-
1 αμαρτίαν
-
2 ἁμαρτίαν
-
3 ἁμαρτίαν
грехгрехом греха грехуΕλληνικά-Ρωσικά λεξικό στα κείμενα της Καινής Διαθήκης (Греческо-русский словарь к текстам Нового Завета) > ἁμαρτίαν
-
4 ἁμαρτία
ἁμαρτία, ίας, ἡ (w. mngs. ranging fr. involuntary mistake/ error to serious offenses against a deity: Aeschyl., Antiphon, Democr.+; ins fr. Cyzicus JHS 27, 1907, p. 63 [III B.C.] ἁμαρτίαν μετανόει; PLips 119 recto, 3; POxy 1119, 11; LXX; En, TestSol, TestAbr, TestJob, Test12Patr; JosAs 12:14; ParJer, ApcEsdr, ApcSed, ApcMos; EpArist 192; Philo; Jos., Ant. 13, 69 al.; Ar. [Milne 76, 42]; Just., A I, 61, 6; 10; 66, 1, D. 13, 1 al.; Tat. 14, 1f; 20, 1; Mel., P. 50, 359; 55, 400; s. ClR 24, 1910, 88; 234; 25, 1911, 195–97).① a departure fr. either human or divine standards of uprightnessⓐ sin (w. context ordinarily suggesting the level of heinousness), the action itself (ἁμάρτησις s. prec.), as well as its result (ἁμάρτημα), πᾶσα ἀδικία ἁ. ἐστίν 1J 5:17 (cp. Eur., Or. 649; Gen 50:17). ἁ. w. ἀνομήματα Hv 1, 3, 1; descr. as ἀνομία (cp. Ps 58:3; TestJob 43:17) 1J 3:4; but one who loves is far from sin Pol 3:3, cp. Js 5:20; 1 Pt 4:8, 1 Cl 49:5; Agr 13. ἀναπληρῶσαι τὰς ἁ. fill up the measure of sins (Gen 15:16) 1 Th 2:16. κοινωνεῖν ἁ. ἀλλοτρίαις 1 Ti 5:22. ποιεῖν ἁ. commit a sin (Tob 12:10; 14:7S; Dt 9:21) 2 Cor 11:7; 1 Pt 2:22; Js 5:15; 1J 3:4, 8. For this ἁμαρτάνειν ἁ. (Ex 32:30; La 1:8) 1J 5:16; ἐργάζεσθαι ἁ. Js 2:9; Hm 4, 1, 2 (LXX oft. ἐργάζ. ἀδικίαν or ἀνομίαν). μεγάλην ἁ. ἐργάζεσθαι commit a great sin m 4, 1, 1; 8:2. Pl. (cp. Pla., Ep. 7, 335a τὰ μεγάλα ἁμαρτήματα κ. ἀδικήματα) Hs 7:2. ἐπιφέρειν ἁ. τινί Hv 1, 2, 4. ἑαυτῷ ἁ. ἐπιφέρειν bring sin upon oneself m 11:4; for this ἁ. ἐπισπᾶσθαί τινι m 4, 1, 8 (cp. Is 5:18). προστιθέναι ταῖς ἁ. add to one’s sins (cp. προσέθηκεν ἁμαρτίας ἐφʼ ἁμαρτίας PsSol 3:10) Hv 5:7; m 4, 3, 7; Hs 6, 2, 3; 8, 11, 3; φέρειν ἁ. 1 Cl 16:4 (Is 53:4). ἀναφέρειν vs. 14 (Is 53:12). γέμειν ἁμαρτιῶν B 11:11. εἶναι ἐν ταῖς ἁμαρτίαις 1 Cor 15:17 (cp. Alex. Aphr., Eth. Probl. 9 II 2 p. 129, 13 ἐν ἁμαρτήμασιν εἶναι).—Sin viewed from the perspective of God’s or Christ’s response: ἀφιέναι τὰς ἁ. let go = forgive sins (Lev 4:20 al.) Mt 9:2, 5f; Mk 2:5, 7, 9f; Lk 5:20ff; Hv 2, 2, 4; 1 Cl 50:5; 53:5 (Ex 32:32) al. (ἀφίημι 2); hence ἄφεσις (τῶν) ἁμαρτιῶν (Iren. 1, 21, 2 [Harv. I 182, 4]) forgiveness of sins Mt 26:28; Mk 1:4; Lk 1:77; 3:3; 24:47; Ac 2:38; 5:31; 10:43; 13:38; Hm 4, 3, 2; B 5:1; 6:11; 8:3; 11:1; 16:8. διδόναι ἄφεσιν ἁ. AcPl Ha 2, 30; λαβεῖν ἄφεσιν ἁ. receive forgiveness of sins Ac 26:18 (Just., D. 54 al); καθαρίζειν τὰς ἁ. cleanse the sins (thought of as a stain) Hs 5, 6, 3; καθαρίζειν ἀπὸ ἁ. 1 Cl 18:3 (Ps 50:4; cp. Sir 23:10; PsSol 10:1); also καθαρισμὸν ποιεῖσθαι τῶν ἁ. Hb 1:3; ἀπολούεσθαι τὰς ἁ. Ac 22:16 ([w. βαπτίζειν] Just., D. 13, 1 al.). λύτρον ἁ. ransom for sins B 19:10.—αἴρειν J 1:29; περιελεῖν ἁ. Hb 10:11; ἀφαιρεῖν (Ex 34:9; Is 27; 9) vs. 4; Hs 9, 28, 3; ῥυσθῆναι ἀπὸ ἁ. 1 Cl 60:3; ἀπὸ τῶν ἁ. ἀποσπασθῆναι AcPlCor 2:9. Sin as a burden αἱ ἁ. κατεβάρησαν Hs 9, 28, 6; as a disease ἰᾶσθαι Hs 9, 28, 5 (cp. Dt 30:3); s. also the verbs in question.—Looked upon as an entry in a ledger; hence ἐξαλείφεται ἡ ἁ. wiped away, cancelled (Ps 108:14; Jer 18:23; Is 43:25) Ac 3:19.—Opp. στῆσαι τὴν ἁ. 7:60; λογίζεσθαι ἁ. take account of sin (as a debt; cp. the commercial metaphor Ro 4:6 and s. FDanker, Gingrich Festschr. 104, n. 2) Ro 4:8 (Ps 31:2); 1 Cl 60:2 (Just., D. 141, 3). Pass. ἁ. οὐκ ἐλλογεῖται is not entered in the account Ro 5:13 (GFriedrich, TLZ 77, ’52, 523–28). Of sinners ὀφειλέτης ἁ. Pol 6:1 (cp. SIG 1042, 14–16 [II A.D.] ὸ̔ς ἂν δὲ πολυπραγμονήσῃ τὰ τοῦ θεοῦ ἢ περιεργάσηται, ἁμαρτίαν ὀφιλέτω Μηνὶ Τυράννωι, ἣν οὐ μὴ δύνηται ἐξειλάσασθαι).—γινώσκειν ἁ. (cp. Num 32:23) Ro 7:7; Hm 4, 1, 5. ἐπίγνωσις ἁμαρτίας Ro 3:20; ὁμολογεῖν τὰς ἁ. 1J 1:9; ἐξομολογεῖσθε ἐπὶ ταῖς ἁ. B 19:12; ἐξομολογεῖσθαι τὰς ἁ. Mt 3:6; Mk 1:5; Hv 3, 1, 5f; Hs 9, 23, 4; ἐξομολογεῖσθε ἀλλήλοις τὰς ἁ. confess your sins to each other Js 5:16.—ἐλέγχειν τινὰ περὶ ἁ. convict someone of sin J 8:46; cp. ἵνα σου τὰς ἁ. ἐλέγξω πρὸς τὸν κύριον that I might reveal your sins before the Lord Hv 1, 1, 5.—σεσωρευμένος ἁμαρτίαις loaded down w. sins 2 Ti 3:6; cp. ἐπισωρεύειν ταῖς ἁ. B 4:6; ἔνοχος τῆς ἁ. involved in the sin Hm 2:2; 4, 1, 5. μέτοχος τῆς ἁ. m 4, 1, 9.—In Hb sin is atoned for (ἱλάσκεσθαι τὰς ἁ. 2:17) by sacrifices θυσίαι ὑπὲρ ἁ. 5:1 (cp. 1 Cl 41:2). προσφορὰ περὶ ἁ. sin-offering 10:18; also simply περὶ ἁ. (Lev 5:11; 7:37) vss. 6, 8 (both Ps 39:7; cp. 1 Pt 3:18); προσφέρειν περὶ ἁ. bring a sin-offering Hb 5:3; cp. 10:12; 13:11. Christ has made the perfect sacrifice for sin 9:23ff; συνείδησις ἁ. consciousness of sin 10:2; ἀνάμνησις ἁ. a reminder of sins of the feast of atonement vs. 3.ⓑ special sins (ἁ. τῆς ἀποστασίας Iren. 5, 26, 2 [Harv. II 397, 4]): πρὸς θάνατον that leads to death 1J 5:16b (ἁμαρτάνω e); opp. οὐ πρὸς θάνατον vs. 17. μεγάλη ἁ. a great sin Hv 1, 1, 8 al. (Gen 20:9; Ex 32:30 al.; cp. Schol. on Pla., Tht. 189d ἁμαρτήματα μεγάλα). μείζων ἁ. m 11:4; ἥττων 1 Cl 47:4. μεγάλη κ. ἀνίατος Hm 5, 2, 4; τέλειαι ἁ. Hv 1, 2, 1; B 8:1, cp. τὸ τέλειον τῶν ἁ. 5:11 (Philo, Mos. 1, 96 κατὰ τῶν τέλεια ἡμαρτηκότων); ἡ προτέρα ἁ. (Arrian, Anab. 7, 23, 8 εἴ τι πρότερον ἡμάρτηκας) sin committed before baptism Hm 4, 1, 11; 4, 3, 3; Hs 8, 11, 3; cp. v 2, 1, 2.② a state of being sinful, sinfulness, a prominent feature in Johannine thought, and opposed to ἀλήθεια; hence ἁ. ἔχειν J 9:41; 15:24; 1J 1:8. μείζονα ἁ. ἔχειν J 19:11; ἁ. μένει 9:41. γεννᾶσθαι ἐν ἁμαρτίαις be born in sin 9:34 (ἐν ἁμαρτίᾳ v.l).; opp. ἐν ἁ. ἀποθανεῖν die in sin 8:21, 24; AcPl Ha 1, 16. ἁ. ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν 1J 3:5.③ a destructive evil power, sinⓐ Paul thinks of sin almost in pers. terms (cp. Sir 27:10; Mel., P. 50, 359; PGM 4, 1448 w. other divinities of the nether world, also Ἁμαρτίαι χθόνιαι; Dibelius, Geisterwelt 119ff) as a ruling power that invades the world. Sin came into the world Ro 5:12 (JFreundorfer, Erbsünde u. Erbtod b. Ap. Pls 1927; ELohmeyer, ZNW 29, 1930, 1–59; JSchnitzer, D. Erbsünde im Lichte d. Religionsgesch. ’31; ROtto, Sünde u. Urschuld ’32; FDanker, Ro 5:12: Sin under Law: NTS 14, ’67/68, 424–39), reigns there vs. 21; 6:14; everything was subject to it Gal 3:22; people serve it Ro 6:6; are its slaves vss. 17, 20; are sold into its service 7:14 or set free from it 6:22; it has its law 7:23; 8:2; it revives (ἀνέζησεν) Ro 7:9 or is dead vs. 8; it pays its wages, viz., death 6:23, cp. 5:12 (see lit. s.v. ἐπί 6c). As a pers. principle it dwells in humans Ro 7:17, 20, viz., in the flesh (s. σάρξ 2cα) 8:3; cp. vs. 2; 7:25. The earthly body is hence a σῶμα τῆς ἁ. 6:6 (Col 2:11 v.l.).—As abstr. for concr. τὸν μὴ γνόντα ἁ. ὑπέρ ἡμῶν ἁμαρτίαν ἐποίησεν (God) made him, who never sinned, to be sin (i.e. the guilty one) for our sakes 2 Cor 5:21.ⓑ In Hb (as in OT) sin appears as the power that deceives humanity and leads it to destruction, whose influence and activity can be ended only by sacrifices (s. 1a end): ἀπάτη τῆς ἁ. Hb 3:13.—On the whole word s. ἁμαρτάνω, end. GMoore, Judaism I 445–52; ABüchler, Studies in Sin and Atonement in the Rabb. Lit. of the I Cent. 1928; WKnuth, D. Begriff der Sünde b. Philon v. Alex., diss. Jena ’34; EThomas, The Problem of Sin in the NT 1927; Dodd 76–81; DDaube, Sin, Ignorance and Forgiveness in the Bible, ’61; AGelin and ADescamps, Sin in the Bible, ’65.—On the special question ‘The Christian and Sin’ see PWernle 1897; HWindisch 1908; EHedström 1911; RBultmann, ZNW 23, 1924, 123–40; Windisch, ibid. 265–81; RSchulz, D. Frage nach der Selbsttätigkt. d. Menschen im sittl. Leben b. Pls., diss. Hdlb. ’40.—JAddison, ATR 33, ’51, 137–48; KKuhn, πειρασμός ἁμαρτία σάρξ im NT: ZTK 49, ’52, 200–222; JBremer, Hamartia ’69 (Gk. views).—B. 1182. EDNT. DELG s.v. ἁμαρτάνω. M-M. TW. -
5 ὑπό
ὑπό (Hom.+; ins, pap, LXX, En, TestSol; TestAbr A; TestAbr B 14 p. 148, 20 [Stone p. 84 gen.]; TestJob, Test12Patr, JosAs, ParJer, GrBar [gen.], ApcEsdr [gen.], ApcSed [gen.], ApcMos [gen.], AscIs [gen.], EpArist, Philo, Joseph.; apolog. [in Ath. only gen.]) prep. w. gen. and acc., in our lit. not w. dat. (s. B-D-F §203; Rob. 634; for usage s. B-D-F §232; Rob. 633–36; w. dat. TestSol 13:6 C; Just., D. 126, 5; 132, 2).—Lit. s.v. ἀνά, beg.A. w. gen. marker of agency or cause, by (in our lit. as well as the LXX no longer in a local sense)ⓐ w. the pass. of a verbα. w. gen. of pers. τὸ ῥηθὲν ὑπὸ κυρίου (cp. Gen 45:27; SIG 679, 85; Just., D. 44, 1 εἰρῆσθαι ὑπὸ τοῦ θεοῦ; τὰ εἰρημένα ὑπὸ τῶν προφητῶν) Mt 1:22 (Jos., Ant. 8, 223 ὑπὸ τοῦ θεοῦ διὰ τ. προφήτου; Just., A I, 5, 4 διὰ Σωκράτους ὑπὸ λόγου); 2:15. Cp. vs. 16; Mk 1:13; Lk 2:18; J 14:21; Ac 4:11; 1 Cor 1:11; 2 Cor 1:4; Gal 1:11; Eph 2:11; Phil 3:12; 1 Th 1:4; 1 Cl 12:2; 2 Cl 1:2; Hm 4, 3, 6 and oft.; AcPlCor 2:7. Also w. the pass. in the sense ‘allow oneself to be … by’ Mt 3:6, 13; Mk 1:5, 9.β. w. gen. of thing (cp. X., An. 1, 5, 5 ὑπὸ λιμοῦ ἀπολέσθαι; Diod S 5, 54, 3 ὑπὸ σεισμῶν διεφθάρησαν; Nicol. Dam.: 90 Fgm. 22 p. 342, 17 Jac. ὑπὸ φαρμακῶν διαφθαρείς; Appian, Liby. 35 §147 ὑπὸ τοῦ χειμῶνος κατήγοντο, Bell. Civ. 4, 123 §515; Longus 2, 18 a nose smashed ὑπὸ πληγῆς τινος; Herm. Wr. 10, 4b; Tat. 8, 5 ὑπὸ βραχείας αὔρας νικηθείς; UPZ 42, 9 [162 B.C.]) καλύπτεσθαι ὑπὸ τῶν κυμάτων Mt 8:24. Cp. 11:7; 14:24; Lk 7:24; 8:14; Ac 27:41; Ro 3:21; 12:21; 1 Cor 10:29; 2 Cor 5:4; Col 2:18; Js 1:14; 3:4ab; 2 Pt 2:17; Jd 12; Rv 6:13; Hm 10, 1, 4.ⓑ w. verbs and verbal expressions that have a pass. sense πάσχειν ὑπό τινος (Mel., P. 75, 546ff; s. πάσχω 3aβ; 3b) Mt 17:12; Mk 5:26; 1 Th 2:14ab. ὑπὸ χειρὸς ἀνθρώπων παθεῖν B 5:5 (cp. Mel., P. 96, 737 ὑπὸ δεξιᾶς Ἰσραηλίτιδος). ἀπολέσθαι 1 Cor 10:9f (Jos., Ant. 2, 300; cp. Sb 1209 Ἀπολλώνιος ἐτελεύτησεν ὑπὸ σκορπίου). ὑπομένειν ἀντιλογίαν Hb 12:3. τεσσεράκοντα παρὰ μίαν λαβεῖν 2 Cor 11:24. ἃ … παρέλαβον ὑπὸ τῶν … ἀποστόλων what I received from the apostles AcPlCor 2:2; ὑπὸ τοῦ θεοῦ ἀναστάς raised by God Pol 9:2. γίνεσθαι ὑπό τινος be done by someone (s. γίνομαι 2a) Lk 13:17; 23:8; Ac 20:3; 26:6; Eph 5:12. Cp. Ac 23:30 v.l. The text of GJs 18:3 (not pap) is suspect. W. ὑπὸ γυναικός Hv 1, 2, 3 someth. like ‘it was brought about’ is to be supplied.ⓒ w. nouns ἡ ἐπιτιμία ἡ ὑπὸ τῶν πλειόνων the punishment at the hands of the majority 2 Cor 2:6 (cp. X., Cyr. 3, 3, 2 ἡ ὑπὸ πάντων τιμή; SIG 1157, 10 διὰ τὰς εὐεργεσίας τὰς ὑπὸ τοῦ θεοῦ; Esth 1:20 ὁ νόμος ὁ ὑπὸ τοῦ βασιλέως).ⓓ When used w. an act., ὑπό introduces the one through whose agency the action expressed by the verb becomes poss. (Hdt. 9, 98; Pla., Phlb. 66a ὑπʼ ἀγγέλων φράζειν=‘say through messengers’; cp. Herm. Wr. 9, 9 ὑπὸ δεισιδαιμονίας βλασφημεῖν; Just., D. 2, 6 ὑπὸ βλακείας ἤλπιζον αὐτίκα κατόψεσθαι τὸν θεόν=in my stupidity I thought that I would forthwith look upon God) ἀποκτεῖναι ὑπὸ τῶν θηρίων Rv 6:8. ὑπὸ ἀγγέλου βλέπεις you see under the guidance of an angel Hs 9, 1, 2b; cp. ibid. 2a and s. Mayser II/2, 511f; to the ref. there add PLeid XI, 1, col. 1, 15.B. w. acc.① a position below an object or another position, under, w. acc. of place under, belowⓐ answering the question ‘whither?’ ἔρχεσθαι 1 Cl 16:17; Hs 8, 1, 1 (PsSol 18:7). εἰσέρχεσθαι ὑπὸ τὴν στέγην Mt 8:8 (cp. Ar. 15, 7 ὑπὸ στέγην εἰσάγουσιν); Lk 7:6. συνάγειν 1 Cl 12:6. ἐπισυνάγειν Mt 23:37; Lk 13:34. τιθέναι Mt 5:15; Mk 4:21ab; Lk 11:33. κρύπτειν (cp. Job 20:12) 1 Cl 12:3. Also (below) at κάθου ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου Js 2:3 (cp. ParJer 5:1 ἐκάθισεν ὑπὸ τὴν σκίαν; Just., D. 107, 3). ὑπὸ τοὺς πόδας under the feet (Hdt. 7, 88, 1) 1 Cor 15:25, 27; Eph 1:22. ὁ θεὸς συντρίψει τὸν σατανᾶν ὑπὸ τοὺς πόδας ὑμῶν God will crush Satan so that he will lie at your feet Ro 16:20.ⓑ in answer to the question ‘where?’ (Il. 5, 267; Ael. Aristid. 39 p. 734 D.: τὰ ὑπὸ τὸν ἥλιον; Maximus Tyr. 35, 5b) Mk 4:32. ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν J 1:48. Cp. Ro 3:13 (Ps 13:3; 139:4); 1 Cor 10:1; Jd 6. ὑπὸ τὸν οὐρανόν under heaven=on earth Ac 4:12; as adj. ὁ ὑπὸ τὸν οὐρανόν (found) under heaven=on earth (Demosth. 18, 270; UPZ 106, 14 [99 B.C.] τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανὸν χωρῶν; Just., A II, 5, 2; cp. without the art. PsSol 2:32; TestAbr A 15 p. 96, 5 [Stone p. 40]) 2:5; Col 1:23; Hm 12, 4, 2; ἡ ὑπὸ τὸν οὐρανόν (χώρα to be supplied; cp. Ex 17:14; Job 28:24) Lk 17:24a; cp. b. ὑπὸ ζυγὸν δοῦλοι (ζυγός 1) 1 Ti 6:1.② marker of that which is in a controlling position, under, under the control of, under obligation in ref. to power, rule, sovereignty, command, etc. w. acc. (OGI 56, 13 [237 B.C.] ὑπὸ τὴν βασιλείαν τασσόμενοι; PHib 44 [253 B.C.] et al. in pap; Just., D. 52, 4 εἶναι … ὑπὸ ἴδιον βασιλέα) ἄνθρωπος ὑπὸ ἐξουσίαν τασσόμενος (ἐξουσία 4) Lk 7:8a; cp. Mt 8:9a; Hs 1:3 (Vett. Val. 209, 35 ὑπὸ ἑτέρων ἐξουσίαν ὄντας). ἔχων ὑπʼ ἐμαυτὸν στρατιώτας (Polyb. 4, 87, 9 Μεγαλέαν ὑφʼ αὐτὸν εἶχεν) Mt 8:9b; Lk 7:8b (OGI 86, 11 [III B.C.] οἱ ὑπʼ αὐτὸν τεταγμένοι στρατιῶται). ὑπό τινα εἶναι be under someone’s power (Thu. 6, 86, 4; PSI 417, 36 [III B.C.] ὑπὸ τὸν ὅρκον εἶναι) Gal 3:25; 4:2; ὑφʼ ἁμαρτίαν Ro 3:9; ὑπὸ νόμον 6:14, 15 (both opp. ὑπὸ χάριν); 1 Cor 9:20abcd; Gal 4:21; 5:18; ὑπὸ κατάραν 3:10. ὑπὸ νόμον ἐφρουρούμεθα vs. 23. γενόμενος ὑπὸ νόμον Gal 4:4 (γινομαι 9d and Thu. 1, 110, 2 Αἴγυπτος ὑπὸ βασιλέα ἐγένετο). ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἤμεθα δεδουλωμένοι vs. 3. συνέκλεισεν ἡ γραφὴ τὰ πάντα ὑπὸ ἁμαρτίαν 3:22 (s. συγκλείω 2). πεπραμένος ὑπὸ τὴν ἁμαρτίαν Ro 7:14. ταπεινώθητε ὑπὸ τὴν χεῖρα τοῦ θεοῦ 1 Pt 5:6 (s. ταπεινόω 3); cp. οὐκ ἔκλινας τὴν κεφαλήν σου ὑπὸ τὴν κραταιὰν χεῖραν GJs 15:4; τὸ αἷμά σου ὑπὸ τὴν χεῖράν μού ἐστιν 23:2. οἱ ὑπὸ νόμον those who are under (the power of, obligation to) the law Gal 4:5 (Just., D. 45, 3 [w. art.]; cp. X., Cyr. 3, 3, 6 τινὰς τῶν ὑφʼ ἑαυτούς).③ marker of the approximate time of a period, about w. acc. (w. varying degrees of precision: in earlier Gk.: Aristoph et al.; PTebt 50, 18 [112 B.C.]; Jos., Ant. 14, 420. Rare in LXX and our lit.) ὑπὸ τὸν ὄρθρον about daybreak Ac 5:21 (s. ὄρθρος).④ Special usesⓐ ὑφʼ ἕν at one stroke (Epict. 3, 22, 33; Wsd 12:9; Just., D. 65, 3 of topics treated ‘collectively’) B 4:4. ὑπὸ χεῖρα continually (see s.v. χείρ 3) Hv 3, 10, 7; 5, 5; m 4, 3, 6.ⓑ ὑπὸ τὰ ἴχνη IEph 12:2 is translated in the footsteps. Can ὑπό mean this, someth. like Ezk 13:8 (ed. JZiegler ’52 v.l.), where it stands for עַל? But if it = ‘under’, then τὰ ἴχνη would require a different interpretation. See ἴχνος 2. S. the grammarians: Kühner-Gerth II/1 521–26; Schwyzer II 522–23; Mayser II/2 509–15; Radermacher 114–19.—DELG. M-M. -
6 συγγιγνώσκω
Aσυγγνώσομαι E. Ion 1440
, etc.: [tense] aor. 2 , etc.: [tense] pf. συνέγνωκα:— think with, agree with, τινι X.Cyr.7.2.27;μοι ταῦτα Is.8.38
; μετὰ πολλῶν τὴν ἁμαρτίαν ξυνέγνωσαν shared the error with them, Th.8.24: abs., consent, agree, Hdt.4.5, Th.2.60:—[voice] Med., Hdt.3.99.b come to agreement legally,ἀμφὶ τὰν δαῖσιν Leg.Gort.5.46
, cf. PGnom. 169 (ii A.D.); of the parties to a treaty, SIG56.33 (Argos, v B.C.).2 later, to be privy to a thing, join in a plot with, τινι App.BC2.6: c. acc.,τὴν ἐπιβουλήν D.C.44.13
;τὴν φυγήν Cat.Cod.Astr.1.98
; οἱ συνεγνωκότες conspirators, App.BC2.5.II σ. ἑαυτῷ to be conscious, with part. in nom.,σ. καὶ αὐτοὶ σφίσιν ὡς ἠδικηκότες Lys.9.11
; ; σ. ἑαυτοῖς κακῶς βουλευόμενοι (as v.l. for -οις) D.H.2.55: with part. in dat.,σ. αὐτοῖσι ἡμῖν οὐ ποιήσασι ὀρθῶς Hdt.5.91
, cf. D.H.3.60:—[voice] Med., .2 acknowledge, own, confess, τι Id.4.3;οὐχ ἧσσον ταῦτα ἐκείνου Th.7.73
: c. acc. et inf.,συγγνόντες ποιέειν σε δίκαια Hdt.1.89
, cf. 91: c. dat. et inf.,οὔ οἱ σ. λέγειν ἀληθέα Id.4.43
; alsoσ. ὡς.. Pl.Lg. 717d
: abs., confess one's error, , cf. 9.122:— [voice] Med., οὔτε συγγινωσκόμενοι (sc. τοῦτο) Id.5.94, cf. 6.92: c. inf., οὐ συνεγινώσκετο αὐτὸς.. εἶναι αἴτιος ib.61, cf. 1.45, 4.126, 5.86: c. acc. et inf., Id.6.140.3 ἡ συνεγνωσμένη ζωή life as generally understood, opp. οὐσιώδης, Dam.Pr. 139; soθάνατος ὁ -σμένος Porph. Sent.9
; τὰ κατ' αἴσθησιν -σμένα ib.38;τῶν -σμένων τοῖς πολλοῖς Syrian.in Metaph.26.14
.III collect or conclude from premisses,εὖ γε ξυνέβαλεν αὔτ'· ἀτὰρ δῆλόν γ' ἀφ' οὗ ξυνέγνω Ar.Eq. 427
;ἐκ θεσφάτων ὅτι.. D.H. 4.4
.IV have a fellow-feeling with another: hence, make allowance for him, excuse, pardon, S.El. 257, E. Ion 1440, X.Cyr.5.1.13; τινι S. Tr. 279, E.El. 1105, etc.;σ. τινὶ τὴν ἁμαρτίαν Id.Andr. 840
, cf. A. Supp. 215 (where εὐγνώη codd.);δημοκρατίαν αὐτῷ τῷ δήμῳ συγγιγνώσκω X.Ath.2.20
;αὐτοῖς τῆς ἐπιθυμίας Pl.Euthd. 306c
;βαρβάροις ὅτι.. Id.Mx. 244b
;ξ. εἰ.. Ar.V. 959
; alsoσ. τοῖς εἰρημένοις E.El. 348
, cf. Pl.Smp. 218b; , cf. Ar.Eq. 1299 (lyr.);σ. ἡμῖν τοῖς λελεγμένοις E.Hel.82
:—[voice] Med., A.Supp. 216, Hdt.7.12, Democr.253.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > συγγιγνώσκω
-
7 λογίζομαι
λογίζομαι (λόγος) impf. ἐλογιζόμην; fut. λογιοῦμαι LXX; 1 aor. ἐλογισάμην; pf. λελόγιμαι LXX. Pass.: 1 aor. ἐλογίσθην; 1 fut. λογισθήσομαι. Mid. dep. (B-D-F §311; Rob. 816; 819) (Soph., Hdt.+) prim. a mathematical and accounting term, then of cognitive processes. In our lit. esp. used by Paul.; s. GThomas, ET 17, 1906, 211ff.① to determine by mathematical process, reckon, calculate, freq. in a transf. senseⓐ count, take into account τὶ someth. ἡ ἀγάπη οὐ λογίζεται τὸ κακόν love keeps no score of wrongs (REB) 1 Cor 13:5 (cp. Zech 8:17). λ. τί τινι count someth. against someone, to punish the person for it (Simplicius in Epict. p. 79, 15 τὴν ἁμαρτίαν οὐ τῷ πράττοντι λογίζονται; TestZeb 9:7; Just., D. 141, 2f) μὴ λογιζόμενος αὐτοῖς τὰ παραπτώματα 2 Cor 5:19.—οὗ (v.l. ᾧ) οὐ μὴ λογίσηται κύριος ἁμαρτίαν Ro 4:8; 1 Cl 50:6 (both Ps 31:2; cp. 1 Cl 60:2). Pass. (Lev 17:4) μὴ αὐτοῖς λογισθείη (on the form s. Mlt-H. 217) 2 Ti 4:16.—But ‘place to one’s account’ can also mean credit τῷ ἐργαζομένῳ ὁ μισθὸς οὐ λογίζεται κατὰ χάριν a worker’s wages are not credited as a favor (but as a claim) Ro 4:4. ᾧ ὁ θεὸς λογίζεται δικαιοσύνην vs. 6. Pass. εἰς τὸ λογισθῆναι αὐτοῖς τ. δικαιοσύνην vs. 11.—λ. τινί τι εἴς τι credit someth. to someone as someth. pass. ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην (after Gen 15:6; cp. Ps 105:31; 1 Macc 2:52) Ro 4:3, 5, 9, 22 (WDiezinger, NovT 5, ’62, 288–98 [rabbinic use of λογ.]); Gal 3:6; Js 2:23; 1 Cl 10:6.—Cp. also Ro 4:10, 23f.—H-WHeidland, D. Anrechnung des Glaubens zur Gerechtigkeit ’36; FDanker, in Gingrich Festschr. ’72, 104.—λ. εἴς τινα put on someone’s account, charge to someone (cp. the commercial terminology OGI 595, 15 τὰ ἕτερα ἀναλώματα ἑαυτοῖς ἐλογισάμεθα, ἵνα μὴ τὴν πόλιν βαρῶμεν; PFay 21, 9) μή τις εἰς ἐμὲ λογίσηται so that no one may credit me 2 Cor 12:6.ⓑ as a result of a calculation evaluate, estimate, look upon as, consider (Hyperid. 2, 20; TestSol 4:11) εἰς οὐθὲν λογισθῆναι be looked upon as nothing (Is 40:17; Wsd 3:17; 9:6) Ac 19:27. τὰ τέκνα τ. ἐπαγγελίας λογίζεται εἰς σπέρμα the children of the promise are looked upon as seed Ro 9:8 (cp. La 4:2). οὐχ ἡ ἀκροβυστία αὐτοῦ εἰς περιτομὴν λογισθήσεται; will not his uncircumcision be regarded as circumcision? 2:26. οὔτε τοὺς νομιζομένους ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων θεοὺς λογίζονται they do not recognize the deities honored by the Greeks Dg 1:1.—Count, class (PLond II, 328, 8 p. 75 [II A.D.] of a camel’s colt: λογιζομένου νυνὶ ἐν τελείοις=‘which is now classed among the full-grown’) μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη he was classed among the criminals (Is 53:12) Mk 15:27 [28] v.l.; Lk 22:37. Also (exactly like the LXX) ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη 1 Cl 16:13. μετὰ τῶν ἐθνῶν ἐλογίσθησαν they were counted with the nations Hs 8, 9, 3.—οὐκ ἐλογίσθη he was held in disrespect 1 Cl 16:3 (Is 53:3).—λ. τινα ὡς w. acc. consider, look upon someone as: ἡμᾶς λογιζέσθω ἄνθρωπος ὡς ὑπηρέτας Χριστοῦ 1 Cor 4:1. λ. ἡμᾶς ὡς κατὰ σάρκα περιπατοῦντας 2 Cor 10:2b. Pass. ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς Ro 8:36 (Ps 43:23). πιστοὶ λογισθέντες regarded as believers Dg 11:2. ὁ σήμερον υἱὸς λογισθείς who today is celebrated as a Son 11:5 (Ps 2:7). λ. τινα foll. by acc. and inf. (Is 53:4) λογίζεσθε ἑαυτοὺς εἶναι νεκρούς consider yourselves dead Ro 6:11. ἡμεῖς ἐλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνῳ we deemed him to be in pain (as punishment) 1 Cl 16:4.② to give careful thought to a matter, think (about), consider, ponder, let one’s mind dwell on τὶ someth. (PsSol 2, 28b; ApcEsdr 3:9; Philo, Leg. All. 3, 227 ταῦτα; Jos., Ant. 6, 211) Phil 4:8. Foll. by ὅτι (PsSol 2, 28a; Philo, Somn. 2, 169; Jos., Ant. 11, 142; Ath., R. 9 p. 57, 30) J 11:50; Hb 11:19. τοῦτο λ. ὅτι 2 Cor 10:11, 7 (here ἐφʼ [v.l. ἀφʼ] ἑαυτοῦ in his own mind is added); B 1:5. W. ἐν ἑαυτῷ and direct speech Hs 5, 2, 4 (cp. GrBar 4:12); w. ἐν ἑαυταῖς and direct question foll. Lk 24:1 D; also ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν πότερον … ἤ Hs 9, 28, 4.—Have in mind, propose, purpose Dg 7:3 (Mel., P. 63, 455); w. inf. foll. (X., An. 2, 2, 13; 1 Macc 6:19) 2 Cor 10:2a. Think out τὶ someth. (Ps 51:4) ὡς ἐξ ἑαυτῶν as (if) of ourselves 3:5. Reason or make plans (Wsd 2:1) ὡς νήπιος like a child 1 Cor 13:11.③ to hold a view about someth., think, believe, be of the opinion w. ὅτι foll. (Just., A I, 8, 1 al.) Ro 8:18. W. acc. and ὅτι foll.: λογίζῃ τοῦτο …, ὅτι; do you imagine that? 2:3. Foll. by acc. and inf. (Wsd 15:12; Just., A I, 53, 1; Tat., Ath.) λογιζόμεθα δικαιοῦσθαι ἄνθρωπον we hold a person to be justified 3:28. λ. τι κοινὸν εἶναι 14:14. ἐμαυτὸν οὐ (v.l. οὔπω) λ. κατειληφέναι I consider that I have not yet attained Phil 3:13. ὸ̔ν λογίζομαι καὶ τοὺς ἀθέους ἐντρέπεσθαι whom, I think, even the godless respect ITr 3:2. Foll. by the inf. alone 2 Cor 11:5; Dg 3:3 (Just., D. 102, 7 al.).—ὡς λογίζομαι as I think 1 Pt 5:12; Mk 11:31 v.l.—DELG s.v. λέγω 2. M-M. EDNT. TW. -
8 προσφέρω
προσφέρω impf. προσέφερον; fut. προσοίσω LXX; aor. προσήνεγκον and προσήνεγκα (s. B-D-F §81, 2; Rob. 338; 363); pf. προσενήνοχα Hb 11:17; 1 aor. pass. προσηνέχθην (Pind.+).① to bring someone or someth. to someone, bring act. and pass.ⓐ bring (to) w. acc. of pers. τινά τινι bring someone to someone, sick people to Jesus or his disciples Mt 4:24; 8:16; 9:2, 32; 12:22 v.l. (for the pass.); 14:35; 17:16. The acc. is lacking but easily supplied Mk 2:4. Children to Jesus Mk 10:13a; cp. b v.l.; Lk 18:15. Pass. Mt 19:13. Bring someone before a judge, king, etc. Lk 23:14; cp. 12:11 v.l. (for εἰσφέρωσιν). Pass. Mt 18:24.ⓑ bring (to) w. acc. of thingα. bring (to), offer (Iren. 1, 13, 2 [Harv. I, 117, 3]; Did., Gen. 123, 25) τί τινι someth. (to) someone προσήνεγκαν αὐτῷ δηνάριον Mt 22:19. See Ac 8:18; 1 Cl 43:2. Without a dat., which is supplied by the context Mt 25:20; Hs 8, 1, 12.—Esp. bring someone someth. to drink (Menand., Georg. 61 S. and Kö. φαγεῖν πρ.; Jos., Bell. 1, 488, Ant. 4, 72 οἶνον προσφέρεσθαι=‘take wine’, Vi. 225) ὄξος προσφέροντες αὐτῷ Lk 23:36. Cp. σπόγγον μεστὸν τοῦ ὄξους … προσήνεγκαν αὐτοῦ τῷ στόματι they held a sponge full of vinegar to his mouth J 19:29. Without acc. of thing GJs 18:2 (codd.).—Without dat. ὕδωρ … προσήνεγκεν (Paul) then brought water (after distributing the eucharistic bread) AcPl Ha 4, 4.β. τὴν χεῖρα τῷ παιδίῳ reach (your) hand out to the child GJs 20:3 (codd.).γ. fig. of partisanship ἥττονα ἁμαρτίαν ὑμῖν προσήνεγκεν made you less guilty lit. ‘(that factionalism) brought less sin on you’ 1 Cl 47:4.② to present someth. to someone by bringing it, bring, offer, present of offerings, gifts etc. (Simplicius In Epict. p. 93, 41 Düb. τὰς ἀπαρχάς [τῷ θεῷ]; oft. LXX; Jos., Bell. 3, 353, Ant. 3, 231).ⓐ lit. τὶ someth. with or without dat. of pers. (of prayers Orig., C. Cels. 8, 13, 21) δῶρον, δῶρα (Jos., Ant. 6, 67), of the gifts brought by the Magi Mt 2:11 (s. Ps 71:10; on the quality of such gifts cp. Aristot., Fgm. 101 οὐθὲν κολοβὸν προσεφέρομεν πρὸς τούς θεούς=we don’t offer anything shoddy to the gods); of sacrificial gifts 5:23f; 8:4; Hb 8:3f; 9:9 (pass.); GJs 1:1f; 5:1; 1 Cl 44:4. θυσίαν, θυσίας (EpArist 170b; Jos., Ant. 8, 118; Just., D. 41, 2 al. λογικὴν καὶ ἄκαπνον θυσίαν Orig., C. Cels. 7, 1, 15) Hb 11:4; D 14:3 (s. Mal 1:11 and vs. 13 v.l.).—Hb 10:11; see vss. 1, 2 (pass.), 8 (pass.); 1 Cl 41, 2a (pass.); PtK 2 p. 14, 21. σφάγια καὶ θυσίας προσηνέγκατέ μοι Ac 7:42 (Am 5:25). προσενέγκαι μοι ὁλοκαυτώματα καὶ θυσίας B 2:7 (s. Jer 7:22f); 7:6 (s. Lev 16:7, 9); 8:1 (TestJob 3:3).—τινά someone of the offering up of Isaac προσενήνοχεν (the pf. to denote what ‘stands written’; cp. Mlt 129; 142; 238) Ἀβραὰμ τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὸν μονογενῆ προσέφερεν (impf., in a conative or inceptive sense, because the sacrifice was not actually made) Hb 11:17. Cp. Ἰσαὰκ προσενεχθεὶς ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον B 7:3b (on ἐπὶ τὸ θυς. cp. 1 Esdr 8:15). προσήνεγκεν τὴν παῖδα Ἰωακεὶμ τοῖς ἱερεῦσιν GJs 6:2ab (cp. προσάγω). Of Jesus ἑαυτὸν πρ. Hb 7:27 v.l.; cp. 9:14 (τῷ θεῷ); vs. 25. πρ. αὐτὸν ἐπὶ τὴν σφαγήν B 8:2b. Pass. ὁ Χριστὸς προσενεχθείς Hb 9:28; here the purpose is indicated by εἰς τό w. the inf. foll. Elsewh. the purpose is expressed by means of other preps.: πρ. (τι) περί τινος (Lev 16:9; Job 1:5) Mk 1:44; cp. Lk 5:14. περὶ αὐτοῦ (v.l. ἑαυτοῦ) προσφέρειν περὶ ἁμαρτιῶν Hb 5:3. Also ὑπέρ τινος (1 Macc 7:33) Hb 5:1; 9:7; 10:12; B 7:5. Pass. Ac 21:26; B 7:4 (‘scripture’ quot. of unknown origin). W. double acc. offer someone/someth. as a θυσίαν sacrifice 1 Cl 10:7; B 7:3a (w. ὑπέρ τινος). πρ. τινί sacrifice to someone Dg 3:3. Abs. make an offering, sacrifice B 8:2a. ὀρθῶς 1 Cl 4:4 (Gen 4:7). αἷς δοκεῖτε τιμαῖς προσφέρειν by the honors which you think you offer (them) Dg 2:8. Pass. 1 Cl 41:2b. The pres. ptc. used as a subst. τὸ προσφερόμενον the offering 41:2c.—NSnaith, The Sin-Offering and Guilt-Offering, VetusT 15, ’65, 73–80.ⓑ fig. (s. BGU 1024 VII, 25 of a poor girl ζῶσα προσεφέρετο τοῖς βουλομένοις ὡς νεκρά=‘she offered herself’) the killing of Christians will be considered by the Judeans as λατρείαν προσφέρειν τῷ θεῷ J 16:2 (s. ἀποκτείνω 1a). δεήσεις καὶ ἱκετηρίας πρ. πρὸς (τὸν θεόν) Hb 5:7 (Achilles Tat. 7:1 προσφέρειν δέησιν; JosAs 12:7 τὴν δέησίν μου; Jos., Bell. 3, 353 προσφέρει τῷ θεῷ εὐχήν; Mel., HE 4, 26, 6 δέησιν).—ἁμαρτίαν 1 Cl 47:4; δῶρα 1 Cl 44:4.③ to behave towards or deal w. someone in a certain way, meet, deal with pass. in act. sense w. dat. of pers. (so oft. Thu.+; Diod S 14, 90, 3; Aelian, VH 12, 27; Herodian 1, 13, 7; Philo, Ebr. 69, De Jos. 47; Jos., Bell. 7, 254; 263; OGI 456, 64; SIG 807, 13 [54 A.D.]; PLond 1912, 65 [41 A.D.]) ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ θεός Hb 12:7.—M-M. EDNT. TW. -
9 ἁμαρτάνω
ἁμαρτάνω fut. ἁμαρτήσω Mt 18:21, cp. Hm 4, 1, 1f (W-S. §13, 8; Mlt-H. 227); 2 aor. (Theognis, Pind. et al.) ἥμαρτον, subj. ἁμάρτω Lk 17:3; 1 aor. (H. Gk.) ἡμάρτησα, subj. ἁμαρτήσω Mt 18:15; Lk 17:4; Ro 6:15, ptc. ἁμαρτήσας Ro 5:14 (cp. ἐπί, 6ac) 16; Hb 3:17; 2 Pt 2:4; pf. ἡμάρτηκα LXX, 1 pl. ἡμαρτήκαμεν 1J 1:10; pf. pass. ptc. neut. ἡμαρτημένα (Just.; Ath., R. 76, 10; s. B-D-F §75; 77; Mlt-H. 214; on the LXX forms s. Thackeray 259) to commit a wrong, to sin (in the sense ‘transgress’ against divinity, custom, or law since Hom., esp. LXX, also pseudepigr., Philo, Joseph., Herm. Wr., Just., Ath.; in gen. sense ‘miss the mark, err, do wrong’ Hom. et al.; also Diogenes 37, 7 p. 158, 11 Malherbe; cp. Papias [2:15] of Mark’s compilation).ⓐ abs. (Menand., Fgm. 499 K. ἄνθρωπος ὢν ἥμαρτον; Herodas 5, 27; Diogenes 15 p. 108, 17 Malherbe; Orig., C. Cels. 1, 7, 7; Hippol., Ref. 9, 15, 6) Mt 18:15; Lk 17:3; J 5:14; 8:11; 9:2f (cp. Hdt. 1, 138 for related line of thought); Ro 3:23; 5:12 (s. the lit. on ἁμαρτία 3b); 1 Cor 7:28, 36; 15:34; Eph 4:26 (Ps 4:5); 1 Ti 5:20; Tit 3:11; 1 Pt 2:20; 1J 1:10; 2:1; 3:6, 9; 5:18; 1 Cl 4:4 (Gen 4:7); 56:13 (Job 5:24); 2 Cl 1:2; B 10:10; Hv 3, 5, 5; m 4, 1, 4f; 8; 4, 2, 2 al. Of sinning angels (En 106:14; cp. 7:5; 20:6) 2 Pt 2:4. Of the devil 1J 3:8.ⓑ w. fuller indication of that in which the mistake or moral failure consists, by means of a supplementary ptc. (B-D-F §414, 5; cp. Hipponax [VI B.C.] 70 Diehl οὐχ ἁμαρτάνω κόπτων=I don’t miss when I strike; Jos., Ant. 3, 174; cp. Papias [2:15] cited above) ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον I have committed a sin by handing over innocent blood Mt 27:4.ⓒ w. indication of the manner of sinning (μέχρι ἐννοίας καὶ λόγου ἁ. Iren. 1, 6, 4 [Harv. I 56, 15]) ἀνόμως ἁ. Ro 2:12; opp. ἐν νόμῳ ἁ. ibid.; ἑκουσίως ἁ. (cp. Job 31:33) Hb 10:26. Opp. εἴ τι ἄκοντες ἡμάρτετε 1 Cl 2:3 (s. ἄκων). Also w. acc. (epigr. in Demosth. 18, 289 μηδὲν ἁμαρτεῖν ἐστι θεῶν) ἁ. ἁμαρτίαν (=חָטָא חֲטָאָה; Ex 32:30f al.; cp. Soph., Phil. 1249; Pla., Phd. 113e) commit a sin 1J 5:16a; ἁμαρτίας ἁ. Hv 2, 2, 4; also τοσαῦτα Hm 9:1 (Cornutus 10 τοιαῦτα ἁ.).—ὑπὸ χεῖρα ἁ. sin repeatedly Hm 4, 3, 6 (B-D-F §232, 1).ⓓ w. indication of the one against whom the sin is committedα. in the dat. (M. Ant. 4, 26; 9, 4 ἑαυτῷ ἁμαρτάνει; Ps 77:17; Bar 1:13; 2:5; ApcSed 15:8) σοὶ μόνῳ ἥμαρτον against you only 1 Cl 18:4 (Ps 50:6).β. other constructions: ἁ. εἴς τινα (Hdt. 1, 138 εἰς τὸν ἥλιον; Soph., Fgm. 21 εἰς θεούς; likew. X., Hell. 1, 7, 19; Pla., Phdr. 242c εἰς τὸ θεῖον; Jdth 5:20; 11:10; Sir 7:7; EpJer 12; ApcMos 32; Jos., Ant. 7, 320 εἰς τ. θεόν) Mt 18:21; Lk 17:4. εἰς Χριστόν 1 Cor 8:12. εἰς τοὺς ἀδελφούς ibid. (cp. Heraclitus 3 p. 188, 28 Malherbe). εἰς τὸ ἴδιον σῶμα 1 Cor 6:18 (cp. Aeschin. 1, 22).—εἰς τὸν οὐρανόν against God Lk 15:18, 21. ἁ. εἴς τινά τι (M. Ant. 7, 26; BGU 1141, 14ff [13 B.C.] ἡμάρτηκά τι εἰς σέ) Ac 25:8.γ. ἁ. ἐνώπιόν τινος (1 Km 7:6; 20:1; Tob 3:3; TestJob 15:6; JosAs 7:5; B-D-F §214, 6): ἐνώπιόν σου Lk 15:18, 21.ⓔ w. indication of the result ἁ. μὴ πρὸς θάνατον commit a sin that does not lead to death (like חֵטְא לָמוּת Num 18:22 λαβεῖν ἁμαρτίαν θανατηφόρον; Dt 22:26 ἁμάρτημα θανάτου) 1J 5:16b (RSeeberg, LIhmels Festschr. 1928, 19–31; OBauernfeind, VSchultze Festschr. ’31, 43–54).—EBurton, ICC Gal., 436–43; OHey, Ἁμαρτία: Philol. 83, 1928, 1–17; 137–63; FSteinleitner, D. Beicht 1913; KLatte, Schuld u. Sünde in d. griech. Rel.: ARW 20, 1921, 254–98.—DELG. M-M. TW. Sv. -
10 παρά
παρά, ep. πάρ und παραί, Adverb., bei, daneben, ἔνϑα καϑεῦδ' ἀναβάς· παρὰ δὲ χρυσόϑρονος Ἥρη, Il. 1, 611; Od. 3, 400; u. so noch Eur. I. A. 201. – Gew. Praeposit., bei, neben, die unmittelbare Nähe, u. zwar c. dat. die Ruhe bei, c. gen. die Bewegung von der Seite her, c. acc. die Bewegung an die Seite hin bezeichnend. Also
I. c. genitivo, von Seiten, den Gegenstand bezeichnend, aus dessen unmittelbarer Nähe etwas herkommt, zunächst – 1) örtlich, bei Verbis der Bewegung, gew. – a) nur von Personen gebraucht (vgl. ἀπό), von Seiten Jemandes gehen, kommen; σῆμα φέρειν παρά τινος, Il. 6, 177; ἐλϑεῖν παρὰ Διός, von Zeus kommen, παρ' Αἰήταο πλέουσα, Od. 12, 70; φέρων ἥκω λόγους ἡδεῖς φίλου παρ' ἀνδρός, Soph. El. 657; in Prosa sehr gewöhnlich; auch παρ' ἄλλων χρὴ τόδ' ἔρχεσϑαι γέρας, Aesch. Ag. 891; bes. von Gesandten, Botschaften, ἥκει παρὰ βασιλῆος ἀγγελίη, Her. 8, 140, 1; παρά τινος ἐλϑεῖν, Xen. Cyr. 2, 4, 1; dah. παρὰ σοῦ ἐξαγγέλλειν, von deiner Seite melden, Cyr. 7, 5, 54, wie ἀπαγγέλλειν An. 2, 1, 20. Auch mit einer geläufigen Umstellung, ἕως ἂν οἱ παρὰ βασιλέως πρέσβεις ἔλϑωσιν, Hell. 1, 3, 9, bis die Gesandten vom Könige kämen; u. ohne Verbum, οἱ πρέσβεις οἱ παρὰ βασιλέως, Ar. Ach. 61; οἱ παρὰ τοῦ Νικίου, Thuc. 7, 10, die von Seiten des Nikias Abgesandten; οὔτε πρεσβευτὴς οὐδεὶς εἶπε τῶν παρ' ἐκείνου, Dem. 19, 68; ὁ παρ' ἐμοῦ, Xen. Cyr. 3, 2, 30; auch ὅςτις ἀφικνοῖτο τῶν παρὰ βασιλέως πρὸς αὐτόν, An. 1, 1, 5, wer von denen, die beim König waren, von diesem zu ihm kam; οἱ παρ' αὐτοῠ, seine Verwandten, Ev. Marc. 3, 21. – b) selten von Sachen: παρὰ νηῶν, Il. 12, 114, in den Schol. ausdrücklich als Abweichung bemerkt; φάσγανον ἐρύσσατο παρὰ μηροῦ, er zog das Schwert von der Seite, an der es hing, Il. 1, 190, öfter; πλευρὰ τά οἱ κόψαντι παρ' ἀσπίδος ἐξεφάανϑη, neben dem Schilde her zeigte sich die Seite, ward sichtbar, 4, 468; vgl. Aesch. Spt. 629; π. ποδός, Pind. P. 10, 67. – 2) übh. das Ausgehen von einer Person bezeichnend, Alles, was von ihr herrührt; – a) nehmen und empfangen von Einem; ἔχεις παρ' ἡμῶν οἴάπερ νομίζεται, Aesch. Ag. 1016; δέχεσϑαι δώρημα παρά τινος, Soph. Ai. 647; παρ' οὗπερ ἔλαβον τάδε τὰ τόξα, Phil. 1216; ὅτῳ τρόπῳ δίκας ἀροίμην τῶν φονευσάντων πάρα, El. 34; οὔτε τάφου ἀντιάσας, οὔτε γόων παρ' ἡμῶν, El. 858; u. so bei δέχεσϑαι, λαμβάνειν u. ä. überall in Prosa, z. B. παρὰ Μήδων τὴν ἀρχὴν ἐλάμβανον Πέρσαι, Xen. An. 3, 4, 8; ἃ ὑπάρχειν δεῖ παρ' ὑμῶν, was von eurer Seite geleistet werden, da sein muß, Dem. 4, 33; οὔκουν παρ' Ἁϑηναίων γε μεταϑρέξει ταχύ, es holen von den Athenern, Ar. Pax 261; dah. auch παρὰ τοῦ ἰατροῦ φάρμακον πιών, welches der Arzt gegeben hat, Plat. Rep. III, 406 d; – παρ' ἑωυτοῦ διδούς, aus eigenen Mitteln, Her. 8, 5, vgl. 2, 129. 7, 29; vgl. δαπανήσας τὰ παρ' ἑαυτῆς πάντα, Ev. Marc. 5, 26; dah. auch παρ' ἑαυτοῦ, von selbst, auf eigenen Antrieb. – b) hören, lernen, erfahren von Einem; ἀκούειν παρ' ἀγγέλων, Soph. O. R. 6, vgl. 95; μαϑὼν ἄλλου πάρα, O. R. 704, öfter; τάδ' εἴσεται ἄλλου παρ' ἀνδρός, Ant. 230, wie Aesch. Ch. 169; Xen. Cyr. 2, 2, 6 u. sonst; ταῦτ' ἴσϑι ϑεῶν πάρα, Empedocl. 92; εἰ προςδοκᾷς ἐμοῦ τι πευσεῖσϑαι πάρα, Aesch. Prom. 988, wie Xen. Cyr. 1, 6, 23; παρ' Αἰγυπτίων μεμαϑήκασι, Her. 2, 104, der auch πυνϑάνεσϑαι παρὰ πυρσῶν vrbdt, 7, 182; παρά γε ἐμαυτοῦ οὐδὲν ἐννενόηκα, Plat. Phaedr. 235 c; αὐτοὶ παρ' αὑτῶν πολλὰ καὶ καλὰ εὑρόντες, Theaet. 150 d. – c) seltener beim passiv., bes. in ähnlichen Vrbdgn, wie die angeführten Verba, so daß die Grundbedeutung von Seiten nicht verloren geht, und die Structur sich von ὑπό (s. dieses) wesentlich unterscheidet; σοῦ διδαχϑήτω πάρα, so viel wie μαϑέτω, Aesch. Prom. 637; τίς αὖ παρ' ὑμῶν κοινὸς ἠχεῖται κτύπος; was für ein Lärm geht aus von euch? Soph. O. C. 1496; παιδός, ὅςτις γένοιτ' ἐμοῦ τε κἀκείνου πάρα, O. R. 714; μνήμη καὶ κόσμος τοῖς πράξασι γίγνεται παρὰ τῶν ἀκουσάντων, wird ihnen von Seiten der Hörer zu Theil, Plat. Menex. 236 e; οἶμαι γάρ με παρὰ σοῦ σοφίας πληρωϑήσεσϑαι, Conv. 175 c, auch an Lernen erinnernd; ὀφείλεται παρὰ τοῦ ἐχϑροῦ τῷ ἐχϑρῷ κακόν τι, Rep. I, 332 b, er muß es ihm geben; παρὰ τῶν ϑεῶν σημαίνεσϑαι, die Zeichen gehen von den Göttern aus, Xen. Cyr. 1, 6, 2; aber auch παρὰ πάντων ὁμολογεῖται, An. 1, 9, 1, wie τὰ παρὰ σοῦ λεγόμενα, Cyr. 6, 1, 42, vgl. Mem. 1, 6, 14, wie wir auch sagen können: das deinerseits Gesagte; παρὰ τῆς τύχης δωρηϑέντα, Isocr. 4, 26, u. häufiger Sp.; κατηγορεῖται παρὰ τῶν Ἰουδαίων, Act. Ap. 22, 30. – d) oft bei Substantivis, ohne Verbum, das leicht zu ergänzen ist und wenigstens hinzugedacht werden muß, wenn man sich den Unterschied dieser Structur von der des bloßen Genitivs deutlich machen will; Vrbdgn, wie τῶν παρ' ἐκείνου λαμβάνειν, Xen. Cyr. 8, 2, 25, von dem von Einem Herrührenden Etwas nehmen, für das einfache παρ' ἐκείνου τι λαμβάνειν, zeigen den Uebergang; vgl. δωροῖο τὰ παρὰ σεαυτῆς, Mem. 3, 11, 13; λόγος παρὰ Ἀϑηναίων, Her. 8, 55, wie ἄνευ τῶν παρ' ἡμῶν λόγων Plat. Soph. 256 d; ὁ παρ' ἐμοῠ λόγος, Dem. Lpt. 75; τῆς παρὰ τῶν ἀνϑρώπων δόξης, Plat. Phaedr. 232 a, öfter; τῇ παρ' αὐτῆς ϑερμότητι, Tim. 85 e; τὸ παρὰ Κυαξάρους στράτευμα ist eigtl. das von Kyaxares abgeschickte Heer, Xen. Cyr. 2, 4, 21, u. ἡ παρ' ἐκείνου τιμωρία die von seiner Seite verhängte Strafe, An. 2, 6, 14; ἡ παρ' ἐκείνων εὔνοια, Dem. 1, 10, das von ihrer Seite bewiesene Wohlwollen, was freilich mit ἡ ἐκείνων εὔνοια zusammenfällt; so αἱ παρὰ τῶν ϑεῶν ἐπικουρίαι, Lycurg. 129, welcher Redner diese Vrbdg besonders liebt, vgl. Mätzner zu §. 15; u. so noch Sp., τὴν παρὰ τῶν πολλῶν δόξαν Plut. Agis 2; – τὰ παρὰ Κύρου, die Aufträge von Seiten des Kyrus, Xen. Cyr. 3, 2, 30. – In allen diesen Vrbdgn ist aber die Beziehung auf leblose Dinge äußerst selten. – 3) die Ruhe, neb en, bei, bezeichnet es selten, wie Soph. παρὰ κυανέων πελαγέων, Ant. 955, vgl. 1110; φροντίδα τὰν πὰρ ποδός, Pind. P. 10, 62; vgl. Schaef. zu D. Hal. de C. V. p. 119; Sp., wie D. Sic., sagen πολλῶν ἀνϑρώπων παρ' ἀμφοτέρων διαφϑαρέντων, 16, 7, u. öfter in ähnlichen Vrbdgn, auf beiden Seiten, wo immer noch die Grundbdtg der Entfernung von beiden Seiten weg zu erkennen ist.
II. c. dativo, den Gegenstand bezeichnend, in dessen Nähe, bei dem sich Etwas befindet, also zunächst – 1) vom Orte; gewöhnlich – a) bei Verbis der Ruhe; von Menschen; ἤειδε παρὰ μνηστῆρσιν ἀνάγκῃ, er sang bei den Freiern, Od. 1, 154; παῖδες κοιμῶντο Πριάμοιο παρὰ μνηστῇς ἀλόχοισιν, Il. 6, 246, u. öfter bei Hom.; παρ' εὐδείπνοις ἔσῃ ἄτιμος, Aesch. Ch. 477; μέγα δύναται παρ' ἀϑανάτοις, Eum. 911; πάρεστι μὲν Τεῠκρος παρ' ἡμῖν, Soph. Phil. 1046, wie Plat. παρὰ σοὶ μάλα πλησίον πάρεστιν, Phaedr. 243 e; παρ' ἐχϑροῖς ἄξιος ϑρήνων τυχεῖν., Soph. Ai. 924, bei den Feinden erlangen, wie τυχόντα με τῶν δικαίων παρ' ὑμῖν, wenn ich bei euch, ihr Richter, mein Recht erlangt habe, Dem. 28, 21, nicht παρ' ὑμῶν, denn das Recht geht nicht von den Richtern aus; τιμῆς τυγχάνειν παρά τινι, Xen. An. 1, 9, 29; vgl. κοὐ δυνήσομαι κακὸν κρύψαι παρ' ὑμῖν, Soph. Phil. 733; auch κεῖται παρ' Ἅιδῃ Πόλυβος, O. R. 972; παρὰ τούτῳ μέγα δυνήσεται, Plat. Gorg. 510 e; παρὰ σοὶ κατέλυον, Dem. 18, 82, sie kehrten bei dir ein; – von leblosen Dingen; βωμῷ, παρ' ᾧ ϑύων ἔκυρον, Soph. O. C. 1160; τηλαυγεϊ παρ' ὄχϑῳ ἧστο, Trach. 521; βοᾷ παρ' ὄχϑαις ποτα-μίαις, Aesch. Spt. 374; u. in Prosa, ὁρμίζεσϑαι παρὰ Χεῤῥονήσῳ, Xen. An. 5, 10, 2, u. oft bei einem Orte lagern, sich aufstellen u. dgl. – In Vrbdgn, wie παρ' οἴνῳ καλεῖ, Soph. O. R. 773, wie Ap. Rh. 1, 458, παρὰ δαιτὶ καὶ οἴνῳ, beim Wein, ist auch vorzugsweise an den Ort zu denken (vgl. III.). – Pind. P. 2, 87 sagt auch παρὰ τυραννίδι, während, in der Tyrannis, womit man παρὰ τοῖς ἐμφυλίοις πολέμοις ϑνήσκειν vgl., Plut. Oth. 14. – b) selten bei Verbis der Bewegung, und immer mit Rücksicht auf die Ruhe, die das Ergebniß der Bewegung ist, ἵδρυσεν παρὰ δαιτί, Od. 3, 37; bei Xen. An. 2, 5, 27 hat auch Krüger Schneider's Conj. ἰέναι παρὰ Τισσαφέρνην für die vulg. Τισσαφέρνει aufgenommen, weil daselbst nur von der Bewegung die Rede ist; aber φοιτᾶν παρά τινι, Plut. Them. 5; vgl. Luc. D. Mer. 10. – 2) Wie παρ' ὑμῖν, Deni. 27, 1, »vor euch Richtern« heißt. so sagt Her. παρ' ἔμοιγε κριτῇ, vor mir, als Richter, vor meinem Richterstuhle, 3, 160, u. so heißt παρ' ἐμοί nach meinem Urtheil, τὸ ὄνομα δίκαιός ἐστι φέρειν, 1, 33, was ursprünglich örtlich zu fassen ist, wie dies deutlich ist in τοὺς παρὰ σφίσι αὐτοῖσι δοκέοντας ὀλβίους, 1, 86, die bei ihnen glücklich scheinen, worin liegt »nach ihrem Urtheil«; vgl. Soph. παρ' ἡμῖν οὐ βεβουλεῠσϑαι κακῶς, Trach. 586, nach unserm Urtheil. Aehnlich παρά τινι νομίζεται, Ar. Vesp. 1085; παρά τινι ὑπείληπται, Lycurg. 3, wo Maetzner viele Beispiele aus den Rednern beibringt; ἀξιοῦσϑαι παρά τινι, Is. 7, 5, wo ebenfalls, wie unter 1) bemerkt ist, nicht die von einem Andern ausgehende Würdigung ausgedrückt wird, sondern die bei oder vor Einem stattfindende, die er also gestattet, die nach seinem Urtheile von Andern geleistet wird. – Sp. gehen auch hier weiter, wie Pol. 2, 36, 2, πόλεμος προςαγορευϑεὶς παρὰ τοῖς πλείστοις Ἀννιβιακός, wie auch wir sagen »er heißt bei den meisten der zweite hannibalische Krieg«; Soph. vrbdt παρ' ὅτῳ Διὸς σκῆπτρον ἀνάσσεται, Phil. 139, womit man O. R. 382 ὅσον παρ' ὑμῖν ὁ φϑόνος φυλάσσεται vergleichen kann. – 3) παρ' ἑαυτῷ, bei sich, daheim, wird nicht bloß dem πρόσωϑεν entggstzt, Xen. Cyr. 3, 1, 69, wie οἱ παρ' ἑαυτῷ, Cyr. 4, 5, 9, die unmittelbare Nähe bezeichnet; παρ' ἑωυτοῖσι, bei sich zu Hause, in ihrer Heimath, Her. 1, 105. 6, 86, 1; dah. übh. das Einem Zugehörige, τὸν παρ' αὑτῷ βίοτον φιλεῖ, Soph. O. R. 611; εἰ δ' οὖν ἐστι καὶ παρ' ἐμοί τις ἐμπειρία, wenn sie bei mir ist, wenn ich einige Erfahrung habe, Dem. 18, 277; – sondern es bedeutet auch – a) unterworfen sein, οἱ παρὰ βασιλεῖ ὄντες, Xen. An. 1, 5, 16. 4, 3, 29. – b) Her. 3, 74 setzt entgegen ἕξειν παρ' ἑωυτῷ καὶ μηδενὶ ἐξοίσειν τὴν ἀπάτην, bei sich behalten; ähnl. παρὰ σεαυτῷ κρίνας τι, Plat. Theaet. 170 d; ἃ διαιροῦμαι παρ' ἐμαυτῷ ἀγωγὰ εἶναι, Rep. VII, 523 a, wie γιγνώσκειν παρ' ἑαυτῷ, Dem. 10, 17, bei sich bestimmen; φύλακες τοῠ παρ' αὐτοῖς δόγματος, was sie bei sich beschlossen daben, Plat. Rep. III, 413 c. – c) παρ' ἑαυτῷ γενέσϑαι, zu sich gekommen, wieder zur Besinnung gekommen sein, sich erholt haben, Plut. Alex. 31 Brut. 15.
III. c. accusat.; – 1) örtlich; gew. bei Verbis der Bewegung; – a) nach der Seite hin zu Einem, das Ziel der Bewegung angebend, welches in der Nähe eines Gegenstandes, bes. einer Person ist; ἐλϑὲ παρὰ ξανϑὸν Μενέλαον, Od. 1, 285; ἴτην παρὰ νῆας, zu den Schiffen, Il. 1, 347; oft bei Her., ἀπικέσϑαι παρὰ Κροῖσον, ἤγαγον παρὰ Κῦρον, 1, 36. 86. 3, 15 u. öfter; ἔρχει παρὰ τὸν Πρωταγόραν, Plat. Prot. 311 e; ἠνέχϑη παρ' αὐτὸν τὰ παιδία, Phaed. 116 b;. δεῦρο παρ' ἐμὲ κατάκεισο, Conv. 175 c; παρ' ἐμὲ εἴςοδος, Xen. Cyr. 1, 3, 14; παρά τινα ἥκειν πάλιν, zu Einem zurückkehren, 4, 5, 25, öfter; auch Sp., παρὰ τοῦτο γέγονε, bis dahin ist's gekommen. – b) neben hin, längs; βῆ δ' ἀκέων παρὰ ϑῖνα ϑαλάσσης, längs des Meeresufers ging er hin, Il. 1, 34, u. oft, παρὰ ποταμόν u. ä.; Μηλίδα πὰρ λίμναν, Soph. Trach. 633; ἀκτὰν παρὰ βώμιον ἱκτῆρες ἐπιστενάχουσιν, O. R. 184; παρ' Ὠκεανοῖο πόρον, Aesch. Prom. 529; τούτου παρ' ὄχϑας ἕρπε, 812; παρὰ τὸν Ἀσωπόν, Her. 9, 15; παρὰ τὴν ϑάλατταν περιπατεῖν, Plat. Gorg. 511 e; πορεύεσϑαι, Xen. An. 5, 10, 18, wie auch τὴν ἀγορὰν τῶν πωλουμένων παρὰ τὴν ϑάλασσαν μεταστῆσαι Thuc. 7, 39 zu fassen ist; παρὰ πᾶσαν φιλίαν (sc. γῆν) ἄχρι τοῦ Πειραιῶς κομισϑήσεται, Dem. 18, 301. – c) dah. auch daneben vorbei, παρὰ τὴν Βαβυλῶνα παρίεναι, Xen. Cyr. 5, 2, 29, wie παρὰ πόλιν ἄγειν, 1, 6, 43; vgl. παρὰ τὸν νεὼν ποταμὸς παραῤῥεῖ, An. 5, 3, 8, wie schon Il. 22, 145 zu erklären ist, οἱ δὲ παρὰ σκοπιὴν ἐσσεύοντο, wie Od. 3, 172 von einem Seewege παρ' ἠνεμόεντα Μίμαντα u. 4, 802 εἰς ϑάλαμον δ' εἰςῆλϑε παρὰ κληῖδος ἱμάντα. – d) aber auch bei Verbis der Ruhe, wenn zugleich die vorangegangene Bewegung od. eine Ausdehnung über einen Raum hin neben od. längs eines in die Länge sich ausstreckenden Gegenstandes bezeichnet wird, οἱ μὲν κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός, Od. 12, 32, vgl. 14, 524, eigtl. sie legten sich neben – hin schlafen; παρὰ Σκαμάνδρου πόρον τέϑαψαι, Aesch. Ch. 361; ὁ παρὰ τὸν Ἀχέροντα ϑεὸς ἀνάσσων, Soph. El. 177; Ἀσία, ἣ παρ' ἁλμ υρὰν ἅλα κεῖται, Eur. Bacch. 17; παρὰ τὰς ναῦς ἀριστοποιεῖσϑαι, neben den Schiffen hin, Thuc. 7, 39; κῶμαι παρὰ τὸν ποταμὸν ἦσαν, Xen. An. 3, 5, 1, sie lagen längs des Flusses, wie ἐστρατοπεδεύσαντο παρὰ τὸν ποταμόν, 4, 3, 6; εἴςοδος μακρὰ παρ' ἅπαν τὸ σπήλαιον, Plat. Rep. VII, 514 a. – e) auch übh. den Begriff der unbestimmten Nähe ausdrückend, neben, bei, ϑεοῦ παρ' εὐτειχέα δόμον, Pind. N. 7, 46; ὀρϑὴν παρ' οἶμον, Eur. Alc. 835; ἐγγύτατα παρ' αὐτὴν τὴν ὁδόν, Ar. Ran. 162; παρὰ τὴν χύτραν ἐγγύς, Av. 390; παρ' ἡμᾶς οἰκεῖ, Alexis bei B. A. 111; κατελείφϑη παρὰ τὸν νηόν, Her. 4, 87; παρὰ τὴν ὁδὸν κρήνη ἦν, Xen. An. 1, 2, 13; οἱ παρ' ἔπαλξιν, Thuc. 2, 13; vgl. Ar. Ach. 72, womit man vergleichen kann ὅσον ἀργύριον παρὰ τοὺς κλινοποιοὺς κλέπτουσιν, Dem. 27, 29; καϑήμενοι παρ' αὐτόν, Isae. 8, 16. – Pol. 11, 14, 3 vrbdt geradezu παρ' αὐτὸν μεῖναι; u. Her. sagt τὴν νῦν παρ' ἐμὲ ἐοῦσαν δύναμιν, 8, 140; daher παρ' ἡμᾶς ἐστι, es steht bei uns; – πὰρ πόδα, Soph. Phil. 827, vor den Füßen, sogleich, wie Pol. 1, 7, 5, u. öfter παρὰ πόδας, wie Luc. Alex. 33. – 2) von der Zeit, ausgegangen von solchen ursprünglich örtlich zu fassenden Vrbdgn, wie ἀείσω παρά τε Βρόμιον παρά τε χέλυος μολπάν, Eur. Herc. Fur. 684; παρὰ τὴν πόσιν, Her. 2, 124, 4; παρὰ πότον, Xen. An. 2, 3, 15, eigtl. neben dem Trinken hin, d. i. während des Trinkens, beim Trinken; vgl. Pind. ϑαρσαλέα δὲ παρὰ κρητῆρα φωνὰ γίγνεται, N. 9, 49; oft in Prosa, von einer Zeitdauer, einer Handlung od. Begebenheit, die neben einer andern stattfindet, παρὰ τὴν ζόην πεπόνϑαμεν, Her. 7, 46, vgl. 1, 32; παρὰ πάντα μοι τὸν χρόνον προςῄει, während der ganzen Zeit, Plat. Phaed. 116 d; παρὰ πάντα τὸν βίον, Rep. III, 412 d; παρὰ τὴν ἐκείνου ἀρχήν, Xen. Mem. 2, 1, 2; παρὰ τὸν πόλεμον βασιλευομένους, im Ggstz von οἴκοι ὀλιγαρχουμένους, von den Lacedämoniern gesagt, Isocr. 3, 24; Sp., παρὰ τὴν συνουσίαν, Pol. 10, 35, 2; auch παρ' ὅλην τὴν πραγματείαν, 32, 8, 11, durch die ganze Geschichte (vgl. παραυτά). So auch παρ' ἕκαστον καὶ ἔργον καὶ λόγον διδάσκειν, gleich bei jeder That, Plat. Prot. 325 d; ταῖς ἐκ τῶν νόμων τιμωρίαις παρ' αὐτὰ τἀδικήματα χρῆσϑαι, gleich bei dem Verbrechen, im Augenblicke, da das Unrecht verübt wird, Dem. 18, 13, vgl. Lpt. 139; ἁπάντων δ' ἀνϑρώπων εἰωϑότων παρ' αὐτὰ τἀδικήματα μᾶλλον ἢ χρόνων ἐγγεγενημένων ἀγανακτεῖν, Dem. 37, 2; εὐϑὺς ἐν τῷ πλοίῳ παρὰ τἀδικήματα, 32, 7; παρὰ τοὺς κινδύνους ὑπὸ τῶν ἔργων ἐδιδάχϑησαν, Plut. Them. 8; a. Sp., τὰ παρὰ τὸν βίον τίμια, Luc. Nigr. 30 (vgl. auch 5). – 3) aus der Bdtg des nebenhin, vorbei, entwickelt sich der Begriff des Nichtzusammentreffens (vor dem Ziele vorbeischießen), des nicht Entsprechens, dah. wider, entgegen, παρὰ μοῖραν, neben dem Schicklichen vorbei, wider das Schickliche, gegen den Anstand, Od. 14, 509, im Ggstz von κατά; vgl. ὠμοί τε δούλοις πάντα καὶ παρὰ στάϑμην, Aesch. Ag. 1045; so ὅση δύναμίς γε πάρεστιν· πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι πολεμίζειν, über die Kraft hinaus, Il. 13, 786; so bes. παρ' ἐλπίδα, wider Erwarten, Aesch. Ag. 870; Soph. Phil. 870; παρὰ νοῦν ϑροεῖν, 1180; ἡ γὰρ ἐκτὸς καὶ παρ' ἐλπίδας χαρά, Ant. 388; eben so παρὰ γνώμην, Aesch. Ag. 905; παρὰ νόμον ϑεῶν βρότεα μὲν τίων, Eum. 164; παρὰ ἃ προςεδέχετο, dem zuwider, was er erwartete, Thuc. 4, 19; παρὰ τὰ σοὶ δοκοῦντα, Plat. Prot. 335 b; παρὰ δόξαν, φύσιν, Polit. 295 c Rep. V, 466 d; παρὰ τὰς σπονδάς, Xen. An. 2, 4, 5; παρὰ ἱερὰ καὶ οἰωνούς, Cyr. 1, 6, 44; παρὰ τὸ δίκαιον, ib. 5, 1, 13 u. öfter, wie Folgde; παρὰ τὴν προςδοκίαν, Pol. 3, 68, 9, παρ' ἀξίαν, wider die Gebühr, παρὰ τὰ βέλτιστα, gegen sein Bestes, u. ä. – Daran reihet sich die Bdtg außer, ο ὐκ ἔστι παρὰ ταῦτ' ἄλλα, es giebt neben, außer diesem nichts Anderes, Ar. Nubb. 698 Eccl. 110; vgl. Plat. Phil. 62 e; ἕτερα παρὰ ταῦτα, Phaedr. 235 c Phaed. 24 a (s. auch ἄλλος u. ἕτερος, u. 5); παρὰ πάντα ταῦτα, dieses Alles ausgenommen, s. Wolf Dem. Lpt. p. 329. Aehnlich ist παρ' ἓν πάλαισμα ἔδραμε νικᾶν Ὀλυμπιάδα, Her. 9, 33, außer einem Wettkampfe erlangte er den olympischen Sieg, nur eine Kampfübung fehlte zum Siege; so auch Thuc. 8, 29 παρὰ πέντε ναῦς, ausgenommen fünf Schiffe, wenn man fünf Schiffe abzieht. – Bei den Rednern oft von Stimmen, παρὰ τέτταρας ψή-φους μετέσχε τῆς πόλεως, es fehlten nnr vier Stimmen daran, daß er Antheil an der Staatsverwaltung erlangte, Is. 3, 37; Κίμωνα παρὰ τρεῖς μὲν ἀφεῖ. σαν ψήφους τὸ μὴ ϑανάτῳ ζημιῶσαι, Dem. 23, 205, d. i. sie entließen ihn, weil ihm drei Stimmen zur Verurtheilung fehlten, sonst wäre er zum Tode verurtheilt worden; παρ' ὀλίγας ψήφους ἠτιμώσατε, 24, 138, es fehlten nur wenig Stimmen, daß ihr ihn mit der Atimie belegtet; Μάρκος ϑηρίον εἶ παρὰ γράμμα, du bist ein Thier (ἄρκος), bis auf einen Buchstaben, den du nämlich zu viel hast, Ammian. 9 (XI, 231). – 4) Eine ganz entgegengesetzte Bdtg erhält παρά, insofern dies Nebenhergehen auch eine Angemessenheit, Uebereinstimmung, Folge bedeuten kann, παρὰ τοῦτο, hiernach, besonders Sp.; παρὰ τὴν αὑτοῦ ἁμαρτίαν περισσοτέροις ἀτυχήμασι τῶν ἀτρεμιζόντων περιπεσών, in Folge seiner Schuld, durch eigene Schuld, weil er nicht, wie die Anderen, stillstand, Antiph. 3 δ 5; ἕκαστος οὐ παρὰ τὴν ἑαυτοῦ ἀμέλειαν οἴεται βλάψειν, Thuc. 1, 41, in Folge, wegen seiner Vernachlässigung; ὅπως μὴ τὰ τῆς πόλεως ἄπρακτα γίγνηται παρὰ τὴν ἐκείνου ἀργίαν, Xen. Mem. 2, 1, 2; παρὰ τοῦτον γενέσϑαι τὴν σωτηρίαν, Isocr. 6, 52, vgl. 3, 48; παρὰ τί οἴεσϑε τὰς πόλεις εὖ πράττειν; παρὰ τοὺς συμβούλους, Din. 1, 72; παρὰ τὸν λόγον δείξω, in Uebereinstimmung mit der Rechnung, Dem. 27, 34, öfter; οὐδὲ γὰρ οὗτος παρὰ τὴν αὑτοῦ ῥώμην τοσοῦτον ἐπηύξηται, ὅσον παρὰ τὴν ἡμετέραν ἀμέλειαν, 4, 11; Arist., z. B. de mund. 4, u. Sp., τὴν ἀπραγίαν μὴ παρὰ ἀποδειλίασιν, ἀλλὰ παρὰ εὐλάβειαν γεγονέναι, Pol. 3, 103, 2; παρὰ τοῠτο συνέβη, 3, 16, 6; παρὰ τί σφαλείησαν, wodurch, 1, 32, 4, öfter; οὐδὲν παρὰ τοῦτο, daraus ergiebt sich Nichts; παρ' αὐτὴν τὴν σύνϑεσιν, durch die Zusammenstellung, D. Hal. de C. V. 11 (p. 136, wo Schäfer zu vgl.). – Man kann hierher auch rechnen ὀνομάζειν τι παρά τι, nach Etwas benennen, Plat. Crat. 339 a; so oft bei Gramm. (vgl. Bast zu Greg. Cor. 830); diese sagen auch παρά τι, um die Abstammung u. Herleitung eines Wortes vom andern zu bezeichnen, Schäf. Schol. Par. Ap. Rh. 2, 624; so αὐϑέντης σύγκειται παρὰ τὸ εἶναι καὶ παρὰ τὸ αὐτός, B. A. 15, 9; ὡς παρὰ τὸ γραφὴ γραφίς, οὕτω καὶ παρὰ τὸ κάρη καρίς, Ath. III, 106 c; – τοῦτό φησι παρὰ τὸ.Σοφόκλειον, Schol. Ar. Av. 1240, bedeutet eine Nachahmung, vgl. Schäf. Schol. Par. Ap. Rh. 3, 158, Paus. 1, 2, 4, u. gehört also genauer zum Folgdn. – 5) weil Dinge neben einander gestellt werden, um verglichen zu werden, bedeutet παρά τι auch neben Etwas gehalten, im Vergleich womit, ὥςτε τὸν Δαρείου στόλον παρὰ τοῦτον μηδὲν φαίνεσϑαι, im Vergleich mit diesem, Her. 7, 20; γελοῖος ἔσομαι παρ' ἀγαϑὸν ποιητὴν ἰδιώτης αὐτοσχεδιάζων περὶ τῶν αὐτῶν, Plat. Phaedr. 236 d, ich werde im Vergleich mit einem guten Dichter lächerlich erscheinen, wenn ich –, vgl. Legg. VII, 806 b; παρὰ τὰ ἄλλα ζῷα ὥςπερ ϑεοὶ οἱ ἄνϑρωποι βιοτεύουσιν, Xen. Mem. 1, 4, 14; ὁρῶν τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτῶν ἐγγύϑεν παρὰ τὰ τῶν ἄλλων, sie mit den Andern vergleichend, eigtl. sie neben den Andern betrachtend, Plat. Rep. VIII, 550 a; vgl. Phaedr. 276 e, wie schon Pind. sagt πὰρ σοφὸν ἀντιφερίξαι, P. 9, 50. – So auch κατεφρόνησε τοῠ κινδύνου παρὰ τὸ αἰσχρόν τι ὑπομεῖναι, Plat. Apol. 28 c, er verachtete die Gefahr im Vergleich mit der Schande, neben der Schande, wie das lat. prae. Hierher gehören auch manche Vrbdgn von ἄλλος, ἕτερος παρά τινα, ein Anderer im Vergleich mit Einem (s. diese Wörter u. oben 3). – Daraus erkl. sich die Vrbdgn wie – a) ὡς παρ' οὐδὲν ἄγειν τὸ πρᾶγμα, Soph. Ant. 35, für Nichts achten; παρ' οὐδὲν ἄλγος, ibd. 462; El. 1319; ταῦϑ' ὅτῳ παρ' οὐδέν ἐστιν, O. R. 983; παρ' οὐδὲν αὐταῖς ἦν ἂν ὀλλύναι πόσεις, Eur. Or. 569; οὐ παρ' ὀλίγον ἔσεσϑαι, ἀλλὰ παρὰ πολύ, Plat. Apol. 36 a; παρ' ἔλαττον τοῦ δέοντος ἡγεῖσϑαί τι, Rep. VIII, 546 d, Etwas für gering achten, wie παρ' ὀλίγον ποιεῖσϑαι, Xen. An. 6, 4, 11 u. Sp. – b) παρὰ μικρόν, ὀλίγον, βραχύ u. ä., um ein Kleines, um ein Geringes, beinahe, fast, παρὰ πολύ, um Vieles, bei weitem, παρὰ τοσοῠτον, um so Viel, παρ' ὅσον, in sofern als, Luc. Peregr. 1 vit. auct. 19 u. A., welche Ausdrücke alle von dem Begriffe der Vergleichung ausgehen; παρ' ὀλίγον διέφυγον, Thuc. 7, 71; παρὰ τοσοῠτον γιγνώσκω, 6, 37, vgl. 3, 79; παρ' ἐλάχιστον ἦλϑε Σαμίων ἡ πόλις ἀφελέσϑαι τῆς ϑαλάττης τὸ κράτος Ἀϑηναίους, 8, 76, vgl. Plut. Pericl. 28, es fehlte sehr wenig daran; παρὰ τοσοῦτον μὲν ἡ Μιτυλήνη ἦλϑε κινδύνου, Thuc. 3, 49, eigtl. um so viel oder wenig kam Mitylene bei der Gefahr vorbei, so entging Mit. mit genauer Noth der Gefahr (vgl. auch 3 a. E). – c) wie in οὗτοι παρὰ τοὺς ἄλλους δεδυςτυχηκότες, Plat. Lach. 183 c, sie waren unglücklich im Vergleich mit den Andern, eine Auszeichnung liegt, sie waren vor den Uebrigen unglücklich, παρὰ τοὺς ἄλλους πονεῖν, sich vor den Andern mühen, mehr als die Andern, so steht auch beim compar. ἀμείνονες καὶ παρὰ τὴν ἑαυτῶν φύσιν, besser im Vergleich mit, besser als ihre Natur, Her. 7, 103; ἐκλείψεις πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν χρόνου μνημονευόμενα ξυνέβησαν, Thuc. 1, 23; χειμὼν μείζων παρὰ τὴν καϑεστηκυῖαν ὥραν, 4, 6; παρὰ πολὺ ἀμείνων, Luc. Prom. 11. – d) häufig vrbdt sich mit dem Begriff der Vergleichung der des Wechsels, πληγὴν παρὰ πληγήν, Schlag um Schlag, Ar. Ran. 643; ἐκ τοῦ αὐτοῦ πηλοῦ δύναταί τις πλάττων ζῷα συγχεῖν καὶ πάλιν πλάττειν καὶ συγχεῖν καὶ τοῦτο ἓν παρ' ἕν, abwechselnd Zug um Zug, ποιεῖν ἀδιαλείπτως, Plut. consol. ad Apollon. p. 329. – Bes. von der Zeit, παρὰ μῆνα τρίτον, immer den dritten Monat, Arist. H. A. 7, 2; παρ' ἐνιαυτόν, abwechselnd, ein Jahr um das andere, D. Sic. 4, 65; Plut. Cleom. 15. – Aber παρ' ἦμαρ ist täglich, Tag um Tag, od. Tag für Tag, Soph. O. C. 1455, wie παρ' ἑκάστην ἡμέραν, Plat. Legg. IV, 705 a; Xen. Hell. 1, 4, 15. – Aber παρὰ μίαν ἡμέραν, Pol. 6, 40, 9 u. öfter, reiht sich an 5 b, z. B. παρὰ μίαν ἡμέραν Δημητρίου μὲν παρόντος, Ἀράτου δὲ καϑυστερήσαντος, um einen Tag Unterschied, 7, 13, 6, vgl. παρὰ τρίμηνον ἔχουσι τὸ διαφέρον, 12, 12, 1.
Allen drei Casus kann παρά nachgesetzt werden, erleidet aber dann die Anastrophe, πάρα; Beispiele sind oben schon angeführt; doch wird es ohne Accent geschrieben, wenn das letzte α apostrophirt ist, Il. 4, 97. 18, 400.
In der Zusammensetzung bedeutet es – 1) neben, bei, nebenher, παρίστημι, παράκειμαι, παρέζομαι. – 2) hin, hinzu, παραδίδωμι, παρέχω. – 3) daran vorbei, darüber hinaus, παρέρχομαι, παρατρέχω; – dah. auch ein Uebertreten, Verfehlen, παραβαίνω, παράγω, παροράω, bes. vom Irrigen, Falschen, dem deutschen ver-entsprechend, παρακούω, παραγιγνώσκω; – aber auch im guten Sinne, Uebertreffen, παραβάλ λω. – 4) wider, entgegen, παρανομέω, παραίσιος. – 5) eine Umänderung, Verwandlung, ein Andersmachen, παραπείϑω, παρατεκταίνω, wie unser um-, umbauen, umstimmen.
-
11 συγ-γιγνώσκω
συγ-γιγνώσκω, später συγγινώσκω (s. γιγνώσκω), 1) mit Einem denken, gleiche Ansicht mit ihm haben, mit ihm übereinstimmen; τινί, Her. 4, 43, πρός τι, 4, 5, absolut, 7, 13. 9, 122; auch im med., 3, 99. 7, 12; zugeben, anerkennen, eingestehen, τί, 4, 3. 9, 122; c. inf., 6, 92; mit acc. c. int., συγγνόντες ποιέειν σε δίκαια, 1, 89. 91; u. mit partic., παϑόντες ἂν ξυγγνοῖμεν ἡμαρτηκότες, Soph. Ant. 917; med. von sich zugeben, eingestehen, Her. 5, 94. 9, 41; c. inf., 1, 45. 4, 126. 5, 86 u. öfter; dah. auch sich bewußt sein, ἑαυτῷ, c. int., 3, 53, wie συγγνῶναι ἑαυτῷ c. partic. 5, 91, einsehen; Ar. Equ. 425, wie Thuc. οἱ δὲ ξυνεγίγνωσκον καὶ αὐτοὶ οὐχ ἦσσον ἐκείνου, 7, 73; Plat. Legg. IV, 717, d u. Folgde. – 2) gnädig sein, verzeihen, vergeben; εἰδὼς ἂν αἶσαν τήνδε συγγνοίη βροτοῖς, Aesch. Suppl. 212; u. med., συγγνοῖτο δῆτα καὶ παρασταίη πρόφρων, ib. 213; Soph. Trach. 278 El. 249; σύγγνωϑι, Eur. Hipp. 615; σύγγνωϑι ἡμῖν τοῖς λελεγμένοις, Hel. 81; u. τινί τι, wie συγγνώσεταί σοι τήνδ' ἁμαρτίαν, Andr. 841; σύγγνωϑί μοι, Ar. Nub. 139, wie Vesp. 1001; Xen. Cyr. 5, 1, 12. 7, 5, 50; οὐ ξυγγιγνώσκεις τοῖς ἀνδράσιν, Plat. Rep. IV, 426 d; συγγνώσεσϑε γὰρ τοῖς τε τότε πραχϑεῖσι καὶ τοῖς νῠν λεγομένοις, Conv. 218 b; Ggstz χαλεπαίνειν, Phaedr. 269 b, wie Euthyd. 306 c, u. ἀγανακτέω, Menex. 244 b; – pass. sich verzeihen lassen, Verzeihung erhalten, συγγιγνώσκεταί μοι, mir wird verziehen, vulg. Xen. Cyr. 7, 1, 44.
-
12 καρπόω
καρπόω, Frucht machen, hervorbringen, tragen, übertr., ὕβρις γὰρ ἐξανϑοῦσ' ἐκάρπωσε στάχυν ἄτης, der Uebermuth treibt die Aehre der Schuld, Aesch. Pers. 807. – Sp., wie LXX., = die Frucht darbringen zum Opfer. – Gew. med., wie καρπίζομαι, die Frucht für sich einsammeln, ernten, Frucht woraus ziehen; καρπώσεται ὅσην Νεῖλος ἀρδεύει χϑόνα, der ernten wird, so weit der Nil das Land bewässert, Aesch. Prom. 854, vgl. Suppl. 250; δὶς τοῦ ἐνιαυτοῦ τὴν γῆν ἐκαρποῠντο Plat. Critia. 118 e; τὸν ἀγρόν Xen. Mem. 1, 1, 8 u. A.; vom Feinde, τὴν χώραν καρπ οῦσϑαι, die Einkünfte des Landes für sich nehmen, das Land aussaugen, plündern, Isocr. 4, 133. 166; vgl. Ath. VI, 274 f; allgemeiner, Nutzen, Ertrag ziehen aus Etwas, τὴν Ἑλλάδα Ar. Vesp. 518; ἔδωκε ἑβδομήκοντα μνᾶς καρπώσασϑαι, um den Ertrag davon zu ziehen, zu benutzen, Dem. 27, 5; λιμένας καὶ ἀγοράς 1, 22; τὴν ἑαυτοῦ κτῆσιν Plat. Legg. IX, 877 a, genießen; τὴν ἡλικίαν Dem. 59, 19. Oft übertr., ἡδονήν Plat. Conv. 187 e, τὴν σοφίαν Euthyd. 305 e; ἔκ τινος εὔκλειαν Xen. Cyr. 8, 2, 22; δωρεάς Plut. Them. 31; Tragg., βαϑεῖαν ἄλοκα διὰ φρενὸς καρπούμενος Aesch. Spt. 575, ernten von des Geistes tiefer Furche; im schlimmen Sinne, die schlimmen Folgen wovon empfinden, αὐτὸς φρενῶν καρποῖτο τὴν ἁμαρτίαν Ag. 488, vgl. 607; ὡς ἄελπτον ὄμμ' ἐμοὶ φήμης καρπούμεϑα, wir genießen den Ruf, Soph. Tr. 203; τἄμ' ἐκαρποῠτ' ἂν λέχη Eur. Andr. 936; πένϑη μέγι στα δακρύων καρπούμεναι Hipp. 1427. – Aber καρποῦσϑαι τὰς τῆς πόλεως συμφοράς Lys. 25, 25 ist = für sich ausbeuten, Vortheil daraus ziehen.
-
13 κάκη
κάκη, ἡ, das Schlechte ( κακός), schlechte Gesinnung, bes. Feigheit; ἄψυχος Aesch. Spt. 174; λήματος Spt. 598; δειλίαν καὶ κάκην κεκτήσομαι Eur. I. T. 676; λιπόντα τὴν τάξιν διὰ κάκην Plat. Rep. V, 468 a; Bosheit, Schlechtigkeit, σὴν ἁμαρτίαν τὸ μὴ εἰδέναι ἐκλύει κάκης Eur. Hipp. 1335; ἐμῶν πατέρων κάκην Ar. Av. 541; ὁ τῆς κάκης ἵππος μετέχων Plat. Phaedr. 247 b; Legg. V, 737 b.
-
14 ἀπ-άρτιον
ἀπ-άρτιον προγράφειν, seine Güter zum öffentlichen Verkauf ausbieten, Plut. Reg. apophthg. p. 164; dah. emendat. Cic. 27, wenn nicht ἀπαρτίαν (w. m. s.) zu lesen, für das corrumpirte ἁμαρτίαν.
-
15 ὀρθόω
ὀρθόω, 1) grade in die Höhe richten, aufrichten; den Gefallenen, τὸν δ' αἶψ' ὤρϑωσεν Ἀπόλλων, Il. 7, 272; emporrichten, ὀρϑωϑεὶς δ' ἄρ' ἐπ' ἀγκῶνος, 10, 80; ἕζετο δ' ὀρϑωϑείς, 2, 42. 23, 235; übertr. ὕμνον, Pind. Ol. 3, 3; πολλάκι δ' ἐν κακοῖσιν τὸν ἀμήχανον ὀρϑοῖ, Aesch. Spt. 211; οἶκον, Eum. 721; med. ὀρϑοῦσϑαι, sich aufrichten, erheben, 678; ὠρϑοῦϑ' ὁ τλήμων ὀρϑὸς ἐξ ὀρϑῶν δίφρων, Soph. El. 732; ὀρϑοῦτε κάρα, Eur. Hipp. 198; πρόςωπον, Alc. 389; – übtr. aufrecht erhalten, zu Macht, Ansehen, Ehren bringen, Σικελίαν, Pind. N. 1, 15; ὀρϑώσαντες οἶκον, I. 5, 61, vgl. P. 4, 60; αὐτοῦ ὀρϑώσαις ἀρετάν, verherrlichend, I. 3, 56; τῷ γὰρ σέβοντι συμφορὰς ὀρϑώσομεν, wir werden sein Geschick erhöhen, Aesch. Eum. 857; νομίζει ϑ' ἧμιν ὀρϑῶσαι βίον, Soph. O. R. 39; Ggstz von ὄλλυμι, O. C. 395; von πίπτειν, 396; πόλιν, Ant. 167; vgl. μὴ Τροίαν ποτὲ πεσοῦσαν ὀρϑώσειεν, Eur. Troad. 1161; ὀρϑώσεις σεαυτόν, Her. 5, 222; ὀρϑοῖ πᾶν τὸ σῶμα, Plat. Tim. 90 b; τὴν πατρίδα, Lach. 181 b; ὀρϑοῦσϑαι, gradestehen, Xen. Cyr. 1, 3, 10; σῶμα ὀρϑούμενον, im Ggstz von κυρτούμενον, Mem. 3, 10, 15; – einrichten, einsetzen, ἀγῶνας, Aesch. Ch. 577; Ζηνὸς ὀρϑῶσαι βρέτας, Eur. Phoen. 1256; ἔρυμα, errichten, Thuc. 6, 66. – 2) in gerade Richtung bringen, grade machen; οἱ τὰ διεστραμμένα ξύλα ὀρϑοῦντες, Arist. eth. 2, 8; richtig machen, νῦν δ' ὤρϑωσας στόματος γνώμην, du sprachst einen wahren Spruch, Aesch. Ag. 1454; οὐδὲν ὤρϑωσας φρενί, Suppl. 893; pass., Eum. 742, ἐν ἀγγέλῳ γὰρ κρυπτὸς ὀρϑοῠται λόγος, ist richtig angebracht, Ch. 762; ἢν τόδ' ὀρϑωϑῇ βέλος, Soph. Phil. 1283, wenn es grade geht, nicht fehlt; ὀρϑοῦσϑαι γνώμαν, Eur. Hipp. 247; οὕτω ὀρϑοῖτ' ἂν ὁ λόγος, so möchte die Rede richtig sein, Her. 7, 103; ὁ στρατηγὸς πλεῖστ' ἂν ὀρϑοῖτο, Thuc. 3, 30, vgl. 3, 42. 6, 9; in späterer Prosa, wie κατορϑόω, πάλιν ὠρϑώϑη τὰ πράγματα, Pol. 29, 11, 12; ἁμαρτίαν, Arr. Cyn. 26, 4; – τὸ ὀρϑούμενον, der glückliche Erfolg, Thuc. 4, 18; vgl. ἢν ἡ διάβασις μὴ ὀρϑωϑῇ, Her. 1, 208.
-
16 ἀμαριαῖον
ἀμαριαῖον, ὕδωρ, Wasser eines Grabens, Theophr. ἁμαρτάνω, aor. ἥμαρτον, ep. ἤμβροτον (aus ἥμαρτον wird mit Umlaut ἭΜΟΡΤΟΝ, daraus mit Umstellung des Ρ ἭΜΡΟΤΟΝ, des Wohllauts halber ἤμβροτον); fut. ἁμαρτήσομαι, ἁμαρτήσω nur Sp., wie άμαρτήσας als aor. I., Ep. ad. 79 (VII, 339) u. Diod. 2, 14; vgl. Lob. zu Phryn. p. 732; perf. ἡμάρτηκα; Hom. ἡμάρτανε z. B. Od. 11, 511, ἁμαρτήσεσϑαι 9, 512, ἅμαρτε 6, 116, ἁμάρτῃ 13, 214, ἁμαρτεῖν 21, 155, ἁμαρτών Iliad. 23, 857, ἤμβροτον 1 sing. Od. 22, 154, ἤμβροτες Iliad. 22, 279, ἤμβροτεν Od. 7, 292, ἤμβροτον 3 plur. Iliad. 16, 336; – nicht theilhaft sein werden, verfehlen, verlieren, vgl. μέρος, ἀμέρδω, ἀμείρω, Buttm. Lexil. 1, 137; Hom. oft, Iliad. 5, 287 ἤμβροτες, οὐδ' ἔτυχες, mit dem Speere; 13, 518 ἀλλ' ὅ γε καὶ τόϑ' ἅμαρτεν, ὁ δ' Ἀσκάλαφον βάλε δουρί; cum gen. 4, 491 τοῠ μὲν ἅμαρϑ', ὁ δὲ Λεῠκον βεβλήκει; 23, 857 ὄρνιϑος ἁμαρτών; 865 ὄρνιϑος μὲν ἅμαρτε, αὐτὰρ ὁ μήρινϑον βάλε; 16, 336 ἔγχεσι μὲν γὰρ ἤμβροτον ἀλλήλων, μέλεον δ' ἠκόντισαν ἄμφω; Od. 21, 425 οὐδέ τι τοῦ σκοποῦ ἤμβροτον; 21, 421 πελέκεων δ'οὐκ ἤμβροτε πάντων πρώτης στειλειῆς, διὰ δ' ἀμπερὲς ἦλϑε ϑύραζε ἰὸς χαλκοβαρής, d. h. πάντων τῶν πελέκεων οὐκ ἤμβροτε, ἀλλὰ ἔτυχεν, er traf alle, vgl. ἀλλά; Iliad. 10, 372 ἦ ῥα, καὶ ἔγχος ἀφῆκεν, ἑκὼν δ'ἡμάρτανε φωτός, v. l. καὶβάλεν οὐδ'ἀφάμαρτεν, ἑκὼν δ'ἡμάρτανε φωτός, s. Scholl. Aristonic. u. Lehrs Aristarch. 211; geistig verfehlen, nicht erreichen, Od. 21, 155 ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν τεϑνάμεν ἢ ζώοντας ἁμαρτεῖν, οὗ ϑ' ἕνεκ' αἰεὶ ἐνϑάδ' ὁμιλέομεν, ποτιδέγμενοι ἤματα πάντα, die Heirath der Penelope nicht zu erreichen; man kann es auch intransit. nehmen = sündigen, wie Iliad. 9, 501 ὅτε κέν τις ὑπερβήῃ καὶ ἁμάρτῃ. Od. 13, 214 τίνυται ὅς τις ἁμάρτῃ; verschieden von den Genitiven des Zieles sind die Genitive Od. 11, 511 αἰεὶ πρῶτος ἔβαζε καὶ οὐχ ἡμάρτανε μύϑων, machte keine Fehler in den Reden, 7, 292 ἡ δ' οὔ τι νοήματος ἤμβροτεν ἐσϑλοῦ, sie traf das Richtige in ihrem tüchtigen Geiste, Iliad. 24, 68 οὔ τι φίλων ἡμάρτανε δώρων, machte keinen Verstoß in Betreff der Opfer, homerische Genitive der adverbialen Bestimmung; mit accus. Od. 22, 154 αὐτὸς ἐγὼ τόδεγ' ἤμβροτον, in diesem Stücke fehlte ich; = verlieren Od. 9, 512 χειρῶν ἐξ Ὀδυσῆος ἁμαρτήσεσϑαι ὀπωπῆς; – mit gen. des Zieles Aesch. Ag. 1206 u. öfter; Soph. Ai. 155; auch in Prosa, ϑηρίων. λέοντος, Xen. Cyr. 1, 4, 11. 4, 6, 4; τοῦ σκοποῦ Plat. Hipp. min. 375 a; häufiger in allgemeinerer Bdtg, verfehlen, verlustig gehen, τινός, ἡμάρτομεν Βοιωτίας, wir sind um B. gekommen, Her. 9, 7; nicht erlangen können, τινός τι, etwas von Jemandem, Soph. Phil. 231 vgl. El. 1312; τὰ τοῦδε μὲν πεπραγ μέν' ἔσται, τἀμὰ δ'ἡμαρτημένα, mein Unternehmen wird vereitelt sein; ἐσϑλῆς γυναικός Eur. Alc. 619 u. 882, des trefflichen Weibes beraubt werden; vgl. Or. 1207; ἄγρας 853; τοῦ παντός Plat. Phaedr. 235 e; ἡμάρτηται Thuc. 3, 56; ἡμαρτήϑη 2, 65; das Rechte verfehlen in etwas, γνώμης Thuc. 1, 33. 6, 78, so für γνώμῃ richtig em., vgl. aber Krüger; Her. 7, 139 τὸ ἀληϑὲς ἁμ.; übh. fehlen, irren, sündigen, bei Tragg. u. in Prosa die gewöhnlichste Bdtg, absolut Aesch. Prom. 260. 266, Plat. sehr oft; τοιαῦτα ἔπη Soph. Ai. 1075; ἁμαρτίαν ἁμ. Phil. 1233; μεγάλα ἁμαρτήματα Plat. Phaed. 113 e Legg. V, 730 a; ἀνϑρώπινα Xen. Cyr. 3, 1, 40; pass. τὰ ἡμαρτημένα, die Vergehen, Soph. O. C. 440 Tr. 1117; κακαὶ πολιτεῖαι καὶ ἡμαρτημέναι Plat. Rep. V, 449 a; εἴς τι Soph. O. C. 972; Eur. Hipp. 21. 320 Androm. 318; εἰς τὸ ϑεῖον Plat. Phaedr. 243 c; εἰς ἀνϑρώπους Alc. II, 150 a; περὶ τὸν ἔρωτα, μυϑολογίαν, Phaedr. 242 e 243 a; τὰ περὶ τὴν πόλιν ἁμαρτανόμενα Xen. Mem. 1, 2, 9; περί τινος, in Betreff einer Sache fehlen, Hell. 1, 7, 27; Dem. 20, 143; ῥήματι, in einem Worte, Plat. Gorg. 489 c; ἐν λόγοις Rep. III, 396 a.
-
17 ἀνα-φέρω
ἀνα-φέρω (s. φέρω), 1) herauftragen, heraufbringen, Od. 11, 625 τὸν μὲν ἐγὼν ἀνένεικα καὶ ἤγαγον ἐξ Ἀίδαο, den Hund; παρὰ βασιλῆα, zum König nach Hochasien (vgl. ἀναβαίνω), Her. 6, 30; ψάμμος ἀναφερομένη, Sand, der aus den Minen herausgeworfen, 6, 102; χίλια τάλαντα εἰς τὴν ἀκρόπολιν Andoc. 3, 7. Von der Straße, εἰς τὸν Πειραιᾶ Xen. Hell. 2, 4, 10; ἀναφέρει ἐπὶ τὴν ἀγοράν, sie führt hinauf, Pol. 8, 31. – Pass., vom Aufgehen der Sterne, Id. 9, 15, 8; vom Aufsteigen des Rauches, Arist.; τὰς κώπας, die Ruder in die Höhe bringen, Thuc. 2, 84; danach ἡ εἰρεσία ἀναφέρεται Plut. Ant. 24; Demetr. 53. – Auch αἷμα, Blut aufhusten, auswerfen, Cleom. 15; στεναγμούς, Seufzer ausstoßen, Alex. 52; ἀναφέρει τι χρῶμα, es zeigt eine Farbe, nimmt sie an, Phoc. 28. – Med., ἀνενείκατο, Il. 19, 314, vom tief aus der Brust herausgeholten Seufzer und schweren Aufathmen; bei Her. 1, 86 neben ἀναστενάξαντα. Buttm. Lexil. I p. 263 f vergleicht auch Her. 1, 116, ἀνενειχϑείς, nachdem er sich gesammelt hatte; sp. D. haben diese Vrbdg vom lauten Ausrufen verstanden, u. verb. μῦϑον ἀνενείκατο, Ap. Rh. 3, 463; Col. 170; φωνήν Theocr. 23, 18. – Sonst: für sich in Sicherheit bringen, Her. 3, 148. 8, 36, wo Andere »sich zurückziehen« erklären; – emporheben, τὴν ψυχὴν ἀναφερόμενος, animo elato, Plut. an seni ger. resp. 6; aus dem Schlafe aufwecken, ἐξ ὕπνων Plut.; ἐκ μέϑης Luc.; aus dem Dunkel hervorholen, loben, ἀρεταὶ ἀμφέρονται Pind. N. 11, 38; im Gedächtniß erhalten, Isocr. 5, 32; μνημονεύειν καὶ ἀναφ. Plut. exil. extr.; vgl. Cat. min. 49; App.; – wiederholen, Plut. de Εἰ ap. Delph. 8; ὁμοιότητα, wie referre similitudinem, Discr. ad. et am. 12; vgl. Conj. praec. p. 416. – Pass., emporgehoben werden, emporkommen, Plat. Ax. 365 a; Pol. 9, 15; Plut. Rom. 28. – 2) auf sich nehmen, ertragen. κινδύνους Thuc. 3, 38; φϑόνους καὶ διαβολάς, πόλεμον, Pol. 1, 36. 4, 59; D. Hal., N. T. – 3) zurückführen, τὸ γένος εἴς τινα, seine Abkunft von Einem herleiten, Plat. Alc. I, 120 e; vgl. Herod. 2, 3, 9; ohne γένος, Plat. Theaet. 175 a; sichberufen auf, εἰς τοὺς πολλούς, εἰς τοὺς διδασκάλους, Alc. I, 110 e 112 d; εἰς ἀξιόχρεων ὑμῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω, ich werdemich auf ihn berufen, Apol. 20 e; auf etwas beziehen, ἀποβλέποντες κἀκεῖσε ἀναφέροντες Rep. VI, 484 c; εἰς ἃ ἀναφέρεται πάντα Crat. 424 d; ἀναφέρεται ἐπί τι, Arist. oft, z. B. Physiogn. 6; dah. zuschreiben, εἰς Φοῖβον τὴν ἁμαρτίαν Eur. Or. 76 Bacch. 29 und öfter; αἰτίαν εἴς τινα, Lys. 12, 28. 22, 8; ebenso ἀπολογίαν 12, 64; τὸ μὲν εἰς ἀλλήλους ἀναφέρετε, ihr klagt einander an, Dem. 28, 9; αἰτίαν ἐπί τινα, 10, 35; vgl. 18, 224. – 4) wie referre, Bericht erstatten, melden, Gegensatz κρύπτω, Soph. Ant. 272; Eur. Phoen. 1722; τὰ ϑεο πρόπια ἀνενειχϑέντα Her. 1, 54; οἱ δὲ ἀνήνεικαν εἰς Σάρδις καὶ ἀπήγγειλαν τῷ Κροίσῳ 1, 91, u. öfter; zum Vortrag bringen, darauf antragen, περὶ σπονδέων ἀνοίσειν ἐς τοὺς πλεῦνας, βουλεύματα εἰς τὸ κοινόν Her. 7, 149; 3, 80; ἀναφέρειν τῷδήμῳ περὶ διαλύσεως Pol. 15, 8; Dion. Hal. 10, 54; λόγον, rationem reddere, Lys. 30, 5. – 5) eintragen, einbringen, Xen. Vect. 5, 12. – 6) intr., zu sich kommen, sich erholen, Her. 3, 22 (wie das pass. gebraucht ist 1, 116; vgl. ἄφωνος ἐγένετο· εἶτα πάλιν ἀνηνέχϑη Theop. com. bei Eust. zu Od. 8, 393, der ἀνέπνευσε erkl.); ἐὰν δὲ ἀνενέγκωσιν οἱ Θηβαῖοι καὶ σωϑῶσιν Dem. 16, 31; ἐκ τῆς πληγῆς ἀναφέρων Plut. Rom. 18; vgl. Pomp. 53, wohin auch ἀνέφερον καὶ περιῆσαν D. Hal. 9, 57, und das unter 1) aufgeführte ἐκ μέϑης, ἐξ ὕπνου gezogen werden kann, s. auch ἀνέφερέ τις ἐλπὶς ἀμυδρά Plut. Alc. 38. – 7) überlegen, erwägen, Plat. Legg. VIII, 829 e.
-
18 ἀ-μνησι-κακέω
ἀ-μνησι-κακέω, erlittenen Unrechts nicht im Bösen gedenken, D. Sic. 18, 15; ἀμνησικάκητον ποιεῖσϑαι τὴν ἁμαρτίαν τινί, das Vergehen verzeihen, Pol. 40. 12, 5.
-
19 ἁμαρτία
ἁμαρτία, ἡ, Fehler, Sünde, Tragg.; Ar. Ran. 1131, com. u. att. Prosa. Ggstz ὀρϑότης, Plat. Legg. I, 627 d II, 668 d; ἁμαρτίαν περὶ τοὺς ϑεοὺς ἁμαρτάνειν Rep. II, 379 d; minder gebräuchlich als ἁμάρτημα.
-
20 αμαρτανω
(fut. ἁμαρτήσομαι - поздн. ἁμαρτήσω, aor. 1 ἡμάρτησα, aor. 2 ἡμαρτον - эп. тж. ἅμαρτον и ἤμβροτον)1) не попадать, промахиваться(τινός Hom., Plat.)
ἤμβροτες οὐδ΄ ἔτυχες Hom. — ты промахнулся, не попал;ἔγχεσι ἤμβροτον ἀλλήλων Hom. — оба они не попали друг в друга своими копьями;καιρίας πληγῆς ἁ. Xen. — не нанести смертельной раны2) отклоняться, сбиваться(τῆς ὁδοῦ Arph.)
ἁ. τἀληθέος Her. — погрешать против истины;οὔ τι νοήματος ἁ. ἐσθλοῦ Hom. — поступать во всем весьма разумно3) совершать промах, ошибаться(τι Hom., Aesch., Soph., Arph., περί τι и περί τινος Xen., Plat., ἔν τινι Thuc., Plat., τινί Eur., Plat. и ἐπί τι Arst.)
γνώμης ἁ. Her. — ошибаться в (своем) предположении;αὐτὸς ἐγὼ τόδε γ΄ ἤμβροτον Hom. — в этом я сам виноват;ἐλπίδων ἡμάρτομεν (pl. = sing.) Eur. — я обманулась в своих надеждах;ἁ. τοῦ χρησμοῦ Her. — ошибиться в оракуле, т.е. не понять его;τοῦ παντὸς ἁ. Plat., Plut. — совершить грубейшую ошибку;τὰ περὴ τέν πόλιν ἁμαρτανόμενα Xen. — политические ошибки;ἥ ἡμαρτημένη πολιτεία Plat., Arst. — неправильный (порочный) государственный строй;τὰ ἁμαρτηθέντα или τὰ ἡμαρτημένα Xen. — ошибки, промахи;ἥμαρτε χρηστὰ μωμένη Soph. — она совершила ошибку из хороших побуждений;τὰ τοῦδε μὲν πεπραγμέν΄ ἔσται, τἀμὰ δ΄ ἡμαρτημένα Soph. — его замыслы осуществятся, а мои потерпят крушение4) грешить, совершать проступок, провиниться(τι εἴς τινα Soph., Her., Thuc.)
οὐχ ἡμαρτηκώς Lys. — ни в чем не виновный5) терять, утрачивать, лишаться(ἁμαρτήσεσθαι ὀπωπῆς Hom.; ἁ. ἀλόχου Eur.)
6) упускать, не получатьἁ. τῆς Βοιωτίης Her. — не занять своевременно Беотию;
οὐκ εἰκὸς οὔτ΄ ἐμὲ ὑμῶν ἁμαρτεῖν τοῦτό γ΄ οὔθ΄ ὑμᾶς ἐμοῦ Soph. — несправедливо, чтобы в этом отказали вы мне или я вам7) оставлять без внимания, пренебрегатьἁ. δώρων Hom. — пренебрегать дарами, т.е. забывать приносить жертвы;
ξυμμαχίας ἁ. Aesch. — изменить долгу союзника
См. также в других словарях:
ἁμαρτίαν — ἁμαρτίᾱν , ἁμαρτία a failure fem acc sg (attic doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
грѣхъ — ГРѢХ|Ъ (2447), А с. Грех, нарушение религиозных предписаний: Наводѩть ли сѩ ѹбо и доселѣ. грѣси о҃ць на чѩда. на третии и четвьртыи родъ (ἁμαρτίαι) Изб 1076, 189; лѣпо бо намъ ѥсть нарекъшемъсѩ чьрньцемъ то по вьс˫а д҃ни ка˫атис˫а грѣхъ своихъ… … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
Gloria — Das Wort Gloria ist (als gloria, „Ruhm“) ein häufiges Wort in der lateinischen Bibel und in den westkirchlichen – also römisch oder altkatholischen, evangelischen oder anglikanischen – Liturgien, kommt aber auch in den Liturgien ostkirchlicher… … Deutsch Wikipedia
Gloria in excelsis — Deo … Wikipedia Español
Великое славословие — (греч. Ἡ Μεγάλη Δοξολογία) в православном богослужении молитвословие, основанное на ангельской песне «слава в вышних Богу, и на земле мир, в человеках благоволение!», пропетой при благовестии пастухам о Рождении Иисуса Христа. В… … Википедия
безгрѣшьѥ — БЕЗГРѢШЬ|Ѥ (1*), ˫А с. Безгрешность, непорочность: аще ли мнѩть ѡ(т)рѣзанье оудовь д҃ши на безъгрѣшье стварѩти. да избодуть си очи и ˫азыкъ. руцѣ же и нозѣ. (εἰς τὴν... ἁμαρτίαν) ПНЧ XIV, 154в … Словарь древнерусского языка (XI-XIV вв.)
Confession inscriptions of Lydia and Phrygia — are Roman era Koine Greek religious steles from these historical regions of Anatolia (then part of Asia and Galatia provinces), dating mostly to the 2nd and 3rd centuries. They have provoked less discussion than one would expect. The new element… … Wikipedia
ενθάπτω — (AM ἐνθάπτω) θάβω, ενταφιάζω, χώνω στη γη μσν. μτφ. κρύβω μέσα σε κάτι («τὴν φλογερὰν τῶν ἀνθρώπων ἁμαρτίαν ἀναλαβών ἐνθάπτει Ἰορδάνου τοῑς νάμασι», Μηναία) … Dictionary of Greek
ενυπομυχεύω — ἐνυπομυχεύω (Α) κρύβομαι, ενεδρεύω σε μύχια, σε βαθύτατα μέρη («τὴν ἐνυπομυχεύουσαν ἁμαρτίαν», Ψ Χρυσ.) … Dictionary of Greek
ετοιμοτρεπής — ἑτοιμοτρεπής, ές (Α) αυτός που εύκολα τρέπεται ή οδηγείται σε κάτι («ἑτοιμοτρεπὴς εἰς ἁμαρτίαν», Κύριλλ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < έτοιμος + τρεπής (< τρέπω), πρβλ. ευ τρεπής] … Dictionary of Greek
εχθροποιός — ἐχθροποιός, όν (ΑΜ) αυτός που προκαλεί εχθρότητα, που κάνει κάποιον εχθρό («ἐχθροποιὸν ἁμαρτίαν», Κύριλλ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < εχθρός + ποιός (< ποιώ)] … Dictionary of Greek