Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aestās

  • 1 aestas

    aestās, ātis, f. (verwandt mit αἴθω [brennen] u. aestus), die warme und heitere Jahreszeit, der Sommer, I) eig.: 1) im weitern Sinne = die den Frühling u. eig. Sommer in sich begreifende Jahreshälfte (Ggstz. hiems; vgl. Ulp. dig. 43, 20, 1. § 31 u. 32), Arabes campos hieme et aestate peragrantes, Cic.: hiemem et aestatem iuxta pati, Sall.: aestas abiit, sed alter illam annus reducet, Sen.: media aestas iam forte erat, Liv.: aestas in exitu erat, Liv.: exitu aestatis, Liv. – bes. als die zu Feldzügen geeignete Zeit (da Winterfeldzüge bei den Alten ungewöhnlich waren), primā aestate belli, Vell.: initā aestate, Caes.: mediā iam aestate, Tac.: prope exacta iam aestas erat, Caes.: nam aestatis extremum erat, Sall.: extremo aestatis eius, quā etc., Liv.: unis litteris totius aestatis (Sommer-Feldzugs) res gestas ad senatum perscribere, Cic.: u. so novem aestatibus vix ullā acie non iustissimus triumphus emeritus, Vell.: u. quae duabus aestatibus gesta, Tac. – u. zum Aufenthalt in Bädern, ille Puteolanus sermo aestatem unam (einen S., eine Badesaison), non plures, aures refersit istis sermonibus, Cic. – auch wie unser Sommer, zu Jahresbestimmungen, secunda, Solin. 2, 14: tertia, Verg. Aen. 1, 265: quarta, Verg. georg. 3, 190: septima, Verg. Aen. 1, 755; 5, 626. – 2) im engern Sinne = der eig. Sommer (= die drei Monate vom Sommersolstitium bis zum Herbstäquinoktium, d.i. vom 22. Juni bis 23. Sept.; nach dem landwirtschaftl. Kalender der Römer aber vom 9. od. 14. Mai bis 7. od. 12. August), aestas nova (Frühsommer, Vorsommer), adulta (Hochsommer), praeceps (Spätsommer), Sall. fr.: fervida, Tac.: ineunte aestate, Cic.: aestate novā, Verg.: mediā aestate, Cic.: adultā aestate, Tac. u. Aur. Vict.: aestate summā od. cum aestas summa iam esse coeperat, im Hochsommer, Cic.: affectā iam prope aestate, im Spätsommer, Cic. fr. – mit dem Zusatz anni, Gell. 2, 21, 2 u. 19, 5, 1. – II) meton. = Sommerlust, heiteres Sommerwetter, Verg. georg. 4, 59; Aen. 6, 707. – u. Sommerhitze, Hor. carm. 1, 17, 3. Verg. ed. 7, 47; georg. 1, 66.

    lateinisch-deutsches > aestas

  • 2 aestas

    aestās, ātis, f. (verwandt mit αἴθω [brennen] u. aestus), die warme und heitere Jahreszeit, der Sommer, I) eig.: 1) im weitern Sinne = die den Frühling u. eig. Sommer in sich begreifende Jahreshälfte (Ggstz. hiems; vgl. Ulp. dig. 43, 20, 1. § 31 u. 32), Arabes campos hieme et aestate peragrantes, Cic.: hiemem et aestatem iuxta pati, Sall.: aestas abiit, sed alter illam annus reducet, Sen.: media aestas iam forte erat, Liv.: aestas in exitu erat, Liv.: exitu aestatis, Liv. – bes. als die zu Feldzügen geeignete Zeit (da Winterfeldzüge bei den Alten ungewöhnlich waren), primā aestate belli, Vell.: initā aestate, Caes.: mediā iam aestate, Tac.: prope exacta iam aestas erat, Caes.: nam aestatis extremum erat, Sall.: extremo aestatis eius, quā etc., Liv.: unis litteris totius aestatis (Sommer-Feldzugs) res gestas ad senatum perscribere, Cic.: u. so novem aestatibus vix ullā acie non iustissimus triumphus emeritus, Vell.: u. quae duabus aestatibus gesta, Tac. – u. zum Aufenthalt in Bädern, ille Puteolanus sermo aestatem unam (einen S., eine Badesaison), non plures, aures refersit istis sermonibus, Cic. – auch wie unser Sommer, zu Jahresbestimmungen, secunda, Solin. 2, 14: tertia, Verg. Aen. 1, 265: quarta, Verg. georg. 3, 190: septima, Verg. Aen. 1, 755; 5, 626. – 2) im engern Sinne = der eig. Sommer (= die drei Monate vom Sommersolstitium bis
    ————
    zum Herbstäquinoktium, d.i. vom 22. Juni bis 23. Sept.; nach dem landwirtschaftl. Kalender der Römer aber vom 9. od. 14. Mai bis 7. od. 12. August), aestas nova (Frühsommer, Vorsommer), adulta (Hochsommer), praeceps (Spätsommer), Sall. fr.: fervida, Tac.: ineunte aestate, Cic.: aestate novā, Verg.: mediā aestate, Cic.: adultā aestate, Tac. u. Aur. Vict.: aestate summā od. cum aestas summa iam esse coeperat, im Hochsommer, Cic.: affectā iam prope aestate, im Spätsommer, Cic. fr. – mit dem Zusatz anni, Gell. 2, 21, 2 u. 19, 5, 1. – II) meton. = Sommerlust, heiteres Sommerwetter, Verg. georg. 4, 59; Aen. 6, 707. – u. Sommerhitze, Hor. carm. 1, 17, 3. Verg. ed. 7, 47; georg. 1, 66.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > aestas

  • 3 aestas

    aestās, ātis, f. [st2]1 [-] l'été. [st2]2 [-] année. [st2]3 [-] période des opérations militaires, campagne. [st2]4 [-] temps serein, beaux jours. [st2]5 [-] au plur.: taches de rousseur.
    * * *
    aestās, ātis, f. [st2]1 [-] l'été. [st2]2 [-] année. [st2]3 [-] période des opérations militaires, campagne. [st2]4 [-] temps serein, beaux jours. [st2]5 [-] au plur.: taches de rousseur.
    * * *
        AEstas, aestatis, pen. prod. f. g. L'esté.
    \
        Adulta aestas. Tacit. La mi esté.
    \
        Ne aestas effluat. Cic. Que l'esté ne se passe et escoule sans que mon bastiment s'acheve.

    Dictionarium latinogallicum > aestas

  • 4 aestas

    aestas, ātis, f. [akin to aithô = to burn, Varr. L. L. 6, § 9; cf.: aestus, aether, aethra; Sanscr. indh = to kindle, iddhas = kindled; O. H. Germ. eiten = to heat; Germ. Hitze = heat], in an extended sense, the summer season, as one half of the year, from March twenty-second to September twenty-second (the other half was hiems, the winter season); cf. Dig. 43, 19:

    aestas et hiems, nox et dies,

    Vulg. Gen. 8, 22: in a restricted sense, the summer, the three months from the entrance of the sun into Cancer to the autumnal equinox (the entrance into Libra):

    Arabes campos et montes hieme et aestate peragrantes,

    Cic. Div. 1, 42:

    (formica) parat in aestate cibum sibi,

    Vulg. Prov. 6, 8:

    aestate ineunte,

    at the beginning of summer, Cic. Att. 4, 2:

    nova,

    Verg. A. 1, 430:

    media,

    midsummer, Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    jam adulta,

    Tac. A. 2, 23; so Aur. Vict. Caes. 32, 3 Arntz.:

    summa,

    the height of summer, Cic. Verr. 2, 5, 31:

    exacta,

    Sall. J. 65:

    finita,

    Vulg. Jer. 8, 20: cum affecta jam prope aestate uvas a sole mitescere tempus est, Cic. Oecon. ap. Non. 161, 2.—

    With anni,

    summer-time, Gell. 2, 21:

    aestate anni flagrantissima,

    id. 19, 5.—Since war among the ancients was carried on only in summer, aestas is sometimes (like theros in Gr.) used by the histt. for,
    II.
    A year, Vell. 2, 47; 82:

    quae duabus aestatibus gesta,

    Tac. A. 6, 39;

    so. te jam septuma portat omnibus errantem terris aestas,

    Verg. A. 1, 756.—
    B.
    Summer air:

    per aestatem liquidam,

    Verg. G. 4, 59; id. A. 6, 707.—
    C.
    Summer heat:

    ignea,

    Hor. C. 1, 17, 3.—
    * D.
    Freckles as caused by heat:

    aestates,

    Plin. 28, 12, 50, § 185, where Jan. reads testas.

    Lewis & Short latin dictionary > aestas

  • 5 aestas

    aestās, ātis f.
    exĭtu aestatis L — с окончанием тёплого времени, на исходе лета
    prima (nova) ae. VPвесна
    3) лето (с 22/VI по 22/IX)
    ae. nova Vраннее лето
    ae. adulta (media) T, тж. summa Cразгар лета
    ae. affecta (praeceps) C, Slпозднее лето
    4) летний воздух (ae. liquida V); летняя погода (ae. serena V); летняя жара ( ignea aestas H)
    5) год (quarta, septima ae. V)
    6) pl. (v. l. к testae) веснушки PM

    Латинско-русский словарь > aestas

  • 6 aestas

    aestas aestas, atis f жара

    Латинско-русский словарь > aestas

  • 7 aestas

    aestas aestas, atis f лето

    Латинско-русский словарь > aestas

  • 8 aestās

        aestās ātis, f    summer: aestate ineunte: inita, Cs.: media, midsummer: summa, the height of summer: aestatis extremum, S. — Meton., the summer air: liquida, V.—Summer heat: aestatem pati, S.: ignea, H.
    * * *
    summer; summer heat/weather; a year

    Latin-English dictionary > aestās

  • 9 aestas

    лето (1. 1 § 32 D. 43, 20).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > aestas

  • 10 aestas

    summer.

    Latin-English dictionary of medieval > aestas

  • 11 aestas

    , atis f
    лето

    Latin-Russian dictionary > aestas

  • 12 aestas

    , atis f
      тёплое время, лето

    Dictionary Latin-Russian new > aestas

  • 13 Non semper erit aestas

    Latin Quotes (Latin to English) > Non semper erit aestas

  • 14 лето

    aestas, atis f

    Latin-Russian dictionary > лето

  • 15 coquo

    coquo, coxī, coctum, ere (aus *quequo, altind. pácati, kocht, bäckt, brät; vgl. griech. πέσσω, koche, verdaue; πέπων reif, πόπανον, Gebäck), kochen = durch Feuer zubereiten, unser kochen, sieden, backen, brennen, dörren, schmelzen, zeitigen, reifen, I) eig.: A) tr.: 1) kochen, sieden, backen, is, quiilla coxerat, Cic.: c. cibaria (Brot), Liv. (so auch cibaria cocta, cibaria in quinque dies cocta, quindecirm dierum cibaria cocta, Liv.; vgl. Drak. Liv. 44, 32, 11): cibum, Varro (so auch cibus coctus, Sall.): vasa coquendis cibis utilia, Plin.: cochleam od. cochleas, Cels. u. Varro: cenam, Komik.: alci cenam, Plaut. u. Nep. (vgl. die quinti in Capitolio tibi cena cocta erit, Cato fr.): humana exta. Hor.: medicamenta, Liv.: alcis obsonia, gar kochen (scherzh. = faul machen, vom heißen Schirokko), Hor.: ova columbina, Cels.: panem, Varro fr. u. Plin.: pavonem, Hor.: venena, Liv.: caro cocta (Ggstz. caro salsa), Apic. 1. § 8 u. 10: lupinus coctus (Ggstz. crudus), Edict. Diocl. – c. alqd bene, leniter, leviter, modice, recte, Cels.: alqd sic, ut etc., Cels.: simul coquuntur mel, galbanum, resina etc., Cels.: alqd eodem modo, Cels.: alqd pluribus modis, Plin.: alqd ad carbones leniter paululum, Veget. mul.: alqd clementer, Ser. Samm.: alqd lente, Plin.: alqd igni leni od. lento, Cato u. Plin.: alqd lentis vaporibus, Hier.: c. alqd bis, Cels.: denuo, Cato: de integro, Col.: c. cibos turis ligno, Plin. – c. alqd in tecto, sub dio, Cato: c. liba in subito foco, Ov.: alqd carbonibus, Plin.: alqd in olla od. in aeneo vase, Plin. u. Cels.: multifariam in patellis cepe, Varro fr.: vitulus aëno coctus, Petron. – m. Angabe womit? (= mit welchem Stoffe zusammen?) durch cum u. Abl., od. m. Ang. worin? (= in welchem Stoffe?) durch in od. ex u. Abl., alqd cum aqua, in od. ex aqua, Cels.: alqd ex oleo, ex lacte, Cels.: gemmam in lacte, Plin.: alqd cum vino, in od. ex vino, Cels. – m. Angabe woraus? durch ex u. Abl. od. durch bl. Abl., picem liquidam e taeda, Plin.: alqd tostā polentā, Ov. – m. Ang. bis zu welchem Grade? alqd usque ad mellis crassitudinem, Plin.: tres heminas ad unam, Cels.: c. alqd usque eo, donec etc., Cels.: c. alqd, donec etc., Cels. – absol., ire coctum, Plaut.: coquendo sit faxo, Ter.: difficilis in coquendo cyma, Plin.: vas ad coquendum, ICt. – Partic. Perf. subst., a) coctum, ī, n. u. Plur. cocta ōrum, n., Gekochtes, = gekochte Speisen (Ggstz. crudum, cruda), quid tu, malum, curas utrum crudumque an coctum edim, Plaut. aul. 430: ne quid in popinis cocti praeter legumina aut olera veniret, Suet. Ner. 16, 2: cocta vendere, Suet. Claud. 38, 2. – b) cocta, ae, f., α) ein abgekochter Trank, ein Kräutertrank, Mart. 2, 85, 1. – β) gekochtes Fleisch, Apic. 1, 9. – 2) kochen = kochend machen, zum höchsten Hitzegrad bringen, v. der Sonne, iam non solum calet unda, sed coquitur, Sidon. ep. 2, 2, 1. – 3) auf dem Rost braten, rösten, als Marter, Lact. de mort. pers. 13, 3; vgl. (zur Sache) 21. § 7 u. 8. – 4) brennen, dörren, schmelzen, calcem, Cato u. Vitr.: carbones, Cato: laterculos, Cato: coctus later, gebrannter Ziegelstein, Backstein (Ggstz. crudus later), Vitr. u. Iustin.; vgl. agger coctus, aus ausgebrannten Ziegelsteinen, Prop. – c. robur, durch Feuer härten, Verg.: ligna cocta (= coctilia u. acapna, w. vgl.), ausgetrocknetes Holz, das keinen Rauch gibt, ICt.: coctus pulvis, Puzzolanerde, Stat. – c. aurum cum plumbo, schmelzen, Plin.: so aera fornacibus, Lucan.: rastra et sarcula, schmieden, Iuven. – u. v. Ausdörren, Austrocknen der Sonne u. des Windes, locus is melior, quem non coquit sol, Varro: coquit glebas aestas matutinis solibus, Verg.: rosaria cocta matutino noto, Prop. – 5) (wie πεπαίνω) zur Reife bringen, reifen, zeitigen, von der Sonne usw., eas (arbores) aequabiliter ex omnibus partibus sol ac luna coquunt; quo fit, ut uvae et oleae plures nascantur et ut celerius coquantur, Varro: cum frumentum aestas et debita maturitas coxit, Sen.: fructus (fici) solibus coctus, Plin.: et alte mitis in apricis coquitur vindemia saxis, Verg.: poma matura et cocta, Cic. – 6) in Gährung bringen, zersetzen, v. äußerer Wärme, balineae ardentes, quibus persuasere in corporibus cibos coqui, Plin. 29, 26. – von der organischen Wärme des Körpers, calore et spiritu omnia cocta et confecta, Cic. de nat. deor. 2, 136; vgl. 2, 137. Lact. de opif. dei 14, 5. – B) intr. kochen = gekocht werden, aqua, ubi radix eius coxerit, Dynamid. 1, 21; u. so ibid. 1, 49; 2, 90 u. 106. – II) übtr.: 1) gleichsam etw. brauen, etw., ersinnen, über etw. brüten, auf etw. sinnen, consilia secreto ab aliis, Liv.: bellum, Liv. – 2) jmd. (jmds. Herz, Busen) schmerzlich ängstigen, abhärmen, quae (cura) nunc te coquit et versat in pectore fixa, Enn. ann. 336: femineae ardentem curaeque iraeque coquebant, Verg. Aen. 7, 345: nec (sollicitudo) oratorem macerat et coquit, Quint. 12, 10, 77. – egomet me coquo (mache mir den Kopf warm) et macero et defetigo, Plaut. trin. 225. – 3) Partiz. Perf. im Kompar. m. Genet., hodie iuris coctiores (im R. geriebener) non sunt, quam qui lites creant, Plaut. Poen. 586 sq. – / in guten Handschriften auch quoquo, zB. quoquat, Hor. de art. poët. 186 K. u. M. – coco, wov. cocuntur, Suet. Aug. 87, 1.

    lateinisch-deutsches > coquo

  • 16 hiems

    hiems (hiemps), hiemis, f. (altind. himá-s, griech. χειμα, χειμών), I) regnerisches Wetter, stürmisches Wetter, Sturm, hiemis magnitudo, Cic. Planc. 96: qui (gubernator) navem ex hieme marique scopuloso servat, Nep. Att. 10, 6: oft bei Dichtern, zB. eois intonata fluctibus hiems, Hor.: saevit hiems, Ov.: dum pelago desaevit hiems, Verg.: non hiemes illam (aesculum), non flabra neque imbres convellunt, Verg.: ut tristis turbinum toleraret hiemes, mare cum horreret fluctibus, Acc. fr.: poet. übtr.: Sturm, Heftigkeit, heftige Gewalt, flammea diri montis (des Vesuvs) hiems, Stat. silv. 3, 5, 72 sq.: u. so ignea hiems, Val. Flacc. 4, 509: ferrea hiems, Waffensturm, Stat. Theb. 5, 386. – II) insbes., die Regenzeit, der Winter, weil dieser in Griechenland u. Italien vornehmlich in Regen u. Stürmen besteht, A) eig.: 1) im weitern Sinne, die den Herbst u. eigentl. Winter in sich begreifende Jahreshälfte (Ggstz. aestas; vgl. Ulp. dig. 43, 20, 1. § 31 u. 32), hiems perpetua, Sen., assidua, Mela: tristis, Liv.: Arabes campos hieme et aestate peragrantes, Cic.: hiemem et aestatem iuxta pati, Sall.: aestas abiit, sed alter illam annus reducet; hiems cecĭdit (ist verschwunden), referent illum sui menses, Sen.: hiems praeteriit, imber abiit, Ambros.: Plur. hiemēs, um, f., Cic. de nat. deor. 2, 49. Caes. b. G. 4, 20, 1 u.a. (s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 628). – 2) im engern Sinne = der eig. Winter (die drei Monate vom Wintersolstitium bis zum Frühlingsäquinoktium, d.h. vom 22. Dezember bis zum 22. März, nach dem landwirtschaftl. Kalender der Römer aber vom 10. od. 11. Nov. bis zum 8. od. 9. Febr.), s. Col. 11, 2, 84. Plin. 2, 125: h. anni, Suet. Caes. 35, 1. Gell. 3, 10, 5. Apul. apol. 72; vgl. Serv. Verg. Aen. 1, 125. – personif., Verg. Aen. 3, 120: glacialis Hiems, Ov. met. 2, 30. – B) meton.: 1) = Kälte, Frost, letalis h. in pectora venit, Ov.: tu spectas hiemem succincti lentus amici, Mart.: bildl., h. amoris mutati, Erkalten der Liebe, Ov. – 2) = Jahr, plures hiemes, ultima hiems, Hor. carm. 1, 11, 4: post certas hiemes, Hor. carm. 1, 15, 35. – / Über die jüngere Form hiemps vgl. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 321.

    lateinisch-deutsches > hiems

  • 17 verto

    verto (archaist. vorto), vertī (vortī), versum (vorsum), ere (altind. vártatē, er dreht sich, got. waírÞan, ahd. werdan, werden), nach einer anderen, bes. nach der entgegengesetzten Richtung kehren, wenden, drehen, umkehren, umwenden, umdrehen, refl. vertere se u. bl. vertere, u. Passiv verti medial, sich kehren, sich wenden, sich drehen, I) im allg.: A) eig.: 1) übh.: a) m. Angabe wohin? α) durch Praepp.: ora in alqm, Ov.: omnium ora in se, Tac.: raptum vexillum ad ripam, Tac.: currum in fugam, Curt.: aquam v. in subiecta, ableiten in die Niederungen, Tac.: equos ad moenia, Verg.: armentum ad litora, nach dem U. zutreiben, Ov.: mucronem in se, Liv. epit.: v. harpen in alqm, Ov.: morsus exiguam in Cererem (Brot), Verg. – refl., verti me a Minturnis Arpinum versus, Cic.: u. ohne se, ad Orientem vertit, kehrte um, Treb. Poll.: ut (sol) vortat metas ad solstitiales, Lucr.: alterius ramos videmus vertere in alterius, Verg.: o utinam vocula mea vertat in auriculas dominae, gelange, Prop.: Char. quo vortisti (wohin hast du dich gedreht = wohin siehst du)? Dem. ad illum qui emit, Plaut. merc. 434: u. passiv medial, velatum vortier ad lapidem, sich (anbetend) hinzuwenden zu einem (heiligen) Stein, Lucr.: homines, quorum oculi perversā semper acie vertantur, sich drehen, Firm. – β) durch Advv.: sidera retro, Verg.: quo vertere cursus (iubeat), Verg.: quo vocat, vertamus iter, Verg.: v. ora huc et huc, Hor.: nunc huc nunc illuc verso mari, Liv. – refl., vorte hāc te, puere, wende dich hierher = komm hierher, Plaut. – b) m. bl. Acc.: flumina et lacus, ableiten, Tac.: fores cardine tacito, leise aufmachen, Tibull.; vgl. verso cardine strepitum fecit, Ov.: clavem vertere (umdrehen), Iulian. bei Augustin.: simulat gradu discedere verso, Ov.; vgl. verso pede premere arenam, Ov.: u. ille tuus tam cito vertit pennas amor? hat seine Fittige gewendet (= hat sich von mir entfernt, mich aufgegeben)? Prop. – refl., cum haesisset descendenti (virgini Vestali) stola, vertit se et recollegit, Plin. ep. 4, 11, 9. – 2) als milit. t.t.: alqm (hostes, equites u. dgl.) in fugam, in die Fl. treiben, -schlagen, Auct. b. Afr., Liv. u.a.: u. so bl. agmina, Verg.: u. Philippis versa acies retro, die zu Ph. verlorene Schlacht, Hor. – iter retro, eine rückgängige Bewegung machen, Liv.; vgl. ni Vitellium retro Fortuna vertisset, zur Umkehr genötigt hätte, Tac. – terga v., kehrtmachen = fliehen, Caes. u.a.: u. so refl., se, Caes. u.a.: u. ohne se, versuros omnes in fugam extemplo ratus, überzeugt, daß alle sofort kehrtmachen würden, Liv. – in circumsedentes Capuam se vertit, wendete sich gegen usw., Liv. 26, 5, 4. – 3) von der örtl. Lage, bes. als geogr. t.t., refl. Scytharum gens, haud procul Thraciā sita, ab oriente ad septentrionem se vertit, wohnt in der Richtung von O.n.N. (= nordöstlich), Curt. 7, 7 (29), 3. – u. medial, versus in od. ad m. Akk., gewendet, gerichtet, hin- od. hinausgehend, hin- od. hinausliegend u. dgl., squamarum series a cauda ad caput versa, hinlaufend, Plin.: v. Örtlichkeiten, fenestrae in viam versae, Liv.: Epirus in septentrionem versa, Liv.: mare ad occidentem versum, Liv.: (Maeander) nunc ad fontes, nunc in mare versus, hinlaufend, Ov.: u. so (Rhenus) modico flexu in occidentem versus, Tac.: versa est Pachynos ad austros, liegt nach Süden, Ov.

    B) bildl.: 1) im allg.: a) übh.: α) mit Angabe wohin? αα) durch Praepp.: usum olei ad luxuriam, den Gebr. des Öles zur Verschwendung wenden, d.i. bis zur Verschwendung treiben, Plin.: in se studia civium, Tac.: v. bonas aures ad pacem, dem Fr. gütiges Gehör zu schenken geneigt sein, Prop.: indomitum animum in bonum, Tac.: animum alias ad curas, Tac.: consilia curasque in oppugnationem Placentiae, Tac.: venena et artes in alium, Tac.: in nos vertite iras, Liv.: patrem ab alienis in suos vertisse superbiam, Liv. – Passiv, versa Romam res, wurde die Sache (Untersuchung) nach Rom gespielt, Liv.: summa curae in Bostarem versa erat, die Hauptsorge war dem B. zugewälzt, lag auf B., Liv. – in admirationem versus (rex), zur B. hingerissen, Liv. – verti certamine irarum ad caedem, hingetrieben werden, Liv.: u. so solitae cupidine caedis in pecudes, Ov. – medial, in quem (Scipionem) tum omnis civitas versa erat, die Augen der ganzen St. (voll Erwartung) gerichtet waren, Liv.: pater totus in Persea versus, dem P. ganz zugewandt, sich ganz hingebend, Liv. – refl. ohne se, zB. periculum in creditores a debitoribus verterat, Liv.: omnis ira belli ad populationem vertit, ging am Ende hinaus auf B., Liv. – verterat periculum in Romanos, Liv., pernicies ad accusatorem, Tac. – Caesar vertit in Sabinum, lenkte (in dem Schreiben) auf den S. ein, Tac. ann. 4, 70. – ββ) durch Advv.: quo me vortam, wohin soll ich mich (in meiner Not, Verlegenheit) wenden? Ter.: redigam ut, quo se vortat, nesciat, daß er sich nicht zu raten u. zu helfen weiß, Ter.: quo se verteret, nesciebat, Cic.: quoquo verteris, wie man es auch drehen u. wenden mag, Cic. – depulsi aemulatione alio vertunt, davon abgebracht durch Eifersucht, nehmen sie eine andere Wendung, schlagen sie einen anderen Weg ein, Tac. ann. 1, 18: u. so bl. ut verteret, Tac. ann. 4. 10. – β) mit bl. Acc.: versa amicitiae terga dedere meae, kehrten meiner Fr. den Rücken, Ov.: v. sinistrum lenti itineris rumorem prospero proelio, (von sich) abwenden, Tac. – b) Gelder, Einkünfte wohin wenden, d.i. α) zuwenden, ex illa pecunia magnam partem ad se, sich aneignen, Cic.: in se Cotyi data, Tac.: litem in suam rem, das Streitobjekt sich zusprechen, Liv.: Lugdunensium reditus in fi scum, zum F. schlagen, Tac. – u. so wohl verte aliquid, wende dir etwas zu = mache eine Prellerei, ein betrügerisches Geschäft, Pers. 5, 137. – β) wie unser »wohin wenden« = verwenden, benutzen, pecuniam in suos usus, ICt.: pecuniam mutuam in rem alcis, ICt. – captos in praedam, Tac.: seditiosa in praedam, Tac.: occasionem ad bonum publicum, Tac. – c) etwas so u. so (auf die üble od. gute Seite) wenden, m. in u. Akk. od. m. bl. Dat. zur Ang. wozu? α) in der Beurteilung, machen, gereichen lassen zu usw., ansehen als usw., comitia biennio habita in religionem, zu einem Gegenstande frommen Bedenkens machen, Liv.: ne ea, quae rei publicae causā egerit, in suam contumeliam vertat, zu einer Beleidigung gegen sich, Caes.: Romanos obicis mihi et ea, quae gloriae esse debent, in crimen vertis, Liv.: ne sibi vitio verterent, quod etc., Cic. – in prodigium versa ea tempestas, Liv. – β) in der Ausführung, so u. so wenden = die u. die Wendung geben, so u. so ausschlagen, -ablaufen lassen, u. refl. (ohne se) u. Pass. medial, sich wenden, die u. die Wendung nehmen, so u. so ausschlagen, ablaufen, somnia in melius, Tibull.: cognomen in risum, ins Lächerliche ziehen, Hor.: di bene vortant quod agas, Ter. – refl., haec... extemplo in invidiam, mox etiam in perniciem Demetrio verterunt, Liv.: detrimentum in bonum verteret, Caes.: auspicia in bonum verterunt, Liv.: ne memoria Augusti, ne nomen Caesarum in ludibria et contumelias verterent, Tac.: magnitudo pecuniae malo vertit (sc. ei), wurde sein Unglück, Tac.: quae res bene vortat mihi, Plaut.: quae res tibi vertat male, Ter.: quod bene, nec bene vertat, Liv. u. Verg.: u. medial, factum est versum in laudem, Liv. – d) in der Beurteilung auf jmd. od. etw. (als Urheber, Ursache) etw. wenden = jmdm. od. einem Umstande usw. etwas zuschreiben, beimessen, devictorum Samnitium decus ad legatos est versum, Liv.: v. omnium secundorum adversorumque causas in deos, Liv.: quaeque alia in deûm iras vertunt (sc. homines), Liv.: quam rem alii in superbiam vertebant, Sall.

    2) insbes.: a) etw. wenden, d.i. etw. ändern, verändern, wechseln, α) Körperliches: comas (durch Färben) v., Prop.: u. so capillum, Tertull.: furentium certa indicia sunt audax et minax vultus... color versus, veränderte, wechselnde Gesichtfsarbe (= Sich-Verfärben), Sen. – auster in Africum se vertit, schlug zum Südwestwind um, Caes. – β) Zustände usw.: iussa, Verg.: quae mea culpa tuam mentem vertit? Ov.: u. so quae sententia te (dich = deine Gesinnung) vertit? Verg.: statum, Tertull. – refl., vorterunt se memoriae (Zeiten), Plaut.: fortuna iam verterat, hatte sich gewendet (geändert), Liv. – medial, omnia vertuntur, certe vertuntur amores, Prop.: videte, quam versa et mutata in peiorem partem sint omnia, Cic.: verso civitatis statu, Tac.: verso Marte, Liv.: versis ad prospera fatis, Ov.: versā vice, umgekehrt, Sen. poët., Iustin. u.a.: versa facundia, Poesie, Apul. – b) seinem ganzen Wesen, seiner Gestalt nach in etw. übergehen lassen, verwandeln, pectora in silicem, Ov.: alqd in lapidem, Ov.: in cinerem, s. cinis: Niobe, quae nimio fletu in lapidem versa est, Hyg. – refl. u. medial = in etw. übergehen, sich verwandeln, zu etw. werden, se in imaginem Amphitruonis (v. Jupiter), Plaut.: terra in aquam se vertit, Cic.: se in omnes facies, Verg.: vidit fusa in obscenum se vertere vina cruorem, Verg. – medial, in pus verti, Cels.: verti in parva animalia, Ov.: m. Acc. resp., formam vertitur oris antiquum in Buten, verwandelt sich an Gestalt in den alten B., Verg. – c) Schriftwerke usw. übertragen, übersetzen, Philemo scripsit (fabulam), Plautus barbare (lateinisch) vertit, Plaut.: si sic verterem Platonem, ut verterunt nostri poëtae fabulas, Cic.: verti etiam multa de Graecis, Cic.: v. Graeca in Latinum, Quint.: annales ex Graeco in Latinum sermonem, Liv.: ex Graeco in Latinum vel ex Latino vertere in Graecum, Plin. ep. – d) als publiz. t.t., v. solum, sich außer Landes begeben, auswandern, bes. v. Verbannten, dah. oft mit dem Zusatz exsilii causā, Cic. u.a.: vertere solum exsilio, Amm. 15, 3, 12.

    II) prägn.: A) = versare, wie drehen prägn. = wieder und wieder drehen, hin und her drehen, -wen den, fort und fort herumdrehen, -wenden, refl. vertere se u. Pass. vertī medial, sich (hin und her-, sich herum-) drehen, AA) eig. u. übtr.: 1) eig.: lumina, rollen (v. der Gorgo), Verg.: caput, herumrollen, -wälzen (v. Meere), Prop. – medial, vertitur interea caelum (dreht sich [um die Erde]) cum ingentibus signis, Enn.: u. so vertitur interea caelum et ruit (bricht herauf) Oceano Nox, Verg.: si oculi cum dolore vertuntur, wenn sich die Augen unter Schmerz bewegen (bei der Bewegung die Augen schmerzen), Cels.; aber im üblen Sinne, oculi vertuntur, die Augen verdrehen sich, Cels.: u. intestinum verti videtur, der Darm scheint sich krampfhaft zu krümmen, Cels.

    2) übtr., u. zwar refl. vertere se u. medial vertī, a) v. Pers., irgendwo sich umherbewegen, sich umhertreiben, sich umhertummeln, v. se ante postes, Prop.: u. oft medial, verti in mediis catervis, Verg.: inter primos, Verg.: sub pedibus omnia verti regique videbunt, sich unter ihren Füßen zu winden (von den Untertanen), Verg. – b) v. der Zeit = umrollen, umlaufen, septima post Troiae excidium iam vertitur aestas, Verg.: decima haec iam vertitur aestas, Sil. – bes. im Partic., hunc mensem vertentem servibit, diesen vollen Monat, Plaut.: mense vertente, innerhalb eines M., Vitr.: intra finem anni vertentis, innerhalb des laufenden Jahres, Cic.: u. bes. anno vertente, im Verlauf-, innerhalb des Jahres od. eines Jahres, Cic. u. Nep.: u. so tum ille vere vertens annus appellari potest, ein völliges Jahr (vom großen Weltjahre, das aber selbst annus magnus heißt), Cic. de rep. 6, 24. Vgl. über annus vertens überhaupt Censor. 19 in.

    BB) bildl.: 1) im allg.: stimulos sub pectore, unter dem H. die St. drehen = das Herz zur Begeisterung anstacheln, Verg. Aen. 6, 101.

    2) insbes., u. zwar medial vertī, sich in irgend einem Gebiete, einem Fache, einem Elemente bewegen, a) v. Pers.: iam homo in mercatura vortitur, gibt sich schon mit dem Handel ab, Plaut. most. 639. – b) v. Lebl.: ubi ego video rem verti in meo foro, sich auf m.F. bewegt, vor mein F. gehört, von mir abhängt, Plaut.: in iure, in quo causa illa vertebatur (zu dessen Gebiete jener Prozeß gehörte), paratissimus, Cic.: in eo verti (drehe sich) spes civitatis, Liv. – quam maxime resisto, tam res in periculo vortitur, desto größer wird die G., Plaut.: in maiore discrimine domi res vertebatur, weit mißlicher stand es um usw., Liv. – omnia in unius potestate ac moderatione vertentur, die G.u.L. des Ganzen wird in der Hand eines einzigen liegen, Cic.: totum id vertitur in voluntate Philippi, hängt von der Gesinnung des Ph. ab, Liv.: in eo victoriam verti, darauf beruhe der S., das sei für den S. entscheidend, Liv.: in eo verti ceterorum animos, si etc., es sei für die Stimmung der übrigen entscheidend, Liv. – so auch mit circa u. Akk., cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur (sich drehte), Liv. 36, 7, 1. – u.m. Advv., ibi summam rerum bellique verti, daß dort das ganze Schicksal des Staates u. Kr. entschieden werde, Liv.: ibi maiestatem regiam verti, unde soror Alexandri staret, auf deren Seite sei die k.M., zu denen sich die Schw. des Al. halte, Iustin. – u. impers., vertebatur (= vertebatur disceptatio in eo), utrum... an etc., darum drehte sich die Frage, ob... oder usw., Liv. 39, 48, 3.

    B) = invertere, convertere, umkehren, umwenden, AA) eig.: 1) im allg.: a) übh.: hominem in id latus, cuius auris eo modo laborat, auf die S. legen, Cels.: saepe stilum, Hor.: palpebram cotidie, Cels.: arma (bei einem Trauerzuge), Verg.: manum non vertere, s. 1. manus.(S. 807). – b) als t.t. des Landbaues, mit dem Pfluge od. mit der Hacke umwenden, wenden, bidentibus solum vertere utilius est, quam aratro, Colum.: u. so terram aratro, Verg. u. Hor., u. (poet.) ferro, Verg.: Massica rastris, Verg.: agros bove patrio, Prop.: lupinum in flore, Colum.: collem in quattuor pedes (vier F. tief), Colum. – poet. übtr., v. Rudernden, umwühlen, freta versa lacertis, Verg.: spumant vada marmore verso, Verg. – c) als t.t. der Weberkunst, die Spindel drehen, ad torquenda subtegmina in alveolis fusa vertantur, Hieron. epist. 130, 15. – d) ein Gefäß umkippen, umlegen u. so abzapfen, ausleeren, cadum, Plaut.; u. cadus non ante versus = ein noch nicht angezapfter, Hor.: crateras, ausleeren, Verg.

    2) insbes., gewaltsam umkehren, umstürzen, über den Haufen werfen, Cycnum vi, Ov.: fraxinos, Hor.: arces, Verg.: moenia ab imo, Verg.: summa in imum, Auson.: versa puppis, Lucan.: versi Penates, Verg.

    BB) bildl.: 1) im allg.: Callicratidas cum multa fecisset egregie, vertit ad extremum omnia, warf alles um = verdarb alles, Cic. de off. 1, 84.

    2) insbes.: a) gewaltsam umkehren, fortuna summa in imum vertit et versa erigit, kehrt das Oberste zu unterst, Auson. epigr. 143, 3. – b) politisch umstürzen, über den Haufen werfen, umstoßen, stürzen, zerrütten, zugrunde richten, verderben (vgl. Heräus Tac. hist. 1, 2 extr.), res Phrygias fundo, Verg.: regna ab imo, Sen. poët.: leges funditus (gänzlich), Tac.: cuncta secum, Verg.: ne socius rex, ne Armenia scelere et pecuniā verteretur, Tac.: versā Caesarum subole, Tac. – / Parag. Infin., vertier (vortier), Plaut. rud. 886. Lucr. 1, 710 u.a.

    lateinisch-deutsches > verto

  • 18 et

    ĕt, conj. de coord.    - cf. gr. ἔτι: encore. [st1]1 [-] et: et (pour relier des mots isolés ou des propositions entières).    - mater tua et soror, Cic. ta mère et ta soeur.    - quoad possem et liceret, Cic.: tant que je le pourrais et qu'on me le permettrait. [st1]2 [-] et... et... (répété deux fois ou avec une autre conj. de coord. -que, atque, nec, neque): et... et...; tant... que...; non seulement... mais encore...; aussi bien... que...    - et audax et malus, Plaut.: aussi hardi que méchant.    - et labore atque industria, Cic.: à force de travail et aussi à force de talent.    - et in senatu sententiam dicebat nec amicis deerat, Cic.: non seulement il donnait son avis au sénat, mais il assistait aussi ses amis.    - et semper me coluit diligentissimeque observavit, Cic.: il a toujours eu pour moi non seulement du respect, mais un vrai culte.    - (seditiones) singulis universisque semper honori fuisse, Liv. 4: les séditions, (disaient-ils), étaient toujours, pour chacun en particulier et pour tous en général, une source d'honneurs.    - quia et consul aberat nec facile erat aut nuntium aut litteras mitti, Liv.: comme le consul était absent et qu'il n'était pas facile d'envoyer soit un messager soit une lettre. [st1]3 [-] et: et même, et de plus, et qui plus est, et de plus (pour insister sur une idée).    - errabas, Verres, et vehementer errabas: tu te trompais, Verrès, et même gravement.    - te jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis, Cic. Mil. 25: c'est à toi que je m'adresse, et même j'élève la voix pour que tu puisses m'entendre.    - laudat, et saepe, virtutem, Cic. Tusc. 3: il loue la vertu, et même souvent.    - et... quidem: il y a mieux, et même. [st1]4 [-] et = etiam: aussi, même, encore.    - sed et alii: mais d'autres aussi.    - et alii multi, Cic.: bien d'autres encore.    - timeo Danaos et dona ferentes: je crains les Grecs, même quand ils apportent des présents.    - Troja et huic loco nomen est, Liv. 1, 1: [Troie est encore le nom pour ce lieu] = ce lieu porte encore le nom de Troie.    - fas est et ab hoste doceri (prov.): il est normal de recevoir des leçons, même d'un ennemi.    - salve et tu ou et tu salve, Plaut.: salut à toi aussi.    - haec mihi sunt voluptati, et erant illa Torquatis, Cic. Fin. 1: c'est pour moi un plaisir, et c'en était un aussi pour les Torquatus. [st1]5 [-] et: or (devant la mineure d'un syllogisme).    - alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest, Cic. Ac. 2: il y a du vrai et du faux; or le faux ne saurait être perçu. [st1]6 [-] et: et, et voilà que, et aussitôt (pour lier deux moments successifs).    - vix (jam, nondum)... et (= cum)...: à peine... que...    - vix prima inceperat aestas, et pater Anchises jubebat... Virg.: l'été commençait à peine que mon père Anchise ordonnait...    - dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes, Virg. En. 2: il dit et il comprit aussitôt qu'il était tombé au milieu d'ennemis..    - nec longum tempus et ingens exiit ad caelum arbos, Virg. G. 2: en peu de temps un arbre immense s'élève vers le ciel.    - vix inopina quies laxaverat artus, et... Virg.: ce repos soudain avait à peine relâché ses membres que... [st1]7 [-] et: et, et ensuite, et alors (pour renforcer une interrogation ou une exclamation).    - et sunt qui de via Appia querantur? Cic. Mil.: et il y a des gens qui se plaignent de la voie Appia?    - et quisquam dubitabit quin... Cic. de Imp. Pomp.: et l'on hésiterait à...    - et quisquam numen Junonis adoret? Quint.: et qui, après cela, adorerait la divinité de Junon?    - et miramur aliquando id quod somniarimus evadere? Cic. Div. 2: et nous trouvons surprenant que nos rêves se réalisent parfois? [st1]8 [-] et: que (pour marquer la ressemblance ou la différence: et = ac, atque, quam).    - aliter... et (ac)...: autrement que.    - idem... et (ac)...: le même que.    - non eadem nobis et illis necessitas impendet, Sall.: ils ne sont pas pressés par la même nécessité que nous.    - pariter corpore et animo, Ter. Ad.: autant par le corps que par l'âme.    - omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano, Cic. Brut.: tout se ressemblait dans Thémistocle et dans Coriolan. [st1]9 [-] et (qqf. et quidem): et pourtant, et cependant.    - quod equidem adhuc non amisi, et videtis annos, Cic.: c'est une chose que j'ai conservée jusqu'ici, et pourtant vous voyez mon âge.    - aliquando incenditur; et quidem saepe sedatur, Cic. quelquefois, c'est un embrasement; souvent, néanmoins, c'est un apaisement.    - quamquam est intactus, et odit, Hor.: même si on n'est pas touché (par tes vers méchants), on te déteste néanmoins.
    * * *
    ĕt, conj. de coord.    - cf. gr. ἔτι: encore. [st1]1 [-] et: et (pour relier des mots isolés ou des propositions entières).    - mater tua et soror, Cic. ta mère et ta soeur.    - quoad possem et liceret, Cic.: tant que je le pourrais et qu'on me le permettrait. [st1]2 [-] et... et... (répété deux fois ou avec une autre conj. de coord. -que, atque, nec, neque): et... et...; tant... que...; non seulement... mais encore...; aussi bien... que...    - et audax et malus, Plaut.: aussi hardi que méchant.    - et labore atque industria, Cic.: à force de travail et aussi à force de talent.    - et in senatu sententiam dicebat nec amicis deerat, Cic.: non seulement il donnait son avis au sénat, mais il assistait aussi ses amis.    - et semper me coluit diligentissimeque observavit, Cic.: il a toujours eu pour moi non seulement du respect, mais un vrai culte.    - (seditiones) singulis universisque semper honori fuisse, Liv. 4: les séditions, (disaient-ils), étaient toujours, pour chacun en particulier et pour tous en général, une source d'honneurs.    - quia et consul aberat nec facile erat aut nuntium aut litteras mitti, Liv.: comme le consul était absent et qu'il n'était pas facile d'envoyer soit un messager soit une lettre. [st1]3 [-] et: et même, et de plus, et qui plus est, et de plus (pour insister sur une idée).    - errabas, Verres, et vehementer errabas: tu te trompais, Verrès, et même gravement.    - te jam appello, et ea voce, ut me exaudire possis, Cic. Mil. 25: c'est à toi que je m'adresse, et même j'élève la voix pour que tu puisses m'entendre.    - laudat, et saepe, virtutem, Cic. Tusc. 3: il loue la vertu, et même souvent.    - et... quidem: il y a mieux, et même. [st1]4 [-] et = etiam: aussi, même, encore.    - sed et alii: mais d'autres aussi.    - et alii multi, Cic.: bien d'autres encore.    - timeo Danaos et dona ferentes: je crains les Grecs, même quand ils apportent des présents.    - Troja et huic loco nomen est, Liv. 1, 1: [Troie est encore le nom pour ce lieu] = ce lieu porte encore le nom de Troie.    - fas est et ab hoste doceri (prov.): il est normal de recevoir des leçons, même d'un ennemi.    - salve et tu ou et tu salve, Plaut.: salut à toi aussi.    - haec mihi sunt voluptati, et erant illa Torquatis, Cic. Fin. 1: c'est pour moi un plaisir, et c'en était un aussi pour les Torquatus. [st1]5 [-] et: or (devant la mineure d'un syllogisme).    - alia vera sunt, alia falsa: et quod falsum, id percipi non potest, Cic. Ac. 2: il y a du vrai et du faux; or le faux ne saurait être perçu. [st1]6 [-] et: et, et voilà que, et aussitôt (pour lier deux moments successifs).    - vix (jam, nondum)... et (= cum)...: à peine... que...    - vix prima inceperat aestas, et pater Anchises jubebat... Virg.: l'été commençait à peine que mon père Anchise ordonnait...    - dixit, et extemplo... sensit medios delapsus in hostes, Virg. En. 2: il dit et il comprit aussitôt qu'il était tombé au milieu d'ennemis..    - nec longum tempus et ingens exiit ad caelum arbos, Virg. G. 2: en peu de temps un arbre immense s'élève vers le ciel.    - vix inopina quies laxaverat artus, et... Virg.: ce repos soudain avait à peine relâché ses membres que... [st1]7 [-] et: et, et ensuite, et alors (pour renforcer une interrogation ou une exclamation).    - et sunt qui de via Appia querantur? Cic. Mil.: et il y a des gens qui se plaignent de la voie Appia?    - et quisquam dubitabit quin... Cic. de Imp. Pomp.: et l'on hésiterait à...    - et quisquam numen Junonis adoret? Quint.: et qui, après cela, adorerait la divinité de Junon?    - et miramur aliquando id quod somniarimus evadere? Cic. Div. 2: et nous trouvons surprenant que nos rêves se réalisent parfois? [st1]8 [-] et: que (pour marquer la ressemblance ou la différence: et = ac, atque, quam).    - aliter... et (ac)...: autrement que.    - idem... et (ac)...: le même que.    - non eadem nobis et illis necessitas impendet, Sall.: ils ne sont pas pressés par la même nécessité que nous.    - pariter corpore et animo, Ter. Ad.: autant par le corps que par l'âme.    - omnia fuisse in Themistocle paria et in Coriolano, Cic. Brut.: tout se ressemblait dans Thémistocle et dans Coriolan. [st1]9 [-] et (qqf. et quidem): et pourtant, et cependant.    - quod equidem adhuc non amisi, et videtis annos, Cic.: c'est une chose que j'ai conservée jusqu'ici, et pourtant vous voyez mon âge.    - aliquando incenditur; et quidem saepe sedatur, Cic. quelquefois, c'est un embrasement; souvent, néanmoins, c'est un apaisement.    - quamquam est intactus, et odit, Hor.: même si on n'est pas touché (par tes vers méchants), on te déteste néanmoins.
    * * *
        Siquid aduersus te ipse commisit adolescens, sit hostis et meus. Quintil. Aussi le mien.
    \
        Et, Indignatiua. Virgil. - et quisquam numen Iunonis adoret? Vouldriez vous que, etc. Seroit ce raison que, etc.
    \
        Et, pro Id est. Plautus, Annos natus sexaginta, et senex. C'est à dire vieil.
    \
        Et, pro Quanuis. Cic. Defendi legem Voconiam magna voce, bonisque lateribus, et videtis annos meos. Neantmoins et vous voyez l'aage que j'ay.
    \
        Et ille, pro Tunc. Var. Dic, inquit Agrius, de fructibus maturis capiendis. Et ille, primum. Lors il respondit.
    \
        Et certe. Terent. Sed estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est. Et vrayement ouy.
    \
        Et etiam. Cic. Vt et te viserem, et coenarem etiam. Et encore ou, Et aussi pour souper avec toy.
    \
        Et quod nunc tute tecum iratus cogitas, Egone illam? quae illum? quae me? Terent. Quant à ce que, etc.
    \
        - et quod dicendum nunc siet, Tu quoque perparce nimium. non laudo. Terent. Pour dire la verité.

    Dictionarium latinogallicum > et

  • 19 extraho

    extrăho, ĕre, traxi, tractum - tr. - [st2]1 [-] tirer de, retirer de, ôter de, extraire de. [st2]2 [-] tirer, retirer, arracher, enlever, ôter, délivrer. [st2]3 [-] faire traîner en longueur, prolonger. [st2]4 [-] passer entièrement (le temps), consumer.    - telum e corpore extrahere: retirer une arme du corps.    - urbem ex periculis extrahere: arracher une ville aux dangers.    - rem in adventum alicujus extrahere: traîner les choses jusqu’à l’arrivée de qqn.    - ne sine ullo effectu aestas extraheretur, Liv.: pour que l'été ne se passât pas sans résultat.
    * * *
    extrăho, ĕre, traxi, tractum - tr. - [st2]1 [-] tirer de, retirer de, ôter de, extraire de. [st2]2 [-] tirer, retirer, arracher, enlever, ôter, délivrer. [st2]3 [-] faire traîner en longueur, prolonger. [st2]4 [-] passer entièrement (le temps), consumer.    - telum e corpore extrahere: retirer une arme du corps.    - urbem ex periculis extrahere: arracher une ville aux dangers.    - rem in adventum alicujus extrahere: traîner les choses jusqu’à l’arrivée de qqn.    - ne sine ullo effectu aestas extraheretur, Liv.: pour que l'été ne se passât pas sans résultat.
    * * *
        Extraho, extrahis, pen. cor. extraxi, extractum, extrahere. Cic. Tirer hors.
    \
        Extrahere se ex aliquo negotio. Terent. Se retirer et mettre hors de quelque affaire.
    \
        Extrahere scelus aliquod in lucem ex occultis tenebris. Liu. Se descouvrir et averer.
    \
        Extrahere diem. Caesar. Faire que le jour se passe, Gaigner le temps.
    \
        Extrahere in annum rem aliquam. Liu. Differer et retarder ou reculer.
    \
        Extrahere rem aliquam per aliquot dies. Liu. Prolonger, Differer, Delayer.
    \
        Extractum certamen vsque ad noctem. Liu. Prolongé.
    \
        Extrahere iudicium. Paulus. Retarder et differer.
    \
        Extrahere aliquem. Liu. Le tirer et induire à faire quelque chose.

    Dictionarium latinogallicum > extraho

  • 20 incumbo

    incumbo, ĕre, cŭbŭi, cŭbĭtum    - intr. avec dat. ou une prép.; qqf. tr. - [st1]1 [-] s'étendre sur, s'appuyer sur.    - incumbere toro, Virg. En. 4, 650: s'étendre sur un lit.    - incumbere olivae, Virg. B. 8, 16: s'ppuyer sur un bâton d'olivier.    - incumbere in scuta, Liv 35, 5, 7: s'appuyer sur un bâton d'olivier, sur des boucliers.    - incumbere sarcinis, Liv 22, 2, 8: s'étendre sur les bagages.    - incumbere remis, Virg. En. 5, 15: peser sur les rames. [st1]2 [-] se pencher.    - incumbere ad aliquem, Ov. M. 9, 385 ; incumbere alicui Quint. 11, 3, 132: se pencher vers qqn.    - silex incumbebat ad amnem, Virg. En. 8, 236: le rocher penchait vers le fleuve.    - laurus incumbens arae, Virg. En. 2, 514: un laurier penché sur l'autel.    - incumbere in gladium, Cic. Inv. 2, 154 ; gladio Her. 1, 18 ; gladium Plaut. Cas. 308: se jeter sur son épée. [st1]3 [-] peser sur, s'abattre sur.    - incumbere in hostem, Liv. 30, 34, 2: faire pression sur l'ennemi. --- cf Liv. 27, 40, 6.    - aestas incumbens scopulis, Virg. G. 2, 377: la chaleur d'été pesant sur les rochers.    - tempestas incubuit silvis, Virg. G. 2, 311: la tempête s'est abattue sur la forêt. --- cf Virg. En. 1, 84 ; Hor. O. 1, 3, 30. [st1]4 [-] s'appliquer à.    - incumbere in aliquam rem, ad aliquam rem, Cic. Phil. 4, 12 ; 6, 2, etc.: s'appliquer à qqch.    - incumbere alicui rei, Tac. D. 3; Plin. Ep 7, 27, 9: s'appliquer à qqch.    - incumbere + inf.: s'appliquer à faire qqch. --- Virg. G. 4, 249 ; Tac. H. 2, 10.    - haec doce, haec profer, huc incumbe decuriasse Plancium, Cic. Planc. 45: montre, étale au jour, attache-toi à prouver que Plancius a formé des cabales.    - incumbere ut... Cic. Fam. 10, 19, 2, se donner à la tâche de...    - absol. incumbere, Virg. En. 4, 397: se mettre au travail. [st1]5 [-] peser sur, faire pression sur.    - incumbere alicui: faire pression sur qqn. --- Cic. de Or. 2, 324; Tac. An 14, 54.    - incumbere alicui rei: peser sur qqch. --- Liv. 3, 16, 5. [st1]6 [-] se pencher, se porter vers.    - idem volunt omnes ordines, eodem incumbunt municipia, Cic. Phil. 6, 18: c'est là aussi ce que veulent tous les ordres de l'état, c'est le but où tendent les municipes.    - eos, qui audiant, quocumque incubuerit (orator), impellere, Cic. de Or. 3, 55: pousser l'auditeur du côté, quel qu'il soit, où il (l'orateur) se porte lui-même.    - incumbit voluntatum inclinatio ad virum bonum, Cic. Mur. 53: toutes les sympathies se portent sur l'honnête homme.    - ea velut censura in Sariolenum Voculam acerrime incubuit, Tac. H. 4, 41: cette sorte de censure tomba avec une très grande rigueur sur Sariolénus Vocula. [st1]7 [-] [décad.] incomber (à qqn).    - incumbit judici officium, Dig.: la tâche incombe au juge.    - incumbit ei probatio, Dig.: c'est à lui de fournir la preuve.
    * * *
    incumbo, ĕre, cŭbŭi, cŭbĭtum    - intr. avec dat. ou une prép.; qqf. tr. - [st1]1 [-] s'étendre sur, s'appuyer sur.    - incumbere toro, Virg. En. 4, 650: s'étendre sur un lit.    - incumbere olivae, Virg. B. 8, 16: s'ppuyer sur un bâton d'olivier.    - incumbere in scuta, Liv 35, 5, 7: s'appuyer sur un bâton d'olivier, sur des boucliers.    - incumbere sarcinis, Liv 22, 2, 8: s'étendre sur les bagages.    - incumbere remis, Virg. En. 5, 15: peser sur les rames. [st1]2 [-] se pencher.    - incumbere ad aliquem, Ov. M. 9, 385 ; incumbere alicui Quint. 11, 3, 132: se pencher vers qqn.    - silex incumbebat ad amnem, Virg. En. 8, 236: le rocher penchait vers le fleuve.    - laurus incumbens arae, Virg. En. 2, 514: un laurier penché sur l'autel.    - incumbere in gladium, Cic. Inv. 2, 154 ; gladio Her. 1, 18 ; gladium Plaut. Cas. 308: se jeter sur son épée. [st1]3 [-] peser sur, s'abattre sur.    - incumbere in hostem, Liv. 30, 34, 2: faire pression sur l'ennemi. --- cf Liv. 27, 40, 6.    - aestas incumbens scopulis, Virg. G. 2, 377: la chaleur d'été pesant sur les rochers.    - tempestas incubuit silvis, Virg. G. 2, 311: la tempête s'est abattue sur la forêt. --- cf Virg. En. 1, 84 ; Hor. O. 1, 3, 30. [st1]4 [-] s'appliquer à.    - incumbere in aliquam rem, ad aliquam rem, Cic. Phil. 4, 12 ; 6, 2, etc.: s'appliquer à qqch.    - incumbere alicui rei, Tac. D. 3; Plin. Ep 7, 27, 9: s'appliquer à qqch.    - incumbere + inf.: s'appliquer à faire qqch. --- Virg. G. 4, 249 ; Tac. H. 2, 10.    - haec doce, haec profer, huc incumbe decuriasse Plancium, Cic. Planc. 45: montre, étale au jour, attache-toi à prouver que Plancius a formé des cabales.    - incumbere ut... Cic. Fam. 10, 19, 2, se donner à la tâche de...    - absol. incumbere, Virg. En. 4, 397: se mettre au travail. [st1]5 [-] peser sur, faire pression sur.    - incumbere alicui: faire pression sur qqn. --- Cic. de Or. 2, 324; Tac. An 14, 54.    - incumbere alicui rei: peser sur qqch. --- Liv. 3, 16, 5. [st1]6 [-] se pencher, se porter vers.    - idem volunt omnes ordines, eodem incumbunt municipia, Cic. Phil. 6, 18: c'est là aussi ce que veulent tous les ordres de l'état, c'est le but où tendent les municipes.    - eos, qui audiant, quocumque incubuerit (orator), impellere, Cic. de Or. 3, 55: pousser l'auditeur du côté, quel qu'il soit, où il (l'orateur) se porte lui-même.    - incumbit voluntatum inclinatio ad virum bonum, Cic. Mur. 53: toutes les sympathies se portent sur l'honnête homme.    - ea velut censura in Sariolenum Voculam acerrime incubuit, Tac. H. 4, 41: cette sorte de censure tomba avec une très grande rigueur sur Sariolénus Vocula. [st1]7 [-] [décad.] incomber (à qqn).    - incumbit judici officium, Dig.: la tâche incombe au juge.    - incumbit ei probatio, Dig.: c'est à lui de fournir la preuve.
    * * *
        Incumbo, incumbis, incubui, incubitum, pen. cor. incumbere. Virgil. Estre couché ou appuyé sur quelque chose.
    \
        Incumbunt tecta centenis columnis. Martial. Sont soubstenuz decent colomnes.
    \
        Gladio incumbere. Author ad Herennium. Se jecter sur la poincte d'une espee, et s'appesantir dessus, pour se traverser et tuer.
    \
        Humero alicuius. Virgil. S'appuyer sur l'espaule d'aucun.
    \
        Incumbere ad bellum omni studio. Cice. Employer tout son soing et tout son povoir au faict d'une guerre.
    \
        Incumbere in bellum animo et opibus. Caes. S'efforcer et d'affection et de biens d'aider à une guerre.
    \
        Incumbe in eam curam et cogitationem, quae tibi summam dignitatem et gloriam afferat. Cic. Jecte toy entierement sur, etc.
    \
        Incubuit autem in eas disputationes, vt doceret nullum, etc. Cic. Il veint à cheoir et tomber en ces disputes, pour, etc.
    \
        Incumbere ad, vel in perniciem alicuius. Cic. Tascher de tout son povoir et s'efforcer de nuire à aucun, Pourchasser sa mort.
    \
        Tota mente, omnique animi impetu, in Remp. incumbere. Cic. Mettre toute son estude et sa cure à vaquer à la Republique, S'employer du tout à, etc.
    \
        In hoc vehementer incumbendum. Quintil. Il fault insister à ce poinct à toutes fins. B.
    \
        Incumbere ad salutem Reip. Cic. Pourchasser le salut public.
    \
        Incumbere ad vel in studia. Cic. Estudier fort et ferme, y mettre toute sa peine.
    \
        Ad voluntatem perferendae legis incubuerat. Cice. Il estoit demeuré fiché et arresté en ce vouloir de, etc.
    \
        Incumbere ceris et stylo. Pli. Vaquer à escrire en tablettes cirees.
    \
        Incumbere cum aliquo in rem aliquam. Caelius ad Ciceronem. Mettre peine.
    \
        Incumbit illi spes successionis. Suet. On ha esperance qu'il doibve succeder, On espere qu'il succedera.
    \
        Incumbit defensio mortis haeredi. Vlp. L'heritier doibt defendre, etc. C'est à faire à l'heritier, C'est la charge de l'heritier, L'heritier est tenu, etc.
    \
        Magna vis venti in mare incubuit. Quint. S'est jectee sur la mer.
    \
        Qui in te ipsum incubuerunt. Cic. Qui se sont jectez ou ruez sur toy.
    \
        Incumbere. Plaut. Pancher.
    \
        Ad lenitatem nimiam, ambitionemque incumbunt mores. Cic. S'enclinent.
    \
        Volunt idem omnes ordines, eodem incumbunt municipia. Cic. Tendent à cela mesme.

    Dictionarium latinogallicum > incumbo

См. также в других словарях:

  • Aestas Apartments — (Агия Марина Неа Кидон,Греция) Категория отеля: Адрес: Agia Marina Nea Kydonias …   Каталог отелей

  • AestAs Bed & Breakfast — (Найсне,Южно Африканская Республика) Категория отеля: 3 звездочный отель Адрес: 21 Fitc …   Каталог отелей

  • Hic ver assiduum atque alienis mensibus aestas. — См. Круглый год …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • été — [ ete ] n. m. • XVIIe; ested 1080; lat. æstatem, accus. de æstas ♦ Saison la plus chaude de l année qui suit le printemps et précède l automne. Dans l hémisphère Nord, l été commence au solstice de juin (21 ou 22) et se termine à l équinoxe de… …   Encyclopédie Universelle

  • estival — estival, ale, aux [ ɛstival, o ] adj. • 1119; bas lat. æstivalis, de æstivus « de l été » ♦ Propre à l été, d été (opposé à hivernal). Moyenne de la température estivale. Une toilette estivale. Vêtements estivaux. « La prodigalité exubérante de… …   Encyclopédie Universelle

  • estivale — ● estival, estivale, estivaux adjectif (bas latin aestivalis, du latin classique aestas, atis, été) Relatif à l été : Temps estival. Station estivale. ● estival, estivale, estivaux (difficultés) adjectif (bas latin aestivalis, du latin classique …   Encyclopédie Universelle

  • estivaux — ● estival, estivale, estivaux adjectif (bas latin aestivalis, du latin classique aestas, atis, été) Relatif à l été : Temps estival. Station estivale. ● estival, estivale, estivaux (difficultés) adjectif (bas latin aestivalis, du latin classique …   Encyclopédie Universelle

  • esté — Esté, AEstas. L Esté approchant, AEstate ingruente. Passer son esté en quelque lieu, AEstatem consumere in loco aliquo, Statiua habere, AEstiuare. Appartenant à l esté, Aestiuus. L esté se passe, Transcurrit aestas. Le fin coeur d esté, Summa… …   Thresor de la langue françoyse

  • Sommer — 1. Auf einen heissen Sommer folgt ein kalter (strenger) Winter. – Petri, II, 24. 2. Bô is woll en Summer, bô et nit en Dunnerschlag inne gitt. (Waldeck.) – Curtze, 343, 371. 3. De Sommers fischen geit un Winters Finken fleit, dâr t nich gôd in de …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • Joos van Liere — né à Bruxelles et décédé à Zwijndrecht en 1583 est un peintre flamand miniaturiste de la Renaissance. Sommaire 1 Biographie 2 Son Œuvre 3 Corpus probable 3.1 …   Wikipédia en Français

  • ANTOECI — Si relative considerentur partium terrae habitatores, respectu ad se invicem, alii Periaeci sunt, alii Antoeci, alii Antipodes. Perioece sunt, qui pari Latitudine ab Aequatore distant, et ab eodem Aequatoris latere habitant (utrique scil. a… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»