprises. - ratione et viā, Cic. avec bon sens et méthode. - viā et arte dicere, Cic. Brut. 12: parler avec art et méthode. - viae fallendi, Tibul.: moyens de tromper. - via laudis: chemin qui mène à la gloire.* * *vĭa, vĭae, f. ( arch. vĕa ou vĕha, ae) - arch. gén. sing. vias, viāï --- dat. abl. plur. vieis. [st1]1 [-] route, chemin, voie, endroit par où l'on passe, passage, rue. - munire viam: ouvrir, construire une route. - via Appia: la voie Appia. - via Sacra: la voie Sacrée. [st1]2 [-] parcours, marche, trajet, voyage, chemin parcouru. - se dare in viam: se mettre en route. - ingredi viam: prendre une route; qqf. se mettre en route. - ire viā: suivre la route, ne pas quitter la route. - inter vias: chemin faisant, en route. - de via languere, Cic.: être fatigué du voyage. - de via decedere: - [abcl]a - s'écarter de la route, s'égarer. - [abcl]b - au fig. s'écarter du droit chemin. - [abcl]c - céder le pas, laisser le passage. - decedere alicui de via, Cic. Plaut. ou decedere alicui viā, Suet. ou decedere alicui in via, Ter.: céder le pas à qqn, laisser le passage à qqn, se ranger devant qqn, laisser le haut du pavé à qqn. - mare et viae (viae ac mare): voyages par mer et par terre. - totā viā errare, Ter.: se tromper du tout au tout. - via tridui: trois jours de marche. - cum tridui viam processisset, nuntiatum est ei Ariovistum ad occupandum Vesontionem contendere, Caes. BG. 1: après trois jours de marche, on lui apprit qu’Arioviste se dirigeait vers Besançon pour s’en emparer. - rectā viā narrare, Ter.: raconter franchement. - qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. ap. Cic. Div. 1: ils ne savent pas se conduire eux-mêmes et veulent guider les autres. [st1]3 [-] tout passage: canal, conduit, rue (dans un camp), couloir (dans un théâtre); oesophage ou pharynx; larynx; fente, ouverture, issue. [st1]4 [-] voie, moyen, manière, méthode. - habeo certam viam atque rationem qua omnes illorum conatus investigare possim, Cic. Verr. 1: j'ai un moyen sûr, une méthode certaine qui me permettra de suivre à la piste toutes leurs entreprises. - ratione et viā, Cic. avec bon sens et méthode. - viā et arte dicere, Cic. Brut. 12: parler avec art et méthode. - viae fallendi, Tibul.: moyens de tromper. - via laudis: chemin qui mène à la gloire.* * *Via, viae. Voye, Chemin ou rue.\Angusta viarium. Virgil. Destroicts de rues, Rues estroictes.\Impatiens viae. Ouid. Qui ne peult endurer le travail du chemin.\Opaca viarum. Virgil. Chemins obscurs.\Strata viarum. Virgil. Les pavez des rues.\Viae vrbis. Cic. Les rues de la ville.\Tres viae sunt ad Mutinam: a supero mari Flaminia, ab infero Aurelia, media Cassia. Cic. Il y a trois chemins.\Maris tuta via. Ouid. Le chemin par mer.\Via. Cic. Le cheminer.\Quum de via languerem. Cic. A cause du chemin.\Video quot dierum via sit. Cic. Combien il fault de journees pour faire ce chemin, Combien il y a de journees.\Aliquorum dierum viam in Macedoniam, ad Planciumque perrexi. Cic. J'ay marché avant dedens le pays de Macedonie quelques journees.\Via, per translationem. Cic. Maniere, Moyen.\Siqua via est. Virgil. S'il y a quelque moyen.\Via et arte dicere. Cic. Par art.\Viam litigandi tradere. Cic. Enseigner à plaider.\Morum via. Stat. Reigle et exemple de bonnes meurs.\Via ad gloriam proxima. Cic. Le plus brief et court moyen de parvenir à gloire.\AEstuosa et puluerulenta via. Cicero. Un chemin chauld et pouldreux.\Breuis. Virgil. Court chemin.\Deteriorem viam facere. Vlpian. Empirer le chemin.\Deterrima via. Cic. Tresmauvais chemin.\Facilis via. Virgil. Chemin aisé.\Siquis cloacam in publicam viam immitteret, exque ea re minus habilis via per cloacam fieret, teneri eum Labeo scribit. Vlpian. Moins commode.\Implicitae viae errore. Lucan. Chemins esquels y a beaucoup de destours et d'autres chemins traversants, qui font errer et fourvoyer les passants.\Inuia. Virgil. Par où on ne peult passer.\Liquidae viae. Lucret. Chemin par mer ou riviere.\Lubrica via plagae. Stat. L'ouverture d'une playe encore sanglante et fraischement faicte.\Militaris via. Cic. Le grand chemin à pied et à cheval.\Mollis. Seneca. Chemin aisé.\Prima via. Plautus, - dummodo nunc prima via Inducamus, vera vt esse credat, quae mentibimur. Tout du premier coup, Tout premierement.\Publica. Vlpianus. Chemin commun et passant.\Simplex via mortis. Virgil. Un seul moyen de mourir.\Subita via. Ouid. Departement soubdain, Allee soubdaine.\Terrena. Vlpian. Chemin qui n'est point pavé.\Trita. Cic. Chemin frayé, Chemin batu.\Velatae viae. Ouid. Rues tendues et couvertes, comme à la feste Dieu.\Vicinales viae. Paulus iuriscons. Chemins publiques qui sortent parmi les terres, et se vont rendre aux villages.\Accipere viam. Quintil. Prendre et tenir le chemin qu'on nous baille et monstre.\Aggredi alia via. Terent. Par autre voye et moyen.\Occultas vias agere. Virgil. Faire voye soubz terre.\Errore viae actus. Virgil. Fourvoyé, Desvoyé.\Aperire viam. Vlpian. Remettre le chemin en sa premiere largeur.\Aperit viam vis. Virgil. Force se fait faire voye.\Calcanda omnibus via lethi. Horat. Touts sont subjects à mourir, Touts passeront par, etc.\Carpere viam. Virgil. S'acheminer, Cheminer, S'avoyer.\Committere se viae. Cic. Se mettre en chemin.\Conficere viam. Cic. Cheminer son chemin, Accomplir son chemin.\Construere vias. Lucan. Faire un chemin ou passage.\Corripere viam. Virgil. S'acheminer, Se mettre vistement à chemin, S'avoyer.\Corrumpere viam publicam. Vlpianus. Gaster le grand chemin passant.\Indociles vias currit lympha. Propert. Qu'on ne luy a point enseigné ne monstré.\Decedere de via. Cicero. Se destourner du chemin, Se desvoyer, Se destordre.\Deerrantes via equi. Seneca. Se desvoyants.\Depelli recta via. Quintil. Estre desvoyé.\Dare viam alicui perfundum suum. Cic. Luy donner passage.\Siqua viam dederit fortuna. Virgil. Si fortune nous donne les moyens.\Dat aura viam. Ouid. Quand on ha vent à gré sur mer.\Nullas dant vias nobis ad significationum scientiam. Cicero. Ils ne nous ouvrent point le chemin.\In viam dare se, vel Committere se viae. Cic. Se mettre en chemin, S'avoyer, S'acheminer.\Ire viam. Virgil. Aller.\Ire atque redire viam. Virgil. Aller et revenir.\Errare via. Virgil. Se fourvoyer, Se tordre, ou destordre.\Tota via errare. Terent. Errer totalement, Se fourvoyer du tout.\Euadere viam. Virgilius. Eschapper hors du mauvais chemin et dangereux.\Excedere nota regione viarum. Virgil. Preceder ses compaignons par rues et chemins qu'on congnoist.\Exigere viam dicuntur Magistratus. Asconius. Quand ils contraignent chascun de faire paver devant sa maison.\Hinc via Tartarei quae fert Acherontis ad vndas. Virgil. Qui meine, etc.\Veterem et obsoletam viam ingressi sunt. Liu. Ce n'est pas chose nouvelle, Ce n'est rien de nouveau, On ha assez ouy parler de semblables faicts. B.\Insistere viam agendi aliquid. Virgil. Instituer ou commencer et exercer l'art et maniere de faire quelque chose.\Inuenire viam. Virgil. Trouver moyen d'eschapper.\Noscere omnes vias pecuniae. Cic. Congnoistre touts les moyens d'avoir argent.\Pergere viam. Cic. Marcher avant.\Omnes vias persequar, quibus putabo ad id, quod volumus, perueniri posse. Cic. Je poursuyvray touts les moyens.\Praecipitare viam. Ouid. Haster fort son chemin, Courir.\Procedere viam. Cic. Marcher oultre.\Progredi viam. Cic. Avancer chemin.\Rapere viam aliquo. Sil. Courir.\Reduci alio flexu ad rectam viam. Quintil. Se radresser et remettre ou revenir au droict chemin.\Reficere viam. Vlpianus. Refaire et r'habiller.\Secare viam. Virgil. Cheminer.\Sequi viam aliquam in re aliqua. Cic. Suyvre une facon de faire.\Strauit viam per mare Xerxes. Lucret. A faict et estendu un pont de basteaux sur la mer pour passer son armee.\Sternere viam lapide. Vlpian. Paver.\In via esse. Cic. Estre en chemin.\Saltu viam superare. Virgil. Saulter par dessus.\Tenere vias omnes amoris. Plaut. Scavoir touts les tours.\Tentare viam. Virgil. Essayer le moyen.\Terere viam. Ouid. Cheminer, Frayer.\Tradere viam optimarum artium alicui. Cic. L'enseigner et l'adresser en la voye de bonnes sciences.\Venire viam multorum dierum. Cic. Cheminer plusieurs journees.\Vorare viam. Catul. Despescher chemin.\Vti via. Cic. Ne decliner ne ca ne là.\Via peruolgata patrum. Terent. Selon la coustume, ou à la maniere accoustumee des peres. -
7 langueo
langueo, guī, ēre (vgl. λαγαρός, schlaff, dünn, λαγόνες, die Weichen), matt-, ermattet (erschlafft) od. abgespannt sein, I) physisch: 1) im allg., v. Pers.u. deren Körperteilen, e via, von der Reise, Cic.: per assiduos languent mihi brachia motus, Ov. – v. lebl. Subjj., languet flos, Prop.: mare, ist still, Mart.: u. so caelo languente fretoque, Lucan.: languet lunae iubar, Stat. – u. Partiz. languēns, matt, schlapp, welkend, stomachus, Cael. in Cic. ep.: languentes istius oculi, Sen. rhet.: vox nec languens nec canora, Cic.: hyacinthus, Verg.: ramus, Suet.: aristae, Val. Flacc. – 2) insbes., durch Krankheit matt-, abgespannt-, siech sein, an Schwäche-, Nervenschwäche-, Ermattung leiden, tristi morbo, Verg. georg. 4, 252: absol., v. Gliedern, Tibull., v. Pers., Mart. u. August. bei Suet. – II) übtr., der polit., geistigen usw. Tätigkeit usw. nach erschlafft-, abgespannt sein, träge-, untätig-, kraftlos-, laß sein od. sich zeigen, flau sein, v. Pers., languet iuventus, Cic.: otio, in otio, Cic.: in otio hebescere et languere, Cic.: Messala languet, ist flau in seiner Bewerbung, läßt die Flügel hängen, Cic. – v. lebl. Subjj., languent vires, Cic.: nec eam solitudinem languere patior, langweilig sei, Cic. – Partiz. languēns, a) erschlaffend, matt, schläfrig, lau, iam languescens senatus, Cic. ep.: languens labensque populus, Cic. – Plur. subst., vis sonorum et inci-————tat languentes et languefacit excitatos, Cic. de legg. 2, 38. – b) insbes., schwermütig, cor, Catull. 64, 99. -
8 langueō
langueō —, —, ēre [LAG-], to be faint, be weary, be languid: nostris languentibus, Cs.: e viā, to be fatigued: per adsiduos motūs, to be wearied, O.: Inachiā minus ac me, H.: flos languet, droops, Pr.: tristi languebant corpora morbo, were faint, V.—Fig., to be languid, be dull, sink, be heavy, be listless: languet iuventus: nec eam solitudinem languere patior, pass in idleness: paululum, to be without energy, S.: recursus Languentis pelagi, i. e. ebbing, V.* * *languere, -, - Vbe tired; be listless/sluggish/unwell/ill; wilt, lack vigor -
9 betizare
bētizāre sagte Augustus für languēre (wegen der Weichheit der 1. beta) nach Suet. Aug. 87, 2.
-
10 hebesco
hebēsco, ere (Inchoat. v. hebeo), stumpf werden I) eig.: acumina (gladiorum) densis ictibus hebescebant, Amm. 16, 12, 54. – II) übtr.: A) physisch stumpf werden, sich abstumpfen, a) gleichs. der Schärfe nach, v. den Sinnen u. Sinneswerkzeugen, hebescunt sensus, Plin.: hebescebant oculi, Suet. – b) der Tätigkeit nach, erlahmen, hebescere dextras, Sil. 8, 19. – c) der physischen Wirkung nach, für den Gesichtssinn = erblassen, fulgor hebescere caeli per subitum coepit, Sil.: nec frustra adversus impios hebescere sidera, ihren Schein verlieren, Tac. – B) geistig oder moral. stumpf werden, sich abstumpfen, sich abschwächen, a) v. der Schärfe des Geistes usw.: si mentis acies se ipsa intuens non numquam hebescit, Cic.: at nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem horum auctoritatis, wir lassen das scharfe Schwert der uns hier erteilten Vollmacht schon zw. T. rosten, Cic. – v. Zuständen, hebescere virtus coepit, der Sinn für Tugend begann zu ersterben, Sall. Cat. 12, 1. – b) v. Perf.: hebescere et languere nolle, nicht in Stumpfsinn u. Trägheit versinken wollen, Cic.: per fastidium et contumaciā hebescere (erlahmen), Tac.: excitari quosdam ad meliora magnitudine rerum, hebescere alios (andere in Schlaffheit versinken), Tac.
-
11 otium
ōtium, iī, n., die Ruhe von Berufstätigkeit, das Nichtstun, die Geschäftslosigkeit, freie Zeit, Muße, das Stilleben, a) übh. (Ggstz. negotium [w. vgl.], labor, festmatio): otium inertissimum ac desidiosissimum, Cic.: cui non industrio otium poena est? Sen.: otium sine litteris mors est, Sen.: id velle paene dementis otii est, ist fast unsinnige Zeitverschwendung, Plin.: alere otium serendis rumoribus natum, Curt.: agere otium, Lucan.: agere vitam in otio, Ter.: amplexari otium, Cic.: sic sum otium complexus (ich habe mich so dem N. ergeben), ut ab eo divelli non queam, Cic.: se conferre de turba et a subselliis in otium soliumque, Cic.: cogitare in otio de negotiis, Cic.: otium dare corpori, Phaedr.: si quid datur oti, illudo chartis, Hor.: aliqua regio ad populi otium (Erholung) dedicata, Sen.: diffluere otio, Cic.: mollia otia peragere, in behaglichem Müßiggang leben, Ov.: haud otium est, Ter.: frui otio, Cic.: habere plus otii, Cic.: hebescere et languescere in otio, Cic.: languere otio, in Schlaffheit verfallen aus Mangel an öffentlicher Tätigkeit, Cic.: fortasse his rebus admoneris, ut te magis ac magis otio involvas (dich in ein Stilleben vergräbst), quod non abrumpi, sed intermitti volo, Plin. ep.: diuturno otio involuti, in ein dauerndes Stilleben vergraben, Amm.: marcescere otio, Liv.: marcescere otii situ et inertiā sopiri, Liv.: otium ex labore, copia ex inopia corpora varie movebat, Liv.: nancisci plus otii, Cic.: natio occupata in otio, dem geschäftigen Müßiggang ergeben, Phaedr.: ut non tam otium sibi quam negotium quaesisse videantur, Lact.: a negotiis publicis se removere ad otiumque perfugere, Cic.: persequi (suchen) otium, Cic.: non prospicere otio, Cic.: se in otium referre, sich ganz aus dem öffentlichen Leben zurückziehen, Cic.: remotum a studiis ambitionis otium ac tranquillitatem vitae sequi, Cic.: resides et otium sequentes, sich dem N. hingebend, Phaedr.: u. so hanc vitam urbanam atque otium secutus sum, Ter.: a rei publicae pulcherrimis muneribus otium sibi sumere, Cic.: tabescere otio, Cic.: venire in otium, Cic. – per otium (in aller Ruhe, mit Muße) cibum capere, Liv., spolia legere, Liv.: u. so quamlibet lambe (trinke) otio, Phaedr. – übtr., v. Lebl., quies aëris et otium et tranquillitas, Sen. nat. qu. 1, 2, 8: operis otium, das Ruhen der Arbeit, die Freizeit, Plin. 11, 25. – b) die freie Zeit, Muße für andere Arbeiten, otium rei si sit, Plaut.: cum otium est, Cic.: si modo tibi sit otium, Cic.: non hercle otium est nunc mi auscultandi, Ter. – m. ab u. Abl., tantumne ab re tua est oti tibi, aliena ut cures, Ter. heaut. 75. – bes. die freie Zeit, Muße zu wissenschaftl. Beschäftigungen, Tusculi requies atque otium, Cic.: otium litteratum, Cic.: moderatum atque honestum, Cic.: studiosum (gelehrte), Plin. ep.: abundare otio studioque, Cic.: otio nimio et ingeniis uberrimis affluere, Cic.: otium suum consumere in historia scribenda, Cic.: de his rebus in angulis consumendi otii causā disserere, Cic.: otium studio suppeditare, Cornif. rhet.: neque enim quisquam hoc Scipione elegantius intervalla negotiorum otio dispunxit, verstand es besser, die Pausen zwischen den Geschäften mit geistig belebter Muße auszufüllen, Vell. – Plur. meton., otia nostra, die Früchte meiner Muße (v. Gedichten), Ov. trist. 2, 224. – c) die politische Ruhe, Ruhe und Frieden im Staate (oft verb. pax atque otium, otium paxque), otium domesticum, Cic.: diuturnitas otii, Caes.: nihil est tam populare quam pax, tranquillitas, otium, Cic.: omnis opera atque quaestus alitur otio, Cic.: amplexari otium, die Erhaltung der Ruhe zu fördern suchen, Cic.: otii esse amantissimum, am friedliebendsten sein, Cic.: ex maximo bello tantum otium toti insulae conciliare, ut etc., Nep.: valde me ad otium pacemque converto, Cic.: deducere rem ad otium, die Sache gütlich beilegen, Caes.: impune in otio esse posse, ungestr. in R. u. Fr. leben können, Cic.: perturbare otium, Cic.: nec cernentes ex illo brevi otio (Waffenruhe) multiplex bellum rediturum, Liv. – studia recta et honesta per otium (in Friedenszeiten) concelebrata, Cornif. rhet. – m. ab u. Abl. (s. Müller Liv. 1, 31, 5), ab hoste otium fuit, Liv.: ab seditionibus urbanis otium fuit, Liv.
-
12 via
via, ae, f. (altlat. vea, verw. mit eo, ire), der Weg, I) eig.: A) der Raum, auf dem man geht, fährt usw., a) der Weg, die Straße, Fahrstraße, militaris, Heerstraße, Hauptstraße, Cic.: via Appia, Flaminia, s. Appius, Flaminius: via Ostiensis, s. Ōstiēnsis unter Ostia. – via triumphalis, s. triumphālis. – via silici strata, Inscr.: vias sternere silice in urbe, glareā extra urbem substruere marginareque, Liv.: in viam se dare, Cic.: viae se committere, Cic.: ex via excedere, Caes.: so auch de via decedere, Suet.: declinare de via ad dexteram, Cic.: viā ire, auf der Straße = auf geradem Wege gehen, -bleiben, Liv.: dare alci viam, Raum geben, Platz machen, Liv.; aber dare alci viam per fundum, einen Weg erlauben, Cic.: viam facere od. pandere od. aperire, Liv. u.a.: viam inire od. ingredi, Cic., od. insistere, Ter.: signat viam, den Weg, die Bahn (die der Pfeil durchlaufen soll), Verg.: viam reperire non posse, keinen Weg (ins Meer), v. einem Flusse, Verg. – inde in collem aperta undique et conspecta ferebat via, Liv.: via in Persidem ferens, Curt. – Sprichw., qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Enn. fr. scen. 321: de via in semitam degredi, Plaut. Cas. 675: totā viā errare, gänzlich irren, Ter. eun. 245. – b) der Weg, die Straße = die Gasse, in der Stadt, transversa, Cic.: sacra, s. sacer. – im Lager, Caes. b.G. 5, 49, 7. – c) derGang, α) im Theater, Mart. 5, 14, 8. Tert. de spect. 3. – β) der Gang od. Kanal im Körper, v. der Speiseröhre, Cic.: v. der Luftröhre, Ov. – γ) die Ritze, Spalte, durch die etwas dringt, Verg. georg. 2, 79. – δ) der Streifen an einem Kleide, Tibull. 2, 3, 54. – B) abstr., der Weg = Gang, die Reise, der Marsch, nocturna, der Nachtmarsch, Liv.: inter vias, unterwegs, Komik. u. Corp. inscr. Lat. 3, 2726, I (aber inter viam bloß schlechte Konjektur Cic. ad Att. 4, 3, 5): in via, Ter.: de via languere, von der Reise, Cic.: viam facere, gehen, reisen, Plaut. u. Ov.: rectā viā, geradeswegs, Ter.: dah. rectā, viā, narrare, gerade heraussagen, Ter.: primā viā, beim Beginn des W. = gleich vom Anfang an, Plaut. mil. 253: unam tibi viam et perpetuam esse vellent, wünschten, daß du nie wiederkämest, Cic. – verb., mare et (atque) viae, viae ac mare, See- u. Landreisen, lassus maris et viarum, Hor. carm. 2, 6, 7: odio maris atque viarum, Hor. ep. 1, 11, 6: taedio viarum ac maris, Tac. ann. 2, 14. – II) bildl.: A) im allg.: vitae via, haec vitae via, Cic. Flacc. 105; de lege agr. 1, 27; Sest. 140 u.a. Hor. ep. 1, 17, 16. Sen. de brev. vit. 9, 5. Lact. epit. 67, 12: via vivendi, Cic. de off. 1, 118: rectam vitae viam sequi, ibid.: via ad gloriam, Cic. de off. 2, 12, 43. – de via (vom geraden Wege der Tugend) decedere, Cic.: redire in viam, Ter., in veram viam, Plaut.: viam aperire potentiae, luxuriae, Eingang verschaffen, Vell.: utor viā, ich gehe die Mittelstraße, Cic. – B) insbes.: 1) der Weg = die Gelegenheit, zu etw. zu gelangen, das Mittel, Mittel und Wege, optimarum artium vias tradere, Cic.: habeo certam viam, Cic.: viam fraudis inire, Liv. – 2) der Weg, Gang = die Methode, Regel, Verfahrungsweise, die Art und Weise, via curandi, medendi, Cels.: patrum, Ter.: aliā aggrediemur viā, Ter.: per omnes vias leti, Liv.: utraque (lex) suā viā it, geht seinen eigenen Gang, Sen. – dah. viā, methodisch, regelmäßig, in gehöriger Ordnung, dicere, Cic.: progredi, Cic.: verb. ratione et viā, Cic.: viā quādam et ratione, Cic. – / Alte Genetivformen: vias, Enn. ann. 441: viai, Enn. ann. 203*. Lucr. 1, 406 u.a.: Dat. Plur. vieis, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 50. 56. 69: Abl. vieis, Corp. inscr. Lat. 1, 200, 26: vies, Corp. inscr. Lat. 4, 1410. – vulg. Nbf. veha nach Varro r.r. 1, 2, 14.
-
13 ermatten
[808] ermatten, I) v. tr.fatigare (ermüden, auch vom Wege). – defatigare (bis zum Hinsinken ermüden) – ad languorem dare. languorem alci afferre (jmds. Kräfte erschlaffen machen). – ermattet, fatigatus (matt gemacht durch Handeln, z.B. durch Kampf). – fessus (matt gemacht durch Leiden, z.B. durch Krankheit, Alter etc.). – erm. bis zum Hinsinken, defatigatus; defessus; lassus. lassitudine confectus (ganz abgespannt). – II) v. intr.fatigari. defatigari (ermüden; def bis zum Hinsinken). – languescere. elanguescere (erschlaffen). – consenescere (abnehmen, von Kräften, vom Geist etc.). – ermattet sein, languēre (z.B. vom Geist, mens). – Ermattung, a) tr.fatigatio. defatigatio (die Ermüdung; def. bis zum Hinsinken). – b) intr.lassitudo. – E. bis zur Ohnmacht, defectio virium.
-
14 erschlaffen
erschlaffen, I) v. tr.remittere (eig. u. uneig.). – mollire. emollire (weich-, schlapp machen, z.B. iaculi amentum emoll.; dann uneig. = verweichlichen). – frangere. languorem afferre alci (geistig träge u. stumpf machen). – II) v. intr.remitti. – languescere. elanguescere. relanguescere (abgestumpft, matt etc. werden). – marcescere (gleichs. welk werden. z.B. otio situque marcescit civitas: u. senio marcescuntvires). – flaccescere (schlapp werden, von den Segeln; dann uneig. v. der Rede). – consenescere (alt und schwach werden, erlahmen, z.B. pati consenescere vires). – paulatim [819] od. magis magisque labi (allmählich od. mehr u. mehr in Verfall geraten, z.B. von der öffentl. Zucht [disciplina], von den Sitten [mores]). – erschlaffend u. erschlafft, languidus (z.B. das erschlaffte Alter, senectus languida; die erschlaffenden Genüsse, voluptates languidae): erschlafft sein, languēre.
-
15 λαχανίζομαι
λαχανίζομαι, Gartengewächse, Gemüse sammeln, VLL. Bei Sueton. Aug. 87 – betizare i. e. languere.
-
16 e
→ ex.* * *→ ex.* * *E Praepositio, ablatiuo casui seruit: vt E seruo libertus. Terent. De serviteur.\E medio abiit. Terent Du milieu.\Ex proximo aspicere. Plin. iunior. D'aupres.\Audiui e praedonibus. Terent. Je l'ay ouy dire aux larrons.\Candicans e rufo. Plin. Tirant du roux sur le blanc.\- e manibus Dedit mihi ipse in manus. Plau. D'entre ses mains.\Non e ferro fabrefactum est. Plaut. De fer.\Languere e via. Cic. Du chemin.\Laborat e renibus. Cic. Il ha mal aux reins.\E meo quidem animo, aliquanto rectius facias. Plaut. Selon mon opinion et fantasie, A mon advis.\Peperit e Pamphilo. Terent. Elle a eu un enfant de luy.\E flamma te petere cibum posse arbitror. Terent. Aller prendre jusques dedens, etc.\- e me, ne quidem Metuas, nihil sciet. Plaut. Il n'en scaura rien de par moy.\E_contrario. Plin. Au contraire, A l'opposite.\E_diuerso. Plin. Au contraire.\E_diuerso irrumpentia. Plin. De l'autre costé.\E_facili cadere eos cogit. Plin. Facilement, Aiseement, Sans peine.\E_longinquo. Plin. De loing.\Qui est e natura maxime. Cic. Selon nature.\E contraria parte. Cic. A la partie opposite.\Vicinus e proximo. Plaut. Mon prochain voisin.\E re nata melius fieri haud potuit. Terent. Selon la fortune, ou l'affaire, Veu ce qui est survenu.\E_regione. Cic. Vis à vis, Au regard.\Deorsum ferri e_regione et ad lineam. Cice. Cheoir droict à plomb.\E Repub. Liuius. Cic. Au prouffit de la Republique.\E sublimi iacere. Plin. D'enhault.\Tollere e vita amicitiam. Cic. L'oster d'entre les hommes.\E_vestigio. Plin. iunior. Incontinent, Subit.\Repente e_vestigio. Cic. Tout incontinent. -
17 hebesco
hebesco, ĕre s'émousser. - berylli hebescunt, Plin. 37, 5, 20, § 76: les béryls deviennent ternes.* * *hebesco, ĕre s'émousser. - berylli hebescunt, Plin. 37, 5, 20, § 76: les béryls deviennent ternes.* * *Hebesco, hebescis, hebescere. Cic. Se refouler et devenir mouce, S'eslourdir.\Hebescit acies authoritatis. Cic. S'amoindrit et se perd.\Hebescere et languere in otio. Cic. Devenir paresseux, et perdre sa vigueur accoustumee. -
18 betizare
Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > betizare
-
19 hebesco
hebēsco, ere (Inchoat. v. hebeo), stumpf werden I) eig.: acumina (gladiorum) densis ictibus hebescebant, Amm. 16, 12, 54. – II) übtr.: A) physisch stumpf werden, sich abstumpfen, a) gleichs. der Schärfe nach, v. den Sinnen u. Sinneswerkzeugen, hebescunt sensus, Plin.: hebescebant oculi, Suet. – b) der Tätigkeit nach, erlahmen, hebescere dextras, Sil. 8, 19. – c) der physischen Wirkung nach, für den Gesichtssinn = erblassen, fulgor hebescere caeli per subitum coepit, Sil.: nec frustra adversus impios hebescere sidera, ihren Schein verlieren, Tac. – B) geistig oder moral. stumpf werden, sich abstumpfen, sich abschwächen, a) v. der Schärfe des Geistes usw.: si mentis acies se ipsa intuens non numquam hebescit, Cic.: at nos vicesimum iam diem patimur hebescere aciem horum auctoritatis, wir lassen das scharfe Schwert der uns hier erteilten Vollmacht schon zw. T. rosten, Cic. – v. Zuständen, hebescere virtus coepit, der Sinn für Tugend begann zu ersterben, Sall. Cat. 12, 1. – b) v. Perf.: hebescere et languere nolle, nicht in Stumpfsinn u. Trägheit versinken wollen, Cic.: per fastidium et contumaciā hebescere (erlahmen), Tac.: excitari quosdam ad meliora magnitudine rerum, hebescere alios (andere in Schlaffheit versinken), Tac. -
20 otium
ōtium, iī, n., die Ruhe von Berufstätigkeit, das Nichtstun, die Geschäftslosigkeit, freie Zeit, Muße, das Stilleben, a) übh. (Ggstz. negotium [w. vgl.], labor, festmatio): otium inertissimum ac desidiosissimum, Cic.: cui non industrio otium poena est? Sen.: otium sine litteris mors est, Sen.: id velle paene dementis otii est, ist fast unsinnige Zeitverschwendung, Plin.: alere otium serendis rumoribus natum, Curt.: agere otium, Lucan.: agere vitam in otio, Ter.: amplexari otium, Cic.: sic sum otium complexus (ich habe mich so dem N. ergeben), ut ab eo divelli non queam, Cic.: se conferre de turba et a subselliis in otium soliumque, Cic.: cogitare in otio de negotiis, Cic.: otium dare corpori, Phaedr.: si quid datur oti, illudo chartis, Hor.: aliqua regio ad populi otium (Erholung) dedicata, Sen.: diffluere otio, Cic.: mollia otia peragere, in behaglichem Müßiggang leben, Ov.: haud otium est, Ter.: frui otio, Cic.: habere plus otii, Cic.: hebescere et languescere in otio, Cic.: languere otio, in Schlaffheit verfallen aus Mangel an öffentlicher Tätigkeit, Cic.: fortasse his rebus admoneris, ut te magis ac magis otio involvas (dich in ein Stilleben vergräbst), quod non abrumpi, sed intermitti volo, Plin. ep.: diuturno otio involuti, in ein dauerndes Stilleben vergraben, Amm.: marcescere otio, Liv.: marcescere otii situ et inertiā sopiri, Liv.: otium ex labore, copia ex————inopia corpora varie movebat, Liv.: nancisci plus otii, Cic.: natio occupata in otio, dem geschäftigen Müßiggang ergeben, Phaedr.: ut non tam otium sibi quam negotium quaesisse videantur, Lact.: a negotiis publicis se removere ad otiumque perfugere, Cic.: persequi (suchen) otium, Cic.: non prospicere otio, Cic.: se in otium referre, sich ganz aus dem öffentlichen Leben zurückziehen, Cic.: remotum a studiis ambitionis otium ac tranquillitatem vitae sequi, Cic.: resides et otium sequentes, sich dem N. hingebend, Phaedr.: u. so hanc vitam urbanam atque otium secutus sum, Ter.: a rei publicae pulcherrimis muneribus otium sibi sumere, Cic.: tabescere otio, Cic.: venire in otium, Cic. – per otium (in aller Ruhe, mit Muße) cibum capere, Liv., spolia legere, Liv.: u. so quamlibet lambe (trinke) otio, Phaedr. – übtr., v. Lebl., quies aëris et otium et tranquillitas, Sen. nat. qu. 1, 2, 8: operis otium, das Ruhen der Arbeit, die Freizeit, Plin. 11, 25. – b) die freie Zeit, Muße für andere Arbeiten, otium rei si sit, Plaut.: cum otium est, Cic.: si modo tibi sit otium, Cic.: non hercle otium est nunc mi auscultandi, Ter. – m. ab u. Abl., tantumne ab re tua est oti tibi, aliena ut cures, Ter. heaut. 75. – bes. die freie Zeit, Muße zu wissenschaftl. Beschäftigungen, Tusculi requies atque otium, Cic.: otium litteratum, Cic.: moderatum atque honestum, Cic.: studiosum (gelehrte), Plin. ep.: abundare otio studioque,————Cic.: otio nimio et ingeniis uberrimis affluere, Cic.: otium suum consumere in historia scribenda, Cic.: de his rebus in angulis consumendi otii causā disserere, Cic.: otium studio suppeditare, Cornif. rhet.: neque enim quisquam hoc Scipione elegantius intervalla negotiorum otio dispunxit, verstand es besser, die Pausen zwischen den Geschäften mit geistig belebter Muße auszufüllen, Vell. – Plur. meton., otia nostra, die Früchte meiner Muße (v. Gedichten), Ov. trist. 2, 224. – c) die politische Ruhe, Ruhe und Frieden im Staate (oft verb. pax atque otium, otium paxque), otium domesticum, Cic.: diuturnitas otii, Caes.: nihil est tam populare quam pax, tranquillitas, otium, Cic.: omnis opera atque quaestus alitur otio, Cic.: amplexari otium, die Erhaltung der Ruhe zu fördern suchen, Cic.: otii esse amantissimum, am friedliebendsten sein, Cic.: ex maximo bello tantum otium toti insulae conciliare, ut etc., Nep.: valde me ad otium pacemque converto, Cic.: deducere rem ad otium, die Sache gütlich beilegen, Caes.: impune in otio esse posse, ungestr. in R. u. Fr. leben können, Cic.: perturbare otium, Cic.: nec cernentes ex illo brevi otio (Waffenruhe) multiplex bellum rediturum, Liv. – studia recta et honesta per otium (in Friedenszeiten) concelebrata, Cornif. rhet. – m. ab u. Abl. (s. Müller Liv. 1, 31, 5), ab hoste otium fuit, Liv.: ab seditionibus urbanis otium fuit, Liv.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
languir — [ lɑ̃gir ] v. intr. <conjug. : 2> • XIIe; lat. pop. °languire, class. languere 1 ♦ Vieilli Perdre lentement ses forces. ⇒ dépérir. Par anal. (végétaux) ⇒ s étioler. 2 ♦ Mod. Manquer d activité, d énergie. Languir dans l oisiveté, l inactio … Encyclopédie Universelle
Languid — Lan guid, a. [L. languidus, fr. languere to be faint or languid: cf. F. languide. See {Languish}.] [1913 Webster] 1. Drooping or flagging from exhaustion; indisposed to exertion; without animation; weak; weary; heavy; dull. Languid, powerless… … The Collaborative International Dictionary of English
Languidly — Languid Lan guid, a. [L. languidus, fr. languere to be faint or languid: cf. F. languide. See {Languish}.] [1913 Webster] 1. Drooping or flagging from exhaustion; indisposed to exertion; without animation; weak; weary; heavy; dull. Languid,… … The Collaborative International Dictionary of English
Languidness — Languid Lan guid, a. [L. languidus, fr. languere to be faint or languid: cf. F. languide. See {Languish}.] [1913 Webster] 1. Drooping or flagging from exhaustion; indisposed to exertion; without animation; weak; weary; heavy; dull. Languid,… … The Collaborative International Dictionary of English
Languish — Lan guish, v. i. [imp. & p. p. {Languished}; p. pr. & vb. n. {Languishing}.] [OE. languishen, languissen, F. languir, L. languere; cf. Gr. ? to slacken, ? slack, Icel. lakra to lag behind; prob. akin to E. lag, lax, and perh. to E. slack. See {… … The Collaborative International Dictionary of English
Languished — Languish Lan guish, v. i. [imp. & p. p. {Languished}; p. pr. & vb. n. {Languishing}.] [OE. languishen, languissen, F. languir, L. languere; cf. Gr. ? to slacken, ? slack, Icel. lakra to lag behind; prob. akin to E. lag, lax, and perh. to E. slack … The Collaborative International Dictionary of English
Languishing — Languish Lan guish, v. i. [imp. & p. p. {Languished}; p. pr. & vb. n. {Languishing}.] [OE. languishen, languissen, F. languir, L. languere; cf. Gr. ? to slacken, ? slack, Icel. lakra to lag behind; prob. akin to E. lag, lax, and perh. to E. slack … The Collaborative International Dictionary of English
languid — adjective Etymology: Middle French languide, from Latin languidus, from languēre to languish more at slack Date: 1597 1. drooping or flagging from or as if from exhaustion ; weak 2. sluggish in character or disposition ; listless 3. lacking force … New Collegiate Dictionary
languish — intransitive verb Etymology: Middle English, from Anglo French languiss , stem of languir, from Vulgar Latin *languire, from Latin languēre Date: 14th century 1. a. to be or become feeble, weak, or enervated b. to be or live in a state of… … New Collegiate Dictionary
languor — noun Etymology: Middle English, from Anglo French langur, from Latin languor, from languēre Date: 14th century 1. weakness or weariness of body or mind 2. listless indolence or inertia Synonyms: see lethargy … New Collegiate Dictionary
slack — I. adjective Etymology: Middle English slak, from Old English sleac; akin to Old High German slah slack, Latin laxus slack, loose, languēre to languish, Greek lagnos lustful and perhaps to Greek lēgein to stop Date: before 12th century 1. not… … New Collegiate Dictionary