Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

Brĭtannis

  • 1 Britannis

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britannis

  • 2 Britanni

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britanni

  • 3 Britannia

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britannia

  • 4 Britannicianus

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britannicianus

  • 5 Britannicus

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britannicus

  • 6 Britannus

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britannus

  • 7 Brito

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Brito

  • 8 Brittania

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Brittania

  • 9 Britto

    Brĭtanni, ōrum, m., the Britons, inhabitants of Great Britain, Lucr. 6, 1105; Caes. B. G. 4, 21; 5, 14; 5, 21 et saep.; Tac. Agr. 11 sq.; id. A. 14, 29; Verg. E. 1, 67; Hor. C. 1, 35, 30; 3, 4, 33; 3, 5, 3 et saep.— In sing. Britannus catenatus, Hor. Epod. 7, 7.—
    2.
    The inhabitants of Bretagne, or Brittany, in France, Sid. Ep. 1, 7; 9, 9.—
    II.
    Derivv.
    A.
    Brĭtannĭa ( Brittānĭa in MSS. and edd. of Sol. and Mart. Cap.), ae, f., = Brettania, Great Britain, in its most extended sense, consisting of Albion ( England and Scotland) and Hibernia or Ibernia ( Ireland), Plin. 4, 16, 30, § 102; hence, also, in plur. Britanniae, Cat. 29, 20; 45, 42;

    in a more restricted sense,

    the larger island, England and Scotland, Cic. Q. Fr. 2, 16, 4; id. N. D. 2, 34, 88; Caes. B. G. 4, 21; 5, 8; 5, 12 sq.; Mel. 3, 6, 4; 3, 6, 6; Plin. 4, 16, 30, § 102 sq.; 25, 3, 6, § 21; Tac. Agr. 10 sq.; 21; 24; id. H. 1, 9 sq.—
    B.
    Brĭtan-nus (Brītannus, Lucr. 6, 1105), a, um, adj., of Britain, British ( poet. Britannicus):

    esseda,

    Prop. 2, 1, 76:

    canes,

    Claud. II. Cons. Stil. 301:

    litus,

    id. IV. Cons. Hon. 28:

    oceanus,

    id. B. Get. 202; Laus Ser. 40 et saep.—
    C.
    Brĭtannĭcus, a, um, adj., Britannic, British:

    aestus,

    the British Channel, Cic. N. D. 3, 10, 24:

    mare,

    Mel. 3, 6, 3:

    oceanus,

    id. 1, 3, 1; 2, 6, 1:

    inter Rhenum et Sequanam,

    Plin. 4, 19, 33, § 109: legiones, Tac. [p. 252] H. 1, 9; 1, 60; 2, 57; 2, 65;

    3, 22 al.: balaena,

    Juv. 10, 14:

    lingua,

    Tac. G. 45: herba, water-dock:

    rumex aquaticus,

    Plin. 25, 3, 6, § 20.— Subst.: Brĭtannĭcus, i, m., a cognomen of the conquerors of Britain; of the son of the emperor Claudius and Messalina, previously called Germanicus, Suet. Claud. 27; 43; Tac. A. 11, 4; 11, 11; 11, 26; 11, 32; 12, 2;

    poisoned by Nero,

    Tac. A. 13, 16; Suet. Ner. 33.—Of the emperor Commodus, Lampr. Commod. 8.—
    D.
    Britto or Brīto, ōnis, = Britannus.
    1.
    A Briton, Aus. Epigr. 110.—
    2.
    An inhabitant of Bretagne, in France, Mart. 11, 21, 9. — Plur., Juv. 15, 124 (al. Bistones).—
    E.
    Brĭtannis, ĭdis, f. adj., British, of Britain:

    insulae, i. e. Albion et Hibernia,

    Prisc. Perieg. p. 577.—
    F.
    Brĭtannĭcĭānus, a, um, adj., Britannic, transacting business in Britain, Inscr. Rein. cl. 1, n. 177; Inscr. Orell. 2029.

    Lewis & Short latin dictionary > Britto

  • 10 imperium

    impĕrĭum ( inp-), ĭi, n. [impero], a command, order, direction.
    I.
    Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:

    nunc pergam eri imperium exsequi,

    id. ib. 1, 1, 106:

    eri imperia persequi,

    id. ib. 2, 1, 75:

    imperium exsequi,

    id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:

    obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:

    tuo facit jussu, tuo imperio paret,

    id. As. 1, 2, 21:

    malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,

    id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:

    quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,

    Caes. B. G. 5, 2 fin.:

    imperium neglegere,

    id. ib. 5, 7, 7:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    id. ib. 2, 22 fin.:

    imperio Jovis huc venio,

    Verg. A. 5, 726; cf.:

    et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,

    id. ib. 5, 747:

    imperiis deūm propalam expositis,

    Liv. 8, 6, 12:

    quidam (pueri) imperia indignantur,

    Quint. 1, 3, 6:

    aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,

    Plin. Pan. 22, 3:

    elephanti inest imperiorum obedientia,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    naturae imperio gemimus, cum, etc.,

    Juv. 15, 138:

    cujus paruit imperiis,

    id. 14, 331.
    II.
    Transf., the right or power of commanding, authority, command, control (freq. and class.).
    A.
    In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:

    Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    reges in ipsos imperium est Jovis,

    Hor. C. 3, 1, 6:

    eone es ferox, quia habes imperium in beluas?

    Ter. Eun. 3, 1, 25:

    mater, cujus sub imperio'st, mala,

    id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:

    domesticum,

    Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:

    (Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,

    Hor. C. 3, 4, 48; cf.:

    sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,

    Verg. A. 6, 463:

    Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,

    Ov. M. 7, 373:

    agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,

    Cic. de Sen. 15, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).
    (α).
    Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:

    navorum imperium servare est induperantum,

    id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:

    ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,

    Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;

    21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,

    sole dominion, id. ib. 1, 33:

    singulare et potestas regia,

    id. ib. 2, 9:

    esse consul cum summo imperio et potestate,

    id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:

    cum summo imperio et potestate versari,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:

    qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,

    id. Rep. 1, 40; 2, 32:

    de imperio Caesaris... gravissime decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4:

    imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,

    id. Rep. 1, 17:

    eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,

    id. Lael. 15, 54:

    ad deponendum imperium tardior esse,

    id. Rep. 2, 12:

    expertes imperii,

    id. ib. 1, 31:

    deponentium imperium tyrannorum,

    Quint. 9, 2, 67 et saep.:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    Cic. Font. 1, 2; so,

    with dicio,

    Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:

    Gallia sub populi Romani imperium redacta,

    id. ib. 5, 29, 4:

    totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,

    Quint. 7, 3, 35:

    cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,

    Cic. Lael. 8, 28; cf.:

    de imperio dimicare,

    id. Off. 1, 12, 38:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3; cf.:

    sedem et domum summo imperio praebere,

    id. ib. 2, 5 fin.:

    quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

    Caes. B. G. 1, 3, 6:

    civitati imperium totius provinciae pollicetur,

    id. ib. 7, 64 fin.:

    cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10 fin.:

    auctoritate magis quam imperio regere,

    Liv. 1, 7, 8; cf.:

    nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,

    id. 2, 56, 12.—
    (β).
    Plur.:

    nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,

    i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:

    (cives) mandant imperia,

    id. Rep. 1, 31; cf.:

    honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63:

    cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,

    id. Rep. 1, 44:

    ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    vides tyranni satellites in imperiis,

    id. Att. 14, 5, 2:

    quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:

    qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,

    id. ib. 2, 1, 3:

    imperia legum potentiora quam hominum,

    Liv. 2, 1, 1. —
    b.
    Hence, transf., concr.
    (α).
    Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):

    duae urbes inimicissimae huic imperio,

    Cic. Lael. 3, 11:

    jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,

    id. Rep. 6, 16 fin.:

    nostrum,

    id. ib. 3, 29; cf.:

    finium imperii nostri propagatio,

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    fines imperii propagavit,

    id. Rep. 3, 12:

    imperium Oceano, famam qui terminet astris,

    Verg. A. 1, 287:

    per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,

    Hor. C. 4, 15, 14:

    adjectis Britannis Imperio,

    id. ib. 3, 5, 4:

    quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?

    id. ib. 1, 2, 26;

    1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,

    Tac. H. 1, 16:

    reges socii, membra partesque imperii,

    Suet. Aug. 48:

    breviarium totius imperii,

    id. ib. 101:

    rationarium imperii,

    id. ib. 28:

    imperii fines Tiberinum natare,

    Juv. 8, 265:

    noverat luxuriam imperii veterem,

    i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—
    c.
    Trop., rule, control (very rare but class.):

    illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,

    Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:

    imperium judiciorum tenere,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:

    coactae imperio sexus,

    i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—
    2.
    Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:

    omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,

    Gai. Inst. 4, 103:

    ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,

    id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—
    3.
    Milit., the chief command, command.
    (α).
    Sing.:

    victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,

    Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:

    delatam sibi summam imperii,

    Suet. Ner. 3:

    censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    nostri imperii dignitas,

    id. ib. 1, 7, 4:

    novem annis, quibus in imperio fuit,

    Suet. Caes. 25:

    legionum curam et imperium alicui demandare,

    id. ib. 76:

    alicui imperium prorogare,

    id. Tib. 30:

    imperii tempus explere,

    id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:

    qui dabat olim imperium, fasces, etc.,

    Juv. 10, 79; cf. in the foll.—
    (β).
    Plur.:

    mandant (cives) imperia, magistratus,

    i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:

    magistratus, imperia, amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63;

    so opp. magistratus,

    Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:

    imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 9:

    nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,

    Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—
    (β).
    Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—
    (γ).
    (Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:

    tandem quasi coactus recepit imperium,

    Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > imperium

  • 11 inperium

    impĕrĭum ( inp-), ĭi, n. [impero], a command, order, direction.
    I.
    Lit. (mostly ante-class. and post-Aug.): si quid opus est, impera: imperium exsequar. Plaut. Am. 3, 3, 1; cf.:

    nunc pergam eri imperium exsequi,

    id. ib. 1, 1, 106:

    eri imperia persequi,

    id. ib. 2, 1, 75:

    imperium exsequi,

    id. Men. 5, 6, 16; Ter. Eun. 4, 1, 22:

    obsequens obediensque est mori atque imperiis patris,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 55; cf. id. Trin. 2, 2, 21; id. Men. 5, 7, 1:

    tuo facit jussu, tuo imperio paret,

    id. As. 1, 2, 21:

    malus et nequam est homo, qui nihili imperium eri Sui servus facit,

    id. Ps. 4, 7, 1; cf. id. As. 2, 4, 10:

    quod hi neque ad concilia veniebant neque imperio parebant,

    Caes. B. G. 5, 2 fin.:

    imperium neglegere,

    id. ib. 5, 7, 7:

    neque ab uno omnia imperia administrari poterant,

    id. ib. 2, 22 fin.:

    imperio Jovis huc venio,

    Verg. A. 5, 726; cf.:

    et Jovis imperium et cari praecepta parentis Edocet,

    id. ib. 5, 747:

    imperiis deūm propalam expositis,

    Liv. 8, 6, 12:

    quidam (pueri) imperia indignantur,

    Quint. 1, 3, 6:

    aegri quoquo neglecto medentium imperio, etc.,

    Plin. Pan. 22, 3:

    elephanti inest imperiorum obedientia,

    Plin. 8, 1, 1, § 1:

    naturae imperio gemimus, cum, etc.,

    Juv. 15, 138:

    cujus paruit imperiis,

    id. 14, 331.
    II.
    Transf., the right or power of commanding, authority, command, control (freq. and class.).
    A.
    In gen.: Mes. Nempe jubes? Me. Jubeo hercle, si quid imperii est in te mihi, Plaut. Men. 5, 7, 41; cf. id. Pers. 3, 1, 15:

    Appius et caecus et senex tenebat non modo auctoritatem sed etiam imperium in suos,

    Cic. de Sen. 11, 37:

    reges in ipsos imperium est Jovis,

    Hor. C. 3, 1, 6:

    eone es ferox, quia habes imperium in beluas?

    Ter. Eun. 3, 1, 25:

    mater, cujus sub imperio'st, mala,

    id. Heaut. 2, 2, 4: An. Sta ilico. Ge. Hem, sates pro imperio! quisquis es, i. e. authorilatively, imperiously, id. Phorm. 1, 4, 19:

    domesticum,

    Cic. Caecin. 18, 52; id. Inv. 2, 47, 140:

    (Juppiter) Divosque mortalesque turbas Imperio regit unus aequo,

    Hor. C. 3, 4, 48; cf.:

    sed me jussa deūm... Imperiis egere suis,

    Verg. A. 6, 463:

    Phyllius illic Imperio pueri volucresque ferumque leonem Tradiderat domitos,

    Ov. M. 7, 373:

    agricolae habent rationem cum terra, quae numquam recusat imperium,

    Cic. de Sen. 15, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    In publicists' lang., supreme power, sovereignty, sway, dominion, empire (cf.: principatus, dominatus, regnum; potestas, potentia).
    (α).
    Sing.: Tarquinio dedit imperium simul et sola regni, Enn. ap. Fest. p. 298 Müll. (Ann. v. 151 Vahl.); cf.:

    navorum imperium servare est induperantum,

    id. ib. 169 Müll. (Ann. v. 413 Vahl.); and:

    ipse (Numa rex) de suo imperio curiatam legem tulit,

    Cic. Rep. 2, 13; 2, 17; 18; [p. 901] 20;

    21: homo dominandi cupidus aut imperii singularis,

    sole dominion, id. ib. 1, 33:

    singulare et potestas regia,

    id. ib. 2, 9:

    esse consul cum summo imperio et potestate,

    id. Verr. 1, 13, 37; id. Fl. 8, 18; cf.:

    cum summo imperio et potestate versari,

    id. Q. Fr. 1, 1, 10, 31:

    qui (App. Claudius) tum erat summo imperio,

    id. Fin. 2, 20, 66:

    omne imperium nostri penes singulos esse voluerunt,

    id. Rep. 1, 40; 2, 32:

    de imperio Caesaris... gravissime decernitur,

    Caes. B. C. 1, 5, 4:

    imperium extra ordinem dare,

    Cic. Phil. 11, 10, 25:

    quod imperium potest esse praestantius quam, etc.,

    id. Rep. 1, 17:

    eos qui antea commodis fuerint moribus, imperio, potestate, prosperis rebus immutari,

    id. Lael. 15, 54:

    ad deponendum imperium tardior esse,

    id. Rep. 2, 12:

    expertes imperii,

    id. ib. 1, 31:

    deponentium imperium tyrannorum,

    Quint. 9, 2, 67 et saep.:

    sub populi Romani imperium dicionemque cadere,

    Cic. Font. 1, 2; so,

    with dicio,

    Caes. B. G. 1, 31, 7; cf.:

    Gallia sub populi Romani imperium redacta,

    id. ib. 5, 29, 4:

    totam ad imperium populi Romani Ciliciam adjunxit,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    majestas est in imperio atque in omni populi Romani dignitate,

    Quint. 7, 3, 35:

    cum duobus ducibus de imperio in Italia decertatum est, Pyrrho et Hannibale,

    Cic. Lael. 8, 28; cf.:

    de imperio dimicare,

    id. Off. 1, 12, 38:

    spes diuturnitatis atque imperii,

    id. Rep. 2, 3; cf.:

    sedem et domum summo imperio praebere,

    id. ib. 2, 5 fin.:

    quod ipse suae civitatis imperium obtenturus esset,

    Caes. B. G. 1, 3, 6:

    civitati imperium totius provinciae pollicetur,

    id. ib. 7, 64 fin.:

    cum abunde expertus esset quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10 fin.:

    auctoritate magis quam imperio regere,

    Liv. 1, 7, 8; cf.:

    nec illum pro imperio submovere posse... quia ita dicatur: si vobis videtur, discedite, Quirites,

    id. 2, 56, 12.—
    (β).
    Plur.:

    nec vero imperia expetenda ac potius aut non accipienda interdum aut deponenda nonnumquam,

    i. e. public offices, Cic. Off. 1, 20, 68:

    (cives) mandant imperia,

    id. Rep. 1, 31; cf.:

    honores, magistratus, imperia, potestates, opes amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63:

    cui (duci) dantur imperia et ea continuantur, etc.,

    id. Rep. 1, 44:

    ita cepi et gessi maxima imperia, ut, etc.,

    id. Fam. 3, 7, 5:

    vides tyranni satellites in imperiis,

    id. Att. 14, 5, 2:

    quod praestare dicant Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    dominion, government, Caes. B. G. 1, 17, 3:

    qui mobilitate ac levitate animi novis imperiis studebant,

    id. ib. 2, 1, 3:

    imperia legum potentiora quam hominum,

    Liv. 2, 1, 1. —
    b.
    Hence, transf., concr.
    (α).
    Dominion, realm, empire (esp. freq. since the Aug. per.):

    duae urbes inimicissimae huic imperio,

    Cic. Lael. 3, 11:

    jam ipsa terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri pæniteret,

    id. Rep. 6, 16 fin.:

    nostrum,

    id. ib. 3, 29; cf.:

    finium imperii nostri propagatio,

    id. Prov. Cons. 12, 29:

    fines imperii propagavit,

    id. Rep. 3, 12:

    imperium Oceano, famam qui terminet astris,

    Verg. A. 1, 287:

    per quas (artes) imperi Porrecta majestas ad ortus Solis ab Hesperio cubili,

    Hor. C. 4, 15, 14:

    adjectis Britannis Imperio,

    id. ib. 3, 5, 4:

    quem vocet divum populus ruentis Imperi rebus?

    id. ib. 1, 2, 26;

    1, 37, 8: immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore non potest,

    Tac. H. 1, 16:

    reges socii, membra partesque imperii,

    Suet. Aug. 48:

    breviarium totius imperii,

    id. ib. 101:

    rationarium imperii,

    id. ib. 28:

    imperii fines Tiberinum natare,

    Juv. 8, 265:

    noverat luxuriam imperii veterem,

    i. e. of the Roman court, id. 4, 137.—
    c.
    Trop., rule, control (very rare but class.):

    illud vide, si in animis hominum regale imperium sit, unius fore dominatum, consilii scilicet,

    Cic. Rep. 1, 38.—Iron.:

    imperium judiciorum tenere,

    Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77:

    coactae imperio sexus,

    i. e. the ambition, Juv. 6, 135.—
    2.
    Law t. t., the jurisdiction or discretion of a magistrate:

    omnia autem judicia aut legitimo jure consistunt aut imperio continentur,

    Gai. Inst. 4, 103:

    ideo autem imperio contineri judicia dicuntur, quia tamdiu valent, quamdiu is qui ea praecepit imperium habet,

    id. ib. 4, 105; cf. 3, 181 al.—
    3.
    Milit., the chief command, command.
    (α).
    Sing.:

    victum atque expugnatum oppidum est Imperio atque auspicio Amphitruonis maxime,

    Plaut. Am. 1, 1, 37; 1, 1, 41: re impetrata contendunt, ut ipsis summa imperii transdatur, Caes. B. G. 7, 63, 5:

    delatam sibi summam imperii,

    Suet. Ner. 3:

    censet enim etiam ex iis, qui cum imperio sint,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    nostri imperii dignitas,

    id. ib. 1, 7, 4:

    novem annis, quibus in imperio fuit,

    Suet. Caes. 25:

    legionum curam et imperium alicui demandare,

    id. ib. 76:

    alicui imperium prorogare,

    id. Tib. 30:

    imperii tempus explere,

    id. Caes. 26: cum imperio aut magistratu, i. e. a military or civil command, Suet. Tib. 12:

    qui dabat olim imperium, fasces, etc.,

    Juv. 10, 79; cf. in the foll.—
    (β).
    Plur.:

    mandant (cives) imperia, magistratus,

    i. e. military and civil commands, Cic. Rep. 1, 31; cf.:

    magistratus, imperia, amicitiae anteponere,

    id. Lael. 17, 63;

    so opp. magistratus,

    Suet. Caes. 54; 75; id. Aug. 61.—
    b.
    Transf.
    (α).
    Concr.: imperia, i. q. imperatores, commanding officers, commanders, generals:

    imperia, potestates, legationes, quom senatus creverit populusve jusserit, ex urbe exeunto,

    Cic. Leg. 3, 3, 9:

    nacti vacuas ab imperiis Sardiniam et Siciliam,

    Caes. B. C. 1, 31, 1; Val. Max. 1, 1, 9.—
    (β).
    Erat plena lictorum et imperiorum provincia, differta praefectis atque exactoribus, Caes. B. C. 3, 32, 4.—
    (γ).
    (Acc. to imperator, II. B. 3.) The imperial government, the government:

    tandem quasi coactus recepit imperium,

    Suet. Tib. 24; 55; 67; id. Calig. 12; 16; 24; id. Claud. 11; 35; 36 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > inperium

  • 12 obstrepo

    ob-strĕpo, ŭi, ĭtum, 3, v. n. and a.
    A.
    Neutr.
    1.
    Prop., to make a noise against or at; to roar or resound at; to resound, sound.—With dat.:

    marisque Baiis obstrepentis urges Submovere litora,

    Hor. C. 2, 18, 20:

    remotis Obstrepit Oceanus Britannis,

    id. ib. 4, 14, 48:

    multaque nativis obstrepit arbor aquis,

    Prop. 4 (5), 4, 4:

    si, intrante te, clamor, et plausus, et pantomimica ornamenta obstrepuerint, si, etc.,

    Sen. Ep. 29, 12:

    fontesque lymphis obstrepunt manantibus,

    Hor. Epod. 2, 27:

    tympana... raucis Obstrepuere sonis,

    Ov. M. 4, 392:

    garrula per ramos avis obstrepit,

    sings aloud, Sen. Oedip. 454:

    jam genus totum obstrepit,

    makes loud lament, Sen. Herc. Oet. 758.— Impers., there is a noise, a noise arises:

    non statim, si quid obstrepet, abiciendi codices erunt, etc.,

    if there shall be a noise, Quint. 30, 3, 28.—
    2.
    Trop.
    a.
    To bawl or shout against; to clamor or cry out against.
    (α).
    Absol.:

    adversarius obstrepit,

    Quint. 12, 6, 5.—
    (β).
    With dat.:

    certatim alter alteri obstrepere,

    Liv. 1, 40 fin.:

    ut quodammodo ipsi sibi in dicendo obstrepere videantur,

    Cic. de Or. 3, 13, 50.—
    (γ).
    Impers. pass.:

    decemviro obstrepitur,

    Liv. 3, 49, 4.—
    b.
    To annoy, molest, be troublesome to.—With dat.:

    quae res fecit, ut tibi litteris obstrepere non auderem,

    Cic. Fam. 5, 4, 1.—
    c.
    To impede or hinder; to prove an obstacle, hinderance, or injury to.
    (α).
    With dat.:

    detrectare Pompeium, actisque ejus obstrepere,

    Flor. 4, 2, 9:

    remove parentem, ne tuae laudi obstrepat,

    Sen. Herc. Fur. 1030.—
    (β).
    Absol.:

    mhil sensere (Poeni), obstrepente pluviā,

    Liv. 21, 56, 9:

    ut accipiatur circumjecto candore lux, et, temperato repercussu, non obstrepat,

    Plin. 11, 37, 55, § 148: scelerati, conscientiā obstrepente, condormire non possunt, Curt. 6, 10, 14:

    sed clausae sunt aures, obstrepente irā,

    id. 8, 1, 48.—
    d.
    To cry out against, blame.—With dat.:

    huic definitioni ita obstrepunt,

    Gell. 6, 2, 4.—
    B.
    Act., to clamor against; to oppose, disturb:

    tamen ejus modi, etiam cum leguntur, obstrepi clamore militum videntur, et tubarum sono,

    Cic. Marcell. 3, 9:

    quae in Cn. Pompeium congesta sunt: hinc assensione favoris, illinc fremitu invidiae, litterarum monumentis obstrepuntur,

    are perverted, distorted, Val. Max. 8, 15, 8.—
    2.
    To fill with noise, cause to resound:

    secretus ab omni voce locus, si non opstreperetur aquis,

    Ov. F. 6, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > obstrepo

  • 13 praetendo

    prae-tendo, di, tum ( part. praetensus, Anthol. Lat. 3, 168, 5), 3, v. a., to stretch forth or forward, to extend (syn. obtendo).
    I.
    Lit.:

    praetenta Tela,

    stretched forth, presented, Ov. M. 8, 341: propagines e vitibus altius praetentos, shooting forth, Fab. Pict. ap. Gell. 10, 15, 13: ubi visum in culice natura praetendit? set out, stationed (i. e. extendit, et posuit in anteriore oris parte), Plin. 11, 1, 2, § 2.—
    B.
    Transf.
    1.
    To spread before or in front:

    membrana, quae praecordia appellant, quia cordi praetenditur,

    Plin. 11, 37, 77, § 197; 9, 6, 5, § 15.—
    2.
    To spread, draw, hold, or place a thing before another:

    segeti praetendere saepem,

    Verg. G. 1, 270:

    vestem tumidis praetendit ocellis,

    holds before, Ov. Am. 3, 6, 79:

    ramum praetendit olivae,

    holds out, Verg. A. 8, 116:

    fumosque manu praetende sequaces,

    id. G. 4, 230:

    decreto sermonem,

    to prefix, Liv. 3, 47:

    quicquid castrorum Armeniis praetenditur,

    Tac. H. 2, 6:

    ut adnexa classis et pugnae parata conversā et minaci fronte praetenderetur,

    id. ib. 2, 14.—
    b.
    Of places: praetendi, to stretch out before or in front of, to lie over against or opposite to ( poet. and post - Aug.;

    once in Liv.): praetentaque Syrtibus arva,

    Verg. A. 6, 60:

    tenue litus praetentum,

    Liv. 10, 2, 5:

    Armeniae praetentus Iber,

    Val. Fl. 5, 167:

    gens nostris provinciis late praetenta,

    Tac. A. 2, 56:

    Baeticae latere septentrionali praetenditur Lusitania,

    Plin. 3, 1, 2, § 6: a tergo praetendantur Aethiopes, id. 5, 9, 9, § 48; 6, 27, 31, § 134:

    Dardanis laevo Triballi praetenduntur,

    id. 4, 1, 1, § 3:

    extremis legio praetenta Britannis, i. e. opposita custodiae causa,

    Claud. B. Get. 416.—
    II.
    Trop.
    A.
    To hold out or bring forward as an excuse, to allege, pretend, simulate (syn.:

    causor, praetexo): hominis doctissimi nomen tuis immanibus et barbaris moribus (soles) praetendere,

    to allege in excuse for, Cic. Vatin. 6, 14:

    praetendens culpae splendida verba tuae,

    Ov. R. Am. 240:

    legem postulationi suae praetendere,

    Liv. 3, 45, 1:

    quid honestum dictu saltem seditioni praetenditur muliebri?

    id. 34, 3, 8:

    meminisse, quem titulum praetenderitis adversus Philippum,

    id. 37, 54, 13:

    decem legatorum decretum calumniae inpudentissimae,

    id. 39, 28, 11: vultum, et tristitiam, et dissentientem a ceteris habitum pessimis moribus praetendebant, Quint. prooem. § 15; Plin. Ep. 4, 16, 3:

    ignorantia praetendi non potest,

    Quint. 7, 1, 35:

    haec a se factitari praetendebat,

    Tac. A. 6, 18:

    praetendere fessam aetatem et actos labores,

    id. ib. 3, 59; Flor. 3, 5, 3:

    plebeiam facie tenus praetendens humanitatem,

    App. M. 10, 23, p. 250, 9.—
    B.
    To put forward, hold out, allege, assert a thing:

    nec conjugis umquam Praetendi taedas,

    I never pretended to be your husband, Verg. A. 4, 338:

    debitum,

    to demand a debt, sue for payment of a debt, Dig. 2, 14, 9.

    Lewis & Short latin dictionary > praetendo

  • 14 refero

    rĕ-fĕro, rettŭli (also written retuli), rĕlātum (rēlātum or rellatum, Lucr. 2, 1001), rĕferre, v. a. irr., to bear, carry, bring, draw, or give back (very freq. and class.; cf.: reduco, reporto, retraho).
    I.
    Lit.
    A.
    Ingen.: zonas, quas plenas argenti extuli, eas ex provinciā inanes rettuli, C. Gracchus ap. Gell. 15, 12 fin.:

    arma,

    Plaut. Ep. 2, 2, 25:

    vasa domum,

    id. Poen. 4, 2, 25; cf.:

    pallam domum,

    id. Men. 5, 7, 59; 4, 2, 97; 98; cf.:

    anulum ad me,

    id. Cas. 2, 1, 1;

    and simply pallam, spinther,

    id. Men. 3, 3, 16; 5, 1, 5; 5, 2, 56:

    secum aurum,

    id. Aul. 4, 5, 4:

    exta,

    id. Poen. 2, 44:

    uvidum rete sine squamoso pecu,

    id. Rud. 4, 3, 5:

    aestus aliquem in portum refert,

    id. As. 1, 3, 6:

    Auster me ad tribulos tuos Rhegium rettulit,

    Cic. Fam. 12, 25, 3: ut naves eodem, unde erant profectae, reterrentur, Caes. B. G. 4, 28:

    me referunt pedes in Tusculanum,

    Cic. Att. 15, 16, B; cf.:

    aliquem lecticae impositum domum,

    Suet. Caes. 82; and:

    in Palatium,

    id. Vit. 16: intro referre pedem, to turn one ' s feet back, to return, Plaut. Merc. 5, 4, 50; cf.:

    incertus tuum cave ad me rettuleris pedem,

    id. Ep. 3, 4, 3:

    caelo rettulit illa pedem,

    Ov. H. 16, 88; 15, 186:

    fertque refertque pedes,

    id. F. 6, 334 (for a different use of the phrase, v. infra B. 2.):

    in decimum vestigia rettulit annum (victoria),

    Verg. A. 11, 290:

    in convivia gressum,

    Sil. 11, 355:

    in thalamos cursum,

    id. 8, 89:

    ad nomen caput ille refert,

    turns his head, looks back, Ov. M. 3, 245:

    suumque Rettulit os in se,

    drew back, concealed, id. ib. 2, 303:

    ad Tuneta rursum castra refert,

    Liv. 30, 16:

    corpus in monumentum,

    Petr. 113:

    relatis Lacedaemona (ossibus),

    Just. 3, 3, 12:

    gemmam non ad os, sed ad genas,

    Ov. Tr. 5, 4, 5: digitos ad os referre, to draw back (v. digitus), Quint. 11, 3, 103:

    digitos ad frontem saepe,

    Ov. M. 15, 567:

    manum ad capulum,

    Tac. A. 15, 58 fin.:

    rursus enses vaginae,

    Sil. 7, 508:

    pecunias monumentaque, in templum,

    Caes. B. C. 2, 21:

    caput ejus in castra,

    id. B. G. 5, 58:

    vulneratos in locum tutum,

    id. B. C. 2, 41:

    cornua (urorum) in publicum,

    id. B. G. 6, 28:

    frumentum omne ad se referri jubet,

    id. ib. 7, 71:

    signa militaria, scutum, litteras ad Caesarem,

    id. ib. 7, 88; id. B. C. 3, 53; 3, 99; id. B. G. 1, 29; 5, 49:

    Caesaris capite relato,

    id. B. C. 3, 19 fin.
    b.
    Esp.: referre se, to go back, return:

    Romam se rettulit,

    Cic. Fl. 21, 50:

    sese in castra,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.:

    se huc,

    id. ib. 2, 8, 2:

    domum me Ad porri catinum,

    Hor. S. 1, 6, 115:

    sese ab Argis (Juno),

    Verg. A. 7, 286:

    se ab aestu,

    Ov. M. 14, 52; cf.:

    se de Britannis ovans,

    Tac. A. 13, 32:

    causam Cleanthes offert, cur se sol referat,

    Cic. N. D. 3, 14, 37.—
    c.
    Pass. in mid. sense, to return, arrive:

    sin reiciemur, tamen eodem paulo tardius referamur necesse est,

    Cic. Tusc. 1, 49, 119:

    classem relatam,

    Verg. A. 1, 390:

    nunc Itali in tergum versis referuntur habenis,

    Sil. 4, 317; 7, 623.—
    d.
    To withdraw, remove:

    fines benignitatis introrsus referre,

    to narrow, Sen. Ben. 1, 14, 5:

    Seleucia ab mari relata,

    remote, Plin. 5, 27, 22, § 93. —
    B.
    In partic.
    1.
    To give back something due; to give up, return, restore, pay back, repay (= reddere):

    scyphos, quos utendos dedi Philodamo, rettuleritne?

    Plaut. As. 2, 4, 34; cf. id. Aul. 4, 10, 29; 37; 38;

    and, pateram (surreptam),

    Cic. Div. 1, 25, 54:

    argentum,

    Plaut. Ps. 2, 2, 29; so (with reddere) id. Curc. 5, 3, 45:

    mercedem (with reddere),

    id. As. 2, 4, 35; cf.:

    octonis idibus aera,

    to pay the money for tuition. Hor. S. 1, 6, 75 (v. idus):

    si non Rettuleris pannum,

    id. Ep. 1, 17, 32; 1, 6, 60:

    verum, si plus dederis, referam,

    Plaut. Ep. 2, 2, 112.—
    2.
    Referre pedem or gradum, as a milit. t. t., to draw back, retire, withdraw, retreat (different from the gen. signif., to return, and the above passages):

    vulneribus defessi pedem referre coeperunt,

    Caes. B. G. 1, 25; cf.:

    ut paulatim cedant ac pedem referant,

    id. B. C. 2, 40; Liv. 7, 33; so,

    referre pedem,

    Caes. B. C. 1, 44 (with loco excedere); Cic. Phil. 12, 3 (opp. insistere); Liv. 3, 60 (opp. restituitur pugna);

    21, 8 al.— For the sake of euphony: referre gradum: cum pedes referret gradum,

    Liv. 1, 14. —

    And, in a like sense, once mid.: a primā acie ad triarios sensim referebatur,

    Liv. 8, 8, 11.—
    b.
    Transf., out of the milit. sphere:

    feroque viso retulit retro pedem (viator),

    Phaedr. 2, 1, 8; cf.:

    viso rettulit angue pedem,

    Ov. F. 2, 342; 6, 334:

    rettulit ille gradus horrueruntque comae,

    id. ib. 2, 502:

    (in judiciis) instare proficientibus et ab iis, quae non adjuvant, quam mollissime pedem oportet referre,

    Quint. 6, 4, 19.
    II.
    Trop., to bear or carry back, to bring, draw, or give back.
    A.
    In gen.: (Saxum) ejulatu... Resonando mutum flebiles voces refert, Att. ap. Cic. Fin. 2, 29, 94 (Trag. Rel. p. 176 Rib.); cf. Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42:

    sonum,

    id. N. D. 2, 57, 144; id. Or. 12, 38; Hor. Ep. 2, 1, 201 al.:

    voces,

    Ov. M. 12, 47; cf.:

    Coëamus rettulit Echo,

    id. ib. 3, 387: cum ex CXXV. judicibus reus L. referret, restored to the list, i. e. retained, accepted (opp. quinque et LXX. reiceret), Cic. Planc. 17:

    o mihi praeteritos referat si Juppiter annos!

    Verg. A. 8, 560; cf.: tibi tempora, Hor. C. 4, 13, 13:

    festas luces (sae culum),

    id. ib. 4, 6, 42:

    dies siccos (sol),

    id. ib. 3, 29, 20 et saep.:

    hoc quidem jam periit: Ni quid tibi hinc in spem referas,

    Plaut. Ep. 3, 2, 3:

    ad amicam meras querimonias referre,

    id. Truc. 1, 2, 65:

    hic in suam domum ignominiam et calamitatem rettulit,

    Cic. Off. 1, 39, 138; cf.:

    pro re certā spem falsam domum rettulerunt,

    id. Rosc. Am. 38, 110:

    rem publicam sistere negat posse, nisi ad equestrem ordinem judicia referantur,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    servati civis decus referre,

    Tac. A. 3, 21:

    e cursu populari referre aspectum in curiam,

    to turn back, turn towards, Cic. Prov. Cons. 16, 38; cf.:

    oculos animumque ad aliquem,

    id. Quint. 14, 47:

    animum ad studia,

    id. de Or. 1, 1, 1:

    animum ad veritatem,

    id. Rosc. Am. 16, 48:

    animum ad firmitudinem,

    Tac. A. 3, 6 et saep.:

    multa dies variique labor mutabilis aevi Rettulit in melius,

    brought to a better state, Verg. A. 11, 426:

    uterque se a scientiae delectatione ad efficiendi utilitatem refert,

    Cic. Rep. 5, 3, 5; so,

    se ad philosophiam referre,

    to go back, return, id. Off. 2, 1, 4:

    ut eo, unde digressa est, referat se oratio,

    id. ib. 2, 22, 77.—
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To pay back, give back, repay (syn. reddo):

    denique Par pari referto,

    Ter. Eun. 3, 1, 55; cf.:

    quod ab ipso adlatum est, id sibi esse relatum putet,

    id. Phorm. prol. 21:

    ut puto, non poteris ipsa referre vicem,

    pay him back in his own coin, Ov. A. A. 1, 370; Sen. Herc. Fur. 1337. — Esp. in the phrase referre gratiam (rarely gratias), to return thanks, show one ' s gratitude (by deeds), to recompense, requite (cf.:

    gratiam habeo): spero ego mihi quoque Tempus tale eventurum, ut tibi gratium referam parem,

    Plaut. Merc. 5, 4, 39:

    parem gratiam,

    Ter. Eun. 4, 4, 51:

    et habetur et refertur, Thais, a me ita, uti merita es, gratia,

    id. ib. 4, 6, 12; cf.:

    meritam gratiam debitamque,

    Cic. de Or. 3, 4, 14:

    justam ac debitam gratiam,

    id. Balb. 26, 59:

    pro eo mihi ac mereor relaturos esse gratiam,

    id. Cat. 4, 2, 3; 1, 11, 28; id. Off. 2, 20, 69:

    fecisti ut tibi numquam referre gratiam possim,

    Plaut. Capt. 5, 1, 12; id. Most. 1, 3, 57; id. Pers. 5, 2, 71; id. Ps. 1, 3, 86; id. Rud. 5, 3, 36 al.; Cic. Lael. 15, 53; Caes. B. G. 1, 35:

    alicui pro ejus meritis gratiam referre,

    id. ib. 5, 27 fin.; id. B. C. 2, 39; 3, 1, fin.:

    gratiam emeritis,

    Ov. P. 1, 7, 61:

    gratiam factis,

    id. Tr. 5, 4, 47.— Plur.:

    pro tantis eorum in rem publicam meritis honores ei habeantur gratiaeque referantur,

    Cic. Phil. 3, 15, 39; 10, 11, 1:

    dis advenientem gratias pro meritis agere,

    Plaut. Am. 1, 1, 27; v. gratia.—
    2.
    To bring back any thing; to repeat, renew, restore, = repetere, retractare, renovare, etc.:

    (Hecyram) Iterum referre,

    to produce it again, Ter. Hec. prol. 7; id. ib. prol. alt. 21 and 30; cf. Hor. A. P. 179.— So, to bring up for reconsideration:

    rem judicatam,

    Cic. Dom. 29, 78:

    ludunt... Dictaeos referunt Curetas,

    Lucr. 2, 633:

    Actia pugna per pueros refertur,

    Hor. Ep. 1, 18, 62: institutum referri ac renovari, Civ. Div. in Caecil. 21, 68; cf.:

    consuetudo longo intervallo repetita ac relata,

    id. ib. 21, 67:

    te illud idem, quod tum explosum et ejectum est, nunc rettulisse demiror,

    Cic. Clu. 31, 86:

    cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint eandemque totius caeli descriptionem longis intervallis retulerint,

    id. Rep. 6, 22, 24:

    mysteria ad quae biduo serius veneram,

    id. de Or. 3, 20, 75:

    quasdam caerimonias ex magno intervallo,

    Liv. 3, 55:

    antiquum morem,

    Suet. Caes. 20:

    consuetudinem antiquam,

    id. Tib. 32 et saep.:

    cum aditus consul idem illud responsum rettulit,

    repeated, Liv. 37, 6 fin.:

    veterem Valeriae gentis in liberandā patriā laudem,

    to restore, Cic. Fl. 1, 1:

    hunc morem, hos casus atque haec certamina primus Ascanius Rettulit,

    Verg. A. 5, 598:

    O mihi praeteritos referat si Juppiter annos,

    id. ib. 8, 560.—
    b.
    To represent, set forth anew, reproduce, etc.:

    referre Naturam, mores, victum motusque parentum,

    to reproduce, Lucr. 1, 597:

    majorum vultus vocesque comasque,

    id. 4, 1221:

    mores, os vultusque ejus (sc. patris),

    Plin. Ep. 5, 16, 9:

    parentis sui speciem,

    Liv. 10, 7; cf.:

    (Tellus) partim figuras Rettulit antiquas, partim nova monstra creavit,

    Ov. M. 1, 437:

    faciem demptā pelle novam,

    Tib. 1, 8, 46:

    temporis illius vultum,

    Ov. M. 13, 443: si quis mihi parvulus aulā Luderet Aeneas, qui te tamen ore [p. 1545] referret, might represent, resemble thee, Verg. A. 4, 329; cf.:

    nomine avum referens, animo manibusque parentem,

    id. ib. 12, 348:

    Marsigni sermone vultuque Suevos referunt,

    Tac. G. 43:

    neque amissos colores lana refert,

    Hor. C. 3, 5, 28.—
    3.
    To convey a report, account, intelligence, by speech or by writing; to report, announce, relate, recite, repeat, recount; to mention, allege (class.;

    in late Lat. saepissime): certorum hominum sermones referebantur ad me,

    Cic. Fam. 1, 9, 10 Orell. N. cr.:

    tales miserrima fletus Fertque refertque soror (sc. ad Aeneam),

    Verg. A. 4, 438:

    pugnam referunt,

    Ov. M. 12, 160:

    factum dictumve,

    Liv. 6, 40:

    si quis hoc referat exemplum,

    Quint. 5, 11, 8:

    in epistulis Cicero haec Bruti refert verba,

    id. 6, 3, 20:

    quale refert Cicero de homine praelongo, caput eum, etc.,

    id. 6, 3, 67 et saep.:

    quaecunque refers,

    Hor. Ep. 1, 7, 60; 2, 1, 130:

    sermones deorum,

    id. C. 3, 3, 71:

    multum referens de Maecenate,

    Juv. 1, 66. —With obj.-clause, Suet. Caes. 30; Ov. M. 1, 700; 4, 796:

    Celso gaudere et bene rem gerere refer,

    Hor. Ep. 1, 8, 2 al.; cf. poet. by Greek attraction:

    quia rettulit Ajax Esse Jovis pronepos,

    Ov. M. 13, 141; and:

    referre aliquid in annales,

    Liv. 4, 34 fin., and 43, 13, 2:

    ut Proetum mulier perfida credulum Falsis impulerit criminibus, refert,

    Hor. C. 3, 7, 16.— Absol.:

    quantum, inquam, debetis? Respondent CVI. Refero ad Scaptium,

    I report, announce it to Scaptius, Cic. Att. 5, 21, 12:

    in quo primum saepe aliter est dictum, aliter ad nos relatum,

    reported, stated, id. Brut. 57, 288:

    (Hortensius) nullo referente, omnia adversariorum dicta meminisset,

    id. ib. 88, 301:

    abi, quaere, et refer,

    Hor. Ep. 1, 7, 53. —
    b.
    Poet. (mostly in Ovid), to repeat to one ' s self, call to mind:

    tacitāque recentia mente Visa refert,

    Ov. M. 15, 27:

    si forte refers,

    id. Am. 2, 8, 17:

    haec refer,

    id. R. Am. 308:

    saepe refer tecum sceleratae facta puellae,

    id. ib. 299:

    mente memor refero,

    id. M. 15, 451:

    foeda Lycaoniae referens convivia mensae,

    id. ib. 1, 165; cf.:

    illam meminitque refertque,

    id. ib. 11, 563.—
    c.
    Pregn., to say in return, to rejoin, answer, reply (syn. respondeo):

    id me non ad meam defensionem attulisse, sed illorum defensioni rettulisse,

    Cic. Caecin. 29, 85:

    ego tibi refero,

    I reply to you, id. ib. 29, 85, §

    84: ut si esset dictum, etc., et referret aliquis Ergo, etc.,

    id. Fat. 13, 30:

    quid a nobis autem refertur,

    id. Quint. 13, 44: retices;

    nec mutua nostris Dicta refers,

    Ov. M. 1, 656; 14, 696:

    Musa refert,

    id. ib. 5, 337; id. F. 5, 278:

    Anna refert,

    Verg. A. 4, 31:

    talia voce,

    id. ib. 1, 94:

    pectore voces,

    id. ib. 5, 409:

    tandem pauca refert,

    id. ib. 4, 333 et saep. —
    d.
    Publicists' t. t.
    (α).
    To bring, convey, deliver any thing as an official report, to report, announce, notify, = renuntiare:

    legati haec se ad suos relaturos dixerunt,

    Caes. B. G. 4, 9; cf.:

    cujus orationem legati domum referunt,

    id. B. C. 1, 35: responsa (legati), Cic. Fragm. ap. Non. 380, 31:

    legationem Romam,

    Liv. 7, 32:

    mandata ad aliquem,

    Caes. B. C. 3, 57:

    responsa,

    id. B. G. 1, 35; cf.:

    mandata alicui,

    id. ib. 1, 37:

    numerum capitum ad aliquem,

    id. ib. 2, 33 fin.:

    rumores excipere et ad aliquem referre,

    Cic. Deiot. 9, 25; cf. Caes. B. G. 1, 47:

    Ubii paucis diebus intermissis referunt, Suevos omnes, etc.,

    id. ib. 6, 10; Liv. 3, 38, 12.—
    (β).
    Ad senatum de aliquā re referre (less freq with acc., a rel.-clause, or absol.), to make a motion or proposition in the Senate; to consult, refer to, or lay before the Senate; to move, bring forward, propose: VTI L. PAVLVS C. MARCELLVS COSS... DE CONSVLARIBVS PROVINCIIS AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID PRIVS... AD SENATVM REFERRENT, NEVE QVID CONIVNCTVM DE EA RE REFERRETVR A CONSVLIBVS, S. C. ap. Cic. Fam. 8, 8, 5 sq.: de legibus abrogandis ad senatum referre. Cic. Cornel. 1, Fragm. 8 (p. 448 Orell.); cf.:

    de quo legando consules spero ad senatum relaturos,

    id. Imp. Pomp. 19, 58:

    de ejus honore ad senatum referre,

    id. Phil. 8, 11, 33:

    de eā re postulant uti referatur. Itaque consulente Cicerone frequens senatus decernit, etc.,

    Sall. C. 48, 5, 6:

    rem ad senatum refert,

    id. ib. 29, 1; cf.:

    tunc relata ex integro res ad senatum,

    Liv. 21, 5:

    rem ad senatum,

    id. 2, 22:

    consul convocato senatu refert, quid de his fieri placeat, qui, etc.,

    Sall. C. 50, 3: ut ex litteris ad senatum referretur, impetrari (a consulibus) non potuit. Referunt consules de re publicā, Caes. B. C. 1, 1; cf.:

    refer, inquis, ad senatum. Non referam,

    Cic. Cat. 1, 8, 20.—

    Of other bodies than the Senate (cf.: defero, fero): C. Cassium censorem de signo Concordiae dedicando ad pontificum collegium rettulisse,

    Cic. Dom. 53, 136: eam rem ad consilium cum rettulisset Fabius. Liv. 24, 45, 2; 30, 4, 9:

    est quod referam ad consilium,

    id. 30, 31, 9; 44, 2, 5; Curt. 4, 11, 10.— Per syllepsin: DE EA RE AD SENATVM POPVLVMQVE REFERRI, since referre ad populum was not used in this sense (for ferre ad populum); v. fero, and the foll. g:

    de hoc (sc. Eumene) Antigonus ad consilium rettulit,

    Nep. Eum. 12, 1.— Transf., to make a reference, to refer (class.): de rebus et obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendum;

    ad quem etiam Athenienses publice de majoribus rebus semper rettulerunt,

    Cic. Div. 1, 54, 122; cf. Nep. Lys. 3; Cic. Quint. 16, 53.— Different from this is, *
    (γ).
    Referre ad populum (for denuo ferre), to propose or refer any thing anew to the people (cf. supra, II. B. 2.;

    v. Krebs, Antibarb. p. 1006): factum est illorum aequitate et sapientiā consulum, ut id, quod senatus decreverat, id postea referendum ad populum non arbitrarentur,

    Cic. Clu. 49, 137; cf. Att. ap. Non. p. 512, 29; Liv. 22, 20; Val. Max. 8, 10, 1.—
    e.
    A mercantile and publicists' t. t., to note down, enter any thing in writing; to inscribe, register, record, etc.:

    cum scirem, ita indicium in tabulas publicas relatum,

    Cic. Sull. 15, 42:

    in tabulas quodcumque commodum est,

    id. Fl. 9, 20:

    nomen in tabulas, in codicem,

    id. Rosc. Com. 1, 4:

    quod reliquum in commentarium,

    id. Att. 7, 3, 7:

    quid in libellum,

    id. Phil. 1, 8, 19:

    tuas epistulas in volumina,

    i. e. to admit, id. Fam. 16, 17 init.; cf.:

    orationem in Origines,

    id. Brut. 23, 89 al.:

    in reos, in proscriptos referri,

    to be set down among, id. Rosc. Am. 10, 27:

    absentem in reos,

    id. Verr. 2, 5, 42, § 109; cf.:

    aliquem inter proscriptos,

    Suet. Aug. 70:

    anulos quoque depositos a nobilitate, in annales relatum est,

    Plin. 33, 1, 6, § 18:

    senatūs consulta falsa (sc. in aerarium),

    enter, register, Cic. Fam. 12, 1, 1; id. Phil. 5, 4, 12. —Entirely absol.:

    ut nec triumviri accipiundo nec scribae referundo sufficerent,

    Liv. 26, 36 fin. —Here, too, belongs referre rationes or aliquid (in rationibus, ad aerarium, ad aliquem, alicui), to give, present, or render an account:

    rationes totidem verbis referre ad aerarium,

    Cic. Fam. 5, 20, 2;

    and rationes referre alone: in rationibus referendis... rationum referendarum jus, etc.,

    id. ib. 5, 20, 1; id. Pis. 25, 61; id. Verr. 2, 1, 30, § 77; 2, 3, 71, § 167:

    referre rationes publicas ad Caesarem cum fide,

    Caes. B. C. 2, 20 fin.:

    si hanc ex fenore pecuniam populo non rettuleris, reddas societati,

    Cic. Verr. 2, 3, 71, § 167:

    (pecuniam) in aerarium,

    Liv. 37, 57, 12; cf.: pecuniam operi publico, to charge to, i. e. to set down as applied to, Cic. Fl. 19, 44.— So, too, acceptum and in acceptum referre, to place to one ' s credit, in a lit. and trop. sense (v. accipio).— Hence, transf.: aliquem (aliquid) in numero (as above, in rationibus), in numerum, etc., to count or reckon a person or thing among:

    Democritus, qui imagines eorumque circuitus in deorum numero refert,

    Cic. N. D. 1, 12, 29:

    (Caesar, Claudius) in deorum numerum relatus est,

    Suet. Caes. 88; id. Claud. 45:

    Ponticus Heraclides terram et caelum refert in deos,

    Cic. N. D. 1, 13, 34:

    nostri oratorii libri in Eundem librorum numerum referendi videntur,

    id. Div. 2, 1, 4: hoc nomen in codicem relatum, id. Rosc. Com. B. and K. (al. in codice).—With inter (postAug. and freq.):

    ut inter deos referretur (August.),

    Suet. Aug. 97:

    diem inter festos, nefastos,

    Tac. A. 13, 41 fin.:

    hi tamen inter Germanos referuntur,

    id. G. 46; Suet. Claud. 11; id. Tib. 53:

    dumque refert inter meritorum maxima, demptos Aesonis esse situs,

    Ov. M. 7, 302:

    intellectum est, quod inter divos quoque referretur,

    Lampr. Alex. Sev. 14:

    inter sidera referre,

    Hyg. Fab. 192:

    inter praecipua crudelitatis indicia referendus,

    Val. Max. 9, 2, ext. 5:

    inter insulas,

    Plin. 5, 9, 9, § 48:

    dicebat quasdam esse quaestiones, quae deberent inter res judicatas referri,

    Sen. Contr. 2, 11, 12:

    eodem Q. Caepionem referrem,

    I should place in the same category, Cic. Brut. 62, 223.—
    4.
    Referre aliquid ad aliquid, to trace back, ascribe, refer a thing to any thing:

    qui pecudum ritu ad voluptatem omnia referunt,

    Cic. Lael. 9, 32:

    omnia ad igneam vim,

    id. N. D. 3, 14, 35:

    omnia ad incolumitatem et ad libertatem suam,

    id. Rep. 1, 32, 49; 1, 26, 41:

    in historiā quaeque ad veritatem, in poëmate pleraque ad delectationem,

    id. Leg. 1, 1, 5; id. Off. 1, 16, 52 et saep. al.:

    hunc ipsum finem definiebas id esse, quo omnia, quae recte fierent, referrentur, neque id ipsum usquam referretur,

    id. Fin. 2, 2, 5; cf.

    nusquam,

    id. ib. 1, 9, 29:

    ad commonendum oratorem, quo quidque referat,

    id. de Or. 1, 32, 145:

    hinc omne principium, huc refer exitum,

    Hor. C. 3, 6, 6.— With dat.:

    cujus adversa pravitati ipsius, prospera ad fortunam referebat,

    Tac. A. 14, 38 fin. — In Tac. once with in:

    quidquid ubique magnificum est, in claritatem ejus (sc. Herculis) referre consensimus,

    Tac. G. 34.—Rarely of persons;

    as: tuum est Caesar, quid nunc mihi animi sit, ad te ipsum referre,

    Cic. Deiot. 2, 7.— Absol.: ita inserere oportet referentem ad fructum, meliore genere ut sit surculus, etc., one who looks to or cares for the fruit, Varr. R. R. 1, 40, 6.—
    5.
    Culpam in aliquem referre, to throw the blame upon, accuse, hold responsible for, etc. (post-Aug.):

    hic, quod in adversis rebis solet fieri, alius in alium culpam referebant,

    Curt. 4, 3, 7; Aug. contr. Man. 2, 17, 25 Hier. Epp. 1, 9 fin.: cf.:

    augere ejus, in quem referet crimen, culpam,

    Cic. Inv. 2, 28, 83:

    causa ad matrem referebatur,

    Tac. A. 6, 49:

    causam abscessus ad Sejani artes,

    id. ib. 4, 57.

    Lewis & Short latin dictionary > refero

См. также в других словарях:

  • BRITANNI Primi — seu Brittones, ut ait Beda in c. 1. l. 1. de tractu Armoricano, in Britanntam insulam advecti, austr ales sibi partes eius vindicârunt, et suâ linguâ usi sunt. Multo ante Bedam tradidie Caesar in libro 5. c. 12. Bretanniae maritimam partem ab his …   Hofmann J. Lexicon universale

  • ARELATUM — urbs nobilis Archiepiscopalis Galliae Narbonens. secundum quosdam ab Arulo, Priami nepote, vel ab Areli, filio Gad. Gen. c. 46. v. 16. condita: Phocensibus aliis eius originem tribuentibus, eô tempore, quô etiam Massilia exstructa. Sextanorum… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • BRITANNIA — I. BRITANNIA Ducatus Galliae, peramplus et fertilis, vulgo Britaigne, qui nomen iura moresque, imo et incolas a Britannis insulanis accepit. Iulins Scal. in Urbibus: Vicit Aremoricas animosa Britannia gentes, Et dedit impositô nomina prisca iugô …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARIA — I. MARIA Angliae Regina. Filia Henrici VIII. ex Catharina Arragonia, Eduardo VI. non sine veneni suspicione exstincto, successit A. C. 1553. Iohannâ Suffolciâ, quam Rex heredem scripserat, cum marito et socero Dudlaeo, aliisque, capite plexâ. Mox …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Chariot — For other uses, see Chariot (disambiguation). A fountain in Madrid depicting Cybele in her chariot drawn by lions, in the Plaza de Cibeles …   Wikipedia

  • Terminology of the British Isles — Main article: British Isles   The British Isles …   Wikipedia

  • Claudia Rufina — was a woman of British descent who lived in Rome circa 90 AD and was known to the poet Martial. Martial refers to her in Epigrams XI:53, describing her as caeruleis [...] Britannis edita ( sprung from the blue Britons , presumably in reference to …   Wikipedia

  • Britain (name) — The name Britain is derived from the Latin name Britannia (earlier Brittannia ), via Old French Bretaigne (whence also Modern French Bretagne ) and Middle English Bretayne, Breteyne . The French form replaced Old English Breoton, Breoten, Bryten …   Wikipedia

  • Bretaña (nombre) — Saltar a navegación, búsqueda El nombre Bretaña posee su raíz en el nombre latino Britannia (anteriormente Brittannia), vía el francés antiguo Bretaigne (de donde proviene el nombre en francés moderno Bretagne) y en inglés medio Bretayne,… …   Wikipedia Español

  • Carro de guerra — Saltar a navegación, búsqueda …   Wikipedia Español

  • Wales — • Located in the western portion of Great Britain Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Wales     Wales     † …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»