Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

incommŏdum

  • 1 incommodum

        incommodum ī, n    [incommodus], inconvenience, trouble, disadvantage, detriment, injury, misfortune, loss: ex incommodis Alterius sua ut conparent commoda, T.: incommodi nihil capere: ex his incommodis pecuniā se liberare: propter maiorum incommodorum metum: miserans incommoda nostra, V.: Multa senem circumveniunt incommoda, H.: ferre incommoda vitae, Iu.: accidit incommodum, tanta enim tempestas cooritur, ut, etc., Cs.: id incommodo tuo (facere): quid iniquitas loci habeat incommodi, Cs.: sine magno incommodo civitatis: valetudinis.
    * * *
    disadvantage, inconvenience, setback, harm, detriment; defeat/disaster; ailment

    Latin-English dictionary > incommodum

  • 2 incommodum

    incommŏdum, i, v. incommodus, II.

    Lewis & Short latin dictionary > incommodum

  • 3 incommodus

    I.
    Adj.
    A.
    Of things (class. and freq.):

    iter,

    Ter. Hec. 3, 4, 1:

    res,

    id. ib. 4, 2, 27: valetudo, Cic. Brut. 34, 130:

    colloquium pro re nata non incommodum,

    id. Att. 14, 6, 1:

    ne voce quidem incommodā,

    Liv. 3, 14, 6:

    severitas morum,

    id. 27, 31, 7:

    conflictatio turbae,

    Quint. 3, 8, 29; 1, 7, 16:

    eorum controversiam non incommodum videtur cum utrorumque ratione exponere,

    Cic. Inv. 1, 34, 57:

    naves propugnatoribus incommodae,

    Liv. 30, 10, 15.— Comp.:

    ut actori incommodior esset exhibitio,

    Dig. 10, 4, 11: incommodioris condicionis homines, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 3, 1. — Sup.:

    in rebus ejus incommodissimis,

    Cic. Clu. 59, 161. —
    B.
    Of persons, troublesome (rare but class.):

    aliquid huic responde, commode, ne incommodus nobis sit,

    Plaut. Poen. 1, 2, 189 (but not in Bacch. 3, 2, 17;

    v. Ritschl ad h. l.): idem facilem et liberalem patrem incommodum esse amanti filio disputat,

    Cic. N. D. 3, 29, 73.—
    II.
    Subst.: incommŏdum, i, n., inconvenience, trouble, disadvantage, detriment, injury, misfortune (freq. and class.):

    quom ejus incommodum tam aegre feras,

    Plaut. Capt. 1, 2, 43:

    nostro incommodo detrimentoque, si est ita necesse, doleamus,

    Cic. Brut. 1, 4:

    qui locus est talis, ut plus habeat adjumenti quam incommodi,

    id. de Or. 2, 24, 102:

    non modo incommodi nihil ceperunt, sed etiam... in quaestu sunt versati,

    id. Verr. 2, 3, 46, § 109:

    timet, ne ipse aliquo afficiatur incommodo,

    id. Off. 1, 7, 24:

    accidit repentinum incommodum: tanta enim tempestas cooritur, ut, etc.,

    Caes. B. C. 1, 48, 1:

    ab officio abduci incommodo,

    Cic. Lael. 2, 8; cf.

    ellipt.: nec id incommodo tuo (sc. feceris),

    id. Att. 12, 47, 1:

    quae res magnum nostris attulit incommodum,

    Caes. B. C. 3, 63, 5:

    quid iniquitas loci habeat incommodi,

    id. B. G. 7, 45, 9:

    si quid importetur nobis incommodi,

    Cic. Off. 2, 5, 18:

    ex eo concursu navium magnum esse incommodum acceptum,

    Caes. B. G. 5, 10 fin.; cf.:

    ut acceptum incommodum virtute sarciretur (shortly before: detrimentum acceptum),

    id. B. C. 3, 73, 4:

    reiciendi, deminuendi, devitandive incommodi causa,

    Cic. Inv. 2, 5, 18: incommodum inter eos (socios) commune est, loss (opp. lucrum), Gai. Inst. 3, 150.—Rarely with gen. rei:

    commoveri incommodo valetudinis,

    Cic. Att. 7, 7, 3; cf.

    morbi,

    id. Mur. 23, 47.—In plur.:

    multis incommodis difficultatibusque affectus,

    id. Div. in Caecil. 3, 8; id. N. D. 1, 9 fin.; id. Lael. 13, 48:

    tot incommodis conflictati,

    Caes. B. G. 5, 35, 5; id. B. C. 3, 10, 6.— With gen.:

    corporum,

    i. e. diseases, Plin. 24, 17, 102, § 162:

    pulmonum,

    id. 28, 7, 21, § 75:

    vesicae,

    id. 27, 12, 101, § 126:

    ferre incommoda vitae,

    Juv. 13, 21. —
    III.
    Adv.: incommŏdē, inconveniently, incommodiously, unfortunately, unseasonably:

    fores Hae sonitu suo moram mihi obiciunt incommode,

    Plaut. Trin. 5, 1, 8; Ter. Eun. 2, 3, 37:

    posse pro re nata te non incommode ad me in Albanum venire,

    Cic. Att. 7, 8, 2:

    accidit,

    Caes. B. G. 5, 33, 4:

    adversari,

    Liv. 4, 8, 6.— Comp.:

    cum illo quidem actum optime est: mecum incommodius,

    Cic. Lael. 4, 15.— Sup.:

    incommodissime navigare,

    Cic. Att. 5, 9, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > incommodus

  • 4 detrimentum

    dētrīmentum, i, n. [detero], a rubbing off.
    * I.
    Lit.: limae tenuantis, Ap. M. 6, p. 175, 25.—
    II.
    Transf., loss, damage, detriment.
    A.
    In gen. (class.; cf. for syn.: damnum, jactura, incommodum, dispendium): emolumenta et detrimenta (quae ôphelêmata et blammata appellant) communia esse voluerunt, Cic. Fin. 3, 21; cf. Varr. L. L. 5, § 176 Müll.;

    so opp. emolumentum,

    Cic. Fin. 1, 16, 53:

    nostro incommodo detrimentoque doleamus,

    id. Brut. 1, 4:

    afferre,

    to occasion, cause, Caes. B. C. 1, 82, 2; Nep. Att. 2, 3; cf.:

    magna inferre,

    Caes. B. C. 2, 2 fin.:

    importare,

    Cic. de Or. 1, 9, 38: accipere, to suffer, in gen., id. de Imp. Pomp. 6, 15; id. Phil. 5, 12, 34; esp. to suffer defeat in battle, Caes. B. G. 5, 22, 3; 5, 53, 6; 6, 1, 3 et saep.: capere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; cf.

    the foll., and facere,

    Cic. Verr. 2, 4, 9; Nep. Cato 2 fin.; Sen. Tranq. 11 med.:

    acceptum sarcire,

    Caes. B. C. 1, 45, 2; 3, 67, 2; cf.

    reconcinnare,

    id. ib. 2, 15 fin.:

    in bonum vertere,

    id. ib. 3, 73 fin., et saep.:

    animae suae detrimentum pati,

    loss, ruin, Vulg. Matt. 16, 26:

    detrimentum sui facere,

    id. Luc. 9, 25.—
    B.
    Esp.
    1.
    In the well-known formula, by which unlimited power was intrusted to the consuls:

    videant consules (dent magistratus operam, provideant, etc.), ne quid respublica detrimenti capiat (accipiat),

    Caes. B. C. 1, 5, 3; 1, 7, 4; Cic. Mil. 26, 70; id. Cat. 1, 2; id. Fam. 16, 11, 3; Liv. 3, 4 fin.
    2.
    In the histt., the loss of a battle, defeat, overthrow (cf. calamitas and incommodum, no. II.), Caes. B. G. 5, 52; 6, 34, 7; 7, 19, 4 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > detrimentum

  • 5 āiō

        āiō v. defect.    [for * ag-io, AG-]; in use, praes. ind. āiō, aïs, aït, āiunt; subj. āias, āiat; imperf. āiēbam throughout, colloq., aibam (disyl.); part. āiēns (C. twice), to say yes, assent, affirm: negat quis? nego: ait? aio, if one says no, I say no; if yes, I say yes, T.: Diogenes ait, Antipater negat: ut quibus creditam non sit negantibus, isdem credatur aientibus: ne faciam Omnino versūs? aio, I say so, H.—In gen., to assert, affirm, aver, say, tell, relate: crimen ais te metuisse: Tarquinium a Cicerone inmissum aiebant, S.: nescio quid velle loqui te aiebas mecum, you were saying, H.: quem secum aiunt portare Penatīs, they say, V.: a me deceptos ait Hirtium et Caesarem (sc. esse).—With attraction: vir bonus ait esse paratus, H.: ‘hunccine,’ aiebat, ‘quem,’ etc., L.: ‘loris non uteris,’ aio, H.: ‘O te felicem,’ aiebam tacitus, said to myself, H.: secum ait, O.: Talia dicenti, ‘tibi’ ait ‘revocamina’ corvus ‘Sint precor,’ O.: Causa optumast, nisi quid pater ait aliud, T.: Haec ait, V.: Sic ait, et dicto citius tumida aequora placat, V.: vita vitalis, ut ait Ennius, to adopt the phrase of: uti mos vester ais, H.: ut ait in Synephebis, as (the author) says.—Aiunt, ut aiunt, quem ad modum or quod aiunt, in quoting a current phrase, as they say, as is said, as the saying is: ut quimus, aiunt, quando, ut volumus, non licet, T.: se Massiliam, ut aiunt, non in haec castra conferet: Iste claudus, quem ad modum aiunt, pilam: conspexit, ut aiunt, Adrasum quendam vacuā tonsoris in umbrā, H.: ain tu? (for aisne) ain tute? ain tandem? ain vero? a colloq. phrase, expressing surprise, do you really mean? indeed? really? is it possible? often only an emphatic what? Ain tu tibi hoc incommodum evenisse iter? T.: ain tandem? inquit, num castra vallata non habetis? L.: Hem, quid ais, scelus? what do you mean? T.: Quid tu ais, Gnatho? num quid habes quod contemnas? what say you? T.

    Latin-English dictionary > āiō

  • 6 ascrībō (ad-scr-)

        ascrībō (ad-scr-) īpsī, īptus, ere    [ad + scribo], to write in addition, add: ad extremum alquid: in lege, ‘si quid,’ etc.: nomini regis titulum, Cu. — To enroll, enlist, enter in a list: ascriptus Heracleensis: Puteolos ascripti coloni, in the colony of P., L.: civitatibus ascripti: se in civitatem: in civitatibus ascriptus: militiae, Ta. — To inscribe (late): marmori Praxitelem (i. e. eius nomen), Ph. — To appoint, assign: alqm tutorem liberis (by will): tutorem his rebus (by decree): ascriptus poenae dies, Ph.—Fig., to impute, ascribe, attribute: incommodum alcui, hold responsible for: socium me tuis laudibus, assigns me a share in: sibi exemplum, to refer, Ph. — To number in a class, include among: Satyris poetas, H.: nationes Germanis, Ta. — To add, join: illum sibi conlegam: ad hoc genus narrationes: me in talem numerum.

    Latin-English dictionary > ascrībō (ad-scr-)

  • 7 domesticus

        domesticus adj.    [domus], of the house: parietes: vestitus, to wear in the house: tempus, spent at home: domesticus otior, i. e. at home, H. — Of the family, domestic, familiar, household: homo: lectus: cum Metellis usus: clades, L.: iudicium, of their own families, Cs.: foedus, family alliance, L.— Plur m. as subst, the members of a family, inmates of a household: Antoni: inter domesticos infida omnia, L.— Domestic, native, private, internal: opes, Cs.: forenses domesticaeque res: bellum, civil, Cs.: malum: facta celebrare, of their own country, H.—Plur. as subst: alienigenas domesticis anteferre. — Proper, personal, one's own: ipsorum incommodum: periculum: Furiae, in himself.
    * * *
    I
    domestica, domesticum ADJ
    domestic, of the house; familiar, native; civil, private, personal
    II III
    domestics (pl.), those of the household

    Latin-English dictionary > domesticus

  • 8 ē-veniō

        ē-veniō vēnī, ventus, īre,    to come out, come forth: Merses profundo, pulchrior evenit, H.— Fig., to fall out, come to pass, happen, befall, betide: si tibi evenerit quod metuis ne accidat: ut alia Romae eveniat saepe tempestas: ubi pax evenerat, had been concluded, S.: ne idem eveniat in meas litteras, befall: Genucio ea provincia sorte evēnit, fell to, L.: tibi hoc incommodum evenisse iter, has been a hardship, T.— Impers, it happens: evēnit, senibus ambobus simul Iter ut esset, T.: forte evēnit ut ruri essemus: at tibi contra Evenit, ut, etc., H. — To proceed, follow, result, turn out, issue, end (of things): quorsum eventurum hoc siet, T.: ex sententiā, T.: (auspicia) sibi secunda evenerint: cuncta prospera eventura, S.: mihi feliciter: bene, S.: contra ac dicta sint.

    Latin-English dictionary > ē-veniō

  • 9 imprōvīsus (in-pr-)

        imprōvīsus (in-pr-) adj.    with comp, not foreseen, unforeseen, unexpected: malum, S.: sapienti nihil improvisum accidere potest: pupilli calamitas: adventus: vis leti, H.: Improvisi aderunt, V.: anguis, concealed, V.: quo improvisior pestis fuit, Ta.—As subst n., in the phrases, de improviso and ex improviso, unexpectedly, on a sudden: Quasi de improviso respice ad eum, T.: accessit ex improviso aliud incommodum, Cs.: ecce ex inproviso Iugurtha, etc., S.

    Latin-English dictionary > imprōvīsus (in-pr-)

  • 10 in-commodus

        in-commodus adj.    with comp. and sup, inconvenient, unsuitable, unfit, unseasonable, troublesome, disagreeable: iter, T.: non incommoda aestate statio, Cs.: valetudo: non incommodiore loco, quam, etc.: severitas morum, L.: navigare incommodumst, T.: aestimatio aratori: naves propugnatoribus, L.: in rebus eius incommodissimis: patrem incommodum esse filio, troublesome.

    Latin-English dictionary > in-commodus

  • 11 Ōstiēnsis

        Ōstiēnsis e, adj.,    of Ostia, Ostian, C., L.: provincia, the superintendence of imports of corn: incommodum, the capture of a fleet by pirates at Ostia.

    Latin-English dictionary > Ōstiēnsis

  • 12 sānō

        sānō āvī, ātus, āre    [sanus], to make sound, heal, cure, restore to health: (vomicam): te: tibi belli volnera sananda sunt: haec volnera, O.: quod ad sanandum me pertineret, N.: Corpora vix ferro sanantur, O.—Fig., to heal, correct, restore, repair, allay, quiet: rei p. partīs aegras et labantīs: quae sanari poterunt, quācumque ratione sanabo: voluntates consceleratas: mentīs, Cs.: cuius causa sanari non potest: id (incommodum) maioribus commodis, Cs.: discordiam, L.
    * * *
    sanare, sanavi, sanatus V
    cure, heal; correct; quiet

    Latin-English dictionary > sānō

  • 13 sarciō

        sarciō sarsī, sartus, īre    [SAR-], to patch, botch, mend, repair, restore, make good: generis (apum) lapsi ruinas, V.—Fig., to make good, make amends for, make compensation for, correct, repair: si quid esset in bello detrimenti acceptum, Cs.: acceptum incommodum virtute, Cs.: iniuriam: longi temporis usuram, restore: male sarta Gratia, H.
    * * *
    sarcire, sarsi, sartus V
    make good; redeem; restore

    Latin-English dictionary > sarciō

  • 14 adscribo

    a-scrībo ( ads-, Baiter, Halm, Weissenb., K. and H.; as-, Kayser), psi, ptum, 3, v. a., to annex by writing, to add to a writing (syn.: annumero, addo, insero, attribuo, tribuo).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., constr. absol. or with dat., in with acc. or abl.
    a.
    Absol.:

    non solum illud perscribunt, quod tum prohibiti sunt, sed etiam causam ascribunt cur etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 35:

    illud minime auguris, quod adscripsit, ob eam causam, etc.,

    id. Div. 1, 16, 29.—
    b.
    With dat.:

    Terentia salutem tibi plurimam adscribit,

    Cic. Att. 1, 5 fin.:

    coheredem sibi libertum ejus adscriptum,

    Suet. Vit. 14.—
    c.
    With in with acc. or abl.: hoc tibi respondeo: ascripsisse eundem Sullam in eandem legem: si quid, etc.: nam nisi esset, hoc in omnibus legibus non ascriberetur, Cic. Caecin. 33, 95 (B. and K., in eādem lege):

    antiquior dies in tuis adscripta litteris,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 3:

    in alterā epistulā diem non adscribis,

    do not add the date, id. Att. 3, 23:

    nomen suum in albo profitentium citharoedorum jussit adscribi,

    Suet. Ner. 21; id. Tib. 51 al.—Esp. freq. of superscriptions and inscriptions:

    Recita epistulam. TIMARCHIDES VERRIS ACCENSVS APRONIO. Jam hoc quidem non reprehendo, quod ascribit ACCENSVS,

    Cic. Verr. 2, 3, 66:

    non credo ascripturum esse magno,

    id. Agr. 2, 20:

    novo si marmori adscripserunt Praxitelem suo,

    Phaedr. 5, prol. 6:

    tumulo publice exstructo adscripserant, pro libertate eos occubuisse,

    Suet. Aug. 12 fin.:

    ut qui statuarum titulis pronepotem se Q. Catuli Capitolini semper adscripserit,

    id. Galb. 2; id. Ner. 45; id. Aug. 70.—
    B.
    Trop.
    1.
    To impute, ascribe, attribute to one the cause of something:

    hoc incommodum Scipioni ascribendum videtur,

    Cic. Inv. 1, 49:

    panaces diis inventoribus adscriptum,

    Plin. 25, 4, 11, § 30; Claud. Laud. Stil. 2, 81;

    and (per hypallagen, cf. Rudd. II. p. 393): cur autem ascribimus illum his lacrimis (instead of illi has lacrimas),

    id. Rapt. Pros. 3, 419; cf. id. Idyll. 6, 81:

    nomini meo adscribatur victoria,

    Vulg. 2 Reg. 12, 28.—
    2.
    To place to one's credit, i. e. to settle, fix, designate, appoint:

    eidem (servo) adscripsisse legatum,

    bequeathed to him, Plin. Ep. 4, 10.— Poet.:

    culpam lues, olim cum adscriptus venerit poenae dies,

    Phaedr. 4, 11, 8.—
    3.
    Adscribere sibi aliquid, to apply, refer something to one's self:

    qui facere quae non possunt, verbis elevant, Adscribere hoc debebunt exemplum sibi,

    Phaedr. 4, 3, 6.—
    II.
    A.. Esp., t. t., to enroll, enter in a list ( as citizen, soldier, colonist, etc.):

    ascribi se in eam civitatem voluit,

    to be entered, received as a citizen, Cic. Arch. 4:

    si qui foederatis civitatibus ascripti fuissent,

    id. ib.:

    urbanae militiae adscribebatur,

    Tac. H. 2, 94:

    adscribantur ex Judaeis in exercitu regis ad triginta milia virorum,

    Vulg. 1 Macc. 10, 36: adscripti dicebantur qui in colonias nomina dedissent, ut essent coloni, Paul. ex Fest. p. 13 Müll.:

    colonos Venusiam adscripserunt,

    Liv. 31, 49; so id. 32, 7; 33, 24; 34, 42;

    35, 9 al.: coloniam deduxit adscriptis veteranis,

    Suet. Ner. 9;

    so also of ambassadors,

    Phaedr. 4, 17, 16.—
    B.
    Trop.
    1.
    To reckon or number in a class, include among:

    adscripsit Liber Satyris poëtas,

    Hor. Ep. 1, 19, 4 (cf. id. ib. 1, 9, 13:

    scribe tui gregis hunc): aliquem ordinibus deorum,

    id. C. 3, 3, 35:

    nationes Germanis an Sarmatis adscribam, dubito,

    Tac. G. 46:

    aliquem antiquis temporibus,

    id. Or. 17.—
    2.
    To add or join to:

    ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologorum,

    Cic. de Or. 2, 66, 264:

    admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut se ad amicitiam tertium adscriberent,

    id. Off. 3, 10, 45; so id. Tusc. 5, 22, 63; id. ad Q. Fr. 1, 1, 5:

    tu vero ascribe me in talem numerum,

    id. Phil. 2, 13:

    suae alicujus sententiam,

    id. Opt. Gen. 6:

    unus A. Gabinius belli maritimi Cn. Pompeio socius ascribitur, i. e. additur,

    id. Imp. Pomp. 19 fin. —Hence also of attributes of a deity:

    Jovi aquila adscribitur,

    is ascribed, Plin. 10, 5, 6, § 18.

    Lewis & Short latin dictionary > adscribo

  • 15 arduum

    arduus, a, um, adj. [akin to ARDÔ, arsô = to water, to cherish; aldainô = to make grow; aldêeis = growing; alo, altus, q. v.; 1. ad-oleo, ad-olesco; related to arbor, arbutus as eruthros, Germ. roth, Engl. red, is related to ruber; Ardea was perh. so called from its lofty situation; cf. Arduenna], high, elevated, lofty, steep (syn.: altus, celsus, sublimis).
    I.
    Lit.: Pergama ardua, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    aether,

    Ov. M. 1, 151:

    sidera,

    id. ib. 1, 730:

    cedrus,

    id. Am. 1, 14, 12:

    cervix equi,

    Hor. S. 1, 2, 89:

    et campo sese arduus infert (Turnus),

    Verg. A. 9, 53.—Also in prose in Gell.:

    supercilia,

    i. e. proudly elevated, Gell. 4, 1, 1:

    confragosus atque arduus clivis,

    steep, Varr. R. R. 1, 18, 4:

    ascensus,

    Cic. Verr. 2, 4, 23:

    arduus ac difficilis ascensus,

    Liv. 25, 13:

    ardua et aspera et confragosa via,

    id. 44. 3: via alta atque ardua, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    mons,

    Ov. M. 1, 316:

    Tmolus,

    id. ib. 11, 150 al.—Hence, subst.: arduum, i, n., a steep place, a steep:

    Ardua dum metuunt, amittunt vera viaï,

    Lucr. 1, 659:

    in ardua montis Ite,

    Ov. M. 8, 692:

    ardua terrarum,

    Verg. A. 5, 695:

    per arduum scandere,

    Hor. C. 2, 19, 21:

    in arduo,

    Tac. A. 2, 47:

    in arduis ponet nidum suum,

    Vulg. Job, 39, 27:

    ardua Alpium,

    Tac. H. 4, 70:

    castellorum,

    id. A. 11, 9:

    ingressi sunt ardua,

    Vulg. Jer. 4, 29. —
    II.
    Trop.
    A.
    That is difficult to reach or attain, difficult, laborious, hard, arduous:

    magnum opus omnino et arduum conamur,

    Cic. Or. 10, 33:

    rerum arduarum ac difficilium perpessio,

    id. Inv. 2, 54; so id. Leg. 1, 13:

    id arduum factu erat,

    Liv. 8, 16; Tac. A. 4, 4:

    victoria,

    Ov. M. 14, 453:

    virtus,

    Hor. C. 3, 24, 44:

    nil mortalibus arduum est,

    id. ib. 1, 3, 37.— Subst.:

    nec fuit in arduo societas,

    Tac. A. 12, 15.—
    B.
    Troublesome, unpleasant:

    in primis arduum videtur res gestas scribere,

    Sall. C. 3, 2, upon which Gellius remarks: Arduum Sallustius non pro difficili tantum, sed pro eo quoque ponit, quod Graeci chalepon appellant:

    quod est cum difficile tum molestum quoque et incommodum et intractabile,

    Gell. 4, 15:

    quam arduum onus,

    Tac. A. 1, 11.—
    C.
    Of fortune, difficult, adverse, inauspicious:

    aequam memento rebus in arduis Servare mentem,

    in adversity, Hor. C. 2, 3, 1.
    Comp. arduior: iter longius arduiusque erat, Cato ap. Prisc. p. 600 P.— Sup. arduissimus: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato ap. Prisc. p. 600 P.; cf.: assiduus, egregius, industrius, perpetuus, and Rudd. I. p. 180, n. 58.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > arduum

  • 16 arduus

    arduus, a, um, adj. [akin to ARDÔ, arsô = to water, to cherish; aldainô = to make grow; aldêeis = growing; alo, altus, q. v.; 1. ad-oleo, ad-olesco; related to arbor, arbutus as eruthros, Germ. roth, Engl. red, is related to ruber; Ardea was perh. so called from its lofty situation; cf. Arduenna], high, elevated, lofty, steep (syn.: altus, celsus, sublimis).
    I.
    Lit.: Pergama ardua, Enn. ap. Macr. S. 6, 2:

    aether,

    Ov. M. 1, 151:

    sidera,

    id. ib. 1, 730:

    cedrus,

    id. Am. 1, 14, 12:

    cervix equi,

    Hor. S. 1, 2, 89:

    et campo sese arduus infert (Turnus),

    Verg. A. 9, 53.—Also in prose in Gell.:

    supercilia,

    i. e. proudly elevated, Gell. 4, 1, 1:

    confragosus atque arduus clivis,

    steep, Varr. R. R. 1, 18, 4:

    ascensus,

    Cic. Verr. 2, 4, 23:

    arduus ac difficilis ascensus,

    Liv. 25, 13:

    ardua et aspera et confragosa via,

    id. 44. 3: via alta atque ardua, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:

    mons,

    Ov. M. 1, 316:

    Tmolus,

    id. ib. 11, 150 al.—Hence, subst.: arduum, i, n., a steep place, a steep:

    Ardua dum metuunt, amittunt vera viaï,

    Lucr. 1, 659:

    in ardua montis Ite,

    Ov. M. 8, 692:

    ardua terrarum,

    Verg. A. 5, 695:

    per arduum scandere,

    Hor. C. 2, 19, 21:

    in arduo,

    Tac. A. 2, 47:

    in arduis ponet nidum suum,

    Vulg. Job, 39, 27:

    ardua Alpium,

    Tac. H. 4, 70:

    castellorum,

    id. A. 11, 9:

    ingressi sunt ardua,

    Vulg. Jer. 4, 29. —
    II.
    Trop.
    A.
    That is difficult to reach or attain, difficult, laborious, hard, arduous:

    magnum opus omnino et arduum conamur,

    Cic. Or. 10, 33:

    rerum arduarum ac difficilium perpessio,

    id. Inv. 2, 54; so id. Leg. 1, 13:

    id arduum factu erat,

    Liv. 8, 16; Tac. A. 4, 4:

    victoria,

    Ov. M. 14, 453:

    virtus,

    Hor. C. 3, 24, 44:

    nil mortalibus arduum est,

    id. ib. 1, 3, 37.— Subst.:

    nec fuit in arduo societas,

    Tac. A. 12, 15.—
    B.
    Troublesome, unpleasant:

    in primis arduum videtur res gestas scribere,

    Sall. C. 3, 2, upon which Gellius remarks: Arduum Sallustius non pro difficili tantum, sed pro eo quoque ponit, quod Graeci chalepon appellant:

    quod est cum difficile tum molestum quoque et incommodum et intractabile,

    Gell. 4, 15:

    quam arduum onus,

    Tac. A. 1, 11.—
    C.
    Of fortune, difficult, adverse, inauspicious:

    aequam memento rebus in arduis Servare mentem,

    in adversity, Hor. C. 2, 3, 1.
    Comp. arduior: iter longius arduiusque erat, Cato ap. Prisc. p. 600 P.— Sup. arduissimus: asperrimo atque arduissimo aditu, Cato ap. Prisc. p. 600 P.; cf.: assiduus, egregius, industrius, perpetuus, and Rudd. I. p. 180, n. 58.— Adv. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > arduus

  • 17 ascribo

    a-scrībo ( ads-, Baiter, Halm, Weissenb., K. and H.; as-, Kayser), psi, ptum, 3, v. a., to annex by writing, to add to a writing (syn.: annumero, addo, insero, attribuo, tribuo).
    I.
    In gen.
    A.
    Lit., constr. absol. or with dat., in with acc. or abl.
    a.
    Absol.:

    non solum illud perscribunt, quod tum prohibiti sunt, sed etiam causam ascribunt cur etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 35:

    illud minime auguris, quod adscripsit, ob eam causam, etc.,

    id. Div. 1, 16, 29.—
    b.
    With dat.:

    Terentia salutem tibi plurimam adscribit,

    Cic. Att. 1, 5 fin.:

    coheredem sibi libertum ejus adscriptum,

    Suet. Vit. 14.—
    c.
    With in with acc. or abl.: hoc tibi respondeo: ascripsisse eundem Sullam in eandem legem: si quid, etc.: nam nisi esset, hoc in omnibus legibus non ascriberetur, Cic. Caecin. 33, 95 (B. and K., in eādem lege):

    antiquior dies in tuis adscripta litteris,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 3:

    in alterā epistulā diem non adscribis,

    do not add the date, id. Att. 3, 23:

    nomen suum in albo profitentium citharoedorum jussit adscribi,

    Suet. Ner. 21; id. Tib. 51 al.—Esp. freq. of superscriptions and inscriptions:

    Recita epistulam. TIMARCHIDES VERRIS ACCENSVS APRONIO. Jam hoc quidem non reprehendo, quod ascribit ACCENSVS,

    Cic. Verr. 2, 3, 66:

    non credo ascripturum esse magno,

    id. Agr. 2, 20:

    novo si marmori adscripserunt Praxitelem suo,

    Phaedr. 5, prol. 6:

    tumulo publice exstructo adscripserant, pro libertate eos occubuisse,

    Suet. Aug. 12 fin.:

    ut qui statuarum titulis pronepotem se Q. Catuli Capitolini semper adscripserit,

    id. Galb. 2; id. Ner. 45; id. Aug. 70.—
    B.
    Trop.
    1.
    To impute, ascribe, attribute to one the cause of something:

    hoc incommodum Scipioni ascribendum videtur,

    Cic. Inv. 1, 49:

    panaces diis inventoribus adscriptum,

    Plin. 25, 4, 11, § 30; Claud. Laud. Stil. 2, 81;

    and (per hypallagen, cf. Rudd. II. p. 393): cur autem ascribimus illum his lacrimis (instead of illi has lacrimas),

    id. Rapt. Pros. 3, 419; cf. id. Idyll. 6, 81:

    nomini meo adscribatur victoria,

    Vulg. 2 Reg. 12, 28.—
    2.
    To place to one's credit, i. e. to settle, fix, designate, appoint:

    eidem (servo) adscripsisse legatum,

    bequeathed to him, Plin. Ep. 4, 10.— Poet.:

    culpam lues, olim cum adscriptus venerit poenae dies,

    Phaedr. 4, 11, 8.—
    3.
    Adscribere sibi aliquid, to apply, refer something to one's self:

    qui facere quae non possunt, verbis elevant, Adscribere hoc debebunt exemplum sibi,

    Phaedr. 4, 3, 6.—
    II.
    A.. Esp., t. t., to enroll, enter in a list ( as citizen, soldier, colonist, etc.):

    ascribi se in eam civitatem voluit,

    to be entered, received as a citizen, Cic. Arch. 4:

    si qui foederatis civitatibus ascripti fuissent,

    id. ib.:

    urbanae militiae adscribebatur,

    Tac. H. 2, 94:

    adscribantur ex Judaeis in exercitu regis ad triginta milia virorum,

    Vulg. 1 Macc. 10, 36: adscripti dicebantur qui in colonias nomina dedissent, ut essent coloni, Paul. ex Fest. p. 13 Müll.:

    colonos Venusiam adscripserunt,

    Liv. 31, 49; so id. 32, 7; 33, 24; 34, 42;

    35, 9 al.: coloniam deduxit adscriptis veteranis,

    Suet. Ner. 9;

    so also of ambassadors,

    Phaedr. 4, 17, 16.—
    B.
    Trop.
    1.
    To reckon or number in a class, include among:

    adscripsit Liber Satyris poëtas,

    Hor. Ep. 1, 19, 4 (cf. id. ib. 1, 9, 13:

    scribe tui gregis hunc): aliquem ordinibus deorum,

    id. C. 3, 3, 35:

    nationes Germanis an Sarmatis adscribam, dubito,

    Tac. G. 46:

    aliquem antiquis temporibus,

    id. Or. 17.—
    2.
    To add or join to:

    ad hoc genus ascribamus etiam narrationes apologorum,

    Cic. de Or. 2, 66, 264:

    admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut se ad amicitiam tertium adscriberent,

    id. Off. 3, 10, 45; so id. Tusc. 5, 22, 63; id. ad Q. Fr. 1, 1, 5:

    tu vero ascribe me in talem numerum,

    id. Phil. 2, 13:

    suae alicujus sententiam,

    id. Opt. Gen. 6:

    unus A. Gabinius belli maritimi Cn. Pompeio socius ascribitur, i. e. additur,

    id. Imp. Pomp. 19 fin. —Hence also of attributes of a deity:

    Jovi aquila adscribitur,

    is ascribed, Plin. 10, 5, 6, § 18.

    Lewis & Short latin dictionary > ascribo

  • 18 citer

    cĭter, tra, trum ( comp. citerior; sup. citimus; most freq. in comp.; in posit. only Cato ap. Prisc. pp. 589 and 999 P.; and Afran. ap. Prisc. p. 607 ib.), adj. [cis].
    I.
    On this side:

    citer agnus (ager) alligatus ad sacra erit, Cato ap. Prisc. pp. 599 and 989 P.: alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem,

    Cic. Prov. Cons. 15, 36:

    citerior provincia (i. e. Gallia Cisalpina),

    Caes. B. G. 1, 10:

    in Galliā citeriore,

    id. ib. 1, 24; Hirt. B. G. 8, 23; Suet. Caes. 56:

    citerior Hispania,

    Varr. R. R. 1, 57, 2; Cic. Att. 12, 37, 4; Nep. Cat. 2, 1; Plin. 3, 1, 2, § 6:

    Arabia,

    Plin. 6, 34, 39, § 213:

    Oceanus,

    Flor. 4, 12, 46:

    ripa,

    Vell. 2, 107, 1.—
    II.
    As that which is on this side is nearer to us than its opposite, lying near, near, close to.
    A.
    In space:

    (stella) ultima a caelo, citima terris,

    Cic. Rep. 6, 16, 16; id. Univ. 7 fin.:

    citima Persidis (sc. loca),

    Plin. 6, 34, 39, § 213. —
    2.
    Trop.:

    deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora,

    Cic. Rep. 1, 21, 34:

    quantā animi tranquillitate humana et citeriora considerat,

    id. Tusc. 5, 25, 71:

    ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis,

    id. Leg. 3, 2, 4:

    nam citeriora nondum audiebamus,

    id. Fam. 2, 12, 1; Val. Max. 3, 8, 1; 9, 12, 6:

    citerioris vitae minister,

    private, domestic, Amm. 14, 1, 7.—
    B.
    In time (post-Aug.), earlier, sooner:

    Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est,

    Val. Max. 8, 15, 1; 6, 3, 11:

    in antiquius citeriusve,

    Vell. 1, 17, 2:

    citeriore die (opp. longiore),

    Dig. 23, 4, 15.—
    C.
    In measure or degree, small, little:

    citerior tamen est poena quam scelus,

    Quint. Decl. 299; Val. Max. 8, 7, ext. 10.— Advv.: comp. cĭtĕrĭus, less:

    citerius debito resistere,

    Sen. Ira, 1, 16, 11; sup. cĭtĭmē, least, acc. to Prisc. p. 1016 P.—
    III.
    Hence,
    A.
    cī̆trā, adv. and prep. with acc., on this side, on the hither or nearer side (opp. to ultra; more freq. than cis, q. v.).
    1.
    Prop.
    (α).
    Adv.:

    (dextera) nec citra mota nec ultra,

    neither this way nor that, Ov. M. 5, 186; cf.:

    ultra citraque pervolare,

    Plin. 10, 23, 31, § 61:

    citra est Oglasa,

    id. 3, 6, 12, § 80; 6, 11, 12, § 30:

    citra fuere margines,

    id. 2, 17, 14, § 73.—
    (β).
    With acc.:

    Germani qui essent citra Rhenum,

    Caes. B. G. 6, 32:

    is locus est citra Leucadem stadia CXX.,

    Cic. Fam. 16, 2; so,

    citra Veliam,

    id. Att. 16, 7, 5:

    citra mare,

    Hor. S. 2, 8, 47:

    mare citra,

    id. ib. 1, 10, 31:

    citra flumen intercepti,

    Liv. 21, 48, 6:

    citra Tauri juga,

    id. 38, 48, 1 al. —

    With verbs of motion: ut exercitum citra flumen Rubiconem educeret,

    Cic. Phil. 6, 3, 5:

    ut omnes citra flumen eliceret,

    Caes. B. G. 6, 8; Liv. 21, 54, 4; Hor. S. 1, 1, 106.—
    2.
    (Acc. to citer, II.) Of that which takes [p. 345] place, or is within a fixed boundary, and yet does not reach that boundary, within, beneath, short of, less than.
    (α).
    Adv.:

    non erit necesse id usque a capite arcessere: saepe etiam citra licet,

    not so far, Cic. Top. 9, 39:

    paucis citra milibus lignatores ei occurrunt,

    Liv. 10, 25, 4:

    citra quam proxime fuerint (defectus lunae),

    Plin. 2, 13, 10, § 86:

    citra exsultare,

    id. 17, 22, 35, § 180: tela citra cadebant (i. e. did not reach the Romans), Tac. H. 3, 23.—
    (β).
    With acc.:

    nec a postremā syllabā citra tertiam,

    before the third syllable, Cic. Or. 18, 58 (cf. Quint. 1, 5, 30: acuta intra numerum trium syllabarum continetur); id. 8, 6, 76:

    cur Veneris stella numquam longius XLVI. portibus ab sole... abscedant, saepe citra eas ad solem reciprocent,

    Plin. 2, 17, 14, § 72; 2, 17, 15, § 77.—
    b.
    Trop.
    (α).
    Adv. of measure:

    neve domi praesume dapes et desine citra Quam capias paulo,

    Ov. A. A. 3, 757; cf.:

    culta citra quam debuit illa,

    id. P. 1, 7, 55.—
    (β).
    With acc.: pronepos ego regis aquarum;

    Nec virtus citra genus est,

    is not behind my family, Ov. M. 10, 607:

    glans cum citra satietatem data est,

    not to satiety, Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so,

    fatigationem,

    Cels. 1, 2; cf. Plin. 19, 8, 54, § 171:

    scelus,

    Ov. Tr. 5, 8, 23:

    citra necem tua constitit ira,

    id. ib. 2, 127:

    usus citra intellectum acrimoniae,

    Plin. 19, 8, 54, § 171. —
    c.
    In time (with acc. rare;

    perh. not anteAug.): citra Kalendas Octobris,

    Col. 2, 8, 3; cf. Gell. 12, 13:

    Trojana tempora,

    Ov. M. 8, 365:

    juventam,

    id. ib. 10, 84:

    temporis finem,

    Dig. 49, 16, 15.—
    3.
    Since the Aug. per. (most freq. in Quint. and Pliny the elder; in the former more than twenty times), in gen. of that which does not belong to, is without, or beyond something, without, aside from, apart from, except, without regard to, setting aside (for the class. sine, praeter; hence the Gloss.: aneu sine, absque, praeter, citra, Gloss. Cyr.; citra dicha, chôris, ektos, Gloss. Phil.); with acc.:

    citra hoc experimentum multa sunt, quae, etc.,

    Col. 2, 2, 20:

    plus usus sine doctrinā, quam citra usum doctrina valet,

    Quint. 12, 6, 4:

    Phidias in ebore longe citra aemulum,

    id. 12, 10, 9:

    vir bonus citra virtutem intellegi non potest,

    id. 12, 2, 1; so,

    accusationem,

    id. 7, 2, 26; 3, 8, 21; 7, 10, 3:

    tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt,

    id. 2, 16, 13:

    citra invidiam,

    Plin. 7, 29, 30, § 108:

    citra ullum aliud incommodum,

    id. 2, 51, 52, § 137:

    citra dolorem,

    id. 12, 17, 40, § 79; Plin. Ep. 2, 1, 4:

    morsum,

    Plin. 8, 38, 57, § 136:

    vulnus,

    id. 20, 21, 84, § 225 al.:

    citra fidem,

    Tac. Agr. 1:

    citra speciem aut delectationem,

    id. G. 16:

    citra Senatūs populique auctoritatem,

    Suet. Caes. 28:

    commoda emeritorum,

    id. Aug. 24:

    spem omnium fortuna cessit,

    Flor. 3, 1, 2:

    etiam citra spectaculorum dies,

    i.e. even out of the time of the established spectacles, Suet. Aug. 43:

    citra magnitudinem prope Ponto similis,

    excepting its size, Mel. 1, 19, 17; Tac. Agr. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. 7, 2, 13; Dig. 3, 6, 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. Fragm. ap. Quint. 12, 10, 75.—Citra sometimes follows its case, Hor. S. 1, 1, 107; 1, 10, 31.—
    B.
    cī̆trō, adv. (orig. dat. sing.), always in the connection and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultro citro (not ultroque citroque), hither and thither, this way and that, here and there, to and fro, from both sides, backwards and forwards, reciprocally; Fr. par ci par là, ça et là (in good prose):

    ultro ac citro commeare,

    Varr. R. R. 3, 5, 16:

    sursum deorsum, ultro citro commeantibus,

    Cic. N. D. 2, 23, 84: ultro citroque commeare, Auct. B. Afr. 20; Plin. 2, 38, 38, § 104; * Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 32:

    qui ultro citroque navigarent,

    Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170:

    cursare ultro et citro,

    id. Rosc. Am. 22, 60 (in Prisc. p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque):

    bis ultro citroque transcurrerunt,

    Liv. 40, 40, 7 al.:

    cum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur,

    Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20; Liv. 5, 8, 6:

    multis verbis ultro citroque habitis,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. Liv. 9, 45, 2; 7, 9, 2:

    beneficiis ultro citro datis acceptisque,

    Cic. Off. 1, 17, 56:

    ut obsides ultro citroque darentur,

    Liv. 44, 23, 2:

    datā ultro citroque fide,

    id. 29, 23, 5:

    inplicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis,

    Cic. Lael. 22, 85 Klotz N. cr.: alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29:

    ultro citroque versus,

    Amm. 30, 3, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > citer

  • 19 consolor

    con-sōlor, ātus, 1, v. dep.
    I.
    Of personal objects, to console, encourage, animate, cheer, comfort (freq. and class.; most freq. in Cic.).
    (α).
    With acc.:

    istam, quod potes, Fac consolere,

    Ter. Ad. 3, 5, 2; id. Hec. 3, 1, 13; Ov. M. 1, 578 al.:

    aliquem de miseriis communibus,

    Cic. Fam. 6, 4, 2:

    Telamonem de Aiacis morte,

    id. Tusc. 3, 29, 71:

    aliquem in miseriis,

    id. Cat. 4, 4, 8:

    in hoc communi malo consoletur se conscientiā optimae mentis,

    id. Brut. 71, 250:

    se aliquā re,

    id. Prov. Cons. 7, 16; id. Rosc. Com. 14, 43:

    tu velim Piliam meis verbis consolere,

    in my name, id. Att. 5, 11, 7:

    se per litteras,

    id. ib. 12, 14, 3:

    egomet, qui te consolari cupio, consolandus ipse eum,

    id. Fam. 5, 18, 1: his me consolor victurum suavius, ac si, etc., * Hor. S. 1, 6, 130:

    se, quod, etc.,

    Cic. Sull. 10, 29:

    vosmet ipsos,

    id. Agr. 2, 28, 77; cf.

    memet,

    Cat. 64, 182:

    me ipse consolor maxime illo solacio, quod, etc.,

    Cic. Lael. 3, 10; cf. id. Sull. 10, 29:

    neque monere te audeo... nec confirmare... consolari vero nullo modo,

    id. Fam. 4, 8, 1.—
    (β).
    Absol.:

    aut consolando aut consilio aut re juvero,

    Ter. Heaut. 1, 1, 34:

    haec igitur officia sunt consolantium, tollere aegritudinem, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 31, 75:

    librum mittere consolandi causa ad captivos,

    id. ib. 3, 22, 54:

    dolorem tuum consolando levare,

    id. Fam. 6, 4, 2; Quint. 11, 3, 64:

    quo consolante doleres?

    Ov. M. 1, 360:

    consolantia verba,

    id. ib. 15, 491:

    Caesar ejus dextram prendit, consolatus rogat, etc.,

    encouraging him, Caes. B. G. 1, 20; 5, 4; id. B. C. 3, 98; Liv. 26, 35, 7; Nep. Eum. 11, 2; Varr. R. R. 1, 17, 7; Suet. Aug. 53 al.—
    II.
    Of things, to mitigate, alleviate, lighten, relieve, soothe (most freq. in Cic.):

    ut doloris magnitudinem celeritas, diuturnitatem adlevatio consoletur,

    Cic. Fin. 1, 12, 40; so,

    dolorem,

    id. Fam. 4, 8, 1:

    consolatur honestas egestatem,

    id. Quint. 15, 49:

    incommodum,

    id. Q. Fr. 2, 4, 6:

    desiderium tui,

    id. Fam. 7, 11, 2:

    doloris magnitudinem brevitate,

    id. Tusc. 5, 31, 88:

    brevitatem vitae,

    id. Mil. 35, 97:

    dicendi laborem delectatione oratoriā consolor,

    id. Att. 4, 18, 2 (16, 10):

    hanc cladem domūs meae,

    Liv. 45, 41, 12:

    otium nostrum,

    Quint. 2, 12, 12:

    ut crudelitatem fati consolaretur aequalitas,

    Sen. Cons. Polyb. 1 (20), 3.

    Lewis & Short latin dictionary > consolor

  • 20 damnum

    damnum (late Lat. sometimes dampnum), i, n. [for daminum, neut. of old Part. of dare, = to didomenon, v. Ritschl, Opusc. Phil. 2, 709 sq. Less correctly regarded as akin to dapanê. Cf. Varr. L. L. 5, § 176 Müll.; Dig. 39, 2, 3], hurt, harm, damage, injury, loss; opp. to lucrum (syn. jactura, detrimentum, incommodum, dispendium. Freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    hauscit, hoc paullum lucri quantum ei damni adportet,

    Ter. Heaut. 4, 4, 25; cf.:

    si in maximis lucris paullum aliquid damni contraxerit,

    Cic. Fin. 5, 30, 91; id. Verr. 2, 1, 12 (with dedecus, as in Plaut. Bac. 1, 1, 37; Sall. J. 31, 19; Hor. S. 1, 2, 52; 2, 2, 96 et saep.); Cic. Verr. 2, 5, 13; id. Phil. 2, 27, 67; Hor. S. 2, 3, 300; id. Ep. 1, 7, 88 et saep.:

    propter damna aut detrimenta aliquos miseros esse,

    Cic. Leg. 1, 19, 51;

    so with detrimenta,

    id. Verr. 2, 3, 98;

    with jactura,

    id. Agr. 1, 7, 21: duarum cohortium damno exercitum reducere, * Caes. B. G. 6, 44; cf. Tac. A. 1, 71; id. H. 2, 66; Curt. 8, 4; Frontin. Strat. 2, 5, 31 fin.: damnum dare alicui, to inflict upon one (ante-classical), Cato R. R. 149 (twice); Plaut. Cist. 1, 1, 108; id. Truc. 2, 1, 17; Ter. Andr. 1, 1, 116:

    facere,

    to suffer, sustain, Plaut. Capt. 2, 2, 77 (opp. lucrum); Cic. Brut. 33; id. Fam. 7, 33; 10, 28, 3 al.;

    but also,

    to inflict a penalty, Dig. 9, 2, 30, § 3; Ov. Fast. 5, 311:

    capere,

    Dig. 9, 2, 39;

    and in the alliterative passage: in palaestram, ubi damnis desudascitur, Ubi pro disco damnum capiam,

    Plaut. Bac. 1, 1, 34:

    accipere,

    Hor. Ep. 1, 10, 28; Dig. 39, 2, 25:

    pati,

    to suffer harm, Sen. Ira, 1, 2; Dig. 9, 2, 29 (but damnum pati, also, to permit, put up with harm, Liv. 22, 41, 4; Luc. 8, 750):

    ferre (a favorite expression of Ovid),

    Ov. H. 15, 64; id. F. 1, 60; 2, 522; id. Tr. 3, 8, 34 al.:

    contrahere (of disease),

    id. Pont. 1, 10, 29 et saep.:

    pervenit ad miseros damno graviore colonos Pestis,

    id. M. 7, 552; cf. id. ib. 3, 213;

    8, 777: damna tamen celeres reparant caelestia lunae,

    i. e. of the waning of the moon, Hor. Od. 4, 7, 13:

    naturae damnum,

    natural defect, Liv. 7, 4 fin. —Prov.:

    damnum appellandum est cum mala fama lucrum,

    Pub. Syr. 135 (Ribb.).—
    B.
    Transf., of persons:

    hoc ad damnum (i. e. scortum) deferetur,

    Plaut. Men. 1, 2, 24: cf. ib. 21 and 60; Ov. M. 11, 381; 12, 16; cf. id. ib. 11, 133.
    II.
    Esp. in law.
    A.
    A fine, mulct, penalty, Plaut. Trin. 1, 2, 182; Liv. 4, 53, 7; 7, 4, 2; Gell. 20, 1, 32:

    quis umquam tanto damno senatorem coegit?

    Cic. Phil. 1, 5 fin.:

    eos (leges) morte, exsilio, vinclis, damno coercent,

    id. Off. 3, 5, 23.—
    B.
    Freq. in the terms,
    1.
    damnum injuria (datum), i. e. an injury done to another's beast or slave, for which the lex Aquilia provided compensation, (Caesulenus senex) cum ab Sabellio multam lege Aquilia damni injuria petivisset, Cic. Brut. 34, 131; id. Tull. 4, 8; 5, 11; 17, 41.—
    2.
    Damnum infectum, an injury not done but threatened, and against which the person endangered might require security, Cic. Top. 4, 22; Dig. 39, 2, 3; Plin. 36, 2, 2, § 6 (cf. infectus).

    Lewis & Short latin dictionary > damnum

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»