concern

mūtus, a, um, adj. [root mu-, to shut; Sanscr. mūkas, dumb; Gr. mutis, muaô; cf. Lat. mussare], dumb, mute (class.; cf.: infans, elinguis).

Lit., that does not speak, silent.—Of creatures who do not possess the faculty of speech, and can utter only inarticulate sounds:

pecudes,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24:

bestiae,

id. Fin. 1, 21, 71:

agna,

Hor. S. 2, 3, 219:

armenta,

Stat. Th. 5, 334:

animalia,

Juv. 8, 56:

satius est mutum esse quam quod nemo intellegat dicere,

Cic. Phil. 3, 9, 22:

subjugale, animal,

Vulg. 2 Pet. 2, 16:

vere dici potest, magistratum legem esse loquentem, legem autem mutum magistratum,

Cic. Leg. 3, 1, 2: papae! Jugularas hominem: quid ille? Thr. Mutus illico, he was struck speechless, was silent, could not say a word more, Ter. Eun. 3, 1, 27:

ad mandata mancus est, caecus, mutus,

Plaut. Merc. 3, 4, 45: mutum dices, you shall call me dumb, i. e. I will not say a word, id. Heaut. 4, 4, 26:

omnis pro nobis gratia muta fuit,

has not spoken a word, Ov. P. 2, 7, 52:

mutus aspectus miserorum lacrimas movet,

Quint. 6, 1, 26:

numquam vox est de te mea muta,

i. e. I have never ceased to praise thee, Ov. Tr. 5, 14, 17:

dolore lyra est,

id. H. 15, 198:

spiritus,

which makes one mute, Vulg. Marc. 9, 16; 9, 24.—Of that which utters no sound, dumb, mute, silent:

tintinnabulum,

Plaut. Trin. 4, 2, 163:

imago,

Cic. Cat. 3, 5:

mare,

the silent sea, Plaut. Mil. 3, 1, 69:

consonantes,

which cannot be pronounced alone, mutes, Quint. 1, 4, 6: artes, the plastic arts, arts of design, opp. to eloquence, Cic. de Or. 3, 7; also, artes, the silent arts, i. e. which do not concern themselves with language, as medicine, Verg. A. 12, 397:

scientia,

i. e. which does not impart the power of speaking, Quint. 5, 10, 119:

instrumentum fundi,

i. e. wagons, carts, Varr. R. R. 1, 17:

magistri,

i. e. books, Gell. 14, 2, 1:

lapides,

that say nothing, have no inscriptions on them, Hyg. de Lim. p. 156 Goes.: muta exta dicuntur, quibus nihil divinationis aut deorum responsi inesse animadvertunt, contra adjutoria, quae certum aliquid eventurum indicant, Paul. ex Fest. p. 157 Müll.:

simulacra muta,

dumb idols, Vulg. 1 Cor. 12, 2.—

Transf., of places where no sound is heard, silent, still:

mutum forum, elinguem curiam, tacitam et fractam civitatem videbatis,

Cic. post Red. 1, 3:

solitudo,

id. Mil. 19:

spelunca,

Stat. Ach. 1, 239.—Of times:

nullum fuit tempus, quod magis debuerit mutum esse a litteris,

in which nothing should have been written, Cic. Att. 8, 14, 1:

silentia noctis,

the deep silence of night, Ov. M. 7, 184.—Of things of which nothing is said:

mutum aevum,

not celebrated, unsung, Sil. 3, 579.—As subst.

mūtus, i, m., a dumb person, a mute (ante- and postclass): Char. Quin taces? Eut. Muto imperas, Plaut. Merc. 2, 4, 26: sicut mutus, Vulg. [p. 1182] Psa. 38, 13:

aperta erit lingua mutorum,

id. Isa. 35, 6; Lact. 4, 15, 8:

mutum neque stipulari neque promittere posse palam est,

Gai. Inst. 3, 105.—

mūtum, i, n. (sc. animal), a dumb creature, brute:

separat hoc nos A grege mutorum,

Juv. 15, 143.

per-tĭnĕo, ŭi, 2, v. n. [teneo], to stretch out, reach, extend to a place; to arrive at a place (class., esp. in the trop. signif.); constr. with ad and acc., or with advv.; very rarely with in or per and acc.; v. infra.

Lit.:

aspera arteria ad pulmones usque pertinet,

Cic. N. D. 2, 54, 136:

venae in omnes partes corporis pertinentes,

id. ib. 2, 55, 137:

deus pertinens per naturam cujusque rei, etc.,

id. ib. 2, 28, 71:

Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

Caes. B. G. 1, 1:

rivi, qui ad mare pertinebant,

id. B. C. 3, 49:

hanc (silvam) longe introrsus pertinere,

id. B. G. 6, 9:

in vastae magnitudinis urbe partium sensu non satis pertinente in omnia,

extending in all directions, Liv. 25, 24, 6 Weissenb. ad loc.; cf.:

quod ait praetor: pertinet, hoc significat: quod ex aedibus ejus in tuas pertinet, hoc est dirigitur, extenditur, pervenit,

Dig. 43, 22, 1.—

Trop.

To reach, extend (like diêkein, kathêkein):

eadem bonitas etiam ad multitudinem pertinet,

Cic. Lael. 14, 50:

caritas patriae per omnes ordines pertinebat,

i. e. pervaded, Liv. 23, 49, 3:

ad posteritatis memoriam pertinere,

Cic. Sen. 23, 82:

fulmina, quorum significatio ad totam vitam pertinet,

Sen. Q. N. 2, 47 init.:

hic pertinet a natali ad diem extremum,

id. Ep. 12, 6.—

To belong, relate, concern, pertain or have reference to, affect any thing:

somnium ad aliquam rem pertinet,

Plaut. Merc. 2, 1, 28:

illa res ad meum officium pertinet,

Cic. Rosc. Am. 13, 36:

nihil ad patriciam Sulpiciorum familiam Quirinius pertinuit,

Tac. A. 3, 48:

haec breviter attingemus, scrutati maxime pertinentia,

Plin. 18, 35, 78, § 341.—

To have a tendency, to tend or lead to an object or result, Varr. R. R. 2, 1:

illud quo pertineat, videte,

Cic. Agr. 2, 8, 20; id. Att. 8, 9, 1:

quod autem plures a nobis nominati sunt, eo pertinuit, quod, etc.,

id. Brut. 87, 299:

summa illuc pertinet, ut sciatis, etc.,

id. Verr. 2, 5, 10, § 25:

interpretando, quorsum quidque pertineat,

id. N. D. 3, 23, 60 fin.:

quid ista ad vidulum pertinent, servae sint istae an liberae?

Plaut. Rud. 4, 4, 62.—Esp. in phrase: quod ad aliquem (aliquid) pertinet, as far as concerns, in regard to (mostly post-Aug.): quod ad inducias pertineret, sic belli rationem esse divisam, ut, etc., * Caes. B. C. 3, 17, 3:

quod ad nationes exteras pertinet, Cicero varie,

Quint. 11, 1, 89:

quod ad Dymnum pertinet, nihil scio,

Curt. 6, 11, 30: quod pertinet ad elephantos, id. [p. 1359] 9, 2, 19; cf.:

quantum ad decernentes pertinet,

Plin. Ep. 8, 6, 14:

quod ad me pertinet, intellego me perdidisse, etc.,

Sen. Cons. ad Helv. 10, 2; id. Ep. 119, 12; id. Suas. 6, 12; 7, 1:

cum virtutibus tum etiam fortuna, siquid hoc ad rem pertinet,

Cic. Fam. 13, 13:

quatenus quidque se attingat ad seque pertineat perspicere,

Cic. Fin. 5, 9, 24:

illud dissimulas ad te quod pertinet,

Mart. 7, 10, 9. —

To apply to, be applicable to, to suit, be suitable to a person or thing:

magis pol haec malitia pertinet ad viros, quam ad mulieres,

Plaut. Truc. 4, 3, 36:

ad quem suspicio maleficii pertineat,

on whom suspicion should fall, Cic. Rosc. Am. 7, 18:

ad officium meum,

id. ib. 13, 36:

liberalitas ad rem familiarem meam,

id. Fam. 12, 28:

ad imperatorem prodigium pertinere,

Liv. 25, 16.—

To belong, be the right of (usu. of a right, as opp. to possession):

sed regnum ad se et ad matrem suam pertinere arbitrabantur,

Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:

ad quem jure regnum pertinet,

Liv. 40, 11, 7:

bona ad me pertinent, solus enim sum filius defuncti,

Quint. 5, 14, 15:

Europa jam, dubio procul, jure ad Romanos pertinebat,

Flor. 2, 8, 7:

(Armenia) quae antea ad majores suos pertinuisse monstrabat,

Amm. 26, 4, 6.—

To belong, to be the property of (late Lat.):

omnia quae ad se pertinebant,

Vulg. Gen. 32, 23; id. Exod. 9, 4; id. 1 Reg. 25, 21.—Hence, adv.: pertĭnenter, aptly, suitably, appositely, pertinently (post-class.):

pertinenter ad causam,

Tert. adv. Marc. 4, 38.— Comp.:

pertinentius,

Tert. adv. Marc. 4, 9.— Sup.:

pertinentissime,

Tert. adv. Marc. 4, 31.

rătĭo, onis (abl. rationi, Lucr. 6, 66), f. [reor, ratus], a reckoning, account, calculation, computation.

Lit.

Sing.: Les. Nequaquam argenti ratio conparet tamen. Sta. Ratio quidem hercle adparet: argentum oichetai, Plaut. Trin. 2, 4, 15 sq.:

rationem putare... bene ratio accepti atque expensi inter nos convenit,

id. Most. 1, 3, 141; 146; cf.: ad calculos vocare amicitiam, ut par sit ratio acceptorum et datorum, Cic. Lael. 16, 58:

itur, putatur ratio cum argentario... Ubi disputata est ratio cum argentario,

Plaut. Aul. 3, 5, 53 sq.:

dextera digitis rationem computat,

id. Mil. 2, 2, 49:

magna ratio C. Verruci,

Cic. Verr. 2, 2, 77, § 188:

direptio ejus pecuniae, cujus ratio in aede Opis confecta est,

id. Phil. 5, 6, 16; cf.:

quibus in tabulis nominatim, ratio confecta erat, qui numerus domo exisset, etc.,... Quarum omnium rerum summa erat, etc.,

Caes. B. G. 1, 29: auri ratio constat: aurum in aerario est, the account agrees, i. e. is correct, Cic. Fl. 28, 69 (v. consto):

decumo post mense, ut rationem te dictare intellego,

to make the reckoning, Plaut. Am. 2, 2, 38 (al. ductare):

rationem ducere,

to make a computation, to compute, calculate, reckon, Cic. Verr. 2, 2, 52, § 129; so, rationem habere, to take an account, make a computation:

omnium proeliorum,

Caes. B. C. 3, 53; cf.:

hujus omnis pecuniae conjunctim ratio habetur,

id. B. G. 6, 19; and:

piratarum,

Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:

rationem inire,

to cast up, reckon, calculate, Caes. B. G. 7, 71, 4:

quattuor minae periere, ut ratio redditur,

Plaut. Men. 1, 3, 23; cf.:

tibi ego rationem reddam?

id. Aul. 1, 1, 6; id. Trin. 2, 4, 114:

rationem referre,

Cic. Verr. 2, 1, 39, § 98:

rationem repetere de pecuniis repetundis,

id. Clu. 37, 104: Py. Quanta istaec hominum summa est? Ar. Septem millia. Py. Tantum esse oportet:

recte rationem tenes,

Plaut. Mil. 1, 1, 47 et saep.:

drachumae, quas de ratione debuisti,

according to the account, id. Trin. 2, 4, 24:

grandem (pecuniam) quemadmodum in rationem inducerent, non videbant,

how they should bring it into their accounts, Cic. Verr. 2, 1, 41, § 106.—

Plur.: rationes putare argentariam, frumentariam, pabuli causa quae parata sunt;

rationem vinariam, oleariam, quid venierit, etc.,

Cato, R. R. 2, 5:

rationes ad aerarium continuo detuli... quas rationes si cognoris, intelleges, etc.,

Cic. Pis. 25, 61:

ut rationes cum publicanis putarent,

id. Att. 4, 11, 1:

rationes a colono accepit,

id. Caecin. 32, 94:

quid opus est? inquam. Rationes conferatis. Assidunt, subducunt, ad nummum convenit,

id. Att. 5, 21, 12:

rationes referre... rationes deferre,

id. Fam. 5, 20, 2:

Romani pueri longis rationibus assem Discunt in partes centum diducere,

Hor. A. P. 325 et saep.:

A RATIONIBVS,

an accountant, Inscr. Orell. 1494; 2973; 2986; 4173 et saep. (cf. ab).—

Transf.

A list, roll, register (rare):

cedo rationem carceris, quae diligentissime conficitur, quo quisque die datus in custodiam, quo mortuus, quo necatus sit,

Cic. Verr. 2, 5, 57, § 147:

rationes imperii, ab Augusto proponi solitas, sed a Tiberio intermissas, publicavit (sc. Caligula),

Suet. Calig. 16 ( = breviarium) totius imperii, id. Aug. 101 fin.:

rationarium imperii,

id. ib. 28.—

A sum, number (rare), Plaut. Trin. 2, 4, 11:

nunc lenonum et scortorum plus est fere Quam olim muscarum est. Ea nimia est ratio,

id. Truc. 1, 1, 49:

pro ratione pecuniae liberalius est Brutus tractatus quam Pompeius,

Cic. Att. 6, 3, 5; cf. II. B. 1. c. infra.—

A business matter, transaction, business; also, a matter, affair, in gen. (a favorite word of Cicero):

res rationesque eri Ballionis curo,

Plaut. Ps. 2, 2, 31:

res rationesque vestrorum omnium,

id. Am. prol. 4:

re ac ratione cum aliquo conjunctus,

Cic. Verr. 2, 2, 70, § 172:

de tota illa ratione atque re Gallicana inter se multa communicare,

id. Quint. 4, 15:

cum (Druides) in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus, Graecis utantur litteris,

Caes. B. G. 6, 14 (metaphrast. pragmasi):

ratio nummaria,

Cic. Att. 10, 11, 2:

aeraria ratio,

id. Quint. 4, 15:

ratio domestica... bellica,

id. Off. 1, 22, 76:

quod ad popularem rationem attinet,

id. Fam. 1, 2, 4:

rationes familiares componere,

Tac. A. 6, 16 fin.:

fori judiciique rationem Messala suscepit,

Cic. Rosc. Am. 51, 149; cf.:

in explicandis rationibus rerum civilium,

id. Rep. 1, 8, 13:

rationes civitatis,

id. ib. 1, 6, 11:

quantos aestus habet ratio comitiorum... nihil fallacius ratione tota comitiorum,

id. Mur. 17, 35:

propter rationem Gallici belli,

id. Prov. Cons. 8, 19; so id. ib. 8, 14, 35:

ad omnem rationem humanitatis,

id. Mur. 31, 66: in hac ratione quid res, quid causa, quid tempus ferat, tu facillime perspicies, id. Fam. 1, 7, 6 fin.:

ad eam rationem existimabam satis aptam naturam meam,

id. Att. 9, 11, A, 1.—

Pregn.: meae (tuae, etc.) rationes, my ( thy, etc.) interest, my ( thy, etc.) advantage (cf. in Engl. to find one's account in any thing):

me ad ejus rationes adjungo, quem tu in meis rationibus tibi esse adjungendum putasti,

Cic. Fam. 1, 8, 2; cf.:

exemplum meis alienissimum rationibus,

id. Corn. Fragm. 1, 7 B. and K.:

consideres, quid tuae rationes postulent,

Sall. C. 44, 5: servitia repudiabat... alienum suis rationibus existimans videri causam civium cum servis fugitivis communicasse, inconsistent with his policy or interests, id. ib. 56, 5:

si meas rationes unquam vestrae saluti anteposuissem,

Cic. Red. ad Quir. 1, 1.

Trop., a reckoning, account, computation:

postquam hanc rationem cordi ventrique edidi,

presented this reckoning, Plaut. Aul. 2, 7, 12:

itidem hic ut Acheronti ratio accepti scribitur,

i.e. things are taken only, nothing is given back, id. Truc. 4, 2, 36:

nomen (comoediae) jam habetis, nunc rationes ceteras Accipite,

an account of the rest, id. Poen. prol. 55; cf.:

census quom sum, juratori recte rationem dedi,

id. Trin. 4, 2, 30; so,

rationem dare, for the more usual rationem reddere,

Varr. L. L. 6, § 86 Mull.; Cic. Verr. 2, 1, 36, § 92 Zumpt:

(argentarii) ratione utuntur,

make a reckoning, settle up, Plaut. Cas. prol. 27:

cum eam mecum rationem puto,

go into that calculation, think over the matter, id. ib. 3, 2, 25; cf.:

frustra egomet mecum has rationes puto,

Ter. Ad. 2, 1, 54:

(Medea et Atreus) inita subductaque ratione nefaria scelera meditantes,

Cic. N. D. 3, 29, 71:

quod posteaquam iste cognovit hanc rationem habere coepit,

to make the following calculation, reflection, id. Verr. 2, 5, 39, § 101; cf.: totius rei consilium his rationibus explicavit, ut si, etc.,... si, etc.,... sin, etc., drew the plan of the whole undertaking according to the following calculation, that if, etc., Caes. B. C. 3, 78;

and herewith cf.: rationem consilii mei accipite,

id. ib. 3, 86:

ut habere rationem possis, quo loco me convenias, etc.,

that you may calculate, Cic. Fam. 3, 6, 6:

semper ita vivamus, ut rationem reddendam nobis arbitremur,

id. Verr. 2, 2, 11, § 28; cf.:

nihil est, quod minus ferendum sit, quam rationem ab altero vitae reposcere eum, qui non possit suae reddere,

id. Div. in Caecil. 9, 28;

and with this cf.: si gravius quid acciderit, abs te rationem reposcent,

will call you to account, Caes. B. G. 5, 30: clarorum virorum atque magnorum non minus otii, quam negotii rationem exstare oportere, an account must be capable of being given, Cato ap. Cic. Planc. 27, 66:

tam otii quam negotii rationem reddere majores censuisse,

Col. 11 fin.: eam condicionem esse imperandi, ut non aliter ratio constet, quam si uni reddatur, that the account is not correct unless, etc., Tac. A. 1, 6 fin.:

mirum est quam singulis diebus in urbe ratio aut constet aut constare videatur,

Plin. Ep. 1, 9, 1; 1, 5, 16 et saep.; cf. Just. praef. 5.—

Transf.

Relation, reference, respect to a thing:

(agricolae) habent rationem cum terra, quae nunquam recusat imperium,

have an account, have to do, have dealings with the earth, Cic. Sen. 15, 51; cf.:

ubi ratio cum Orco habetur,

Varr. R. R. 1, 4, 3;

for which: ubi sit cum Orco ratio ponenda,

Col. 1, 3, 2:

cum omnibus Musis rationem habere cogito,

Cic. Att. 2, 5, 2:

cum hac (muliere) aliquid adulescentem hominem habuisse rationis,

id. Cael. 20, 50; cf. id. Verr. 2, 2, 77, § 190. omnes, quibuscum ratio huic aut est aut fuit, assunt, defendunt, id. Quint. 23, 75; cf.

. quae ratio tibi cum eo intercesserat?

id. Rosc. Com. 14, 41:

pacis vero quae potest esse cum eo ratio, in quo est incredibilis crudelitas, fides nulla?

id. Phil. 4, 6, 14:

quod si habenda cum M. Antonii latrocinio pacis ratio fuit, etc.,

id. ib. 12, 7, 17:

fontes ad nostrorum annalium rationem veteres, ad ipsorum sane recentes,

in respect to our annals, id. Brut. 13, 49.—

Pregn., a respect, regard, concern, consideration, care for a thing (usu. in the connection habere and ducere alicujus rei rationem): ad hanc rationem quoniam maximam vim natura habet, fortuna proximam: utriusque omnino habenda ratio est in deligendo genere vitae, Cic. Off. 1, 33, 120:

quorum (civium Romanorum) nobis pro vestra sapientia, Quirites, habenda est ratio diligenter,

id. Imp. Pomp. 7, 17:

(deos) piorum et impiorum habere rationem,

id. Leg. 2, 7, 15:

cujus absentis rationem haberi proximis comitiis populus jussisset,

Caes. B. C. 1, 9; so,

absentis,

id. ib. 1, 32; 3, 82 fin.:

sauciorum et aegrorum habita ratione,

id. ib. 3, 75:

moneret, frumenti rationem esse habendam,

Hirt. B. G. 8, 34;

so (al. frumentandi), rationem habere,

Caes. B. G. 7, 75 Oud.; cf. id. ib. 7, 71:

alicujus vel dignitatis vel commodi rationem non habere,

Cic. de Or. 2, 4, 17: ut summae rei publicae rationem habeamus, Pompeius ap. Cic. Att. 8, 12, c, 3:

alicujus salutis rationem habere,

i. e. to regard, care for, be concerned about, Caes. B. G. 7, 71; so id. B. C. 1, 20:

turpissimae fugae rationem habere,

id. ib. 2, 31:

ut in ceteris habenda ratio non sui solum sed etiam aliorum, sic, etc.,

Cic. Off. 1, 39, 139:

proinde habeat rationem posteritatis et periculi sui,

Caes. B. C. 1, 13:

habere nunc se rationem officii pro beneficiis Caesaris,

id. B. G. 5, 27:

non ullius rationem sui commodi ducit,

Cic. Rosc. Am. 44, 128:

cum hujusce periculi tum ceterorum quoque officiorum et amicitiarum ratio,

id. Clu. 42, 117:

omnis hac in re habenda ratio et diligentia est, ut, etc.,

id. Lael. 24, 89; cf.:

didici ex tuis litteris, te omnibus in rebus habuisse rationem, ut mihi consuleres,

id. Fam. 3, 5, 1:

habeo rationem, quid a populo Romano acceperim,

bring into consideration, consider, id. Verr. 2, 5, 14, § 36:

ut habere rationem possis, quo loco me salva lege Cornelia convenias, ego veni, etc.,

id. Fam. 3, 6, 6:

neque illud rationis habuisti, eam provinciam ad summam stultitiam nequitiamque venisse,

id. Verr. 2, 5, 15, § 38; cf.:

hoc rationis habebant, facere eos nullo modo posse, ut, etc.,

id. ib. 2, 2, 29, e70.—

Relation to a thing, i. e.

Subject., course, conduct, procedure, mode, manner, method, fashion, plan, etc. (cf. consilium):

nunc sic rationem incipissam, hanc instituam astutiam, ut, etc.,

Plaut. Mil. 2, 2, 82; cf. id. ib. 3, 1, 175 sqq.:

ubi cenas hodic, si hanc rationem instituis?

Plaut. Stich. 3, 1, 26; id. Truc. 1, 1, 3:

tua ratio est, ut secundum binos ludos mihi respondere incipias: mea, ut ante primos ludos comperendinem. Ita fiet, ut tua ista ratio existimetur astuta, meum hoc consilium necessarium,

Cic. Verr. 1, 11, 34; cf.:

ratio viaque defensionis,

id. Verr. 2, 5, 1, § 4:

itaque in praesentia Pompeii insequendi rationem omittit,

Caes. B. C. 1, 30:

mea autem ratio in dicendo haec esse solet, ut, etc.,

Cic. de Or. 2, 72, 292:

haec in philosophia ratio contra omnia disserendi,

id. N. D. 1, 5, 11:

dicendi,

id. Or. 32, 114; id. de Or. 3, 15, 56; cf.:

aliquot ante annis inita ratio est, ut, etc.,

id. Rep. 2, 36, 61:

ut, quo primum occurreretur, vix ratio iniri possit,

Caes. B. G. 7, 24:

quia reponendarum (tegularum) nemo artifex inire rationem potuerit,

Liv. 42, 3 fin. —In plur.:

hoc aditu laudis non mea me voluntas sed meae vitae rationes ab ineunte aetate susceptae prohibuerunt,

plan of life, Cic. Imp. Pomp. 1, 1:

de rationibus rerum publicarum aut constituendarum aut tuendarum,

id. Rep. 1, 6, 11.—

Object., relation, condition, nature, kind, sort, fashion, way, etc. (cf. modus):

sed ratio ordoque agminis aliter se habebat ac Belgae ad Nervios detulerant,

Caes. B. G. 2, 19; cf.:

ut rei militaris ratio atque ordo postulabat,

id. ib. 2, 22; so,

rei militaris,

id. ib. 4, 23:

ratio atque usus belli,

the art and practice of war, id. ib. 4, 1; id. B. C. 1, 76 fin.; 2, 18; 3, 17 et saep. al.; cf.:

novae rationes bellandi,

id. ib. 3, 50:

ratio equestris proelii,

id. B. G. 5, 16:

quorum operum haec erat ratio, etc.,

id. B. C. 1, 25; cf.: rationem pontis hanc instituit;

tigna bina, etc.,

id. B. G. 4, 17:

serpit per omnium vitas amicitia, nec ullam aetatis degendae rationem patitur esse expertem sui,

Cic. Lael. 23, 87; cf.:

ita ratio comparata est vitae naturaeque nostrae, ut, etc.,

id. ib. 27, 101; id. Ac. 2, 43, 132:

civitas (Platonis) non quae possit esse, sed in qua ratio rerum civilium perspici posset,

id. Rep. 2, 30, 52 init.; cf.:

reliqui disseruerunt de generibus et de rationibus civitatum,

id. ib. 2, 11, 22;

1, 8, 13: quam creberrimis litteris faciam ut tibi nota sit omnis ratio dierum atque itinerum meorum,

id. Fam. 3, 5, 4: quoniam eadem est ratio juris in utroque, id. Rep. 3, 12, 21; cf.:

haec eadem ratio est in summa totius Galliae,

Caes. B. G. 6, 11 fin.:

ab nostris eadem ratione, qua pridie, resistitur,

id. ib. 5, 40; id. B. C. 3, 100; cf. id. ib. 3, 101:

docet, longe alia ratione esse bellum gerendum atque antea sit gestum,

id. B. G. 7, 14:

hoc si Romae fieri posset, certe aliqua ratione expugnasset iste,

Cic. Verr. 2, 2, 52, ee130:

quid refert, qua me ratione cogatis?

id. Lael. 8, 26:

quod fuit illis conandum atque omni ratione efficiendum,

Caes. B. C. 1, 65 fin.; 1, 67 fin.:

simili ratione Pompeius in suis castris consedit,

id. ib. 3, 76:

auxilium ferri nulla ratione poterat,

id. ib. 1, 70:

nec quibus rationibus superare possent, sed quem ad modum uti victoria deberent, cogitabant,

id. ib. 3, 83 fin.; 3, 58; 3, 18 fin. et saep.—

With gen. of a subst. in circumlocution for the subst. itself (v. Zumpt, Gram. §

678): vereor ne oratio mea aliena ab judiciorum ratione esse videatur,

Cic. Verr. 2, 4, 49, ee109:

multa autem propter rationem brevitatis praetermittenda,

id. ib. 2, 1, 40, ee

103: quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum?

id. Mur. 17, 35:

nihil fallacius ratione tota comitiorum,

id. ib. 17, 36:

praedicere tempestatum rationem et praedonum,

id. ib. 2, 4:

tota ratio talium largitionum genere vitiosa est,

id. Off. 2, 17, 60.—

Pregn., that faculty of the mind which forms the basis of computation and calculation, and hence of mental action in general, i. e. judgment, understanding, reason: duplex est vis animorum atque natura: una pars in appetitu posita est, quae est hormê Graece, quae hominem huc et illuc rapit;

altera in ratione, quae docet et explanat, quid faciendum, quid fugiendum sit. Ita fit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet,

Cic. Off. 1, 28, 101:

homo, quod rationis est particeps, per quam consequentia cernit, causas rerum videt earumque progressus et quasi antecessiones non ignorat, similitudines comparat rebusque praesentibus adjungit atque annectit futuras, facile totius vitae cursum videt ad eamque degendam praeparat res necessarias. Eademque natura vi rationis hominem concilia homini et ad orationis et ad vitae societatem, etc.,

id. ib. 1, 4, 11 sq.:

haud scio, an melius fuerit, humano generi motum istum celerem cogitationis, acumen, sollertiam, quam rationem vocamus, non dari omnino quam tam munifice et tam large dari, etc.,

id. N. D. 2, 27, 69:

lex est ratio summa, insita in natura, quae jubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria. Eadem ratio, cum est in hominis mente confirmata et confecta, lex est,

id. Leg. 1, 6, 18:

ut, quos ratio non posset, eos ad officium religio duceret,

id. N. D. 1, 42, 118:

mens et ratio et consilium in senibus est,

id. Sen. 19, 67; cf. Liv. 28, 28:

si pudor quaeritur, si probitas, si fides, Mancinus haec attulit, si ratio, consilium, prudentia, Pompeius antistat,

Cic. Rep. 3, 18, 28; cf. id. Quint. 16, 53; and:

si ratio et prudentia curas aufert,

Hor. Ep. 1, 11, 25:

quibus in rebus temeritas et casus, non ratio nec consilium valet,

Cic. Div. 2, 41, 85; cf.:

illa de urbis situ revoces ad rationem quae a Romulo casu aut necessitate facta sunt,

id. Rep. 2, 11, 22; and:

moneo ut agentem te ratio ducat, non fortuna,

Liv. 22, 39 fin.: mulier abundat audacia;

consilio et ratione deficitur,

Cic. Clu. 65, 184:

Ariovistum magis ratione et consilio quam virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros locus fuisset, etc.,

Caes. B. G. 1, 40: arma amens capio;

nec sat rationis in armis,

Verg. A. 2, 314:

rationis egens,

id. ib. 8, 299 et saep.:

iracundia dissidens a ratione,

Cic. Rep. 1, 38, 60:

majora quam hominum ratio consequi possit,

id. ib. 1, 10, 15:

quantum ratione provideri poterat,

Caes. B. G. 7, 16 fin.:

quantumque in ratione esset, exploratum habuit,

Hirt. B. G. 8, 6 init.:

nec majore ratione bellum administrari posse,

Caes. B. C. 7, 21:

minari divisoribus ratio non erat,

it was not reasonable, was contrary to reason, Cic. Verr. 1, 9, 24; so, nulla ratio est, with an objectclause, id. Caecin. 5, 15; so,

too, minime rationis est,

Col. 3, 5, 3; cf. with dat.:

Vitellianus exercitus, cui acquiescere Cremonae ratio fuit,

which, as reason dictated, ought to have rested at Cremona, Tac. H. 3, 22:

quod domi te inclusisti, ratione fecisti,

reasonably, sensibly, judiciously, Cic. Att. 12, [p. 1527] 14, 3.—

The reasonable cause of a thing, a ground, motive, reason:

ratio est causa, quae demonstrat, verum esse id, quod intendimus, brevi subjectione. Rationis confirmatio est ea, quae pluribus argumentis corroborat breviter expositam rationem,

Auct. Her. 2, 18, 28:

quid tandem habuit argumenti aut rationis res, quamobrem, etc.,

Cic. Verr. 2, 2, 47, § 115; cf.:

nostra confirmare argumentis ac rationibus: deinde contraria refutare,

id. de Or. 2, 19, 80:

noverit orator argumentorum et rationum locos,

id. Or. 14, 44 (v. also argumentum):

si mei consilii causam rationemque cognoverit,

id. Div. in Caecil. 1, 1; cf.:

ad eam sententiam cum reliquis causis haec quoque ratio eos deduxit, quod, etc.,

Caes. B. G. 2, 10 fin.:

quam habet rationem, non quaero aequitatis, sed ipsius improbitatis atque impudentiae?... facti, si non bonam, at aliquam rationem afferre,

Cic. Verr. 2, 3, 85, e196; cf.:

deinde nihil rationis affert, quamobrem, etc.,

id. Caecin. 33, 96:

non deest hoc loco copia rationum, quibus docere velitis, humanas esse formas deorum: primum quod, etc.... deinde quod, etc.... tertiam rationem affertis, quod, etc.,

id. N. D. 1, 27, 76:

et quidem, cur sic opinetur, rationem subicit,

id. Div. 2, 50, 104:

idcirco minus existimo te nihil nisi summa ratione fecisse,

id. Att. 8, 11, D, §

5: nunc non modo agendi rationem nullam habeo, sed ne cogitandi quidem,

id. Fam. 4, 13, 3:

rationes in ea disputatione a te collectae vetabant me rei publicae penitus diffidere,

id. Fam. 5, 13, 3; cf. id. Ac. 2, 36, 116:

rationibus conquisitis de voluptate et dolore disputandum putant,

id. Fin. 1, 9, 31; cf.:

quod cum disputando rationibusque docuisset,

id. Rep. 1, 16, 25:

his rationibus tam certis tamque illustribus opponuntur ab his, qui contra disputant primum labores, etc.,

id. ib. 1, 3, 4 et saep.:

num parva causa aut prava ratio est?

reason, excuse, Ter. Eun. 3, 5, 27.—

In rhet., a showing cause, argument, reasoning in support of a proposition:

ratio est, quae continet causam, quae si sublata sit, nihil in causa controversiae relinquatur, hoc modo: Orestes si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, Jure feci, illa enim patrem meum occiderat, non habet defensionem,

Cic. Inv. 1, 13, 18:

ad propositum subjecta ratio, et item in distributis supposita ratio,

id. de Or. 3, 54, 207; cf. Quint. 3, 11, 4; 5, 14, 1; 16; 7, 8, 3.—

Reasonableness, reason, propriety, law, rule, order, conformity, etc.:

in omnibus, quae ratione docentur et via, primum constituendum est, quid quidque sit, etc.,

in a reasonable, regular manner, Cic. Or. 33, 116; cf.:

ut ratione et via procedat oratio,

id. Fin. 1, 9, 29:

modo et ratione aliquid facere (along with recte atque ordine facere),

id. Quint. 7, 28; cf.:

quae res Nec modum habet neque consilium, ratione modoque Tractari non vult,

Hor. S. 2, 3, 266:

nihil est, quod ratione et numero moveri possit sine consilio,

Cic. N. D. 2, 16, 43:

intervallis imparibus, sed tamen pro rata parte ratione distinctis,

divided proportionally by rule, id. Rep. 6, 18, 18; cf.:

ex summis et infimis et mediis interjectis ordinibus ut sonis moderata ratione civitas concinit,

in symmetrical proportion, id. ib. 2, 42, 69:

in quo defuit fortasse ratio, sed tamen vincit ipsa rerum publicarum natura saepe rationem,

order, system, id. ib. 2, 33, 57;

5, 5, 7: declinatio si cum ratione fiet,

reasonably, id. Tusc. 4, 6, 13:

ratio et distributio,

a reasonable division, Q. Cic. Pet. Cons. 1, 1.—

A theory, doctrine, or system based upon reason; science, and (less freq.), subject., knowledge:

erat enim tunc haec nova et ignota ratio, solem lunae oppositum solere deficere,

Cic. Rep. 1, 16, 25; cf.:

nova et a nobis inventa ratio,

id. ib. 1, 8, 13;

2, 39, 66: si animum contulisti in istam rationem et quasi artem,

id. ib. 1, 23, 37; cf.:

omnes tacito quodam sensu sine ulla arte aut ratione, quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava dijudicant,

id. de Or. 3, 50, 195; id. Brut. 74, 258:

continet enim totam hanc quaestionem ea ratio, quae est de natura deorum,

id. Div. 1, 51, 117:

Epicuri ratio, quae plerisque notissima est,

doctrine, system, philosophy, id. Fin. 1, 5, 13; cf.:

Stoicorum ratio disciplinaque,

id. Off. 3, 4, 20:

Cynicorum ratio,

id. ib. 1, 41, 148; so id. Fin. 3, 20, 68: ratio vivendi... ratio civilis et disciplina populorum, the art of living... statesmanship, id. Rep. 3, 3, 4; cf.:

etiamsi cui videbitur illa in optimis studiis et artibus quieta vitae ratio beatior, haec civilis laudabilior est certe et illustrior,

id. ib. 3, 3, 4:

improba navigii ratio tum caeca jacebat,

Lucr. 5, 1004: saltationis ac musicae rationis studiosi, Col. prooem. e3 al.—Subject., knowledge:

si qua (est in me) exercitatio dicendi aut si hujus rei ratio aliqua, ab optimarum artium studiis ac disciplina profecta,

Cic. Arch. 1, 1.—

A view or opinion resting upon reasonable grounds:

mea sic est ratio,

Ter. Ad. 1, 1, 43; cf.:

inventus est nemo, cujus non haec et sententia esset et oratio, non esse metuendum, etc.... Haec cum omnes sentirent et cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,

Cic. Verr. 2, 1, 27, § 68 sq.; and with this cf. id. Att. 1, 11, 1:

cujus ratio etsi non valuit,

Nep. Milt. 3, 6 (just before: hujus cum sententiam plurimi essent secuti).—

In philos. lang., a production of proof, argumentation, reasoning: (Epicurus) tollit definitiones; nihil de dividendo ac partiendo docet;

non, quo modo efficiatur concludaturque ratio, tradit,

Cic. Fin. 1, 7, 22; cf. id. Div. 2, 10, 25; id. de Or. 2, 38, 158:

ratio ipsa coget, et ex aeternitate quaedam esse vera et ea non esse nexa causis aeternis, etc.,

id. Fat. 16, 38; cf.:

ergo, ubi tyrannus est, ibi non vitiosam ut heri dicebam, sed, ut nunc ratio cogit, dicendum est, plane nullam esse rem publicam,

id. Rep. 3, 31, 43.

specto, āvi, ātum, 1, v. freq. a. [id.], to look at, behold; to gaze at, watch, observe, etc. (freq. and class.; syn.: adspicio, speculor, conspicor, contueor).

Lit.

In gen.

With acc.:

speculum a speciendo, quod ibi se spectant,

Varr. L. L. 5, § 129 Müll.; cf. id. ib. 6, §

82 ib.: si vis videre ludos jucundissimos... amores tuos si vis spectare,

Plaut. Poen. 1, 1, 81:

spectare aliquid et visere,

Cic. Tusc. 1, 19, 44:

taceas, me spectes,

Plaut. As. 3, 3, 90:

quid illas spectas?

id. Rud. 3, 4, 54; id. Am. 1, 1, 268:

ere, ne me spectes,

Ter. Eun. 5, 5, 18:

corpora,

Lucr. 4, 1102:

ingentes acervos,

Hor. C. 2, 2, 24:

gaude quod spectant oculi te mille loquentem,

id. Ep. 1, 6, 19:

cum modo me spectas oculis protervis,

Ov. H. 16 (17), 77:

spectari tergo,

id. A. A. 3, 774:

Zoroaster primus siderum motus diligentissime spectasse dicitur,

Just. 1, 1, 9.—

With rel.clause:

tacitus te sequor, Spectans quas tu res hoc ornatu geras,

Plaut. Bacch. 1, 2, 2:

specta quam arcte dormiunt,

id. Most. 3, 2, 144; cf.:

saepe tui, specto, si sint in litore passus,

Ov. H. 18 (19), 27.—

Absol.:

vise, specta tuo arbitratu,

Plaut. Most. 3, 2, 106: Am. Sosia, age me huc aspice. So. Specto, id. Am. 2, 2, 119:

quam magis specto, minus placet mihi hominis facies,

id. Trin. 4, 2, 19:

alte spectare,

Cic. Rep. 6, 23, 25:

populo spectante,

Hor. Ep. 1, 6, 60.—

With ad, in, per, or adv. of place:

spectare ad carceris oras,

Enn. Ann. 1, 102:

quaeso huc ad me specta,

Plaut. Most. 3, 2, 149; so, ad me, Afran. ap. Isid. Orig. 12, 8, 16:

ad dexteram,

Plaut. Poen. 3, 4, 1:

tota domus, quae spectat in nos solos,

Cic. Off. 1, 17, 58:

ego limis specto Sic per flabellum clanculum,

Ter. Eun. 3, 5, 53:

quoquo hic spectabit, eo tu spectato simul,

Plaut. Ps. 3, 2, 69.—

Impers. pass. with subj. or final clause:

cum plausu congregari feros (pisces) ad cibum assuetudine, in quibusdam vivariis spectetur,

Plin. 10, 70, 89, § 193:

spectandum ne quoi anulum det,

Plaut. As. 4, 1, 33. —

With inf.:

spectet currere Gangem,

Sen. Herc. Oet. 629:

minaces ire per caelum faces specta,

id. ib. 325.—

In partic.

To look at or see (a play or an actor) as a spectator, to look on:

fabulam,

Plaut. Bacch. 2, 2, 37:

Megalesia,

Cic. Har. Resp. 11, 22; Hor. A. P. 190:

ludos,

id. S. 2, 6, 48; 2, 8, 79; id. Ep. 2, 1, 203; Suet. Aug. 40; 53 al.:

Circenses,

id. ib. 45; id. Claud. 4:

pugiles,

id. Aug. 45:

artifices saltationis,

id. Tit. 7 al. —With inf.:

spectavi ego pridem Comicos ad istum modum Sapienter dicta dicere atque is plaudier,

Plaut. Rud. 4, 7, 23:

matronae tacitae spectent, tacitae rideant,

id. Poen. prol. 32:

jam hic deludetur (Amphitruo), spectatores, vobis spectantibus,

id. Am. 3, 4, 15; cf. id. ib. prol. 151. —Hence, very often in inscrr. and tesseris: GLADIATORIIS SP., i. e. spectatus, of a gladiator who had stood the first public fight, Inscr. Orell. 2561 sq.; cf.: Morcelli delle tessere degli spettacoli Roma, Becker, Antiq. 4, p. 562.—

Of localities, to look, face, lie, be situated towards any quarter (syn.: prospicio, vergo); constr. usu. with ad, in, inter, etc., or an adv. of place; less freq. with acc.:

(hujus insulae) alter angulus ad orientem solem, inferior ad meridiem spectat,

Caes. B. G. 5, 13; so,

ad orientem solem,

id. ib. 7, 69:

ad fretum,

Cic. Verr. 2, 5, 66, § 169:

ager, qui in ventum Favonium spectet,

Varr. R. R. 1, 24, 1:

in urbem... in Etruriam,

Liv. 5, 5;

v. also infra: Aquitania spectat inter occasum solis et septentriones,

is situated to the north - west, Caes. B. G. 1, 1 fin.: quare fit, ut introversus et ad te Spectent atque ferant vestigia se omnia prorsus, Lucil. ap. Non. 402, 7; cf.:

ut ora eorum deorsum spectent,

Col. 12, 16, 4:

vestigia Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

Hor. Ep. 1, 1, 75:

quo (villae) spectent porticibus,

Varr. R. R. 1, 4, 4: Creta altior est, quā spectat orientem, Sall. ap. Serv. Verg. A. 6, 23 (H. 3, 58 Dietsch):

Acarnania solem occidentem et mare Siculum spectat,

Liv. 33, 17, 5:

mediterranea regio est, orientem spectat,

id. 25, 9, 10; 30, 25, 11:

quae et Tanaim et Bactra spectant,

Curt. 7, 7, 4; Plin. Ep. 5, 6, 15; Vell. 1, 11, 3:

ab eo latere, quo (Gadis) Hispaniam spectat,

Plin. 4, 21, 36, § 120; 6, 17, 20, § 53.— Transf., of nations:

Belgae spectant in septentriones et orientem solem,

Caes. B. G. 1, 1, 6:

Masaesyli in regionem Hispaniae spectant,

Liv. 28, 17.—

To examine, try, test:

(argentum) dare spectandum,

Plaut. Pers. 3, 3, 35:

ut fulvum spectatur in ignibus aurum, Tempore sic duro est inspicienda fides,

Ov. Tr. 1, 5, 25; cf.:

qui pecuniā non movetur... hunc igni spectatum arbitrantur,

as having stood the test of fire, Cic. Off. 2, 11, 38; cf. spectatio, I. B., and spectator, I. B.—

Trop.

In gen., to look at, behold, see, regard, consider (very rare):

specta rem modo!

Plaut. Bacch. 4, 6, 14:

audaciam meretricum specta,

Ter. Eun. 5, 5, 24:

importunitatem spectate aniculae,

id. And. 1, 4, 4:

suave, E terrā magnum alterius spectare laborem,

Lucr. 2, 2: caeli signorum admirabilem ordinem spectat, Cic. Fragm. ap. Non. 402, 17:

ad te unum omnis mea spectat oratio,

Cic. Deiot. 2, 5.—

In partic.

To look to a thing, as to an end or guide of action; hence, to have in view, bear in mind; to aim, strive, or endeavor after; to meditate; to tend, incline, refer, pertain, or have regard to a thing (freq. and class.;

syn.: contendo, pertineo, tendo): juvenes magna spectare et ad ea rectis studiis debent contendere,

Cic. Off. 2, 13, 45:

nec commune bonum poterant spectare,

Lucr. 5, 958:

rem, non hominem, spectari oportere,

Auct. Her. 1, 6, 9:

nihil spectat nisi fugam,

Cic. Att. 8, 7, 1:

Pompeius statuisse videtur, quid vos in judicando spectare oporteret,

id. Mil. 6, 15:

nos ea, quae sunt in usu vitāque communi, non ea quae finguntur aut optantur spectare debemus,

id. Lael. 5, 18:

ingenti consensu defectionem omnes spectare,

Liv. 22, 22, 21:

arma et bellum,

id. 3, 69, 2:

Romani, desperatā ope humanā, fata et deos spectabant,

id. 5, 16, 8; Curt. 9, 7, 2; Just. 13, 1, 8:

tota domus quae spectat in nos solos,

relies on, Cic. Off. 1, 17, 58:

in philosophiā res spectatur, non verba penduntur,

id. Or. 16, 51:

mores,

id. Off. 2, 20, 69; so (with sequi) id. de Or. 2, 50, 204:

quem locum probandae virtutis tuae spectas?

do you seek? Caes. B. G. 5, 44:

noli spectare, quanti homo sit,

Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

me spectasse semper, ut tibi possem quam maxime esse conjunctus,

id. Fam. 5, 8, 3:

ad imperatorias laudes,

id. Vatin. 10, 24:

ad suam magis gloriam quam ad salutem rei publicae,

id. Sest. 16, 37:

ad vitulam,

Verg. E. 3, 48:

cum plebes Nolana de integro ad defectionem spectaret,

Liv. 23, 16, 2; so id. 23, 6, 4:

ab scelere ad aliud spectare mulier scelus,

id. 1, 47, 1; 34, 56, 10.—Of subjects not personal:

et prima et media verba spectare debent ad ultimum,

Cic. Or. 59, 200:

ad arma rem spectare,

id. Fam. 14, 5, 1; cf.:

rem ad seditionem spectare,

Liv. 25, 3, 19:

ad vim spectare res coepit,

id. 1, 9, 6; cf.:

si ad perniciem patriae res spectabit,

Cic. Off. 2, 23, 90:

aliquid anquirunt, quod spectet et valeat ad bene beateque vivendum,

id. ib. 2, 2, 6:

ea non tam ad religionem spectant, quam ad jus sepulcrorum,

belong to, concern, id. Leg. 2, 23, 58:

quoniam de eo genere beneficiorum dictum est, quae ad singulos spectant: deinceps de iis, quae ad universos pertinent, disputandum est,

id. Off. 2, 21, 72; cf. id. ib. 1, 3, 7: artem negabat esse ullam, nisi quae cognitis et in unum exitum spectantibus, Cic. de Or. 1, 20, 92:

nostra consilia sempiternum tempus spectare debent,

id. ib. 2, 40, 169:

solvendi necessitas debitorem spectat,

Dig. 2, 14, 42:

res eo spectat, ut eā poenā non videamini esse contenti,

Cic. Lig. 5, 13:

hoc eo spectabat, ut eam (Pythiam) a Philippo corruptam diceret,

id. de Div. 2, 57, 118: summa judicii mei spectat huc, ut meorum injurias ferre possim, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 20, 46:

quo igitur haec spectat oratio?

Cic. Att. 8, 2, 4; cf. id. Phil. 13, 20, 46:

quorsum haec omnis spectat oratio?

id. ib. 7, 9, 26 et saep.:

quia quicquid ad corpus spectat, et immortalitatis est expers, vanum sit,

Lact. 3, 12, 33.—

(Acc. to I. B. 3.) To judge of; to try, test (syn. probo):

nemo illum ex trunco corporis spectabat, sed ex artificio comico aestimabat,

Cic. Rosc. Com. 10, 28:

alicujus animum ex animo suo,

Ter. And. 4, 1, 22:

non igitur ex singulis vocibus philosophi spectandi sunt, sed ex perpetuitate atque constantiā,

Cic. Tusc. 5, 10, 31:

ex meo otium tuum specto,

id. Att. 12, 39:

quod ego non tam fastidiose in nobis quam in histrionibus spectari puto,

id. de Or. 1, 61, 258:

ubi facillime spectatur mulier, quae ingenio'st bono?

Plaut. Stich. 1, 2, 59; cf.:

hominem in dubiis periclis,

Lucr. 3, 55:

beneficium a deteriore parte,

Sen. Ben. 2, 28, 2.—Hence, spectātus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 2.).

Tried, tested, proved (syn.: probatus, cognitus): tuam probatam et spectatam maxime adulescentiam, Lucil. ap. Non. 437, 14:

homines spectati et probati,

Cic. de Or. 1, 27, 124:

fides spectata et diu cognita,

id. Div. in Caecil. 4, 11; Ov. P. 2, 7, 82:

pietas spectata per ignes,

id. F. 4, 37:

integritas,

Liv. 26, 49, 16; cf.:

homo in rebus judicandis spectatus et cognitus,

Cic. Verr. 1, 10, 29:

spectata ac nobilitata virtus,

id. Fl. 26, 63:

spectata multis magnisque rebus singularis integritas,

id. Phil. 3, 10, 26:

rebus spectata juventus,

Verg. A. 8, 151:

utebatur medico ignobili, sed spectato homine, Cleophanto,

id. Clu. 16, 47:

mores,

Plaut. Pers. 2, 1, 4:

ni virtus fidesque vestra spectata mihi forent,

Sall. C. 20, 2.— Sup.:

id cuique spectatissimum sit, quod occurrerit, etc.,

let that be the best test of each, Liv. 1, 57, 7.—With subject-clause:

mihi satis spectatum est, Pompeium malle principem volentibus vobis esse quam, etc.,

Sall. H. 3, 61, 23 Dietsch.—

In gen., looked up to, respected, esteemed, worthy, excellent:

fecere tale ante alii spectati viri,

Plaut. Merc. 2, 2, 47:

in perfecto et spectato viro,

Cic. Lael. 2, 9:

homines,

id. Div. in Caecil. 7, 24:

castitas,

Liv. 1, 57, 10.— Comp.:

quo non spectatior alter,

Sil. 1, 440.— Sup.:

auctoritas clarissimi et spectatissimi viri atque in primis probati,

Cic. Fam. 5, 12, 7:

spectatissima femina,

id. Rosc. Am. 50, 147.—Of things (Plinian):

paeninsula spectatior (with flumen clarum),

Plin. 4, 18, 32, § 107:

spectatius artificium,

id. 11, 1, 1, § 1:

spectatissima laurus,

id. 15, 30, 40, § 134.— Hence, adv.: spectātē, splendidly, excellently:

spectatissime florere,

Plin. 21, 1, 1, § 2:

spectatissime ministrere,

Amm. 28, 3, 9.