-
1 лексический
kelime °лекси́ческий запа́с — kelime hazinesi / kadrosu
-
2 слово
söz* * *с, врзsöz; kelime, sözcükиностра́нное сло́во — yabancı kelime / sözcük
слова́ национа́льного ги́мна — milli marşın sözleri
э́то моё после́днее сло́во — son sözüm budur
после́днее сло́во за прокуро́ром — son söz savcınındır
всё э́то одни́ слова́! — hepsi laf!
он челове́к сло́ва — sözünün eridir
мне на́до сказа́ть тебе́ па́ру слов / два сло́ва — sana iki çift lafım / sözüm var
не успе́ли мы обменя́ться па́рой слов, как... — daha ancak bir iki cümle konuşmuştuk ki,...
ему́ двух слов сказа́ть нельзя́ — ona iki lakırdı söyleyemezsin
ни сло́ва не говоря́ — tek kelime / hiçbir şey söylemeden
на э́то он не сказа́л ни сло́ва — bu söz üzerine hiç sesini çıkarmadı
взять сло́во (на собрании) — söz almak
взять сло́во с кого-л. — birinden söz almak
прошу́ сло́ва — söz istiyorum
в широ́ком смы́сле сло́ва — geniş anlamıyla
он никому́ не дава́л сло́ва сказа́ть / мо́лвить / вста́вить — kimseye ağız açtırmıyordu
••сло́во в сло́во — kelimesi kelimesine
сло́во за́ сло́во — laf lafı açar (ya)
то́лько на слова́х — sadece lafta
не на слова́х, а на де́ле — lafta değil fiiliyatta
рассказа́ть что-л. в не́скольких слова́х — bir iki kelimeyle anlatmak
ни сло́вом сказа́ть, ни перо́м описа́ть — фольк. yazı ile sözle anlatılamaz
сло́во серебро́, молча́ние - зо́лото — погов. söz gümüşse sükut altındır
стра́нный челове́к! - Стра́нный не то сло́во! — acayip adam! - Acayip de laf mı / söz mü?
оста́ться на слова́х — sözde / lafta kalmak
по его́ слова́м — → вводн. сл. onun sözlerine / ifadesine göre
к сло́ву сказа́ть — → вводн. сл. sözü açılmışken
одни́м сло́вом — → вводн. сл. tek kelime ile, kısacası, halısı, velhasıl
че́стное сло́во — şeref / namus sözü
че́стное сло́во! — namusum hakkı için!
даю́ че́стное сло́во — namusum üzerine söz veriyorum
ве́рить на́ слово — söze inanmak
-
3 аналогия
benzerlik; andırış,kıyas,örnekseme* * *ж1) ( сходство) benzerlik2) лог. benzeşim; örneksemeумозаключе́ние / вы́вод по анало́гии — benzeşimli çıkarsama
э́то сло́во образо́вано по анало́гии — bu kelime örnekseme yoluyla türetilmiştir
-
4 архаизм
м1) arkaizm, eskilik2) лингв. arkaik / eski biçim kelime -
5 бытовать
yaşamak,var olmak* * *yaşamak; var olmakэ́то сло́во бытовало в наро́дном языке́ — bu kelime halk dilinde yaşıyordu
-
6 выговаривать
söylemek* * *несов.; сов. - вы́говорить1) söylemekон не мог вы́говорить ни сло́ва — bir tek kelime olsun söyleyemedi
он ника́к не мо́жет вы́говорить э́ту фами́лию — bu soyadını bir türlü beceremiyor
2) разг. ( обусловливать) şart koşarak... elde etmek3) тк. несов., разг. ( делать замечание) azarlamak, paylamak -
7 заглавный
baş* * *загла́вный лист — başsayfa
загла́вная бу́ква — baş harf; majüskül
загла́вное сло́во (словарной статьи) — madde başı kelime
-
8 запас
rezerve,stok; pay; yedek* * *м1) rezerv(e), stokзапа́сы сырья́ — hammadde stokları
запа́сы не́фти (залежи) — petrol rezervleri
золото́й запа́с — эк. altın rezervesi
име́ющегося запа́са горю́чего не хва́тит — eldeki / elde hazır bulunan akaryakıt yetmez
запа́с впечатле́ний — edinilen izlenimler
акти́вный запа́с слов — aktif kelime hazinesi
2) ( излишек ткани за швом) pay, makas payıкрои́ть с запа́сом — biçerken pay bırakmak
3) воен. yedekофице́р запа́са — yedek subay
••про запа́с — yedek olarak; ne olur ne olmaz diye ( на всякий случай)
у нас в запа́се ещё два часа́ — bizim daha iki saat vaktimiz var
запа́с карма́н не тя́нет — погов. artık mal göz çıkarmaz
-
9 игра
oyun,oyun* * *ж1) oyun; parti ( партия)пе́рвую игру́ вы́играли на́ши волейболи́сты — ilk seti bizim voleybolcular aldı
2) ( исполнение) oynama; çalma; icra ( на музыкальном инструменте)слу́шать игру́ на скри́пке — keman dinlemek
3) oynaşmaигра́ со́лнечного све́та на пове́рхности воды́ — güneş ışıklarının su yüzündeki / üzerindeki oynaşması
4) театр. oynayış; oyunculukуспе́шная игра́ — başarılı oyunculuk
5) ( интриги) entrika; oyun; tertip (-bi)••игра́ слов — kelime oyunu
биржева́я игра́ — borsa oyunu
проигра́ть игру́ — partiyi kaybetmek
игра́ судьбы́ — kaderin cilvesi
игра́ не сто́ит свеч — astarı yüzünden pahalı
-
10 ключевой
kilit* * *Iключево́е сло́во — anahtar kelime
ключевы́е о́трасли промы́шленности — endüstrinin kilit dalları / kolları
II в соч.игра́ть ключеву́ю роль в чём-л. — bir şeyde kilit rolü oynamak
ключева́я вода́ — pınar / memba suyu
-
11 лексика
-
12 лексикон
-
13 неологизм
м, лингв.yeni kelime; yeni deyim -
14 ни
I1) союз- ни... ни2) частица bir tek, tek bir; bir... bile / olsunни ра́зу — bir kez bile / olsun
ни оди́н из нас — hiç birimiz
он не сказа́л ни (еди́ного) сло́ва — bir tek kelime söylemedi
не́ было ни одного́ челове́ка — tek bir kişi yoktu
3) частица усил. в соч.куда́ бы ты ни пое́хал — nereye gidersen git
что́ бы ни говори́ли — kim ne derse desin
IIско́лько бы ты ни иска́л, всё равно́ не найдёшь — aradığın kadar ara bulamazsın gene
(отделяемая часть местоимений никто́, ничто́, никако́й, ниче́й)ни с ке́м — (hiç) kimseyle
ни с ке́м из ни́х — (hiç) birisiyle
он ни в чье́й по́мощи не нужда́ется — kimsenin yardımına muhtaç değildir
ни на что́ не годи́ться — hiç bir işe yaramamak
тако́го ни в како́м музе́е не уви́дишь — böylesini hiç bir müzede göremezsin
я ни у кого́ ничего́ не бра́л — kimsenin bir şeyini almadım
никто́ ни с ке́м не сове́товался — kimse kimseye danışmadı
-
15 обмолвиться
сов.( оговориться) dili sürçmek••об э́том он не обмо́лвился ни еди́ным сло́вом — bunun üstüne bir tek kelime olsun söylemedi
-
16 оборот
мчисло́ оборо́тов — тех. devir sayısı
соверши́ть оборо́т вокру́г Земли́ — Yer çevresinde bir tur / devir yapmak
уско́рить оборо́т капита́ла — sermayenin rotasyonunu hızlandırmak; sermayenin devir hızını artırmak
3) фин. ( торговая операция) muameleнало́г с оборо́та — muamele vergisi
внешнеторго́вый оборо́т — dış ticaret hacmi
у него́ де́ньги в оборо́те — parasını işletiyor
4) (использование, употребление) kullanmaэ́то сло́во вы́шло из оборо́та — bu kelime kullanılmaz oldu
5) в соч.серьёзный / опа́сный оборо́т собы́тий — olayların vahim bir hal alması
де́ло при́няло плохо́й оборо́т — iş fenaya sardı
6) ( обратная сторона) arka; ters yüz / tarafсмотри́ на оборо́те — lütfen çeviriniz
••оборо́т ре́чи — deyim
-
17 односложно
в соч.отве́тить односло́жно — bir kelime ile cevap vermek
-
18 односложный
-
19 омоним
м, лингв. -
20 пассивный
Ipasif, edilgin, edilgenпасси́вное сопротивле́ние — pasif / edilgin direniş
IIпасси́вная борьба́ — спорт. edilgen güreş
1) фин. pasifпасси́вный бала́нс вне́шней торго́вли — эк. (dış) ticaret açığı
2) лингв., в соч.пасси́вный запа́с слов — pasif kelime hazinesi
См. также в других словарях:
kelime — is., Ar. kelime Anlamlı ses veya ses birliği, söz, sözcük Tayyare kelimesine alışan millet, uçak kelimesine de alışır. O. V. Kanık Birleşik Sözler kelime cambazı kelime hazinesi kelimeişehadet kelime kadrosu kelime karışıklığı … Çağatay Osmanlı Sözlük
KELİME — Gr: Mânası olan en küçük söz veya cümlenin yapısını teşkil eden unsurlardan birisidir. Kelime, isim, fiil ve harf olmak üzere dilbilgisinde üç kısma ayrılmıştır. Bir tek söze kelime denir … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
Kelime Aydın — Kelime Aydın, born on June 15, 1982 in Kars, Turkey, is a Turkish skier, competing in the cross country discipline. She participated at the 2006 Winter Olympic Games in Turin, Italy.Kelime took part at the 2002 Winter Olympics in Salt Lake City,… … Wikipedia
kelime türü — is., dbl. Yapı, kavram, görev bakımından aralarındaki benzerliğe göre ayrılmış bulunan kelime türlerinden her biri, sözcük türü: Türkçede sekiz kelime türü vardır: isim, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç, ünlem, fiil … Çağatay Osmanlı Sözlük
KELİME-İ MENHUTE — Aslı iki kelime olan bir tâbirin bir kelime ile söylenişi: El Hamdüllilâh yerine Hamdele söylenmesi gibi. Bismillâh yerine Besmele denmesi gibi … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
kelime cambazı — is. Kelime cambazlığı yapan kimse … Çağatay Osmanlı Sözlük
kelime cambazlığı — is. Sözlerle oyun yapma Bergamalının laf üstüne laf koymakta, kelime cambazlığı yapmakta üstüne yoktur. A. İlhan … Çağatay Osmanlı Sözlük
kelime oyunu — is. 1) Sözlerin çok anlamlı olmasından veya benzerliklerinden yararlanarak yapılan nükte veya aykırı anlamlandırma 2) İki veya daha çok kişinin her defasında bir harf ekleyerek anlamlı kelime oluşturma oyunu … Çağatay Osmanlı Sözlük
KELİME-İ TAYYİBE — Allah ve Resulullah kelâmı. Dua, niyaz ve salâvatlar gibi kelâmlar. Meselâ (Sübhânallah velhamdülillah ve Lâilâhe illâllah vallahü Ekber) kelime i tayyibedir … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
kelime — (A.) [ ﻪﻤﻠﮐ ] sözcük … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
kelime hazinesi — is., dbl. Söz varlığı … Çağatay Osmanlı Sözlük