-
1 fātus
fātus P. of * for. -
2 fatus
1.fātus, a, um, Part., from for.2.fātus, ūs, m. [for].I. B.Esp., an oracle, a prophecy:II.Deliaco fatu,
Mart. Cap. 1, § 24:ficta fatu,
Sid. Ep. 9, 13.— Plur.:Apollinis fatus,
Mart. Cap. 1, § 23.—Fate:incerto fatu fortunae aliorsum prorupit eventus,
Amm. 23, 5, 8; Petr. 42, 77 al.; v. fatum, II. A. -
3 for
for, fātus, 1, v. defect. (the forms in use are fatur, fantur, fabor, fabitur; part. perf. fatus; perf. fatus sum or eram; imper. fare, poet.; inf. fari; and parag. farier, Verg. A. 11, 242; gerund. fandi, fando; sup. fatu; part. praes. fans, fantis, fantem; for praes. faris, v. Diom. p. 375;I.fantur,
Varr. L. L. 6, 7, § 52; Paul. Diac. p. 88, 11; imperf. subj. farer, August. Conf. 1, 8), n. and a. [Sanscr. bhā-mi, appear; bhās, shine; bhāsh, speak; Gr. pha-, phainô, and phêmi; Lat. fama, fas, fax, facies, favilla, etc.; cf.: facetus, focus, v. Curt. Gr. Etym. p. 297 sq.; Corss. Ausspr. 1, 420 sqq.], to speak, say (mostly poet.; cf.:quaedam vetera etiam necessario interim sumuntur, ut fari,
Quint. 8, 3, 27; syn.: loquor, dico, perhibeo; inquam. aio).In gen.A.Neutr.: fatur is, qui primum homo significabilem ore mittit vocem. Ab eo ante quam id faciant, pueri dicuntur infantes;B.cum id faciant, jam fari,
Varr. L. L. 6, § 52 Müll.; cf.:filius Croesi, cum jam per aetatem fari posset, infans erat,
Gell. 5, 9, 1:non enim eram infans, qui non farer,
Aug. Conf. 1, 8:nescios fari pueros,
Hor. C. 4, 6, 18:cum primum fari coepisset,
Suet. Aug. 94:tum ad eos is deus, qui omnia genuit, fatur: haec vos, etc.,
Cic. Univ. 11; Val. Fl. 3, 616:Venulus dicto parens ita farier infit,
Verg. A. 11, 242:praetor qui tum fatus est, si, etc.,
Varr. L. L. 6, § 30 Müll.:sic fatus validis ingentem viribus hastam contorsit,
Verg. A. 2, 50:meum ingenium fans atque infans tu nondum edidicisti,
Plaut. Pers. 2, 1, 7:coram data copia fandi,
Verg. A. 1, 520: fandi doctissima Cymodocea, id. ib. 10, 225:quae mollissima fandi Tempora,
id. ib. 4, 293:quid fando tua tela manusque Demoror?
Stat. Th. 1, 655:his fando si nuntius exstitit oris,
Val. Fl. 4, 170.—Fando, for famā, rumore, report, hearsay:neque fando umquam accepit quisquam, etc.,
by report, by hearsay, Plaut. Am. 2, 1, 41; cf.:ne fando quidem auditum est, crocodilum aut ibim violatum ab Aegyptio,
Cic. N. D. 1, 29, 82; Verg. A. 2, 81; Ov. M. 15, 497, Sil. 10, 484:haud mollia fatu,
Verg. A. 12, 25:lapis fatu dignissimus,
Sol. 3: famino, dicito, Paul. ex Fest. p. 87, 10 (cf. praefor and fruor init.).—Act.(α).With acc.:(β).(animus) dementit deliraque fatur,
Lucr. 3, 464:qui sapere et fari possit, quae sentiat,
Hor. Ep. 1, 4, 9: fabitur hoc aliquis, Cic. Poët. ap. Gell. 15, 6, 3:vix ea fatus eram,
Verg. A. 2, 323:dehinc talia fatur,
id. ib. 1, 256:cui talia fanti,
id. ib. 6, 46; cf.:haec fantem,
Prop. 3, 7 (4, 6), 65:quis talia fando temperet a lacrimis?
Verg. A. 2, 6.—With interrog. clauses:II.fare age, quid venias,
Verg. A. 6, 389; cf.:sed te qui vivum casus, age fare vicissim Attulerint,
id. ib. 6, 531:fare, an patriam spes ulla videndi,
Val. Fl. 5, 552.—In partic.A.To utter in prophecy, to foretell, predict: Venus quem fata docet fari, divinum pectus habere, Enn. ap. Prob. Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 19 ed. Vahl.); cf.: fatis fandis, id. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 ib.):B.fabor enim, quando haec te cura remordet, Longius et volvens fatorum arcana movebo,
Verg. A. 1, 261. Cf. also in the foll.—To sing in verse, to celebrate:► In pass.Tarpeium nemus et Tarpeiae turpe sepulcrum Fabor,
Prop. 4 (5), 4, 2.signif.: Fasti dies sunt, in quibus jus fatur, Suet. ap. Prisc. p. 793 P.— Hence, fandus, a, um, P. a., that may be spoken or uttered, right (opp. to nefandus, wrong):omnia fanda, nefanda malo permixta furore,
Cat. 64, 406:respersae fando nefandoque sanguine arae, i. e. with blood both of sacrifice and of murder,
Liv. 10, 41, 3; cf.:at sperate deos memores fandi atque nefandi,
Verg. A. 1, 543:non fanda timemus,
Luc. 1, 634:inexpleto non fanda piacula busto,
id. 2, 176. -
4 (for)
(for) fātus, fārī, defect. (in use are fātur, fantur, fābor, fābitur; P. perf. fātus; perf. fātus sum or eram; imper. fāre; inf. fārī; old, fārier, V.: gerund. fandī, fandō; supin abl. fātū; P. praes. fāns, fantis, fantem) [1 FA-], to speak, say: Nescios fari pueros (i. e. infantes), H.: ita farier infit, V.: copia fandi, V.: fandi doctissima, V.: ne fando quidem auditum est, etc., by hearsay: haud mollia fatu, V.: fari quae sentiat, H.: Vix ea fatus eram, V.: dehinc talia fatur, V.: Fare age, quid venias, V.: fabor enim, etc., will prophesy, V. -
5 vix
vix adv. [1 VIC-], with difficulty, with much ado, hardly, scarcely, barely: quae vix aut ne vix quidem adpareant: profluens amnis aut vix aut nullo modo: vix sum compos animi, T.: vix in ipsis tectis frigus vitatur: ex hominum milibus LX vir ad D sese redactos esse dixerunt, to scarcely five hundred, Cs.: ego vix teneor, quin accurram. —Of time, hardly, scarcely, just: Adsum atque advenio Acherunte vix viā altā atque arduā: ah! Vix tandem sensi stolidus! T.—Of immediate sequence, with cum: vix agmen novissimum extra munitiones processerat, cum Galli, etc., Cs.: vix erat hoc plane imperatum, cum illum... videres: Vix ea fatus erat, cum, etc., V.—With et or -que (poet.): Vix primos inopina quies laxaverat artūs, Et superincumbens... proiecit, etc., V.: Vix ea fatus erat, subitoque fragore Intonuit, V.—With ellips. of cum: Vix proram attigerat: rumpit Saturnia funem, V.: Unam promorat vix pedem Ruina camarae, etc., Ph.* * *hardly, scarcely, barely, only just; with difficulty, not easily; reluctantly -
6 cum or (earlier) quom (not quum)
cum or (earlier) quom (not quum) conj. [1 CA-]. I. Prop., of time (cum temporale), constr. with indic. in an independent assertion; with subj. in a subordinate statement.—Fixing a point of time, when, at the time when: Lacrumo, quom in mentem venit, now that, T.: auditis, cum ea breviter dicuntur: eo cum venio: Postera cum lustrabat terras dies, V.: cum contionem habuit: cum proxime Romae fui: cum Italia vexata est: cum stellas fugarat dies, V.: quom non potest haberi, cupis, T.: tempus cum pater iacebat: eo tempore, cum necesse erat: memini noctis illius, cum pollicebar: tunc, cum adempta sunt arma, L.: etiam tum, cum verisimile erit, latratote, not until: cum peroraro, tum requiratis: cum signum dedero, tum invadite, L.: sese, cum opus esset, signum daturum, Cs.: sua bona, cum causae dicendae data facultas sit, tum se experturum, L. — Fixing or defining a period of time, when, while, during the time that, as, as long as, after: Alium esse censes nunc me, atque olim quom dabam? T.: risum vix tenebam, cum comparabas, etc.: tum, cum illum exterminari volebam, putabam, etc.: Hasdrubal, cum haec gerebantur, apud Syphaeum erat, L.—Of repeated action, when, whenever, at times when, as often as, always... when, if: omnes, quom valemus, recta consilia aegrotis damus, T.: cum permagna praemia sunt, est causa peccandi: Cum furit... Profuit aestūs avertere, V.: cum cogniti sunt, retinent caritatem: cum rosam viderat, tum incipere ver arbitrabatur, never until.—In clauses stating a fact, the point or period of time fixed by the main sentence (cum inversum), when, at the time when, and at this time, and meanwhile, and yet: longe iam abieram, quom sensi, T.: dies nondum decem intercesserant, cum filius necatur: Vix ea fatus erat, cum scindit se nubes, V.: multum diei processerat, cum etiamtum eventus in incerto erat, S.: nondum lucebat, cum scitum est: iamque hoc facere apparabant, cum matres procurrerunt, Cs.: Et iam phalanx ibat... flammas cum puppis Extulerat, V.: anni sunt octo, cum interea invenitis, etc.: cum interim milites domum obsidere coeperunt: nondum centum anni sunt, cum lata lex est.—Describing a time by natural events, when, while, as soon as: ipsi, cum iam dilucesceret, deducuntur: cum lux adpropinquaret.—In narration, describing the occasion or circumstances of an action (cum historicum), when, on the occasion that, under the circumstances that, while, after.—With imperf: Magistratus quom ibi adesset, occeptast agi, T.: Marius, cum secaretur, vetuit se adligari: Caesar cum ab hoste non amplius abesset... legati revertuntur, Cs.: heri, cum vos non adessetis: cum ad tribum Polliam ventum est, et praeco cunctaretur, ‘cita,’ inquit, etc., L.: Socrates, cum XXX tyranni essent, pedem portā non extulit, as long as: vidi, Cum tu terga dares, O.: is cum interrogaretur... respondit.—With maxime, just as, precisely when: Caesar, cum maxime furor arderet Antoni, exercitum comparavit: cum maxime agmen explicaretur, adoriuntur, L. — With perf: hic pagus, cum domo exisset, Cassium interfecerat, Cs.: cum domos vacuas fecissent, iunguntur nuptiis, L.: cum fanum expilavisset, navigabat Syracusas. — Of repeated occasions, when, whenever, on every occasion that, as often as.—With imperf: dispersos, cum longius procederent, adoriebatur, Cs.: saepe, cum aliquem videret, etc., on seeing, N.: numquam est conspectus, cum veniret. — With pluperf: Cum cohortes ex acie procucurrissent, Numidae effugiebant, Cs.: qui cum in convivium venisset: quantum obfuit multis, cum fecissent, etc.—Describing a time named in the principal sentence, when, such that, in which: Si ullum fuit tempus quom ego fuerim, etc., T.: fuit antea tempus, cum Galli superarent, Cs.: vigesimo anno, cum tot praetores in provinciā fuissent: eodem anno, cum omnia infida essent, L.: biduum supererat, cum frumentum metiri oporteret, in which, Cs.: fuit cum arbitrarer, etc.: audivi cum diceret, etc.— II. Meton., of identical actions, when, in that, by the fact that: Qui quom hunc accusant, Naevium accusant, T.: quae cum taces, nulla esse concedis: quod cum facit, iudicat, etc.: senatum intueri videor, cum te videor, L.: loco ille motus est, cum ex urbe est depulsus: quod cum dederis, illud dederis, ut, etc.: illa scelera, cum eius domum evertisti (which you committed) in uprooting: purgatio est cum factum conceditur, culpa removetur.—In hypothesis, assuming a fact, when, if: ad cuius fidem confugiet, cum per eius fidem laeditur, etc.—Contrary to fact, when, if, if at such a time: haec neque cum ego dicerem, neque cum tu negares, magni momenti nostra esset oratio: quod esset iudicium, cum tres... adsedissent?—Explaining a feeling, etc., that, because, for: Dis habeo gratiam, Quom adfuerunt liberae, T.: gratulor tibi, cum tantum vales. — As connective, correl. with tum, while, when; cum... tum, as... so, both... and, and besides, while... especially: Quom id mihi placebat, tum omnes bona dicere, T.: cum omnes eo convenerant, tum navium quod ubique fuerat coëgerant, Cs.: qui cum multa providit, tum quod te consulem non vidit: movit patres cum causa, tum auctor, L.—In the adverb. phrase cum maxime, with ellips. of predicate, in the highest degree, most: hanc Amabat, ut quom maxime, tum Pamphilus, as much as ever, T.: ea, quae fiunt cum maxime, i. e. at this very moment: sed cum maxime tamen hoc significabat, precisely this: quae multos iam annos, et nunc cum maxime, cupit.— III. Praegn., giving a cause or reason (cum causale), when, since, because, inasmuch as, seeing that, in that, in view of the fact that: haud invito sermo mi accessit tuos, Quom... intellego, T.: Deos quaeso ut sit superstes, Quom veritust facere, etc., T.: an pater familiarissimis suscensuit, cum Sullam laudarent? for praising: quae cum ita sint, videamus, etc.: cum longinqua instet militia, commeatum do, L.: cum tanta multitudo tela conicerent, potestas erat, etc., Cs.: cum esset egens, coepit, etc.: Caesar cum constituisset hiemare in continenti, obsides imperat, Cs.—So often nunc cum, now that, since in fact: nunc vero cum sit unus Pompeius.—Often with praesertim, especially since, more than all when: nam puerum non tollent... Praesertim quom sit, etc., T.: cum praesertim vos aliam miseritis.—With quippe, since evidently, since of course: nihil est virtute amabilius... quippe cum propter virtutem diligamus, etc. — In contrasts, when, while, whereas, while on the contrary, and yet (cum adversativum): finem faciam dicundi, quom ipse finem non facit? T.: quo tandem ore mentionem facitis... cum fateamini, etc.: cum maximis eum rebus liberares... culpam relinquebas: simulat se confiteri, cum interea aliud machinetur.—In concessions, when, although, notwithstanding (cum concessivum): nil quom est, nil defit tamen, T.: pecuniam facere cum posset, non statuit: cum aquae vim vehat ingentem (Druentia), non tamen navium patiens est, L.: patrem meum, cum proscriptus non esset, ingulastis: quam causam dixerat, cum annos ad quinquaginta natus esset? -
7 fatuus
fatuus adj. [fatus], speaking by inspiration ; hence, insane, foolish, silly, simple: fatuus est, insulsus, T.: fatuus et amens es: monitor: bipennis, clumsy, Iu.—As subst m.: fatuos non invenit, fools, Iu.* * *Ifatua, fatuum ADJfoolish, silly; idioticII -
8 (prae-for)
(prae-for) fātus, ārī, dep., to say beforehand, utter in advance, premise, preface: in parte operis mei licet mihi praefari, quod, etc., L.: quae de deorum naturā praefati sumus, etc.: arcana se et silenda adferre praefatus, Cu.: honorem, i. e. to begin by saying, ‘I speak with deference:’ Talia praefantes, foretelling, Ct.—To utter a preliminary prayer, address in prayer beforehand: maiores nostri omnibus rebus agendis Quod bonum, faustum, felix fortunatumque esset, praefabantur: carminibus, say in verse beforehand, L.—To invoke: divos, V. -
9 senex
senex senis, adj. with comp. senior [SEN-], old, aged, advanced in years: si qui senes ac deformes erant: porci, Iu.: nemo est tam senex qui se annum non putet posse vivere: quo erat nemo fere senior: quae vis senior est quam, etc.: seniores anni, O.: senior quam illa aetas ferebat, oratio, more mature.—As subst m., posit., an old man, aged person, graybeard (usu. of more than sixty years): ut tum ad senem senex de senectute, sic, etc.: senem in patriam revertentem, unde puer profectus sum, L.: Mixta senum ac iuvenum densentur funera, H.: ter aevo functus senex, i. e. Nestor, H.—As subst f., an old woman, Tb.— Comp, an elder, elderly person (usu. between fortyfive and sixty years of age): si quis Forte coheredum senior male tussiet, H.: seniores a iunioribus divisit: centuriae seniorum ac iuniorum, L.: omnium seniorum precibus excitati, Cs.: Vix ea fatus erat senior (i. e. senex), V.: senior Inachus, O.* * *I IIsenis (gen.), senior -or -us, - ADJaged, old -
10 for
fari, fatus sum V DEPspeak, talk; say -
11 for
, fari, fatus(deponent) say, speak, talk about -
12 altus
1.altus, a, um, participle from alo., lit., grown or become great, great (altus ab alendo dictus, Paul. ex Fest. p. 7 Müll.; cf. the Germ. gross with the Engl. grow), a polar word meaning both high and deep.A.Seen from below upwards, high.I.Lit.: IN ALTOD MARID PVCNANDOD, etc., Columna Duilii; so, maria alta, Liv. Andron. ap. Macr. S. 6, 5, 10; id. ib. ap. Prisc. p. 725 P.: aequor, Pac. ap. Varr. L. L. 7, § 23 Müll.: parietes, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44:II.sub ramis arboris altae,
Lucr. 2, 30:acervus,
id. 3, 198 al.:columellam tribus cubitis ne altiorem,
Cic. Leg. 2, 26, 66:altior illis Ipsa dea est colloque tenus supereminet omnes,
taller, Ov. M. 3, 181:altis de montibus,
Verg. E. 1, 83:umbras Altorum nemorum,
Ov. M. 1, 591 al. —With the acc. of measure:clausi lateribus pedem altis,
a foot high, Sall. H. Fragm. 4, 39 Gerl.; cf. Lind. C. Gr. I. p. 215.—With gen.:triglyphi alti unius et dimidiati moduli, lati in fronte unius moduli,
Vitr. 4, 3:majorem turrim altam cubitorum CXX.,
id. 10, 5:alta novem pedum,
Col. 8, 14, 1:singula latera pedum lata tricenum, alta quinquagenum,
Plin. 36, 13, 19, § 4.—Trop., high, lofty, elevated, great, magnanimous, high-minded, noble, august, etc.:(α).altissimus dignitatis gradus,
Cic. Phil. 1, 6, 14; so id. Clu. 55; id. Dom. 37.—Of mind or thought:te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,
Cic. Tusc. 2, 4, 11:homo sapiens et altā mente praeditus,
highminded, id. Mil. 8:qui altiore animo sunt,
id. Fin. 5, 20, 57 al. —So of gods, or persons elevated in birth, rank, etc.;also of things personified: rex aetheris altus Juppiter,
Verg. A. 12, 140:Apollo,
id. ib. 10, 875:Caesar,
Hor. C. 3, 4, 37:Aeneas, i. e. deā natus,
id. S. 2, 5, 62:Roma,
Ov. Tr. 1, 3, 33:Carthago,
Prop. 2, 1, 23 al. —Of the voice, high, shrill, loud, clear:Conclamate iterum altiore voce,
Cat. 42, 18:haec fatus altā voce,
Sen. Troad. 196:altissimus sonus,
Quint. 11, 3, 23 (cf.:vox magna,
Ov. Tr. 4, 9, 24; Juv. 4, 32).— Subst.: altum, i, n., a height:sic est hic ordo (senatorius) quasi propositus atque editus in altum,
on high, Cic. Verr. 2, 3, 41, § 98:aedificia in altum edita,
Tac. H. 3, 71:quidquid in altum Fortuna tulit, ruitura levat,
Sen. Agam. 100.—Esp.(Sc. caelum.) The height of heaven, high heaven, the heavens:(β).ex alto volavit avis,
Enn. Ann. 1, 108:haec ait, et Maiā genitum demisit ab alto,
Verg. A. 1, 297.—Still more freq.,(Sc. mare.) The high sea, the deep, the sea: rapit ex alto navīs velivolas, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 224:B.ubi sumus provecti in altum, capiunt praedones navem illam, ubi vectus fui,
Plaut. Mil. 2, 1, 39; so id. Men. 1, 2, 2; id. Rud. prol. 66; 2, 3, 64:terris jactatus et alto,
Verg. A. 1, 3:in altum Vela dabant,
id. ib. 1, 34:collectae ex alto nubes,
id. G. 1, 324:urget ab alto Notus,
id. ib. 1, 443 al.:alto mersā classe,
Sil. 6, 665:ab illā parte urbis navibus aditus ex alto est,
Cic. Verr. 2, 5, 32:in alto jactari,
id. Inv. 2, 31, 95:naves nisi in alto constitui non poterant,
Caes. B. G. 4, 24:naves in altum provectae,
id. ib. 4, 28: scapha in altum navigat, Sall. Fragm.—So in the plur.:alta petens,
Verg. A. 7, 362.— Trop.:quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
Plaut. As. 1, 3, 6:imbecillitas... in altum provehitur imprudens,
Cic. Tusc. 4, 18, 42:te quasi quidam aestus ingenii tui in altum abstraxit,
id. de Or. 3, 36, 145.—Seen from above downwards, deep, profound.I.Lit. (hence sometimes opp. summus): Acherusia templa alta Orci, salvete, Enn. ap. Varr. L. L. 7, 2, 81; Cic. Tusc. 1, 21, 48:II.quom ex alto puteo sursum ad summum escenderis,
Plaut. Mil. 4, 4, 14:altissimae radices,
Cic. Phil. 4, 5:altae stirpes,
id. Tusc. 3, 6, 13:altissima flumina,
Caes. B. C. 3, 77:altior aqua,
id. ib. 1, 25:alta theatri Fundamenta,
Verg. A. 1, 427:gurgite in alto,
in the deep whirlpool, id. E. 6, 76:altum vulnus,
id. A. 10, 857; Petr. 136; Sen. Troad. 48:altum totā metitur cuspide pectus,
Sil. 4, 292; so id. 6, 580 al.:unde altior esset Casus,
Juv. 10, 106.—With the abl. of measure:faciemus (scrobes) tribus pedibus altas,
Pall. Jan. 10, 3.—Trop. (more freq. in and after the Aug. per.), deep, profound:C.somno quibus est opus alto,
Hor. S. 2, 1, 8; so Liv. 7, 35:sopor,
Verg. A. 8, 27:quies,
id. ib. 6, 522:silentium,
id. ib. 10, 63; Quint. 10, 3, 22:altissima tranquillitas,
Plin. Ep. 2, 1:altissima eruditio,
id. ib. 4, 30:altiores artes,
Quint. 8, 3, 2.— Subst.: altum, i, n., the depth, i. e. what is deep or far removed:ex alto dissimulare,
Ov. Am. 2, 4, 16:non ex alto venire nequitiam, sed summo, quod aiunt, animo inhaerere,
Sen. Ira, 1, 16 med. al.—Hence, ex alto repetere, or petere, in discourse, to bring from far; as P. a., farfetched:quae de nostris officiis scripserim, quoniam ex alto repetita sunt,
Cic. Fam. 3, 5:quid causas petis ex alto?
Verg. A. 8, 395 (cf.:alte repetere in the same sense,
Cic. Sest. 13; id. Rep. 4, 4, and v. al. infra).—Poet., in reference to a distant (past) time: cur vetera tam ex alto appetissis discidia, Agamemno? Att. ap. Non. 237, 22 (altum: vetus, antiquum, Non.); cf. Verg. G. 4, 285.—With the access. idea of venerable (cf. antiquus), ancient, old:A. I.genus alto a sanguine Teucri,
Verg. A. 6, 500:Thebanā de matre nothum Sarpedonis alti,
id. ib. 9, 697;genus Clauso referebat ab alto,
Ov. F. 4, 305:altā gente satus,
Val. Fl. 3, 202:altis inclitum titulis genus,
Sen. Herc. Fur. 338.— Adv.: altē, and very rarely altum, high, deep (v. supra, altus, P. a. init.).Lit.:II.alte ex tuto prospectum aucupo,
Att. Trag. Rel. p. 188 Rib.:colomen alte geminis aptum cornibus,
id. ib. p. 221:alte jubatos angues,
Naev. ib. p. 9:jubar erigere alte,
Lucr. 4, 404:roseā sol alte lampade lucens,
id. 5, 610:in vineā ficos subradito alte, ne eas vitis scandat,
Cato, R. R. 50:cruentum alte extollens pugionem,
Cic. Phil. 2, 12, 28: non animadvertis cetarios escendere in malum alte, ut perspiciant pisces? Varr. ap. Non. 49, 15:(aër) tollit se ac rectis ita faucibus eicit alte,
Lucr. 6, 689:dextram Entellus alte extulit,
Verg. A. 5, 443:alte suras vincire cothurno,
high up, id. ib. 1, 337:puer alte cinctus,
Hor. S. 2, 8, 10, and Sen. Ep. 92:unda alte subjectat arenam,
Verg. G. 3, 240:Nihil tam alte natura constituit, quo virtus non possit eniti,
Curt. 7, 11, 10: alte maesti in terram cecidimus, from on high, Varr. ap. Non. 79, 16:eo calcem cribro succretam indito alte digitos duo,
to the height of two fingers, Cato, R. R. 18, 7; so Col. R. R. 5, 6, 6.— Comp.:quae sunt humiliora neque se tollere a terrā altius possunt,
Cic. Tusc. 5, 13, 37:tollam altius tectum,
id. Har. Resp. 15, 33:altius praecincti,
Hor. S. 1, 5, 5:pullus in arvis altius ingreditur,
Verg. G. 3, 75:caput altius effert,
id. ib. 3, 553:altius atque cadant imbres,
id. E. 6, 38 ubi v. Forb.:altius aliquid tenere,
Sen. Q. N. 1, 5.— Sup.: [p. 96] cum altissime volāsset (aquila), Suet. Aug. 94.—Trop.:B. I.alte natus,
Albin. 1, 379 (cf.: altus Aeneas, supra, P. a., A. II.):alte enim cadere non potest,
Cic. Or. 28, 98:video te alte spectare,
id. Tusc. 1, 34, 82; id. Rep. 6, 23, 25.— Comp.:altius se efferre,
Cic. Rep. 6, 23, 25; 3, 3, 4:altius irae surgunt ductori,
Verg. A. 10, 813:altius aliquid agitare,
Cels. 1 prooem.:attollitur vox altius,
Quint. 11, 3, 65:verbis altius atque altius insurgentibus,
id. 8, 4, 27.— Sup.:Ille dies virtutem Catonis altissime illuminavit,
Vell. 2, 35:ingenium altissime adsurgit,
Plin. Ep. 8, 4.—Lit.:II.ablaqueato ficus non alte,
Cato, R. R. 36:ferrum haud alte in corpus descendere,
Liv. 1, 41:alte vulnus adactum,
Verg. A. 10, 850; Ov. M. 6, 266; Curt. 4, 6, 18; Cels. 5, 26, 30:timidum caput abdidit alte,
Verg. G. 3, 422:alte consternunt terram frondes,
deeply strew, id. A. 4, 443:ut petivit Suspirium alte!
Plaut. Cist. 1, 1, 58 (cf.:ingentem gemitum dat pectore ab imo,
Verg. A. 1, 485):inter cupam pertundito alte digitos primorīs tres,
Cato, R. R. 21, 2:minimum alte pedem,
Col. de Arb. 30.— Comp.:ne radices altius agant,
Col. 5, 6, 8:terra altius effossa,
Quint. 10, 3, 2:cum sulcus altius esset impressus,
Cic. Div. 2, 23, 50:frigidus imber Altius ad vivum persedit, Verg G. 3, 441: tracti altius gemitus,
Sen. Ira, 3, 4, 2.— Sup.:(latronibus gladium) altissime demergo,
App. M. 2, 32.—Trop., deeply, profoundly, far, from afar:2.privatus ut altum Dormiret,
Juv. 1, 16:alte terminus haerens,
Lucr. 1, 77:longo et alte petito prooemio respondere,
Cic. Clu. 21, 58:ratio alte petita,
Quint. 11, 1, 62:alte et a capite repetis, quod quaerimus,
Cic. Leg. 1, 6, 18; id. Rep. 4, 4, 4; id. Sest. 13, 31.— Comp.:qui altius perspiciebant,
had a deeper insight, Cic. Verr. 1, 7, 19:quae principia sint, repetendum altius videtur,
must be sought out more deeply, id. Off. 1, 16:altius repetitae causae,
Quint. 11, 1, 62:de quo si paulo altius ordiri ac repetere memoriam religionis videbor,
Cic. Verr. 4, 105:Hisce tibi in rebus latest alteque videndum,
Lucr. 6, 647:altius supprimere iram,
Curt. 6, 7, 35:altius aliquem percellere,
Tac. A. 4, 54:altius metuere,
id. ib. 4, 41:altius animis maerere,
id. ib. 2, 82:cum verbum aliquod altius transfertur,
Cic. Or. 25, 82:Altius omnem Expediam primā repetens ab origine famam,
Verg. G. 4, 285;so,
Tac. H. 4, 12:altius aliquid persequi,
Plin. 2, 23, 31, § 35:hinc altius cura serpit,
id. 4, 11, 13, § 87.— Sup.:qui vir et quantus esset, altissime inspexi,
Plin. Ep. 5, 15, 5. -
13 et
ĕt, conj. [Sanscr. ati, beyond; Gr. eti, besides, yet; Lat. et-iam, at-avus], serves to connect, in the most general manner, single words or entire sentences, and.I.In gen.: qui illius impudentiam norat et duritudinem, Cato ap. Gell. 17, 2, 20: te sale nata precor, Venus et genetrix patris nostri, Enn. ap. Non. 378, 16 (Ann. v. 53 ed. Vahlen): blande et docte percontat, Naev. ap. Non. 474, 7:II.ut, quoad possem et liceret, a senis latere numquam discederem,
Cic. Lael. 1, 1:de quo praeclare et multa praecipiuntur,
id. Or. 21, 70:qui filium consularem clarum virum et magnis rebus gestis amisit,
id. Fam. 4, 6; cf.:major (frater) et qui prius imperitarat,
Liv. 21, 31:haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse grata,
Cic. Off. 2, 16, 57 et saep.:salicta locis aquosis, humectis, umbrosis, propter amnes ibi seri oportet. Et id videto, uti, etc.,
Cato, R. R. 9:optime vero, frater: et fleri sic decet,
Cic. Leg. 2, 3 fin.:qua de re est igitur inter summos viros major dissensio? Et omitto illa, quae relicta jam videntur,
id. Ac. 2, 42 et saep.In partic.A.To subjoin a word or phrase which more accurately defines or more briefly comprehends what goes before, and indeed, and moreover, and that too:B.te enim jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis,
Cic. Mil. 25, 67:at laudat, et saepe, virtutem,
id. Tusc. 3, 20, 48; cf.:id, et facile, effici posse,
Nep. Milt. 3, 4:errabas, Verres, et vehementer errabas,
Cic. Verr. 2, 5, 46, § 121;so with a repetition of the same word: hostis et hostis,
id. ib. 2, 2, 21, §51: tenetur, judices, et manifeste tenetur,
id. ib. 2, 3, 65, § 152; id. Cat. 3, 10; id. Deiot. 3; id. Mil. 23, 61 al.; Liv. 26, 13; Sen. de Clem. 15 et saep.:haec nostra ut exigua et minima contemnimus,
Cic. Ac. 2, 41, 127; cf. id. ib. 2, 10, 32:nulla enim nobis societas cum tyrannis, et potius summa distractio est,
id. Off. 3, 6, 32; cf.: cur eo non estis contenti? et cur id potius contenditis, quod? [p. 661] etc., id. Ac. 2, 17, 74:si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris,
id. Fin. 2, 21, 69:omitto illa, quae relicta jam videntur, et Herillum, qui in cognitione et scientia summum bonum ponit,
id. Ac. 2, 42:Romani, quibus Poeni et Hannibal in cervicibus erat,
Just. 29, 3, 7:studiose ab his siderum magnitudines, intervalla, cursus anquirebantur et cuncta caelestia,
Cic. Tusc. 5, 4, 10:valde a Xenocrate et Aristotele et ab illa Platonis familia discreparet,
id. Leg. 1, 21, 55 et saep.:et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore,
Cic. Fin. 1, 12, 42. —To connect things similar or dissimilar after the words aeque, par, idem, similis, alius, etc. (more commonly atque, v. atque, I. 2.), as, than, and:C.nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,
Cic. Fin. 1, 20, 67, v. aeque:omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano,
Cic. Brut. 11, 43; cf.:nunc tu mihi es germanus pariter corpore et animo,
Ter. Ad. 5, 8, 34:Clodius eadem hora Interamnae fuerat et Romae,
Cic. Mil. 17 fin.; cf. Sall. C. 58, 11:haec eodem tempore Caesari referebantur, et legati veniebant, etc.,
Caes. B. G. 1, 37, 1:similem sibi videri vitam hominum et mercatum eum, qui, etc.,
Cic. Tusc. 5, 3, 9; cf.:neu simili forma et quom, etc.,
Lucr. 2, 416 and 420:nec ratione alia, et cum,
id. 1, 280:non enim alia causa est aequitatis in uno servo et in pluribus,
than, Cic. Caecin. 20, 57; id. Off. 2, 18; id. de Or. 3, 18, 66; id. Cael. 28 fin.; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 3:aliter doctos (loqui) et indoctos?
Cic. Fin. 5, 29 fin. —To connect two immediately successive points of time (only in poets and historians, esp. since the Aug. per.; cf. atque, II. C.), often to be rendered in English by when, and then: advenit, et navibu' complevit litora, Poeta ap. Cic. Div. 1, 31 fin.:D.dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes,
Verg. A. 2, 376:dixit (dixerat), et,
id. ib. 1, 402; 2, 705; 3, 258; Val. Fl. 1, 569; Stat. Th. 2, 120 al.; cf.:nec plura effatus et,
Verg. A. 8, 443:sic fatus et,
Stat. Th. 12, 773:nec longum tempus et ingens exiit arbos,
Verg. G. 2, 80; cf. Stat. Th. 7, 300; Plin. Ep. 5, 14, 8; Tac. H. 2, 95:vix prima inceperat aestas, Et pater Anchises dare fatis vela jubebat,
Verg. A. 3, 9; so,vix... et,
id. ib. 5, 858; 6, 498; Stat. Th. 2, 293; cf.:vixdum... et,
Liv. 43, 4, 10; cf.also: simul haec effatur, et, etc.,
Luc. 6, 246.—After an imperative, to subjoin the consequence of an action ( poet. and in postAug. prose), and then:E.dic quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo,
Verg. E. 3, 104; Ov. Am. 2, 14, 44; Phaedr. 3, 5, 7; Luc. 4, 487; 2, 515; Sen. de Clem. 1, 16; Plin. Pan. 43, 3; 45, 6: sit mihi, quod nunc est, etiam minus;et mihi vivam Quod superest aevi,
Hor. Ep. 1, 18, 107.—To subjoin the minor proposition (assumptio or propositio minor) in a syllogism, now, but (cf. atque, II.):F.eorum, qui videntur, alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest: nullum igitur est, etc.,
Cic. Ac. 2, 13, 40; id. Tusc. 3, 4, 9; 5, 17; id. N. D. 3, 13, 33 al.—With an accessory affirmative notion, and in fact, and indeed, and truly, and so:G.multa me sollicitant... et sexcenta sunt, Cic. Att! 2, 19: et sunt illa sapientis,
id. Tusc. 3, 8 fin.; id. Leg. 2, 3, 7:et erat, ut retuli, clementior,
Tac. A. 2, 57: jam pridem a me illos abducere Thestylis orat;Et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra,
Verg. E. 2, 44 et saep.:estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est,
Ter. Eun. 5, 6, 4;with certe,
id. Ad. 1, 1, 53;with hercle,
Cic. Brut. 72; id. Fin. 2, 8; id. Fam. 2, 18, 2.—To subjoin an emphatic question or exclamation:H.et sunt qui de via Appia querantur, taceant de curia?
Cic. Mil. 33, 91; id. Sest. 39, 80; id. Clu. 40, 111; id. Phil. 1, 8 et saep.; Verg. G. 2, 433; id. A. 1, 48; Ov. M. 13, 338 al.:et his tot criminibus testimoniisque convictus in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, etc.,
Cic. Verr. 2, 5, 16 fin.; id. Mil. 12 fin.; Plin. Pan. 28, 6; Flor. 4, 2, 89.—Esp. with quisquam:et quisquam dubitabit quin, etc.,
Cic. de Imp. Pomp. 14, 42 Matthiae; Ov. Am. 3, 8, 1 al.—To connect an idea as either homogeneous or complementary to that which precedes, and so too, and also, and moreover, and at the same time; too, also, likewise (hence, often in Liv., Curt., and late Lat., rarely in Cic., = etiam; cf. Anton. Stud. pp. 26-69;I.Krebs, Antibarb. p. 420): Terentia te maxime diligit salutemque tibi plurimam ascribit, et Tulliola, deliciae nostrae,
Cic. Att. 1, 5 fin.: Ge. Salvus sis. Di. Et tu salve, Plaut. Stich. 2, 1, 44; id. Trin. 1, 2, 11; id. Mil. 4, 8, 42; Ter. Hec. 1, 2, 122;for which: salve et tu,
Plaut. Most. 3, 1, 42; v. the foll.:haec ipsa mihi sunt voluptati: et erant illa Torquatis,
Cic. Fin. 1, 7, 25:ubi tunc eras? Romae. Verum quid ad rem? et alii multi,
id. Rosc. Am. 33, 92; cf.ib. § 94: et illud videndum quanto magis homines mala fugiant,
id. Part. 26:et mihi sunt vires, et mihi facta tuba'st!
Tib. 2, 6, 10; cf. Ov. Tr. 1, 3, 83:nihil verius. Probe et ille,
Cic. Tusc. 4, 34, 73; so,et ille,
id. ib. 3, 13 fin.:et ipse,
id. Caecin. 20 fin.; so id. de Or. 1, 46, 202; Liv. 1, 12; 6, 3; 41, 24 et saep.; cf.:simul et ille,
Cic. Clu. 4, 10; 17, 48; 57, 155; id. Verr. 2, 5, 1:simul et iste,
id. ib. 2, 1, 41; Sall. J. 20, 1 et saep.:et nunc ego amore pereo,
Plaut. Poen. 1, 1, 14; so,et nunc,
id. Curc. 4, 2, 7; Cic. Leg. 2, 16, 40; id. Fam. 13, 54, 2; Caes. B. G. 6, 13 fin.;for which: nunc et,
Hor. C. 1, 4, 11; cf.:nonnumquam et,
Caes. B. G. 1, 15, 3:sunt et,
Cic. Top. 6; Verg. A. 9, 136:meruit et,
Suet. Caes. 3 et saep.:quoniam formam cepi hujus in me et statum, Decet et facta moresque hujus habere me similes item,
Plaut. Am. 1, 1, 111:nam et qui parat pecus, necesse est constituat numerum, etc.,
Varr. R. R. 2, 1, 24: so,nam et,
Cic. Leg. 1, 11; 2, 25, 63; id. de Or. 1, 25; id. Off. 1, 40, 142; Liv. 6, 19 al.; cf.:at et,
Cic. Tusc. 3, 3:sed et,
id. Att. 5, 10 fin.; Quint. 10, 1, 107;and with a preceding non modo or non solum (post-Aug.),
Tac. G. 15, 35; id. A. 14, 39; Suet. Aug. 89 et saep.; cf.:et... non = ne... quidem, ego vero et in ipsa suffocatione non desii, etc.,
Sen. Ep. 54, 3:ergo et,
Cic. Fin. 3, 8, 27; id. Leg. 1, 12, 33; id. Div. 1, 50, 114:itaque et,
id. Tusc. 3, 26, 63 et saep.—When repeated, et... et, it serves, like the Gr. kai... kai or te kai, to connect two ideas partitively, both... and, as well... as, not only... but also:2.hoc etiam ad malum accersebatur malum, Et discipulus et magister perhibebantur improbi,
Plaut. Bacch. 3, 3, 23; 4, 8, 45:et audax et malus,
id. ib. 4, 9, 25:eloquere utrumque nobis, et quid tibi est, et quid velis nostram operam,
id. Cist. 1, 1, 59:ut et severitas adhibeatur et contumelia repellatur,
Cic. Off. 1, 38, 137:dimitto (puerum), et ut a magistris ne abducam et quod mater discedit,
id. Q. Fr. 3, 9 fin.:non et legatum argentum est et non est legata numerata pecunia,
id. Top. 13 et saep. More than twice:quo facilius et hujus hominis innocentissimi miserias et illorum audaciam cognoscere possitis et rei publicae calamitatem,
Cic. Rosc. Am. 5 fin.;so three times,
id. Att. 12, 4, 2; id. Q. Fr. 3, 9 fin. et saep.;six times,
Cic. Fam. 13, 25;ten times,
id. de Or. 1, 20, 90.—With a subordinate que or atque:nam et semper me coluit diligentissimeque observavit et a studiis nostris non abhorret,
Cic. Fam. 13, 22;with atque,
id. de Or. 1, 21, 95.—Et... que are sometimes used for et... et (rarely in Cic.;freq. in Liv. and post-Aug. writers): quis est quin intellegat et eos inmemores fuisse, nosque honestate duci?
Cic. Fin. 5, 22, 64; id. Brut. 88, 302:id et singulis universisque semper honori fuisse,
Liv. 4, 2; 5, 46 fin.; 24, 2 fin.; 32, 32 fin.; Tac. Agr. 2 fin.; Suet. Ner. 33 al.—Sometimes the second et subjoins a more weighty assertion; in which case et... et = cum... tum, not only... but also:homo et in aliis causis exercitatus et in hac multum et saepe versatus,
Cic. Quint. 1, 3; id. Fat. 1, 2; id. de Or. 1, 9, 38; id. Off. 2, 11, 38.—Et... neque or neque... et, when one clause is a negative (but et... et non, et non... et, when only one word is negatived):K.ego vero et exspectabo ea quae polliceris neque exigam, nisi tuo commodo,
Cic. Brut. 4 fin.:ego si et Silius is fuerit, quem tu putas nec Drusus facilem se praebuerit, Damasippum velim aggrediare,
id. Att. 12, 33:cui quidem ita sunt Stoici assensi, ut et, quicquid honestum esset, id utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum,
id. Off. 3, 3, 11: pueris nobis Cn. Aufidius praetorius et in senatu sententiam dicebat nec amicis deliberantibus deerat et Graecam scribebat historiam et videbat in litteris, id. Tusc. 5, 38 fin.:quia et consul aberat... nec, etc.,
Liv. 22, 8 et saep.:nec miror et gaudeo,
Cic. Fam. 10, 1 fin.:nam nec in eo jus cognationis servavit, cui ademit regnum, et eum, cui dedit, etc.,
Just. 8, 6 fin.:id et nobis erit perjucundum et tibi non sane devium,
Cic. Att. 2, 4 fin.:locus is melior, quem et non coquit sol et tangit ros,
Varr. R. R. 3, 14.—Rarely neque... et = non quidem... sed: amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit,
Suet. Aug. 66.—Less freq., tum... et, et... tum, in the same sense:omnis ejus oratio tum in virtute laudanda et in hominibus ad virtutis studium cohortandis consumebatur,
Cic. Ac. 1, 4, 16:et in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime in celeritate et continuatione verborum adhaerescens, etc.,
id. Brut. 93, 320. See Hand Turs. II. pp. 467-540. -
14 Fata
fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,I.Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):II.Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,
Cic. Cat. 3, 4, 9:eo fatis quae Veientes scripta haberent,
id. Div. 1, 44, 100:fatis, ominibus oraculisque portendere,
Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,
Verg. A. 5, 703.—Transf.A.In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:B.fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,
Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,
id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,
id. Fat. 17, 39; cf.also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,
id. Top. 15, 59; and:anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,
id. Div. 2, 7, 19:si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,
id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:neque si fatum fuerat, effugisset,
id. Div. 2, 8, 20:ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,
id. ib. 1, 1, 2;quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,
id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,
i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:quasi debita sibi fato dominatione,
Suet. Aug. 19:persuasio, cuncta fato agi,
id. Tib. 69:nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,
Cic. Cat. 3, 8, 19:orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,
Hor. C. 1, 12, 51:quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,
id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:ut caneret fera Nereus Fata,
id. C. 1, 15, 5; so,acerba,
id. Epod. 7, 17:triste,
id. S. 1, 9, 29:caeca,
id. C. 2, 13, 16:plebeium in circo positum est fatum,
the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:fata regunt homines,
id. 9, 32; 12, 63.—With ut:qui hoc fato natus est, ut, etc.,
Cic. Mil. 11, 30:fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,
id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—Esp.1.Of the will or determination of the gods:2.heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,
Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;alterum, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,
Just. 20, 1 fin. —Prov.:fata viam invenient,
Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:b.dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,
Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,
id. ib. 10, 29:quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,
Cic. Cat. 2, 5, 11:exitii ac fati dies,
id. ib. 3, 7, 17:abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,
Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,
Cic. Phil. 3, 14, 35:in illo paene fato rei publicae,
id. Dom. 57, 145.— So,Esp. freq. of death:3.sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,
id. Brut. 96, 328; cf.:nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,
id. Cael. 32, 79; cf.:omen fati,
id. Phil. 9, 4, 6; and:quia nec fato merita nec morte peribat,
Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:perfunctos jam fato = mortuos,
Liv. 9, 1, 6;qui fato sunt functi,
Quint. 3, 7, 10:fato cedere,
Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:fato obiit,
died a natural death, Tac. A. 6, 10:fato fungi,
id. ib. 14, 12 fin.:ille (uxorem) functam fato respondet,
id. ib. 11, 3:si me praeceperit fatum,
Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:jamdudum peccas, si mea fata petis,
Ov. H. 19, 118;Minotauri,
Mel. 2, 7:mea fata,
my ashes, Prop. 1, 17, 11:sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,
Quint. 12, 17, 7:si me fata intercepissent,
id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:cum fato jacentis,
Mel. 2, 2.—Concr., one who brings calamity, a plague:duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,
Cic. Sest. 43, 93. -
15 fatum
fātum, i ( masc. fatus malus meus, Petr. 42, 77), n. [for II. A.], that which is said, an utterance. —Hence,I.Prop., a prophetic declaration, oracle, prediction (rare but class.): neque me Apollo fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.):II.Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc.,
Cic. Cat. 3, 4, 9:eo fatis quae Veientes scripta haberent,
id. Div. 1, 44, 100:fatis, ominibus oraculisque portendere,
Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.:Siculisne resideret arvis Oblitus factorum,
Verg. A. 5, 703.—Transf.A.In gen., that which is ordained, desting, fate; the heimarmenê or moira of the Greeks (syn.:B.fortuna, fors, sors, casus): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse verum futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt,
Cic. Fat. 9, 20 sq.; hence the philosophic use of the word to denote the eternal, immutable law of nature: fieri omnia fato, ratio cogit fateri. Fatum autem id appello, quod Graeci heimarmenên, id est ordinem seriemque causarum, cum causa causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.:cum vos fato fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit, id esse fatum,
id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis afferret;in qua sententia Democritus, Heraclitus, Empedocles, Aristoteles fuit: altera eorum, quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii,
id. Fat. 17, 39; cf.also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium fatum a Stoicis nectitur,
id. Top. 15, 59; and:anile sane et plenum superstitionis fati nomen ipsum,
id. Div. 2, 7, 19:si Daphitae fatum fuit ex equo cadere,
id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.:neque si fatum fuerat, effugisset,
id. Div. 2, 8, 20:ut praedici posset, quid cuique eventurum et quo quisque fato natus esset,
id. ib. 1, 1, 2;quonam meo fato fieri dicam, ut, etc.,
id. Phil. 2, 1, 1: qua quidem in re singulari sum fato, I experience a remarkable fate, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1:si quid mihi humanitus accidisset multa autem impendere videntur praeter naturam etiam praeterque fatum,
i. e. beyond the natural and appointed course of events, id. Phil. 1, 4, 10:quasi debita sibi fato dominatione,
Suet. Aug. 19:persuasio, cuncta fato agi,
id. Tib. 69:nisi dii immortales omni ratione placati suo numine prope fata ipsa flexissent,
Cic. Cat. 3, 8, 19:orte Saturno, tibi cura magni Caesaris fatis data,
Hor. C. 1, 12, 51:quo (Caesare) nihil majus meliusve terris Fata donavere bonique divi,
id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28:ut caneret fera Nereus Fata,
id. C. 1, 15, 5; so,acerba,
id. Epod. 7, 17:triste,
id. S. 1, 9, 29:caeca,
id. C. 2, 13, 16:plebeium in circo positum est fatum,
the fate of the vulgar, Juv. 6, 588:fata regunt homines,
id. 9, 32; 12, 63.—With ut:qui hoc fato natus est, ut, etc.,
Cic. Mil. 11, 30:fuit hoc sive meum sive rei publicae fatum, ut, etc.,
id. Balb. 26, 58.—With ne: eo [p. 730] fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—Esp.1.Of the will or determination of the gods:2.heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum,
Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of that which determines the fate of a person or thing: Ilio tria fuisse audivi fata, quae illi forent exitio: signum ex arce si perisset;alterum, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so,Herculis sagittae, quae fatum Trojae fuere,
Just. 20, 1 fin. —Prov.:fata viam invenient,
Verg. A. 3, 395; 10, 113.— Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—a.. Bad fortune, ill fate, calamity, mishap:b.dictum facete et contumeliose in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules,
Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.);and, alluding to this verse: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra familia, sed opera sua consulem factum,
id. ib. 10, 29:quibus ego confido impendere fatum aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae... debitas instare,
Cic. Cat. 2, 5, 11:exitii ac fati dies,
id. ib. 3, 7, 17:abditi in tabernaculis aut suum fatum querebantur aut, etc.,
Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1:quod si jam (quod dii omen avertant) fatum extremum rei publicae venit,
Cic. Phil. 3, 14, 35:in illo paene fato rei publicae,
id. Dom. 57, 145.— So,Esp. freq. of death:3.sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra publico,
id. Brut. 96, 328; cf.:nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,
id. Cael. 32, 79; cf.:omen fati,
id. Phil. 9, 4, 6; and:quia nec fato merita nec morte peribat,
Verg. A. 4, 696: ferro, non fato moerus Argivum (i. e. Achilles) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.:perfunctos jam fato = mortuos,
Liv. 9, 1, 6;qui fato sunt functi,
Quint. 3, 7, 10:fato cedere,
Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. Pan. 11, 3; for which: concedere in fatum, Modestin. Dig. 34, 3, 20:fato obiit,
died a natural death, Tac. A. 6, 10:fato fungi,
id. ib. 14, 12 fin.:ille (uxorem) functam fato respondet,
id. ib. 11, 3:si me praeceperit fatum,
Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this sense sometimes in the plur.:jamdudum peccas, si mea fata petis,
Ov. H. 19, 118;Minotauri,
Mel. 2, 7:mea fata,
my ashes, Prop. 1, 17, 11:sentiet vivus eam, quae post fata praestari magis solet, venerationem,
Quint. 12, 17, 7:si me fata intercepissent,
id. 6 praef. 1; cf.: (mater) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the dead:cum fato jacentis,
Mel. 2, 2.—Concr., one who brings calamity, a plague:duo illa rei publicae paene fata, Gabinium et Pisonem,
Cic. Sest. 43, 93. -
16 imbellis
imbellis ( inb-), e, adj. [id.], unwarlike, unfit for war; peaceful, fond of peace (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.: imbecillis, debilis).I.Of living beings:II.ut imbelles timidique videamur,
Cic. Off. 1, 24, 83:ignavi et imbelles,
Liv. 26, 2, 11:timidi et imbelles,
Quint. 12, 5, 2: ipse acer, bellicosus;at is, quem petebat, quietus, imbellis, placido ingenio, etc.,
Sall. J. 20, 2:strenui et imbelles inulti obtruncari,
id. ib. 67, 2:pro viro forti contra imbellem,
Quint. 3, 7, 19: turba (i. e. non-combatants, women and children), Liv. 32, 13, 14; cf.:feminae puerique et alia imbellis turba,
id. 38, 21, 14:imbellis et pastoralis manus,
Vell. 1, 8, 5:caesorum major numerus et imbellior,
Tac. H. 4, 33:juventa,
Hor. C. 3, 2, 15:cervi,
Verg. G. 3, 265; cf.columba,
Hor. C. 4, 4, 31:dei,
i. e. Venus and Amor, Ov. Am. 1, 10, 20:maxime Caesar, qui nunc victor... Inbellem avertis Romanis arcibus Indum,
i. e. deprived of warlike spirit by defeat, Verg. G. 2, 172.—Of inanim. and abstr. things: itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes, Cic. Lael. 13, 47:sic fatus senior, telumque imbelle sine ictu Conjecit,
weak, powerless, Verg. A. 2, 544; cf.lacerti,
Ov. M. 13, 109:Tarentum,
peaceful, Hor. Ep. 1, 7, 45:Asia,
Liv. 9, 19, 10:nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse atque imbellem,
id. 21, 16, 3:cithara,
Hor. C. 1, 15, 15; cf.lyra,
id. ib. 1, 6, 10:plectrum,
Ov. M. 5, 114:carmen,
Stat. Th. 10, 874:oliva,
Val. Fl. 5, 362:fretum,
calm, tranquil, Stat. S. 3, 5, 84; cf. id. Th. 3, 255. —Of time:tamen ne prorsus inbellem agerent annum,
Liv. 10, 1, 4 (cf.:ferme bellis otium fuit, § 1): triennium,
id. 4, 20, 9:permultos annos imbelles agere,
id. 9, 45, 10. -
17 inbellis
imbellis ( inb-), e, adj. [id.], unwarlike, unfit for war; peaceful, fond of peace (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.: imbecillis, debilis).I.Of living beings:II.ut imbelles timidique videamur,
Cic. Off. 1, 24, 83:ignavi et imbelles,
Liv. 26, 2, 11:timidi et imbelles,
Quint. 12, 5, 2: ipse acer, bellicosus;at is, quem petebat, quietus, imbellis, placido ingenio, etc.,
Sall. J. 20, 2:strenui et imbelles inulti obtruncari,
id. ib. 67, 2:pro viro forti contra imbellem,
Quint. 3, 7, 19: turba (i. e. non-combatants, women and children), Liv. 32, 13, 14; cf.:feminae puerique et alia imbellis turba,
id. 38, 21, 14:imbellis et pastoralis manus,
Vell. 1, 8, 5:caesorum major numerus et imbellior,
Tac. H. 4, 33:juventa,
Hor. C. 3, 2, 15:cervi,
Verg. G. 3, 265; cf.columba,
Hor. C. 4, 4, 31:dei,
i. e. Venus and Amor, Ov. Am. 1, 10, 20:maxime Caesar, qui nunc victor... Inbellem avertis Romanis arcibus Indum,
i. e. deprived of warlike spirit by defeat, Verg. G. 2, 172.—Of inanim. and abstr. things: itaque videas rebus injustis justos maxime dolere, imbellibus fortes, Cic. Lael. 13, 47:sic fatus senior, telumque imbelle sine ictu Conjecit,
weak, powerless, Verg. A. 2, 544; cf.lacerti,
Ov. M. 13, 109:Tarentum,
peaceful, Hor. Ep. 1, 7, 45:Asia,
Liv. 9, 19, 10:nec rem Romanam tam desidem umquam fuisse atque imbellem,
id. 21, 16, 3:cithara,
Hor. C. 1, 15, 15; cf.lyra,
id. ib. 1, 6, 10:plectrum,
Ov. M. 5, 114:carmen,
Stat. Th. 10, 874:oliva,
Val. Fl. 5, 362:fretum,
calm, tranquil, Stat. S. 3, 5, 84; cf. id. Th. 3, 255. —Of time:tamen ne prorsus inbellem agerent annum,
Liv. 10, 1, 4 (cf.:ferme bellis otium fuit, § 1): triennium,
id. 4, 20, 9:permultos annos imbelles agere,
id. 9, 45, 10. -
18 interfor
inter-for, fātus sum, 1, v. dep. n. and a. (interfari, interfatur, interfatus are the forms in common use), to speak between, to interrupt in speaking (syn. interpello):priusquam ille postulatum perageret, interfatur Appius,
Liv. 3, 47:orsum eum dicere, Phaeneas interfatus,
interrupted, id. 32, 34:Venus sic interfata est,
Verg. A. 1, 386:quem interfari nefas est,
Plin. Ep. 1, 23, 2. -
19 praefanda
prae-for, fātus, 1 (old imper. praefato, Cato, R. R. 134. 1:I.praefamino,
id. ib. 141, 2; cf. Müll. ad Fest. p. 87, 10), v. dep. n. and a.In gen., to say or utter beforehand, to premise, preface:II.in parte operis mei licet mihi praefari, quod, etc.,
Liv. 21, 1, 1; Col. 10, praef. 5; 12, 50, 7; Cels. 3, 1: praefatus, de summā se republicā acturum, having first announced by edict that, etc., Suet. Caes. 28:quae de deorum naturā praefati sumus, etc.,
Cic. Univ. 10 fin.:cum praefatus fuero, quae, etc.,
Col. 1 prooem. fin.; Gell. 9, 15, 4:sibi Asiam sufficere praefatus,
Just. 11, 5, 5:arcana se et silenda afferre praefatus,
Curt. 6, 7, 3:is cum praefatus esset, scire, etc.,
id. 7, 4, 9; Liv. 43, 7, 7.—Esp.A.In a relig. sense, to utter a preliminary prayer, to address in prayer beforehand:B.majores nostri omnibus rebus agendis Quod bonum, faustum, felix fortunatumque esset, praefabantur,
Cic. Div. 1, 45, 102:pontifice maximo praefante carmen,
Liv. 5, 41, 3: decemviri carminibus (abl.) praefarentur, should say beforehand ( = praeirent), id. 22, 1, 16 (v. Weissenb. ad h. l.): priusquam hasce fruges condantur... ture, vino Jano, Jovi, Junoni praefato, offering wine and incense, say a prayer to Janus, etc., Cato, R. R. 134, 1.—With the obj.-acc. of the deity:Janum Jovemque vino praefamino,
id. ib. 141, 2:divos,
Verg. A. 11, 301.—Si dicimus, Ille patrem strangulavit, honorem non praefamur:C.sin de Aureliā aliquid aut Lolliā, honos praefandus est,
we do not preface it by saying, with permission, with respect be it spoken, Cic. Fam. 9, 22, 4:veniam,
to ask leave before speaking, App. M. 1 init.; id. Flor. init. —To name or cite beforehand: Aristoteles, quem in iis magnā secuturus ex parte praefandum reor, to mention or name as an authority in advance, Plin. 8, 16, 17, § 43.—III. A.praefātus, a, um, in pass. signif., mentioned or stated before (post-class.):B.condemnatus ex praefatis causis,
Dig. 20, 4, 12:jura,
ib. 10, 3, 19: sic etiam nostro praefatus habebere libro, named at the beginning, Aus. praef. 2 fin.:sine honoribus praefatis appellare aliquid,
without saying, By your leave, Arn. 5, 176:vir praefatā reverentiā nominandus,
Vop. Aur. 1.—Hence, subst.: praefātum, i, n., for praefatio, a preface:praefato opus est,
Symm. Ep. 6, 3.—praefandus, a, um, P. a., for which must be asked permission or indulgence; that requires apology:praefandi umoris e corpore effluvium,
Plin. 7, 51, 52, § 171.—Hence, subst.: praefanda, ōrum, n., foul expressions:in praefanda videmur incidere,
Quint. 8, 3, 45. -
20 praefor
prae-for, fātus, 1 (old imper. praefato, Cato, R. R. 134. 1:I.praefamino,
id. ib. 141, 2; cf. Müll. ad Fest. p. 87, 10), v. dep. n. and a.In gen., to say or utter beforehand, to premise, preface:II.in parte operis mei licet mihi praefari, quod, etc.,
Liv. 21, 1, 1; Col. 10, praef. 5; 12, 50, 7; Cels. 3, 1: praefatus, de summā se republicā acturum, having first announced by edict that, etc., Suet. Caes. 28:quae de deorum naturā praefati sumus, etc.,
Cic. Univ. 10 fin.:cum praefatus fuero, quae, etc.,
Col. 1 prooem. fin.; Gell. 9, 15, 4:sibi Asiam sufficere praefatus,
Just. 11, 5, 5:arcana se et silenda afferre praefatus,
Curt. 6, 7, 3:is cum praefatus esset, scire, etc.,
id. 7, 4, 9; Liv. 43, 7, 7.—Esp.A.In a relig. sense, to utter a preliminary prayer, to address in prayer beforehand:B.majores nostri omnibus rebus agendis Quod bonum, faustum, felix fortunatumque esset, praefabantur,
Cic. Div. 1, 45, 102:pontifice maximo praefante carmen,
Liv. 5, 41, 3: decemviri carminibus (abl.) praefarentur, should say beforehand ( = praeirent), id. 22, 1, 16 (v. Weissenb. ad h. l.): priusquam hasce fruges condantur... ture, vino Jano, Jovi, Junoni praefato, offering wine and incense, say a prayer to Janus, etc., Cato, R. R. 134, 1.—With the obj.-acc. of the deity:Janum Jovemque vino praefamino,
id. ib. 141, 2:divos,
Verg. A. 11, 301.—Si dicimus, Ille patrem strangulavit, honorem non praefamur:C.sin de Aureliā aliquid aut Lolliā, honos praefandus est,
we do not preface it by saying, with permission, with respect be it spoken, Cic. Fam. 9, 22, 4:veniam,
to ask leave before speaking, App. M. 1 init.; id. Flor. init. —To name or cite beforehand: Aristoteles, quem in iis magnā secuturus ex parte praefandum reor, to mention or name as an authority in advance, Plin. 8, 16, 17, § 43.—III. A.praefātus, a, um, in pass. signif., mentioned or stated before (post-class.):B.condemnatus ex praefatis causis,
Dig. 20, 4, 12:jura,
ib. 10, 3, 19: sic etiam nostro praefatus habebere libro, named at the beginning, Aus. praef. 2 fin.:sine honoribus praefatis appellare aliquid,
without saying, By your leave, Arn. 5, 176:vir praefatā reverentiā nominandus,
Vop. Aur. 1.—Hence, subst.: praefātum, i, n., for praefatio, a preface:praefato opus est,
Symm. Ep. 6, 3.—praefandus, a, um, P. a., for which must be asked permission or indulgence; that requires apology:praefandi umoris e corpore effluvium,
Plin. 7, 51, 52, § 171.—Hence, subst.: praefanda, ōrum, n., foul expressions:in praefanda videmur incidere,
Quint. 8, 3, 45.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Fatus — Fatus, s. Fatum … Meyers Großes Konversations-Lexikon
FATUS — factus … Abbreviations in Latin Inscriptions
Edward Umar Fatu — Eddie Umar Fatu Daten Ringname(n) Umaga Jamal Ekmo O.G. Ekmo Osu Fatu Ekmo Fatu Namenszusätze … Deutsch Wikipedia
Mittellatein — Seite mit mittellateinischem Text aus den Carmina Cantabrigiensia (Cambridge University Library, Gg. 5. 35), 11. Jhd. Unter dem Begriff Mittellatein werden die vielfältigen Formen der lateinischen Sprache des europäischen Mittelalters (etwa… … Deutsch Wikipedia
Mittellateinisch — Seite mit mittellateinischem Text aus den Carmina Cantabrigiensia (Cambridge University Library, Gg. 5. 35), 11. Jhd. Unter dem Begriff Mittellatein werden die vielfältigen Formen der lateinische Sprache des europäischen Mittelalters (etwa 6. bis … Deutsch Wikipedia
Mittellateinische Sprache — Seite mit mittellateinischem Text aus den Carmina Cantabrigiensia (Cambridge University Library, Gg. 5. 35), 11. Jhd. Unter dem Begriff Mittellatein werden die vielfältigen Formen der lateinische Sprache des europäischen Mittelalters (etwa 6. bis … Deutsch Wikipedia
«Новая хронология» Фоменко — «Новая хронология» неакадемическая теория, утверждающая, что общепризнанная хронология исторических событий в целом неверна, и предлагающая свой вариант хронологии и вообще истории человечества. Согласно утверждениям её авторов, основана на… … Википедия
Бушков, Александр — Александр Бушков Дата рождения: 5 апреля 1956 Место рождения: Минусинск, Красноярский край, Россия Гражданство: Россия Род деятельности: писатель Годы творчес … Википедия
Бушков А. — Александр Бушков Дата рождения: 5 апреля 1956 Место рождения: Минусинск, Красноярский край, Россия Гражданство: Россия Род деятельности: писатель Годы творчес … Википедия
Бушков А. А. — Александр Бушков Дата рождения: 5 апреля 1956 Место рождения: Минусинск, Красноярский край, Россия Гражданство: Россия Род деятельности: писатель Годы творчес … Википедия
Бушков Александр — Александр Бушков Дата рождения: 5 апреля 1956 Место рождения: Минусинск, Красноярский край, Россия Гражданство: Россия Род деятельности: писатель Годы творчес … Википедия
