-
41 известие
с1. хабар, ахборот, огоҳӣ, маълумот; радостное известие мужда; передача последних известий шунавонидани хабарҳои охирин2. мн. Известия Ахборот, Нашрия; «Известия Акадёмии наук» «Ахбороти Академияи фанҳо» -
42 известить
сов. кого-что хабар додан, хабардор (маълум) кардан, огоҳонидан; он известил о своём приезде вай аз омадани худ хабар дод -
43 извещение
с1. (по знач. гл. известить) хабар додан(и), хабардор кардан(и), огоҳонидан(и); извещение о собрании аз маҷлис огоҳонидан(и)2. хабар, маълумот, ахборот; он получил это извещение по телефону ӯ ин маълумотро ба воситаи телефон гирифт3. огоҳинома, хабарнома; платёжное извещение огоҳиномаи пулдиҳӣ; послать извещение по почте ба воситаи почта огоҳинома фиристодан -
44 по
предлог1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) аз, ба, ба рӯи…; қадқадди…, бо; идти по дороге аз роҳ гузаштан (рафтан); спускаться по лестнице аз зина фуромадан; пройти по мосту аз пул гузаштан; гладить по головё сарро сила кардан; дождь стучит по крыше борон бомро мекӯбад, борон бомкӯбӣ карда истодааст; бить по мячу тӯпро задан2. с дат. (в пределах, в области чего-л.) дар; бродить по лесу дар беша гаштан; работать по профсоюзной линии дар соҳаи иттифоқҳои касаба кор кардан; соревнование по лыжам мусобиқаи лыжаронҳо//с сущ. во мн. ба; рассадить всех по местам ҳамаро ҷо ба ҷо шинондан; развесить картины по стенам суратҳоро ба деворҳо овехтан3. с дат. (в направлении чего-л.) б.а сӯи бо, аз паи…; плыть по течению ба сӯи поёноб шино кардан, бо ҷараёни об шинокунон рафтан; идти по ветру бо вазиши бод роҳ рафтан, бо боди мурод роҳ рафтан; идти по следу зверя аз паи дарранда рафтан.4. с дат. (согласно, следуя чемул.) аз рӯи…, мувофиқи …, аз бо, ба; начинать работу по гудку корро бо бонги гудок сар кардан; работать по плану аз рӯи нақша кор кардан; по моему мнению ба фикри ман, ба назари ман; уволиться по собственному желанию бо хоҳиши худ аз кор рафтан; по доброй воле хушӣ ба хущй; бо иродаи нек; бо хоҳиши худ; по выбору аз рӯи хоҳиш, аз рӯи интихоб, аз рӯи дилхост; судить по внешности аз сураташ дар бораи сираташ ҳукм баровардан, дар бораи касе. аз рӯи намуди зоҳириаш мулоҳиза доштан; жениться по любви муҳаббат баста (нағз дида) зан гврифтан; по вкусу аз рӯи завқ (табъ), табън дил; это ему не по вкусу ин ба вай намефорад // разг. в сочет. с личн. мест. аз, мувофиқи…, ба; по мне аз ман бошад; по тебе аз ту бошад; всё не по ней ҳеҷ чиз ба ӯ маъқул намешавад (нест), ҳеҷ чиз ба табъи ӯ намешинад // в сочет.: не по кармаиу компо -л. қудрати харидан надорад, ба кисааш (ба пулаш) мувофиқ нест; емe не по карману эта покупка ӯ ба харидани ин чиз пул надорад, қудраташ ба харидани ин чиз намерасад; по плечу, по силам мувофиқи қудрат; эта работа ему не по плечу (не по силам) ба ин кор зӯраш намерасад, ин кор аз иқтидори ӯ берун аст5. с дат. (на основании какихл. при знаков) аз ҷиҳати…, бо, аз рӯи…, мувофиқи…; старший по возрасту аз ҷиҳати синну сол калонтар; лӯчший по качеству аз ҷиҳати сифат беҳтаринаш; учитель по профессии касбаш муаллимӣ // (при указании родства, близости) аз тарафи…; родственники по матери хешу табор аз тарафи модар; товарищ по работе ҳамкор, ҳамкасаба // (при указании на имя, фамилию и т. п.) бо, … номаш, лақабаш; …ном; слесарь по имени Николай Николай ном челонгар6. с дат. (посредством) бо, ба воситаи,.., аз; послать по почте бо почта фиристодан; сообщить по телеграфу ба воситаи телеграф хабар додан; передать по радио аз (бо) радио хабар додан7. с дат. (вследствие) ба (аз) сабаби…, дар натиҷан…, бинобар он, бо, аз рӯи; сделать что-л. по ошибке саҳван коре кардан, аз ғайри ихтиёр роҳ додан; отсутствовать по болезни аз сабаби беморӣ ғоиб будан; по рассеянности аз сабабй (дар натиҷаи) фаромӯшхотирӣ; по обязанности аз рӯи ӯҳдадорӣ, аз рӯи вазифадорӣ8. с дат. (при указании цели действия) бо, барои; вызвать по делу бо коре ҷеғ задан; геологическая партия по разведке поленых ископаемых партияи геологии ҷӯяндагони канданиҳои фоиданок; кружок по изучению русского языка маҳфили забони русӣ9. с дат. с сущ. во мн. ч. (при обозначении времени) гҳо, дар; ҳар; гулять по утрам пагоҳиҳо гардиш кардан; заниматься по ночам шабҳо кор кардан; шабкорӣ кардан; ездить за город по воскресеням дар рӯзҳои якшанбе беруни шаҳр рафтан10. с дат. (в разделительном значении): дать детям по яблоку ба бачагон яктоӣ себ додан; по рублю за штуку донааш яксӯмӣ11. с дат. (в знач. предлош «о»): скучать по детям фарзандҳоро ёд шудан; тоска по дому хонаро пазмон шудан, ба хона дилкашолӣ доштан12. с вин. (до, вплоть до) то; войти в воду по пояс то камар (то миён) ба об даромадан; прочитать с первой по пятую главу аз боби якум то боби панҷум хонда баромадан; по сей день то имрӯз, то ҳол13. свин. (с сущ. «сторона», «рука» с опр.) дар тарафи…, аз тарафи..,; сидеть по другую сторону стола дар он тарафи миз нишастан; по левую руку находится парк, по правую -стадион дар тарафи чап - боғ, дар тарафи ростстадион ҳаст14. с вин. прост. и обл. (в знач. пред-лога «за») барои…, ба; пойти по воду барои об рафтан; ходить по грибы [ба] занбӯруғчинӣ рафтан15. с дат. и вин. в сочет. с числ.: по одному яктоӣ; якнафарӣ; по три сетой, се-се; сенафарӣ16. с предл. (после чего-л.) баъд аз, пас аз, баъди…; по окончании работы баъди кор, баъд аз тамом шудани кор; по прибытии на место баъд аз расидан ба ҷое по 5 приставка1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: пайдо кардаии ягон сифат, хислат ва кайфият - побелеть сафед шудан расондйни амал то ба натща - погибнуть нобуд шудан, барҳам хӯрдан 1) ащом додани амал дар як дафъа - поблагодарть ташаккур гуфтан 4) ан-чом додани амал дар зарфи ягон вақт, махсусан вакти кӯтоҳ - побегать андак тохтан; посидеть андак нишастан 5) ибтидои амал - побежать давидан, давидан гирифтан; повеять ба вазндан сар кардан 6) давомати номуайяни такроршавии амал ва ё ҳодиса- побаливать гоҳ-гоҳ дард кардан, андак дард кардан; поглядывать гоҳ--гоҳ нигоҳ кардан 7) ащом дода шудани амал дар дарачаи сусттаре по позолотить зарандуд кардан 8) паҳн шудани амал ба ҳамаи объектҳо ва ё бисёре аз онҳо, инчунин аз тарафи амал ё вазъият фаро гирифта шудани субъектҳои бисёр ва ё ҳамаи онҳо по попрятать пинҳон кардан; помёрзнуть ҳама (бисёр) аз хунукӣ нобуд шудан 9) анҷом додани амал ба таври оҳиста, тадричан ва ё дар якчанд дафъа по попривыкнуть андак одат кардан 10) шакли намуди мутлақи баъзе феълҳоро месозад по подарить бахшидан; познакомить шинос кардан, шиносондан2. дар калимасозии сифат истеъмол меёбад: 1) баъд аз он ки бо асоси калима нишон дода шудааст, вокеъ гардида - посмертный пас аз марг, баъди мурдан 2) мутобиқ ва муносиби он чи ки бо асоси калима нишон дода мешавад - подоходный …и даромад, аз рӯи даромад; посильный ба қадри ҳол, ало қадри ҳол, мувофиқи қувват 3) мансуб ба ҳар яке аз предметҳои бо асоси калима нишон додашуда; иҷрошаванда, ченшаванда, тақсимшаванда мутобиқи он чи ки бо асоси калима нишон дода шудааст - поголовный …и саршумор, сар то сар, саросар; помесячный якмоҳа, ҳармоҳа, моҳ ба моҳ3. дар мавриди сохта шудани даричаи қиёсии сифат ва зарф тобиши мулоимӣ, сустшавии кайфиятеро медиҳад, ки бо сифат ё зарф ифода шудааст - помоложе ҷавонтар, хурдтар; поновёе навтар, тозатар4. дар сохта шудани сифатҳо бо маънои «ба назди чизе ё қадпо -қадичизе воқеъшуда»инчунин дар сохтани исмҳо ба маънои «мутобиқ ба кор» меояд - пограничный сарҳаддӣ, …и ҳудуд; побережье соҳилй баҳр, соҳили дарё5. бо ҳамроҳии сифатщо зарфҳои тарзи амалро месозад - поновому ба таври нав, аз нав, дубора; попрежнему мисли пештар, аввала (пештара) барин; порусски русӣ, ба русӣ6. бо ҳамроҳии чонишинҳои соҳибӣ зарфҳои бо маънои «мутобиқи ақидаи (орзуи) касеро месозад - по-моему ба фикри ман, ба назарам, ба хаёлам; по-твоему ба фикри ту, ба назарат, ба хаёлат -
45 понятие
с1. мафҳум, маънӣ; понятие стоимости маънии арзиш; понятие треугольника мафҳуми секунҷа2. хабар, тасаввур, маълумот; иметь понятиео чём-л. аз чизе хабар доштан; он не имеет ни малейшего понятия об этом ӯ дар ин хусус тасаввуре надорад; у неё слабое понятие об этом ӯ дар ин хусус маълумоти ночиз дорад; иметь смутное понятиео чём-л. тасаввури хира доштан // чаще мн. понятия дараҷаи фаҳмиш, маҷмӯи ақидаҳо, савияи дониш; применяться к понятиям слушателей мувофиқи савияи дониши шунавандагон гуфтан (фаҳ-мондан) -
46 предикат
м1. лог. предикат, хабар, хабари мантиқӣ2. грам. хабар, хабари ҷумла -
47 сигнализировать
сов., несов.1. сиг-нал додан; сигнализировать флажками бо байрақчаҳо сигнал додан; сигнализировать о приближении поезда аз наздик шудани поезд сигнал додан2. перен. огоҳонидан, огоҳ кардан, хабар додан; сигнализировать о неполадках норасоиҳоро хабар додан -
48 слух
м1. шунавоӣ, қувваи сомеа, гӯш; острый слух гӯши тез2. мусиқифаҳмӣ, мусиқидонӣ; петь (играть) по слуху бе нота хондан (навохтан); развивать слух қобилияти мусиқифаҳмиро мукаммал кардан3. перен. овоза, хабар; до нас дошёл слух, что… ба мо хабаре расидааст, ки…; не верить слухам ба овозаҳо бовар накардан; по слухам, они не приедут аз рӯи овоза (шунид) онҳо намеоянд <> ни слуху ни духу о ком-чём, от кого на хату на хабар, ҳеҷ дарак нест; навострить (насторожить) слух 1) гӯш ба қимор шудан 2) (о животных) гӯш сих кардан; обратиться в слух ҳама тан гӯш шудан; оскорбить слух чей гӯш-харош шудан; слухом земля полнится посл. \слух ҳама ҷо овозаю дарвоза -
49 смыслить
несов. разг. фаҳмидан, донистан, хабар доштан; он в этом ничего не смыслит вай аз ин ҳеҷ хабар надорад; смыслить в технике аз техника хабардор будан -
50 сообщить
сов.1. что, о чём хабар додан (расондан), маълум (огоҳ) кардан, огоҳонидан; сообщить. по радио бо радио хабар додан; сообщить новость хабари тоза додан2. что кому парваридан, талкин кардан; сообщить ребёнку любовь к музыке дар дили кӯдак ҳаваси мусиқӣ парваридан3. что чему бахшидан, соҳиби сифате кардан; сообщить металлу новые свойства ба металл хусусияти нав бахшидан; сообщить ткани огнеупорность матоъро оташбардор кардан -
51 сулить
несов.1. кого-что ваъда додан (кардан); сулить подарок тӯҳфа ваъда кардан; сулить награду мукофот ваъда додан;2. что аз чизе (аз коре) хабар додан; ветер сулит ненастье шамол аз ҳавои бад хабар медиҳад <> сулить золотые горы домани касеро бо чормағзи пуч пур кардан -
52 телеграфировать
сов., несов. что и без доп. бо телеграф хабар додан, телеграф кардан, телеграмма фиристонидан; телеграфировать день выезда рӯзи сафарро бо телеграф хабар додан -
53 весть
хабар, маълумот, пайғом, дарак -
54 возвестить
хабар кардан, маълум кардан, огоҳонидан -
55 возвещать
хабар кардан, маълум кардан, огоҳонидан -
56 докладываться
аз омадани худ хабар додан, омадани худро маълум кардан -
57 доложить
маълумот додан, арз додан, аз омадани касе хабар додан, касеро муаррифӣ кардан -
58 доложиться
аз омадани худ хабар додан, омадани худро маълум кардан -
59 донесение
нома, маълумот, хабар, маълумотнома, огоҳӣ -
60 донести
хабар додан, маълум кардан, арз карданбурда расонидан, расондан, бардошта бурдан, гирифта бурдан
См. также в других словарях:
Хабар — может относиться к: Хабар слово арабского происхождения араб. اخبار хабар весть, новость, мн. ч. ахбарат информация. Заимствовано во многие языки исламского мира (в том числе и в тюркские: варианты акпарат и др).… … Википедия
ХАБАР — (тат.). Прибыль, барыш, взятка. Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. Чудинов А.Н., 1910. ХАБАР [арабск.] известие, сообщение; разговоры, молва. Первонач. предание о словах и действиях Мухаммада. Словарь иностранных слов.… … Словарь иностранных слов русского языка
ХАБАР — ХАБАР, см. хабара. Толковый словарь Даля. В.И. Даль. 1863 1866 … Толковый словарь Даля
хабар — прибыль, взятка, нажива, добыча, хапанцы, зарплата, доход, выигрыш, хабара Словарь русских синонимов. хабар сущ., кол во синонимов: 18 • барыш (31) • … Словарь синонимов
хабар — ХАБАР, а, м., ХАБАРА, ы, ХАБАРА, ы, ж. Доход, выигрыш, прибыль, зарплата. Без хабара только баран работает. Устар. «хабара», «хабара», «хабар» барыши, нажива, пожива, взятка; Возм. через уг. в зн. доля украденного, Ср. «хабарик» окурок;… … Словарь русского арго
ХАБАР — ХАБАР, хабара, мн. нет, муж., и ХАБАРА, хабары, мн. нет, жен. (от араб. habar сообщение) (обл.). Взятка, барыш. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
ХАБАР — ХАБАР, хабара, мн. нет, муж., и ХАБАРА, хабары, мн. нет, жен. (от араб. habar сообщение) (обл.). Взятка, барыш. Толковый словарь Ушакова. Д.Н. Ушаков. 1935 1940 … Толковый словарь Ушакова
хабар(а) — см. взятка Словарь синонимов русского языка. Практический справочник. М.: Русский язык. З. Е. Александрова. 2011 … Словарь синонимов
хабар — [خبر] а 1. огоҳӣ, дарак, иттилоъ 2. матлабе, ки барои огоҳии умум дар матбуот, радио ва ғ. дода мешавад 3. грам. он ҷузъи ҷумла, ки кору ҳаракат, амалу ҳолат ё чигунагии муносибати мубтадоро ифода мекунад; аз ҷиҳати сохту таркиб ва воситаи ифода… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
хабарӣ — [خبري] даъватшуда, хабар карда (ба ҷое); хабарӣ будан хабаршуда будан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ХАБАР — Напасть (попасть) в (на) хабар. 1. Дон. Неодобр. Начать жить за чужой счёт. СРНГ 29, 293; СДГ 2, 165; СДГ 3, 177. 2. что. Волг. Неодобр. Захватить, бессовестно, нагло присвоить что л. Глухов 1988, 91. Ходить на хабарах. Смол. Неодобр. Праздно… … Большой словарь русских поговорок