Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

excellens

  • 1 excellēns

        excellēns entis, adj. with comp. and sup.    [P. of excello], towering, prominent, distinguished, superior, surpassing, excellent: animus ac virtus: vir virtute: inter tot unus: studium, Cs.: cycnus, of surpassing beauty, V.: nihil illo excellentius in vitiis, N.: excellentissima virtus, Cs.
    * * *
    excellentis (gen.), excellentior -or -us, excellentissimus -a -um ADJ
    distinguished, excellent

    Latin-English dictionary > excellēns

  • 2 excellens

    excellens, Part. and P. a., from excello.

    Lewis & Short latin dictionary > excellens

  • 3 Campylopterus excellens

    ENG long-tailed sabrewing

    Animal Names Latin to English > Campylopterus excellens

  • 4 excello

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > excello

  • 5 excellonter

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > excellonter

  • 6 excelsi

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > excelsi

  • 7 excelsum

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > excelsum

  • 8 Excelsus

    ex-cello, cellŭi, celsum, 3 (also acc. to the 2d conj., praes. indic. excellet, Aem. Mac. ap. Diom. p. 371 P., and subj. excelleat, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 838 and 896 P.), v. a. and n. [cello].
    I.
    Act., to raise up, elevate; only:

    recellere reclinare, et excellere in altum extollere,

    Fest. p. 274, 31; and Paul. ib. 275, 11 Müll.; cf. the P. a. excelsus, below.—
    II.
    Neut., to rise, elevate itself (cf.: antecello, praesto, antecedo, emineo, floreo, vigeo).
    A.
    Lit., only in the P. a. excellens, q. v. A.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to exult, be elated: animus excellit rebus secundis, Cato ap. Gell. 7, 3, 14; 13, 24, 14.—Far more freq. (but not in Plaut. and Ter.; and in the verb. finit. not in Aug. poets),
    2.
    In partic., to be eminent, to distinguish one's self for any quality above others; to surpass, excel, in a good or (less freq.) in a bad sense:

    ut is, qui dignitate principibus excellit facilitate infimis par esse videatur,

    Cic. de Imp. Pomp. 14, 41:

    ut inter quos posset excellere, cum iis, etc.,

    Cic. Inv. 1, 2 fin.:

    inter omnes,

    id. Or. 2, 6:

    super ceteros,

    Liv. 28, 43:

    ante ceteros,

    App. Flor. 16.—With dat.:

    qui longe ceteris excellere pictoribus existimabatur,

    Cic. Inv. 2, 1, 1:

    quae una ceteris excellebat,

    id. Tusc. 2, 18, 43; id. Fin. 3, 2, 8; id. de Or. 2, 54, 216; id. de Imp. Pomp. 13, 39 al.:

    ceteris,

    Quint. 2, 20, 9.—With abl.:

    bonā famā,

    Lucr. 6, 13:

    ingenio scientiāque,

    Cic. Ac. 2, 2, 4:

    animi magnitudine,

    id. Off. 1, 18 fin.:

    actione,

    id. Brut. 59, 215:

    hoc genere virtutis,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    dignitate,

    Caes. B. G. 6, 13, 9:

    altitudine,

    Plin. 16, 6, 18, § 24:

    candore,

    id. 37, 6, 23, § 88 et saep.—With in and abl.:

    in arte,

    Cic. Rep. 1, 13:

    in aliqua arte et facultate,

    id. de Or. 1, 50, 217:

    in alia parte orationis,

    id. Brut. 59, 215:

    maxime in amicitiis expetendis colendisque,

    id. Lael. 9, 30; id. de Or. 2, 54, 217 et saep.— Absol.:

    excellit atque eminet vis, potestas nomenque regium,

    Cic. Rep. 2, 28; 2, 23; 1, 22; id. Div. 1, 19, 38; 1, 41, 91; id. Fam. 4, 3 fin.; Tac. Or. 32 (with eminere) et saep. —In a bad sense:

    vitiis,

    Cic. Leg. 1, 19, 51:

    cum haec (flagitia), quae excellunt, me nosse videas,

    id. Pis. 38 fin. —Hence,
    1.
    excellens, entis, P. a., rising, overtopping.
    A.
    Lit., high, lofty (very rare;

    not in Cic.): oppida excellentibus locis constituta, Auct. B. Hisp. 8, 4: corpore excellens,

    Vell. 2, 107.—Far more freq. and class.,
    B.
    Trop., distinguishing himself, distinguished, superior, surpassing, excellent:

    deos rerum omnium praestantia excellentes,

    Cic. Div. 2, 63:

    Brutus noster excellens omni genere laudis,

    id. Ac. 1, 3 fin.;

    for which also: in omni genere,

    id. Tusc. 1, 1, 2; id. de Or. 2, 54, 220:

    cujus excellens in re militari gloria,

    id. Rep. 2, 17:

    Galba fuit inter tot aequales unus excellens,

    id. Brut. 97, 333:

    natura excellens atque praestans,

    id. N. D. 1, 20 fin.:

    scientia excellens atque singularis,

    id. Fam. 4, 3 fin.:

    vir excellenti providentia,

    id. Rep. 2, 3;

    for which: excellente ingenii magnitudine,

    id. Off. 1, 33 (al. excellenti and excellentis, v. Orell. ad h. l.):

    studium,

    Caes. B. C. 3, 34 fin.:

    pulchritudo muliebris formae,

    Cic. Inv. 2, 1, 1: cygnus, * Verg. A. 12, 250 et saep.— Subst.: excellentia, ōrum, n., exceptional instances: nec excellentia, sed quotidiana tractabo, Aus. Grat. Act. § 62.— Comp.:

    ova excellentiora,

    Plin. 29, 3, 11, § 50:

    nihil illo (sc. Alcibiade) fuisse excellentius, vel in vitiis, vel in virtutibus,

    Nep. Alcib. 1.— Sup.:

    excellentissima virtus,

    Caes. B. C. 3, 99, 2; Sen. Vit. Beat. 14:

    cultus,

    Suet. Ner. 20:

    triumphus,

    id. Caes. 37:

    aurum,

    Plin. 37, 4, 15, § 56 et saep.— Adv.: excellon-ter, excellently, Cic. Off. 1, 18, 61; Nep. Att. 1, 3.— Comp., Cic. Sest. 45.— Sup.:

    excellentissime,

    Aug. Civ. D. 17, 8.—
    2.
    ex-celsus, a, um, P. a., elevated, lofty, high (freq. and class.; cf.: celsus, editus, altus, sublimis, procerus, arduus).
    A.
    Lit.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 80, 2; cf.: vertex montis, * Verg. A. 5, 35:

    locus,

    Cic. Rep. 6, 11:

    porticus,

    id. Att. 4, 16, 14:

    basis (statuae),

    id. Verr. 2, 4, 34; cf.

    signum,

    id. ib.:

    statura,

    Suet. Caes. 45:

    aves (Ibes),

    Cic. N. D. 1, 36, 101:

    altitudo vineae,

    Plin. 17, 22, 35, § 184 et saep.— Comp.:

    in excelsiore loco,

    Cic. Rep. 2, 31:

    cornu (bovis),

    Caes. B. G. 6, 26, 1; cf.:

    crura chamaeleonis,

    Plin. 8, 33, 51, § 120.— Sup.:

    mons,

    Caes. B. C. 1, 70, 4; cf.

    locus,

    Hirt. B. G. 8, 33 fin.:

    rupes,

    Plin. 10, 6, 7, § 19:

    aegilops,

    id. 16, 6, 8, § 22; 11, 37, 49, § 135.—
    b.
    Subst.
    1.
    excelsum, i, n., a height:

    simulacrum Jovis in excelso collocare,

    Cic. Cat. 3, 8, 20; id. Att. 6, 1, 17:

    Phoebus ab excelso, quantum patet, aspicit aequor,

    Ov. H. 15, 165; so,

    ab excelso,

    id. F. 2, 369:

    prohibebit in excelsum emicare (vitem),

    Plin. 17, 22, 35, § 184.—
    2.
    Ex-celsus, i, m., the Highest, the Most High, i. e. God (eccl. Lat.), Vulg. Psa. 72, 11 al.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., high, lofty, distinguished, excellent, noble:

    te natura excelsum quendam videlicet et altum et humana despicientem genuit,

    Cic. Tusc. 2, 4, 11; cf.:

    magnus homo et excelsus,

    id. Mur. 29:

    animus excelsus magnificusque,

    id. Off. 1, 23; cf. id. Opt. Gen. 4, 12:

    excelso et illustri loco sita est laus tua,

    id. Fam. 2, 5; cf.:

    te in excelsissimo humani generis fastigio positum, Plin. H. N. praef. § 11: species magnae excelsaeque gloriac,

    Tac. Agr. 4 fin. et saep.— Comp.:

    (orator) grandior et quodammodo excelsior,

    Cic. Or. 34; cf. Quint. 12, 10, 23; Plin. Pan. 94, 3:

    quo tua in me humanitas fuerit excelsior quam in te mea,

    Cic. Att. 3, 20 fin.—Sup.:

    excelsissimae victoriae,

    Vell. 2, 96 fin.:

    duces,

    id. 2, 114 fin.—Subst.
    (α).
    , m. plur.: excelsi, ōrum, the lofty; prov.:

    excelsis multo facilius casus nocet,

    Pub. Syr. 162 (Rib.).—
    (β).
    Neut.: excelsum, i, an elevated station or position:

    in excelso aetatem agere,

    i. e. in a high station, Sall. C. 51, 12.—Esp. (eccl. Lat.): in excelsis, in the highest, in ascriptions of praise, Vulg. Psa. 148, 1 al.—
    2.
    Esp., in the later period of the empire, a title of high official dignitaries, e. g. of the praefectus praetorio, etc.— Adv.: excelsē, highly, on high, loftily.
    1.
    Lit.:

    si vitis scandit excelsius,

    Col. 4, 1, 5.—
    2.
    Trop., in an elevated manner, highly:

    ornat excelse,

    Plin. Ep. 2, 3, 3:

    excelsius magnificentiusque et dicet et sentiet,

    Cic. Or. 34, 119:

    excelsissime floruit (Sparta),

    exceedingly, Vell. 1, 6, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > Excelsus

  • 9 ingenium

        ingenium ī, n    [1 in+GEN-], innate quality, nature, temperament, constitution: locorum hominumque ingenia, L.: arvorum, V.: ferae bestiae, praecipitia ingenia sortitae, Cu.—Natural disposition, temper, character, bent, inclination: est ingenio bono, T.: in liberos lene, T.: inverecundum animi: vera loqui etsi meum ingenium non moneret, L.: redire ad ingenium, natural bent, T.: Volscis levatis metu suum rediit ingenium, L.: virile, S.: mitis ingeni iuvenem, L.: temperare suum, temper, L.: eiusdem ingeni est, tradere, etc.—Natural capacity, talents, parts, abilities, genius: quid abest homini? an ingenium?: ingenio abundare: excellens ac singulare: praestantissimum: durum, H.: in promptu habere, S.: celeres ingeni motūs: vigor, O.: docilitas, N.: qui ingenio parum possum: ingeni acuendi causā: ea vestris ingeniis committo: ingenia ad intellegendum aptiora.—A nature, character: ut magistratus mansueto permitteretur ingenio, L.—A genius, man of genius, clever person: excellens: id in magnis ingeniis plerumque contingit: idem ad res diversissimas habilius, L.: Praemia ingeniis posuere, i. e. poets, V.
    * * *
    I
    nature, innate quality; natural disposition/capacity; character; talent
    II
    trick, clever device

    Latin-English dictionary > ingenium

  • 10 ingenium

    ingĕnĭum, ii, n. [in-geno, from gigno], innate or natural quality, nature.
    I.
    In gen. (so mostly poet.; in Sall. and in postAug. prose;

    not in Cic. or Cæs.): pro ingenio ego me liberum esse ratus sum, pro imperio tuo tibi servire aequom censeo,

    Plaut. Trin. 2, 2, 22: ite in frundiferos locos Ingenio arbusta ubi nata sunt, non obsita, by their own nature, Naev. ap. Non. 323, 1 (Trag. Rel. v. 28 Rib.); so,

    loci,

    Sall. H. 3, 18 Dietsch:

    locorum hominumque ingenia,

    Liv. 28, 12, 11; Tac. A. 6, 41; id. H. 1, 51; Flor. 2, 6, 16 al.:

    terrae,

    Liv. 37, 54, 21:

    montis,

    Tac. H. 2, 4; cf.:

    campi suopte ingenio humentes,

    id. ib. 5, 14:

    arvorum,

    Verg. G. 2, 177;

    and, portūs,

    Sil. 14, 283:

    arbores sui cujusque ingenii poma ferunt,

    Col. 3, 1, 2:

    lactis ingenia et proprietates,

    Gell. 12, 1, 14:

    ingenium velox igni, Sev. Aetn. 214: crines ingenio suo flexi,

    naturally, Petr. 126:

    ut magistratus imperio suo vehemens mansueto permitteretur ingenio,

    Liv. 2, 30, 4; cf.:

    cum honesta suopte ingenio peterentur,

    in consequence of its own nature, Tac. A. 3, 26:

    mitis ingenio,

    id. ib. 6, 15:

    cunctator ingenio,

    id. ib. 15, 1:

    ingenio trux,

    id. H. 1, 21.—

    Rarely of beasts: mitior ad feras bestias, praecipitia ingenia sortitas,

    Curt. 8, 1, 35.—
    II.
    In partic., of persons.
    A.
    Natural disposition, temper, mode of thinking, character, bent, inclination:

    feci ego ingenium meum,

    have acted out, Plaut. Merc. 4, 1, 2:

    ita ingenium meumst,

    id. Am. 3, 2, 18:

    ut ingenium est omnium hominum ab labore proclive ad lubidinem,

    Ter. And. 1, 1, 50:

    liberale,

    id. ib. 4, 5, 59:

    pium ac pudicum,

    id. Hec. 1, 2, 77:

    durum atque inexorabile,

    id. Phorm. 3, 2, 12:

    inhumanum,

    id. Eun. 5, 2, 41:

    lene in liberos,

    id. Heaut. 1, 1, 99:

    utinam nunc matrescam ingenio,

    Pac. Con. Rel. v. 139 Rib. (1 Rib., maturescam):

    mobile,

    Plin. Ep. 2, 11, 22:

    cicur et mansuetum,

    Varr. L. L. 7, § 91 Müll.:

    inverecundum animi,

    Cic. Inv. 1, 45, 83: vera loqui etsi meum ingenium non moneret. Liv. 3, 68, 9:

    ingenio suo vivere,

    id. 3, 36, 1: redire ad ingenium, to return to one ' s natural bent, to one ' s old courses, Ter. Ad. 1, 1, 46:

    Volscis levatis metu suum rediit ingenium,

    Liv. 2, 22, 3: quae maxime ad muliebre ingenium efficaces preces sunt, id. 1, 9, 16:

    vanum dictatoris,

    id. 1, 27, 1:

    mitis ingenii juvenem,

    id. 1, 46, 4:

    Turni ferox,

    id. 1, 51, 7:

    temperare suum,

    to control his temper, id. 8, 36, 5:

    horrida,

    Curt. 4, 6, 3:

    molliora,

    id. 5, 6, 18:

    humana,

    id. 5, 10, 13:

    felix,

    Sen. Ep. 95, 36:

    rapax,

    id. ad Helv. 17, 4:

    atrox,

    Tac. A. 4, 50:

    procax,

    id. H. 3, 32: ingenium ingeni, in Plautus, signifies peculiarity of disposition, Stich. 1, 2, 69.—
    2.
    Concr. collect.:

    tanto corruptius iter immixtis histrionibus et spadonum gregibus et cetero Neronianae aulae ingenio,

    the people who gave character to the court, Tac. H. 2, 71.—
    B.
    With respect to intelligence.
    1.
    Natural capacity, talents, parts, abilities, genius:

    docilitas, memoria, quae fere appellantur uno ingenii nomine,

    Cic. Fin. 5, 13, 36:

    ingenium ad fingendum,

    id. Font. 14, 30:

    excellens ac singulare,

    id. de Or. 2, 74, 298:

    vir acerrimo ingenio,

    id. Or. 5, 18:

    cujus tanta vis ingenii est, ut, etc.,

    id. de Or. 2, 74, 299:

    tardum,

    id. ib. 2, 27, 117:

    acutum aut retusum,

    id. de Div. 1, 36, 72:

    eximium,

    id. Tusc. 5, 24, 68:

    praestantissimum,

    id. Fin. 2, 16, 51:

    magnum,

    id. Ac. 2, 1, 1:

    illustre,

    id. Cael. 1, 1:

    oratorium,

    Tac. Dial. 10:

    pulcherrimum et maximum,

    Plin. Ep. 8, 12, 4:

    hebetatum, fractum, contusum,

    id. ib. 8, 14, 9:

    celeres ingenii motus,

    Cic. de Or. 1, 25, 113:

    ingenii acies,

    id. ib. 3, 5, 20:

    ingenii lumen,

    id. Brut. 15, 59:

    ingenii vis,

    id. Phil. 5, 18, 49:

    ingenii vena,

    Hor. C. 2, 18, 9:

    ingenii vigor,

    Ov. M. 8, 254:

    ingenii celeritas,

    Nep. Eum. 1:

    ingenii docilitas,

    id. Att. 1:

    ingenio abundare,

    Cic. Fam. 4, 8, 1:

    ingenio valere,

    Quint. 1, 8, 8:

    ingenio divino esse,

    Cic. Ac. 2, 36, 117:

    ingenio hebeti esse,

    id. Phil. 10, 8, 17:

    in eo ingenium ejus elucere videbatis,

    id. Cael. 19, 45:

    colere et imbuere ingenium artibus,

    Plaut. Trin. 2, 2, 16:

    acuere,

    Quint. 1, 4, 7:

    alere,

    id. 1, 8, 8:

    exercere multiplici variāque materiā,

    id. 2, 4, 20:

    versabatur in hoc nostro studio cum ingenio,

    with cleverness, Cic. Fam. 13, 10, 2; so,

    cum ingenio,

    Dig. 1, 16, 9:

    ingenii memoria immortalis est,

    Sen. Polyb. 18, 2.— Plur.:

    acutiora ingenia et ad intellegendum aptiora eorum, qui, etc.,

    Cic. N. D. 2, 16, 42:

    aliae (partes agrorum) quae acuta ingenia gignant, aliae quae retusa,

    intellects, id. Div. 1, 36, 79 fin.
    2.
    Transf.
    a.
    A genius, i. e. a man of genius, a clever, ingenious person:

    excepi voluntatem tam excellens ingenium fuisse in civitate,

    Cic. Brut. 40, 147; id. Rep. 2, 1, 2; Liv. 41, 4, 3:

    nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae fuit,

    Sen. Tranq. An. 17, 10. — Plur.:

    ut saepe summa ingenia in occulto latent,

    Plaut. Capt. 1, 2, 62:

    decora,

    Tac. A. 1, 1:

    magna,

    id. H. 1, 1:

    nostra (i. e. oratores,

    id. Dial. 1; id. Agr. 2; Sen. Ep. 2, 1; id. ad Polyb. 27, 1:

    candidissimus omnium magnorum ingeniorum aestimator Livius,

    id. Suas. 6, 22:

    ingenia et artes vel maxime fovit,

    Suet. Vesp. 18; id. Aug. 89:

    id in magnis animis ingeniisque plerumque contingit,

    Cic. Off. 1, 22, 74.—
    b.
    Of things, an invention, a clever thought:

    exquisita ingenia cenarum,

    Plin. Pan. 49, 7; cf. Tac. H. 3, 28:

    noctium suarum ingenia (= flagitiosae libidinis inventiones),

    voluptuous inventions, id. A. 16, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > ingenium

  • 11 doctrīna

        doctrīna ae, f    [DIC-], teaching, instruction, learning: puerilis: sumere doctrinam quandam iuventuti, a lesson: Virtutem doctrina paret, H. — Science, erudition, learning: animos doctrinā excolere: studiis doctrinae dediti: doctrinā excellens: auctor doctrinae eius, L.: malae doctrinae: id fecit doctrinā, N.
    * * *
    education; learning; science; teaching; instruction; principle; doctrine

    Latin-English dictionary > doctrīna

  • 12 excellenter

        excellenter adv. with comp.    [excellens], excellently, exceptionally well: quae gesta sunt: pronuntiare, N.: se excellentius gerere.
    * * *

    Latin-English dictionary > excellenter

  • 13 excellentia

        excellentia ae, f    [excellens], superiority, excellence: animi.— Plur: (in amicitiā).
    * * *
    excellence, superiority; merit

    Latin-English dictionary > excellentia

  • 14 hīc or hic

        hīc or hic f haec, n hōc or hoc (old, hōce, T.), gen. hūius (old, hūiusce, T., C.), plur. hī (hīsce, T.), f hae (old, haec, T., V.), n    haec, gen. hōrum (hōrunc, T.—With the enclitic ne, usu. hicine; i. e. * hice-ne), pron dem.—Of that which is at hand; in space, this... here, this: hae fores, T.: hic locus: Quincti huius frater, of my client: hic paries, H.: quis homo hic est? H.—As subst: quid hic faciet, T.: pro his dicere: huius non faciam, sha'n't care that, T.—In time, this, the present, the current, the actual: hic dies, T.: tertium iam hunc annum regnans, Cs.: ad hoc tempus, till now, S.: hae quae me premunt aerumnae, S.: Hic tertius December, H.: hi ignavissumi homines, of the present day, S.—As subst: haec vituperare, the present time: si hoc non fuga est, what we are doing, L.—Of that which has just been described or named, this: quae haec est fabula? T.: hoc negotium, S.: his de causis: haec edicta: haec quae scripsi, S.: hoc timore adductus (i. e. huius rei timore), Cs.—As subst: hoc agam, will make it my business, T.: id egit Sestius, did so: pluris Hoc mihi eris, so much, H.: Nil me paeniteat huius patris, such, H.: laudabit haec Illius formam, tu huius contra, of the latter, T.: in his undis iactari: Occupat hic collem, cumbā sedet alter, O.— Of the principal subject of thought: tibi nuptiae haec sunt Cordi, T.: quidquid huius feci, have done in this affair, T.—In antithesis, of the principal, though not last-named subject, the former, the one: et mittentibus et missis laeta, nam et illis.. et hi (i. e. mittentes), L.: Mullum... lupos... illis (lupis)... his (mullis), H.—Of that which is about to be described or named, this, the following, the one: hoc quod sum dicturus: si haec condicio consulatūs data est, ut, etc.: documenta haec habeo, quod, etc., S.: Regibus hic mos est, ubi, etc., H.: his verbis epistulam misisse, N.—As subst: haec facere, ut habeas, etc., T.: Quanto melius hic qui, etc., H.: hoc modo locutum, S.: hoc facilius, quod, etc., Cs.—In antithesis: orator, non ille volgaris, sed hic excellens, etc.; cf. laudatur ab his, culpatur ab illis, some... others, H.: Hic atque ille, one and another, H.: hic... hic, one... another, H.: Carmina compono, hic elegos, another, H.—Esp., this man, myself: Hunc hominem tradere, H.: hoc latus (i. e. meum), H. —With gen: mi hoc negoti dedere, ut, etc. (i. e. hoc negotium), T.: capit hoc consili: hoc tamen boni est, so much of good: hoc commodi est, quod, etc., there is this comfort.—With impers verb: Luciscit hoc iam, lo! how it grows light! T.—In the phrase, hoc est, that is, that is to say, namely, I mean: id Fannius societati, hoc est Roscio, debebat: ad nobilitatem, hoc est, ad suos transisse. —In the phrase, hoc erat, quod...? was it for this that...?: Hoc erat quod me per tela Eripis, ut? etc., V.

    Latin-English dictionary > hīc or hic

  • 15 scientia

        scientia ae, f    [sciens], a knowing, knowledge, intelligence, science: nullam rem quae huius viri scientiam fugere possit: nullo modo poterit oratio mea satis facere vestrae scientiae, i. e. to express as much as you already know: ignoratio futurorum malorum utilior est quam scientia: in legibus interpretandis: cuius scientiam de omnibus constat fuisse.—Of a particular branch of knowledge, knowledge, skill, expertness, art: ea scientia, quae sit multis profutura: ingenio scientiāque excellere: vestram scientiam implorarem: scientia atque usus militum, Cs.: tua scientia excellens... nostra, i. e. jurisprudence... oratory: Iam efficaci do manūs scientiae, H.: tot artes tantae scientiae, requiring so great knowledge: physica ipsa et mathematica scientiae sunt eorum, qui, etc.: nauticarum rerum, Cs.: astrologiae: dialecticorum: iuris: linguae Gallicae, Cs.: colendorum deorum. — Theory: ars, cum eā non utare, scientiā tamen ipsā teneri potest: te scientiā augere.
    * * *
    knowledge, science; skill

    Latin-English dictionary > scientia

  • 16 vīs

        vīs (gen. vīs, late), —, acc. vim, abl. vī, f plur. vīrēs, ium    [cf. ἴσ], strength, force, vigor, power, energy, virtue: celeritas et vis equorum: plus vis habeat quam sanguinis, Ta.: contra vim atque impetum fluminis, Cs.: veneni.—Plur. (usu. of bodily strength): non viribus corporum res magnae geruntur: me iam sanguis viresque deficiunt, Cs.: corporis viribus excellens, L.: validis viribus hastam Contorsit, V.: agere pro viribus, with all your might: supra vires, H.: seu virium vi seu exercitatione multā cibi vinique capacissimus, L.: Nec mihi sunt vires inimicos pellere tectis, O.— Hostile strength, force, violence, compulsion: vis est haec quidem, T.: cum vi vis inlata defenditur: celeri rumore dilato Dioni vim adlatam, N.: sine vi facere, T.: matribus familias vim adferre: iter per vim tentare, by force, Cs.: civem domum vi et armis compulit: de vi condemnati sunt: quaestiones vel de caede vel de vi.—Energy, virtue, potency: vires habet herba? O.: egregius fons Viribus occultis adiuvat, Iu.—A quantity, number, abundance: mellis maxima: magna auri argentique: pulveris, Cs.— Plur, military forces, troops: praeesse exercitui, ut vires ad coërcendum haberet, Cs.: robur omne virium eius regni, the flower, L.: Concitet et vires Graecia magna suas, O.—Fig., mental strength, power, force, energy, vigor, influence: oratoris: conscientiae: quod ostentum habuit hanc vim, ut, etc., effect: qui indignitate suā vim ac ius magistratui quem gerebat dempsisset, L.—Force, notion, meaning, sense, import, nature, essence: id, in quo est omnis vis amicitiae: verborum, i. e. the signification: quae vis insit in his paucis verbis, si attendes, intelleges.
    * * *
    I
    be willing; wish
    II
    strength (bodily) (pl.), force, power, might, violence; resources; large body
    III
    strength (sg. only, not ACC), force, power, might, violence

    Latin-English dictionary > vīs

  • 17 aequalis

    aequālis, e, adj. [aequo], that can be put on an equality with; conseq., equal, like; constr. with dat., absol. and as subst. with gen. (syn.: aequus, aequabilis, planus, par, similis).
    I.
    Lit.:

    partem pedis esse aequalom alteri parti,

    Cic. Or. 56, 188:

    paupertatem divitiis etiam inter homines aequalem esse,

    id. Leg. 2, 10, 24:

    aequalem se faciens Deo,

    Vulg. Joan. 5, 18:

    aequales angelis sunt,

    like, ib. Luc. 20, 36:

    nec enim aut linguā aut moribus aequales abhorrere (Bastarnas a Scordiscis),

    Liv. 40, 57, 7:

    ut sententiae sint membris aequalibus,

    Quint. 9, 3, 80:

    aequalis ponderis erunt omnes,

    Vulg. Exod. 30, 34; ib. Deut. 19, 7; ib. Apoc. 21, 16.—As subst. with gen.:

    Creticus et ejus aequalis Paeon,

    Cic. Or. 64, 215. (Another constr., v. II.)—Hence,
    II.
    Transf.
    A. 1.
    Of persons.
    a.
    Of the same age, equal in years: cum neque me aspicere aequales dignarent meae. Pac. ap. Non. 470, 20 (Trag. Rel. p. 97 Rib.): patris cognatum atque aequalem, Archidemidem, nostine? Ter Eun. 2, 3, 35:

    adulescens ita dilexi senem, ut aequalem,

    Cic. Sen. 4, 10:

    P. Orbius, meus fere aequalis,

    id. Brut. 48 init.:

    Aristides aequalis fere ruit Themistocli,

    Nep. Arist. 1 al. —
    b.
    In gen., contemporary, coeval; and subst., a contemporary, without definite reference to equality in age;

    Livius (Andronicus) Ennio aequalis fuit,

    Cic. Brut. 18:

    Philistus aequalis illorum temporum,

    id. Div 1, 20; Liv. 8, 40.—
    c.
    In the comic poets, esp. in connection with amicus, of the same age:

    O amice salve mi atque aequalis, ut vales?

    Plaut. Trin. 1, 2, 10; 2, 2, 50; Ter. Heaut. 3, 1, 8; so id. Ad. 3, 4, 26:

    ne cuiquam suorum aequalium supplex siet,

    id. Phorm. 5, 6, 47.—
    2.
    Of things, coexal, coexistent, etc.:

    Deiotari benevolentia in populum Romanum est ipsius aequalis aetati,

    is as old as himself, has grown up with him, Cic. Phil. 11, 13:

    in memoriam notam et aequalem incurro,

    i. e. which belongs to our time, id. Brut. 69; id. Leg. 1, 2: ne istud Juppiter sierit urbem in aeternum conditam fragili huic et mortali corpori aequalem esse, i. e. should exist for an equally short time, Liv 28, 28.—Rarely with cum:

    aequali tecum pubesceret aevo,

    Verg. A. 3, 491:

    fuit cum ea cupressus aequalis,

    Plin. 16, 44, 86, § 236.—
    B.
    That can be compared in respect to size or form; of equal size, looking alike, resembling, similar:

    florentes aequali corpore Nymphae,

    Verg. Cir. 435:

    chorus aequalis Dryadum,

    a chorus of Dryads alike, id. G. 4, 460.—
    C.
    Uniform, equable, unvarying; virtutes sunt inter se aequales et pares, Cic. de Or, 1, 18;

    3, 14, 55: nil aequale homini fuit illi,

    Hor. S. 1, 3, 9:

    imber lentior aequaliorque,

    and more uniform, Liv. 24, 46:

    aequali ictu freta scindere, Ov M. 11, 463: Euphranor in quocumque genere excellens ac sibi aequalis,

    always equal to himself, Plin. 35, 11, 37, § 128:

    opus aequali quadam mediocritate,

    Quint. 10, 1, 54.—Hence, but rarely, = aequus, of place, equal, uniform, level, smooth, even, plain, both in a horizontal and ascending direction:

    loca,

    Sall. J. 79:

    terra,

    Ov. M. 1, 34:

    gentes esse sine naribus aequali totius oris planitie,

    Plin. 6, 30, 35, § 187:

    mons aequali dorso continuus,

    Tac. A. 4, 47.— Comp. prob. not used.—
    * Sup.:

    aequalissima porticus,

    Tert. Anim. 17.— Adv.: aequālĭter, equally, uniformly, in the same manner, Cic. Verr. 2, 3, 70; id. Ac. 2, 11; id. Lael. 16, 58; Caes. B. G. 2, 18; Vulg. Deut. 19, 3; ib. 1 Par. 24, 31; ib. Sap. 6, 8.— Comp., Tac. A. 15, 21.— Sup. not used.

    Lewis & Short latin dictionary > aequalis

  • 18 Celsus

    1.
    celsus, a, um, adj. [P. a., of obsolete 2. cello, found in antecello, excello, etc., to rise high, tower; root kar-, in karê, karênon, korus; cerebrum, crista, pro-ceres; calamus, culmus, columna, etc.], raised high, extending upward, high, lofty (syn.: altus, erectus, sublimis, elatus, procerus).
    I.
    Physically:

    (deus homines) humo excitatos, celsos et erectos constituit,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    celsissimo Germano procerior (Judaeus),

    Col. 3, 8, 2:

    status (oratoris) et erectus et celsus,

    Cic. Or. 18, 59; cf. Liv. 30, 32, 11;

    and celsior ingressus,

    Plin. 11, 16, 16, § 51:

    in cornua cervus,

    Ov. M. 10, 538 (cf.:

    surgens in cornua cervus,

    Verg. A. 10, 725):

    capitolia,

    Verg. A. 8, 653:

    turres,

    Hor. C. 2, 10, 10; Ov. M. 3, 61:

    Acherontia,

    Hor. C. 3, 4, 14:

    Apenninus,

    id. Epod. 16, 29; cf.:

    vertex montis, Cic. poët. Div. 1, 7, 13: celsa Paphus atque Cythera,

    lofty, Verg. A. 10, 51:

    ne, si celsior (ibis), ignis adurat (opp. demissior),

    Ov. M. 8, 205.—
    II.
    Morally.
    A.
    In a good sense.
    1.
    High, lofty, elevated above that which is common, great (syn.:

    erectus, eminens, excellens, altus): celsus et erectus et ea, quae homini accidere possunt, omnia parva ducens,

    Cic. Tusc. 5, 14, 42:

    generosior celsiorque,

    Quint. 1, 3, 30:

    mente,

    Sil. 16, 188.—
    2.
    Elevated in rank or station, noble, eminent:

    celsissima sedes dignitatis atque honoris,

    Cic. Sull. 2, 5:

    eques,

    Stat. S. 1, 4, 42; cf. under adv. and Celeres.—
    B.
    In a bad sense, haughty, proud, high-spirited:

    haec jura suae civitatis ignorantem, erectum et celsum, etc.,

    Cic. de Or. 1, 40, 184:

    celsi et spe haud dubia feroces,

    Liv. 7, 16, 5:

    celsi Ramnes,

    Hor. A. P. 342; Sil. 16, 187.—Hence, adv.: celsē.
    I.
    (Acc. to I.) High; comp., Col. 4, 19, 2; Claud. ap. Eutr. 1, 387; Amm. 25, 4.—
    II.
    (Acc. to II.) Nobly:

    nati,

    Stat. S. 3, 3, 145 (others read: celso natorum honore).
    2.
    Celsus, i, m., a Roman cognomen; esp.,
    I.
    A. Cornelius Celsus, the greatest of the Roman writers on medicine.
    II.
    C. Albinovanus, a friend of Horace, Hor. Ep. 1, 3, 15; 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > Celsus

  • 19 celsus

    1.
    celsus, a, um, adj. [P. a., of obsolete 2. cello, found in antecello, excello, etc., to rise high, tower; root kar-, in karê, karênon, korus; cerebrum, crista, pro-ceres; calamus, culmus, columna, etc.], raised high, extending upward, high, lofty (syn.: altus, erectus, sublimis, elatus, procerus).
    I.
    Physically:

    (deus homines) humo excitatos, celsos et erectos constituit,

    Cic. N. D. 2, 56, 140:

    celsissimo Germano procerior (Judaeus),

    Col. 3, 8, 2:

    status (oratoris) et erectus et celsus,

    Cic. Or. 18, 59; cf. Liv. 30, 32, 11;

    and celsior ingressus,

    Plin. 11, 16, 16, § 51:

    in cornua cervus,

    Ov. M. 10, 538 (cf.:

    surgens in cornua cervus,

    Verg. A. 10, 725):

    capitolia,

    Verg. A. 8, 653:

    turres,

    Hor. C. 2, 10, 10; Ov. M. 3, 61:

    Acherontia,

    Hor. C. 3, 4, 14:

    Apenninus,

    id. Epod. 16, 29; cf.:

    vertex montis, Cic. poët. Div. 1, 7, 13: celsa Paphus atque Cythera,

    lofty, Verg. A. 10, 51:

    ne, si celsior (ibis), ignis adurat (opp. demissior),

    Ov. M. 8, 205.—
    II.
    Morally.
    A.
    In a good sense.
    1.
    High, lofty, elevated above that which is common, great (syn.:

    erectus, eminens, excellens, altus): celsus et erectus et ea, quae homini accidere possunt, omnia parva ducens,

    Cic. Tusc. 5, 14, 42:

    generosior celsiorque,

    Quint. 1, 3, 30:

    mente,

    Sil. 16, 188.—
    2.
    Elevated in rank or station, noble, eminent:

    celsissima sedes dignitatis atque honoris,

    Cic. Sull. 2, 5:

    eques,

    Stat. S. 1, 4, 42; cf. under adv. and Celeres.—
    B.
    In a bad sense, haughty, proud, high-spirited:

    haec jura suae civitatis ignorantem, erectum et celsum, etc.,

    Cic. de Or. 1, 40, 184:

    celsi et spe haud dubia feroces,

    Liv. 7, 16, 5:

    celsi Ramnes,

    Hor. A. P. 342; Sil. 16, 187.—Hence, adv.: celsē.
    I.
    (Acc. to I.) High; comp., Col. 4, 19, 2; Claud. ap. Eutr. 1, 387; Amm. 25, 4.—
    II.
    (Acc. to II.) Nobly:

    nati,

    Stat. S. 3, 3, 145 (others read: celso natorum honore).
    2.
    Celsus, i, m., a Roman cognomen; esp.,
    I.
    A. Cornelius Celsus, the greatest of the Roman writers on medicine.
    II.
    C. Albinovanus, a friend of Horace, Hor. Ep. 1, 3, 15; 1, 8, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > celsus

  • 20 conspiciens

    1.
    con-spĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n., to look at attentively, to get sight of, to descry, perceive, observe (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    inter eas regiones, quā oculi conspiciant,

    Varr. L. L. 7, § 9 Müll.:

    in tabernam,

    Petr. 140, 14.—
    (β).
    With acc.:

    me interrogas, Qui ipsus equidem nunc primum istanc tecum conspicio semul,

    Plaut. Am. 2, 2, 122:

    quae aedes... quas quotiensquomque conspicio, fleo,

    id. Capt. 1, 1, 29:

    si queat usquam Conspicere amissum fetum,

    Lucr. 2, 358: quandoque te in jure conspicio, Leg. Act. ap. Cic. Caecin. 19, 54, and id. Mur. 12, 26:

    ut procul novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit,

    Cic. N. D. 2, 35, 89:

    quisque... quae prima signa conspexit, ad haec constitit,

    Caes. B. G. 2, 21:

    quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

    id. ib. 1, 47:

    ubi primum nostros equites conspexerunt,

    id. ib. 4, 12;

    2, 26: sidus in regione caeli, etc.,

    Plin. 2, 25, 23, § 94:

    qui lucus ex insulā conspiciebatur,

    Nep. Milt. 7, 3:

    conspici inter se,

    to be visible to one another, Liv. 37, 41, 4:

    cum inter se conspecti essent,

    id. 33, 6, 4:

    hunc simulac cupido conspexit lumine virgo,

    Cat. 64, 86:

    conspectis luminibus crebris,

    Liv. 31, 24, 7:

    locum insidiis conspeximus ipsi,

    Verg. A. 9, 237:

    quae mihi tunc primum, tunc est conspecta supremum,

    Ov. M. 12, 526:

    super tabernaculum... unde ab omnibus conspici posset, imago Solis fulgebat,

    Curt. 3, 3, 8:

    conspecto delatore ejus,

    Suet. Dom. 11:

    rugas in speculo,

    Ov. M. 15, 232:

    cornua in undā,

    id. ib. 1, 640:

    arcem,

    id. ib. 2, 794:

    scopulum,

    id. ib. 4, 731.—Of an inanimate subject:

    si illud signum (Jovis) solis ortum et forum curiamque conspiceret,

    Cic. Cat. 3, 8, 20.—With two accus., when an action, condition, etc., is the object:

    quam (matrem) paucis ante diebus laureatam in suā gratulatione conspexit, eandem, etc.... eundem (filium) spoliatum omni dignitate conspiciat,

    Cic. Mur. 41, 88:

    strata volgi pedibus detrita viarum Saxea,

    Lucr. 1, 315:

    superiora loca multitudine armatorum completa,

    Caes. B. G. 3, 3:

    quos laborantes,

    id. ib. 4, 26:

    aliquos ex nave egredientes,

    id. ib.:

    aliquem conspiciens ad se ferentem,

    Nep. Dat. 4, 5:

    naves suas oppletas serpentibus,

    id. Hann. 11, 6:

    (Hannibalem) humi jacentem,

    Liv. 21, 4, 7:

    adrasum quendam,

    Hor. Ep. 1, 7, 49; cf., pass.:

    quamvis non alius flectere equum sciens Aeque conspicitur,

    id. C. 3, 7, 26:

    cum interim Metellus, monte degrediens cum exercitu, conspicitur,

    Sall. J. 49, 5 dub.;

    v. conspicor: terribilior niger conspicitur (canis),

    Col. 7, 12, 4.—
    (γ).
    With acc. and inf.:

    corpus ut exanimum siquod procul ipse jacere Conspicias hominis,

    Lucr. 6, 706:

    qui nostros victores flumen transisse conspexerant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    centum procurrere currus,

    Cato, 64, 389; Plin. 2, 9, 6, § 45.—
    B.
    Pregn., to look at with admiration or close attention, to gaze upon, observe, contemplate.
    (α).
    Act.:

    quid nunc supina sursum in caelum conspicis?

    Plaut. Cist. 2, 3, 78:

    orabat, ne se, quem paulo ante cum egregiā stirpe conspexissent, orbum liberis facerent,

    Liv. 1, 26, 9:

    Demetrium ut pacis auctorem cum ingenti favore conspiciebant,

    id. 39, 53, 2:

    quem cum omnes conspicerent propter novitatem ornatūs ignotamque formam,

    Nep. Dat. 3, 3:

    cum bene notum Porticus Agrippae te conspexerit,

    Hor. Ep. 1, 6, 26.—
    (β).
    Esp. pass.: conspici, to attract attention, to be conspicuous, noticed, observed, distinguished, admired:

    inania sunt ista... delectamenta paene puerorum, captare plausus, vehi per urbem, conspici velle,

    Cic. Pis. 25, 60: in gestu nec [p. 436] venustatem conspiciendam, nec turpitudinem esse, Auct. Her. 3, 15, 26:

    sic quisque hostem ferire, murum adscendere, conspici dum tale facinus faceret, properabat,

    Sall. C. 7, 6:

    supellex modica, non multa, ut in neutram partem conspici posset,

    Nep. Att. 13, 5:

    quid te ut regium juvenem conspici sinis?

    Liv. 1, 47, 5:

    maxime conspectus ipse est, curru equis albis juncto urbem invectus,

    id. 5, 23, 5:

    vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur,

    id. 21, 4, 8; 5, 52, 3; 39, 6, 9:

    quorum Conspicitur nitidis fundata pecunia villis,

    Hor. Ep. 1, 15, 46:

    tu formosissimus alto Conspiceris caelo ( = inter deos versaris),

    Ov. M. 4, 19:

    prima bonis animi conspicerere tui,

    id. Tr. 1, 6, 34; Vell. 2, 91, 4; Quint. 11, 3, 137.—Less freq. in an unfavorable sense, to be notorious, to be gazed at with dislike or contempt:

    carere me adspectu civium quam infestis oculis omnium conspici mallem,

    Cic. Cat. 1, 7, 17: ne quid faciat, quod conspici et derideri posset, Aug. ap. Suet. Claud. 4.—
    II.
    Trop., to perceive mentally, to understand, comprehend:

    satis in rem quae sint meam ego conspicio mihi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 10:

    quantum ego nunc corde conspicio meo,

    id. Ps. 3, 1, 3; cf.:

    ut conspiciatis eum mentibus, quoniam oculis non potestis,

    Cic. Balb. 20, 47:

    nullus error talis in L. Aemilio Paulo conspectus est,

    Val. Max. 7, 5, 3.—Hence,
    A.
    conspĭcĭens, entis, P. a. (acc. to II. B.), having understanding, intelligent:

    ad quas (contumelias) despiciendas non sapiente opus est viro, sed tantum conspiciente,

    Sen. Const. 16, 3 Haase (al. consipiente). —
    B.
    conspectus, a, um, P. a.
    1.
    (Acc. to I. A. 1.) Visible:

    tumulus hosti conspectus,

    Liv. 22, 24, 5; cf. id. 10, 40, 8; 32, 5, 13:

    agmina inter se satis conspecta,

    id. 22, 4, 6. —
    2.
    (Acc. to I. B.) Striking, distinguished, remarkable, gazed at, = conspicuus (perh. not ante-Aug.):

    Pallas chlamyde et pictis conspectus in armis,

    Verg. A. 8, 588 (conspicuus, conspicabilis, Serv.); so,

    victor Tyrio in ostro,

    id. G. 3, 17; cf. Hor. A. P. 228:

    juventus,

    Ov. M. 12, 553:

    patris avique fama conspectum eum faciebat,

    Liv. 45, 7, 3:

    conspectus elatusque supra modum hominis privati,

    id. 4, 13, 3.— Comp., Ov. M. 4, 796; Liv. 2, 5, 5; Tac. H. 4, 11; Just. 11, 5; Juv. 8, 140 al.— Sup. and adv. apparently not in use.—
    C.
    conspĭcĭendus, a, um, P. a. (acc. to I. B.), worth seeing, worthy of attention, distinguished (perh. not ante-Aug.):

    insideat celeri conspiciendus equo,

    Tib. 1, 2, 70:

    Nemesis donis meis,

    id. 2, 3, 52:

    Hyas formā,

    Ov. F. 5, 170:

    mater formosa Inter Dictaeos greges,

    id. ib. 5, 118:

    eques,

    id. Tr. 2, 114:

    opus vel in hac magnificentiā urbis,

    Liv. 6, 4, 11; Val. Fl. 1, 261; Mart. 9, 50, 10.
    2.
    conspĭcĭo, ōnis, f. [1. conspicio], the survey taken by the augur in fixing the limits of the templum, Varr. L. L. 7, § 9 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > conspiciens

См. также в других словарях:

  • excellens — ex|cel|lens sb., en, er, erne (fortræffelighed) …   Dansk ordbog

  • excellens — s ( en, er) …   Clue 9 Svensk Ordbok

  • Pseudogaurotina excellens — Научная классификация промежуточные ранги Домен:  …   Википедия

  • Lovenula excellens — Taxobox name = Lovenula excellens status = VU | status system = IUCN2.3 regnum = Animalia phylum = Arthropoda subphylum = Crustacea classis = Maxillopoda subclassis = Copepoda ordo = Calanoida familia = Diaptomidae genus = Lovenula species = L.… …   Wikipedia

  • Megaloprepemyia excellens — Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class …   Wikipedia

  • Afrogarypus excelsus excellens —   Afrogarypus excelsus excellens Clasificación científica Rein …   Wikipedia Español

  • Glipostenoda excellens —   Glipostenoda excellens Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Hierodula excellens —   Hierodula excellens Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Bombus excellens — Научная классификация промежуточные ранги Домен:  …   Википедия

  • Urodacus excellens — Urodacus excellens …   Wikipédia en Français

  • Sarracenia ×excellens — nuostabioji saracėnija statusas T sritis vardynas apibrėžtis Saracėnijinių šeimos augalas (Sarracenia ×excellens), paplitęs Floridoje ir Džordžijoje. atitikmenys: lot. Sarracenia ×excellens šaltinis Valstybinės lietuvių kalbos komisijos 2007 m.… …   Lithuanian dictionary (lietuvių žodynas)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»