-
1 catus
catus adj. [1 CA-], clear - sighted, intelligent, sagacious, wise: Aelius Sextus, Enn. ap. C.: cultūs hominum Voce formasti catus, H.: catus quantumvis rusticus, shrewd, H.: iaculari, H.* * *Icata, catum ADJknowing, clever, shrewd, wise, prudent, circumspect; shrill/clear (sound)IIcat; wild cat; kind of trout; siege engine; male cat (L+S) -
2 catus
1.cătus, a, um, adj. [root ka-; Sanscr. ça-, to whet, sharpen; cf. cos, cautes, cuneus; Sabine, = acutus, acc. to Varr. L. L. 7, § 46, p. 90 Bip.].* I.Sharp to the hearing, clear-sounding, shrill (cf. acutus, 2.): jam cata signa fere sonitum dare voce parabant, Enn. ap. Varr. l. l. (Ann. 447 Vahl.). —II.Transf. to intellectual objects, in a good and bad sense.A.In a good sense, clear-sighted, intelligent, sagacious, wise, opp. stultus (in prose probably never naturalized; hence Cic., in prose, adds ut ita dicam; v. the foll.): catus Aelius Sextus, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 9, 18 (Ann. v. 335 Vahl.); Plaut. Most. 1, 3, 29; id. Ps. 2, 3, 15; Ter. And. 5, 2, 14 Don. and Ruhnk.; Hor. C. 1, 10, 3:B.prudens et, ut ita dicam, catus,
Cic. Leg. 1, 16, 45.—Constr. with inf.:jaculari,
Hor. C. 3, 12, 10.—With gen.:legum,
Aus. Mos. 400.—Of abstract things:dicta,
Enn. Ann. 519 Vahl.:consilium,
Plaut. Ep. 2, 2, 75.—In a bad sense, sly, crafty, cunning, artful ( = callidus, astutus):2.cata est et callida,
Plaut. Pers. 4, 4, 71; so id. Poen. 5, 2, 147; id. Most. 5, 2, 21; id. Trin. 3, 2, 51; Hor. Ep. 2, 2, 39.— Adv.: cătē, conform. to II. A.:sapienter, docte et cordate et cate,
Plaut. Poen. 1, 1, 3; id. Men. 2, 3, 61; Cic. Arat. 304.— Comp. and sup. not in use in the adj. or in the adv.cătus, i, m., a male cat (post-class.), Pall. Mart. 9, 4; scanned, cātus, Poët. ap. Anth. Lat. 5, p. 162, 3 al. -
3 clarividus
clarivida, clarividum ADJseeing clearly; clear sighted -
4 acuo
ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.I.Lit.:II.ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,
Cic. Tusc. 1, 40; so,ferrum,
Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:enses,
Ov. M. 15, 776:gladium,
Vulg. Deut. 32, 41:sagittas,
id. Jer. 51, 11.— Poet.:fulmen,
Lucr. 6, 278:dentes,
Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—Trop.A.First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:B.acuere linguam exercitatione dicendi,
Cic. Brut. 97:linguam causis,
Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,
Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,
Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:C.ad crudelitatem,
Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:illos sat aetas acuet,
Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,
id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:curis acuens mortalia corda,
Verg. G. 1, 123:auditisque lupos acuunt balatibus agni,
id. ib. 4, 435:quam Juno his acuit verbis,
id. A. 7, 330.—Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):D.saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,
Verg. A. 12, 108:iram,
Vulg. Sap. 5, 21:studia,
Val. Max. 2, 2, no. 3.—In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,A.Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):2.vide ut sit acutus culter probe,
Plaut. Mil. 5, 4:ferrum,
Hor. A. P. 304:cuspis,
Verg. A. 5, 208:gladius,
Vulg. Psa. 56, 5:carex,
Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:nasus,
Plaut. Cap. 3, 4, 114:oculi,
of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:aures,
pointed, Hor. C. 2, 19, 4:saxa,
id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—Transf.a.Of the senses themselves, sharp, keen:b.oculos acrīs atque cicutos,
Cic. Planc. 66:nares,
Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):c.hinnitu,
Verg. G. 3, 94:voces,
id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:stridore,
Hor. C. 1, 34, 15:vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,
from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:B.sol,
Hor. Ep. 1, 10, 17:radii solis,
Ov. H. 4, 159:gelu,
Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,febris,
Cels. 2, 4:morbus,
id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:acuta belli,
violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—Fig.1.Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):2.Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,
Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:homo ingenio prudentiāque acutissimus,
Cic. de Or. 1, 39:acutae sententiae,
id. Opt. Gen. Or. 2, 5:motus animorum ad excogitandum acuti,
id. Or. 1, 113:studia,
id. Gen. 50:conclusiones,
Quint. 2, 20, 5.—In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:conlecta,
Cic. Deiot. 33:excogitat,
id. Verr. 4, 147:respondeo,
id. Cael. 17:scribo,
id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:cernis,
Hor. S. 1, 3, 26:resonarent,
ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20. -
5 acuta
ăcŭo, ui, ūtum, 3, v. a. ( part. fut. acuturus, not used) [cf. 2. acer], to make sharp or pointed, to sharpen, whet.I.Lit.:II.ne stridorem quidem serrae audiunt, cum acuitur,
Cic. Tusc. 1, 40; so,ferrum,
Verg. A. 8, 386; Hor. C. 1, 2, 21:enses,
Ov. M. 15, 776:gladium,
Vulg. Deut. 32, 41:sagittas,
id. Jer. 51, 11.— Poet.:fulmen,
Lucr. 6, 278:dentes,
Hor. C. 3, 20, 10; cf. Tib. 4, 3, 3.—Trop.A.First, of the tongue, qs. to whet, i. e. to sharpen, exercise, improve:B.acuere linguam exercitatione dicendi,
Cic. Brut. 97:linguam causis,
Hor. Ep. 1, 3, 23; so Vulg. Psa. 139, 4; so in gen.: se, to exercise one's self, to make one's self ready:acueram me ad exagitandam hanc ejus legationem,
Cic. Att. 2, 7: mentem, ingenium, prudentiam, etc.; to sharpen:multa, quae acuant mentem, multa quae obtundant,
Cic. Tusc. 1, 33; so id. Brut. 33; id. Phil. 2, 17; id. de Or. 1, 20.—Acuere aliquem (with or without ad aliquid), to spur on, incite, stir up, arouse:C.ad crudelitatem,
Cic. Lig. 4; id. Fam. 15, 21:illos sat aetas acuet,
Ter. Ad. 5, 3, 49; Cic. Rosc. Am. 33, 110:ita duae res, quae languorem afferunt ceteris, illum acuebant, otium et solitudo,
id. Off. 3, 1; Liv. 28, 19:curis acuens mortalia corda,
Verg. G. 1, 123:auditisque lupos acuunt balatibus agni,
id. ib. 4, 435:quam Juno his acuit verbis,
id. A. 7, 330.—Aliquid, to rouse up, kindle, excite (mostly poet.):D.saevus in armis Aeneas acuit Martem et se suscitat irā,
Verg. A. 12, 108:iram,
Vulg. Sap. 5, 21:studia,
Val. Max. 2, 2, no. 3.—In gramm.: acuere syllabam, to give an acute accent to (opp. gravem ponere), Quint. 1, 5, 22; cf. Prisc. Op. Min. 159 Lind.: accentus acutus ideo inventus est, quod acuat sive elevet syllabam.—Hence, ăcūtus, a, um, P.a., sharpened, made pointed; hence,A.Lit., sharp, pointed ( acer denotes natural sharpness, etc.: acutus, that produced by exertion, skill, etc.: sermo acer, impassioned, passionate; sermo acutus, pointed, acute discourse):2.vide ut sit acutus culter probe,
Plaut. Mil. 5, 4:ferrum,
Hor. A. P. 304:cuspis,
Verg. A. 5, 208:gladius,
Vulg. Psa. 56, 5:carex,
Verg. G. 3, 231; elementa, i. e. pointed, jagged atoms (opp. to perplexa, connected), Lucr. 2, 463:nasus,
Plaut. Cap. 3, 4, 114:oculi,
of a pointed shape, id. Ps. 4, 7, 121:aures,
pointed, Hor. C. 2, 19, 4:saxa,
id. ib. 3, 27, 61; so Verg. A. 1, 45.—Transf.a.Of the senses themselves, sharp, keen:b.oculos acrīs atque cicutos,
Cic. Planc. 66:nares,
Hor. S. 1, 3, 29; Cels. 2, 6.—Of objects affecting the senses, sharp, acute; of the voice, soprano or treble: inde loci lituus sonitus effudit acutos, Enn. ap. Paul. ex Fest. p. 116 Müll. (Ann. v. 522 ed. Vahl.):c.hinnitu,
Verg. G. 3, 94:voces,
id. Cir. 107; Ov. M. 3, 224:stridore,
Hor. C. 1, 34, 15:vocem ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipiunt,
from the highest treble to the lowest base, Cic. de Or. 1, 59, 251; cf. ib. 3, 57, 216; Somn. Scip. 5; Rep. 6, 18.—In gen., of things affecting the body, of either heat or cold from their similar effects, keen, sharp, violent, severe:B.sol,
Hor. Ep. 1, 10, 17:radii solis,
Ov. H. 4, 159:gelu,
Hor. C. 1, 9, 4; cf. Lucr. 1, 495; Verg. G. 1, 93; so,febris,
Cels. 2, 4:morbus,
id. 3 (opp. longus), rapid.— Subst. with gen.:acuta belli,
violent, severe misfortunes of war, Hor. C. 4, 4, 76 (= graves belli molestias).—Fig.1.Of intellectual qualities, acute, clear-sighted, intelligent, sagacious (very freq.):2.Antisthenes homo acutus magis quam eruditus,
Cic. Att. 12, 37; so id. de Or. 1, 51; id. N. D. 1, 16; Nep. Dion. 8, 1:homo ingenio prudentiāque acutissimus,
Cic. de Or. 1, 39:acutae sententiae,
id. Opt. Gen. Or. 2, 5:motus animorum ad excogitandum acuti,
id. Or. 1, 113:studia,
id. Gen. 50:conclusiones,
Quint. 2, 20, 5.—In gramm.: accentus acutus, the acute accent (opp. gravis), Prisc. p. 159, ed. Lindem.— Comp. Plin. 13, 1, 2.— Adv.: ăcūte, sharply, keenly, acutely:. cernere, Lucr. 4, 804; ib. 811:conlecta,
Cic. Deiot. 33:excogitat,
id. Verr. 4, 147:respondeo,
id. Cael. 17:scribo,
id. Verr. 3, 20; so, ăcūtum:cernis,
Hor. S. 1, 3, 26:resonarent,
ib. 8, 41: and, ăcūta: canis ululat, Enn. ap. Fest. p. 9 Müll. (Ann. 346 Vahl.).— Comp., Cic. Inv. 2, 16.— Sup., Cic. Off. 1, 44; id. Verr. 3, 20. -
6 clarividus
clārĭvĭdus, a, um, adj. [clare-video], seeing clearly, clear-sighted:sensus,
Marc. Emp. 18.
См. также в других словарях:
Clear-sighted — Clear sight ed (kl[=e]r s[imac]t [e^]d), a. 1. Seeing with clearness; acutely perceptive, discerning; as, clear sighted reason. Syn: clear eyed, perceptive, percipient, perspicacious, clear headed. [1913 Webster + WordNet 1.5] 2. having sharp… … The Collaborative International Dictionary of English
clear-sighted — adj able to understand a problem or situation well ▪ a clear sighted analysis >clear sightedness n [U] … Dictionary of contemporary English
clear-sighted — clear sightedly, adv. clear sightedness, n. /klear suy tid/, adj. 1. having clear or sharp eyesight. 2. having or marked by keen perception or sound judgment: a clear sighted, analytical approach. [1580 90] * * * … Universalium
clear-sighted — index acute, cognizant, discriminating (judicious), perspicacious Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 … Law dictionary
clear-sighted — adjective able to judge situations quickly and accurately and make sensible decisions … Usage of the words and phrases in modern English
clear-sighted — ► ADJECTIVE ▪ thinking clearly; perspicacious … English terms dictionary
clear-sighted — ADJ GRADED (approval) If you describe someone as clear sighted, you admire them because they are able to understand situations well and to make sensible judgements and decisions about them. He was clear sighted enough to keep a sense of… … English dictionary
clear-sighted — adjective 1. having sharp clear vision • Similar to: ↑sighted 2. mentally acute or penetratingly discerning too clear eyed not to see what problems would follow chaos could be prevented only by clear sighted leadership much too perspicacious to… … Useful english dictionary
clear-sighted — adjective Date: 1586 1. having clear vision 2. discerning < a clear sighted appraisal > • clear sightedly adverb • clear sightedness noun … New Collegiate Dictionary
clear-sighted — /ˈklɪə saɪtəd/ (say klear suytuhd) adjective having clear sight; having keen mental perception; discerning; perspicacious: clear sighted businesswoman. –clear sightedly, adverb –clear sightedness, noun …
clear-sighted — adjective able to understand a problem or situation well: a clear sighted analysis clear sightedly adverb clear sightedness noun (U) … Longman dictionary of contemporary English