-
1 δικαιοσύνης
δικαιοσύνηrighteousness: fem gen sg (attic epic ionic) -
2 δικαιοσύνης
праведностиправедностьΕλληνικά-Ρωσικά λεξικό στα κείμενα της Καινής Διαθήκης (Греческо-русский словарь к текстам Нового Завета) > δικαιοσύνης
-
3 δικαιοσύνη
δικαιοσύνη, ης, ἡ (s. δίκαιος; Theognis, Hdt.+) gener. the quality of being upright. Theognis 1, 147 defines δ. as the sum of all ἀρετή; acc. to Demosth. (20, 165) it is the opp. of κακία. A strict classification of δ. in the NT is complicated by freq. interplay of abstract and concrete aspects drawn from OT and Gr-Rom. cultures, in which a sense of equitableness combines with awareness of responsibility within a social context.① the quality, state, or practice of judicial responsibility w. focus on fairness, justice, equitableness, fairnessⓐ of human beings (a common theme in honorary ins, e.g. IPriene 71, 14f; 22f of a judge named Alexis; Danker, Benefactor 346–48; cp. Aristot., EN 5, 1, 8, 1129a τὸ μὲν δίκαιον ἄρα τὸ νόμιμον καὶ τὸ ἴσον ‘uprightness consists of that which is lawful and fair’; Ath. 34:2 ἔστι δὲ δ. ἴσα ἴσοις ἀμείβειν ‘uprightness means to answer like with like’; for association of δ. with judgment s. also Diog. L. 3, 79; in contexts of praise δ. suggests authority involving juridical responsibility FX 7, ’81, 255 n. 229) δ. κρίσεως ἀρχὴ καὶ τέλος uprightness is the beginning and end of judgment B 1:6. Melchizedek as βασιλεὺς δικαιοσύνης Hb 7:2. ἐργάζεσθαι δικαιοσύνην administer justice Hb 11:33; κρίνειν ἐν δ. (Ps 71:2f; 95:13; Sir 45:26; PsSol 8:24) judge justly Ac 17:31, cp. Mk 16:14 v.l. (Freer ms. line 5 in N. app.); Ro 9:28 v.l. (Is 10:22). ποιεῖν κρίμα καὶ δ. practice justice and uprightness 1 Cl 13:1 (Jer 9:23). καθιστάναι τοὺς ἐπισκοπούς ἐν δ. appoint overseers in uprightness= who will serve justly 1 Cl 42:5 (Is 60:17). David rejoices in God’s δ. 1 Cl 18:15 (Ps 50:16; s. ἀγαλλιάω, end).ⓑ of transcendent figures (Pla. τὴν δ. θεοῦ νόμον ὑπελάμβανεν ‘considered divine justice [i.e. apportionment of reward or retribution in accordance with behavior] a principle’ or ‘system’ that served as a deterrent of crime Diog. L. 3, 79). Of an apocalyptic horseman ἐν δικαιοσύνῃ κρινεῖ Rv 19:11.② quality or state of juridical correctness with focus on redemptive action, righteousness. Equitableness is esp. associated w. God (cp. Paradoxogr. Vat. 43 Keller αἰτεῖται παρὰ τ. θεῶν οὐδὲν ἄλλο πλὴν δικαιοσύνης), and in our lit. freq. in connection w. exercise of executive privilege in conferring a benefit. Hence God’s δ. can be the opposite of condemnation 2 Cor 3:9 (s. below); in it God is revealed as judge Rom 3:5—in contrast to human wrath, which beclouds judgment—displaying judicial integrity 3:25 (on this pass. s. also below). Cp. ἐκάλεσά σε ἐν δ. B 14:7 (Is 42:6). Also of equitable privilege allotted by God 2 Pt 1:1.—In Pauline thought the intimate association of God’s interest in retaining a reputation for justice that rewards goodness and requites evil, while at the same time working out a plan of salvation for all humanity, complicates classification of his use of δικαιοσύνη. On the one hand, God’s δ. is pardoning action, and on the other a way of sharing God’s character with believers, who then exhibit righteousness in the moral sense. God achieves this objective through exercise of executive privilege in dispensing justice equitably without reference to νόμος by making salvation available to all humanity (which shares a common problem of liability to wrath by being unanimously in revolt against God Ro 3:9–18, 23) through faith in God’s action in Jesus Christ. The genitival constr. δ. θεοῦ accents the uniqueness of this δ.: Ro 1:17; 3:21f, 25, 26 (s. these pass. also below; Reumann, 3c end); 10:3, and δ. alone 5:21; 9:30 (3 times); 2 Cor 3:9 (opp. κατάκρισις; cp. Dg 9:3; 5). 2 Cor 5:21 may belong here if δ. is viewed as abstract for concrete=δικαιωθέντες (but s. below). All these refer to righteousness bestowed by God cp. ἡ δωρεὰ τῆς δ. Ro 5:17, also 1 Cor 1:30 (sim. 1QS 11, 9–15; 1QH 4, 30–37). In this area it closely approximates salvation (cp. Is 46:13; 51:5 and s. NSnaith, Distinctive Ideas of the OT ’46, 207–22, esp. 218–22; EKäsemann, ZTK 58, ’61, 367–78 [against him RBultmann, JBL 83, ’64, 12–16]). According to some interpreters hunger and thirst for uprightness Mt 5:6 perh. offers (but s. 3a below) a related eschatological sense (‘Kingdom of God’, FNötscher, Biblica 31, ’50, 237–41=Vom A zum NT, ’62, 226–30).—Keeping the law cannot bring about uprightness Ro 3:21; Gal 2:21; 3:21, because δ. ἐκ τοῦ νόμου uprightness based on the law Ro 10:5 (cp. 9:30f), as ἰδία δ. one’s own (self-made) upr. 10:3, is impossible. God’s δ. without ref. to νόμος is to be apprehended by faith Ro 1:17; 3:22, 26; 4:3ff, 13; 9:30; 10:4, 6, 10 (cp. Hb 11:7 ἡ κατὰ πίστιν δ. righteousness based on faith; s. B-D-F §224, 1), for which reason faith is ‘calculated as righteousness’ (Gen 15:6; Ps 105:31; 1 Macc 2:52) Ro 4:3, 5f, 9, 11, 13, 22; Gal 3:6 (cp. Hb 11:7; Js 2:23; AMeyer, D. Rätsel des Jk 1930, 86ff; 1 Cl 10:6; B 13:7). Of Jesus as our righteousness 1 Cor 1:30.—As gift and power Ro 5:17, 21, and because it is intimately associated with the δύναμις of Christ’s resurrection Phil 3:9f (s. below), this righteousness enables the redeemed to respond and serve God faithfully Ro 6:13 (in wordplay opp. of ἀδικία), 16, 18ff; cp. 1 Cor 1:30 of Christ as instrument of God’s gift of δ.; 2 Cor 3:9. Thus God’s δ. functions as δύναμις 6:7 within Christians 5:21 (i.e. the way God acts in justifying or restoring people to a relationship with God’s self serves as a model for Christian interaction; for a difft. view, s. above) through the Spirit (Ro 8:9) and assures them they will have life that will be fully realized at the end of the age Ro 8:10f; for the time being it is a matter of hope ἐλπὶς δικαιοσύνης Gal 5:5 (cp. Is 51:5); cp. ἡ ἐκ θεοῦ δ. Phil 3:9. Pol 8:1 shares Paul’s view: Christ as ἀρραβὼν τῆς δ.—God’s uprightness as gift τοῦ κυρίου τοῦ ἐφʼ ὑμᾶς στάξαντος τὴν δ. who distills uprightness on you Hv 3, 9, 1.—Such perspectives offer a transition to specific ways in which the redeemed express uprightness.③ the quality or characteristic of upright behavior, uprightness, righteousnessⓐ of uprightness in general: Mt 5:6 (cp. 6:33; some interpret 5:6 in an eschatological sense, s. 2 above; on desire for δ. cp. ἐπιθυμία τῆς δ. Hm 12, 2, 4); Mt 5:10, 20 (s. b, below); Hm 10, 1, 5; Dg 10:8; λόγος δικαιοσύνης Hb 5:13; Pol 9:1 (s. also Epict., Fgm. Stob. 26; when a man is excited by the λόγος in meetings, he should give expression to τὰ τῆς δικαιοσύνης λόγια). πάσχειν διὰ δ. 1 Pt 3:14. ἄγγελος τῆς δ. Hm 6, 2, 1; 3; 8; 10. ῥήματα δ. 8:9. 10, 1, 5; Dg 10:8; Pol 2:3; 3:1; ἐντολὴ δ. commandment of upr. Pol 3:3; 9:1.—Mt 6:33 of the kind of δ. God expects (on δ. as characteristic required by God acc. to Jewish perspective s. Bousset, Rel.3 387ff; 379ff; 423; cp. KFahlgren, Sẹdāḳā, nahestehende u. entgegengesetzte Begriffe im Alten Testament, diss. Uppsala ’32.—S. Diog. L. 3, 83 on Plato’s view of δικαιοσύνη περὶ θεούς or δ. πρὸς τοὺς θεούς=performance of prescribed duties toward gods; s. also ref. to 3, 79 at 1b above). Christ’s δ. Dg 9:3, 5. διαλέγεσθαι περὶ δ. Ac 24:25. Opp. ἀδικία (Hippol., Ref. 4, 43, 12; Did., Gen. 20, 27) 2 Cl 19:2; Dg 9:1. As ἀρετή Hm 1:2; Hs 6, 1, 4; 8, 10, 3. Opp. ἀνομία 2 Cor 6:14; cp. 2 Cor. 11:15 (ironical); Hb 1:9 (Ps 44:8); ἁμαρτία, which is the dominating power before δ. θεοῦ comes into play Ro 6:16, 18–20; cp. 1 Pt 2:24. ἐργάζεσθαι δ. (Ps 14:2) do what is right Ac 10:35; accomplish righteousness Js 1:20 (W-S. §30, 7g); Hv 2, 2, 7; 2, 3, 3; m 5, 1, 1; 12, 3, 1; 12, 6, 2; Hs 9, 13, 7. Also ἔργον δικαιοσύνης ἐργάζεσθαι 1 Cl 33:8. Opp. οὐδὲν ἐργάζεσθαι τῇ δ. Hs 5, 1, 4; ποιεῖν (τὴν) δ. (2 Km 8:15; Ps 105:3; Is 56:1; 58:2; 1 Macc 14:35 al.) do what is right 1J 2:29; 3:7, 10; Rv 22:11; 2 Cl 4:2; 11:7. Also πράσσειν τὴν δ. 2 Cl 19:3; διώκειν τὴν δ. (cp. Sir 27:8 διώκ. τὸ δίκαιον) seek to attain/achieve upr. Ro 9:30; 1 Ti 6:11; 2 Ti 2:22; 2 Cl 18:2; δ. ἀσκεῖν Hm 8:10. ὁδὸς (τῆς) δ. (ὁδός 3ab) Mt 21:32; 2 Pt 2:21; B 1:4; 5:4. προπορεύσεται ἔμπροσθεν σου ἡ δ. 3:4 (Is 58:8); cp. 4:12. κατορθοῦσθαι τὰς ὁδοὺς ἐν δ. walk uprightly Hv 2, 2, 6; τῇ δ. ζήσωμεν live uprightly 1 Pt 2:24. πύλη δ. gate of upr. 1 Cl 48:2 (Ps 117:19), cp. vs. 4. ἐν οἷς δ. κατοικεῖ (cp. Is 32:16) in which righteousness dwells 2 Pt 3:13. Of Christ’s body δικαιοσύνης ναο͂ς AcPlCor 2:17. παιδεία ἡ ἐν δ. training in uprightness 2 Ti 3:16. ἔργα τὰ ἐν δ. righteous deeds Tit 3:5. λαμπρότης ἐν δ. rejoicing in uprightness 1 Cl 35:2; ἐχθρὸς πάσης δ. enemy of every kind of upr. Ac 13:10. W. ὁσιότης (Wsd 9:3): holiness and upr. (as the relig. and moral side of conduct; cp. 1QS 1:5; 8:2; 11:9–15; 1QH 4:30f) Lk 1:75 (λατρεύειν ἐν δ. as Josh 24:14); Eph 4:24; 1 Cl 48:4. W. πίστις (OGI 438, 8; 1 Macc 14:35; Just., D. 110, 3) Pol 9:2; cp. 2 Pt 1:1. With εἰρήνη (Is 39:8; 48:18) and χαρά Ro 14:17; cp. 1 Cl 3:4; Hb 7:2 (but s. 1a, above). W. ἀλήθεια (Is 45:19; 48:1) Eph 5:9; 1 Cl 31:2; 62:2; Hs 9, 25, 2. W. ἀγάπη 2 Cl 12:1. W. ἀγαθωσύνη Eph 5:9. W. ἁγνεία Hs 9, 16, 7. W. γνῶσις κυρίου (cp. Pr 16:8) D 11:2. ὅπλα (τῆς) δ. tools or weapons of uprightness Ro 6:13; 2 Cor 6:7; Pol 4:1; θῶραξ τῆς δ. (Is 59:17; Wsd 5:18) breastplate of upr. Eph 6:14. τέκνα δικαιοσύνης (opp. ὀργῆς) AcPlCor 2:19. διάκονοι δικαιοσύνης servants of upr. 2 Cor 11:15; Pol 5:2; μισθός δ. D 5:2; B 20:2; μέρος δ. portion in (eternal salvation) which is meant for righteousness ApPt Rainer 6; καρπὸς δικαιοσύνης (Pr 3:9; 11:30; 13:2) produce of uprightness (ApcSed 12:5) Phil 1:11; Hb 12:11; Js 3:18; Hs 9, 19, 2; GJs 6:3. ὁ τῆς δ. στέφανος the crown of upr. (w. which the upright are adorned; cp. TestLevi 8:2; Rtzst., Mysterienrel.3 258; a common theme in honorary ins recognizing distinguished public service, s. indexes SIG, OGI and other ins corpora; Danker, Benefactor 345–47; s. also the boast of Augustus, s.v. δίκαιος 1aα) 2 Ti 4:8; cp. ἡ τ. δικαιοσύνης δόξα the glory of upr. ending of Mk in the Freer ms. ln. 11f. Described as a characteristic to be taught and learned, because it depends on a knowledge of God’s will: κῆρυξ δ. preacher of upr. 2 Pt 2:5 (cp. Ar. 15:2 τῇ δ. τοῦ κηρύγματος). διδάσκειν δ. teach upr. (of Paul) 1 Cl 5:7. μέρος τι ἐκ τῆς δ. a portion of uprightness Hv 3, 1, 6; cp. 3, 6, 4; δ. μεγάλην ἐργάζεσθαι m 8:2.—ἐλέγχειν περὶ δικαιοσύνης convict w. regard to uprightness (of Jesus) J 16:8, 10 (s. WHatch, HTR 14, 1921, 103–5; HWindisch: Jülicher Festschr. 1927, 119f; HTribble, Rev. and Expos. 32, ’37, 269–80; BLindars, BRigaux Festschr., ’70, 275–85).ⓑ of specific action righteousness in the sense of fulfilling divine expectation not specifically expressed in ordinances (Orig., C. Cels. 7, 18, 39; Did., Gen. 188, 27: οἱ κατὰ δ. ζῶντες) Mt 3:15=ISm 1:1; of a superior type Mt 5:20 (s. JMoffatt, ET 13, 1902, 201–6, OOlevieri, Biblica 5, 1924, 201ff; Betz, SM 190f); not to win plaudits 6:1. To please outsiders as well as oneself 2 Cl 13:1. W. characteristic restriction of mng. mercy, charitableness (cp. Tob 12:9) of God, whose concern for the poor 2 Cor 9:9 (Ps 111:9) is exemplary for the recipients of the letter vs. 10; participation in such activity belongs, according to Mt 6:1f (cp. δίκαιος 1:19: Joseph combines justice and mercy), to the practice of piety (on the development of the word’s mng. in this direction s. Bousset, Rel.3 380). Pl. (B-D-F §142; W-S. §27, 4d; Rob. 408 δικαιοσύναι righteous deeds (Ezk 3:20; 33:13; Da 9:18) 2 Cl 6:9. δικαιοσύναι righteous deeds (Ezk 3:20; 33:13; Da 9:18; TestAbr A 12 p. 91, 12 [Stone p. 30]) 2 Cl 6:9. ἀρετὴ δικαιοσύνης Hm 1:2; Hs 6, 1, 4; cp. 8, 10, 3.ⓒ uprightness as determined by divine/legal standards δ. θεοῦ upr. that meets God’s standard Js 1:20 (W-S. 30, §7g).—Ro 10:5; Gal 2:21; 3:21; Phil 3:6; 3:9.—ASchmitt, Δικαιοσύνη θεοῦ: JGeffcken Festschr. ’31, 111–31; FHellegers, D. Gerechtigkeit Gottes im Rö., diss. Tüb. ’39; AOepke, TLZ 78, ’53, 257–64.—Dodd 42–59; ADescamps, Studia Hellenistica, ’48, 69–92.—S. also JRopes, Righteousness in the OT and in St. Paul: JBL 22, 1903, 211ff; JGerretsen, Rechtvaardigmaking bij Pls 1905; GottfrKittel, StKr 80, 1907, 217–33; ETobac, Le problème de la Justification dans S. Paul 1908; EDobschütz, Über d. paul. Rechtfertigungslehre: StKr 85, 1912, 38–87; GWetter, D. Vergeltungsged. b. Pls 1912, 161ff; BWestcott, St. Paul and Justification 1913; WMacholz, StKr 88, 1915, 29ff; EBurton ICC, Gal. 1921, 460–74; WMichaelis, Rechtf. aus Glauben b. Pls: Deissmann Festschr. 1927, 116–38; ELohmeyer, Grundlagen d. paul. Theologie 1929, 52ff; HBraun, Gerichtsged. u. Rechtfertigungslehre b. Pls. 1930; OZänker, Δικαιοσύνη θεοῦ b. Pls: ZST 9, ’32, 398–420; FFilson, St. P.’s Conception of Recompense ’31; WGrundmann, ZNW 32, ’33, 52–65; H-DWendland, D. Mitte der paul. Botschaft ’35; RGyllenberg, D. paul. Rechtfertigungslehre u. das AT: Studia Theologica (Riga) I ’35, 35–52; HJager, Rechtvaardiging en zekerheid des geloofs (Ro 1:16f; 3:21–5:11) ’39; HHofer, D. Rechtfertigungsverk. des Pls nach neuerer Forschg. ’40; VTaylor, Forgiveness and Reconciliation ’41; RBultmann, Theologie des NT ’48, 266–80, Eng. tr. KGrobel ’51, I 270–85; SSchulz, ZTK 56, ’59, 155–85 (Qumran and Paul); CMüller, FRL 86, ’64 (Ro 9–11); JBecker, Das Heil Gottes, ’64; PStuhlmacher, Gerechtigkeit Gottes b. Paulus, ’65; JReumann, Int 20, ’66, 432–52 (Ro 3:21–31); HBraun, Qumran II, ’66, 165–80; JZiesler, The Mng. of Righteousness in Paul, ’72; ESanders, Paul and Palestinian Judaism, ’77 (s. index 625; appendix by MBrauch 523–42 rev. of discussions in Germany); SWilliams, JBL 99, ’80, 241–90.—CPerella, De justificatione sec. Hb: Biblica 14, ’33, 1–21; 150–69. S. also the lit. on πίστις and ἁμαρτία.—On the whole word s. RAC X 233–360; AKöberle, Rechtfertigung u. Heiligung 1930; EDNT I 325–30.—DELG s.v. δίκη. M-M. EDNT.TW. Sv. -
4 καρπός
καρπός, οῦ, ὁ (Hom.+) ‘fruit’ (the sing. used collectively: Diod S 3, 24, 1).① product or outcome of someth., fruitⓐ in a physical senseα. of plants: trees Mt 12:33; 21:19; Mk 11:14; Lk 6:44; 13:6f; IEph 14:2; Hs 1, 2, 1; 9, 1, 10; 9, 28, 1 and 3 (Did., Gen. 86, 3). Of the fruit of the vine (Jos., Ant. 2, 67; Ath 22:6) Mt 21:34; Mk 12:2; Lk 20:10; 1 Cor 9:7; 1 Cl 23:4; of a berry-bush B 7:8. Of field crops (Diod S 4, 4, 2; Ps.-Phoc. 38; SibOr 4, 16; Hippol., Ref. 7, 29, 5) 2 Ti 2:6; 1 Cl 24:4; qualified by τῆς γῆς Js 5:7a; cp. vs. 7b v.l.; 1 Cl 14:1 (Gen 4:3); GJs 3:3. συνάγειν τοὺς κ. (Lev 25:3) Lk 12:17; cp. J 4:36; ὅταν παραδοῖ ὁ κ. when the (condition of the) crop permits Mk 4:29 (‘fruit’=grain as Ps.-Scylax, Peripl. §93 p. 36 Fabr. [πυροὺς κ. κριθάς]). βλαστάνειν τὸν κ. produce crops Js 5:18 (βλαστάνω 1). ποιεῖν κ. (=עָשָׂה פְרִי) bear or yield fruit (Gen 1:11f; 4 Km 19:30; Ezk 17:23; ParJer 9:16, 19.—Diosc., Mat. Med. 2, 195) Mt 3:10 (s. δένδρον); 7:17ff; 13:26; Lk 3:9; 6:43; 8:8; 13:9; Rv 22:2a. Also διδόναι (=נָתַן פְּרִי; Lev 26:20; Dt 11:17; Ps 1:3; Zech 8:12) Mt 13:8; Mk 4:7f; B 11:6 (Ps 1:3); Hs 2:4; 5, 2, 4. φέρειν (Apollon. Rhod. 4, 1396–99b; Jo 2:22; Hos 9:16; Jos., Ant. 3, 11; SibOr 2, 320; Did., Gen. 31, 3) Mt 7:18a v.l.; J 12:24 (of the resurrection: ἐκφέρει 1 Cl 24:5); 15:2, 4; Hs 2:3, 8a. ἡ γῆ προφέρει τοὺς κ. αὐτῆς GJs 8:3. ἀποδιδόναι bear fruit (Lev 26:4) Rv 22:2b; Hs 2:8b; cp. Hb 12:11, but pay a person a portion of the fruit Mt 21:41. γεννᾶν κ. θανατηφόρον bear deadly fruit ITr 11:1 (in imagery, s. b below). κ. ἔχειν of trees Hs 9, 28, 3; of staffs 8, 1, 18; 8, 2, 1; 8, 3, 7; 8, 4, 6; 8, 5, 6; of Aaron’s staff (Num 17:23ff) 1 Cl 43:5.β. of a human being: Hebraistically of offspring ὁ κ. τῆς κοιλίας the fruit of the womb (Gen 30:2; Ps 131:11; Mi 6:7; La 2:20; TestAbr A 6 p. 83, 14 [Stone p. 14]; Mel., P. 52, 384 [since the central mng. of κοιλία is someth. ‘hollow’, in the Ps and Mi pass. κοιλία is used in the general sense of ‘body’ as the cavity from which someth. emanates]) Lk 1:42. τοῦ μὴ δοῦναί σοι καρπόν= to grant you no children GJs 2:3; cp. 6:3 (s. b below). Fr. the standpoint of a father: ὁ κ. τῆς ὀσφύος the fruit of his loins Ac 2:30; AcPl Ha 8, 14 (ἰσχύος Ox 1602, 12f/BMM recto 17).ⓑ fig., in the spiritual (opp. physical) realm; sometimes the orig. figure is quite prominent; somet. it is more or less weakened: result, outcome, product (cp. Epict. 2, 1, 21 τῶν δογμάτων καρπός; IPriene 112, 14 [I B.C.] μόνη μεγίστους ἀποδίδωσιν καρπούς; Dio Chrys. 23 [40], 34 τῆς ἔχθρας καρπός) κ. τοῦ πνεύματος Gal 5:22 (a list of virtues following a list of vices as Cebes 19, 5; 20, 3; Ael. Aristid. 37, 27 K.=2 p. 27 D.). τοῦ φωτός Eph 5:9; κ. πολὺν φέρειν be very fruitful J 15:5, 8, 16. κ. δικαιοσύνης fruit of righteousness (cp. Epicurus, Fgm. 519 δικαιοσύνης καρπὸς μέγιστος ἀταραξία; Am 6:12; Pr 11:30; 13:2; EpArist 232) Phil 1:11; Js 3:18; Hs 9, 19, 2a; cp. ἔδωκέν μοι κύριος … καρπὸν δικαιοσύνης αὐτοῦ GJs 6:3 (of the birth of Mary; s. β above); κ. εἰρηνικὸς δικαιοσύνης peaceful fruit of righteousness Hb 12:11. κ. ἀληθείας Hs 9, 19, 2b. The outcome of acting is a deed: ἀπὸ τῶν καρπῶν τινος ἐπιγινώσκειν τινά know someone by the person’s deeds, as one knows a tree by its fruits Mt 7:16, 20; Hs 4:5 (Proverbia Aesopi 51 P.: Δῆλος ἔλεγχος ὁ καρπὸς γενήσεται | παντὸς δένδρου ἣν ἔχει φύσιν=its fruit will be for every tree a clear proof of its nature). γεννᾶν καρπὸν θανατηφόρον bear deadly fruit ITr 11:1 (s. 1aα); moral performance as fruit vs. 2 (accord. to the imagery, Christians are branches of the cross as their trunk and their deeds are the produce). Fruit of martyrdom Hs 9, 28, 4. ποιεῖν τοὺς καρποὺς αὐτῆς (=τῆς βασιλείας τ. θεοῦ) prove fruitful for the kingdom ποιεῖν καρπὸν ἄξιον τῆς μετανοίας Mt 21:43. bear fruit consistent with repentance 3:8; the pl. in the parallel Lk 3:8 is farther removed fr. the orig. picture: καρποί = ἔργα (cp. Pr 10:16). καρποὶ ἀγαθοί Js 3:17. Cp. Dg 12:1. τίνα καρπὸν ἄξιον … (δώσομεν); what fruit (are we to bring to Christ that would be) worthy of what he has given us? 2 Cl 1:3. Of the outcome of life in sin as well as in righteousness Ro 6:21f (of the results of evil e.g., Oenomaus Fgm. 2m [in Eus., PE 5, 20, 10]); ταχὺς κ. (s. ταχ. 1a) 2 Cl 20:3. After an upright life καρπὸν προσδοκῶν Dg 12:6; cp. 12:8; resurrection as the reward after a miserable life ἔδονται τῆς ἑαυτῶν ὁδοῦ τοὺς κ. 2 Cl 19:3.—ἀφʼ οὗ καρποῦ ἡμεῖς (the suffering of Jesus,) the fruit from which we are, i.e. from which we derive our identity as Christians (the cross is here viewed as a tree on which Jesus hangs as the fruit: Ignatius probably thinks of Christians as germinated seeds) ISm 1:2.—Of the proceeds of a collection Ro 15:28.ⓒ Hebraistically, a praise-offering as καρπὸς χειλέων (Hos 14:3; Pr 18:20; 31:31 v.l.; PsSol 15:3) Hb 13:15.② advantage, gain, profit (Polyaenus 3, 9, 1 κ. τῆς ἀνδραγαθίας; EpArist 260 σοφίας κ.; Philo, Fug. 176 ἐπιστήμης; Jos., Ant. 20, 48 εὐσεβείας) κ. ἔργου gain from the labor Phil 1:22. οὐ δόμα, ἀλλὰ τὸν καρπόν not the gift, but the advantage (accruing to the Philippians fr. their generous giving) 4:17; κ. ἔχειν have fruit Ro 1:13.—B. 511. DELG 1 καρπός. EDNT. TW. -
5 ὁδός
ὁδός, οῦ, ἡ (Hom.+) gener. an established ‘way’ or ‘course’ such as a road or channel of a river.① a way for traveling or moving from one place to another, way, road, highway, used by pers. or impers. entities: Mt 2:12; 21:8ab; Mk 11:8; Lk 3:5 (Is 40:4 v.l.); 19:36 al.; ἑτέρα ὁδ. Js 2:25. ἡ ὁδ. ἡ Καμπανή=Lat. Via Campana the Campanian Way Hv 4, 1, 2 (s. MDibelius, Hdb. ad loc.; Hülsen, Pauly-W. III 1434); described as ἡ ὁδ. ἡ δημοσία the public highway ibid. (s. δημόσιος 1). τὴν βασιλικήν AcPl Ant 13 (τὴν β. ὁδόν Aa I 237, 4). ἡ ὁδ. ἡ καταβαίνουσα ἀπὸ Ἰερουσαλὴμ εἰς Γάζαν Ac 8:26. παρέρχεσθαι διὰ τῆς ὁδ. pass by (a certain place) on the road Mt 8:28 (on διὰ τ. ὁδ. cp. Philo, Abr. 269; ParJer 3:21). πίπτειν εἰς τὴν ὁδ. fall on the road Hv 3, 7, 1a. ἔρχεσθαι εἰς τὴν ὁδ., μένειν ἐν τῇ ὁδ. v 3, 2, 9a. κυλίεσθαι ἐκ τῆς ὁδ. roll off the road 3, 2, 9b and 3, 7, 1b. Of a fig tree ἐπὶ τῆς ὁδοῦ by the roadside Mt 21:19. Of beggars καθῆσθαι παρὰ τὴν ὁδ. sit by the roadside 20:30; Mk 10:46; Lk 18:35 (Stephan. Byz. s.v. Εὔτρησις: κώμη … κεῖται παρὰ τὴν ὁδόν), but along the way also merits attention (cp. παρὰ τὰς ὁδούς Antig. Car. 29). Of seed that is sown πίπτειν παρὰ τὴν ὁδ. fall along the road (Dalman, PJ 22, 1926, 121ff) Mt 13:4; Mk 4:4; Lk 8:5; cp. Mt 13:19; Mk 4:15; Lk 8:12. ἐξέρχεσθαι εἰς τὰς ὁδ. go out into the streets Mt 22:10; Lk 14:23; for διεξόδους τῶν ὁδ. Mt 22:9 s. διέξοδος; καταβαίνειν ἐν τῇ ὁδ. go down the road Lk 10:31. πορεύεσθαι κατὰ τὴν ὁδ. go on along the highway Ac 8:36. AcPl Ant 13, 20 (sc. ὁδόν after AcPlTh 3=Aa I 237, 4). ἐν τῇ ὁδῷ ᾗ ἤρχου (by attraction for ἣν ἤρ.; X., An. 2, 2, 10) 9:17. ἑτοιμάζειν τὴν ὁδ. τινος prepare someone’s way Mt 3:3; Mk 1:3; Lk 3:4 (all after Is 40:3); cp. Lk 1:76 and for the pass. Rv 16:12. Also κατασκευάζειν τὴν ὁδ. τινος Mt 11:10; Mk 1:2; Lk 7:27. εὐθύνειν τὴν ὁδ. τινος J 1:23. κατευθύνειν τὴν ὁδ. τινος 1 Th 3:11 (PsSol 8:6).—W. obj. gen. to indicate direction (Gen 3:24) Mt 10:5 (s. 3a below); Hb 9:8.—The acc. ὁδόν, following the Hebr.דֶּרֶךְ, and contrary to customary Gk. usage (but single cases of ὁδός take on the functions of adverbs or prepositions in the Gk. language as well: cp. Diog. L. 7, 156; Synes., Providence 1, 8 ὁδῷ βαδίζειν=‘go straight forward’; Appian, Hann. 47 §201 ὁδὸν ἐλάσσονα by a shorter [or the shortest] way; Plut., Mor. 371c.—The nearest parallel to the NT usage cited below would be the report of Diog. L. 9, 8 concerning Heraclitus: τὴν μεταβολὴν ὁδὸν ἄνω κάτω γίνεσθαι, if it might be translated: ‘Change [in the universe] is accomplished in an upward and downward direction’.) is used as a prep. toward (Dt 11:30; 3 Km 8:48; 18:43 ὁδὸν τῆς θαλάσσης. Cp. B-D-F §161, 1) ὁδ. θαλάσσης toward the sea Mt 4:15 (Is 8:23 LXX, Aq., Sym.).—LCasson, Travel in the Ancient World ’74; OEANE IV 431–34.② the action of traveling, way, trip, journey, transf. sense of 1 (Hes., Theogon. 754; X., Mem. 3, 13, 5; Herodian 2, 11, 1; JosAs 9:4 al.; Just., D. 85, 5) εἰς (τὴν) ὁδ. for the trip/journey (Jos., Ant. 12, 198) Mt 10:10; Mk 6:8; Lk 9:3; on the way Mk 10:17. ἐν τῇ ὁδῷ on the way (Gen 45:24; Jos., Ant. 6, 55; Ps.-Clem., Hom. 10, 2, end) Mt 15:32; 20:17; Mk 8:3, 27; 9:33f; 10:52; Lk 9:57; 12:58; 24:32; Ac 9:27. τὰ ἐν τῇ ὁδῷ what had happened to them on the way Lk 24:35. εἶναι ἐν τῇ ὁδῷ Mt 5:25; Mk 10:32. ἐξ ὁδοῦ from a trip (Appian, Bell. Civ. 1, 91 §418; Damasc., Vi. Isid. 203 p. 138, 8 W.; Jos., Vi. 246; 248 ἐκ τ. ὁδοῦ) Lk 11:6. ἔκαμνον ἐκ τῆς ὁδοῦ GJs 15:1. κατὰ τὴν ὁδ. along the way (Arrian, Anab. 1, 26, 5; 3, 19, 3; PKöln VI, 245, 20 καθʼ ὁδόν ‘on my way’; Jos., Ant. 8, 404; Ps.-Clem., Hom. 10, 2) 10:4; Ac 25:3; 26:13. ἀνὰ μέσον τῆς ὁδοῦ halfway GJs 17:3. τ. ὁδὸν αὐτοῦ πορεύεσθαι go on his way Ac 8:39 (cp. X., Cyr. 5, 2, 22; TestAbr B 2 p. 106, 2 [Stone p. 60]). πορεύεσθαι τῇ ὁδῷ 1 Cl 12:4. ὁδὸν ποιεῖν make one’s way (Judg 17:8) Mk 2:23; s. ὁδοποιέω.—σαββάτου ὁδός a Sabbath day’s trip could also belong under 1; it signified the distance an Israelite might travel on the Sabbath, two thousand paces or cubits (=about 800 meters.—Mishnah: ˓Erubin 4, 3; 7; 5, 7; Origen, Princ. 4, 17; Schürer II 472f; 484f; Billerb. II 590–94; Moore, Judaism II 32) Ac 1:12. ἡμέρας ὁδός a day’s trip Lk 2:44 (Diod S 19, 17, 3; Appian, Samn. 1 §5; Polyaenus 7, 21, 1; Lucian, Syr. Dea 9; Procop., Aed. 6, 1, 12; cp. Hdt. 4, 101; X., Cyr. 1, 1, 3 παμπόλλων ἡμερῶν ὁδός; Ael. Aristid. 36, 87 K.=48 p. 473 D.: τριῶν ἡμ. ὁδ.; Gen 30:36; 31:23; Ex 3:18; Jdth 2:21; 1 Macc 5:24; 7:45; Demetr.: 722 Fgm. 5 Jac.; Jos., Ant. 15, 293).③ course of behavior, way, way of life, fig. ext. of 1 and 2, but oft. w. the picture prominently in mind (SibOr 3, 233; ὁδὸς τις γίνεται one finds a way (out) Did., Gen. 228, 7).ⓐ way εἰς ὁδ. ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε do not go in the way of the Gentiles i.e. do not turn to the Gentiles Mt 10:5 (but s. 1.—JJeremias, Jesu Verheissung für d. Völker, ’56). εὐρύχωρος ἡ ὁδ. ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν 7:13 (Pla., Gorg. 524a τὼ ὁδώ, ἡ μὲν εἰς μακάρων νήσους, ἡ δʼ εἰς Τάρταρον). Also ἡ ὁδ. τῆς ἀπωλείας ApcPt 1:1; ἡ τοῦ μέλανος ὁδ. 20:1. ἡ τοῦ θανάτου ὁδ. (Herm. Wr. 1, 29) D 5:1. Cp. 1:1 (on this Jer 21:8; TestAsh 1:3, 5 ὁδοὶ δύο, καλοῦ κ. κακοῦ; SibOr 8, 399 ὁδοὶ δύο, ζωῆς θανάτου τε; Ael. Aristid. 30 p. 577 D.: δυοῖν ὁδοῖν τὴν μὲν … τὴν δέ.—The two ὁδοί of Heracles: X., Mem. 2, 1, 21ff; Maximus Tyr. 14, 1a; e; k). ὁδ. σκότους 5:4b. Description of the way B 20; D 5:1ff. τεθλιμμένη ἡ ὁδ. ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν Mt 7:14 (TestAbr A 2 p. 88, 28 [Stone p. 4]). Also ἡ ὁδ. τῆς ζωῆς D 1:2. ἡ ὁδ. τοῦ φωτός 19:1. Description of the way B 19; D 1–4. ὁδ. εἰρήνης Lk 1:79; Ro 3:17 (Is 59:8; Ps 13:3). ὁδ. ζωῆς Ac 2:28 (Ps 15:11); cp. D 1:2 above. ὁδ. σωτηρίας Ac 16:17. ὁδ. πρόσφατος κ. ζῶσα Hb 10:20. ὁδ. δικαιοσύνης B 1:4; 5:4a (in these two pass. the imagery of ‘way’ is stronger than in Mt 21:32 and 2 Pt 2:21, on the latter two pass. s. below in b). Of love ὁδ. ἡ ἀναφέρουσα εἰς θεόν IEph 9:1 (cp. Orig., C. Cels. 1, 56, 6 [Christ as teacher of the ‘way’]). αὕτη ἡ ὁδ. ἐν ᾗ εὕρομεν τὸ σωτήριον ἡμῶν 1 Cl 36:1.—Christ calls himself ἡ ὁδ. (i.e., to God) J 14:6, cp. 4f (s. Orig., C. Cels. 6, 66, 28; cp. Iren. 1, 15, 2 [Harv. I 149, 6].—Hdb. and Bultmann [p. 466ff—Engl. 603ff w. other lit.]; JPascher, Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΟΔΟΣ; D. Königsweg. z. Wiedergeb. u. Vergottung b. Philon v. Alex. ’31).ⓑ way of life, way of acting, conduct (Did., Gen. 168, 8) (ἡ) ὁδ. (τῆς) δικαιοσύνης (Pr 21:16, 21; Job 24:13); En 99:10; Mt 21:32 (ἐν ὁδῷ δικ. [cp. Pr 8:20] denotes either the way of life practiced by the Baptist [Zahn; OHoltzmann] or the type of conduct he demanded [described in Just., D. 38, 2 as ἡ τοῦ βαπτίσματο ὁδ.; cp. HHoltzmann; BWeiss; JWeiss; EKlostermann; Schniewind]. S. JKleist, CBQ 8, ’46, 192–96); 2 Pt 2:21. τῇ ὁδ. αὐτοῦ ἐπλανήθη he went astray in his path (=‘in his conduct’) 1 Cl 16:6 (Is 53:6). ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ from his misguided way of life Js 5:20. ἡ ὁδ. τῆς ἀληθείας (Ps 118:30) vs. 19 v.l. (cp. 2 Pt 2:2 in c below); 1 Cl 35:5. ἀφιέναι τὴν ὁδ. τὴν ἀληθινήν Hv 3, 7, 1. τῇ ὁδ. τοῦ Κάϊν πορεύεσθαι follow the way of Cain Jd 11. ὁδ. δικαίων, ἀσεβῶν 11:7 (Ps 1:6). (ἡ) ὁδ. (ἡ) δικαία (Jos., Ant. 13, 290) 12:4; 2 Cl 5:7. τὸ δίκαιον ὀρθὴν ὁδ. ἔχει the way of righteousness is a straight one Hm 6, 1, 2. τῇ ὀρθῇ ὁδ. πορεύεσθαι ibid.; cp. 6, 1, 4 (Just., D. 8, 2). Opp. ἡ στρεβλὴ ὁδ. the crooked way 6, 1, 3. θέωμεν τὴν ὁδ. τὴν εὐθεῖαν let us run the straight course 2 Cl 7:3; cp. 2 Pt 2:15. Of life in association w. polytheists αὕτη ἡ ὁδ. ἡδυτέρα αὐτοῖς ἐφαίνετο Hs 8, 9, 1. The basic mng. has disappeared to such a degree that one can speak of καρποὶ τῆς ὁδ. 1 Cl 57:6 (Pr 1:31) and ἔργα τῆς πονηρᾶς ὁδ. 4:10.—Pl. ways, of one’s total conduct Ac 14:16; Ro 3:16 (Is 59:7; Ps 13:3a; PsSol 6:2; 10:4 al.; ApcSed 15:5); Js 1:8; Hv 2, 2, 6. Esp. of the ways of God, referring either to the ways that God initiates: ὡς … ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδ. αὐτοῦ how inscrutable are his ways Ro 11:33; δίκαιαι καὶ ἀληθιναὶ αἱ ὁδ. σου Rv 15:3; αἱ ὁδ. τῆς εὐλογίας the ways of blessing 1 Cl 31:1; or to the ways that humans should take: οὐκ ἔγνωσαν τὰς ὁδ. μου Hb 3:10 (Ps 94:10). διαστρέφειν τὰς ὁδοὺς τοῦ κυρίου Ac 13:10. διδάσκειν τὰς ὁδ. σου 1 Cl 18:13 (Ps 50:15). Likew. the sing. τὴν ὁδ. τοῦ θεοῦ ἐν ἀληθείᾳ διδάσκειν Mt 22:16; cp. Mk 12:14; Lk 20:21. ἀφιέναι τὴν ὁδ. τοῦ θεοῦ ApcPt 20:34. παρέβησαν ἐκ τῆς ὁδ. 1 Cl 53:2 (Ex 32:8).ⓒ of the whole way of life fr. a moral and spiritual viewpoint, the way, teaching in the most comprehensive sense (Lucian, Hermot. 46 ὁδ. of the doctrine of a philosophical school Just., D. 39, 2 ἀπολείποντας τήν ὁδ. τῆς πλάνης; 142, 3 διὰ ταύτης τῆς ὁδοῦ), and specif. of teaching and manner of life relating to Jesus Christ (SMcCasland, JBL 77, ’58, 222–30: Qumran parallels) κατὰ τὴν ὁδ. ἣν λέγουσιν αἵρεσιν according to the Way, which they call a (heterodox) sect Ac 24:14. ἐάν τινας εὕρῃ τῆς ὁδ. ὄντας if he should find people who belonged to the Way 9:2. ὁδ. κυρίου, θεοῦ of teaching relating to Jesus and God’s purpose 18:25f. κακολογεῖν τὴν ὁδ. ἐνώπιον τοῦ πλήθους 19:9. ταύτην τὴν ὁδ. διώκειν persecute this religion 22:4. ἐγένετο τάραχος περὶ τῆς ὁδ. there arose a disturbance concerning the Way 19:23. τὰ περὶ τῆς ὁδ. (the things) concerning the teaching 24:22. ἡ ὁδὸς τ. ἀληθείας of the true Christian teaching (in contrast to that of dissidents vs. 1) 2 Pt 2:2 (OdeSol 11:3). Of the way of love καθʼ ὑπερβολὴν ὁδ. a far better way 1 Cor 12:31. ἡ ὁδ. τῆς δικαιοσύνης ApcPt 7:22; 13:28. Likew. the pl. (En 104:13 μαθεῖν ἐξ αὐτῶν [τ. βίβλων] πάσας τ. ὁδοὺς τῆς ἀληθείας) τὰς ὁδούς μου ἐν Χριστῷ Ἰησου my Christian directives (i.e. instructions, teachings) 1 Cor 4:17.—OBecker, D. Bild des Weges u. verwandte Vorstellungen im frühgriech. Denken ’37; FNötscher, Gotteswege u. Menschenwege in d. Bibel u. in Qumran, ’58; ERepo, D. Weg als Selbstbezeichnung des Urchr., ’64 (but s. CBurchard, Der 13te Zeuge, ’70, 43, n. 10; JPathrapankal, Christianity as a ‘Way’ according to the Acts of the Apostles: Les Actes des Apôtres, Traditions, redaction, théologie, ed. JKremer ’79, 533–39 [reflects Is 40:3 and the emphasis on דרך in CD and 1QS: the ‘dynamism of Christianity’ is ‘Way of Life’]).—B. 717; 720. DELG. M-M. EDNT. TW. Sv. -
6 ὅπλον
ὅπλον, ου, τό (s. prec. entry; Hom.+; ins, pap, LXX; TestSol 8:6; TestLevi 5:3; EpArist, Philo, Joseph.; Tat. 31, 1; Ath. 35, 1)① any instrument one uses to prepare or make ready, tool ὅπλα ἀδικίας tools of wickedness, i.e. tools for doing what is wicked Ro 6:13a (cp. Aristot., Pol. 1253a). Opp. ὅπλα δικαιοσύνης vs. 13b. But mng. 2 is also prob.; it is found in all the other pass. of our lit., and specif. in Paul.② an instrument designed to make ready for military engagement, weaponⓐ lit., pl. (Demetr.: 722 Fgm. 5 Jac. ὅπλα εἶχον; Jos., Vi. 99 ἧκον μεθʼ ὅπλων) J 18:3. Riders μετὰ τῶν συνήθων αὐτοῖς ὅπλων with their usual arms MPol 7:1. Sing. τίθησιν Μωϋσῆς ἓν ἐφʼ ἓν ὅπλον Moses placed one weapon = shield (so as early as Hdt.; Diod S 17, 21, 2; 17, 43, 9 [interchanged with ἀσπίδες 8]; 17, 57, 2; Sb 7247, 24 [296 A.D.]; TestLevi 5:3 ὅπλον καὶ ῥομφαίαν) on the other one, to stand on them and gain a better view of the battlefield 12:2.ⓑ in imagery, pl. of a Christian’s life as a battle against evil τὰ ὅπ. τῆς στρατείας ἡμῶν οὐ σαρκικά the weapons of my warfare are not physical 2 Cor 10:4. ἐνδύσασθαι τὰ ὅπ. τοῦ φωτός put on the weapons of light Ro 13:12. τὰ ὅπ. τῆς δικαιοσύνης τὰ δεξιὰ καὶ ἀριστερά the weapons of righteousness for offense and defense (s. ἀριστερός) 2 Cor 6:7. ὁπλίζεσθαι τοῖς ὅπλοις τῆς δικαιοσύνης Pol 4:1 (s. ὁπλίζω). Of evil desire: φοβουμένη τὰ ὅπ. σου (your weapons, i.e. those of the Christian who is equipped for the good fight) Hm 12, 2, 4. Of baptism: τὸ βάπτισμα ὑμῶν μενέτω ὡς ὅπλα let baptism remain as your arms (‘remain’ in contrast to the deserter, who throws his weapons away) IPol 6:2. Of Christ himself ὅπλον εὐδοκίας (God’s) shield of good pleasure AcPl Ha 8, 23 = Ox 1602, 34f/BMM recto, 30.—B. 1383. DELG. M-M. TW. -
7 νόμος
νόμος, ου, ὁ (νέμω; [Zenodotus reads ν. in Od. 1, 3] Hes.+; loanw. in rabb.—On the history of the word MPohlenz, Nomos: Philol 97, ’48, 135–42; GShipp, Nomos ‘Law’ ’78; MOstwald, Nomos and the Beginnings of Athenian Democracy ’69). The primary mng. relates to that which is conceived as standard or generally recognized rules of civilized conduct esp. as sanctioned by tradition (Pind., Fgm. 152, 1=169 Schr. νόμος ὁ πάντων βασιλεύς; cp. SEG XVII, 755, 16: Domitian is concerned about oppressive practices hardening into ‘custom’; MGigante, ΝΟΜΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ [Richerche filologiche 1] ’56). The synonym ἔθος (cp. συνήθεια) denotes that which is habitual or customary, especially in reference to personal behavior. In addition to rules that take hold through tradition, the state or other legislating body may enact ordinances that are recognized by all concerned and in turn become legal tradition. A special semantic problem for modern readers encountering the term ν. is the general tendency to confine the usage of the term ‘law’ to codified statutes. Such limitation has led to much fruitless debate in the history of NT interpretation.—HRemus, Sciences Religieuses/Studies in Religion 13, ’84, 5–18; ASegal, Torah and Nomos in Recent Scholarly Discussion, ibid., 19–27.① a procedure or practice that has taken hold, a custom, rule, principle, norm (Alcman [VII B.C.], Fgm. 93 D2 of the tune that the bird sings; Ocellus [II B.C.] c. 49 Harder [1926] τῆς φύσεως νόμος; Appian, Basil. 1 §2 πολέμου ν., Bell. Civ. 5, 44 §186 ἐκ τοῦδε τοῦ σοῦ νόμου=under this rule of yours that governs action; Polyaenus 5, 5, 3 ν. πόμπης; 7, 11, 6 ν. φιλίας; Sextus 123 τοῦ βίου νόμος; Just., A II, 2, 4 παρὰ τὸν τῆς φύσεως ν.; Ath. 3, 1 νόμῳ φύσεως; 13, 1 θυσιῶν νόμῳ)ⓐ gener. κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκίνης in accordance w. the rule of an external commandment Hb 7:16. εὑρίσκω τὸν νόμον I observe an established procedure or principle or system Ro 7:21 (ν. as ‘principle’, i.e. an unwritten rightness of things Soph., Ant. 908). According to Bauer, Paul uses the expression νόμος (which dominates this context) in cases in which he prob. would have preferred another word. But it is also prob. that Paul purposely engages in wordplay to heighten the predicament of those who do not rely on the gospel of liberation from legal constraint: the Apostle speaks of a principle that obligates one to observe a code of conduct that any sensible pers. would recognize as sound and valid ὁ νόμος τ. νοός μου vs. 23b (s. νοῦς 1a). Engaged in a bitter struggle w. this νόμος there is a ἕτερος νόμος which, in contrast to the νοῦς, dwells ἐν τοῖς μέλεσίν μου in my (physical) members vs. 23a, and hence is a νόμος τῆς ἁμαρτίας vs. 23c and 25b or a νόμος τ. ἁμαρτίας καὶ τ. θανάτου 8:2b. This sense prepares the way for the specific perspectiveⓑ of life under the lordship of Jesus Christ as a ‘new law’ or ‘system’ of conduct that constitutes an unwritten tradition ὁ καινὸς ν. τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 2:6; in brief ν. Ἰησοῦ Χριστοῦ IMg 2 (cp. Just., D. 11, 4; 43, 1; Mel., P. 7, 46). Beginnings of this terminology as early as Paul: ὁ ν. τοῦ Χριστοῦ =the standard set by Christ Gal 6:2 (as vs. 3 intimates, Christ permitted himself to be reduced to nothing, thereby setting the standard for not thinking oneself to be someth.). The gospel is a νόμος πίστεως a law or system requiring faith Ro 3:27b (FGerhard, TZ 10, ’54, 401–17) or ὁ ν. τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς ἐν Χρ. Ἰ. the law of the spirit (=the spirit-code) of life in Chr. J. 8:2a. In the same sense Js speaks of a ν. βασιλικός (s. βασιλικός) 2:8 or ν. ἐλευθερίας vs. 12 (λόγος ἐλ. P74), ν. τέλειος ὁ τῆς ἐλευθερίας 1:25 (association w. 1QS 10:6, 8, 11 made by EStauffer, TLZ 77, ’52, 527–32, is rejected by SNötscher, Biblica 34, ’53, 193f. On the theme of spontaneous moral achievement cp. Pind., Fgm. 152 [169 Schr.] 1f νόμος ὁ πάντων βασιλεὺς | θνατῶν τε καὶ ἀθανάτων | ἄγει δικαιῶν τὸ βιαιότατον| ὑπερτάτᾳ χειρί=custom is lord of all, of mortals and immortals both, and with strong hand directs the utmost power of the just. Plut., Mor. 780c interprets Pindar’s use of νόμος: ‘not written externally in books or on some wooden tablets, but as lively reason functioning within him’ ἔμψυχος ὢν ἐν αὐτῷ λόγῳ; Aristot., EN 4, 8, 10 οἷον ν. ὢν ἑαυτῷ; Diod S 1, 94, 1 ν. ἔγγραπτος; cp. also Ovid, Met. 1, 90 sponte sua sine lege fidem rectumque colebat; Mayor, comm. ‘Notes’ 73.—RHirzel, ΑΓΡΑΦΟΣ ΝΟΜΟΣ 1903.). Some would put ὁ νόμος Js 2:9 here (s. LAllevi, Scuola Cattol. 67, ’39, 529–42), but s. 2b below.—Hermas too, who in part interprets Israel’s legal tradition as referring to Christians, sees the gospel, exhibited in Christ’s life and words, as the ultimate expression of God’s will or ‘law’. He says of Christ δοὺς αὐτοῖς (i.e. the believers) τὸν ν., ὅν ἔλαβε παρὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Hs 5, 6, 3, cp. Hs 8, 3, 3. Or he sees in the υἱὸς θεοῦ κηρυχθεὶς εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς, i.e. the preaching about the Son of God to the ends of the earth, the νόμος θεοῦ ὁ δοθεὶς εἰς ὅλον. τ. κόσμον 8, 3, 2. Similarly to be understood are τηρεῖν τὸν ν. 8, 3, 4. ὑπὲρ τοῦ ν. παθεῖν 8, 3, 6. ὑπὲρ τοῦ ν. θλίβεσθαι 8, 3, 7. ἀρνησάμενοι τὸν νόμον ibid. βλασφημεῖν τὸν ν. 8, 6, 2.② constitutional or statutory legal system, lawⓐ gener.: by what kind of law? Ro 3:27. ν. τῆς πόλεως the law of the city enforced by the ruler of the city (ν. ἐν ταῖς πόλεσι γραπτός Orig., C. Cels. 5, 37, 2); the penalty for breaking it is banishment Hs 1:5f. τοῖς ν. χρῆσθαι observe the laws 1:3; πείθεσθαι τοῖς ὡρισμένοις ν. obey the established laws Dg 5:10; νικᾶν τοὺς ν. ibid. (νικάω 3). Ro 7:1f, as well as the gnomic saying Ro 4:15b and 5:13b, have been thought by some (e.g. BWeiss, Jülicher) to refer to Roman law, but more likely the Mosaic law is meant (s. 3 below).ⓑ specifically: of the law that Moses received from God and is the standard according to which membership in the people of Israel is determined (Diod S 1, 94, 1; 2: the lawgiver Mneves receives the law from Hermes, Minos from Zeus, Lycurgus from Apollo, Zarathustra from the ἀγαθὸς δαίμων, Zalmoxis from Hestia; παρὰ δὲ τοῖς Ἰουδαίοις, Μωϋσῆς receives the law from the Ἰαὼ ἐπικαλούμενος θεός) ὁ ν. Μωϋσέως Lk 2:22; J 7:23; Ac 15:5. ν. Μωϋσέως Ac 13:38; Hb 10:28. Also ὁ ν. κυρίου Lk 2:23f, 39; GJs 14:1. ὁ ν. τοῦ θεοῦ (Theoph. Ant. 2, 14 [p. 136, 4]) Mt 15:6 v.l.; Ro 8:7 (cp. Tat. 7, 2; 32, 1; Ath. 3:2). ὁ ν. ἡμῶν, ὑμῶν, αὐτῶν etc. J 18:31; 19:7b v.l.; Ac 25:8. κατὰ τὸν ἡμέτερον ν. 24:6 v.l. (cp. Jos., Ant. 7, 131). ὁ πατρῷος ν. 22:3. τὸν ν. τῶν ἐντολῶν Eph 2:15. Since the context of Ac 23:29 ἐγκαλούμενον περὶ ζητημάτων τοῦ νόμου αὐτῶν points to the intimate connection between belief, cult, and communal solidarity in Judean tradition, the term νόμος is best rendered with an hendiadys: (charged in matters) relating to their belief and custom; cp. ν. ὁ καθʼ ὑμᾶς 18:15. Ro 9:31 (CRhyne, Νόμος Δικαιοσύνης and the meaning of Ro 10:4: CBQ 47, ’85, 486–99).—Abs., without further qualification ὁ ν. Mt 22:36; 23:23; Lk 2:27; J 1:17; Ac 6:13; 7:53; 21:20, 28; Ro 2:15 (τὸ ἔργον τοῦ νόμου the work of the law [=the moral product that the Mosaic code requires] is written in the heart; difft. Diod S 1, 94, 1 ν. ἔγγραπτος, s. 1b, above), 18, 20, 23b, 26; 4:15a, 16; 7:1b, 4–7, 12, 14, 16; 8:3f; 1 Cor 15:56; Gal 3:12f, 17, 19, 21a, 24; 5:3, 14; 1 Ti 1:8 (GRudberg, ConNeot 7, ’42, 15); Hb 7:19 (s. Windisch, Hdb. exc. ad loc.), 28a; 10:1; cp. Js 2:9 (s. 1b above); μετὰ τὸν ν. Hb 7:28b; οἱ ἐν τῷ ν. Ro 3:19; κατὰ τὸν ν. according to the (Mosaic) law (Jos., Ant. 14, 173; 15, 51 al.; Just., D. 10, 1) J 19:7b; Ac 22:12; 23:3; Hb 7:5; 9:22. παρὰ τ. νόμον contrary to the law (Jos., Ant. 17, 151, C. Ap. 2, 219; Ath. 1, 3 παρὰ πάντα ν.) Ac 18:13.—νόμος without the art. in the same sense (on the attempt, beginning w. Origen, In Ep. ad Ro 3:7 ed. Lomm. VI 201, to establish a difference in mng. betw. Paul’s use of ὁ νόμος and νόμος s. B-D-F §258, 2; Rob. 796; Mlt-Turner 177; Grafe [s. 3b below] 7–11) Ro 2:13ab, 17, 23a, * 25a; 3:31ab; 5:13, 20; 7:1a (s. above); Gal 2:19b; 5:23 (JRobb, ET 56, ’45, 279f compares κατὰ δὲ τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι νόμος Aristot., Pol. 1284a). δικαίῳ νόμος οὐ κεῖται, ἀνόμοις δὲ … 1 Ti 1:9. Cp. ἑαυτοῖς εἰσιν νόμος Ro 2:14 (in Pla., Pol. and in Stoic thought the wise person needed no commandment [Stoic. III 519], the bad one did; MPohlenz, Stoa ’48/49 I 133; II 75). Used w. prepositions: ἐκ ν. Ro 4:14; Gal 3:18, 21c (v.l. ἐν ν.); Phil 3:9 (ἐκ νόμου can also mean corresponding to or in conformity with the law: PRev 15, 11 ἐκ τῶν νόμων); cp. ἐκ τοῦ νόμου Ro 10:5. διὰ νόμου Ro 2:12b; 3:20b; 4:13; 7:7b; Gal 2:19a, 21; ἐν ν. (ἐν τῷ ν. Iren. 3, 11, 8 [Harv. II 49, 9]) Ro 2:12a, 23; Gal 3:11, 21c v.l.; 5:4; Phil 3:6. κατὰ νόμον 3:5; Hb 8:4; 10:8 (make an offering κατὰ νόμον as Arrian, Anab. 2, 26, 4; 5, 8, 2); χωρὶς ν. Ro 3:21a; 7:8f; ἄχρι ν. 5:13a. ὑπὸ νόμον 6:14f; 1 Cor 9:20; Gal 3:23; 4:4f, 21a; 5:18 (cp. Just., D. 45, 3 οἱ ὑπὸ τὸν ν.).—Dependent on an anarthrous noun παραβάτης νόμου a law-breaker Ro 2:25b ( 27b w. art.); Js 2:11. ποιητὴς ν. one who keeps the law 4:11d (w. art. Ro 2:13b). τέλος ν. the end of the law Ro 10:4 (RBultmann and HSchlier, Christus des Ges. Ende ’40). πλήρωμα ν. fulfilment of the law 13:10. ν. μετάθεσις a change in the law Hb 7:12. ἔργα ν. Ro 3:20a, 28; 9:32 v.l.; Gal 2:16; 3:2, 5, 10a.—(ὁ) ν. (τοῦ) θεοῦ Ro 7:22, 25a; 8:7 because it was given by God and accords w. his will. Lasting Mt 5:18; Lk 16:17 (cp. Bar 4:1; PsSol 10:4; Philo, Mos. 2, 14; Jos., C. Ap. 2, 277).—Used w. verbs, w. or without the art.: ν. ἔχειν J 19:7a; Ro 2:14 (ApcSed 14:5). πληροῦν ν. fulfill the law Ro 13:8; pass. Gal 5:14 (Mel., P. 42, 291). πληροῦν τὸ δικαίωμα τοῦ ν. fulfill the requirement of the law Ro 8:4. φυλάσσειν τὸν ν. observe the law Ac 21:24; Gal 6:13. τὰ δικαιώματα τοῦ ν. φυλάσσειν observe the precepts of the law Ro 2:26; διώκειν ν. δικαιοσύνης 9:31a; πράσσειν ν. 2:25a. ποιεῖν τὸν ν. J 7:19b; Gal 5:3; Ro 2:14b, s. below; τὸν ν. τηρεῖν Js 2:10. τὸν ν. τελεῖν Ro 2:27. φθάνειν εἰς ν. 9:31b. κατὰ ν. Ἰουδαϊσμὸν ζῆν IMg 8:1 v.l. is prob. a textual error (Pearson, Lghtf., Funk, Bihlmeyer, Hilgenfeld; Zahn, Ign. v. Ant. 1873 p. 354, 1 [difft. in Zahn’s edition] all omit νόμον as a gloss and are supported by the Latin versions; s. Hdb. ad loc.). τὰ τοῦ ν. ποιεῖν carry out the requirements of the law Ro 2:14b (ApcSed 14:5; FFlückiger, TZ 8, ’52, 17–42). καταλαλεῖν νόμου, κρίνειν ν. Js 4:11abc. ἐδόθη ν. Gal 3:21a.—Pl. διδοὺς νόμους μου εἰς τὴν διάνοιαν αὐτῶν Hb 8:10; cp. 10:16 (both Jer 38:33).—Of an individual stipulation of the law ὁ νόμος τοῦ ἀνδρός the law insofar as it concerns the husband (Aristot., Fgm. 184 R. νόμοι ἀνδρὸς καὶ γαμετῆς.—SIG 1198, 14 κατὰ τὸν νόμον τῶν ἐρανιστῶν; Num 9:12 ὁ ν. τοῦ πάσχα; Philo, Sobr. 49 ὁ ν. τῆς λέπρας) Ro 7:2b; cp. 7:3 and δέδεται νόμῳ vs. 2a (on the imagery Straub 94f); 1 Cor 7:39 v.l.—The law is personified, as it were (Demosth. 43, 59; Aeschin. 1, 18; Herm. Wr. 12, 4 [the law of punishment]; IMagnMai 92a, 11 ὁ ν. συντάσσει; b, 16 ὁ ν. ἀγορεύει; Jos., Ant. 3, 274) J 7:51; Ro 3:19.③ a collection of holy writings precious to God’s people, sacred ordinanceⓐ in the strict sense the law=the Pentateuch, the work of Moses the lawgiver (Diod S 40, 3, 6 προσγέγραπται τοῖς νόμοις ἐπὶ τελευτῆς ὅτι Μωσῆς ἀκούσας τοῦ θεοῦ τάδε λέγει τ. Ἰουδαίοις=at the end of the laws this is appended: this is what Moses heard from God and is telling to the Jews. ὁ διὰ τοῦ ν. μεταξὺ καθαρῶν καὶ ἀκαθάρτων διαστείλας θεός Iren. 3, 12, 7 [Harv. II 60, 3]; cp. Hippol., Ref. 7, 34, 1) τὸ βιβλίον τοῦ νόμου Gal 3:10b (cp. Dt 27:26). Also simply ὁ νόμος (Jos., Bell. 7, 162 ὁ ν. or 2, 229 ὁ ἱερὸς ν. of the holy book in a concrete sense) Mt 12:5 (Num 28:9f is meant); J 8:5; 1 Cor 9:8 (cp. Dt 25:4); 14:34 (cp. Gen 3:16); Gal 4:21b (the story of Abraham); Hb 9:19. ὁ ν. ὁ ὑμέτερος J 8:17 (cp. Jos., Bell. 5, 402; Tat. 40, 1 κατὰ τοὺς ἡμετέρους ν.). ἐν Μωϋσέως νόμῳ γέγραπται 1 Cor 9:9. καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ κυρίου Lk 2:23 (γέγραπται ἐν νόμῳ as Athen. 6, 27, 23c; IMagnMai 52, 35 [III B.C.]; Mel., P. 11, 71; cp. Just., D. 8, 4 τὰ ἐν τῷ ν. γεγραμμένα); cp. vs. 24. ἔγραψεν Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ J 1:45 (cp. Cercidas [III B.C.], Fgm. 1, 18f Diehl2 [=Coll. Alex. p. 204, 29=Knox p. 196] καὶ τοῦθʼ Ὅμηρος εἶπεν ἐν Ἰλιάδι).—The Sacred Scriptures (OT) referred to as a whole in the phrase ὁ ν. καὶ οἱ προφῆται (Orig., C. Cels. 2, 6, 4; cp. Hippol., Ref. 8, 19, 1) the law (הַתּוֹרָה) and the prophets (הַנְּבִיאִים) Mt 5:17; 7:12; 11:13; 22:40; Lk 16:16; Ac 13:15; 24:14; 28:23; Ro 3:21b; cp. Dg 11:6; J 1:45. τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ ν. Μωϋσέως καὶ τοῖς προφήταις καὶ ψαλμοῖς Lk 24:44.ⓑ In a wider sense=Holy Scripture gener., on the principle that the most authoritative part gives its name to the whole (ὁ ν. ὁ τοῦ θεοῦ Theoph. Ant. 1, 11 [p. 82, 15]): J 10:34 (Ps 81:6); 12:34 (Ps 109:4; Is 9:6; Da 7:14); 15:25 (Ps 34:19; 68:5); 1 Cor 14:21 (Is 28:11f); Ro 3:19 (preceded by a cluster of quotations fr. Psalms and prophets).—Mt 5:18; Lk 10:26; 16:17; J 7:49.—JHänel, Der Schriftbegriff Jesu 1919; OMichel, Pls u. s. Bibel 1929; SWesterholm, Studies in Religion 15, ’86, 327–36.—JMeinhold, Jesus u. das AT 1896; MKähler, Jesus u. das AT2 1896; AKlöpper, Z. Stellung Jesu gegenüber d. Mos. Gesetz, Mt 5:17–48: ZWT 39, 1896, 1–23; EKlostermann, Jesu Stellung z. AT 1904; AvHarnack, Hat Jesus das atl. Gesetz abgeschafft?: Aus Wissenschaft u. Leben II 1911, 225–36, SBBerlAk 1912, 184–207; KBenz, D. Stellung Jesu zum atl. Gesetz 1914; MGoguel, RHPR 7, 1927, 160ff; BBacon, Jesus and the Law: JBL 47, 1928, 203–31; BBranscomb, Jes. and the Law of Moses 1930; WKümmel, Jes. u. d. jüd. Traditionsged.: ZNW 33, ’34, 105–30; JHempel, D. synopt. Jesus u. d. AT: ZAW 56, ’38, 1–34.—Lk-Ac: JJervell, HTR 64, ’71, 21–36.—EGrafe, D. paulin. Lehre vom Gesetz2 1893; HCremer, D. paulin. Rechtfertigungslehre 1896, 84ff; 363ff; FSieffert, D. Entwicklungslinie d. paul. Gesetzeslehre: BWeiss Festschr. 1897, 332–57; WSlaten, The Qualitative Use of νόμος in the Pauline Ep.: AJT 23, 1919, 213ff; HMosbech, Pls’ Laere om Loven: TT 4/3, 1922, 108–37; 177–221; EBurton, ICC, Gal 1921, 443–60; PFeine, Theol. des NT6 ’34, 208–15 (lit.); PBenoit, La Loi et la Croix d’après S. Paul (Ro 7:7–8:4): RB 47, ’38, 481–509; CMaurer, D. Gesetzeslehre des Pls ’41; PBläser, D. Gesetz b. Pls ’41; BReicke, JBL 70, ’51, 259–76; GBornkamm, Das Ende d. Gesetzes ’63; HRaisänen, Paul and the Law2 ’87; PRichardson/SWesterholm, et al., Law in Religious Communities in the Rom. Period, ’91 (Torah and Nomos); MNobile, La Torà al tempo di Paolo, alcune ri-flessioni: Atti del IV simposio di Tarso su S. Paolo Apostolo, ed. LPadovese ’96, 93–106 (lit. 93f, n. 1).—Dodd 25–41.—B. 1358; 1419; 1421. DELG s.v. νέμω Ic. Schmidt, Syn. I 333–47. M-M. EDNT. TW. Sv. -
8 πληρόω
πληρόω impf. 3 sg. ἐπλήρου; fut. πληρώσω; 1 aor. ἐπλήρωσα; pf. πεπλήρωκα; plpf. 3 sg. πεπληρώκει (on the omission of the augm. B-D-F §66, 1; Mlt-H. 190). Pass.: impf. ἐπληρούμην; 1 fut. πληρωθήσομαι; 1 aor. ἐπληρώθην; pf. πεπλήρωμαι; plpf. 3 sg. πεπλήρωτο (s. B-D-F §66, 1; Mlt-H. 190) (Aeschyl., Hdt.+).① to make full, fill (full)ⓐ of things τὶ someth. τὴν γῆν (Orig., C. Cels. 3, 8, 29) B 6:12 (Gen 1:28; cp. Ocellus [II B.C.] c. 46 Harder [1926] τὸν πλείονα τῆς γῆς τόπον πληροῦσθαι with their descendants). Pass., of a net ἐπληρώθη Mt 13:48. πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται Lk 3:5 (Is 40:4). ὀθόνη πλοίου ὑπὸ πνεύματος πληρουμένη a ship’s sail filled out by the wind MPol 15:2.—τόπον πληρῶσαι fill a space Hs 9, 7, 5. ἐπλήρωσεν τοὺς τύπους τῶν λίθων he filled in the impressions of the stones (that had been removed) 9, 10, 2.—Also of sounds and odors (as well as light: schol. on Pla. 914b) ἦχος ἐπλήρωσεν τὸν οἶκον a sound filled the house Ac 2:2 (Diod S 11, 24, 4 αἱ οἰκίαι πένθους ἐπληροῦντο=with cries of grief). ἡ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς the house was filled with the fragrance J 12:3 (cp. Diod S 4, 64, 1 τὴν οἰκίαν πληρώσειν ἀτυχημάτων; Ael. Aristid. 36, 84 K.=48 p. 471 D.: ὅταν οἴκημα πληρωθῇ; TestAbr A 4 p. 80, 23f [Stone p. 8] πλήρωσον τὸν οἶκον ἡμῶν [with aromatic plants]).—Also in other ways of the filling of impers. objects with real but intangible things or qualities: τὸ πρόσωπον αὐτοῦ (i.e. of the martyr Polycarp) χάριτος ἐπληροῦτο MPol 12:1 (χάρις 1 and 4). πεπληρώκατε τὴν Ἰερουσαλὴμ τῆς διδαχῆς ὑμῶν you have filled Jerusalem with your teaching Ac 5:28. ὑμεῖς πληρώσατε (aor. impv. as a rhetor. demand; vv.ll. πληρώσετε, ἐπληρώσατε) τὸ μέτρον τῶν πατέρων ὑμῶν of filling the measure of sins (cp. Da 8:23) Mt 23:32; cp. ἐπεὶ πεπλήρωτο ἡ ἡμετέρα ἀδικία Dg 9:2. θεὸς πληρώσει πᾶσαν χρείαν ὑμῶν Phil 4:19 (cp. Thu. 1, 70, 7). πλ. τὴν καρδίαν τινός fill someone’s heart, i.e. take full possession of it (cp. Eccl 9:3) ἡ λύπη πεπλήρωκεν ὑμῶν τ. καρδίαν J 16:6. διὰ τί ἐπλήρωσεν ὁ σατανᾶς τ. καρδίαν σοὺ; Ac 5:3 (Ad’Alès, RSR 24, ’34, 199f; 474f prefers the v.l. ἐπήρωσεν; against him LSt.-Paul Girard, Mém. de l’inst. franc. du Caire 67, ’37, 309–12). ὁ ψευδοπροφήτης πληροῖ τὰς ψυχάς Hm 11:2 (θείου πνεύματος πληρώσαντος … τὰς ψυχάς Orig., C. Cels. 3, 81, 20).—Of Christ, who passed through all the cosmic spheres ἵνα πληρώσῃ τὰ πάντα Eph 4:10 (cp. Jer 23:24; Philo, Leg. All. 3, 4 πάντα πεπλήρωκεν ὁ θεός, Vita Mos. 2, 238, Conf. Lingu. 136; Ath.8, 3 πάντα γὰρ ὑπὸ τοῦτου πεπλήρωται). The mid. in the sense of the act. (B-D-F §316, 1; Rob. 805f. Cp. X., Hell. 6, 2, 14; 35 al.; Plut., Alc. 211 [35, 6]) τὸ πλήρωμα τοῦ τὰ πάντα ἐν πᾶσιν πληρουμένου Eph 1:23 (πλήρωμα 2).ⓑ of persons fill w. powers, qualities, etc. τινὰ someone ὁ ἄγγελος τοῦ προφητικοῦ πνεύματος πληροῖ τὸν ἄνθρωπον Hm 11:9a. τινά τινος someone with someth. (OdeSol 11:2; B-D-F §172; Rob. 510) πληρώσεις με εὐφροσύνης Ac 2:28 (Ps 15:11). Cp. Ro 15:13 (cp. POxy 3313, 3 χαρ[ᾶ ἡμ]ᾶ ἐπλήρωσα). τινά τινι someone with someth. (B-D-F §195, 2) ὁ διάβολος πληροῖ αὐτὸν τῷ αὐτοῦ πνεύματι Hm 11:3.—Mostly pass., in pres., impf., fut., aor. become filled or full (Scholiast on Pla. 856e of μάντις: ἄνωθεν λαμβάνειν τὸ πνεῦμα καὶ πληροῦσθαι τοῦ θεοῦ); in the perf. have been filled, be full: w. gen. of thing (Diod S 20, 21, 3 τῶν βασιλείων πεπληρωμένων φόνων=when the palace was full of murderous deeds; Diog. L. 5, 42 τὸ πάσης ἀρετῆς πεπληρῶσθαι) Lk 2:40 v.l.; Ac 13:52 (Jos., Ant. 15, 421 ἐπληρώθη χαρᾶς; cp. Just., A I, 49, 5); Ro 15:14; 2 Ti 1:4; Dg 10:3; IRo ins; Ox 840, 40f.—W. dat. of thing (Aeschyl., Sept. 464 et al.; Parthenius 10, 4 ἄχει ἐπληρώθη; 2 Macc 7:21; 3 Macc 4:16; 5:30; Just., D. 7, 1 πνεύματι. Cp. BGU 1108, 12 [I B.C.]) Lk 2:40; Ro 1:29; 2 Cor 7:4; Hm 5, 2, 7; 11:9b v.l. (for πλησθεί).—W. acc. of thing (pap use the act. and pass. w. acc. of thing in the sense ‘settle in full by [paying or delivering] someth.’: PLond II, 243, 11 p. 300 [346 A.D.]; 251, 30; POxy 1133, 8; 1134, 6; PFlor 27, 3 al.; B-D-F §159, 1; Rob. 510) πεπληρωμένοι καρπὸν δικαιοσύνης Phil 1:11. Cp. Col 1:9.—W. ἐν and dat. of thing ἐν πνεύματι with the Spirit Eph 5:18. ἐν πίστει καί ἀγάπῃ ISm ins. Cp. Col 4:12 v.l., in case ἐν κτλ. here belongs to πεπληρωμένοι (s. πληροφορέω 1b); but mng. 3 also merits attention. ἐστὲ ἐν αὐτῷ πεπληρωμένοι Col 2:10 is prob. different, meaning not ‘with him’, but in him or through him.—Abs. Eph 3:19 (εἰς denotes the goal; s. πλήρωμα 3b). πεπλήρωμαι I am well supplied Phil 4:18 (cp. Diod S 14, 62, 5 πληροῦν τινα=supply someone fully).② to complete a period of time, fill (up), complete (Pla., Leg. 9, 866a, Tim. 39d; Plut., Lucull. 516 [35, 8]; POxy 275, 24 [66 A.D.] μέχρι τοῦ τὸν χρόνον πληρωθῆναι; 491, 6; PTebt 374, 10; BGU 1047 III, 12 al. in pap; Gen 25:24; 29:21; Lev 8:33; 12:4; 25:30; Num 6:5; Tob 10:1; 1 Macc 3:49 al.; TestAbr B; TestJob 28:1 ἐπλήρωσα εἴκοσι ἔτη; ApcMos 13; Jos., Ant. 4, 78; 6, 49) in our lit. only pass. (Ps.-Callisth. 3, 17, 39; 41 πεπλήρωται τὰ τῆς ζωῆς ἔτη; Did., Gen. 195, 23) πεπλήρωται ὁ καιρός Mk 1:15; cp. J 7:8. χρόνος instead of καιρός Hs 6, 5, 2; cp. πληρωθέντος τοῦ χρόνου (pl.: Iren. 1, 17, 2 [Harv. I 168, 13]) when the time has elapsed 1 Cl 25:2. πεπλήρωνται αἱ ἡμέραι the days are over, have come to an end Hv 2, 2, 5. πληρωθέντων … τῶν ἡμερῶν GJs 5:2 (TestAbr B 1 p. 105, 4 [Stone p. 58]).—Ac 9:23. πεπλήρωται ὁ ὅρος τῶν ἐτῶν ending of Mk in the Freer ms. 6f. πληρωθέντων ἐτῶν τεσσερακοντα when forty years had passed Ac 7:30 (TestJud 9:2).—24:27; 1 Cl 25:5. ὡς ἐπληροῦτο αὐτῷ τεσσερακονταετὴς χρόνος when he had reached the age of 40 Ac 7:23 (PFlor 382, 6; 11 ἑβδομήκοντα ἔτη ἐπλήρωσας). ἐπληρώθησαν οἱ μῆνες αὐτῆς ὡς εἶπεν ἕξ (Anna) had passed her sixth month as (the angel) said GJs 5:2 (but s. deStrycker ad loc.).③ to bring to completion that which was already begun, complete, finish (X., Hell. 4, 8, 16; Herodian 1, 5, 8; Olympiodorus, Life of Plato p. 2 Westerm.: the hymn that was begun; Himerius, Or. 6 [2], 14 πληρῶσαι τὴν ἐπιθυμίαν=fully gratify the desire, in that the Persians wished to incorporate into their great empire a small piece of the west, i.e. Greece; ApcSed 13:1 τὴν μετάνοιαν) τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ bring (the preaching of) the gospel to completion by proclaiming it in the most remote areas Ro 15:19; sim. πλ. τ. λόγον τοῦ θεοῦ Col 1:25. πληρώσατέ μου τ. χαράν Phil 2:2. Cp. 2 Th 1:11.—Pass. 2 Cor 10:6; Col 4:12 v.l. (s. 1b above). ὁ πᾶς νόμος ἐν ἑνὶ λόγῳ πεπλήρωται Gal 5:14 because of its past tense is prob. to be translated the whole law has found its full expression in a single word or is summed up under one entry (s. s.v. λόγος 2a; some would put this passage under 4b). οὐχ εὕρηκά σου ἔργα πεπληρωμένα Rv 3:2. Johannine usage speaks of joy that is made complete (the act. in Phil 2:2, s. above) J 3:29; 15:11; 16:24; 17:13; 1J 1:4; 2J 12.④ to bring to a designed end, fulfill a prophecy, an obligation, a promise, a law, a request, a purpose, a desire, a hope, a duty, a fate, a destiny, etc. (Pla., Gorg. 63, 507e ἐπιθυμίας [cp. TestJos 4:7 ἐπιθυμίαν]; Herodian 2, 7, 6 ὑποσχέσεις; Epict. 2, 9, 3; 8 ἐπαγγελίαν; Plut., Cic. 869 [17, 5] τὸ χρεών [=destiny]; Procop. Soph., Ep. 68 τ. ἐλπίδας; Spartan ins in BSA 12, 1905/6, p. 452 [I A.D.] τὰ εἰθισμένα; pap, LXX; Philo, Praem. 83 τὰς θείας παραινέσεις μὴ κενὰς ἀπολιπεῖν τῶν οἰκείων πράξεων, ἀλλὰ πληρῶσαι τοὺς λόγους ἔργοις ἐπαινετοῖς=the divine exhortations it [God’s people] did not leave devoid of appropriate performance, but carried out the words with praiseworthy deeds; Jos., Ant. 5, 145; 14, 486).ⓐ of the fulfillment of divine predictions or promises. The word stands almost always in the passive be fulfilled (Polyaenus 1, 18 τοῦ λογίου πεπληρωμένου; Alex. Aphr., Fat. 31, II 2 p. 202, 21 ὅπως πληρωθῇ τὸ τῆς εἱμαρμένης δρᾶμα; 3 Km 2:27; TestBenj 3:8 προφητεία; Ps.-Clem., Hom. 8, 4) and refers mostly to the Tanach and its words: τοῦτο γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν ὑπὸ κυρίου διὰ τοῦ προφήτου (cp. 2 Ch 36:21) Mt 1:22; cp. 2:15, 17, 23; 4:14; 8:17; 12:17; 13:35; 21:4; 26:54, 56; 27:9 (PNepper-Christensen, D. Mt-evangelium, ’58, 136–62); Mk 14:49; 15:27(28) v.l. (after Lk 22:37); Lk 1:20; 4:21; 21:22 v.l.; 24:44; J 12:38; 13:18; 15:25; 17:12; 19:24, 36; Ac 1:16 (cp. Test Napht 7:1 δεῖ ταῦτα πληρωθῆναι); Js 2:23. A vision ἔδει γὰρ τὸ τῆς … ὀπτασίας πληρωθῆναι for what (Polycarp) had seen in his vision was destined to be fulfilled MPol 12:3.—The OT type finds its fulfillment in the antitype Lk 22:16 (cp. MBlack, ET 57, ’45/46, 25f, An Aramaic Approach3, ’67, 229–36). At times one of Jesus’ predictions is fulfilled: J 18:9, 32. The act. bring to fulfillment, partly of God, who brings divine prophecies to fulfillment Ac 3:18; MPol 14:2, partly of humans who, by what they do, help to bring divine prophecies to realization (Vi. Thu. 1, 8 [=OxfT p. xii, 8] οὗτος ἐπλήρωσε τὰ μεμαντευμένα) Ac 13:27. Jesus himself fulfills his destiny by dying, as God’s messengers Moses and Elijah foretell Lk 9:31.—GPt 5:17.ⓑ a prayer (Chariton 8, 1, 9 πεπληρώκασιν οἱ θεοὶ τὰς εὐχάς; Aristaen., Ep. 1, 16 the god πεπλήρωκε τ. εὐχήν [=prayer]; IBM 894, 8 of answered prayer) πληρῶσαί μου τὴν αἴτησιν answer my prayer ITr 13:3 (cp. Ps 19:5; TestAbr A 15 p. 96, 4 [Stone p. 40]). A command(ment) (Herodian 3, 11, 4 τὰς ἐντολάς; POxy 1252A, 9 πλήρωσον τὸ κεκελευσμένον; 1 Macc 2:55; SibOr 3, 246) πεπλήρωκεν ἐντολὴν δικαιοσύνης Pol 3:3. νόμον (Ps.-Demetr., Form. Ep. p. 12, 9; cp. Hdt. 1, 199 ἐκπλῆσαι τὸν νόμον) Ro 13:8; pass. Gal 5:14 (but s. 3 above and cp. Aeschyl., Ag. 313). τὸ δικαίωμα τοῦ νόμου Ro 8:4. πᾶσαν δικαιοσύνην (cp. 4 Macc 12:14 πλ. τὴν εὐσέβειαν) Mt 3:15 (s. AFridrichsen: Congr. d’Hist. du Christ. I 1928, 167–77; OEissfeldt, ZNW 61, ’70, 209–15 and s. βαπτίζω 2a, end); pass. ISm 1:1 (s. δικαιοσύνη 3b). Also ἐστὶ πρέπον πληρωθῆναι πάντα it is fitting that all things should be fulfilled GEb 18, 40 (cp. APF 3, 1906, 370 II, 7 [II A.D.] ἕως ἅπαντα τὰ κατʼ ἐμὲ πεπληρῶσθαι).—A duty or office βλέπε τὴν διακονίαν …, ἵνα αὐτὴν πληροῖς pay attention to your duty … and perform it Col 4:17 (cp. CIG 2336 πλ. πᾶσαν ἀρχὴν κ. λειτουργίαν; PFlor 382, 40 πληρῶσαι τὴν λειτουργίαν; ISardRobert I p. 39 n. 5).—Abs., in the broadest sense and in contrast to καταλύειν (s. καταλύω 3a): οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι Mt 5:17; depending on how one prefers to interpret the context, πληρόω is understood here either as fulfill=do, carry out, or as bring to full expression=show it forth in its true mng., or as fill up=complete (s. AKlöpper, ZWT 39, 1896, 1ff; AHarnack, Aus Wissenschaft u. Leben II 1911, 225ff, SBBerlAk 1912, 184ff; JHänel, Der Schriftbegriff Jesu 1919, 155ff; Dalman, Jesus 56–66 confirm; WHatch, ATR 18, ’36, 129–40; HLjungman, D. Gesetz Erfüllen, ’54; WKümmel, Verheissung u. Erfüllung3, ’56; JO’Rourke, The Fulfilment Texts in Mt, CBQ 24, ’62, 394–403).⑤ to bring to completion an activity in which one has been involved from its beginning, complete, finish (1 Macc 4:19) πάντα τὰ ῥήματα Lk 7:1 (cp. TestBenj 12:1 τοὺ λόγου). τὴν διακονίαν Ac 12:25. [τὰς τοῦ κυρίου οἰκο]νομίας πληρῶσε (=πληρῶσαι) to carry out to the end God’s designs (i.e. Paul’s life as programmed by God is about to be concluded) AcPl Ha 5, 27; cp. the restoration in 6, 26 ο̣ἰ̣κο̣ν̣[ομίαν πληρώσω] (cp. the description of Jeremiah’s death ParJer 9:31 ἐπληρώθη αὐτοῦ οἰκονομία); τὸν δρόμον Ac 13:25; cp. the abs. ἕως πληρώσωσιν until they should complete (their course) Rv 6:11 v.l. (s. 6 below). τὸ ἔργον Ac 14:26. τὴν εὐχήν MPol 15:1. τὰ κυνηγέσια 12:2 (another probability here is the quite rare [Hdt. 2, 7 al.] intr. sense be complete, be at an end). Pass. be accomplished, be finished, at an end (Ps.-Callisth. 1, 24, 9 as a saying of Philip as he lay dying: ἐμοῦ τὸ πεπρωμένον πεπλήρωται = my destiny has been fulfilled; Mel., P. 43, 297 ὁ νόμος ἐπληρώθη τοῦ εὐαγγελίου φωτισθέτος) ὡς ἐπληρώθη ταῦτα Ac 19:21. ἄχρι οὗ πληρωθῶσιν καιροὶ ἐθνῶν Lk 21:24. αἱ ἀποκαλύψεις αὗται τέλος ἔχουσιν• πεπληρωμέναι γάρ εἰσιν these revelations have attained their purpose, for they are completed Hv 3, 3, 2.⑥ complete a number, pass. have the number made complete (since Hdt. 7, 29; Iren. 1, 16, 2 [Harv. I 161, 6]; Hippol., Ref. 6, 51, 2) ἕως πληρωθῶσιν οἱ σύνδουλοι Rv 6:11 (s. 5 above).—CMoule, Fulfilment Words in the NT, NTS 14, ’68, 293–320. DELG s.v. πίμπλημι. M-M. EDNT. TW. -
9 στέφανος
στέφανος, ου, ὁ (s. next entry; Hom.+)① a wreath made of foliage or designed to resemble foliage and worn by one of high status or held in high regard, wreath, crown. Hs 8, 2, 1ab. Jesus’ ‘crown of thorns’ Mt 27:29; Mk 15:17; J 19:2, 5; GPt 3:8 (on the crowning w. thorns and mocking of Jesus s. FCumont, AnalBoll 16, 1897, 3ff; LParmentier, Le roi des Saturnales: RevPhilol, n.s. 21, 1897, 143ff; PWendland, Jesus als Saturnalienkönig: Her 33, 1898, 175–79; WPaton, ZNW 2, 1901, 339–41; SReinach, Le roi supplicié: L’Anthropologie 33, 1902, 621ff; HReich, D. König m. der Dornenkrone 1905 [=NJklA 13, 1904, 705–33]; HVollmer, ZNW 6, 1905, 194–98, 8, 1907, 320f, Jesus u. das Sacäenopfer 1905; KLübeck, Die Dornenkrönung Christi 1906; JGeffcken, Her 41, 1906, 220–29; KKastner, Christi Dornenkrönung u. Verspottung durch die röm. Soldateska: BZ 6, 1908, 378–92, ibid. 9, 1911, 56; TBirt, PJ 137,1909, 92–104; HAllroggen, Die Verspottung Christi: ThGl 1, 1909, 689–708; HZimmern, Zum Streit um die Christusmythe 1910, 38ff, Verh. d. Sächs. Ges. d. W., phil.-Hist. Kl. 70, 5, 1918, Pauly-W. second ser. II 1, 208; LRadermacher, ARW 28, 1930, 31–35; RDelbrueck, Antiquarisches zu den Verspottungen Jesu: ZNW 41, ’42, 124–45). On the wreath for the winner of an athletic contest (Aelian, VH 9, 31; TestJob 4:10; Tat. 11, 1; 23, 1; on the socio-cultural context s. APapathomas, NTS 43, ’97, 225–33), cp. the imagery relating to a heavenly reward 1 Cor 9:25; 2 Cl 7:3 (s. 3 below).—Apart from recognition of athletes and winners of various kinds of competitions, in the Gr-Rom. world the awarding of a crown or wreath signified appreciation for exceptional contributions to the state or groups within it (s. the indexes in ins corpora, and lit. cited at the end of this entry; cp. SEG XXXII, 809, 3f). The recipients were usually public officials or civic-minded pers. serving at their own expense (s. New Docs 7, 240 and the entries beginning λειτουργ-; s. MBlech below). In Rv the (golden) crown is worn by beings of high rank (divine beings w. a golden crown: PGM 4, 698; 1027; the high priest w. the στ. χρύσεος: Jos., Ant. 3, 172; the king 17, 197; MParca, ASP 31, ’91, 41–44 on the radiant crown in antiquity [cp. PKöln VI, 245, 14]): by the 24 elders 4:4, 10 (perh. the gold crowns or wreaths of the 24 elders simply belong to the usual equipment of those who accompany a divine figure. Cp. Athen. 5, 197f the triumphal procession of Dionysus with 40 σάτυροι wearing golden wreaths; also the whole fantastic procession here described; s. also MGuarducci, Epigraphica 35, ’73, 7–23; 39, ’77, 140–42); also by the Human One (Son of Man) 14:14 (who at 19:12 wears the real head-dress of the ruler [s. διάδημα]. But s. 2 Km 12:30; 1 Ch 20:2; SSol 3:11); s. also 6:2; 9:7; 12:1 (στεφ. ἀστέρων δώδεκα, s. Boll. 99). In 1 Cor 9:25 ς. does double duty, first in ref. to an earthly crown and then to a heavenly one (cp. 2 Cl 7:3 and s. 3 below).—Ign. refers metaph. to the presbytery as ἀξιόπλοκος πνευματικὸς στέφανος a worthily-woven spiritual wreath IMg 13:1, but this pass. belongs equally in 2.② that which serves as adornment or source of pride, adornment, pride, fig. ext. of 1 (Lycurgus 50 of brave Hellenes who died in behalf of freedom and whose ‘souls are the ς. of the homeland’; Hom., Epigr. 13, 1 ἀνδρὸς μὲν στέφανος παῖδες; Eur., Iphig. Aul. 193 Αἴας τᾶς Σαλαμῖνος στέφ.; Pr 12:4; 17:6.—Expr. denoting tender love: HSwoboda et al., Denkmäler aus Lykaonien etc. 1935 p. 78, no. 168) of the Philippians χαρὰ καὶ στέφανός μου Phil 4:1. (χαρὰ ἢ) στέφανος καυχήσεως prize to be proud of (Goodsp.; cp. Pr 16:31) 1 Th 2:19. S. IMg 13:1 at 1 above, end.③ award or prize for exceptional service or conduct, prize, reward fig. (LXX; ApcEsdr 6:17, 21 p. 31, 26 and 31 Tdf.; as symbol of victory ANock, ClR 38, 1924, 108 n. 11). In 1 Cor 9:25 (ref. to incorruptibility) and 2 Cl 7:3 (s. 1 above) the ref. to crown or wreath is strongly felt, but in the pass. that follow the imagery of the wreath becomes less and less distinct, yet without loss of its primary significance as a symbol of exceptional merit (Ael. Aristid. 27, 36 K.=16 p. 397 D.: τῶν ἀθανάτων στ.; PSI 405, 3 [III B.C.]; Danker, Benefactor 468–71). Obj. gen. τ. δικαιοσύνης for righteousness (recognition of uprightness is a common topic in Gr-Rom. decrees; s. δικαιοσύνη 3a; on the implied exceptional character of the wearer of a crown s. LDeubner, De incubatione capitula duo, 1899, 26) 2 Ti 4:8 (on posthumous award s. New Docs 2, 50; cp. Soph., Phil. 1421f of glory after suffering). W. epexegetical gen. (this is the sense of στ. δικαιοσύνης EpArist 280; TestLevi 8:2) ὁ στέφ. τῆς ζωῆς (s. ζωή 2bβ) Js 1:12; Rv 2:10; cp. 3:11; ὁ τῆς ἀφθαρσίας στ. MPol 17:1; 19:2; ὁ ἀμαράντινος τῆς δόξης στ. 1 Pt 5:4 (cp. Jer 13:18 στ. δόξης; La 2:15; cp. 1QS 4:7; 1QH 9:25; τῆς βασιλείας στ. Hippol., Ref. 9, 17, 4).—ἐλευθέριος στ. AcPl Ha 2, 31.—MBlech, Studien zum Kranz bei den Griechen 1982 (lit.).—Schürer III/1 103f, n. 60 (lit). Pauly-W. XI 1588–1607; Kl. Pauly III 324f; BHHW II 999f.—New Docs 2, 50. DELG s.v. στέφω. M-M. EDNT. TW. Sv. -
10 ἔργον
ἔργον, ου, τό (Hom.+) work.① that which displays itself in activity of any kind, deed, actionⓐ in contrast to rest Hb 4:3, 4 (Gen 2:2), 10. In contrast to word: freq. used to describe people of exceptional merit, esp. benefactors (X., Hier. 7, 2, Cyr. 6, 4, 5; Cebes 2, 2 λόγῳ καὶ ἔργῳ Πυθαγόρειος; Lucian, Tox. 35. Oft. in Epict.; GDI 5039, 20 [Crete] οὔτε λόγῳ οὔτε ἔργῳ; Sir 3:8; 16:12; 4 Macc 5:38; En 14:22 πᾶς λόγος αὐτοῦ ἔργον; TestAbr A 9 p. 86, 26 [Stone p. 20] ἐν παντὶ ἔργῳ καὶ λόγῳ; Philo; Jos., Ant. 17, 220, C. Ap. 2, 12; Larfeld I 497f) δυνατὸς ἐν ἔργῳ καὶ λόγῳ mighty in word and deed Lk 24:19; cp. Ac 7:22; ἐν λόγῳ ἢ ἐν ἔ. in word and deed Col 3:17; cp. Ro 15:18; 2 Cor 10:11; 2 Th 2:17; Tit 1:16a; 1J 3:18; 2 Cl 17:7, also 4:3. A similar contrast betw. the ποιητὴς ἔργου doer who acts and the forgetful hearer Js 1:25, and betw. ἔργα and a πίστις that amounts to nothing more than a verbal statement 2:14–26 (s. JRopes, Exp. 7th ser., 5, 1908, 547–56 and his comm. 1916 ad loc.; HPreisker, ThBl 4, 1925, 16f; ETobac, RHE 22, 1926, 797–805; AMeyer, D. Rätsel des Jk 1930, 86ff; ASchlatter, D. Brief des Jak. ’32, 184–207).ⓑ manifestation, practical proof τὸ ἔ. τῆς πίστεως 1 Th 1:3; 2 Th 1:11. ἔ. διακονίας Eph 4:12. τὸ ἴδιον ἔργον τῆς προσευχῆς AcPl Ha 4, 27. τὸ ἔ. τοῦ νόμου acting in accordance with the law Ro 2:15 (perh. also the bringing of the law into effect, as Polyaenus 1, 19 τοῦ λογίου τὸ ἔργον=realization or fulfilment of the oracular response). ἡ ὑπομονὴ ἔ. τέλειον ἐχέτω let endurance show itself perfectly in practice Js 1:4.ⓒ deed, accomplishmentα. of the deeds of God and Jesus, specif. miracles (Epict. 3, 5, 10 ἰδεῖν ἔργα τὰ σά [=τοῦ θεοῦ]; Ael. Aristid. 50, 17 K.=26 p. 506 D.: ἔργον τοῦ θεοῦ θαυμαστόν; Quint. Smyrn. 9, 481 ἔργον ἀθανάτων of the healing of Philoctetes; Josh 24:29; Ps 45:9; 65:5; 85:8; JosAs 9:5; Jos., Bell. 5, 378 τ. ἔργα τοῦ θεοῦ, C. Ap. 2, 192) Mt 11:2; J 5:20, 36; 7:3, 21 (Diod S 5, 33, 5 ἓν ἔργον=just one practice); 9:3; 10:25, 37f; 14:10, 11, 12; 15:24; Ac 13:41 (Hab 1:5); 15:18 v.l.; Hb 3:9 (Ps 94:9); Rv 15:3. On Mt 11:19 s. δικαιόω 2bα.β. of the deeds of humans, exhibiting a consistent moral character, referred to collectively as τὰ ἔργα (Ps 105:35; Job 11:11; Jon 3:10) J 3:20 f; 7:7; Js 3:13; 1J 3:12; Rv 2:2, 19; 3:1, 8, 15. σωτῆρος ἡμῶν τὰ ἔ. Qua. τὰ πρῶτα ἔ. Rv 2:5. πάντα τὰ ἔργα (Am 8:7; Mi 6:16) Mt 23:5. κατὰ τὰ ἔργα in accordance w. the deeds (Ps 27:4; 61:13; Pr 24:12; En 100:7; PsSol 2:16) Mt 23:3; Ro 2:6; 2 Ti 1:9; 4:14; Rv 2:23; 20:12f. Also κατὰ τὸ ἔργον 1 Pt 1:17. The collective τὸ ἔργον is used for the pl. (Sir 11:20) Gal 6:4; Hb 6:10; Rv 22:12. The ἔργον or ἔργα is (are) characterized by the context as good or bad Lk 11:48; 1 Cor 5:2; 2 Cor 11:15; 2 Ti 4:14; Js 2:25; 3J 10; Rv 14:13; 16:11; 18:6 (since in all these passages except Rv 14:13 ἔ. refers to something bad, it is well to point out that ἔργον when used alone also means an evil or disgraceful deed, e.g., Appian, Bell. Civ. 2, 22 §83 ἔργον οὐδὲν αὐτοῖς ἀπῆν=they abstained from no shameful deed; Apollon. Rhod. 4, 476; 742; Arrian, Anab. 3, 21, 4). Or they are characterized by an added word: ἔ. ἀγαθόν Ro 2:7; 13:3; 2 Cor 9:8; Phil 1:6; Col 1:10; 1 Ti 5:10; 2 Ti 2:21; 3:17; Tit 1:16b; 3:1; Hb 13:21 v.l. Pl. Eph 2:10 (misunderstood by JSanders, Ethics in the NT, ’75, 78; cp. Phil 1:6); 1 Ti 2:10. πλήρης ἔργων ἀγαθῶν rich in good deeds Ac 9:36. ἔ. καλόν Mt 26:10; Mk 14:6; J 10:33. Pl. (GrBar 15:2; Dio Chrys. 3, 52) Mt 5:16; J 10:32; 1 Ti 5:10a, 25; 6:18; Tit 2:7, 14; 3:8, 14, Hb 10:24; 1 Pt 2:12 (WvanUnnik, NTS 1, ’54/55, 92–110; cp. Diod S 16, 1, 1); 2 Pt 1:10 v.l.; 2 Cl 12:4. ἔργα ὅσια, δίκαια 6:9. ἔ. δικαιοσύνης B 1:6 (PsSol 18:8). ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ righteous deeds Tit 3:5. τὰ ἔ. τοῦ θεοῦ the deeds that God desires (Jer 31:10; 1 Esdr 7:9, 15) J 6:28; cp. vs. 29. τὰ ἔ. μου (i.e. Χριστοῦ) Rv 2:26. ἔργα πεπληρωμένα ἐνώπιον τ. θεοῦ 3:2. ἔ. ἄξια τ. μετανοίας Ac 26:20. ἔ. τῆς πίστεως the deeds that go with faith Hs 8, 9, 1. ἔ. αἰώνιον an imperishable deed IPol 8:1. τὰ. ἔ. τοῦ Ἀβραάμ deeds like Abraham’s J 8:39. τὰ ἔ. τ. πέμψαντός με 9:4.—ἔργα πονηρά evil deeds (1 Esdr 8:83; En 98:6; Tat. 23:2) Col 1:21; 2J 11; cp. J 3:19; 7:7; 1J 3:12 and ἀπὸ παντὸς ἔ. πονηροῦ 2 Ti 4:18. Also ἔ. τῆς πονηρᾶς ὁδοῦ B 4:10. νεκρά dead works, i.e. those that lead to death Hb 6:1; 9:14. ἄκαρπα unfruitful actions Eph 5:11. ἄνομα lawless deeds 2 Pt 2:8. Also ἔ. τῆς ἀνομίας B 4:1; Hs 8, 10, 3. ἔργα ἀσεβείας impious deeds Jd 15 (ἀσεβῆ ἔ. Just., A I, 23, 3). τοῦ σκότους deeds of darkness (i.e. unbelief) Ro 13:12; cp. Eph 5:11. ἔ. τῆς σαρκός deeds that originate in the flesh (i.e. sin) Gal 5:19. τὰ ἔ. τοῦ πατρὸς ὑμῶν deeds such as your father (the devil) commits J 8:41. τῶν Νικολαϊτῶν Rv 2:6.—κρύφια, φανερὰ ἔ. secret, open deeds 2 Cl 16:3. Freq. in Paul ἔργα νόμου deeds that the law commands you to do Ro 3:20, 28; cp. 27; Gal 2:16; 3:2, 5, 10 (cp. 4Q MMT 3, 27 [=A Facsimile Edition of the Dead Sea Scrolls, ed. REisenman/JRobinson, I ’91, xxxi, fig. 8, c line 29]; MAbegg, Paul, ‘Works of the Law’ and MMT: Bar 20/6, ’94, 52–55; JDunn, NTS 43, ’97, 147–53). Also simply ἔργα, w. the same meaning Ro 4:2, 6; 9:12, 32; 11:6; Eph 2:9; s. ELohmeyer, ZNW 28, 1929, 177–207.—S. δικαιοσύνη 3 end.② that which one does as regular activity, work, occupation, task (cp. Aristoph., Av. 862; X., Mem. 2, 10, 6; Arrian, Anab. 5, 23, 1; Epict. 1, 16, 21; Sir 11:20; TestSol 1:2 al.; Just., A II, 3, 5 βασιλικόν) w. gen. of the one who assigns the task τοῦ κυρίου 1 Cor 15:58; 16:10; Phil 2:30. διδόναι τινὶ τὸ ἔ. αὐτοῦ assign his task to someone Mk 13:34; πληροῦν ἔ. accomplish a task Ac 14:26. τ. ἔ. τελειοῦν finish the work (Dionys. Hal. 3, 69, 2 τ. οἰκοδομῆς τ. πολλὰ εἰργάσατο, οὐ μὴν ἐτελείωσε τὸ ἔργον; 2 Esdr 16:3, 16) J 17:4; cp. 4:34. ἡ κυρίου τοῦ ἔργου shop superintendent GJs 2:2 (s. deStrycker ad loc.) Of the task and work of the apostles Ac 13:2; 15:38. οἱ πιστευθέντες παρὰ θεοῦ ἔργον τοιοῦτο those who were entrusted by God with so important a duty 1 Cl 43:1. καρπὸς ἔργου fruit of work Phil 1:22. To love someone διὰ τὸ ἔ. αὐτοῦ because of what the person has done 1 Th 5:13. Of an office 1 Ti 3:1 (4 is also poss.). ἔ. ποιεῖν εὐαγγελιστοῦ do the work of an evangelist 2 Ti 4:5.—ἔ. συγγενικὸν ἀπαρτίζειν accomplish a proper, natural task IEph 1:1.③ that which is brought into being by work, product, undertaking, work (Hom. et al.; Gen 2:2; 3 Km 7:15, 19; Jer 10:3; 1 Esdr 5:44; TestAbr A 13 p. 93, 11 [Stone p. 34] εἴ τινος κατακαύσει τὸ πὺρ; Just., D. 88, 8; Mel., P. 36, 244) work in the passive sense. W. special ref. to buildings (Aristoph., Av. 1125; Polyb. 5, 3, 6; Diod S 1, 31, 9; Appian, Mithrid. 30 §119; Arrian, Anab. 6, 18, 2; Dionys. Byz. §27; IG IV2/1, 106, 56; 114, 31 al.; PPetr III, 43 [2] I, 2 [III B.C.] εἰς τὰ ἔργα=for the buildings al.; 1 Macc 10:11; SibOr 4, 59; EPeterson, Biblica 22, ’41, 439–41) 1 Cor 3:13, 14, 15. Perh. a building is also meant in 1 Cor 9:1 and Ro 14:20 (s. καταλύω 2b). γῆ κ. τὰ ἐν αὐτῇ ἔ. 2 Pt 3:10 (FDanker, ZNW 53, ’62, 82–86, would read καὶ γῇ κατὰ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα). Images of deities as ἔργα ἀνθρώπων 2 Cl 1:6 (Herodas 4, 26 ἔργα καλά of works of sculpture; Ath. 17:3f); sim. in the formulation ἔργον χειρός (cp. En 98:5; ApcEsdr 1:10; Herodas 7, 2f τῶν σῶν … χειρέων νοῆρες ἔργον; Epict. 3, 7, 24 τὰ χειρὸς ἔργα; Jos., Bell. 3, 268 of courageous deeds χειρῶν ἔργα; cp. Just., D. 23, 5 of circumcision not as ἔργον δικαιοσύνης) τὸ ἔ. τῶν χειρῶν τινος the work of someone’s hands=what someone has made Ac 7:41; Rv 9:20 (cp. Is 17:8; Just., A I, 20, 5 al.). Of the world as created by God (Celsus 4, 99) Hb 1:10 (Ps 101:26; Ar 4:24 al.); 2:7 v.l.; B 5:10; 15:3. τὰ ἔ. τοῦ διαβόλου the devil’s undertakings or enterprises (Arrian, Anab. 1, 11, 7 Τρωικὸν ἔ.=the Trojan undertaking, of the Trojan War) 1J 3:8. τὰ ἔργα τῆς θηλείας the works of the female (w. ref. to sensual desire like Horapollo 1, 11 p. 18 θηλείας ἔργον and Longus 4, 19, 5 ἔργα γυναικῶν) GEg 252, 56. Of adultery Rv 2:22.④ someth. having to do with someth. under discussion, thing, matter (Hom. et al.) Ac 5:38. κρεῖττον IRo 2:1 (cp. GrBar 5:3 μείζονα τούτων ἔργα). ἔ. εὐφροσύνης a joyful thing B 10:11; οὐ πεισμονῆς τὸ ἔ. not a matter of persuasion IRo 3:3. οὐ νῦν ἐπαγγελίας τὸ ἔ. it is not a matter of what we now profess IEph 14:2. Perh. also 1 Ti 3:1 (s. 2 above).—JKleist, ‘Ergon’ in the Gospels: CBQ 6, ’44, 61–68. DELG. M-M. EDNT. TW. Sv. -
11 πρό
πρό, vor. – I. Als adv. – a) des Orts, vorn, als Ggstz von ἐπί, Il. 13, 799. 800; Hes. sc. 303; voran, οἵ γε προχέοντο φαλαγγηδόν, πρὸ δ' Ἀπόλλων, Il. 15, 360; auch bei Verbis der Bewegung, hervor, ἐκ δ' ἄγαγε πρὸ φόωςδε, 19, 118. – b) der Zeit, vorher, voraus, zuvor, πρό οἱ εἴπομεν, Od. 1, 37, was auch als Tmesis erklärt werden kann, wir sagten es ihm vorher; früher, Hes. Th. 32. 38. – Die Zusammensetzungen mit Präpositionen, ἀποπρό, διαπρό, ἐπιπρό, περιπρό, προπρό, sind einzeln aufgeführt; πρό behält in allen dendenselben seine ursprüngliche Bdtg, vorwärts, fort. – Die Vrbdgn mit den Ortsadverbien auf -ϑι sind unter II. aufgeführt.
II. Als Präposition, mit dem gen. vrbdn, vor. – 1) vom Orte; Hom. oft, u. Hes.; gew. bei Verbis der Ruhe, selten der Bewegung, πρὸ ἄστεος, πρὸ πυλάων u. dgl.; σταϑεὶς πρὸ τειχέων, Aesch. Suppl. 740; νύκτα πρό τ' ὀμμάτων σκότον φέρεις, Ch. 804; πρὸ πυλῶν ἥδ' Ἰσμήνη, Soph. Ant. 522; ἄγετε πρὸ δόμων, Eur. Hec. 59, u. sonst; ἔμπροσϑε πρὸ τῆς ἀκροπόλιος, ὄπισϑε δὲ τῶν πυλέων, Her. 8, 53, vgl. 9, 52, u. sonst in Prosa überall; πρὸ τῶν ὀφϑαλμῶν ἔχειν, wie wir sagen, vor den Augen haben, Xen. An. 4, 5, 13; auch πρὸ ποδῶν, 4, 6, 12; auch πρὸ ποδός, von dem zunächst, unmittelbar Vorliegenden (s. πούς); πρὸ χειρῶν, Soph. Ant. 1264; πρὸ οἴκου, πρὸ δόμων, πρὸ δωμάτων, Pind. u. a. D., wie in Prosa, vor dem Hause, außerhalb desselben, im Ggstz von ἐν. – Auch voran, vor Einem her, vom Anführer einer Schaar, πρὸ Φϑίων δὲ Μέδων, Il. 13, 693, vgl. 5, 96. 10, 286. – Daher πρὸ ὁδοῦ, fürder des Weges, vorwärts auf dem Wege, weiter, Il. 4, 382; vgl. Strab. 8, 3, 17; Ael. H. A. 3, 16. 7, 29; förderlich, Arist. pol. 8, 3; s. das daraus entstandene φροῦδος. – So ist es auch bei den Ortsadverbien auf -ϑι zu nehmen, οὐρανόϑι πρό, Ἰλιόϑι πρό, eigtl. vorwärts von Ilios, Il. 3, 3. 8, 561. 10, 12 Od. 8, 581; u. so ἠῶϑι πρό, 5, 469, = πρὸ ἠοῦς. – Dah. 2) übertr., wie ὑπέρ, zu Jemandes Schutz od. Vertheidigung, indem man sich vor ihn stellt, um die gegen ihn geführten Hiebe od. auf ihn gerichteten Geschosse aufzufangen u. abzuwehren, vor, στῆναι πρὸ Τρώων, als Vertheidiger vor den Troern stehen, Il. 24, 215; übh. wie unser für, zu Jemandes Rettung, Bestem, bes. μάχεσϑαι πρὸ Ἀχαιῶν, πρὸ παίδων, πρὸ γυναικῶν, 4, 156. 8, 57; ἀϑλεύειν, 24, 734; auch ὀλέσϑαι πρὸ πόληος, für die Vaterstadt sterben, 22, 110; καί τε πρὸ ὁ τοῠ ἐνόησεν, 10, 224; πρὸ δεσποτῶν ϑανεῖν, Eur. Hel. 1656, wie πρὸ παιδὸς χϑονὶ κρύψας δέμας, Alc. 476; ναυμαχέειν πρὸ τῆς Πελοποννήσου, Her. 8, 49, mehr noch im eigtl. Sinne, vor dem Pelop., u. deswegen freilich auch zu seinem Schutze; εἴ τις βούλοιτο πρὸ τῆς Σπάρτης ἀποϑνήσκειν, 7, 134; πρὸ χώρης δορυαλώτου μάχεσϑαι, 8, 74. 9, 48; πρό τινος βουλεύεσϑαι, Xen. Cyr. 1, 6, 42; διακινδυνεύειν, 8, 8, 4; μάχεται πρὸ τοῠ ζεύγους, An. 5, 9, 8; Folgde; ὅταν ἀμύνῃ τις πρὸ πάντων ἐν τοῖς δεινοῖς, Pol. 6, 6, 8. – Dah. auch = für, zum Vortheil, πρὸ αὑτοῠ ἐργάζεσϑαι, Xen. Mem. 2, 4, 7. – 3) von der Zeit, vor, im Ggstz von μετά, Od. 15, 524; σὲ μὲν πρὸ μοίρας τῆς ἐμῆς διαφϑερῶ, Aesch. Ag. 1239; πρὸ τοῠ ϑανεῖν, Soph. Ant. 874; ὀλίγον πρὸ τοῠ ϑανάτου, Plat. Theaet. 142 c; πρὸ τῆς εἱμαρμένης, Antiph. 1, 21; πρὸ μοίρας τελευτήσας, Isocr. 19, 29; πρὸ τοῦ λοιμοῠ, Plat. Conv. 201 d; πρὸ δείπνου, Xen. Cyr. 5, 5, 39; πρὸ ἡμέρας, vor Tage, vor Tagesanbruch, 4, 5, 14. Bes. häufig πρὸ τοῠ, vordem, auch als ein Wort, προτοῠ geschrieben, wo der gen. als neutr. zu nehmen u. nicht χρόνου nothwendig zu ergänzen ist; Aesch. Ag. 1177, der auch τὸν πρὸ τοῦ φεύγων χρόνον Eum. 440 vrbdt; τοῦτον ἔτι χρόνον καὶ πρὸ τοῦ, Her. 5, 83, u. öfter; μᾶλλον ἢ πρὸ τοῦ, 5, 35; vgl. Plat. Prot. 315 d; im Ggstz von νῠν, Soph. 244 a; τὰ πρὸ τούτου πάϑη, Tim. 48 b; ὁ πρὸ τοῠ χρόνος, wie ὁ πρὶν χρόνος, Thuc. u. Folgde; τὸν πρὸ τοῦ χρόνον, Pol. 1, 72, 5; ἐν τοῖς πρὸ τούτων ἐδηλώσαμεν, 3, 48, 6. – Plut. vrbdt auch πρὸ ἐνιαυτοῦ, vor einem Jahre, ein Jahr vorher, wie πρὸ μιᾶς ἡμέρας, amator. narrat. 3, wie das lat. pridie, ἡ πρὸ μιᾶς νόνων Ὀκτοβρίων, pridie nonas Oct., Lucull. 27. – 4) wie πρὸ πάντων ϑεῶν τῇ Ἑστίᾳ πρώτῃ προϑύειν, Plat. Crat. 401 d, zunächst auf die Zeit geht, aber auch einen Vorrang bedeutet, u. der Platz vor einem Andern gew. der geehrtere ist, so ist πρό auch vor, mehr als, lieber; κέρδος πρὸ δίκας αἰνῆσαι, List vor Recht preisen, höher als Recht preisen, Pind. P. 4, 140; vgl. ἐπαινεῖν πρὸ δικαιοσύνης ἀδικίαν, Plat. Rep. II, 361 e; πρὸ πάντων δ' ἐμοί, Aesch. Spt. 987; δυςδαίμων σφιν ἁ τεκοῠσα πρὸ πασῶν γυναικῶν, 910, unglücklich vor allen Weibern, unglücklicher als alle; ἐπεὶ πρέπων ἔφυς πρὸ τῶνδε φωνεῖν, Soph. O. R. 10, nicht sowohl »für sie zu sprechen«, als »mehr als ihnen ziemt es dir zu sprechen«; εἶναι πρὸ τῆς παρεούσης λύπης, den Vorzug haben vor dem gegenwärtigen Jammer,
Her. 7, 152; πρὸ πολλῶν χρημάτων τιμήσασϑαι, πρὸ πολλοῠ ποιεῖσϑαι, d. i. vor Vielem, höher als Vieles, sehr hoch schätzen, Isocr. 13, 11; Thuc. 6, 10 u. A., τὸν σμικρότατον οὐδὲν ἠτίμακε πρὸ τοῠ μείζονος, Plat. Polit. 266 d; εἴ τινα πρὸ αὐτῆς ἄλλην κρίναιμεν, Phil. 57 e, d. i. vorziehen; so αἱρεῖσϑαί τι πρό τινος, vorziehen, πρὸ τούτου τεϑνάναι ἂν πολλἀκις ἕλοιτο, Conv. 179 a; μὴ πᾶν πρὸ τοῠ δουλεῠσαι ἐπεξελϑεῖν, Thuc. 5, 100. – So auch bei compar., οἷσι ἡ τυραννὶς πρὸ ἐλευϑερίης ἦν ἀσπαστότερον, Her. 1, 62, πρὸ τούτων τῶν κακῶν ἡμῖν κρέσσον παϑέειν, 6, 12; εἰ μὴ δικαιότερον ᾤμ ην καὶ κάλλιον εἶναι πρὸ τοῠ φεύγειν, Plat. Phaed. 99 a, schöner und gerechter als das Fliehen; μήτε παῖδας περὶ πλέονος ποιοῠ μήτε τὸ ζῆν μήτε ἄλλο μηδὲν πρὸ τοῠ δικαίου, Crit. 48 d. – 5) auch von der Stellvertretung, statt, anstatt, eine Gleichschätzung ausdrückend, ὥς σοι πρὸ πολλῶν ἀσπίδων ἀλκὴν ὅδε δορός τ' ἐπακτοῠ γειτόνων ἀεὶ τιϑῇ, Soph. O. R. 1521; πρὸ ἑωυτοῠ, für int, an seiner Statt, Her. 7, 3. – Dah. γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνεσϑαι, διώκειν, Land vor Land durchirren, verfolgen, d. i. aus einem Lande ins andere, Aesch. Prom. 685, Ar. Ach. 223. – 6) Auch von der Veranlassung od. Ursache, prae, vor, aus, wegen, πρὸ φόβοιο, vor Furcht, Il. 17, 667; u. so erkl. man auch die unter 2) angeführte Stelle, 24, 734, ἀεϑλεύειν πρὸ ἄνακτος, auf des Herrn Geheiß; πρὸ τῶνδε, deshalb, Soph. El. 495.
Seinem Casus wird πρό nie nachgesetzt (vgl. jedoch Ἰλιόϑι πρό), aber durch dazwischen geschobene Wörter weit davon getrennt, vgl. z. B. Il. 23, 115. In der Zusammensetzung bedeutet es 1) vom Orte, vor, vorn, auch vorwärts, fort, προβαίνω, προέρχομαι, προτίϑημι; auch zum Schutze, προκινδυνεύω, προμάχομαι, s. Valck. Eur. Phoen. 1005. – 2) von der Zeit, vorher, zuvor, früher, προαγγέλλω, προειπεῖν, προπάτωρ. – 3) einen Vorzug, mehr, lieber, προαιρέομαι, προτιμάω. – 4) oft verstärkt es das simplex, wie πρόπας, πρόπαλαι u. ä. – Vgl. noch Herm. Vig. p. 862.
Verwandt mit πρό sind nicht bloß die diese Wurzel noch deutlich zu erkennen gebenden πρότερος, πρῶτος u. πρωΐ, πρώην nebst abgeleiteten, sondern auch προτί, πρός, u. wahrscheinlich auch πρηνής, πρήν, πρών, wie auch πρίν.
-
12 πείθω
πείθω, fut. πείσω, aor. ἔπεισα (wovon Hom. nur optat. πείσειε, Od. 14, 123 hat) u. poet. ἔπιϑον, bei Hom. immer mit der Reduplication, πεπίϑω, πεπιϑών, πεπιϑεῖν, πεπίϑοιμεν, πέπιϑε; Pind. πεπιϑών, I. 3, 90, πιϑών P. 3, 28; πιϑών auch Ar. Ran. 1168; πεπιϑήσω = πείσω, Il. 22, 223, eigentl. ich werde machen, daß er Vertrauen hat; perf. πέπεικα u. πέποιϑα (s. unten); med. fut. πείσομαι, aor. II. bei den Ep. ἐπιϑόμην, ἐπίϑοντο, πιϑέσϑαι, u. mit der Reduplication πεπίϑοιτο, Il. 10, 204. Die Nebenformen des fut. u. aor. πιϑήσω u. πιϑήσας bei Hom. sind intrans., wie πιϑήσας Pind. P. 4, 109 u. πιϑήσασα δώροισι Μίνω Aesch. Ch. 609; – 1) Activ., durch gütliche Mittel, bes. Worte od. Zureden, bewegen oder gewinnen, überreden; πείϑεις δή μευ ϑυμόν, Od. 23, 230, u. oft so φρένας, ϑυμόν, ϑυμὸν ἐνὶ στήϑεσσιν. Bes. erbitten, durch Bitten bewegen, Il. 24, 219 Od. 14, 363; besänftigen, begütigen, zufriedenstellen, Il. 1, 100. 9, 112. 181. 386; Hes. Sc. 450; Ζηνὸς ἦτορ λιταῖς ἔπεισεν, Pind. Ol. 2, 88; bes. durch die Rede bewegen, Etwas zu thun, τόνδε – πεπιϑήσω ἐναντίβιον μαχέσασϑαι, Il. 22, 222; δᾶμον πείσας λόγῳ, Pind. Ol. 3, 17; γνώμᾳ πεπιϑών, I. 3, 90; πείσαισ' ἀκοίταν βουλεύμασιν, N. 5, 28; νὶν πίϑον παρασχεῖν, P. 3, 65; π. τινὰ ὥςτε δοῦναι, Her. 6, 5; πιϑεῖν Τιτᾶνας οὐκ ἠδυνήϑην, Aesch. Prom. 204; πείϑω νιν λόγῳ, Ag. 1022; ἔπειϑον οὐδέν' οὐδέν, 1185; πρὸς τοῦ δ' ἐπεί. σϑης καὶ τίνος βουλεύμασιν, Eum. 563; ταῖς ἐμαῖς γνώμαις πεισϑείς, überredet, Soph. O. R. 570; ἐκ τοῦ φίλων πεισϑεῖσα, El. 401; ἐννύχοις πεπεισμένη ὀνείροις, Eur. Hel. 1206; πείϑει Ὀρέστην μητέρα κτεῖναι, Or. 29; u. mit doppeltem accus., τίνα δοκεῖς πείσειν τάδε, wen meinst du davon zu überreden? Hec. 1205; vgl. Her. 1, 163; Xen. Hier. 1, 16; Plat. Apol. 37 a; κεναῖσιν ἐλπίσιν πεπεισμένος, Aesch. Pers. 790; τί δ' ἐν δόλῳ δεῖ μᾶλλον ἢ πείσαντ' ἄγειν, Ar. Plut. 102; ἢ λόγῳ πείσαντες ἄξειν ἢ πρὸς ἰσχύος κράτος, 590, u. in Prosa überall, τὸ πείϑειν οἷόν τ' εἶναι τοῖς λόγοις δικαστάς, Plat. Gorg. 452 e; καταδέσμοις τοὺς ϑεοὺς πείϑοντές σφισιν ὑπηρετεῖν, Rep. II, 364 c, u. A.; auch τοὺς πολλοὺς εἰς τὴν ὁμολογίαν, dazu bewegen, Thuc. 5, 76; im schlechten Sinne, τοὺς δικαστὰς ἀργυρίῳ πείϑειν, die Richter durch Geld bewegen, bestechen; ξεῖνόν τινα χρήμασι πείσας, Her. 8, 134; μισϑῷ, 9, 33, für Sold wozu dingen, wie Thuc. 1, 31; δώροις, 4, 65, χρήμασι, 1, 137 u. öfter; vgl. δῶρα ϑεοὺς πείϑει, Hes. frg. bei Plat. Rep. III, 390 e; u. Lys. 7, 21; auch bereden, beschwatzen, durch List, milderer Ausdruck für betrügen, täuschen, Il. 1, 132. 6, 360 Od. 2, 106. 14, 123. – Auch von leblosen Dingen, ϑυέλλας, erregen, Il. 15, 26. – Πείϑω ἐμαυτόν, ich überrede mich, d. i. ich bin überzeugt, glaube, Plat. Gorg. 453 a u. öfter; ὥς γε ἐμαυτὸν πείϑω, Dem. 24, 6, u. A. – Das part. πείσας heißt oft durch gütliches Zureden, durch Unterhandlungen, auf dem Wege der Güte, πείσας ἄγει τὸ στράτευμα, er führt das Heer mit dessen Einwilligung; οὐ πείσας τὸν δῆμον, ohne das Volk beredet zu haben, ohne Beistimmung des Volks, Aeschin. u. A., bes. Plut.; vgl. τὰς πόλεις ἑκούσας ἔπεισε ποιεῖν τὰς ὁδούς Xen. An. 5, 1, 14, u. Hell. 6, 1, 14. – Das impf. kann auch durch zureden übersetzt werden, ἕκαστός τις ἔπειϑεν αὐτὸν ὑποστῆναι τἡν ἀρχήν, Xen. An. 5, 9, 19, vgl. Hell. 6, 5, 23; Pol. 4, 64, 2. 5, 63, 3. – 2) Im pass., fut. πείσομαι, auch πιϑήσω, Od. 21, 369, aor. ἐπείσϑην, bei Hom. ἐπιϑόμην u. πιϑήσας, Il. 9, 119, sich durch gütliche Mittel, bes. durch Worte gewinnen lassen, sich überreden, überzeugen lassen, überredet, überzeugt sein, gehorchen (vgl. S. Emp. pyrrh. 1, 2301; Hom. u. Folgde überall; mit folgdm accus. c. inf., εἰ μὴ πέπεισϑε ἀδικίαν δικαιοσύνης ἄμεινον εἶναι, Plat. Rep. II, 368 a; mit folgdm ὡς, Legg. VII, 801 b; – c. inf., ὑπὸ χρυσοῦ πεισϑῆναι πλούσιον ἄνδρα ἰάσασϑαι, Plat. Rep. III, 408 c; – gew. τινί, gehorchen, folgen, μηδὲ ἄρξειν μηδὲ ἄρχοντι πείσεσϑαι, Critia 120 a; καὶ παρεικαϑεῖν, Soph. O. C. 1336; mit folgdm inf., πείϑεσϑέ μοι ῥαβδοῠχον ἑλέσϑαι, Plat. Prot. 338 a, folget mir und wählet, u. A. – Die Sache, wozu Einer überredet wird, oder in der er einem Andern folgt, steht auch im accus., wie das act. mit doppeltem accus. vrbdn oben erwähnt ist. πάντα πιϑέσϑαι, in allen Dingen folgen, Alles befolgen, Od. 17, 21; σημαίνειν, ἅ τιν' οὐ πείσεσϑαι ὀΐω, worin Niemand, wie ich meine, gehorchen wird, Il. 1, 289; u. so ist auch 20, 466 Od. 3, 146, οὐδὲ τὸ ᾔδη, ὃ οὐ πείσεσϑαι ἔμελλεν, zu erklären, worin Jener ihm nicht nachgeben werde, wo man gew. πείσεσϑαι als pass. für πεισϑήσεσϑαι erklärt; πείϑεσϑε τούτῳ ταῠτα, Ar. Th. 595; τί σοι πιϑώμεσϑα, Av. 164; auch σοῖς ταῠτα πείσομαι λόγοις, Aesch. Ch. 770; 'Αϑηναῖοι ταῠτα Αἰσχίνῃ πείϑονται, Her. 6, 100; – εἰς ἀγαϑόν, Il. 11, 799; Hom. vrbdt es auch mit dem doppelten dat., τινὶ ἔπεσι, μ ύϑοις, Il. 1, 150. 23, 157; γήραϊ πείϑεσϑαι, dem Alter gehorchen, sich in die Nothwendigkeit des Alters geduldig fügen, Il. 24, 345; στυγερῇ δαιτὶ πείϑεσϑαι, sich in den Gebrauch des traurigen Mahles fügen, 23, 48; πείϑεσϑαι νυκτί, der Einladung der Nacht zum Schlafe folgen, 8, 502. 9, 65. – Seltener ist dabei der gen., πείϑεσϑαί τινος, Her. 1, 126. 5, 29. 33. 6, 12; als v. l. auch Il. 10, 57; Thuc. 7, 73, u. öfter bei sp. D., wie An. Rh. 3, 308. – Πείϑεσϑαί τινι, Jemandem glauben, trauen, woran glauben, μύϑῳ, oft Hom; ταῠτ' ἐγώ σοι οὐ πείϑομαι, darin traue ich dir nicht, das glaube ich dir nicht, Plat. oft. – 3) Das perf. πέποιϑα, πεποιϑέναι, plusquampf. πεποίϑεα, Od. 4, 434. 8, 181, hat die Bdtg sich haben überzeugen lassen, vertrauen, seine Zuversicht worauf setzen, mit dem dat. der Person oder der Sache, auf die man vertraut, Hom. u. Hes., auch wird noch ein inf. hinzugesetzt, ὔμμιν ἔγωγε μαρναμένοισι πέπ οιϑα σαωσέμεναι νέας ἁμάς, Il. 13, 95, ich vertraue euch, daß ihr die Schiffe retten werdet, vgl. 16, 171 Od. 16, 71. 21, 132; auch absol., ὄφρα πεποίϑῃς, auf daß du Zutrauen fassest, Il. 1, 524 Od. 13, 344; τῇ σῇ πέποιϑα χειρὶ δεξιᾷ, Eur. Alc. 1118; χρησμοῖς, τύχῃ, Aesch. Ch. 295 Ag. 654; Ζηνί, 790; πεποιϑοίη, Ar. Ach. 904; auch c. acc. c. inf., ἔπεμψα τοὺς πέποιϑα μὴ ματᾶν ὁδοῠ, Aesch. Spt. 37, vgl. 426. 503; u. c. inf., καὶ δίχα κείνων πέποιϑα ταῠτ' ἐπισπάσειν κλέος, Soph. Ai. 756, ich hege die Zuversicht, diesen Ruhm zu erringen; vgl. χρήμασιν ἐπεποίϑεσαν διωϑέεσϑαι, Her. 9, 88; διὰ τὸ αὑτῷ πεποιϑέναι, Plat. Menex. 248 a; einen imperat. πέπεισϑι hat Aesch. Eum. 599, Hom. die syncop. Form ἐπέπιϑμεν, Il. 14, 55; so ist auch πιϑήσας gebraucht, Il. 22, 107; vgl. auch πεπίϑοιτο, Il. 10, 204; γνώμᾳ πεπιϑὼν πολυβούλῳ, Pind. I. 3, 90. – Sp, wie N. T., verbinden auch πεποιϑέναι ἐπὶ τὸν ϑεόν. – Adi. verb. πειστέον, man muß gehorchen, Plat. Phil. 28 b u. A.
-
13 στέφανος
στέφανος, ὁ, eigtl. Umgebung, Umkränzung, πάντῃ γάρ σε περὶ στέφανος πολέμοιο δέδηεν, die Umzingelung der Schlacht, rings um dich ist die Schlacht entbrannt, Il. 13, 736, von den Riugmauern einer Stadt, Pind. Ol. 8, 32. – Gew. der Kranz, die Krone; in dieser Bedeutung erscheint das Wort bei Hom. noch nicht, vgl. unter στεφάνη; zweifelhaft Hom. epigr. 13, 1 ἀνδρὸς μὲν στέφανος παῖδες, πύργοι δὲ πόληος; und Hom. hymn. 32, 6 στίλβει δέ τ' ἀλάμπετος ἀὴρ χρυσέου ἀπὸ στεφάνου; und Hom. hymn. 6, 42 πάντες δὲ σκαλμοὶ στεφάνους ἔχον; entschieden Blumenkranz Hesiod. Th. 576, unächte Stelle; Kranz oft bei Pind., als Siegeszeichen: στέφανος περίκειται αὐτοῖς, Ol. 8, 76; ϑεμίπλεκτοι, N. 9, 53; νικαφόροι, I. 1, 21; τηλαυγεῖς, P. 2, 6; στέφανον ποταίνιον ἔλαχε, Ol. 11, 61; στέφανον ὕψιστον δέδεκται, P. 1, 100; στεφάνους εἴρειν, Kränze winden, N. 7, 77, u. sonst; τοῠδε γὰρ ὁ στέφανος, sein ist der Siegeskranz, Soph. Phil. 830; ὧν (ἀριστείων) αὐτὸς ἔσχε στέφανον εὐκλείας μέγαν, Ai. 460; χρυσεότευκτον στέφανον περιϑέσϑαι, Eur. Med. 984; χλωροκόμῳ στεφάνῳ δάφνας κοσμηϑεῖσαν, I. A. 759, u. öfter; ἀνϑέμων, Ar. Ach. 956; κοτίνου, Plut. 586; μύρτων, Ran. 330; στέφανον πλέκειν, Th. 400; ἀνείρειν, Ach. 970, flechten; περιτίϑεσϑαι, 380; ἀφαιρεῖν, Plut. 22; ἐλαίης, Her. 8, 26; auch ϑαλλοῠ, und στέφανος ϑαλλοῠ χρυσοῠς, ein aus Gold gearbeiteter Oelkranz, Böckh Inscr. I p. 242; Thuc. 4, 121; κιττοῠ τέ τινι στεφάνῳ δασεῖ καὶ ἴων, Plat. Conv. 212 e; χρυσῷ στεφάνῳ στεφανωϑῆναι, Ion 530 d, wie Xen. An. 1, 7, 7 u. öfter; Kränze wurden auch aufs Grab gelegt, An. 1, 2, 9; στέφανοί εἰσιν ἀρετῆς σημεῖον, φιάλαι δὲ πλούτου, Dem. 22, 75, u. öfter als Ehrenzeichen, welches einem um den Staat wohlverdienten Bürger gegeben wird; στ. ἀριστείας, D. Hal. 8, 58; δικαιοσύνης καὶ χρηστότητος, Plut. Philop. et Elam. 3. – Als Weihgeschenk, Dem. 24, 180 ff. – Περιπατεῖ ἐν τοῖς στεφάνοις, auf dem Kranzmarkte, Antiphan. bei Ath. IX, 350 f.
-
14 συν-ομο-λογέω
συν-ομο-λογέω, auch als dep. med., zugleich, zusammen, ebenfalls sagen, übereinstimmen mit Einem, τινί; Her. 2, 55; Thuc. 1, 133; περὶ δικαιοσύνης πάντες πως ξυνομολογοῦμεν πάντα εἶναι ταῦτα καλά, Plat. Legg. IX, 859 d; zugestehen, zugeben, ἀνάγκη καὶ τοῦτο συνομολογεῖν, Gorg. 504 b, u. oft in den Gesprächen; auch übereinkommen mit Einem über Etwas, pass., συνωμολογημένον ἡμῖν κεῖται, Phil. 41 d, es ist ausgemacht und zugegeben von uns, wir sind darüber einig, u. med., Euthyd. 280 a u. öfter; versprechen, Xen. Cyr. 5, 3, 15; αἱ συνϑῆκαι αἱ συνωμολογημέναι ὑπὸ Λουτατίου, Pol. 2, 21, 2.
-
15 τύπος [2]
τύπος, ὁ, 1) der Schlag; τύπος ἀντίτυπος, Her. 1, 67, im Orak., wo Hammer u. Ambos damit angedeutet ist; – das durch den Schlag Hervorgebrachte; – a) der sichtbare Eindruck vom Schlage; Schlag oder Gepräge der Münze, mit u. ohne νομίσματος, Sp.; τὸν τύπον ἀπέματτε Luc. Alex. 21. – Die Züge der in Stein gehauenen Schriftzeichen, χαρακτήρων, τύποι γραμμάτων, Plut. Alex. 17. – Τῶν ἥλων, Nägelmale, N. T. – Ueh. durch Hämmern des Metalls oder Behauen des Steins hervorgebrachtes Kunstwerk, σιδηρονώτοις ἀσπίδος τύποις Eur. Phoen. 1137, vgl. Rhes. 305; χρυσέων ξοάνων τύποι, Troad. 1074; τύποις ἐσκευάσϑαι, ἐγγεγλύφϑαι, von erhabener Arbeit in Stein, mit eingeschnitzten Figuren versehen, geziert sein, Her. 2, 138; τύποι, übh. Bildhauerarbeit, 2, 86, vgl. 3, 88; Bildsäule, Agath. 36. 39 ( Plan. 331. VII, 602); ἐν τύπῳ od. ἐπὶ τύπου, in erhabener Arbeit, Paus. 2, 19, 7. 9, 11, 3. – Uebh. Eindruck von einem Tritt od. Druck, Spur, στίβου Soph. Phil. 29; πληγῶν Plut. Aemil. Paull. 19; χύτρας, die Spur, welche der Topf da zurückließ, wo er stand, Ath. – Uebertr., τύπος, ὃν ἄν τις βούληται ἐνσημήνασϑαι ἑκάστῳ, Plat. Rep. II, 377 b. – b) der hörbare Eindruck vom Schlage, z. B. des Hammers, vom Hufschlage der Pferde u. ä., Xen. Equit. 11, 12 u. A. – 2) Uebh. Form, Gestalt, Abbild; Ἱππομέδοντος σχῆμα καὶ μέγας τύπος, Aesch. Spt. 470; ἐν γυναικείοις τύποις, Suppl. 279. – Uebertr., τύπος ῥήτορος, Plat. Rep. III, 396 e; εἰς ἀρχὴν καὶ τύπον τινὰ τῆς δικαιοσύνης κινδυνεύομεν ἐμβεβηκέναι, IV, 443 c; – Umriß, kurze, unausgeführte Darstellung od. Beschreibung einer Sache, bes. τύπῳ, ὡς τύπῳ, ἐν τύπῳ λέγειν, im Umriß, oberflächlich, überhaupt, ohne nähere Bestimmung; ὡς ἐν τύπῳ, μὴ δι' ἀκριβείας εἰρῆσϑαι, III, 414 a (vgl. Arist. eth. 2, 2, 3); ἤτοι σαφῶς ἢ καί τινα τύπον αὐτοῦ ληπτέον, Phil. 61 a; Folgde, δόντες τοὺς τύπους τούτους ὑπὲρ τῆς ὅλης διοικήσεως, Andeutungen, Pol. 22, 7, 9. – Auch Vorbild, Muster, Modell, wonach Etwas gearbeitet wird; τύπον, adv., nach Art, gleichwie, Sp. oft. – 3) eine gewisse Regel oder Ordnung, nach welcher Krankheiten zu- od. abnehmen, Medic. – 4) eine Klage wider einen säumigen Schuldner, Poll. 8, 29.
-
16 δυνατός
δυνατός, adj verb. zu δύναμαι; 1) der etwas kann, im Stande ist, sowohl von kraftvollem Körper, z. B. τὸ σῶμα δ. πρὸς ταῦτα φύσας Xen. Oec. 7, 23, als geistig geschickt wozu, λῦσαι δυνατὸς ὀξεῖαν ἐπιμομφάν Pind. Ol. 10, 8; δυνατὸς εἶ ἐπισκέψασϑαι Plat. Theaet. 185 b; χερσὶ καὶ ψυχᾷ δ. Pind. N. 9, 39; δ. καὶ τοῖς σώμασι καὶ ταῖς ψυχαῖς, kräftig an Leib und Seele, Xen. Mem. 2, 1, 19; u. übh. = vermögend, Macht habend; τοῖς δυνατοῖς οὐκ ἐριστὰ πλάϑειν Soph. El. 219; χρήμασιν δ. Thuc. 1, 13; Plat. Lach. 186 c; τοὺς Ἑλλήνων δυνατωτάτους, die mächtigsten, Her. 1, 55; Plat. Polit. 308 a; Xen. Cyr. 5, 2, 28; λέγειν τε καὶ πράσσειν δυνατώτατος. Thuc. 1, 139; δυνατώτερον καὶ ἰσχυρότερον ἡ ἀδικία τῆς δικαιοσύνης Plat. Rep. I, 351 a. – Auch von Dingen; προτείχισμα Pol. 10, 31, 8; von der Erde, ergiebig, fruchtbar, Geop. – 2) was gethan werden kann, möglich; λέξασ' ὅτι καὶ δυνατὸν καὶ ϑέμις αἰνεῖν Aesch. Ag. 97; ποῖ γὰρ μολεῖν μοι δυνατόν; Soph. Ai. 163; u. so gew. in Prosa; auch auf das Subj. bezogen, ὁδὸς δυνατὴ καὶ ὑποζυγίοις πορεύεσϑαι, ein Weg, auf dem auch Lastvieh fortkommen kann, Xen. An. 4, 1, 24; ὡς δυνατὰ ταῠτα γίγνεσϑαι Plat. Rep. V, 472 d; τὸ δυνατόν, die Möglichkeit, Xen. Mem. 3, 5, 1; εἰς τὸ δ., nach Kräften, wie εἰς τὴν δύναμιν Phaedr. 252 d, öfter; κατὰ τὸ δ., Crat. 422 d; εἰς ὅσον ἀνϑρώπῳ δυνατὸν μάλιστα, so sehr es immer möglich ist, Phaedr. 277 a, wie ὅσον οὖν δυνατὸν πειρατέον, Conv. 196 d; vgl. Eur. I. A. 997 Bacch. 183; καϑ' ὅσον μάλιστα δ. ϑνητῷ γίγνεσϑαι Plat. Tim. 90 c; ὡς δυνατὸν ὀρϑότατα Legg. II, 640 d, wie ὡς δ. ἄριστα, so gut wie möglich, IV, 710 b; γνώμη ὡς δ. δικαιοτάτη Dem. 24, 13; ἐκ τῶν δυνατῶν, Xen. An. 4, 2, 28. – Adv., δυνατῶς, kräftig, tüchtig, sehr, Plat. u. A.; δυνατῶς ἔχει μοι, = δυνατόν ἐστιν, Her. 7, 11.
-
17 δεσποτικός
δεσποτικός, 1) den Herrn betreffend, συμφοραί Xen. Cyr. 7, 5, 64; δίκαιον, das Recht des Herrn, Arist. Eth. Nic. 5, 6. – 2) zur Herrschaft geeignet, τῶν ἀνϑρώπων, über die Menschen, Xen. oec. 13, 5; herrisch, gebieterisch, despotisch, Ggstz τὸ ἐλεύϑερον Plat. Legg. III, 697 c; δεσποτικώτερον ἀδικία δικαιοσύνης Rep. I, 344 c; δεσποτικῶς διακεῖσϑαι Dem. 17, 17 ἄδχειν Pol. 10, 36.
-
18 διά
διά, durch, zwischen. Zu Grunde liegt der Begriff der Trennung, »in zwei Theile«; Wurzel ΔFι, verwandt δύο, δίς, Latein. duo, bis, viginti, dis-, Sanskrit. vi, s. Curtius Grundz. der Griech. Etymol. 1, 39. 204.
Als Adverb. kann διά gebraucht zu sein scheinen in dem Ausdrucke διὰ πρό, was aber wohl besser als ein Wort geschrieben wird, διαπρό.
Als Praeposit. wird διά verbunden:
A. Mit dem genitiv.: Durch; – 1) vom Raume, und zwar – a) durch einen Raum hindurch u. wieder heraus, z. B. δι' ὤμου, δι' ἀσπίδος u. ä., ἦλϑεν ἔγχος, drang durch die Schulter, durch den Schild hindurch, oft bei Hom.; ἔπαξε διὰ φρενῶν ξίφος Pind. N. 7, 26; vgl. P. 3, 57; τιτρώσκειν διὰ ϑώρακος, durch den Panzer hindurch verwunden, Xen. An. 1, 8, 26; φαίνεται πῦρ διὰ τοῦ ὀρόφου, das Feuer schlägt durch das Dach heraus, 7, 4, 16. Aehnl. διὰ τοῠ ὕδατος ὁρῶν ἥλιον, durch das Wasser hindurch die Sonne sehen, Plat. Phaed. 109 c. – Διὰ τέλους, bis zum Ende hindurch, vollständig, Aesch. Prom. 270; διὰ πασῶν (sc. χορδῶν), durch alle Saiten, Töne hin, gänzlich, Plat. Rep. IV, 432 n; bes. von der Oktave. – b)ohne die Bezeichnung des Wiederherauskommens, mitten durch, durch etwas hin; bes. bei Verbis der Bewegung: διὰ νήσου ἰὸν Od. 12, 335, u. öfter; διὰ ϑαλάσσας πέταται Pind. N. 6, 50; ἐλῶσι διὰ ἠπείρου μακρᾶς Aesch. Eum. 75; οἴκτου δι' οἴκων ὁρμωμένου Soph. Tr. 861; ῥέων δι' Εὐρώπης Her. 2, 33; διὰ τῶν νεκρῶν διεξήϊε 7, 238; δι' οὐρανοῦ πορεύεσϑαι, Plat. Tim. 39 d; διὰ πυρὸς ἰέναι, Xen. Symp. 4, 16 u. öfter; vgl. διὰ πολλῶν τε καὶ δεινῶν πραγμάτων σεσωσμένοι An. 5, 5, 8; – διὰ πάντων ἐλϑεῖν, alles durchmachen, Xen. Cyr. 1, 2, 15; ἀπὸ τῆς ἀρχῆς διὰ πάντων ἄχρι τῆς τελευτῆς διεξῆλϑον Dem. 18, 179. – Homer setzt bei mehreren Verbis der Bewegung den genitiv. πεδίοιο ohne Präposition, wo in Attischer Prosa der genitiv. mit διά stehn würde; Iliad. 4, 244 αἵ τ' ἐπεὶ οὖν ἔκαμον πολέος πεδίοιο ϑέουσαι. Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ διὰ τὸ ἐλλείπειν τὴν διά πρόϑεσιν, ἵν' ᾖ διὰ πεδίου; Iliad. 23, 372 οἱ δ' ἐπέτοντο κονίοντες πεδίοιο, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἐλλείπει ἡ διά, διὰ πεδίοιο; Iliad. 5, 222. 6, 2. 38. 507. 8, 106. 13, 820. 14, 147. 18, 7. 21, 247. 22, 23. 23, 364. 518. 521, Scholl. Aristonic. zu allen diesen Stellen; eben so ist gebraucht der genitiv. νειοῖο Iliad. 10, 353 ἑλκέμεναι νειοῖο βαϑείης πηκτὸν ἄροτρον, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἐλλείπει ἡ διά, διὰ νειοῖο. – Seltener c) nebenhin, längs, παρήκει διὰ τῆςδε τῆς ϑαλάσσης ἡ ἀκτή Her. 4, 39; vgl. Od. 10, 391; παρὰ τὴν χηλὴν διὰ τῆς ϑαλάσσης Thuc. 1, 63. Oefter Sp., παριέναι διὰ μειρακίου, Aristaenet. 1, 13. Bei Her. 3, 103, διὰ τῶν ὀπισϑίων σκελέων, ist es = durch beide Schenkel mitten hindurch. – An b) schließt sich d), ὁ δ' ἔπρεπε καὶ διὰ πάντων, eigtl. durch alle hin zeichnete er sich aus, d. i. vor allen, Il. 12, 104; so τετίμακε δι' ἀνϑρώπων Pind. I. 3, 55; εὐδοκιμέων διὰ πάντων βασιλέων Her. 6, 63; u. allgemein, διὰ πάντων ϑέης ἄξιον, vor allen, 1, 25: vgl. 8, 37; ähnlich ὑμῖν διὰ πάντων ἥκιστα 8, 142; womit δι' οὐδενὸς ποιεῖσϑαι, Soph. O. C. 590, zu vergleichen, was B. A. 35 = οὐδενὸς π. gesetzt wird. – e) Wie διὰ μάχης ἐλϑεῖν τινι, Eur. I. A. 1415, ἰέναι, Her. 6, 9 Thuc. 4, 92, ἀπικέατο τῷ Ἁρπάγῳ Her. 1, 169, eigtl. »durch den Kampf hindurchgehen«, d. i. »kämpfen« bedeutet, so dient διά zunächst bei ἰέναι u. ä. Verben, dann auch mit ἔχειν, εἶναι, bes. bei Dichtern u. Sp., zur Bezeichnung des Beharrlichen, Ausdauerns u. Festhaltens eines Thuns oder Zustandes, und wird dann eine Umschreibung für ein einfaches Verbum, mit dem Nebenbegriff der Dauer, kann auch oft durch ein Adv. gegeben werden, vgl. Villois. Anecd. II, 79: διὰ ἀγάπης, ἀμελείας, ἐπαίνου, ψόγου, μνήμης ἔχειν, = ἀγαπᾶν, ἀμελεῖν u. s. w.; δι' αἰδοῦς ὄμμα ἔχειν Eur. I. A. 1000; Bacch. 441; δι' αἰτίας ἔχειν, = αἰτιᾶσϑαι, Thuc. 2, 60, wie δι' αἰτίας ἄγειν, Ael. V. H. 9, 32; δι' ἀκριβείας εἰρῆσϑαι, ἐπίστασϑαι, = ἀκριβῶς, Plat. Rep. III, 404 a, u. öfter; δι' ἀπεχϑείας γίγνεσϑαι, = ἀπεχϑάνεσϑαι, Xen. Hier. 9, 1; vgl. Aesch. Prom. 122; διὰ γλώσσης ἰέναι, reden, Eur. Suppl. 114; διὰ μιᾶς γνώμης γενέσϑαι, einmüthig sein, Isocr. 4, 188; διὰ δικαιοσύνης ἰέναι, auf dem Wege der Gerechtigkeit wandeln, Plat. Prot. 323 a; διὰ δίκης ἰέναι τινί, Soph. Ant. 738 Thuc. 6, 60; δι' ἐλπίδος ἔχειν, Herodn. 2, 1, 16; δι' ἐπιϑυμίας εἶναι, Plat. Phaed. 82 e; δι' ἐχϑρᾶς γενέσϑαι, Ar. Ran. 1112; δι'ἡδονῆς ἔχειν, Herodn. 4, 6, 4; διὰ μάχης ἔρχεσϑαι, Her. 6, 9; Thuc. 2, 11; διὰ πολλῶν μαϑημάτων γενόμενος Luc. Macrob. 22; διὰ μνήμης ἔχειν, Catapl. 9; auch εἶναι, φέρειν, Herodn. 2, 2, 19; δι' οἴκτου ἔχειν, λαβεῖν, Eur. Hec. 851 Suppl. 206; δι' ὀργῆς ἥκειν, ἔχειν, = ὀργίζεσϑαι, Soph. O. C. 909; Thuc. 2, 37. 5, 29; δι' ἡσυχίας εἶναι, Her. 1, 206; διὰ πάσης ἀγωνίης ἔχειν, 2, 91; vgl. δι' ὀργῆς παίειν, im Zorn, O. R. 807; δι' ὄχλου εἶναι, = ὀχληρόν, Thuc. 1, 73; διὰ πολέμου, διὰ φιλίας ἰέναι, Xen. An. 3, 2, 8; διὰ φιλημάτων ἰέναι, unter Küssen, Eur. Andr. 416; διὰ στόματος ἔχειν, Cyr. 1, 4, 25, wie Plut. Lucull. 1, stets im Munde führen; διὰ τιμῆς ἔχειν, ἄγειν, = τιμᾶν, Plut. Demetr. et Ant. 4; Hdn. 2, 2, 17; Luc. Merc. cond. 33; διὰ τύχης τοιᾶςδ' ἰών Soph. O. R. 775; δι' ὑποψίας, φροντίδος ἔχειν, Plut. Rom. 15; Herod. 3, 2, 9; διὰ φόβου ἔρχεσϑαι, εἶναι, Eur. Or. 747; Thuc. 6, 59; διὰ φυλακῆς ἔχειν, in Gewahrsam halten, Thuc. 7, 8; aufbewahren, D. Hal. 4, 15. So διὰ βραχέων, in kurzem, διὰ βραχυτάτων, Lys. 16, 9; διὰ πάντων, in allen Stücken, Plut. C. Graech. 6; διὰ κεφαλαίων (summarisch) ἀναμνήσω ὑμᾶς Aesch. 2, 25; διὰ τάχους, Thuc. 2, 18 u. öfter, wie διὰ ταχέων, = ταχέως, Xen. An. I, 5, 9. Man vgl. noch διὰ χειρὸς ἔχειν, in der Hand haben, Soph. Ant. 1243, s. unten; handhaben, ἡνίας, Plut. Num. 6; öfter Luc. πρᾶγμα; ähnl. διὰ στέρνων ἔχειν, so gesinnt sein, Plut. Ant. 635. – f) διὰ τοσούτου, in einem großen Zwischenraum, Thuc. 2, 29, u. öfter, διὰ πολλοῠ, διὰ ὀλίγου, z. B. 3, 94. 6, 11, wo man διαστήματος ergänzt; δι' ἄλλων εἴκοσι σταδίων ἄλλος ποταμός ἐστι, in einem Zwischenraum von 20 Stadien, Her. 7, 198; δι' ἐλάσσονος, näher, Thuc. 3, 51; οἱ ἄπωϑεν καὶ μάλιστα οἱ διὰ πλείστου 3, 115; δι' ἐγγυτάτου, 8, 96; διὰ δέκα ἐπάλξεων πύργοι ἦσαν, immer nach zehn, 3, 21. Vgl. noch ἐν τῷ διὰ μέσου χρόνῳ, Her. 8, 127. – 2) Von der Zeit, von Her. an, bes. bei Attikern; – a) die Dauer bezeichnend, eine Zeit hindurch, δι' ἡμέρας, διὰ νυκτός, den ganzen Tag, die Nacht hindurch, z. B. δικάζειν, Her. 1, 97 u. öfter; auch mit dem Zusatz ὅλης, Xen. An. 5, 2, 4 u. comici; δι' ἔτους, das ganze Jahr hindurch, Her. 2, 32; Ar. Vesp. 1058; δι' αἰῶνος, immer, Aesch. Ch. 26 u. sonst; auch διὰ παντὸς τοῦ αἰῶνος, Xen. Cyr. 2, 1, 19; u. so διὰ παντός allein, Soph. Ai. 691; δι' ὀλίγου, kurze Zeit hindurch, Thuc. 1, 77; διὰ βίου, zeitlebens, Plat. Phaed. 75 d; Plut. Caes. 57; δ. παντὸς β., Plat. Conv. 203 d; διά τε τοῦ ἔρωτος καὶ ἔξω γενόμενος, während der Liebe, Phaedr. 236 c; dah. διὰ τέλους, bis ans Ende, Soph. Ai. 670; Xen. Cyr. 3, 3, 35 u. sonst; dah. = beständig, Andoc. 1, 6; Lys. 6, 30, u. öfter bei Rednern. So ist auch Xen. Cyr. 7, 2, 24 zu fassen: πρῶτον μὲν ἐκ ϑεῶν γεγονώς, ἔπειτα δὲ διὰ βασιλέων πεφυκώς, durch eine fortlaufende Reihe von Königen von den Göttern abstammend. – b) Einen Zeitabstand bezeichnend, seit, nach; διὰ χρόνου, nach einiger Zeit, auch nach langer Zeit, Lys. 1, 12; Plat. Rep. I, 328 c; Phaedr. 247 b; Xen. Cyr. 1, 4, 28; διὰ πολλοῦ χρόνου, Ar. Plut. 1045; διὰ μακρῶν χρόνων, Plat. Tim, 22 d; u. allein, διὰ μακροῦ, Arr. An. 5, 2, 8; Luc. Asin. 46; δι' ἐτῶν δέκα, Pol. 22, 26, der auch διὰ προγόνων, seit den Vorfahren, sagt, 22, 4. Mit Ordinalzahlen wird die Wiederkehr einer Handlung nach einem bestimmten Zeitraume bezeichnet: διὰ τρίτης ἡμέρας, alle drei Tage, Her. 2, 37; διὰ πεντετηρίδος, alle fünf Jahre, 3. 97 (aber δι' ἑνδεκάτου ἔτους, nach Verlauf von elf Jahren, 1, 62); δι' ἔτους πέμπτου συνάγειν, Ar. Plut. 584; δι' ἐνάτου ἔτους, Plat. Legg. I, 624 b. – 3) durch, vermittelst, was zunächst räumlich ist, φϑόγγος με βάλλει δι' ὤτων Soph. Ai. 1078; vgl. El. 727; δι' ὄμματος λείβειν δάκρυον O. C. 1252; δι' ὁσίων χειρῶν ϑιγεῖν 471; διὰ χειρῶν κομίζειν, in den Händen tragen, Plut. Cim. 5; vgl. διὰ χειρὸς ἄγειν, Soph. Ant. 916; Plut. Pomp. 22; δι' ὀλίγου πόνου κεκτημένος Thuc. 7, 70; αἱ αἰσϑήσεις αἱ διὰ τῶν ῥινῶν, Plat. Prot. 334 c; διὰ τοῦ στόματος, Phaedr. 250 d; τῶν ἡδονῶν αἳ διὰ τοῦ σώματός εἰσιν. d. i. körperliche, sinnliche, Phaed. 65 a; vgl. Xen. Mem. 4, 5, 3, u. πάντα διὰ στόματος ἡδέα, 1, 4, 5. Uebh. vermittelst, durch, δι' ἑρμηνέως λέγειν, Xen. An. 2, 3, 17 u. öfter, wie Pol. 5, 83; δι' ἀγγέλου λέγειν, Her. 7, 203; vgl. Aesch. 3, 95 ἀφικνεῖται οὐκέτι δι' ἀγγέλων ἀλλ' αὐτός; u. πέμψας διὰ τῶν μαϑητῶν Matth 11, 2; γέγραπται διὰ τοῦ προφήτο υ 2, 5; vollständig τὸ ῥηϑὲν ὑπὸ κυρίου διὰ τοῠ προφήτου, 1, 22; auch εἶδον δι' ἐκείνων Her. 1, 113. 117; πεσεῖν ἀλλοτρίας διὰ γυναικός, durch Schuld, Aesch. Ag. 442; δι' ὧνπερ χειρῶν ὤλετο Soph. O. R. 822. Zu beachten ist Plat. Theaet. 184 d, wo ᾡ ὁρῶμεν u. δι' οὗ ὁρῶμεν unterschieden wird. – Διὰ λόγων συγγενέσϑαι, Plat. Polit. 272 d; διὰ τοῦ ἐμοῠ στόματος ἐλέχϑη Phaedr. 242 d; vgl. auch δι' ἑκόντων ἀλλ' οὐ διὰ βίας ποιεῖσϑαι, Phil. 58 a; Aesch. 3, 121 sagt οὐ δι' αἰνιγμάτων ἀλλ' ἐναργῶς γέγραπται. Etwas anders διὰ μέλανος γράφειν, Plut. Sol. 17; διὰ ποιήματος λόγον ἐξενεγκεῖν, ibd. 26. Bei Sp. sogar zur Angabe des Stoffes, βρώματα διὰ γάλακτος καὶ μέλιτος, Ath. XIV, 646 e; δι' ἀλφίτου πεποιημέναι ϑυσίαι, Plut. Num. 8, wie εἴδωλα κατασκευάζειν δι' ἐλέφαντος καὶ χρυσοῦ, D. Sic. 17, 115; u. noch auffallender κυάϑιον δι' ἀργυρίου, Poll. 6, 105. – Besonders häufig, wie man διὰ τοιούτων αἰτιῶν, Plat. Tim. 57 c, δι' ἐμοῦ γιγνόμενα, ibd. 41 c sagt, ist im Att. δι' ἑαυτοῦ, durch sich selbst, ohne fremde Beihülfe, selbstständig, z. B. κτᾶσϑαί τι, Xen. Cyr 1, 1, 4; διέλυε τὰ χρήματα, aus eigenen Mitteln, Dem. 88, 12; vgl. Pol. 7, 8 u. öfter; bes. ποιεῖσϑαί τι, Dem. 51, 22; ἀπολογίαν διὰ σαυτοῦ ποίησαι Aesch. 3, 242. Dah. δι' ἑαυτοῦ ἔχειν, in seiner Gewalt haben, πόλιν, βουλευτήριον, Dem. 15, 14. 22, 38; ὅπως δι' ἑαυτῶν ἔσοιτο ἡ οὐσία Is. 6, 36. – Die Gramm. bezeichnen bes. die Orthographie durch γράφεται διὰ τοῦ ᾱ, ῶ u. s. w.
B. Mit dem accusativ. – 1) vom Orte, nur p., durch, genau in demselben Sinne, wie die Attische Prosa διά mit dem genitiv. vom Raume gebraucht. Hom. Iliad. 10, 298 βάν ῥ' ἴμεν –, ἂμ φόνον, ἂν νέκυας, διά τ' ἔντεα καὶ μέλαν αἱμα, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι –. καὶ ὅτι πτῶσις ἐνήλλακται, δι' ἐντέων καὶ μέλανος αἵματος; Iliad. 10, 469 und Scholl. Aristonic.; Iliad. 15, 1 αὐτὰρ ἐπεὶ διά τε σκόλοπας καὶ τάφρον ἔβησαν, Scholl. Aristonic. ἀντὶ τοῦ διὰ σκολόπων καὶ τάφρου, ὡς τὸ »διά τ' ἔντεα καὶ μέλαν αἱμα ( Iliad. 10, 298)«. ἢ τὸ ἑξῆς διέβησαν τούς τε σκόλοπας καὶ τὴν τάφρον (dies Letztere spricht Friedländer dem Aristonicus ab); vgl. Iliad. 7, 247. 5, 858; ob in dgl. Stellen Tmesis anzunehmen sei, oder nicht, wird sich schwerlich überall entscheiden lassen; Iliad. 12, 62 διὰ τάφρον ἐλαύνομεν ἵππους; Iliad. 22, 190 ὡς δ' ὅτε νεβρὸν κύων ἐλάφοιο δίηται, διά τ' ἄγκεα καὶ διὰ βήσσας, Scholl. Aristonic. ὅτι ἀντὶ τοῦ δι' ἀγκέων καὶ βησσῶν; Odyss. 10, 281 δι' ἄκριας ἔρχεαι; 7, 139 βῆ διὰ δῶμα, Scholl. Aristonic. διὰ τοῦ δώματος; Odyss. 10, 150 καί μοι ἐείσατο καπνὸς ἀπὸ χϑονὸς εὐρυοδείης Κίρκης ἐν μεγάροισι, διὰ δρυμὰ πυκνὰ καὶ ὕλην; Iliad. 14, 91 μῦϑον, ὃν οὔ κεν ἀνήρ γε διὰ στόμα πάμπαν ἄγοιτο, ὅς τις ἐπίσταιτο κτἑ., im Munde führen; – διὰ σέλματα νηός Archil. 5; φεύγειν διὰ κῦμα ἅλιον, auf der Meereswoge, Aesch. Suppl. 15; vgl. Eur. Hipp. 762 u. sonst, nur in Chören; ἐπὶ χϑόνα καὶ διὰ πόντον βέβακεν Pind. I. 3, 59; διὰ στόμα ὄσσαν ἱεῖσαι Hes. Th. 65; διὰ στόμα ἔχειν, Ar. Lys. 855; vgl. Aesch. Spt. 51. 475. 561; Eur. Or. 103. – Zuweilen ist dies διά c. accusat. nicht wesentlich dem Sinne nach von ἐν verschieden; ähnlich wie sich ἀνά und κατά c. accusat. zu ἐν verhält, so auch dies διά cum accusat.: Aeschyl. Suppl. 868 καὶ γὰρ δυσπαλάμως ὄλοιο δι' ἁλίρρυτον ἄλσος, κατὰ Σαρπηδόνιον χῶμα πολυψάμαϑον ἀλαϑεὶς εὐρείαις εἰν αὔραις; Soph. O. R. 867 ὧν νόμοι πρόκεινται ὑψίποδες, οὐρανίαν δι' αἰϑέρα τεκνωϑέντες, ὧνὌλυμπος πατὴρ μόνος; so ist wohl auch zu fassen Hesiod. Th. 631 δηρὸν γὰρ μάρναντο, πόνον ϑυμαλ γέ' ἔχοντες, Τιτῆνές τε ϑεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο, ἀντίον ἀλλήλοισι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας; sehr zweideutig ist Hom. Iliad. 2, 40 ϑήσειν γὰρ ἔτ' ἔμελλεν ἐπ' ἄλγεά τε στοναχάς τε Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας, was wohl eben so gut heißen könnte »vermittelst der Schlachten« wie »in den Schlachten«. – 2) Eben so wie vom Raume wird διά c. accusat. auch von der Zeit ungefähr = ἐν gebraucht, auf die Frage »wann«: Iliad. 8, 510 μή πως καὶ διὰ νύκτα Ἀχαιοὶ φεύγειν ὁρμήσωνται; 2, 57 ἀμβροσίην διὰ νύκτα; 10, 41 νύκτα δι' ἀμβροσίην; 10, 83 νύκτα δι' ὀρφναίην; 10, 297 διὰ νύκτα μέλαιναν; dies » durch die Nacht« ist nicht so viel wie »die Nacht hindurch«, sondern im Wesentlichen nichts Anderes als »bei Nacht«, »während der Nacht«, »in der Nacht«, »zur Nachtzeit«; nur ist die zu Grunde liegende Vorstellung bei διὰ νύκτα eine andere; – Mosch. 4, 91 πρὸς δ' ἔτι μ' ἐπτοίησε διὰ γλυκὺν αἰνὸς ὄνειρος ὕπνον. – 3) vom Mit tel oder Werkzeuge, durch, vermittelst, fast nur dichterisch; die Attische Prosa gebraucht regelrecht in dieser Bdtg διά c. genitiv.; Odyss. 8, 520 νικῆσαι διὰ Ἀϑήνην; Iliad. 10, 497 διὰ μῆτιν Ἀϑήνης; 15, 71 Ἀϑηναίης διὰ βουλάς; δι' ἀρετὴν οὐ διὰ τύχην νικᾶν, Isocr. 4, 91; ὅσοις σώζεσϑαι μὲν ἤρκει δι' ὑμᾶς Xen. An. 5, 8, 13; Dem. 24, 7 διὰ τοὺς ϑεοὺς ἐσώϑην; λέγονται Ἀϑηναῖοι διὰ Περι κλέα βελτίους γενέσϑαι Plat. Gorg. 515 e; ταχὺς γενόμενος διὰ τὸν παιδοτρίβην ibd. 520 c; πλείω διὰ σὲ εἴρηκα Theaet. 210 b; διὰ τίν' ἄρχει ὁ Ζεύς; Ar. Plut. 130, wo διὰ τἀργύριον geantwortet wird; εἴ τι ἔστι λαμπρὸν – διὰ σὲ γίγνεται ibd. 145; διὰ τοὺς εὖ μαχομένους αἱ μάχαι κρίνονται Xen. Cyr. 5, 2, 35. Bes. ist zu merken das elliptische εἰ μὴ διά τινα, z. B. Μιλτιάδην εἰς τὸ βάραϑρον ἐμβαλεῖν ἐψηφίσαντο, καὶ εἰ μὴ διὰ τὸν πρύτανιν, ἐνέπεσεν ἄν, wenn es nicht durch den Prytanen verhindert wäre, Plat. Gorg. 516 d; εἰ μὴ διὰ τὴν ἐκείνων μέλλησιν Thuc. 2, 18; Ar. Vesp. 558; Dem. 19, 90. – 4) Am gewöhnlichsten bezeichnet διά c. accusat. die Ursache, » wegen«, »um – willen«, und dies ist in Attischer Prosa der regelmäßige Gebrauch von διά c. accusat.; der Unterschied von ἕνεκα besteht darin, daß dieses den Zweck angiebt, die Absicht; also z. B. πολέμου ἕνεκα = »damit Krieg sei«, διὰ τὸν πόλεμον = »weil Krieg ist (war, sein wird)«. Hom. Iliad. 15, 41 μὴ δι' ἐμὴν ἰότητα Ποσειδάων πημαίνει Τρῶάς τε καὶ Ἕκτορα, τοῖσι δ' ἀρήγει, ἀλλά που αὐτὸν ϑυμὸς ἐποτρύνει καὶ ἀνώγει, mein Wille ist nicht die Ursache, ich bin nicht schuld; Od. 19, 523. 154; τῷ δι' ἀτασϑαλίας ἔπαϑον κακόν, wegen ihrer Frevel, Od. 23, 67; so bes. in Prosa διὰ τί, weswegen?, warum?, διὰ ταῦτα, deswegen, διὰ τό seq. inf. u. acc. c. inf. Bei Arist. Nic. Eth. 10, 2, 2 entspricht dem δι' ἕτερον μηδὲ ἑτέρου χάριν αἱρεῖσϑαίτι nachher τίνος ἕνεκα. – Homer setzt für διά mit dem accusat. in der Bdtg »wegen«, »um – willen« auch den dativ. ohne praeposit.: Iliad. 5, 875 σοὶ πάντες μαχόμεσϑα· σὺ γὰρ τέκες ἄφρονα κούρην, οὐλομένὴν, ᾗ τ' αἰὲν ἀήσυλα ἔργα μέμηλεν, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀντὶ τοῦ διὰ σέ ; Odyss. 9, 19 εἴμ' Ὀδυσεὺς Λαερτιάδης, ὃς πᾶσι δόλοισιν ἀνϑρώποισι μέλω, Scholl. παρεῖται ἡ διά, καὶ ἡ δοτικὴ ἀντὶ αἰτιατικῆς κεῖται· διὰ δόλους γὰρ μέλω. ὅμοιόν ἐστι τῷ »σοὶ πάντες μαχόμεϑα ( Iliad. 5, 875)«, τουτέστι διὰ σέ.
Dem regierten Worte findet sich διά nachgestellt, z. B. ὅντε διά Hes. O. 3. φρυκτωρῶν διὰ πεισϑεῖσα Aesch. Ag. 590, ἣν διὰ πολλὰ παϑών Hermesianax bei Ath. XIII, 597 e; anastrophirt wird aber διά nicht, s. Lehrs Quaest. ep. p. 73.
In Zusammensetzungen bezeichnet διά 1) Bewegung u. Verbreitung in Raum u. Zeit, διαγίγνεσϑαι, διαφαίνω, bes. bis zum Ziel hindurch führen, διατελέω, διαπράττω, übh. Verstärkung des simplex, διαφϑείρω. – 2) Trennung. zer-, auseinander, διαιρεῖν, διαλύειν, διαγιγνώσκω. – 3) Wetteifer, Wechselwirkung, mit-, untereinander, διαλέγομαι, διαδικάζεσϑαι, διαφιλοτιμέομαι, u. daher Auszeichnung, διαφέρειν, διαπρέπειν, – 4) Mischung, διάλευκος, διάχρυσος.
Das ι ist zu Anfang des Verses bei Hom. einigemal lang, Il. 3, 357. 4, 135. 7, 251. 11, 435; α ist in der Vershebung lang, wofür Aesch. διαί sagt.
-
19 δείκτης
δείκτης, ὁ, Zeiger, δικαιοσύνης Orph. H. 7, 16.
-
20 λῡσι-τελής
λῡσι-τελής, ές, eigtl. die aufgewandten Kosten bezahlend, ersetzend, vgl. λύειν τέλη; dah. nützlich, vortheilhaft, λυσιτελέστερον ἀδικία δικαιοσύνης, Plat. Rep. I, 354 a, öfter; λυσιτελεστάτην ζωὴν ζῆν 344 e; ἐμπορεύματα λυσιτελέστερα Xen. Hier. 9, 11; vgl. τοῦ δέοντος λυσιτελέστερον πρίασϑαι, Ael. H. A. 10, 50 u. A., von wohlfeilem Preise, vortheilhaftem Einkaufe; – τὸ λυσιτελές, der Nutzen, im plur., Pol. 4, 38, 8. 13, 8, 2. – Adv., D. Sic. 14, 102.
См. также в других словарях:
δικαιοσύνης — δικαιοσύνη righteousness fem gen sg (attic epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Ελλάδα - Δίκαιο (Αρχαιότητα και Βυζάντιο) — ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΚΑΙΟ Το ελληνικό δίκαιο συνδέεται με την εξέλιξη και την ακμή της πόλης στην αρχαιότητα. Οι πολιτειακές μεταβολές και κυρίως η γένεση, η άνθηση και η πορεία της δημοκρατίας στο χρόνο ορίζουν την έννοια, το εύρος, το περιεχόμενο και τα … Dictionary of Greek
δικονομία — Το σύνολο των νομικών διατάξεων οι οποίες ρυθμίζουν τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης. Οι δικονομικές διατάξεις αποβλέπουν ειδικότερα στην άρση των ανωμαλιών που παρουσιάζονται στις σχέσεις δικαίου των ανθρώπων και στην έκδοση ορθών… … Dictionary of Greek
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Συντομευμένη ονομασία: ΗΠΑ (USA) Έκταση: 9.629.091 τ. χλμ Πληθυσμός: 278.058.881 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Ουάσινγκτον (6.068.996 κάτ. το 2002)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον… … Dictionary of Greek
τουρκιά — Χώρα της εγγύς Ανατολής. Το ευρωπαϊκό τμήμα της συνορεύει με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος, τον Εύξεινο Πόντο και την Προποντίδα. Το ασιατικό τμήμα της συνορεύει με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, το… … Dictionary of Greek
Ministry of Justice, Transparency and Human Rights (Greece) — The Ministry of Justice, Transparency and Human Rights (Greek: Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) is a government department of Greece entrusted with the supervision of the country s legal and judicial system. It was… … Wikipedia
Αίγυπτος — I Κράτος της βορειοανατολικής Αφρικής και (σε μικρό μέρος) της δυτικής Ασίας.Συνορεύει στα Δ με τη Λιβύη, στα Ν με το Σουδάν και στα ΒΑ με το Ισραήλ, ενώ βρέχεται στα Β από τη Μεσόγειο θάλασσα και στα Α από την Ερυθρά θάλασσα.Η Α. (αλ… … Dictionary of Greek
δίκαιο — Ο όρος δ. είναι ιδιαίτερα ευρύς και χρησιμοποιείται με περισσότερες από μία σημασίες. Γενικά ο όρος δ. χρησιμοποιείται για να προσδώσει την έννοια του ορθού και του πρέποντος σε πράξεις και σε συμπεριφορές.Ως στενός νομικός όρος υπέστη εκτεταμένη … Dictionary of Greek
δίκη — Με τον όρο δ. υποδηλώνεται το σύνολο των πράξεων οι οποίες αποτελούν την ιδιαίτερη εκείνη νομική σχέση που ονομάζεται δικονομική σχέση και αναπτύσσεται μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και των δικαστικών οργάνων του κράτους προς τον σκοπό της… … Dictionary of Greek
δικηγόρος — Βοηθητικό πρόσωπο της δικαιοσύνης, που κατά τον ελληνικό νόμο έχει την ιδιότητα του άμισθου δημόσιου λειτουργού. Ωστόσο, το καθεστώς της επαγγελματικής του δραστηριότητας τον κατατάσσει, κατά κανόνα, πολύ κοντά στα άλλα ελεύθερα επαγγέλματα. Στη… … Dictionary of Greek
επιείκεια — Όρος που στην περιοχή του δικαίου έχει προσκτήσει ποικίλες έννοιες. Στην αριστοτελική ηθική φιλοσοφία (Ηθικά Νικομάχεια, κεφ. Ε 14.1137 b, 26 επ.) το «επιεικές» είναι η βαθύτερη, πληρέστερη, περιεκτικότερη πραγμάτωση της δικαιοσύνης, που ο νόμος … Dictionary of Greek
