Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

cĭĕo

  • 1 cieo

    cĭĕo, ēre, cīvi, cĭtum - tr. -    - [gr]gr. κίω: aller -- κινέω-ῶ: mettre en mouvement, mouvoir.    - qqf. cĭo, cīre: seules formes simples employées: cio, cit, cimus, ciant, ciuntur, cire -- en composition: accio, concio, excio... [st1]1 [-] mettre en mouvement, mouvoir, faire avancer, agiter, soulever, ébranler (par un bruit).    - natura omnia ciet, Cic.: la nature met tout en mouvement.    - animal motu cietur interiore et suo, Cic. Tusc. 1, 23, 54: un être animé a en soi le principe de son mouvement.    - ab ultimis subsidiis cietur miles, Liv.: on fait avancer les dernières réserves. [st1]2 [-] donner l'impulsion, donner le branle, exciter, provoquer, déterminer, pousser.    - aliquem in aliquem ciere: exciter qqn contre qqn.    - varios motus ciere, Cic.: produire des mouvements variés.    - voces truces ciere, Apul.: pousser des cris farouches.    - bellum ciere: provoquer la guerre, allumer la guerre.    - lacrimas ciere: verser des larmes. [st1]3 [-] déplacer (des biens), diviser (un héritage).    - ciere herctum, Cic. de Or. 1, 56: partager un héritage (déplacer les biens) -- de là herciscere. [st1]4 [-] faire évacuer, pousser au-dehors.    - urinam ciere, Plin. 20: faire uriner, être diurétique.    - ciere sudores, Plin.: faire transpirer. [st1]5 [-] faire venir, convoquer, invoquer, appeler, nommer, citer, provoquer.    - ciere verba: proférer des paroles.    - ciere ad arma: appeler aux armes.    - ciet locum pugnae testem virtutis, Tac.: il prend le champ de bataille comme témoin de leurs valeurs.    - quid est quod herum tam ciet? Plaut.: quelle raison a-t-il d'accuser ainsi mon maître?    - patrem ciere, Liv. 10: citer le nom de son père (= montrer que l'on est de naissance légitime).    - consulem patrem ciere possum, Liv. 10: je peux dire que mon père légitime est consul.    - ciere nomine triumphum, Liv.: crier: Triomphe!    - voir citus
    * * *
    cĭĕo, ēre, cīvi, cĭtum - tr. -    - [gr]gr. κίω: aller -- κινέω-ῶ: mettre en mouvement, mouvoir.    - qqf. cĭo, cīre: seules formes simples employées: cio, cit, cimus, ciant, ciuntur, cire -- en composition: accio, concio, excio... [st1]1 [-] mettre en mouvement, mouvoir, faire avancer, agiter, soulever, ébranler (par un bruit).    - natura omnia ciet, Cic.: la nature met tout en mouvement.    - animal motu cietur interiore et suo, Cic. Tusc. 1, 23, 54: un être animé a en soi le principe de son mouvement.    - ab ultimis subsidiis cietur miles, Liv.: on fait avancer les dernières réserves. [st1]2 [-] donner l'impulsion, donner le branle, exciter, provoquer, déterminer, pousser.    - aliquem in aliquem ciere: exciter qqn contre qqn.    - varios motus ciere, Cic.: produire des mouvements variés.    - voces truces ciere, Apul.: pousser des cris farouches.    - bellum ciere: provoquer la guerre, allumer la guerre.    - lacrimas ciere: verser des larmes. [st1]3 [-] déplacer (des biens), diviser (un héritage).    - ciere herctum, Cic. de Or. 1, 56: partager un héritage (déplacer les biens) -- de là herciscere. [st1]4 [-] faire évacuer, pousser au-dehors.    - urinam ciere, Plin. 20: faire uriner, être diurétique.    - ciere sudores, Plin.: faire transpirer. [st1]5 [-] faire venir, convoquer, invoquer, appeler, nommer, citer, provoquer.    - ciere verba: proférer des paroles.    - ciere ad arma: appeler aux armes.    - ciet locum pugnae testem virtutis, Tac.: il prend le champ de bataille comme témoin de leurs valeurs.    - quid est quod herum tam ciet? Plaut.: quelle raison a-t-il d'accuser ainsi mon maître?    - patrem ciere, Liv. 10: citer le nom de son père (= montrer que l'on est de naissance légitime).    - consulem patrem ciere possum, Liv. 10: je peux dire que mon père légitime est consul.    - ciere nomine triumphum, Liv.: crier: Triomphe!    - voir citus
    * * *
        Cieo, cies, ciui, citum, ciere, testibus Diomede et Phoca: item Cio, cis, ciui, citum, cire, idem sunt. Sed in hoc differunt tantum, quod Citum a Cieo, priorem corripit: hinc frequentatiua Excito, concito, recito. Citum a Cio, producit: vnde Accitus, et excitus, pen. prod. Composita vtriusque semper sunt quartae, vt Accio, concio, excio. Diomedes per secundam Accieo etiam dicendum credit. Provoquer et esmouvoir.
    \
        Aura ciet horrorem membris. Lucret. Fait frissonner et trembler.
    \
        Ciere ad coitum foeminas. Plin. Inciter.
    \
        AEre ciere viros. Virgil. Sonner à l'arme avec une trompette.
    \
        Bellum, praelium, pugnam ciere. Virgil. Liu. Esmouvoir et enhorter à se combatre.
    \
        Cruciatus ciere. Cic. Faire grande douleur.
    \
        Fletus ciere. Virgil. Plourer.
    \
        Mugitus ciere. Virgil. Mugler, ou Bugler.
    \
        Terrores ciere. Seneca. Faire paour.
    \
        Ciere aliquem. Plaut. Irriter.
    \
        Ciere aluum. Columel. Lascher le ventre.
    \
        Vrinam ciet, vel cit haec herba. Plin. Elle fait pisser.
    \
        Menses ciere, hoc est Menstrua mouere. Plin. Faire venir le temps aux femmes.
    \
        Ciere. Valer. Flac. Repoulser, Chasser arriere.
    \
        Ciere. Festus. Nommer.
    \
        Ciere. Valer. Flac. Appeler.
    \
        Nomen alicuius ciere. Ouid. Appeler quelcun par son nom.
    \
        Ciere nomina singulorum. Tacit. Les appeller chascun par son nom.
    \
        Numina ciere, Valer. Flac. Invoquer Dieu, Appeler à son aide.
    \
        Magna supremum voce ciere. Virg. Dire le dernier à Dieu.
    \
        Agmen ciere ab aliqua natione. Virgil. Amener.
    \
        Verba ciere. Valer. Flac. Proferer, Parler.

    Dictionarium latinogallicum > cieo

  • 2 cieo

    cieo, cīvī, citum, ciēre (verwandt mit κίω, ich gehe, κινέω, ich setze in Bewegung), rege machen, wecken, I) = in Bewegung setzen od. erhalten, anregen, erregen, rege erhalten, 1) Lebl.: a) übh.: natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis, Cic.: inanimum est omne quod pulsu agitatur externo; quod autem est animus, id motu cietur interiore et suo, Cic.: puppes sinistrorsum citae, Hor. – im Bilde, ingentem molem irarum ex alto animo, eine gewaltige Macht der Leidenschaft aus der Tiefe der Seele heraufbeschwören, Liv. 9, 7, 3. – So nun bes. α) als t. t. des Schachspiels, calcem ciere, einen Stein ziehen, Plaut. Poen. 908. – β) als gerichtl. t. t., herctum ciere, die Erbschaft beweglich machen, d.i. teilen, Cic. de or. 1, 237. – γ) als milit. t. t., pugnam ciere, den Kampf durch eigenes Beispiel rege erhalten, nicht ruhen lassen, immer wieder von neuem entflammen (v. Vorkämpfer, bes. aber v. Feldherrn), Liv. (s. Heräus Tac. hist. 2, 25 u. 4, 78. Müller u. Weißenb. Liv. 1, 12, 2): so auch proelium, Liv.: u. pugnam acerrime, Curt., impigre, Tac., nihilo segnius, Liv.: u. bellum (= pugnam) inter primores duces acerrime, Iustin.: bella cie! Verg. – b) in unruhige Bewegung setzen, aufregen, in Aufruhr bringen, erschüttern u. dgl., mare venti et aurae cient, Liv.: c. imo aequora fundo (v. Meergott), Verg. – absurdo sono fontes et stagna, Poët. b. Cic.: caelum tonitru, Verg. – 2) leb. Wesen, herbeiziehen, bes. durch den Ruf der Stimme od. der Signaltöne, a) übh., herbeirufen, herbescheiden, Narcissum, Tac.: lugubri voce Acerbam, Iustin. – bes. Geister, zitieren, ab inferis animas, Lact. 4, 27, 18: certis carminibus cieri ab inferis animas, Lact. 7, 37, 7. – b) zum Kampfe herbeirufen, aufrufen, aufbieten, non homines tantum, sed foedera et deos, Liv.: vires intimas molemque belli (die ganze Macht des Kr.), Tac. – viros aere, Verg.: veteres illic novosque exercitus, Tac.: ab ultimis subsidiis cietur miles, Liv.: patriis agmen ab oris, Verg.: alqm ad arma, Liv.: alqm ad pugnam, Vell. u. Amm.: ad belli munia militem, Tac.: alqm magno clamore in pugnam, herausfordern, Sil.: Germanos in nos ciet, Tac.: raptu Helenae primores Argivorum viros ad se, gegen sich (v. Troja), Catull. – c) zu Hilfe, anrufen, zu Hilfe rufen, bes. eine Gottheit, nocturnos manes carminibus, Verg.: Alecto dirarum ab sede dearum infernisque tenebris, Verg.: vipereas Stygia de valle sorores (die Furien), Ov. – II) = zur Erscheinung bringen, wecken, erwecken, erregen, 1) durch äußere od. innere Anregung, a) übh. Erscheinungen u. Zustände, deutsch erregen, aufsteigen machen od. lassen, bewirken, mare acriore vento concitatum fluctus ciere, Curt.: tempestates pluvias largosque imbres, pruinas aut calores (von Gestirnen), Gell.: lacrimas, bei sich erregen, poet. = weinen, Verg. Aen. 6, 468: ex corporis totius natura et figura varios motus (Schwingungen) cieri, tamquam in cantu sonos, Cic. – qui tantas iam nunc procellas proelia atque acies iactando inter togatos ciet (im Bilde, deutsch etwa: so viele Gewitter aufsteigen läßt), Liv.: cuius orbis (Kreislauf) semper eodem modo cietur, Cic.: cum eam partem attingit, quā sensus (äußere Sinn) cieri potest, Cic. – b) als mediz. t. t., körperl. erregen, befördern, hervortreiben, alvum, Col. u. Plin. (cita alvus, der Durchfall, Cels. 1, 6): menses, sudores, urinas (v. Heilmitteln), Plin. – c) kriegerische u. politische Zustände, erregen, anregen, veranlassen, beginnen, bellum, pugnam, Liv.: Martem, Verg.: seditiones, Liv.: vanos tumultus, Liv. – bellum omnibus viribus, Iustin. – 2) durch die Stimme od. durch musikal. Instrumente, a) Töne übh., anstimmen, erheben, ertönen lassen, von sich geben, fletus, Verg.: gemitus, mugitus, murmur, tinnitus, Verg.: voces truces, Apul.: nocturnus aeris sonus, qualis Cerealibus sacris cieri solet, Vell. – singultus ore, Catull.: tinnitus aere, Catull. – b) Worte, Namen, hören lassen, ausrufen, rufen, nennen (vgl. die Auslgg. zu Verg. Aen. 3, 68. Ruhnken Ov. her. 7, 101. Bünem. Lact. 4, 1, 10), alqd od. alqm magnā voce, Lucr. u. Verg.: triumphum nomine! d.i. ihr io triumphe! rufen, anstimmen, Liv.: singulos nomine, Tac.: eos veris suis nominibus, Lact.: alqm clamore nominatim, Apul.: hominum vocabulo cieri, Lact.: c. lamentatione flebili maiores suos, Tac.: modo nomina singulorum, modo centuriam, Tac. – dah. als zivil. t. t., ciere patrem, einen Vater angeben, aufweisen (um seine freie Abkunft zu beweisen), Liv. 10, 8, 10: u. so consulem patrem, avum, einen Konsul als V., als Gr., ibid. – / Nbf. cio, īre (in den Kompositis accio, concio u.s.f. allein üblich), selten, wie cio, Mart. 4, 90, 4: cit, Col. 6, 5, 1: cimus, Lucr. 1, 212 u. 5, 211: ciant, Apul. flor. 17. p. 27, 3 Kr.: ciuntur, Apul. de mundo 22 ( aber Mart. Cap. 9. § 913 jetzt ciere).

    lateinisch-deutsches > cieo

  • 3 cieo

    cieo, cīvī, citum, ciēre (verwandt mit κίω, ich gehe, κινέω, ich setze in Bewegung), rege machen, wecken, I) = in Bewegung setzen od. erhalten, anregen, erregen, rege erhalten, 1) Lebl.: a) übh.: natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis, Cic.: inanimum est omne quod pulsu agitatur externo; quod autem est animus, id motu cietur interiore et suo, Cic.: puppes sinistrorsum citae, Hor. – im Bilde, ingentem molem irarum ex alto animo, eine gewaltige Macht der Leidenschaft aus der Tiefe der Seele heraufbeschwören, Liv. 9, 7, 3. – So nun bes. α) als t. t. des Schachspiels, calcem ciere, einen Stein ziehen, Plaut. Poen. 908. – β) als gerichtl. t. t., herctum ciere, die Erbschaft beweglich machen, d.i. teilen, Cic. de or. 1, 237. – γ) als milit. t. t., pugnam ciere, den Kampf durch eigenes Beispiel rege erhalten, nicht ruhen lassen, immer wieder von neuem entflammen (v. Vorkämpfer, bes. aber v. Feldherrn), Liv. (s. Heräus Tac. hist. 2, 25 u. 4, 78. Müller u. Weißenb. Liv. 1, 12, 2): so auch proelium, Liv.: u. pugnam acerrime, Curt., impigre, Tac., nihilo segnius, Liv.: u. bellum (= pugnam) inter primores duces acerrime, Iustin.: bella cie! Verg. – b) in unruhige Bewegung setzen, aufregen, in Aufruhr bringen, erschüttern u. dgl., mare venti et aurae cient, Liv.: c. imo aequora fundo (v. Meergott), Verg. – absurdo sono fontes et
    ————
    stagna, Poët. b. Cic.: caelum tonitru, Verg. – 2) leb. Wesen, herbeiziehen, bes. durch den Ruf der Stimme od. der Signaltöne, a) übh., herbeirufen, herbescheiden, Narcissum, Tac.: lugubri voce Acerbam, Iustin. – bes. Geister, zitieren, ab inferis animas, Lact. 4, 27, 18: certis carminibus cieri ab inferis animas, Lact. 7, 37, 7. – b) zum Kampfe herbeirufen, aufrufen, aufbieten, non homines tantum, sed foedera et deos, Liv.: vires intimas molemque belli (die ganze Macht des Kr.), Tac. – viros aere, Verg.: veteres illic novosque exercitus, Tac.: ab ultimis subsidiis cietur miles, Liv.: patriis agmen ab oris, Verg.: alqm ad arma, Liv.: alqm ad pugnam, Vell. u. Amm.: ad belli munia militem, Tac.: alqm magno clamore in pugnam, herausfordern, Sil.: Germanos in nos ciet, Tac.: raptu Helenae primores Argivorum viros ad se, gegen sich (v. Troja), Catull. – c) zu Hilfe, anrufen, zu Hilfe rufen, bes. eine Gottheit, nocturnos manes carminibus, Verg.: Alecto dirarum ab sede dearum infernisque tenebris, Verg.: vipereas Stygia de valle sorores (die Furien), Ov. – II) = zur Erscheinung bringen, wecken, erwecken, erregen, 1) durch äußere od. innere Anregung, a) übh. Erscheinungen u. Zustände, deutsch erregen, aufsteigen machen od. lassen, bewirken, mare acriore vento concitatum fluctus ciere, Curt.: tempestates pluvias largosque imbres, pruinas aut calores (von Gestirnen), Gell.: lacrimas,
    ————
    bei sich erregen, poet. = weinen, Verg. Aen. 6, 468: ex corporis totius natura et figura varios motus (Schwingungen) cieri, tamquam in cantu sonos, Cic. – qui tantas iam nunc procellas proelia atque acies iactando inter togatos ciet (im Bilde, deutsch etwa: so viele Gewitter aufsteigen läßt), Liv.: cuius orbis (Kreislauf) semper eodem modo cietur, Cic.: cum eam partem attingit, quā sensus (äußere Sinn) cieri potest, Cic. – b) als mediz. t. t., körperl. erregen, befördern, hervortreiben, alvum, Col. u. Plin. (cita alvus, der Durchfall, Cels. 1, 6): menses, sudores, urinas (v. Heilmitteln), Plin. – c) kriegerische u. politische Zustände, erregen, anregen, veranlassen, beginnen, bellum, pugnam, Liv.: Martem, Verg.: seditiones, Liv.: vanos tumultus, Liv. – bellum omnibus viribus, Iustin. – 2) durch die Stimme od. durch musikal. Instrumente, a) Töne übh., anstimmen, erheben, ertönen lassen, von sich geben, fletus, Verg.: gemitus, mugitus, murmur, tinnitus, Verg.: voces truces, Apul.: nocturnus aeris sonus, qualis Cerealibus sacris cieri solet, Vell. – singultus ore, Catull.: tinnitus aere, Catull. – b) Worte, Namen, hören lassen, ausrufen, rufen, nennen (vgl. die Auslgg. zu Verg. Aen. 3, 68. Ruhnken Ov. her. 7, 101. Bünem. Lact. 4, 1, 10), alqd od. alqm magnā voce, Lucr. u. Verg.: triumphum nomine! d.i. ihr io triumphe! rufen, anstimmen, Liv.: singulos nomine, Tac.: eos veris suis
    ————
    nominibus, Lact.: alqm clamore nominatim, Apul.: hominum vocabulo cieri, Lact.: c. lamentatione flebili maiores suos, Tac.: modo nomina singulorum, modo centuriam, Tac. – dah. als zivil. t. t., ciere patrem, einen Vater angeben, aufweisen (um seine freie Abkunft zu beweisen), Liv. 10, 8, 10: u. so consulem patrem, avum, einen Konsul als V., als Gr., ibid. – Nbf. cio, īre (in den Kompositis accio, concio u.s.f. allein üblich), selten, wie cio, Mart. 4, 90, 4: cit, Col. 6, 5, 1: cimus, Lucr. 1, 212 u. 5, 211: ciant, Apul. flor. 17. p. 27, 3 Kr.: ciuntur, Apul. de mundo 22 ( aber Mart. Cap. 9. § 913 jetzt ciere).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > cieo

  • 4 cieō

        cieō cīvī, citus, ēre    [1 CI-], to cause to go, move, stir, drive: natura omnia ciens et agitans: animal motu cietur suo: imo aequora fundo, stirs up, V: alquos e municipiis, Ta.: puppes sinistrorsum citae, H.—In law: ciere erctum, to divide the inheritance.—Fig., to put in motion, rouse, disturb: aurae cient (mare), L.: tonitru caelum omne ciebo, V.— To call by name, name, call, invoke. magnā supremum voce ciemus, i. e. utter the last invocation to the Manes, V.: numina, O.: triumphum nomine, i. e. to call Io triumphe! L.: patrem, i. e. show one's free birth, L. — To summon, rouse, stir, call. ad arma, L.: aere viros, V.: ad sese alqm, Ct.: ille cieri Narcissum postulat, Ta.—To call upon for help, invoke, appeal to: nocturnos manes, V.: vipereas sorores, the Furies, O.: foedera et deos, L.— To excite, stimulate, rouse, enliven, produce, cause, occasion, begin: motūs: tinnitūs aere, Ct.: fletūs, V.: murmur, V.: pugnam, L.: pugnam impigre, Ta.: bellum, L.: belli simulacra, V.: tumultum, L.: Martem, V.
    * * *
    ciere, civi, citus V TRANS
    move; shake; rouse, stir/call up; disturb; provoke; invoke; produce; discharge

    Latin-English dictionary > cieō

  • 5 cieo

    cĭĕo, cīvi, cĭtum, 2 (from the primitive form cĭo, cīre, prevailing in the compounds accio, excio, etc. (cf. Prisc. pp. 865, 905, and 908 P.), are also found: pres. cio, Mart. 4, 90, 4:

    cit,

    Verg. Cul. 201; Col. 6, 5, 1 Schneid.:

    cimus,

    Lucr. 1, 213; 5, 211:

    ciunt,

    Lact. Ep. 4 dub.:

    ciant,

    App. Flor. 2, n. 17, p. 358; Mart. Cap. 1, § 91: ciuntur, id. de Mundo, 22, p. 67), v. a. [kindr. with kiô, to go; and by the addition of the causative signif. like kineô, causative from kiô; v. 1. ci.].
    I.
    Lit., to put in motion; hence, to move, stir, shake (syn.: moveo, commoveo, concito, excito al.;

    class. in prose and poetry): calcem,

    to make a move in the game of chess, Plaut. Poen. 4, 2, 86:

    natura omnia ciens et agitans,

    Cic. N. D. 3, 11, 27: inanimum est omne, quod pulsu agitatur externo;

    quod autem est animal, id motu cietur interiore et suo,

    id. Tusc. 1, 23, 54 (for which, in the same chapter, several times movere; cf. also id. N. D. 2, 9, 23):

    remos,

    Stat. Th. 6, 801:

    imo Nereus ciet aequora fundo,

    stirs up, Verg. A. 2, 419:

    puppes sinistrorsum citae,

    Hor. Epod. 9, 20.—
    B.
    In judic. lang. t. t.:

    ciere erctum (lit. to put in motion, i. e.),

    to divide the inheritance, Cic. de Or. 1, 56, 237; cf. erctum.—
    C.
    Trop., to put in motion, to rouse up, disturb: natura maris per se immobilis est, et venti et aurae cient, Liv. 28, 27, 11:

    saltum canibus ciere,

    Lucr. 5, 1250: fontes et stagna, Cic. poët. ap. Cic. Div. 1, 9, 15:

    tonitru caelum omne ciebo,

    Verg. A. 4, 122:

    loca sonitu cientur,

    Lucr. 4, 608; cf.:

    reboat raucum regio cita barbara bombum,

    id. 4, 544 Lachm. N. cr.
    II.
    With reference to the terminus ad quem, to move, excite, or call to ( poet. or in Aug. and post-Aug. prose for the common accire):

    ad sese aliquem,

    Cat. 68, 88:

    ad arma,

    Liv. 5, 47, 4; Sil. 7, 43:

    in pugnam,

    id. 4, 272:

    armatos ad pugnam,

    Vell. 2, 6, 6:

    aere ciere viros,

    Verg. A. 6, 165:

    quos e proximis coloniis ejus rei fama civerat,

    Tac. A. 15, 33:

    aliquem in aliquem,

    id. H. 1, 84, 5:

    ab ultimis subsidiis cietur miles (sc. in primam aciem),

    Liv. 9, 39, 8:

    ille cieri Narcissum postulat,

    Tac. A. 11, 30.—
    B.
    To call upon for help, to invoke; of invoking superior beings:

    nocturnos manes,

    Verg. A. 4, 490:

    luctificam Alecto dirarum ab sede sororum,

    id. ib. 7, 325:

    vipereasque ciet Stygiā de valle sorores (i. e. Furias),

    Ov. M. 6, 662:

    numina nota ciens,

    Val. Fl. 4, 549:

    foedera et deos,

    Liv. 22, 14, 7.—
    C.
    In gen., to call upon any one by name, to mention by name:

    erum,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 11:

    comites magnā voce,

    Lucr. 4, 578:

    animamque sepulcro Condimus et magnā supremum voce ciemus,

    Verg. A. 3, 68:

    lamentatione flebili majores suos ciens ipsumque Pompeium,

    Tac. A. 3, 23:

    singulos nomine,

    id. ib. 2, 81; so Suet. Ner. 46: triumphum nomine ciere, i. e. to call Io triumphe! Liv. 45, 38, 12.—Hence,
    2.
    In a civil sense: patrem, to name one ' s father, i. e. show one ' s free birth, Liv. 10, 8, 10.—
    III.
    To put any course of action in progress or any passion in motion, i. e. to excite, stimulate, rouse, to produce, effect, cause, occasion, begin (very freq., esp. in poetry):

    solis uti varios cursus lunaeque meatus Noscere possemus quae vis et causa cierent,

    Lucr. 5, 773:

    motus,

    id. 3, 379; Cic. Tusc. 1, 10, 20:

    varias voces,

    Lucr. 5, 1059:

    lamenta virum commoliri atque ciere,

    id. 6, 242 Lachm. N. cr.:

    tinnitus aere,

    Cat. 64, 262; Verg. G. 4, 64 (cie tinnitus):

    singultus ore,

    Cat. 64, 131:

    gemitus,

    Verg. G. 3, 517:

    fletus,

    id. A. 3, 344:

    lacrimas,

    id. ib. 6, 468:

    mugitus,

    id. ib. 12, 103:

    murmur,

    id. G. 1, 110; Liv. 9, 7, 3:

    bellum,

    id. 5, 37, 2; Vell. 2, 54; Tac. H. 3, 41 fin.; Verg. A. 1, 541:

    belli simulacra,

    id. ib. 5, 674:

    seditiones,

    Liv. 4, 52, 2:

    tumultum,

    id. 28, 17, 16; 41, 24, 18:

    vires intimas molemque belli,

    Tac. A. 15, 2 fin.; cf. id. H. 3, 1:

    pugnam,

    Liv. 1, 12, 2; 2, 47, 1; 9, 22, 7; Tac. A. 3, 41:

    proelium,

    Liv. 2, 19, 10; 4, 33, 3; 7, 33, 12;

    10, 28, 8: Martem,

    Verg. A. 9, 766:

    acies, stragem,

    id. ib. 6, 829; cf. Liv. 22, 39, 7:

    rixam,

    Vell. 1, 2 al. —
    B.
    In medic.:

    alvum,

    to cause evacuation, Plin. 20, 9, 38, § 96:

    urinam,

    id. 27, 7, 28, § 48:

    menses,

    to cause menstruation, id. 26, 15, 90, § 151 sq. al.—Hence, cĭtus, a, um, P. a., lit. put in motion; hence, quick, swift, rapid (opp. tardus, Cic. de Or. 3, 57, 216; Sall. C. 15, 5; class.; esp. freq. in poetry;

    rare in Cic.): ad scribendum citus,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 86:

    quod jubeat citis quadrigis citius properet persequi,

    id. Aul. 4, 1, 14; Verg. A. 8, 642:

    bigae,

    Cat. 55, 26:

    puppis,

    id. 64, 6; Tib. 4, 1, 69:

    classis,

    Hor. C. 1, 37, 24:

    navis,

    Ov. M. 15, 732; Tac. A. 2, 6:

    axis,

    Ov. M. 2, 75:

    fugae,

    id. ib. 1, 543:

    plantae,

    id. ib. 10, 591:

    incessus,

    Sall. C. 15, 5:

    via,

    Liv. 33, 48, 1:

    venator,

    Hor. C. 1, 37, 18:

    cum militibus,

    Tac. A. 11, 1:

    legionibus,

    id. ib. 14, 26:

    agmine,

    id. ib. 1, 63;

    4, 25: cohortes,

    id. ib. 12, 31:

    mors,

    Hor. C. 2, 16, 29; id. S. 1, 1, 8:

    pes, i. e. iambus,

    id. A. P. 252.— Comp.: nullam ego rem citiorem apud homines esse quam famam reor, Plaut. Fragm. ap. Fest. p. 61 Müll.; Val. Max. 3, 8, ext. 1.— Sup., Quint. 6, 4, 14 dub.; v. Spald. and Zumpt in h. l.—
    B.
    In the poets very freq. (also a few times in Tac.) instead of the adv. cito:

    citi ad aedis venimus Circae, Liv. And. ap. Fest. s. v. topper, p. 352, 6 Müll.: equites parent citi,

    Plaut. Am. 1, 1, 88; id. Stich. 2, 2, 70; Lucr. 1, 386:

    somnus fugiens citus abiit,

    Cat. 63, 42: solvite vela citi, Verg, A. 4, 574; cf. id. ib. 9, 37; 12, 425; Hor. S. 1, 10, 92; cf. id. C. 3, 7, 27:

    ite citi,

    Ov. M. 3, 562; Tac. H. 2, 40:

    si citi advenissent,

    id. A. 12, 12.—Hence,
    1.
    cĭto, adv.
    a.
    Quickly, speedily, soon (freq. in prose and poetry of all periods):

    quam tarda es! non vis citius progredi?

    Phaedr. 3, 6, 2; [p. 331] Plaut. Mil. 2, 6, 44:

    eloquere,

    id. Cist. 4, 2, 83:

    abi cito et suspende te,

    Ter. And. 1, 5, 20; 3, 1, 16:

    labascit victus uno verbo: quam cito!

    id. Eun. 1, 2, 98:

    quod eum negasti, qui non cito quid didicisset, umquam omnino posse perdiscere,

    Cic. de Or. 3, 36, 146; cf. Hor. A. P. 335; Quint. 12, 8, 3; 11, 2, 2; 10, 6, 2:

    non multum praestant sed cito,

    id. 1, 3, 4 et saep.: sat cito si sat bene, a moral saying of Cato in Hier. Ep. 66, n. 9:

    cito rumpes arcum, semper si tensum habueris,

    Phaedr. 3, 14, 10:

    ad paenitendum properat cito qui judicat, Publ. Syr. Sent. 6: scribere,

    Quint. 10, 3, 10:

    nimis cito diligere,

    Cic. Lael. 21, 78:

    cito absolvere, tarde condemnare,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 26.— Comp.:

    citius,

    Plaut. Aul. 4, 1, 14; Pers. 3, 3, 31; Ter. Eun. 3, 5, 23; Lucr. 1, 557; 2, 34; Cic. Sen. 2, 4:

    Noto citius, Verg.A.5, 242 et saep.: dicto,

    Hor. S. 2, 2, 80; Verg. A. 1, 142:

    supremā die, i. e. ante supremam diem,

    Hor. C. 1, 13, 20:

    serius aut citius sedem properamus ad unam (for which serius ocius,

    id. ib. 2, 3, 26), sooner or later, Ov. M. 10, 33.— Sup.:

    citissime,

    Caes. B. G. 4, 33 fin. al.—
    b.
    With the negative, sometimes equivalent to non facile, not easily (cf. the Gr. tacha):

    haud cito,

    Ter. Ad. 3, 3, 89:

    neque verbis aptiorem cito alium dixerim, neque sententiis crebriorem,

    Cic. Brut. 76, 264: quem tu non tam cito rhetorem dixisses quam politikon, id. ib. § 265.—
    c.
    Sometimes in comp. without the negative, = potius, sooner, rather:

    ut citius diceres, etc.,

    Cic. Brut. 67, 238 fin.:

    citius dixerim, jactasse se aliquos, etc.,

    id. Phil. 2, 11, 25; id. Fam. 5, 2, 10; id. Off. 1, 18, 59; Hor. S. 2, 5, 35.—
    * 2.
    cĭtē, quickly, Scrib. Comp. 198.

    Lewis & Short latin dictionary > cieo

  • 6 cieo

    cīvī, citum, ciēre (реже cio, cīvī, citum, cīre)
    1) приводить в движение, двигать, возбуждать, волновать, потрясать, колебать (tonitru caelum ornne V; remos St)
    quod est animal, id motu cietur interiore C — то, что одушевлено, движется внутренней силой
    calcem c. Plпередвинуть камешек (на игральной доске), т. е. делать ход
    pugnam c. L — разжигать сражение, повышать боевой пыл воинов
    herctum c. юр. C — привести наследство в ликвидное состояние, т. е. разделить его
    ad arma c. L — мобилизовать, призвать под знамёна
    lacrimas c. V — исторгать у себя слёзы, заплакать
    aliquem magna voce c. Lcr, V — громко звать (выкликать) кого-л. по имени
    triumphum nomine c. L — возглашать «io triumphe» (см. triumphus)
    2) издавать (gemitūs V; singultūs ore Ctl; voces truces Ap)

    Латинско-русский словарь > cieo

  • 7 cieo

    , civi, citum, ciere 2
      приводить в движение, возбуждать, волновать, потрясать, колебать

    Dictionary Latin-Russian new > cieo

  • 8 con-cieō

        con-cieō    see 1 concio.

    Latin-English dictionary > con-cieō

  • 9 ex-cieō and ex-ciō

        ex-cieō and ex-ciō īvī, ītus and itus, īre, rarely ēre    (imperf. excībat, L.), to call out, summon forth, rouse: consulem ab urbe, L.: animas sepulcris, V.: artifices e Graeciā, Cu.: Antiochum in Graeciam, L.: Volscos ad expugnandam Ardeam, L.: principibus Romam excitis, L.: molem (i. e. tempestatem) in undis, excite, V.: sonitu exciti (i. e. e somno), S.: excivit ea caedes Bructeros, Ta.—To call forth, excite, produce: molem, i. e. high waves, V.: alcui lacrimas, Ta.—Fig., to rouse, awaken, disturb, excite, frighten, terrify: excita anus, Enn. ap. C.: dictatorem ex somno, L.: horribili sonitu exciti, S.: conscientia mentem excitam vastabat, S.: concursu pastorum excitus, L.: omnium civitatium vires, Ta.: Hinc aper excītus, O.—To stir up, excite: terrorem, L.: tumultum, L.

    Latin-English dictionary > ex-cieō and ex-ciō

  • 10 cito

    1.
    cĭtŏ, adv., v. cieo, P. a. fin.
    2.
    cĭto, āvi, ātum ( part. perf. gen. plur. citatūm, Att. ap. Non. p. 485; inf. pass. citarier, Cat. 61, 42), 1, v. freq. a. [cieo].
    I.
    To put into quick motion, to move or drive violently or rapidly, to hurl, shake, rouse, excite, provoke, incite, stimulate, promote, etc. (mostly post-Aug. and poet.; in earlier authors usu. only in P. a.):

    citat hastam,

    Sil. 4, 583:

    arma,

    Stat. Th. 8, 124:

    gradum,

    Claud. VI. Cons. Hon. 510:

    urinam,

    Cels. 2, 19:

    pus,

    id. 5, 28, n. 13:

    umorem illuc,

    id. 4, 6:

    alvum,

    Col. 7, 9, 9:

    ubi luctandi juvenes animosa citavit gloria,

    Stat. Th. 6, 834. —
    2.
    Of plants, to put or shoot forth:

    virgam,

    Col. 3, 6, 2; 4, 15, 2:

    radices,

    id. 5, 5, 5; id. Arb. 10, 3; Pall. Feb. 9, 6.—
    B.
    Trop.:

    isque motus (animi) aut boni aut mali opinione citetur,

    be called forth, Cic. Tusc. 3, 11, 24 Orell. N. cr. (cf.:

    motus cieri,

    id. ib. 1, 10, 20).—
    II.
    (Like cieo, 2.) With reference to the termination ad quem, to urge to, call or summon to (class.; esp. freq. in lang. of business;

    syn.: voco, adesse jubeo): patres in curiam per praeconem ad regem Tarquinium citari jussit,

    Liv. 1, 47, 8; id. 3, 38, 6 and 12:

    senatum,

    id. 9, 30, 2:

    in fora citatis senatoribus,

    id. 27, 24, 2:

    tribus ad sacramentum,

    Suet. Ner. 44; cf. Cat. 61, 43:

    judices citati in hunc reum consedistis,

    Cic. Verr. 2, 1, 7, § 19:

    citari nominatim unum ex iis, etc., i. e. for enrollment for milit. service,

    Liv. 2, 29, 2; id. Epit. libr. 14; Val. Max. 6, 3, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    In law, to call the parties, to see whether they are present (syn.:

    in jus vocare, evocare): citat reum: non respondet. Citat accusatorem... citatus accusator non respondit, non affuit,

    Cic. Verr. 2, 2, 40, § 98; 2, 2, 38, § 92; id. Div. in Caecil. 13, 41;

    so of those accused,

    id. Verr. 2, 2, 38, § 92; id. Mil. 19, 50; Suet. Tib. 11; 61.—And of the roll of a gang of slaves:

    mancipia ergastuli cottidie per nomina,

    Col. 11, 1, 22 al. —Hence, to accuse:

    cum equester ordo reus a consulibus citaretur,

    Cic. Sest. 15, 35; Vitr. 7 praef.;

    and facetiously,

    Plaut. Curc. 1, 3, 6.—With gen. of the charge or penalty:

    omnes ii... abs te capitis C. Rabirii nomine citantur,

    Cic. Rab. Perd. 11, 31; cf.:

    ne proditi mysterii reus a philosophis citaretur,

    Lact. 3, 16, 5.—Of witnesses:

    in hanc rem testem totam Siciliam citabo,

    Cic. Verr. 2, 2, 59, § 146; Suet. Caes. 74; Quint. 6, 4, 7.—
    b.
    Beyond the sphere of judicial proceedings: testem, auctorem, to call one to witness, to call upon, appeal to, quote, cite:

    quamvis citetur Salamis clarissimae testis victoriae,

    Cic. Off. 1, 22, 75:

    quos ego testes citaturus fui rerum a me gestarum,

    Liv. 38, 47, 4:

    poëtas ad testimonium,

    Petr. 2, 5:

    libri, quos Macer Licinius citat identidem auctores,

    Liv. 4, 20, 8.— To call for votes or opinions in the senate, haec illi, quo quisque ordine citabantur, Plin. Ep. 9, 13, 18.—Of an appeal to a god for aid, etc., Ov. F. 5, 683; Cat. 61, 42.—
    2.
    (Like cieo, II. C.) In gen., to mention any person or thing by name, to name, mention, call out, proclaim, announce (rare but class.;

    syn. laudo): omnes Danai reliquique Graeci, qui hoc anapaesto citantur,

    Cic. Fin. 2, 6, 18: victorem Olympiae citari; cf. Nep. praef. § 5; Liv. 29, 37, 9; Stat. Th. 6, 922:

    paeanem,

    to rehearse, recite, Cic. de Or. 1, 59, 251:

    io Bacche,

    to call, Hor. S. 1, 3, 7 (cf.:

    triumphum ciere,

    Liv. 45, 38, 12, infra cieo, II. C. 2.); Col. 11, 1, 22.—Hence, cĭtātus, a, um, part., driven, urged on, hastened, hurried; and P a., quick, rapid, speedy, swift (opp. tardus; class.).
    A.
    Prop., freq.:

    citato equo,

    at full gallop, Caes. B. C. 3, 96; Liv. 1, 27, 7; 3, 46, 6; so,

    equis,

    id. 1, 5, 8; cf. Verg. A. 12, 373 al.:

    jumentis,

    Suet. Ner. 5:

    pede,

    Cat. 63, 2:

    tripudiis,

    id. 63, 26:

    citato gradu,

    Liv. 28, 14, 17:

    passibus,

    Sen. Hippol. 9:

    axe,

    Juv. 1, 60:

    citatum agmen,

    Liv. 35, 30, 1:

    citatiore agmine ad stativa sua pervenit,

    id. 27, 50, 1; so,

    citatissimo agmine,

    id. 22, 6, 10 al.:

    amnis citatior,

    id. 23, 19, 11:

    flumen,

    Sen. Herc. Fur. 178:

    nautae,

    Prop. 1, 8, 23:

    rates,

    Sen. Hippol. 1048; Luc. 8, 456:

    currus,

    Sil. 8, 663:

    Euro citatior,

    Sil. 4, 6:

    alvus citatior,

    Plin. 7, 15, 13, § 63.—Also instead of an adv. (cf. citus, B.):

    Rhenus per fines Trevirorum citatus fertur,

    Caes. B. G. 4, 10:

    ferunt citati signa,

    Liv. 41, 3, 8:

    penna citatior ibat,

    Sil. 10, 11.—
    B.
    Trop., quick, rapid, vehement, impetuous:

    argumenta acria et citata,

    Quint. 9, 4, 135;

    and transf. to persons: in argumentis citati atque ipso etiam motu celeres sumus,

    id. 9, 4, 138:

    Roscius citatior, Aesopus gravior fuit,

    id. 11, 3, 111; 11, [p. 346] 3, 17:

    pronuntiatio (opp. pressa),

    id. 11, 3, 111:

    citatior manus (opp. lenior),

    id. 11, 3, 102:

    soni tum placidi tum citati,

    Gell. 1, 11, 15.— Adv.: cĭtātē, quickly, speedily, nimbly, rapidly (perh. only in the two foll. examples):

    piscatores citatius moventur,

    Quint. 11, 3, 112:

    ut versus quam citatissime volvant,

    id. 1, 1, 37.

    Lewis & Short latin dictionary > cito

  • 11 incitus

    1. in-citus, a, um (in u. cieo), unbewegt, unbeweglich, v. Stein (calx) im Spielbrett, den man nicht mehr ziehen kann, matt, dann übtr., von dem, der in der äußersten Not lebt, s. Isid. orig. 18, 67; dah. sprichw., alqm ad incitas (sc. calces) redigere od. ad incitas redigi, schachmatt machen od. werden = jmd. in die größte Verlegenheit, -Not, aufs Äußerste bringen od. geraten, Plaut. Poen. 907; trin. 537: so ad incitas deprimi intolerandi tributi mole, Mamert. grat. act. 9, 1: u. so auch ad incita adigere, Lucil. 513: u. ad incita redire, aufs Äußerste kommen, Lucil. 101: u. ellipt., ad incitas, Charis. 93, 27.
    ————————
    2. in-citus, a, um (in u. cieo), in rasche Bewegung gesetzt, stark bewegt, schnell, Lucr., Verg. u.a.
    ————————
    3. in-citus, Abl. ū, m. (in u. cieo), die rasche Bewegung, assiduo mundi incitu, Plin. 2, 116.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > incitus

  • 12 incitus

    I in-citus, a, um [ cieo ]
    приведённый в быстрое движение, быстрый, стремительный (venti vis Lcr; hasta V)
    II in-citus, a, um [ in priv. + cieo ]
    неподвижный, недвижимый
    aliquem ad incitas (sc. calces) (ad incita LM) redigere погов. Pl — поставить кого-л. в безвыходное положение (привести в замешательство)
    III incitus, (ūs) m.
    быстрое, стремительное движение ( mundi PM)

    Латинско-русский словарь > incitus

  • 13 accieo

    ac-cieo, īvī, ēre (ad u. cieo), herbeirufen, herbeiholen, ohne Beleg angef. bei Diom. 366, 33. – / Plaut, mil. 935 lesen Ritschl, Fleckeisen u. Lorenz runcinabo, Brix2 acciebo.

    lateinisch-deutsches > accieo

  • 14 cito

    [st1]1 [-] cĭtŏ, adv.: a - vite, promptement, rapidement.    - cito discere, Cic. de Or. 3, 146: apprendre vite.    - confido cito te firmum fore, Cic. Fam. 16, 20: je suis sûr que tu seras vite rétabli.    - neque verbis aptiorem cito alium dixerim, Cic. Br. 264: j’aurais de la peine à citer un orateur qui ait plus de justesse d’expression.    - citissime: avec une grande promptitude. --- Caes. BG. 4, 33, 3. b - négation + cito: pas facilement, pas aisément.    - eum non tam cito rhetorem dixisses, quam...: on serait moins porté à voir en lui un orateur que...    - citius: compar. de cito. [st1]2 [-] cĭto, āre, āvi, ātum [cieo]: - tr. -    - inf. passif citarier. --- Catul. 61, 42. a - mettre en mouvement (souvent, fortement).    - citare hastam, Sil. 4, 536: brandir une lance.    - medicamentum quod umorem illuc citat, Cels. 4, 6: remède qui pousse (chasse) là-bas l’humeur.    - citare nubes, Lact.: mettre les nuages en mouvement.    - citare alvum, Col. 7, 9, 9: lâcher le ventre.    - citare urinam, Cels.: faire uriner.    - citare palmitem, Col.: pousser un rejeton.    - vitis citat fructum de aliquo loco, Pall.: la vigne porte des fruits sur certaines branches. b - provoquer, susciter (un mouvement de l’âme, une passion).    - is motus boni opinione citatur, Cic. Tusc. 3, 11, 24: ce mouvement est provoqué par l'idée qu'on a du bien. c - faire venir, appeler, convoquer.    - quid, si ego huc servos cito ? Plaut. Men. 844: et, si de mon côté je fais venir ici les esclaves ? --- cf. Catul. 61, 42.    - patres in curiam per praeconem ad regem Tarquinium citari jussit, Liv. 1, 47, 8: il ordonna que par la voix du héraut les sénateurs fussent convoqués à la curie auprès du roi Tarquin.    - in forum citatis senatoribus, Liv. 27, 24, 2: ayant convoqué les sénateurs sur la place publique.    - quo die primum, judices, citati in hunc reum consedistis, Cic. Verr. 1, 19: le jour où pour la première fois, juges, convoqués à l’occasion de cet accusé, vous êtes venus prendre séance.    - judices citari jubet, Cic. Verr. 2, 41: il donne l’ordre de convoquer les juges.    - citare: appeler (les citoyens pour l’enrôlement militaire). --- Liv. 2, 29, 2; id. Epit. libr. 14; Val. Max. 6, 3, 4.    - citare nominatim juniores, Liv.: faire l'appel des plus jeunes citoyens (pour les enrôler). d - pousser un chant, entonner à haute voix.    - Hor. S. 1, 3, 7; Cic. de Or. 1, 251. e - citer en justice.    - Sthenium citari jubet, Cic. Verr. 2, 97: il fait citer Sthénius.    - omnes abs te rei capitis C. Rabiri nomine citantur, Cic. Bab. perd. 31: tous par toi sont accusés de crime capital dans la personne de C. Rabirius. f - appeler les parties [devant le tribunal].    - citat reum, non respondit; citat accusatorem... ; citatus accusator non respondit, non adfuit, Cic. Verr. 2, 98: il appelle le défendeur, celui-ci ne répondit pas ; il appelle l’accusateur...; l’accusateur ne répondit pas à l’appel, ne se présenta pas. g - citer comme témoin.    - Cic. Verr. 2, 146, etc. h - invoquer [comme témoin, garant, etc.].    - Cic. Off. 1, 75; Liv. 4, 20, 8. ii - invoquer [comme témoin, garant, etc.].    - libri, quos citat auctores, Liv. 4, 20, 8: livres dont il invoque l'autorité. --- Cic. Off. 1, 75. k - proclamer.    - victorem Olympiae citari, Nep. praef. 5: être proclamé à Olympie athlète vainqueur.    - victor citatur: il est proclamé vainqueur (aux jeux olympiques).    - citare paeanem, Cic. de Or. 1, 59, 251: chanter un péan.    - citare io Bacche! Hor. S. 1, 3, 7: crier: Io Bacchus! ll - appeler, faire l’appel.    - Col. 11, 1, 22.    - voir citatus
    * * *
    [st1]1 [-] cĭtŏ, adv.: a - vite, promptement, rapidement.    - cito discere, Cic. de Or. 3, 146: apprendre vite.    - confido cito te firmum fore, Cic. Fam. 16, 20: je suis sûr que tu seras vite rétabli.    - neque verbis aptiorem cito alium dixerim, Cic. Br. 264: j’aurais de la peine à citer un orateur qui ait plus de justesse d’expression.    - citissime: avec une grande promptitude. --- Caes. BG. 4, 33, 3. b - négation + cito: pas facilement, pas aisément.    - eum non tam cito rhetorem dixisses, quam...: on serait moins porté à voir en lui un orateur que...    - citius: compar. de cito. [st1]2 [-] cĭto, āre, āvi, ātum [cieo]: - tr. -    - inf. passif citarier. --- Catul. 61, 42. a - mettre en mouvement (souvent, fortement).    - citare hastam, Sil. 4, 536: brandir une lance.    - medicamentum quod umorem illuc citat, Cels. 4, 6: remède qui pousse (chasse) là-bas l’humeur.    - citare nubes, Lact.: mettre les nuages en mouvement.    - citare alvum, Col. 7, 9, 9: lâcher le ventre.    - citare urinam, Cels.: faire uriner.    - citare palmitem, Col.: pousser un rejeton.    - vitis citat fructum de aliquo loco, Pall.: la vigne porte des fruits sur certaines branches. b - provoquer, susciter (un mouvement de l’âme, une passion).    - is motus boni opinione citatur, Cic. Tusc. 3, 11, 24: ce mouvement est provoqué par l'idée qu'on a du bien. c - faire venir, appeler, convoquer.    - quid, si ego huc servos cito ? Plaut. Men. 844: et, si de mon côté je fais venir ici les esclaves ? --- cf. Catul. 61, 42.    - patres in curiam per praeconem ad regem Tarquinium citari jussit, Liv. 1, 47, 8: il ordonna que par la voix du héraut les sénateurs fussent convoqués à la curie auprès du roi Tarquin.    - in forum citatis senatoribus, Liv. 27, 24, 2: ayant convoqué les sénateurs sur la place publique.    - quo die primum, judices, citati in hunc reum consedistis, Cic. Verr. 1, 19: le jour où pour la première fois, juges, convoqués à l’occasion de cet accusé, vous êtes venus prendre séance.    - judices citari jubet, Cic. Verr. 2, 41: il donne l’ordre de convoquer les juges.    - citare: appeler (les citoyens pour l’enrôlement militaire). --- Liv. 2, 29, 2; id. Epit. libr. 14; Val. Max. 6, 3, 4.    - citare nominatim juniores, Liv.: faire l'appel des plus jeunes citoyens (pour les enrôler). d - pousser un chant, entonner à haute voix.    - Hor. S. 1, 3, 7; Cic. de Or. 1, 251. e - citer en justice.    - Sthenium citari jubet, Cic. Verr. 2, 97: il fait citer Sthénius.    - omnes abs te rei capitis C. Rabiri nomine citantur, Cic. Bab. perd. 31: tous par toi sont accusés de crime capital dans la personne de C. Rabirius. f - appeler les parties [devant le tribunal].    - citat reum, non respondit; citat accusatorem... ; citatus accusator non respondit, non adfuit, Cic. Verr. 2, 98: il appelle le défendeur, celui-ci ne répondit pas ; il appelle l’accusateur...; l’accusateur ne répondit pas à l’appel, ne se présenta pas. g - citer comme témoin.    - Cic. Verr. 2, 146, etc. h - invoquer [comme témoin, garant, etc.].    - Cic. Off. 1, 75; Liv. 4, 20, 8. ii - invoquer [comme témoin, garant, etc.].    - libri, quos citat auctores, Liv. 4, 20, 8: livres dont il invoque l'autorité. --- Cic. Off. 1, 75. k - proclamer.    - victorem Olympiae citari, Nep. praef. 5: être proclamé à Olympie athlète vainqueur.    - victor citatur: il est proclamé vainqueur (aux jeux olympiques).    - citare paeanem, Cic. de Or. 1, 59, 251: chanter un péan.    - citare io Bacche! Hor. S. 1, 3, 7: crier: Io Bacchus! ll - appeler, faire l’appel.    - Col. 11, 1, 22.    - voir citatus
    * * *
        Cito, Aduerb. Plaut. Soudainement, Vistement, Tost.
    \
        Tam cito? Terent. Si soudain?
    \
        Haud cito mali quod ortum ex hoc sit publice. Terent. On ne voira pas bien tost advenir quelque mal de par luy.
    \
        Citius. Plaut. Citius quod non facto est vsus fit, quam quod facto est opus. Plus tost.
    \
        Noto volucrique sagitta citius. Virgil. Plus viste que le vent.
    \
        Citius suprema die. Horat. Devant la mort.
    \
        Citius dicto. Virg. Plus viste que le mot, Plus tost qu'on ne l'a dict.
    \
        Citissime ascias retundit. Plin. Tout incontinent.
    \
        Cito, citas, citare, Frequentatiuum, Proprie est vocare. Plin. iunior. Appeler.
    \
        Citare per praeconem in curiam ad regem. Liu. Appeler, Faire venir.
    \
        Citare Senatum in forum. Liu. Assembler le Senat.
    \
        Citare aliquos per nomina. Col. Appeler chascun par son nom.
    \
        Citare iudices. Cic. Appeler.
    \
        Citare aliquem testem in aliquam rem. Cic. Appeler en tesmoing.
    \
        Citare testes alicuius rei. Liu. Appeler et attraire en tesmoignage.
    \
        Citare reum. Cic. Appeler le defendeur.
    \
        Ad suum munus citarier. Catul. Estre appelé pour faire le debvoir de son office et sa charge.
    \
        Citare authores. Liu. Nommer pour ses autheurs, Alleguer.
    \
        Ore alicuius citari. Ouid. Estre nommé.
    \
        Citare, Incitare. Haster, Avancer. vt Citare equum. Caesar, Equo citato Larissam contendit.
    \
        Citare humorem illuc. Cels. Faire venir et assembler là.
    \
        Citare vrinam, cui Tardare opponitur. Celsus. Faire pisser beaucoup.
    \
        Gradum citare. Claud. Avancer son pas, Se haster d'aller.
    \
        Citare palmitem aut radiculas dicuntur arbores. Colum. Mettre hors et avancer, Produire, Jecter.
    \
        Citare: Horat. Reciter, Narrer, Raconter.

    Dictionarium latinogallicum > cito

  • 15 citus

    cĭtus, a, um part. passé de cieo. [st2]1 [-] mis en mouvement, poussé, mu, incité; rapide, prompt, soudain, vite. [st2]2 [-] divisé. [st2]3 [-] évacué.    - ignis vento citus: flamme poussée par le vent.    - puppes sinistrorsum citae, Hor. Epod. 9, 20: vaisseaux poussés à gauche.    - cito agmine, Tac.: par une marche rapide ou avec des troupes alertes.    - nullam ego rem citiorem reor, Plaut.: il n'est rien de plus rapide, à mon avis.
    * * *
    cĭtus, a, um part. passé de cieo. [st2]1 [-] mis en mouvement, poussé, mu, incité; rapide, prompt, soudain, vite. [st2]2 [-] divisé. [st2]3 [-] évacué.    - ignis vento citus: flamme poussée par le vent.    - puppes sinistrorsum citae, Hor. Epod. 9, 20: vaisseaux poussés à gauche.    - cito agmine, Tac.: par une marche rapide ou avec des troupes alertes.    - nullam ego rem citiorem reor, Plaut.: il n'est rien de plus rapide, à mon avis.
    * * *
        Citus, aliud Participium. Prouocatus. Esmeu, Provoqué.
    \
        Citus, Adiect. Celer. Liu. Soudain, Legier, Qui va vistement.
    \
        Aluus cita. Plin. Un ventre lasché et desvoyé.
    \
        Mors cita. Horat. Qui vient soudainement.
    \
        Passu cito aliquem petere. Ouid. Aller vistement vers aucun.

    Dictionarium latinogallicum > citus

  • 16 incitus

    [st1]1 [-] incitus, a, um [in + cieo]: qui a un mouvement rapide, rapide, violent, déchaîné. [st1]2 [-] incitus, a, um (in, préfixe privatif): qu'on ne peut remuer.
    * * *
    [st1]1 [-] incitus, a, um [in + cieo]: qui a un mouvement rapide, rapide, violent, déchaîné. [st1]2 [-] incitus, a, um (in, préfixe privatif): qu'on ne peut remuer.
    * * *
        Incitus, Verbale, pro Incitatione. Plin. Assiduo mundi incitu. Par le continuel mouvement.
    \
        Incitus, Compositum ex in et citus. Cic. Viste.

    Dictionarium latinogallicum > incitus

  • 17 accieo

    ac-cieo, īvī, ēre (ad u. cieo), herbeirufen, herbeiholen, ohne Beleg angef. bei Diom. 366, 33. – Plaut, mil. 935 lesen Ritschl, Fleckeisen u. Lorenz runcinabo, Brix2 acciebo.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > accieo

  • 18 concieo

    con-cĭĕo, cīvi, cĭtum, 2 (from the access. form concĭo, īre:

    concit,

    Lucr. 6, 410:

    concibant,

    Tac. H. 5, 19:

    conciret,

    id. A. 11, 19:

    concirent,

    id. ib. 3, 38 fin.:

    concire,

    id. ib. 3, 40;

    12, 15: conciri,

    Liv. 25, 27, 9:

    concīta,

    Lucr. 2, 267; Val. Fl. 2, 460; Luc. 5, 597; cf. cieo and the other compounds), [p. 399] v. a., to urge, bring, or assemble together, by exciting or rousing, to collect:

    cum perturbatione commovere,

    Non. p. 90, 7 (freq. in the ante-class. and post-Aug. per., esp. in Lucr. and Tac.; in Quint. and in Hor. perh. only once in part. perf.; v. under II. A.; not in Cic.).
    I.
    Prop.: populum, Pac. ap. Non. p. 90, 12 (Trag. Rel. v. 141 Rib.); cf.:

    homines miraculo rei novae,

    Liv. 1, 59, 3:

    exercitum ex totā insulā,

    id. 25, 27, 9:

    multitudinem ad se,

    id. 1, 8, 5:

    ad arma,

    Vell. 2, 74:

    donis auxilia concibant,

    Tac. H. 5, 19:

    remotos populos,

    id. A. 3, 38:

    propiores Gallos,

    id. ib. 3, 40:

    nunc concienda plebs,

    Liv. 4, 55, 3 al. —
    b.
    Of inanim. and abstr. objects, to move violently, to shake, stir up:

    cur (Juppiter) tenebras et fremitus et murmura concit?

    Lucr. 6, 410:

    quendam aestum,

    id. 6, 826:

    concitus imbribus amnis,

    Ov. M. 3, 79; cf.:

    (verba) quae mare turbatum, quae concita flumina sistant,

    id. ib. 7, 154:

    navis concita,

    id. ib. 4, 706:

    murali concita Tormento saxa,

    Verg. A. 12, 921:

    mors concita ob cruciatus,

    hastened, Plin. 25, 3, 7, § 23 (Sillig, conscita):

    fulmina et tonitrus,

    Sil. 12, 611.—
    II.
    Trop.
    A.
    To rouse, excite, stir up, provoke:

    hostem,

    Tac. A. 11, 19; cf.:

    Mela accusatorem concivit Fabium,

    id. ib. 16, 17.—Esp. in part. perf.:

    immani concitus irā,

    Verg. A. 9, 694; cf. Ov. M. 7, 413:

    Aonio concita Baccha deo,

    id. A. A. 1, 312; cf.: pulso Thyias concita tympano, * Hor. C. 3, 15, 10:

    divino concita motu,

    inspired, Ov. M. 6, 158; cf. id. ib. 3, 711:

    mater (corresp. with male sana),

    id. ib. 4, 519: (mater) fraude aliquorum concita (sc. in filium), * Quint. 11, 1, 65; cf.:

    concita dea,

    enraged, Sil. 2, 543:

    conciti per largitionem veterani,

    Tac. A. 1, 10.—
    B.
    To excite, produce, cause action, passion, disquiet, evil, etc. (the flg. taken from the agitated sea; cf. strages, Att. ap. Non. p. 90, 9; Trag. Rel. v. 399 Rib.; cf. also Plaut. Merc. 5, 2, 36, and id. Trin. 2, 3, 8):

    uxori turbas,

    Plaut. Am. 1, 2, 14; Ter. Heaut. 5, 2, 17:

    tantum mali,

    Plaut. Men. 5, 5, 4; Afran. ap. Non. p. 90, 10:

    hanc iram,

    Ter. Hec. 3, 1, 33:

    seditionem,

    Tac. A. 14, 17:

    varios motus animorum,

    id. H. 1, 4 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > concieo

  • 19 accieo

    ac-cieo, īvī, —, ēre
    звать или велеть привести (aliquem Pl, Sil). — см. тж. accio

    Латинско-русский словарь > accieo

  • 20 cimus

    cīmus Lcr 1 л. pl. praes. к cio (cieo)

    Латинско-русский словарь > cimus

См. также в других словарях:

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Come Out and Play (album) — Infobox Album | Name = Come Out and Play Type = studio Artist = Twisted Sister Released = November 9, 1985 Recorded = 1985 New York and Los Angeles Genre = Heavy metal Length = 39:36 (46:02 with bonus track) Label = Atlantic Records Producer =… …   Wikipedia

  • List of universities in Bogotá — The first university open in Bogotá was Universidad Santo Tomás, on July 13, 1580, just 41 years after the Hispanic foundation of the city. The Universidad Santo Tomás belong to the religious Dominican order.Another important university was… …   Wikipedia

  • Come Out and Play (album) — Pour les articles homonymes, voir Come Out and Play. Come Out and Play Album par Twisted Sister Sortie 9 novembre 1985 Enregistrement 1985 …   Wikipédia en Français

  • Commission Ouranos — (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par Marc Thirouin. Le nom renvoie à… …   Wikipédia en Français

  • Commission internationale d'enquête ouranos — Commission Ouranos Commission Ouranos (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par… …   Wikipédia en Français

  • Commission internationale d'enquête scientifique ouranos — Commission Ouranos Commission Ouranos (nom complet: Commission Internationale d Enquête Scientifique Ouranos ou Commission Internationale d Enquête Ouranos) (CIES ou CIEO) était un groupe d ufologues français fondé à Paris le 24 juin 1951[1] par… …   Wikipédia en Français

  • Universidades de Bogotá — Anexo:Universidades de Bogotá Saltar a navegación, búsqueda Sede La Macarena, facultad de Ciencias y Educación de la Universidad Francisco José de Caldas Desde sus comienzos como ciudad, Bogotá tuvo el privilegio de poseer claustros… …   Wikipedia Español

  • Salacia — SALACIA, æ, Neptuns Gemahlinn. Augustin. de Civ. Dei. l. IV. c. 10. Sie hat den Namen von Salum, das Meer. Varro de LL. l. IV. c. 10. oder auch von Salum und cieo, ich bewege, weil sie die Göttinn seyn sollte, welche das Meer bewegete. Festus l.… …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • oscitate — To yawn; to gape. [L. oscito, fr. os, mouth, + cieo, to put in motion] * * * os·ci·tate (osґĭ tāt) to yawn …   Medical dictionary

  • Anexo:Universidades de Bogotá — Sede La Macarena, facultad de Ciencias y Educación de la Universidad Francisco José de Caldas. Desde sus comienzos como ciudad, Bogotá tuvo el privilegio de poseer claustros universitarios. El 13 de julio de 1580, tan sólo 41 años después de su… …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»