-
1 δαμήναι
-
2 δαμῆναι
-
3 δαμάω
δαμάω, überwältigen, überwinden, besiegen, unterwerfen, bedrängen, bedrücken, bändigen, zähmen; Nebenformen δαμνάω, δάμνημι, δαμάζω; identisch ist das Latein. domare, Sanskrit. dâmjâmi, Althochdeutsch zamôn »zähmen«, vgl. Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1 S. 198. Homerische Formen: δαμᾷ 3 sing. indicat. act., kann sowohl praes. als (attisches) futur. sein, Iliad. 1, 61; δαμάᾳ 3 sing. indicat. act., ist der Bedeutung nach futur, kann der Form nach sowohl praes. (mit homerischer Enallage der Tempora) als (attisches) futur. sein, Iliad. 22, 271; δαμόωσιν, kann sowohl praes. als (attisches) futur. sein, Iliad. 6, 368; nimmt man in diesen drei Stellen δαμᾷ, δαμάᾳ und δαμόωσιν für futur., so kommt ein Präsens δαμάω bei Homer nicht vor; δαμάσσω, kann sowohl conjunct. aor. als futur. sein, Iliad. 16, 438; δαμάσσομεν, kann sowohl conjunct. aor. (mit verkürztem Vocal, ο statt ω) sein als futur., Iliad. 22, 176; δαμάσσεται, kann sowohl conjunct. aor. (mit verkürztem Vocal, ε statt η) sein als futur., Iliad. 21, 226; nimmt man in diesen drei Stellen δαμάσσω, δαμάσσομεν, δαμάσσεται für conjunct. aor., und in den drei zuerst genannten Stellen δαμᾷ, δαμάᾳ und δαμόωσιν für praes., so kommt ein futurum von δαμάω δαμάζω δαμνάω δάμνημι bei Homer nicht vor; aorist. 1 act. δάμασε Iliad. 22, 446; δαμάσῃ Odyss. 21, 213; δάμασον Odyss. 11, 562; δαμάσαντες Iliad. 18, 113; medium δαμάσαντο Iliad. 10, 210; δαμασαίμην Odyss. 4, 637; δαμασαίμεϑα Iliad. 16, 561; δαμασαίατο Odyss. 16, 105; δαμάσασϑαι Iliad. 22, 379; mit doppeltem Sigma: ἐδάμασσα Iliad. 5, 191; ἐδάμασσεν Iliad. 6, 159; ἐδάμασσαν Iliad. 16, 845; δάμασσας Iliad. 21, 90; δάμασσεν Iliad. 5, 106; δάμασσαν Odyss. 14, 367; δαμάσσῃ Odyss. 18, 57; δάμασσον Iliad. 3, 352; δαμάσσας Odyss. 4, 244; medium ἐδαμάσσατο Odyss. 9, 516; δαμάσσατο Iliad. 5, 278; δαμάσσεται entschieden conjunct. aorist. Iliad. 11, 478; δαμασσάμενος Odyss. 9, 454; δαμασσάμενοι Iliad. 15, 476; aorist. pass iv. ἐδαμάσϑην Odyss. 8, 231; δαμάσϑη Iliad. 19, 9; δαμασϑείς Iliad. 16, 816; aorist. passiv. ἐδάμην Iliad. 20, 94; ἐδάμη Iliad. 9, 545; ἐδάμημεν Iliad. 13, 812; δάμη Odyss. 1, 237; δάμεν 3. plural. Iliad. 8, 344; conjunct. δαμείω Odyss. 18, 54; δαμήῃς Iliad. 3, 436; δαμήῃ Iliad. 22, 246; δαμείετε Iliad. 7, 72; optat. δαμείη Odyss. 17, 252; δαμεῖεν Iliad. 3, 301; δαμῆναι Odyss. 4, 397; δαμήμεναι Iliad. 17, 77; δαμείς Odyss. 6, 11; δαμέντε Iliad. 5, 559; δαμέντες Iliad. 6, 74; von ἐδμήϑην, ΔΜΑ'Ω: δμηϑήτω Iliad. 9, 158; δμηϑέντα Iliad. 4, 99; perfect. passiv., von ΔΜΑ'Ω: δεδμήμεσϑα Iliad. 5, 878; δεδμημένος Odyss. 7, 318; plusquamperf. passiv. δεδμήμην Odyss. 11, 622; δέδμητο Odyss. 5, 454; δέδμηντο δὲ λαός Odyss. 3, 304, var. lect. δέδμητο, Scholl. Didym. δέδμητο: Ἀρίσταρχος δέδμηντο, ὡς »ἡ πληϑὺς ἀπονέοντο ( Iliad. 15, 305)«; δεδμήατο Iliad. 3, 183. – Nachhomerisch futur. δεδμήσεσϑε Hom. hymn. Apoll. 543. – Insbesondere heißt δαμάω; – a) Thiere zähmen, ins Joch spannen, Il. 23, 655 Od. 4, 637; εἰ ἐκ νέων δαμασϑεῖεν, abrichten, Xen. Mem. 4, 1, 3; Plut. Ages. 1. – b) die Jungfrau (ins Ehejoch spannen,) verheirathen, ἀνδρί Il. 18, 432; auch ohne den Begriff der Ehe, zum Beischlaf brauchen, 3, 301; pass., verheirathet sein, vom Weibe, vgl. ἑτέρῳ λέχεϊ δαμαζομένα Pind. P. 4, 24. – c) im Kriege bezwingen, tödten, πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς Il. 1, 61; τὸν δ' οὐ βέλος ὠκὺ δάμασσεν 5, 106; βίῃ καὶ χερσὶ δαμάσσας Hes. Fh. 490; im pass., Πάτροκλος ϑεοῠ πληγῇ καὶ δουρὶ δαμασϑείς Il. 16, 816; ἀνδρὶ δαμεὶς κρατερῷ 3, 429; ἑῷ ὑπὸ παιδὶ δαμῆναι Hes. Th. 464; vgl. Aesch. Prom. 861; δμηϑείς, todt, Eur. Tr. 175 Alc. 127. Man bemerke noch: ὑπὸ χερσίτινος od. τινὶ δαμάω τινά, d. i. durch ihn tödten lassen, seiner Hand unterwerfen, Il. 16, 438. 22, 176. – Uebh. = überwinden; pass. = gehorchen; Il. 3, 183 Od. 3, 304; unterjochen, pass. unterjocht sein; auch = die Kraft lähmen, erschöpfen, αἴϑρῳ καὶ καμάτῳ δεδμημένον Od. 14, 318; ὕπνῳ 15, 6; vgl. 5, 454. 8, 231 Il. 10, 2. – Auch von Gemüthszuständen, Empfindungen, von der Feigheit, Iliad. 6, 74, von der Liebe, Iliad. 14, 316. – Das Medium steht bei Homer überall nach homerischer Art genau in der Bedeutung des Activs; vgl. z. B. Odyss. 22, 246 τοὺς δ' ἤδη ἐδάμασσε βιὸς καὶ ταρφέες ἰοί mit Iliad. 11, 478 αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τόν γε δαμάσσεται ὠκὺς ὀιστός. Es ist also eine bloße Spitzfindigkeit und verräth Unkenntniß, wenn man z. B. Odyss. 9, 516 ἐπεί μ' ἐδαμάσσατο οἴνῳ übersetzt »nachdem er mich durch Wein sich (zu seinem Vortheile) unterworfen hatte«. Es könnte vielmehr ohne irgend welche Aenderung der Bedeutung ἐδάμασσεν stehn, und lediglich das Versmaaß bewirkte die Wahl der Form ἐδαμάσσατο.
-
4 ὑπό
ὑπό [pron. full] [ῠ], Prep. with gen., dat., and acc.: [dialect] Aeol. [full] ὐπά Alc.39; [dialect] Boeot. [full] ὑπάAἈρχ.Δελτ. 14
Pl. ii 19 (Thespiae, iii B.C.); [dialect] Ion. ηυπύ only in IG 14.871 (Cumae, v B.C.); Arc. [full] ὁπύ Schwyzer 664.15,21 (Orchom.Arc., iv B.C.); in [dialect] Ep. [full] ὑπαί (also B. 12.139): this is found in Hom. only six times as a well-attested reading (ὑ. πόδα Il.2.824
,ὑ. δέ 3.217
, 11.417, 12.149,ὑ. δείους 10.376
, 15.4); elsewh. (before λ ν ρ ϝ ) it is weakly attested as v. l. for ὑπὸ ([etym.] ?ὑπόX ¯ ), e.g. ποσσὶ δ' ὑπὸ (v.l. ὑπαὶ)λιπαροῖσι Il.2.44
, al.; but ὑπαὶ νεφέων is given by most codd. in Il.15.625, 16.375 (v. Allen ed. maj.), andὑπαὶ νεφέεσσι Anon.
ap. Plu.2.38e; also in compds.,ὑπαιδείδοικα h.Merc. 165
, ὑπαιφοινίσσω (q. v.); it is not freq. in Trag. Poets, A.Ag. 892, 944, 1164 (lyr.), Eu. 417, S.El. 711, 1418 (lyr.), Inach. in PTeb. 692 ii5 (lyr.), E.El. 1188 (lyr.), Ar. Ach. 970 (paratrag.). (With ὑπό ([etym.] ὕπο) cf. Skt. úpa 'towards, near to, etc.', Goth. uf 'under'.)A WITH GENITIVE,I of Place, with Verbs of motion, from under, αὖτις ἀναστήσονται ὑ. ζόφου they will rise again from under the gloom, Il.21.56;ὑ. χθονὸς ἧκε φόωσδε Hes.Th. 669
;ῥέει κρήνη ὑ. σπείους Od.9.141
, cf. Pl.Phdr. 230b;ὄσσε δεινὸν ὑ. βλεφάρων ἐξεφάανθεν Il.19.17
; ἐσιδόντες ὑπαὶ χειμῶνος αἴγλαν from under the storm-cloud, B.12.139; esp. of rescuing from under another's power, after the Verbs ἐρύεσθαι, ἁρπάζειν, ῥύεσθαι, ἐρύειν, Il.9.248, 13.198, 17.224, 235;ἤγαγεν ὑμέτερόνδ' ἀνδροκτασίης ὕ. λυγρῆς
from the consequences of,23.86
; also ἵππους μὲν λῦσαν ὑ. ζυγοῦ from under the yoke, 8.543, Od.4.39; ὑπ' ἀρνειοῦ λυόμην I loosed myself from under the ram, 9.463; σπλάγχνων ὕπο ματέρος μόλεν, i.e. was born, Pi.N.1.35, cf. O.6.43; rarely in Trag.,ὑ. πτερῶν σπάσας E.Andr. 441
;περᾷ γὰρ ἥδ' ὑ. σκηνῆς πόδα Id.Hec.53
; once in Hdt.,τὰς δέ οἱ ἵππους ὑ. τοῦ ἅρματος νεμομένας ἀφανισθῆναι 4.8
;αἴ τις ὑ. τῶν νομίων τῶν ἐπιϝοικων ἀνχωρέῃ SIG47.27
(Locris, v B.C.); cf. ὑπέκ.2 of the object under which a thing is or is placed, under, beneath, with collat. sense of motion, as μοχλὸν ὑ. σποδοῦ ἤλασα πολλῆς thrust it in under the embers, Od. 9.375;ὑ. στέρνοιο τυχήσας Il.4.106
;τοὺς μὲν ὑ. χθονὸς εὐρυοδείης πέμψαν Hes.Th. 717
: also without the sense of motion,ὑπ' ἀνθερεῶνος ὀχεὺς τέτατο Il.3.372
;βάθιστον ὑ. χθονός ἐστι βέρεθρον 8.14
;ἐτέθαπτο ὑ. χθονός Od.11.52
;κεκευθὼς πολεμίας ὑ. χθονός A.Th. 588
;ὑπ' ἀγκῶνος βέλη Pi.O.2.83
;νέρθεν ὑπ' ἐγκεφάλοιο Il.16.347
;τὰ ὑ. γῆς δικαιωτήρια Pl.Phdr. 249a
;δεξιὰν ὑφ' εἵματος κρύπτειν E.Hec. 342
; φέρειν ζώνης ὕπο ib. 762: Thom.Mag.p.375 R. says that ὑ. = under takes gen. in [dialect] Att., acc. in 'Hellenic' Greek; κατακρύψας ὑ. κόπρου, which is v.l. in Od.9.329 for ὑ. κόπρῳ, is called by Eust.1631.36 Ἀττικώτερον, ὁποῖον καὶ τὸ φέρειν τι ὑ. κόλπου ἢ ὑ. μάλης (v. κόλπος, μάλη); but in [dialect] Att. Prose, Hdt., and the Koine ὑ. c. gen. in signfs. 1.1, 2 is almost limited to these and a few other phrases, esp. ὑ. γῆς; it is not found at all in Th., LXX, Ptolemaic papyri, and NT; X. has ὑ. ἁμάξης ( = from under) An.6.4.22,25; the Orators have only ὑ. μάλης, Lys.Fr.54, D.29.12; ὑ. γῆς is found in Pl.Ap. 18b, Mx. 246d, R. 414d, al., Arist.Mete. 352b6, al., Hipparch.2.2.45, Plb.18.18.10 ([etym.] ὑ. τῆς γῆς), 21.28.3,10.b metaph., ἀρετῶσι δὲ λαοὶ ὑπ' αὐτοῦ under his rule, Od.19.114.II of Cause or Agency, freq. with pass. Verbs, and with intr. Verbs in pass. sense,μή πως τάχ' ὑπ' αὐτοῦ δουρὶ δαμήῃς Il.3.436
, cf. 4.479; ; εὖτ' ἂν πολλοὶ ὑφ' Ἕκτορος θνῂσκοντες πίπτωσι 1.242;τὸν.. τοκέα ὑ. τοῦ.. παιδὸς ἀποθνῄσκειν Hdt.1.137
; , cf. Th.7, al.;πέλεκυς.. ὅς τ' εἶσιν διὰ δουρὸς ὑπ' ἀνέρος Il.3.61
;ὑπ' Ἀχαιῶν.. φοβέοντο.. ἀπὸ νηῶν 16.303
; (anap.);ὑ. τοῦ Μήδου δεινότερα τούτων πάσχοντες Th.1.77
;ἐκπεσόντες ὑ. τοῦ πλήθους Id.4.66
;ἀναστάτων Καμαριναίων γενομένων ὑ. Συρακοσίων Id.6.5
;ὑφ' ὑμῶν αὐτῶν καὶ μὴ ὑ. τῶν πολεμίων τοῦτο παθεῖν Id.4.64
; κλύοντές ἐσμεν αἰσχίστους λόγους.. τοῦδ' ὑπ' ἀνδρὸς ἀρτίως we have been called shameful names by.., S.Aj. 1321; κακῶς ὑ. τῶν πολιτῶν ἀκούειν to be ill spoken of by.., Isoc.4.77, cf. Pl.Hp.Ma. 304e, X.An. 7.7.23; of a subordinate agent, ὑ. κήρυκος προαγορεύειν, ἀπειπεῖν κηρύκων ὕπο, Hdt.9.98, E.Alc. 737, cf. Th.6.32;ἐμῶν ὑπ' ἀγγέλων.. πορεύεται S.Tr. 391
;ὑ. ἀγγέλων πέμπων Pl.Phlb. 66a
: sts. with a verbal Subst., τὸ ὑ. νόμου ἐπίταγμα (i. e. ἐπιταττόμενον) Id.R. 359a;ἐκφορὰ φίλων ὕπο A.Th. 1029
;ἡ ὑπ' ἀρετῆς Ἡρακλέους παίδευσις X. Mem.2.1.34
;ἡ ὑ. πάντων τιμή Id.Cyr.3.3.2
;Ἥρας δεσμοὶ ὑ. ὑέος Pl. R. 378d
; so ἄτρωτον ἦν ὑ. στύγους ( = οὐ τετρωμένον) prob. in A.Ch. 532.2 also in pregnant phrases, not only of the immediate act of the agent, but also of its further result, ὅθ' ὑ. λιγέων ἀνέμων σπέρχωσιν ἄελλαι hasten driven on by them, Il.13.334; ὑφ' Ἕκτορος.. φεύγοντες fleeing before him, 18.149,χάσσονται ὑπ' ἔγχεος 13.153
, cf. 7.64, 11.119, 424, Od.5.320, 7.263, al.;πράγματα εἶχον ὑ. λῃστῶν X.HG5.1.5
; ἔπαινον, αἰτίαν ἔχειν ὑ. τινῶν, Hdt.9.78, A.Eu.99;οὐκέτι ἀποχωρεῖν οἷόν τ' ἦν ὑ. τῶν ἱππέων Th.7.78
, cf. Ar.V. 1084.3 freq. of things as well as persons,ὡς διάκειμαι ὑ. τῆς νόσου Th.7.77
;κεῖμαι νούσου ὕ. στυγερᾶς IG42(1).125.8
(Epid., iii B.C.);χαλεπῶς ἔχειν ὑ. τραυμάτων Pl.Tht. 142b
;ὑ. δόρατος πλαγείς IG42(1).122.64
(Epid., iv B.C.); ὑ. ἔχιος φῦμα ib.123.4 (ibid., iv B.C.); ἰάθη ὑ. ὄφιος ib.121.113 (ibid., iv B.C.);κατεσκεύασαν τὰς πύλας κλείεσθαι ὑ. σφύρας τε μεγάλης καὶ κτύπου παμμεγέθους γιγνομένου Aen.Tact.20.4
: of the agency of feelings, passions, etc.,ἀνόρουσ' ὑ. χάρματος h.Cer. 371
; ἐνδακρύειν, ἀνολολύξαι χαρᾶς ὕπο, A.Ag. 541, 587;μαίνεται.. ὑφ' ἡδονῆς S.El. 1153
;χλωρὸς ὑπαὶ δείους Il.10.376
;ὑ. δέους ἔρρηξε φωνήν Hdt.1.85
, cf. Th.6.33;οὐ δυνατὸν τὸν δῆμον ἐσόμενον ὑ. τῶν κακῶν καρτερεῖν Id.4.66
;ὑ. κακοῦ ἀγρυπνίῃσι εἴχετο Hdt.3.129
;ὑπ' ἄλγους A.Eu. 183
; ;ὑ. λύπης S.OT 1073
: hence ὑπό is used even with active Verbs, where a passive word may be supplied, e.g. ὑ. ἀρετῆς καὶ προθυμίης συνεπλήρουν τὰς νέας from courage, i. e. impelled by courage, Hdt.8.1;ὤρυσσον ὑ. μαστίγων Id.7.22
, cf. 56; οὐδὲ σέ γε δόλος ἔσχ' ὑ. χειρὸς ἐμᾶς by my agency, S.Ph. 1118 (lyr.); αἰ μήτις αὐτὸς δοίη, μὴ ὑπ' ἀνάγκας not under compulsion, GDI5128.5 ([place name] Vaxos).4 ὑπό freq. serves to denote the attendant or accompanying circumstances,νέφος ἐρχόμενον κατὰ πόντον ὑ. Ζεφύροιο ἰωῆς Il.4.276
, cf. 16.591, etc.: sts. with part. added, ἀμφὶ δὲ νῆες σμερδαλέον κονάβησαν ἀϋσάντων ὑπ' Ἀχαιῶν at their shouting, i.e. when they shouted, 2.334, 16.277;ἴαχε σάλπιγξ ἄστυ περιπλομένων δηΐων ὕ. 18.220
.5 of accompanying music, to give the time,κώμαζον ὑπ' αὐλοῦ Hes.Sc. 281
, cf. 278;ᾄδων ὑπ' αὐλητῆρος Archil.123
, cf. Thgn.825, Charon Fr.9;πίνειν ὑ. σάλπιγγος Ar.Ach. 1001
: generally, of anything attendant, δαΐδων ὕ. λαμπομενάων ἠγίνεον by torchlight, Il.18.492, cf. E.Hel. 639 (lyr.), Ion 1474 (lyr.);καταθάψομεν.. ὑ. κλαυθμῶν A.Ag. 1554
(anap.);ὑπ' εὐκλείας θανεῖν E.Hipp. 1299
; ; ὑπ' εὐφήμου βοῆς θῦσαι offer a sacrifice accompanied by it, S.El. 630; ὑ. φανοῦ πορεύεσθαι by lantern-light, X.Lac.5.7; ὑ. πομπῆς ἐξάγειν τινά in or with solemn procession, Hdt.2.45, cf. Ar.Th. 1030; ὑ. βίης βήξας coughing with violence, violently, Hdt.6.107; ἐτόξευον ὑ. μαστίγων, i.e. they shot and lashed, X.An.3.4.25: v. infr. B. 11.4, C. IV. 1.7 Math., ἡ ὑ. ΘΔΗ the angle ΘΔΗ ( = ἡ ὑ. τῶν ΘΔ, ΔΗ περιεχομένη γωνία), Procl. Hyp.2.26; but also τὸ ὑ. τῶν ΑΓ, ΓΒ the rectangle contained by ΑΓ, ΓΒ, = ΑΓ χ ΓΒ, Euc.2.4.8 ναῦλον ὄνων γ εἰς τὴν πόλιν ὑ. οἴνου laden with wine, Pap. in Hermes 28.163 (ii A.D.), cf. ib.479, and infr. C. IV. 2.B WITH DATIVE (esp. in Poets, never in LXX (Jb.12.5 is dub. l.) or NT, not common in Arist., Ptolemaic papyri, or Plb.), of Position under,ὑ. ποσσί Il.2.784
, al.; ὑ. πλατανίστῳ ib. 307, cf. 18.558; ὑ. Τμώλῳ at its foot, 2.866, cf. Od.1.186;Βερύσιοι ὑ. τῇ Ἴδῃ IG12.191.11
, cf. 373.118, al.;ὑ. τῇ ἀκροπόλι Hdt.6.105
; τῶν θανόντων ὑπ' Ἰλίῳ under its walls, E.Hec. 764, cf. A.Ag. 860;πέτρῃ ὕ. γλαφυρῇ εὗδον, Βορέω ὑπ' ἰωγῇ Od.14.533
;ὑ. τοῖς ὄρεσιν ἔχειν τὰς πηγάς Arist.Mete. 350b27
;ὑ. πέτρᾳ παῖς IG42(1).122.19
(Epid., iv B.C.); ὑ. τῷ ναῷ ἀστραγαλίζοντος αὐτοῦ ib.121.25 (ibid., iv B.C.); ηυπὺ τῇ κλίνῃ τούτῃ ληνὸς (or Λῆνος) ηύπυ ib.14.871 (Cumae, v B.C.);στρουθοὶ ὑ. τῇ τραπέζῃ Michel 832.33
(Samos, iv B.C.);ὑ. τῇ μασχάλῃ Hp.Art.11
;χέλυν δ' ὑ. μασχάλῃ εἶχεν h.Merc. 242
;ὑ. ταῖς μασχάλαις Arist.PA 688b5
,14; ὁ ὑ. τῇ γῇ ἀήρ under the earth, Id.Cael. 295a28; ἐὰν ὑ. σοὶ κατακλινῇ lies next below you, Pl.Smp. 222e; ὑφ' ἅρμασι under, i.e. yoked to, the chariot, Il.8.402, 18.244;εἶχε μάχαιραν ὑφ' αὑτῷ παρεσκευασμένος Plb.8.20.6
codd., cf. POxy. 1800 Fr.2.36 (Vit.Aesop.);ὑ. τοῖς χιτωνίσκοις περιζώματα φοροῦσιν Plb.12.26a
.4, cf. 13.7.9; τά τε θηρία καὶ τὰς ὑπ' αὐτοῖς σχεδίας under them, on which they stood, Id.3.46.8;τῆς γῆς τῆς ὑ. τῷ κόσμῳ κειμένης Timae.
ap. eund.12.25.7;οἱ ὑ. τῇ ἄρκτῳ, τῇ μεσημβρία, οἰκοῦντες Adam.2.31
, cf. Arist.Pr. 940a37, Phgn. 806b16;ὑ. τῷ μετώπῳ ὀφρύες Id.HA 491b14
;ὑ. τῷ γενείῳ Plb.34.10.9
;τὰ ὑ. τοῖς ὕδασι καὶ ὑμέσι καὶ ὑέλοις Hero
*Deff.135.12;ὑ. τῷ δέρματι Gal. 18(2).102
.2 with Verbs of motion, where rest or position follows, εἷσαν ὑ. φηγῷ set [him] down under it, Il.5.693;ἔζευξαν ὑφ' ἅρμασιν.. ἵππους Od.3.478
, cf. Il.24.782;ὑ. δ' ἄξοσι.. ἔπιπτον 16.378
, cf. X.Cyr.7.1.37;δέμνι' ὑπ' αἰθούσῃ θέμεναι Il.24.644
.3 in such phrases as ὑ. χερσί τινος ἁλῶναι, δαμῆναι, 2.374, 860, al.;ἐμῇς ὑ. χερσὶ δάμασσον 3.352
;ὑ. δουρὶ δαμῆναι 5.653
, etc.;ἔκπεσον ἵππων Ἀτρεΐδεω ὑ. χερσί 11.180
;ὤλετο.. ὑ. γαμφηλῇσι λέοντος 16.489
; (lyr.);ἐν κονίῃσι πέσοιεν ὑπ' ἀνδράσι Il.6.453
;ὑ. τινὶ κτείνεσθαι 16.490
.4 behind,ὑ. φάλαγγι Ascl.Tact.6.1
; under the cover or protection of,ὑ. τούτῳ τῷ φράγματι τοὺς ὑπορύσσοντας εἶναι Aen.Tact.37.9
;ὑ. ταῖς αὑτῶν ἀσφαλείαις Plb. 1.57.8
, 4.12.10, 16.6.1.II of the person under whose hand, power, or influence, or the thing by or through which a thing is done, ὑπ' Ἀργείοισι φέβοντο fled before them, Il.11.121; freq. in Hom. with intr. or pass. Verbs,ἐφόβηθεν ὑφ' Ἕκτορι Il.15.637
;ὁρμηθέντες ὑ. πληγῇσιν ἱμάσθλης Od.13.82
;βῆ.. θεῶν ὑ. πομπῇ Il.6.171
;ὦρτο δὲ κῦμα πνοιῇ ὕπο 23.215
;ὑ. λαίλαπι βέβριθε χθών 16.384
; τεκεῖν, τεκέσθαι ὑ. τινί, 2.714, 728, 742;ἀτῆθαι ὑ. τῷ μεμφομένῳ GDI4994.8
([place name] Crete);ὁ χρησμὸς ὁ γεγονὼς ὑ. τοῖ Ἀπόλλωνι Inscr.Magn.38.5
, cf. 12,31,52.2 expressing subjection or dependence, ὑ. τινί under one's power,δέδμητο δὲ λαὸς ὑπ' αὐτῷ Od.3.305
, cf. Il.9.156;ὑπ' ἀνδράσιν οἶκον ἔχουσιν Od. 7.68
; εἶναι ὑ. τισί to be subordinate, subject to them, Th.1.32; ὑ. Χείρωνι τεθραμμένος under the eye of.., Pl.R. 391c; ἔχειν ὑφ' ἑαυτῷ have under one, at one's command, X.Cyr.2.1.26;τὰ θηρία τὰ ὑ. τοῖς ἀνθρώποις Pl.R. 563c
;ὑ. τινὶ στρατεύσασθαι Plu.Cic.44
: in pregnant sense,ἵνα.. πάντα ὑ. Πέρσῃσι γένηται Hdt.7.11
, cf. Th.7.64;ὑπ' ἑωυτῷ ποιήσασθαι Hdt.7.157
;κινδυνεύσαιμ' ἂν ὑ. τῇ δυσχερεστάτῃ γενέσθαι τύχῃ Lys.24.6
;ὑ. τῷ Μακεδόνι ταττομένων Plb.18.11.4
;τοὺς τραφέντας ὑ. τούτοις Id.6.7.2
.3 of the subordination of things coming under a class,αἱ ὑ. ταῖς τέχναις ἐργασίαι Pl.Smp. 205c
;τὸ ὑ. ταῖς γεωμετρίαις Id.R. 511b
;ὄργανα.. τὰ ὑ. τῇ μουσικῇ Id.Hp.Ma. 295d
.4 as in A. 11.5, ὑπ' αὐλητῆρι πρόσθ' ἔκιον advanced to the music of the flute-player, Hes.Sc. 283; ὑπ' αὐλῷ, ὑ. κήρυκι καὶ θεολόγῳ, Luc.DDeor.2.2, Alex.19;ὑ. μάστιξι διορύττειν τὸν Ἄθω Plu.2.470e
: generally, of attendant circumstances,ἐξ ἁλὸς εἶσι.. πνοιῇ ὕπο Ζεφύροιο Od.4.402
; ὑ. ῥάβδοις καὶ πελέκεσι κατιών escorted by the lictors, Plu.Publ.10; ὑ. σκότῳ, νυκτί, A.Ag. 1030 (lyr.), A.R. 1.1022, etc.;λάμπει δ' ὑ. μαρμαρυγαῖς ὁ χρυσός B.3.17
;αἰθομένα δᾲς ὑ. ξανθαἵσι πεύκαις Pi.Fr.79
;ὑ. φωτὶ πολλῷ προσῄει Plu.Galb.14
;ὑ. λαμπάσιν ἡμμέναις Hld.10.41
; ὑ. πολλῷ στρατῷ escorted by a great host, Nic.Dam.10J.;ὑ. δικαιοσύνῃ διαγαγεῖν τὸν βίον Pl.Ep. 335d
.— ὑπό has no sense c. dat. which it has not also c. gen.; but all its senses c. gen. do not belong to the dat.:—later ὑπό c. dat. is found as a mere periphr. of the dat.,στέφος.. αὐτὸς ὑφ' ἡμετέραις πλεξάμενος παλάμαις AP5.73
(Rufin.), cf. 85 (Claudian.);λέων ὑπ' ἄκοντι τετυμμένος A.R.2.26
, cf. Man.2.131.C WITH ACCUSATIVE, of Place; to express motion towards and under an object, ὑ. σπέος ἤλασε μῆλα drove them under, i.e. into, the cave, Il.4.279;ὑ. ζυγὸν ἤγαγεν Od.3.383
; σεῦ ὕστερος εἶμ' ὑ. γαῖαν, i.e. shall die, Il.18.333;νέεσθαι ὑ. ζόφον 23.51
, cf. Od.3.335; κατακρύπτειν τινὰ ὑ. τὴν αὐτὴν θύρην under shelter of it, i.e. behind it, Hdt.1.12;πάϊς ὣς ὑ. μητέρα δύσκεν εἰς Αἴαντα Il.8.271
;ὅκως ἔωσι ὑ. τὸν πεζὸν στρατὸν τὸν σφέτερον Hdt.9.96
;ὑ. τὸν πρῶτον λόχον τῶν ὁπλιτῶν τὸν πρῶτον λόχον τῶν ψιλῶν τετάχθαι Ael.Tact.15.2
; of coming close up under a lofty citadel, ἤλθεθ' ὑ. Τροίην up to T., Od.4.146;ὅτ' ἔμελλεν ὑ. πτόλιν αἰπύ τε τεῖχος ἵξεσθαι Il.11.181
;παυρότερον λαὸν ἀγαγόνθ' ὑ. τεῖχος ἄρειον 4.407
;ὑ. τὰ τείχη φεύγειν Plb.1.74.11
;ὑ. τὰς ἴλας φεύγειν Id.3.65.7
, cf. 3.105.6, 11.21.5, al.;ὑ. ταὐτὸ στέγος εἰσελθεῖν GDI3536
B 3 ([place name] Cnidus);πᾶν ὃ ἐὰν ἔλθῃ.. ὑ. τὴν ῥάβδον LXXLe.27.32
, cf. De.4.11, al.; so ὑ. δικαστήριον ὑπαχθείς, ἀγαγόντες, Hdt.6.72, 104 (cf. ὑπάγειν ὑ. τοὺς ἐφόρους ib.82) prob. refers to the elevated seats of the judges in court, cf. ὑπάγω A ΙΙ.2 of Position or Extension under an object, without sense of motion,Ἀρκαδίην ὑ. Κυλλήνης ὄρος Il.2.603
, cf. 824, etc.;ἰκριώσασι ὑ. τὴν ὀροφήν IG12.374.76
; ἐργασαμένοις τὸ ἄνθεμον ὑ. τὴν ἀσπίδα ib.371.9;τὰ μὲν ὑ. τὸν λόφον καὶ τὰμ φάραγγα Inscr.Prien.37.162
(ii B.C.);ἀνθέντω ὑ. τὸν ναὸν τᾶς Δάματρος IG5(1).1498.13
(loc. inc., ii B.C.); ὅσσοι ἔασιν ὑπ' ἠῶ τ' ἠέλιόν τε everywhere under the sun, Il.5.267;ὑπ' αὐγὰς ἠελίοιο φοιτῶσι Od.2.181
;τῶν ὑ. τοῦτον τὸν ἥλιον.. ἀνθρώπων D.18.270
;τὰ ὑ. τὴν ἄρκτον Hdt. 5.10
, cf. Arist.Mete. 362a17;οἴκησις ἡ λεγομένη ὑ. τὸν πόλον Gem.5.38
, cf. 16.21, al.;ὑ. τὸν οὐρανόν LXXEx.17.14
, al., UPZ106.14 (i B.C.);τὸ ὑ. τὴν ἀκρόπολιν Th.2.17
;ὁ ὑ. γῆν λεγόμενος εἶναι θεός Hdt.7.114
, cf. Il.19.259; ὑ. γῆν is more freq. than ὑ. γῆς in Arist., Mete. 349b29, al., in Hipparch., 1.3.10, al., and entirely supersedes ὑ. γῆς in Hdt., 2.124, 125, 127, 148, 150, 3.102, 4.195, 7.114, and Gem., 2.19, al.; it is found also in Plb.21.28.11, etc.; ὑ. γῆν the nadir, opp. μεσουράνημα, PLond.1.98r.49, 110.33 (i/ii A.D.); alsoἄγχε δέ μιν.. ἱμὰς ἁπαλὴν ὑ. δειρήν Il.3.371
;Τρῶες.. πτῶσσον ὑ. κρημνούς 21.26
;ἀγέροντο.. ἄλσος ὕ. σκιερόν Od.20.278
;τρωφεὶς ὑ. τὸν ὀφθαλμόν IG42(1).122.120
(Epid., iv B.C.);οὐλὴ ὑπ' ὀφθαλμὸν δεξιόν PCair.Zen76.13
(iii B.C.);ὑ. τὸ μέρος τοῦ ἐνοφειλομένου ὑπογραψάτω ὅσον ἰδίᾳ ἔχει PRev.Laws 19.2
(iii B.C.);κείμενος ὑ. τὸν ὀμφαλόν Sor.1.7
, cf. 67, al.;ὑ. τὰς πύλας ἵππων πόδες φαίνονται Th.5.10
;μὴ ὑποτιθέναι κύλικα ὑ. τὴν κλίνην IG12(5).593
A21 (Ceos, v B. C.); ὑ. τὸν ὀδόν ib.42(1).102.249 (Epid., iv B.C.);καταψύξατε ὑ. τὸ δένδρον LXX Ge.18.4
; ὑ. τὸν λέβητα ib.Ec.7.7(6); ὑ. τοὺς πόδας ib.La.3.34;εἰς τοὺς ὑ. πόδα χωρεῖ τόπους Dsc.5.75
(v.πούς 1.6
g); ἡ ὑ. πόδα (sc. γραμμή ) the base of a triangle, Hero *Mens.55; also ὑπ' αὐγὰς.. λεύσσουσαι πέπλους holding them up to the light, E.Hec. 1154; also ὑ. τὸν ὀφθαλμόν close to the eye, Arist. Pr. 874a9;ὑποκειμένης τῆς Εὐβοίας ὑ. τὴν Ἀττικήν Isoc.4.108
;ὑπ' αὐτὴν ἐσχάτην στήλην ἔχων ἔχριμπτ' ἀεὶ σύριγγα S.El. 720
;εἰ θεωρήσειεν ὑπ' αὐγὰς τὸν ἀνθρώπειον βίον Iamb.Protr.8
(cf.αὐγή 1
): of subordinate position.κατακλίνεσθαι ὑ. τινά Luc.Symp.9
; τίς ὑ. τίνα; who is next to whom, Onos.10.2.b Math., ὁ κύβος ὁ ὑ. τὴν.. σφαῖραν inscribed in the sphere, Papp.440.5;εἶναι ὑ. τὸ αὐτὸ ὕψος Euc.11.29
, Archim.Sph.Cyl.1.19; ὑ. τὰν αὐτὰν γωνίαν subtending.., Id.Aren. 1.20 (cj.), cf. 21; ,al.3 of the logical subordination of things under a class,τῶν ἑτερογενῶν καὶ μὴ ὑπ' ἄλληλα τεταγμένων Arist.Cat. 1b16
, etc.; οἱ ὑ. τὸ ψεῦδος τεταγμένοι in the category of.., Luc.Ind.20.II of subjection, control, dependence, never in Hom., once in Hdt.,ὑ. βασιλέα δασμοφόρος 7.108
;ὑ. σφᾶς ποιεῖσθαι Th.4.60
, cf. Pl.R. 348d, Arist. HA 488a10, etc.;ἕως κα ᾖ ὑ. τὸν πατέρα Test.Epict.3.29
;ὑ. τιν' ἦν τῶν βασιλέων Men.340
;τί δ' οὐ κρατέοντος ὑπ' ἰσχύν; Call.Jov.75
, cf. 74;ὑ. Δία Γῆν Ἥλιον Sammelb. 5616
(i A.D.), POxy.722.6 (i/ii A.D.), etc. (v.ἥλιος 11.1
);ὑ. θεὸν καὶ ἄνθρωπον Michel854.52
(Halic., iii B.C.);τοῦ τοπαρχοῦντος ὑ. σέ PCair.Zen.322.3
(iii B.C.);στρατενσάμενον ὑ. ἄρχοντα Ἀντίοχον IG12(1).43.7
([place name] Rhodes);μηδὲ ὑ. δεσπότην ὤν LXXPr. 6.7
, cf. Ps.143.2; for ὑ. χεῖρα, v. χείρ; οἱ ὑ. τινά X.Cyr.3.3.6,8.8.5, etc.;τοῖς ὑφ' αὑτὸν τεταγμένοις GDI3750.75
([place name] Rhodes).III of Time, in the course of, during, or to be left untranslated in English,ἐκέλευε Τοωσὶ ποτὶ πτόλιν ἡγήσασθαι νύχθ' ὕ. τήνδ' ὀλοήν Il.22.102
;ὑ. τὴν νύκτα ταύτην Hdt.9.51
, cf. 58; ὑ. τὴν πρώτην ἐπελθοῦσαν νύκτα ἀπέδρη Id 6.2;τῆς κολοκύνθης.. ἣ ἐγενήθη ὑ. νύκτα καὶ ὑ. νύκτα ἀπώλετο LXXJn.4.10
: rarely with stress on the duration, πάνθ' ὑ. μηνιθμόν throughout its continuance, Il.16.202;ὑ. τὸν παρεόντα τόνδε πόλεμον Hdt.9.60
; οὐδὲν τῶν κατ' Αἴγυπτον ὑ. ταῦτα ἑτεροιωθῆναι during that time, Id.2.142;ὑ. τὸν χρόνον ὃν οἱ ἑξήκοντα καὶ τριηκόσιοι ἦρχον οἵδε ἐθεόρεον IG12(8).276.4
([place name] Thasos).2 also of Time, about, sts. more precisely at, and of events, about or at the time of, ὑπ' αὐτὸν τὸν χρόνον ὅτε .. Ar.Ach. 139, cf. Hdt.7.165;ὑπ' αὐτὸν τὸν καιρόν Plb. 11.27.4
, 16.15.8; ὑφ' ἕνα καιρόν at one time, Diog.Oen.38;ὑ. τὸν αὐτὸν χρόνον Th.2.26
;ὑ. τοὺς αὐτοὺς χρόνους Id.1.100
;ὑ. τὸν σεισμόν Id.2.27
, cf. Plb.4.33.5, Plu.Alex.14; ὑ. τὴν ἑωθινήν, ὑ. τὴν ὄρφνην, Plb. 18.19.5,7;ὑ. τὸν ὄρθρον Act.Ap.5.21
, Gp.2.4.3; ποιεῖσθαι τοὺς περιπάτους ὑ. τὸ ψῦχος in the cool of the morning, Plb.5.56.10; ὑφ' ἓν πάντες all at once, at the same time, Arr.Epict.3.22.33, cf. S.E.M. 10.124, Sor.1.103, al.; παιδάριον ὑ. τὴν ἀναπνοὴν ἑπτὰ καὶ πέντε στίχους συνεῖρον in one breath, Plb.10.47.9; ὑφ' ἓν ἐκτρῖψαι at one blow, LXX Wi.12.9; ὑ. μίαν ἄρσιν καὶ θέσιν ἀνατείνοντες καὶ κατατιθέμενοι, of a squad of diggers, Gp.2.45.5; ὑ. μίαν φωνήν Aristeas 178; πῶς γὰρ ἂν ὑ. τὰς αὐτὰς ἡμέρας ἔν τε τῇ Ἰταλίᾳ καὶ ἐν τῇ Κιλικίᾳ.. πολεμήσειε; at the same time, D.C.36.35; sts. c. part., ὑ. τὸν νηὸν κατακαέντα at the time of its burning, Hdt.1.51; ὑ. τὴν κατάλυσιν τοῦ πολέμου just at the end, X.Mem.2.8.1, cf. Plu.Mar.46; ὑ. τὸν θυμὸν ἐκ χειρὸς ἐπιστρατευσαμένων at the very time of their anger, Plb. 2.19.10;ὑ. παροξυσμόν Gal.19.215
; παραδόντω τοῖς αἱρεθεῖσι εἰς τὸν ὑπ' αὐτὰ (or ὕπαυτα as Adv. = ἑξῆς)ἐνιαυτόν IG9(1).694.60
(Corc., ii/i B.C.);ὑ. κύνα Arist.HA 547a14
, Thphr.CP1.13.3, D.S.19.109;ὑ. τὰς θερινὰς [τροπὰς] καὶ τοῦ κυνὸς τὴν ἐπιτολήν Gp.2.6.17
.IV of accompaniment,ὑπὸ ὄρχησίν τε καὶ ᾠδήν Pl.Lg. 670a
;ὑ. αὐλὸν διαλέγεσθαι X.Smp.6.3
codd. (ὑ. τοῦ αὐλοῦ Cobet); ὑ. κήρυκα (v.κῆρυξ 1.3
).—Compare A.11.5, B.11.4.2 ὄνον ἕνα ὑ. λαχανόσπερμον laden with.., Meyer Ostr.81.2 (i A. D.), cf. PFay.p.324 (i A.D.); , al. (iii A.D.); cf. supr. A.11.8.D POSITION: ὑ. can follow its Subst., becoming by anastrophe ὕπο. It is freq. separated from the Subst. by intervening words, as in Il.2.465, Od.5.320, 7.130:— ὑπαί is placed after its case in A. Eu. 417, S.El. 1418, Inach. l.c., although acc. to Hdn.Gr.1.480 it cannot suffer anastrophe.E AS ADV., under, below, beneath, freq. in Hom.; esp. of young animals, under the mother, i.e. at the breast, Od.4.636, 21.23.2 behind, Hdt.7.61: cf. C. 1.II ὑπ' ἐκ or ὑπέκ, v. ὑπέκ.—In Hom. the separation of the Prep. from its Verb by tmesis is very freq., and sts. it follows, in which case it suffers anastrophe,φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ Od.9.17
.F IN COMPOSITION:I under, as well of rest as of motion, as in ὕπειμι, ὑποβαίνω, etc.3 of the agency or influence under which a thing is done, to express subjection or subordination, ὑποδαμνάω, ὑποδμώς, ὑφηνίοχος, cf. ἐπί G. 111. -
5 πεδάω
πεδάω (s. πέδη;, fesseln, binden, festbinden, ϑύρας, Od. 21, 391; festhalten, hemmen, δόλῳ ἅρμα πεδῆσαι. Il. 23, 585, γυῖα, 13, 435, νῆα ἐνὶ πόντῳ, Od. 13, 168; u. bes. von den Göttern, welche die Vernunft u. den freien Willen der Menschen fesseln u. zu unfreiwilligen Handlungen zwingen, Διώρεα Μοῖρ' ἐπέδησε Il. 4, 517, Ἕκτορα δ' αὐτοῠ μεῖναι ὀλοιὴ Μοῖρ' ἐπέδησεν 22, 5, zwang ihn zu bleiben, πέδησε δὲ καὶ τὸν Ἀϑινη – δαμῆναι Od. 18, 155, vgl. 3, 269; ὅςτις μ' ἀϑανάτων πεδάᾳ καὶ ἔδησε κελεύϑου, 4, 380. 469; ἐμὲ ἀλγεσι ϑεοὶ πεδάασκον, 23, 353; mit doppeltem accus., ὅς μ' ἐπέδησε βλέφαρα ἀμφικαλύψας, Od. 23, 17, vom Schlafe, wenn man nicht besser den accus. βλέφαρα vom partic. ἀμφικ. abhängig macht; Pind. πέδασον ἔγχος, Ol. 1, 76; ἵππος ἅρμ' ἐπέδα, P. 6, 32; δόλῳ νιν πεδᾰσαι, N. 5, 26; πεδήσασ' ἀνὁρα δαιδάλῳ πέπλῳ, Aesch. Eum. 605; vom Schlafe Soph Ai. 661; in Prosa, τὸν μούναρχον πεδήσας Her. 6. 23, καϑ' ὕπνον τὴν τῆς φρονήσεως πεδηϑεὶς δύναμιν, im Gebrauche des Verstandes gehemmt, Plat. Tim. 71 e; Folgde.
-
6 ὑπό
ὑπό, p. u. bes. ep. ὑπαί, wenn die letzte Sylbe lang sein soll (s. oben besonders), sub.
I. Adv., – a) unten, unterhalb; ἐπεὶ μάλα πῖαρ ὑπ' οὖδας Od. 9, 135, wo man es = ὕπεστι erklären kann; τρομέει δ' ὑπὸ φαίδιμα γυῖα Il. 10, 95; ἵπποι ϑήλειαι, ὑπὸ δ' ἡμίονοι, unter ihnen, am Euter, Od. 4, 636. 21, 23. – b) hinter, dahinter, Her. 7, 61. – In vielen Stellen bei Hom. u. den Tragg. kann eine Tmesis angenommen werden, wie man auch Od. 9, 17 φυγὼν ὕπο νηλεὲς ἦμαρ erklärt, indem man deshalb ὕπο anastrophirt.
II. Praeposit. A. mit dem genit., unter; – 1) örtlich, u. zwar zunächst – a) eine Bewegung unten aus der Tiefe hervor, darunterweg, darunter her bedeutend; ῥέει κρήνη ὑπὸ σπείους Od. 9, 140; αὖτις ἀναστήσονται ὑπὸ ζόφου, sie werden wieder unter dem Dunkel hervorkommen, Il. 21, 56; so auch ὄσσε δεινὸν ὑπὸ βλεφάρων ἐξεφάανϑεν, die Augen leuchteten furchtbar unter den Augenlidern hervor, Il. 19, 17; ὑπὸ χϑονὸς ἧκε φόωςδε, er kam unter der Erde hervor an das Licht, Hes. Th. 669; ähnlich σπλάγχνων ὕπο ματέρος ἐς αἴγλαν μόλεν Pind. N. 1, 35; ἐς φάος O. 6, 43. – Dah. νεκρὸν ὑπ' Αἴαντος ἐρύειν Il. 17, 235, unter den Händen des Aias fortziehen; und übh. ἁρπάζειν, ῥύεσϑαι u. ähnl. ὑπό τινος, aus Jemandes Gewalt reißen; ἵν' αὐτοὺς ῥύοισϑε ὑπ' Ἀχαιῶν Il. 17, 224; ῥῦσαι ὑπ' ἠέρος υἷας Ἀχαιῶν ib. 645; vgl. 13, 198. 19, 73. 21, 553; aus einer Gefahr, 23, 86; woran sich leicht reiht ὑφ' Ἕκτορος φεύγοντες, Il. 19, 149, wie 21, 22, was eigtl. ist = unter Hektors Händen wegfliehen, wir aber übersetzen »vor Hektor fliehen«; so φοβεῖσϑαι ὑπό τινος, 16, 303. – Auch ἵππους μὲν λῠσαν ὑπὸ ζυγοῦ, Il. 8, 543. 24, 576 u. öfter, unter dem Joche losspannen, so daß sie darunter fortgehen; ὑπ' ἀρνειοῦ λυόμην, ich machte mich unter dem Bocke los, Od. 9, 463. Aehnlich ist βοῦς ὑφ' ἁμάξης πριάμενοι Xen. An. 7, 2, 25, wo wir nach unserer Auffassungsweise »vor dem Wagen weg« sagen. – b) Bewegung nach unten hin, die darauffolgende Ruhe, darunter, unter einem Gegenstande, mit einbegreifend; ὑπὸ χϑονὸς ἐτέϑαπτο Od. 11, 52; τόδε κρήδεμνον ὑπὸ στέρνοιο τανύσσαι, unter die Brust breite dir den Schleier, 5, 346; τὸν δ' ὑπ' οὔατος ἔγχεϊ νύξε Il. 13, 177. 671. 17, 617; δεξιτερῇ δ' ἄρ' ὑπ' ἀνϑερεῶνος ἑλοῠσα 1, 501; παῖσον ἐμᾶς ὑπὸ κλῇδος Soph. Tr. 1027; ὑφ' εἵματος κρυφείς Ai. 1024; λαβὼν ὑπὸ μάλης ἐγχειρίδιον Plat. Gorg. 469 d (vgl. μάλη); κεκευϑὼς πολεμίας ὑπὸ χϑονός Aesch. Spt. 570. Auch ἡ πηγὴ ὑπὸ τῆς πλατάνου ῥεῖ, fließt unter der Platane, Plat. Phaedr. 230 b; u. dah. – c) unter, ohne daß weiter an die Bewegung gedacht wird; ὑπὸ χϑὼν σμερδαλέον κονάβιζε ποδοῖν Il. 2, 465; οἱ ὑπὸ χϑονὸς φίλοι, die unter der Erde, die Todten, Aesch. Ch. 820; αἰτοῦσα τοὺς ὑπὸ χϑονός Soph. Ant. 65; nach Thom. Mag. 868 ist der gen. bei ὑπό attischer als der dat. – Uebertr. d) unterworfen, ἀρετῶσι δὲ λαοὶ ὑπ' αὐτοῦ, Od. 19, 114, unter ihm, unter seiner Regierung; σοῦ διοίσεται μόνος ὑπ' ὀρφανιστῶν μὴ φίλων Soph. Ai. 507. – Daran reiht sich 2) die causale Bedeutung, durch Etwas veranlaßt; zunächst noch örtlich zu fassen, wie bei Hom. in vielen Fällen einleuchtet, z. B. κείσεϑ' ὑπ' ἰλύος κεκαλυμμένα Il. 21, 318, unter dem Schlamme bedeckt; u. so ist δαμεὶς ὑπ' Αἴαντος, 4, 479, unter dem Aias, unter seinen Händen überwältigt, getödtet; πεσὼν ὑφ' Ἕκτορος 17, 428; ὤλεσε ϑυμὸν ὑφ' Ἕκτορος 6, 6, vgl. 1, 242; μήπως τάχ' ὑπ' αὐ-τοῦ δουρὶ δαμείης 3, 436, wie 4, 479; und da bei jedem Passivum das Subject als ein dem einwirkenden Subjecte untergeordnetes erscheint, sehr gewöhnlich – a) bei pass. von, durch, Hom. u. Folgde überall, die gewöhnlichste Ausdrucksweise, von der keine besondern Beispiele angeführt zu werden brauchen. – Eben so b) bei verbis intr., oder solchen, die bei aktiver Form passive Bedeutung haben, ἁλοὺς ὑπ' ἄλλων, Aesch. Ag. 460; ὑφ' ἧς ϑανών, von der getödtet, Soph. El. 436; δίκην διδόναι ὑπὸ ϑεῶν, bestraft werden durch die Götter, Plat. Gorg. 525 b; Xen. An. 4, 4, 14; ἀπολέσϑαι Cyr. 7, 1, 41; ὑπὸ λιμοῦ An. 1, 5, 5; – πέλεκυς, ὅςτ' εἶσιν διὰ δου ρὸς ὑπ' ἀνέρος, ὀφέλλει δ' ἀνδρὸς ἐρωήν Il. 3, 61, durch den Mann geschwungen; πολλὰ δ' ὑπ' αὐτοῦ ἔργα κατήριπε κάλ' αἰζηῶν (sc. χειμάῤῥου), von seiner Gewalt, 5, 92; ἔνϑα κεν αὖτε Τρῶες Ἀρηϊφίλων ὑπ' Ἀχαιῶν Ἴλιον εἰςανέβησαν, von den Achäern gedrängt, 6, 73; πάσχειν κακῶς ἐχϑρὸν ὑπ' ἐχϑρῶν Aesch. Prom. 1044; Plat. Conv. 222 e; χαλεπῶς ἔχει ὑπὸ τραυμάτων τινῶν Theaet. 142 b; εὖ ἀκούειν ὑπό τινος Xen. An. 7, 7, 23; αἰτίαν ἔχειν ὑπό τινος 7, 6, 11. – Auch c) bei nominibus, ἄτιμον εἶναι δ' ἐκφορᾶς φίλων ὕπο, Aesch. Spt. 1015, Bestattung von den Freunden, wie ἐκφέρεσϑαι ὑπὸ φίλων; so ἡ ὑπὸ πάντων τιμή, die von Allen erzeigte Ehre, Xen. Cyr. 3, 3, 2; Ἥρας δεσμοὺς ὑπὸ υἱέος καὶ Ἡφαίστου ῥίψεις ὑπὸ πατρός Plat. Rep. II, 378 d; ὅ τι φυλάξομεν οὐ-δέν ἐστιν ὑπὸ τοῦ πολέμου λοιπόν Dem. 2, 26, es ist Nichts vom Kriege übrig gelassen. – Uebh. d) Ursache u. Veranlassung, sowohl äußere als innere u. geistige, wo wir durch, aus, vor, wegen gebrauchen, οὔ τοι δικάζει ταῦτα μαρτύρων ὕποἌρης Aesch. Suppl. 912; δόμοις δὲ τοῖςδε παγκάκως ἔχει φήμης ὑφ' ᾑς ἤγγειλαν οἱ ξένοι Ch. 741; wie man auch Hom. ὑπὸ λιγέων ἀνέμων σπέρχωσιν ἄελλαι Il. 13, 334 auffassen kann, von den Stürmen getrieben; γέλασσε χϑὼν χαλκοῦ ὑπὸ στεροπῆς 19, 363, mehr örtlich, unter dem Glanze, wie μελάνει δέ τε πόντος ὑπ' αὐτῆς (Ζεφύροιο φρικός) 7, 64, u. öfter; ὑπὸ τῆς παρεούσης συμφορῆς Her. 1, 85; ὑπ' ἀνέμων καὶ ἀπλοίας ένδιέτριψεν, wegen der Winde, Thuc. 2, 55; ὑπὸ δέους, aus Furcht, Her. 1, 85; ὑπ' ἀνάγκης, aus Zwang, Od. 2, 110; Aesch. Suppl. 1013; Soph. Phil. 215 u. sonst; μεγάλου ὑπὸ κύματος ὁρμῆς Od. 5, 320; Ζηνὸς ὑπ' ἀγγελίης 7, 263; εἰπεῖν μνήμης ὕπο Soph. O. R. 1131; ὑπ' ἐλπίδων ἄνδρας τὸ κέρδος πολλάκις διώλεσεν, wegen der Hoffnungen, Ant. 221; ὑπό τινος ἄλλου ἐπελαϑόμην, wegen eines Andern, oder über etwas Anderm vergaß ich es, Plat. Prot. 310 c; ὑπὸ ταύτης τῆς αἰτίας Conv. 184 a; ὑπὸ πενίας, vor, aus Armuth, Soph. 251 c; ὑπὸ κάλλους Xen. Cyr. 8, 7, 22; – ὥςτ' ἐνδακρύω γ' ὄμμασιν χαρᾶς ὕπο, aus Freude, Aesch. Ag. 527, vgl. 573; τοσαῦτ' ἔλεξε κάρτ' ὑπ' εὐϑύμου φρενός Pers. 364, vgl. 476; καὶ δὴ φίλον τις ἔκταν' ἀγνοίας ὕπο Suppl. 494, wie Soph. Tr. 418; ὑπ' ἀγρίας ᾄξασα λύπης O. R. 1073; ἀπορίας ὕπο Eur. Or. 232; ὀργῆς ὕπο I. A. 335; μή νυν τὰς φρένας ὑφ' ἡδονῆς γυναικὸς οὕνεκ' έκβάλῃς Soph. Ant. 644, aus Lust, der Lust wegen, vgl. Ai. 375 El. 1142; Eur. Med. 1142; Xen. Cyr. 8, 3, 42; ὑπὸ λύπης 6, 1, 351 ὑπ' αἰσχύνης Plat. Phaedr. 237 a; ὑπ' εὐηϑείας 275 b; ὑπὸ τῆς ὀδύνης Conv. 218 b; ὑπὸ τοῦ ἐκπεπλῆχϑαι, vor Schreck, Xen. Cyr. 7, 5, 21; πράττειν τι ὑπ' ἀρετῆς, aus Tapferkeit, von Tapferkeit getrieben, Her. 8, 1; ὑπ' ἀπιστίης 1, 24; ὑπὸ τῆς ἐμῆς δυνάμεως οὐδεὶς ἐϑέλει σοι μαρτυρεῖν Lys. 7, 21; ὑπὸ τοῦ ϑυμοῦ καὶ τῆς ἀλογιστίας εἰκῆ προςπίπτοντες Pol. 2, 30, 4, u. sonst; – Her. sagt auch ὑπὸ κήρυκος προηγόρευε, durch einen Herold, 9, 98; – ὑφ' ἑαυτοῦ, von sich selbst, auf eigenen Antrieb, eben so ὑφ' ὑμῶν, Thuc. 4, 64. – 3) wie unser unter eine Begleitung ausdrückend, miteinwirkende, gleichzeitige Nebenumstände, ἀϋσάντων ὑπ' Ἀχαιῶν, ll. 2, 334. 16, 277, unter dem Geschrei der Achäer, während die Achäer schrieen; ὑπὸ Ζεφύροιο ἰωῆς, unter dem Wehen des Zephyrs, 4, 276; δαΐδων ὑπὸ λαμπομενάων 18, 492 Od. 19, 48. 23, 290; bes. von jeder musikalischen od. übh. taktmäßigen Begleitung einer Handlung, κωμάζειν ὑπ' αὐλοῦ, nach einer Flöte, unter Flötenbegleitung einen Komos aufführen, Hes. Sc. 281, wie ὑπαὶ λιγυρῶν συρίγγων ἵεσαν αὐδήν 279, sie sfangen nach Syringenbegleitung; ὑπὸ φορμίγγων ἄναγον χορόν 280; ὑπ' αὐλητῆρος ἀείδειν, unter der Begleitung eines Flötenspielers singen, Theogn. 545. 803; Archil. frg. 106; χωρεῖν ὑπ' αὐλητῶν Thuc. 5, 70; ὑπ' αὐλητρίδων Xen. Hell. 2, 2, 23; βαρυβρόμων ὑπὸ τυμπάνων Eur. Bacch. 156; πίνειν ὑπὸ σάλπιγγος Ar. Ach. 987; ὑπὸ συρίγγων στρατεύεσϑαι Her. 1, 17. So auch καταϑάψομεν οὐχ ὑπὸ κλαυϑμῶν τῶν ἐξ οἴκων Aesch. Ag. 1533; οὔκουν ἐάσεις οὐδ' ὑπ' εὐφήμου βοῆς ϑῦσαί με Soph. El. 620; οὐχ ὑπὸ ϑυσιῶν οὐδ' ὑπὸ εὐχῶν φύς Plat. Rep. V, 461 a; dah. ὑπὸ μαστίγ ων ὀρύσσειν, unter Peitschenhieben graben, d. i. von Peitschenhieben angetrieben, Her. 7, 22, wie διαβαίνειν ὑπὸ μαστίγων 7, 56; vgl. Xen. An. 2, 4, 25; ὑπὸ φανοῦ πορεύεσϑαι, unter dem Geleite einer Leuchte gehen, Lac. 5, 7; ὑπὸ πομπῆς ἐξάγειν τινά, unter, mit feierlichem Geleite, Her. 2, 45. Aehnlich οὐδὲ κηρύκων ὕπο ἀπρόξενοί τε μολεῖν Aesch. Suppl. 235, unter dem Geleite von Herolden; vgl. Eur. Alc. 743; τυπτέσϑω πληγὰς ὑπὸ κήρυκος ἐν ἀγορᾷ κηρύξαντος Plat. Legg. XI, 917 c, während ein Herold ausruft; so sind auch συνϑῆκαι ὑφ' ὁρκίων mit Schwüren verbundene Verträge, D. Hal. 1, 59; auch ὑπ' εὐκλείας ϑανεῖν Eur. Hipp. 1313 hat eine ähnliche Bedeutung.
B. Mit dem dativ., den Gegenstand bezeichnend, unter dem sich Etwas befindet; zunächst – 1) örtlich, u. zwar – a) ein Verweilen unter Etwas ausdrückend; αἳ γὰρ ὑπ' ἠελίῳ ναιετάουσι πόληες Il. 4, 44; ὑπὸ Τμώλῳ, unten am Fuße des Tmolos, Il. 2, 866. 20, 385, vgl. Od. 1, 186; vgl. κατοικημένους γὰρ τοὺς Πελασγοὺς ὑπὸ τῷ Ὑμησσῷ Her. 6, 137; ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει, 6, 105; u. so ist auch εἰ γὰρ ὑπ' Ἰλίῳ κατηναρίσϑης = unter den Mauern von Ilios, Aesch. Ch. 341, wie ὑπὸ Τροίας τείχεσσι φϑίμενος Ch. 358; τόν ϑ' ὑπ' Ἰλίῳ σέϑεν κίνδυνον Ag. 856, vgl. 1414; Soph. ἐῤῥέτω Ἴλιον οἵ ϑ' ὑπ' ἐκείνῳ πάντες Phil. 1185; ὑπὸ τείχεσιν Eur. Suppl. 274; ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει Her. 6, 105; – ἔρδομεν ἑκατόμβας καλῇ ὑπὸ πλατανίστῳ Il. 2, 307; ὑπὸ φηγῷ, δρυΐ; 5, 693. 18, 558; ἰπούμενος ῥίζῃσιν Αἰτναίαις ὕπο Aesch. Prom. 365; ὑπὸ στέγῃ Soph. Phil. 286; auch εἷρξαι Αἴανϑ' ὑπὸ σκηναῖσιν Ai. 741; τί ἔχεις ὑπὸ τῷ ἱματίῳ; was hast du unter dem Mantel? Plat. Phaedr. 228 d; εἶχε μάχαιραν ὑφ' αὑτῷ παρεσκευασμένος, Pol. 8, 22, 6. So ist auch aufzufassen ὑπ' ὀφρύσι δάκρυα λεῖβον Il. 13, 88, κοίμησόν μοι Ζηνὸς ὑπ' ὀφρύσιν ὄσσε 14, 236. – b) bei Verbis der Bewegung ist dah. die vorangehende oder folgende Ruhe unter Etwas dadurch besonders hervorgehoben, wie γυιώσω μὲν σφῶϊν ὑφ' ἅρμασιν ὠκέας ἱππους Il. 8, 402, die unter dem Joch des Wagens sich befinden, nach unserer Auffassung vor den Wagen gespannt sind; vgl. ὑπὸ τοῖς ἅρμασιν εἶναι, angespannt sein, Xen. Cyr. 6, 4, 1; u. ὑπὸ ζυγῷ λόφον ἔχειν Soph. Ant. 291. – So wird auch bei An- und Abspannen der Rosse dieselbe Construction beibehalten, ἔζευξαν ὑφ' ἅρμασιν ὠκέας ἵππους Od. 3, 478, ἔλυσαν ὑφ' ἅρμασιν ὠκέας ἵππους Il. 18, 214, ὑπ' ἀμάξῃσιν βόας ἡμιόνους τε ζεύγνυσαν 24, 782; ἅρμασιν δ' ὕπο ζεύγνυσιν αὐτώ Aesch. Pers. 186; Xen. vrbdt auch ὑπὸ τῷ ἵππῳ πίπτειν, Cyr. 7, 1, 37. – 2) causal die Einwirkung durch einen Andern bezeichnend, nur poet. u. bei Hom. meist noch wirklich örtlich zu fassen, τῶν ὑπὸ ποσσὶ μέγα στεναχίζετο γαῖα Il. 2, 784, unter ihren Füßen (und durch sie gestampft); τῶν ὑπὸ ποσσὶ κονίσσαλος ὤρνυτ' ἀελλής 3, 13, vgl. 8, 443; τρέμε δ' οὔρεα ποσσὶν ὑπ' ἀϑανά-τοισι 13, 19, u. sonst; πόλις χερσὶν ὑφ' ἡμετέρῃσιν ἁλοῦσα, unter unsern Händen, durch diese eingenommen, Il. 2, 374. 4, 291, was noch anschaulicher ist in der geläufigen Vrbdg ἐδάμη ὑπὸ χερσὶν ποδώκεος Αἰακίδαο, 2, 860. 5, 559 u. sonst; u. so ὤλετο ὑπὸ γαμφηλῇσι λέοντος 16, 419; u. danach ὑπὸ δουρὶ δαμῆναι, τυπῆναι, πέρϑαι, 5, 653. 11, 433. 444. 16, 708; νούσῳ ὑπ' ἀργαλέῃ φϑί. σϑαι 13, 667; auch beim act., ἐμῇς ὑπὸ χερσὶ δάμασσον, bändige ihn, laß ihn erliegen unter meinen Händen, 3, 352. 6, 159; vgl. Soph. τόν, ὦ Ζεῦ, ὑπὸ σῷ φϑίσον κεραυνῷ O. R. 202; – αὐτοὶ ὑπ' Ἀργείοισι φέβοντο Il. 11, 121, vgl. 15, 637, u. sonst; ἐτελεύτασαν ὑπ' ἀλλαλοφόνοις χερσίν Aesch. Spt. 914; φλέγονϑ' ὑπ' ἄστροις οὐρανόν 370; πέπωκεν αἷμα γαῖ' ὑπ' ἀλλήλων φόνῳ, unter dem Morde, durch den Mord, 803. Einzelne Fälle bieten sich dar, wo das pass. mit ὑπό τινι verbunden ganz gleich dem ὑπό τινος zu sein scheint, wie ὁρμηϑέντες ὑπὸ πληγῇσιν ἱμάσϑλης Od. 13, 82, wo man doch aber die Peitsche immer über dem Pferde schwebend denken soll; Luc. vrbdt ὑπὸ ϑριξὶν ἱππείαις ἀνοίγουσα τὸ στόμα, Alex. 12, vermittelst. – Auch von einer sinnlichen Auffassung geht aus τόν ῥ' ὑπ' Ἀδμήτῳ τέκε δῖα γυναικῶν, Il. 2, 714. 728. 820 u. öfter, wo wir sagen »von dem Admet«; τίκτεσϑαι ὑπό τινι 2, 742; vgl. Pind. Ἀπόλλωνι γλυκείας πρῶτον ἔψαυσ' Ἀφροδίτας, Ol. 6, 35; aber ὅσσαι νῦν γε γυναῖκες ὑπ' ἀνδράσιν οἶκον ἔχουσιν Od. 7, 68 geht in die Bdtg – 3) der Unterwürfigkeit über, unter Jemandem, unter Jemandes Botmäßigkeit oder Gewalt, vgl. δέδμητο δὲ λαὸς ὑπ' αὐτῷ Od. 3, 304; mehr örtlich ist noch λέοντε τραφέτην ὑπὸ μητρί Il. 5, 555; woran sich reihen: ὑπὸ τῷ πατρὶ τεϑραμμένος ἐν τοῖς ἐκεί. νου ἤϑεσιν Plat. Rep. VIII, 558 d; ὑπὸ παιδοτρίβῃ ἀγαϑῷ πεπαιδευμένος Lach. 184 e, d. i. unter dessen Anleitung, ihm untergeordnet; τραφέντες ὑπὸ τούτοις Pol. 6, 7, 2; dah. γίγνεσϑαι ὑπό τινι, unter Jemandes Gewalt kommen, Xen. An. 7, 2, 2; οἱ ὑπό τινι, die Einem Untergebenen, die Unterthanen; ὑφ' ἑαυτῷ, Her. 7, 11, sein eigener Herr, nach eigener Willkühr; βουλόμενος ὑπὸ βαρβάροισιν εἶναι Ἀϑηναίους 6, 127; ὑφ' ἑαυτοῖς ἔχειν, in Unterwürfigkeit halten, Xen. Cyr. 2, 1, 26, wie πολλὰς πόλεις ὑφ' ἑαυτῇ ἔχειν δουλωσαμένην Plat. Rep. I, 351 b; ἁπάσας τὰς δυνάμεις συλλαβοῦσα ὑφ' ἑαυτῇ ἔχει Gorg. 456 a. Auch ὑφ' ἑαυτῷ ἔχειν, unter sich haben, zu befehligen haben, übh. in seiner Gewalt haben, Her. 7, 157; ὑπὸ πόλεσι καὶ νόμοις οἰκεῖν Isocr. 5, 14; τοὺς ἐχϑροὺς οὓς οὐκ ἔστιν ὑπὸ τοῖς νόμοις λαβεῖν Dem. 8, 29. – Dah. τὰ ὑπὸ τῇ μουσικῇ Plat. Phaed. 110 b, Alles was unter die Musik fällt od. gehört, wie αἱ ὑπὸ πάσαις ταῖς τέχναις ἐργασίαι Conv. 205 b, vgl. Rep. VI, 511 a. – 4) auch, wie ὑπὸ c. gen., eine Begleitung, ὑπ' αὐλητῆρι πρόσϑ' ἔκιον, unter dem Spiele des Flötenspielers gingen sie vorwärts, Hes. Sc. 283, vgl. 299; βῆ ϑεῶν ὑπ' ἀμύμονι πομπῇ, unter dem Geleite, Il. 6, 171; Od. 7, 193; ὑπὸ εὐχαῖς, unter Gebeten, Pind. I. 5, 44; u. so bes. bei Sp. ὑπ' αὐλῷ, unter Flötenspiel, ὑπὸ κήρυκι, unter Heroldsruf, Luc. Alex. 19, ὑπὸ δᾳδί, λαμπάδι u. dgl., Hemsterh. Luc. D. Mort. 6, 5.
C. Mit dem accus., den Gegenstand bezeichnend, unter welchen od. unter welchem hin Etwas sich bewegt; also – 1) örtlich; – a) von der Bewegung nach einem Orte hin, unt er; ὑπό τε σπέος ἤλασε μῆλα Il. 4, 279, er trieb sie unter die Höhle; ἀντικρὺ ὑπ' ὀστέον ἤλυϑ' ἀκωκή 5, 67; εἶμι ὑπὸ γαῖαν 18, 333, unter die Erde gehen, d. i. sterben; vgl. Od. 20, 81; ὑπὸ ζυγὸν ἤγαγεν ἵππους Il. 5, 731, u. öfter; u. ähnlich ὑφ' ἅρματ' ἤγαγον ἵππους Aesch. Prom. 463; αἱ δ' ὑπὸ κῦμα ϑαλάσσης αὐτίκ' ἔδυσαν Il. 18, 145; ὑπὸ ζόφον ἐλϑεῖν Od. 11, 57 ll. 23, 51; ὑπὸ πόντον ἐδύσατο Od. 11, 253; κρύψαν ὑπὸ γᾶν Pind. P. 9, 81; παίσασ' ὑφ' ἧπαρ Soph. Ant. 1299; Tr. 927; φοιτᾷ γὰρ ὑπ' ἀγρίαν ὕλαν O. R. 477; εἰ γάρ μ' ὑπὸ γῆν ἧκεν Aesch. Prom. 152; ἄπειμι γῆς ὑπὸ ζόφον κάτω Pers. 825; u. Eur. oft; ἀλλ' ὅτε δὴ τάχ' ἔμελλεν ὑπὸ πτόλιν αἰπύ τε τεῖχος ἵξεσϑαι Il. 11, 181, vgl. 18, 281, unter die Stadt und die Mauern, die Annäherung ausdrückend; ἕπεσϑαι ὑπὸ Ἴλιον Il. 23, 297; λαὸν ἀγαγόνϑ' ὑπὸ τεῖχος 4, 407; 12, 264; ὑπὸ Τροίην Od. 4, 146. 14, 469, wo überall aber an hochliegende Städte und hohe Mauern zu denken ist, unter welche sich der begiebt, der sich ihnen nähert; so ὑπὸ τὰ τείχη ἄγειν Xen. Cyr. 5, 4, 43, u. ähnlich, auch die Annäherung bezeichnend, Soph. κεῖνος δ' ὑπ' αὐτὴν ἐσχάτην στήλην ἔχων ἔχριμπτ' ἀεὶ σύριγγας, El. 710; ὑπὸ τειχίον ἀποστάς Plat. Rep. VI, 496 d; ὑπὸ τὸ τεῖχος IV, 439 e; ὑπὸ τὴν σκοπἡν ἐλαύνειν Xen. Cyr. 6, 3, 13. So ist auch ὑπὸ τὸ δικαστήριον ἄγειν, ἀπάγειν, Her. 6, 72. 104. 9, 93, eigtl. vor den höher sitzenden Richter, unter das Tribunal des Richters führen; wonach dann aber auch gesagt wurde ὑπάγειν ὑπὸ τὸν δῆμον, ὑπὸ τοὺς ἐφόρους, Her. 6, 136. 82; ὑπὸ τὴν ψῆφον ἔρχεσϑαι Aesch. 3, 19; vgl. Dem. 59, 126; auch ἄγετε αὐτοὺς ὑπὸ τοὺς νόμους, 24, 131. – b) bei Verbis der Ruhe u. übh. die Verbreitung unter Etwas hin ausdrückend, was am anschaulichsten ist in ὄρνιϑες δέ τε πολλοὶ ὑπ' αὐγὰς ἠελίοιο φοιτῶσι, Od. 2, 181, vgl. 11, 498. 619; εἴ που ζώουσιν ὑπ' αὐγὰς ἠελίοιο 15, 349; ὅσσοι ἔασιν ὑπ' ἠῶ τ' ἠέλιόν τε Il. 5, 267, so viele unter der Sonne hin verbreitet, d. i. überall leben; vgl. Jac. A. P. p. 24. 271, Eur. Hec. 1144 u. Tim. lex.; wie noch Plat. sagt ὁπόσων ὑπὸ οὐρανὸν ἡμεῖς ἀκοὴν παρεδεξάμεϑα, Tim. 23 d, u. Aesch. 2, 41 Φίλιππον τῶν ὑπὸ τὸν ἥλιον ἀνϑρώπων πάντων εἶναι δεινότατον. Aehnlich sind zu fassen: οἳ δ' ἔχον Ἀρκαδίην, ὑπὸ Κυλλήνης ὄρος αἰπύ, II. 2, 603, vgl. 824, u. αἱ ὑπὸ τὸ ὄρος κῶμαι Xen. An. 7, 4, 5; Ἐρινύες, αἵϑ' ὑπὸ γαῖαν ἀνϑρώπους τίνυνται Il. 19, 259; πεπτηὼς γὰρ ἔκειτο ὑπὸ ϑρόνον Od. 22, 362; στὰς ὑπὸ ὄγχνην 24, 234, wo man überdies an die vorhergegangene Bewegung denken muß; ὑπὸ τὴν ἄρκτον Her. 5, 10; sogar ὕπεστι ὑπὸ γῆν, 2, 127. – Damit verbindet sich c) oft der Begriff des Schutzes, wo wir unter oder hinter sagen, ὑπὸ τἡν ϑύρην Her. 1, 12; ὑπὸ τὸν στρατὸν καταφυγεῖν, hinter das Heer oder unter seinen Schutz flüchten, 9, 96; vgl. ὑπὸ τὰ ϑηρία τεταγμένοι Pol. 5, 85, 3, wie ὑποστείλας αὐτὸν ὑπὸ τὸ τῆς φάλαγγος κέρας (s. ὑποστέλλειν), u. öfter bei Pol. – 2) von der Zeit, sowohl während, also eine Verbreitung über eine Zeit hin, πάνϑ' ὑπὸ μηνιϑμόν Il. 16, 202, ὑπὸ τὸν ϑυμόν Pol. 2, 19, 10, – als gewöhnlicher eine Annäherung an einen bestimmten Zeitpunkt bezeichnend, gegen, um, wie das lateinische sub, ὑπὸ νύκτα, gegen die Nacht, mit Einbruch der Nacht, Il. 22, 102; ὑπὸ τὴν νύκτα Her. 6, 2. 9, 51. 60; ὑπὸ τὴν ἕω, gegen Morgen, ὑπὸ ταῦτα, um diese Zeit, 2, 142; ὑπὸ τοὺς αὐτοὺς χρόνους, um dieselbe Zeit, Thuc. 2, 27. 4, 56; ὑπὸ τὴν εἰρήνην Isocr. Paneg. 4, 47. 177; Sp., ὑπ' αὐτοὺς τούς και ροὺς Pol. 16, 15, 8; auch mit hinzugefügtem partic., ὑπὸ τὸν νηὸν κατακαέντα, um die Zeit, als der Tempel verbrannt wurde, Her. 1, 51. – 3) die Unterwürfigkeit ausdrückend, an 1a sich annähernd; ὅσον νῦν ὑπὸ χέρα ναίεις Soph. El. 1081; Αἴγυπτος ἐγένετο πάλιν ὑπὸ βασιλέα Thuc. 1, 110; ὑφ' ἑαυτὸν ποιεῖσϑαι 4, 60; οἱ ὑπ' αὐτούς, die Unterthanen, Xen. Cyr. 8, 8, 5, τοὺς ὑφ' ἑαυτόν 1, 5, 3; τραφεὶς καὶ παιδευϑεὶς ὑπὸ Κλέανδρον Pol. 10, 25, 1; ὑπ' ἐμαυτὸν ἔχω Matth. 8, 9; ὑπ' ἐξουσίαν τεταγμένος u. ä.; mehr noch ein Zusammenfassen unter einen allgemeinen Begriff in eine Klasse auszudrücken, ὅσα ὑπὸ ταὐτὸ εἶδος Arist. topic. 1, 7, u. oft; τὸ ὑπὸ τὸν ὁρισμόν ib. 1, 6; – ὑπό τι, in gewisser Beziehung, einigermaßen, beinahe, Plat. Phaedr. 242 d; εὐήϑη καὶ ὑπό τι ἀσεβῆ Gorg. 493 c, eine Annäherung andeutend.
Seinem Casus kann ὑπό in allen Verbindungen nachgesetzt werden und zieht dann den Ton zurück, ὕπο. – Auch wird die Präposition durch mehrere Wörter von ihrem Casus getrennt, vgl. Il. 2, 465. 18, 390. 19, 363 Od. 1, 131. 5, 320, u. sonst.
In der Zusammensetzung bedeutet ὑπό – 1) darunter, sowohl von der Ruhe, als von der Bewegung, unterhalb, von unten auf, darunter hin, darunter hervor. – 2) eine Mischung, einer Masse unter eine andere. – 3) Unterordnung und Abhängigkeit, unter. – 4) die Annäherung an den Begriff des Simplex, etwas, ziemlich, allmälig, unvermerkt, nach und nach, wie das lat. sub.
-
7 ὑπ-είκω
ὑπ-είκω, fut. auch ὑπείξομαι, Il. 1, 294 Od. 12, 117, ὑποείξομαι Il. 23, 602, wie gew. bei Hom. ὑποείκω, – weichen, weggehen; νεῶν, von den Schiffen, Il. 16, 305; λόγου ὑπείκειν, von seinen Worten oder Grundsätzen abweichen, Her. 7, 160; ϑυμουμένοις ὑπείκειν δεῖ Plat. Legg. IV, 717 d; τινὶ ἕδρης, vor Einem aufstehen und weggehen, ihm Platz machen, Od. 16, 42; dah. ihm den ersten Platz zugestehen, τινὶ λόγων, Einem das erste Wort gönnen, ihn zuerst reden lassen, Xen. Mem. 2, 3, 16; ὁδῶν καὶ ϑάκων καὶ λόγων ὑπείκειν Cyr. 8, 7, 10; – c. accus., Einem entweichen, entgehen, χεῖρας ἐμὰς ὑπόειξε Il. 15, 227, er entwich meinen Händen, wo Eustath. aber χεῖρας νεμεσσηϑείς verbindet. – Uebertr., nachgeben, sich fügen, τινί τι, Einem in einer Sache; ἀλλ' ἤτοι μὲν ταῦϑ' ὑποείξομεν ἀλλήλοισιν, σοὶ μὲν ἐγώ, σὺ δ' ἐμοί, Il. 4, 62; εἰ δὴ σοὶ πᾶν ἔργον ὑποείξομαι Il. 1, 294; οὐδὲ ϑεοῖσιν ὑποείξεαι ἀϑανάτοισιν Od. 12, 101; Aesch. Ag. 1335; καὶ νῷν ὕπεικε τὸν κασίγνητον μολεῖν, gieb uns nach, daß er komme, gestatte es uns zu Gefallen, Soph. O. C. 1186; u. öfter absolut, wie Ai. 364; ὡς οὐχ ὑπείξων, οὐδὲ πιστεύσων λέγεις O. R. 625; γήρᾳ μηδὲν ὑπείκων Eur. I. A. 139; οὐκ εἴα ὑπείκειν, ἀλλ' ἐς τὸν πόλεμον ὥρμα τοὺς Ἀϑηναίους Thuc. 1, 127; Plat. oft; λόγοις τινὸς ὑπείκειν, Jemandes Gründen nachgeben; – τινί τινος, zu Jemandes Gunsten wovon ablassen, Einem Etwas einräumen oder überlassen. – Sp. auch c. infin., ablassen, aufhören, πολεμίζειν, δαμῆναι, Ap. Rh.
-
8 ἶφι
ἶφι, eigtl. alter Casus von ἴς, mit Digamma, nach Schol. Il. 1, 151 für ἰνόφι, Andere nehmen es für das neutr. eines alten Adjectivs ἶφις; mit Gewalt, mit Macht, kräftig, gewaltig; ἀνάσσειν, mit Macht herrschen, Il. 1, 38; ἀνδράσιν ἶφι μάχεσϑαι 1, 151; βοὸς ἶφι κταμένοιο 3, 375; ἀνέρι ἶφι δαμῆναι 19, 417, vgl. Od. 18, 156; ähnlich bei sp. Ep. Häufig in nom. pr., wie Ἰφιδάμας, Ἰφικλῆς.
-
9 αεικελιως
-
10 δαμαζω
δᾰμάω, δαμνάω и δάμνημι, эол. δᾰμάσδω тж. med.1) приучать к ярму, приручать, укрощать(φῦλα πόντου χθονίων τε παιδεύματα Eur.)
; (о лошадях и др.) объезжать(ψαλίοις πώλους Eur.; ἵππους ἐκ νέων Xen.; med. ἡμιόνους Hom.; ἵπποι δαμαζόμενοι Plut.)
ἄλγιστος δαμάσασθαι Hom. — крайне трудно приручающийся, строптивый2) подчинять, одолевать, смирять(Ἀχαιούς, θυμὸν ἐνὴ στήθεσσι Hom.; βίῃ καὴ χερσί Hes.)
δ. τινά τινι и ὑπὸ σκήπτρῳ τινί Hom. — покорить кого-л. кому-л.3) подавлять, лишать силы(ἀσκήσει τὸ ἄλογον Plut.)
αἴθρῳ καὴ καμάτῳ δεδμημένος Hom. — изнемогший от холода и усталости;ὕπνῳ δεδμημένος Hes. — объятый сном;δαμάσσαι τινὰ (med. φρένας) οἴνῳ Hom. — опоить кого-л. вином;σῷ ἐδάμην πόθῳ Arph. — я истомился по тебе4) насильно отдавать в жены, выдавать замуж(ἀνδρί, sc. θεάν Hom.)
5) уничтожать, разбивать(βίᾳ τὸν σίδαρον Eur.)
6) поражать насмерть, убивать(δουρὴ δαμασθείς Hom.)
δ. τινά τινι и τινὰ χερσί τινος Hom. — погубить кого-л. чьими-л. руками;οὐκ εἴα Ἀπόλλων (Πουλυδάμαντα) δαμῆναι Hom. — Аполлон не допустил, чтобы Полидамант погиб;ἐπειδέ τόνγε δαμάσσεται ὀϊστός Hom. — после того, как сразила его стрела;δέδοικα μέ πόλις δαμασθῇ Aesch. — боюсь, как бы не пал город (Фивы):δμαθέντες Eur. — погибшие, умершие;δάμναμαι Aesch. — я гибну;θανάτῳ πάρος δαμείην Eur. — да постигнет раньше меня смерть -
11 δαμημεναι
-
12 ιφι
1) властно, державно(ἀνάσσειν Hom.)
2) доблестно, храбро(μάχεσθαι Hom.)
3) (будучи побежден) чужой силой, уступая силе, в неравной борьбе(δαμῆναι Hom.)
ἶ. κτάμενος Hom. — убитый мощной рукой -
13 οτε
I.adv. иногда, временамиὁ. μὲν … ὁ. δέ (πάλιν δέ, ἤ) Arst., ὁ. μὲν …ἄλλοτε (ἄλλοτε δέ, ἄλλοτε δ΄ αὖ) Hom., ὁ. μὲν …ποτὲ δέ Polyb. — иногда …иногда, когда …когда, то …то
II.IIIconj.1) когда, в то время как(νύκτα δι΄ ὀρφναίην, ὅ. θ΄ εὕδουσι βροτοί Hom.)
τότε … ὅ. Hom. — тогда …когда;ὅ. …τηνικαῦτα или τοτηνίκα Soph. — когда …тогда;ἦν ποτε χρόνος, ὅ. θνητὰ γένη οὐκ ἦν Plat. — было некогда время;— когда смертных не существовало;ἔσθ΄ и ἔστι(ν), ὅ. … Her., Soph., Xen. — случается, когда …(бывает, что …);ὅ. οἱ πολέμιοι ἑπικέοιντο Xen. — всякий раз как враги наседали;ὅ. μέ (= εἰ μέ) αὐτός γε κελεύοι Hom. — если только он сам не прикажет;ὡς ὅ. κῦμα ἀκτῇ ἐφ΄ ὑψηλῇ, ὅ. κινήσῃ Νότος Hom. — (ахейцы зашумели), словно когда волна (шумит) о высокий берег, когда поднимет (ее) Нот2) ибо, так как(ὤ μοι ἐγών, ὅ. Σαρπηδόνα μοῖρ΄ ὑπὸ Πατρόκλοιο δαμῆναι Hom.)
ὅ. δέ τοῦτο ὅ ἔρως ἐστὴν ἀεί Plat. — поскольку любовь всегда такова3) (после verba sciendi, audiendi и т.п. = ὅτι См. οτι) что, какοὐδ ἔλαθ΄ Αἴαντα Ζεύς, ὅ. δέ Τρώεσσι δίδου νίκην Hom. — не ускользнуло от Эанта, что Зевс троянцам даровал победу;
μεμνημένοι τὸν βασιλέα, ὅ. ἐσβαλὼν τῆς Ἀττικῆς ἐς Ἐλευσῖνα Thuc. — вспоминая, как (спартанский) царь вторгся в Аттику до Элевсина -
14 υπο
I(ῠ) adv. внизу, снизуτρομέει δ΄ ὑ. γυῖα Hom. — ноги дрожат подо мной;
πῖαρ ὕπ΄ οὖδας Hom. — внизу (находится) тучная почва;ὑ. δὲ φαρετρεῶνες ἐκρέμαντο Her. — снизу же висели колчаныIIэп.-поэт. тж. ὑπαί ( перед δ и π), в анастрофе ὕπο, in elisione ὑπ΄ - перед придых. ὑφ΄(1) из-подὑ. βλεφάρων Hom. — из-под век:ὑ. χθονός Hes. — из-под земли (ср. 2)(2) под (на вопросы «куда» и «где»)ὑ. χθονός Hom. (ср. 1) и ὑ. γῆς Plat. — под землей или под землю;
οἱ ὑ. χθονός Aesch., Soph. — погребенные, умершие;λαβεῖν ὑ. μάλης τι Plat. — взять что-л. под мышку;ὑ. στέρνοιο τυχεῖν Hom. — поразить под (самую) грудь;ὑ. τῆς αἰθρίας Xen. — под открытым небом(3) у подножия(ὑ. τῆς πλατάνου Plat.)
(4) от, изτὸ ὑπό τινος λοιπόν Dem. — остаток от чего-л.;
λύεσθαι ἵππους ὑ. ζυγοῦ Hom. — распрягать лошадей(5) от, из-за, по причинеδαμῆναι δουρὴ ὑ. τινος Hom. — пасть от чьего-л. копья;
χαλεπῶς ἔχειν ὑ. τραυμάτων Plat. — тяжело страдать от ран;ἀϋσάντων ὑπ΄ Ἀχαιῶν Hom. — от крика ахейцев;ὑπ΄ ἀνάγκης Hom. — поневоле;ὀργῆς ὕπο Eur. — из-за гнева;ὑ. ταύτης τῆς αἰτίας Plat. — по этой причине;ὑπ΄ ἄλγους Aesch. и ὑπ΄ ὀδύνης Plat. — от боли;ὑπ΄ ἀγνοίας Aesch. — по незнанию;ὑφ΄ ἡδονῆς Soph. — из-за (ради) удовольствия;μνήμης ὕπο Soph. — по памяти;ὑ. ἀπλοίας Thuc. — вследствие неблагоприятных для плавания условий;ὑ. τῆς παρεούσης συμφορῆς Her. — ввиду случившегося несчастья(6) с, при, в сопровожденииὑπ΄ αὐλοῦ Hes., Her. — под звуки свирели;
ὑπ΄ οἰωνῶν καλῶν Eur. — при благоприятных предзнаменованиях;ἄελλα ὑ. βροντῆς Hom. — буря с громом;ὑπὸ φανοῦ Xen. — при свете факела;ὑπὸ σκότου Soph., Xen. — во тьме, перен. втайне;ὑ. πομπῆς Her. — в торжественном шествии;ὑ. θυσιῶν καὴ ὑ. εὐχῶν Plat. — среди жертвоприношений и молитв;ὑ. μαστίγων Her. — под ударами бичей;ὑπ΄ εὐκλείας θανεῖν Eur. — умереть со славой(7) в подчинении уλαοὴ ὑπ΄ αὐτοῦ Hom. — управляемые им народные массы;
ὑπ΄ ὀρφανιστῶν Soph. — под властью опекунов(8) при обознач. действующего лица (ср. англ. by, франц. par), в переводе обычно опускается; существительное переводится творительным падежом, иногда же может быть передано выражениями из-за, через посредство, благодаря и т.п.εὖ πράττειν ὑ. τινος Soph. — быть облагодетельствованным кем-л.;
αἰτίας ἔχειν ὑ. τινος Xen. — быть обвиненным кем-л.;εἶναι ἐν ἀξιώματι ὑπό τινος Thuc. — быть в почете у кого-л.;ὑπ΄ ἀγγέλων Plat. — через (посредство) гонцов;ἥ ὑ. πάντων τιμή Xen. — всеобщее уважение;εὖ ἀκούειν ὑπό τινος Xen. — пользоваться хорошей репутацией у кого-л.;τὸ ὑ. τοῦ νόμου ἐπίταγμα Plat. — предписанное законом;ἥ ὑπό τινος παίδευσις Xen. — полученное от кого-л. воспитание(1) под(ὑ. δρυΐ, ὑπ΄ οὐρανῷ Hom.; ὑ. τῷ ἱματίῳ Plat.)
(2) из-под(ὑ. ποσσὴ κονίσαλος ὤρνυτο Hom.)
(3) у подножия(τείχει ὕπο Τρώων Hom.)
ὑ. ὄρει Xen. — у подошвы горы;ὑ. τῇ ἀκροπόλει Her. — у основания акрополя(4) под управлением, в зависимости от(ὑπό τινι εἶναι Thuc., Plat.)
τὰ θηρία τὰ ὑ. τοῖς ἀνθρώποις Plat. — подвластные людям животные;ὑφ΄ ἑαυτῷ ἔχειν Xen. — иметь в своей власти;ὑφ΄ ἑαυτῷ ποιεῖσθαι Her. — подчинить себе;τὸ ὑ. ταῖς γεωμετρίαις τέχναις Plat. — относящееся к области пространственных искусств;ὑ. Καίσαρι στρατεΰεσθαι Plut. — служить в армии под началом Цезаря;ὑ. πόλεσι καὴ νόμοις οἰκεῖν Isocr. — жить в условиях государственности и законности(5) от, из-за, по причинеὑ. χερσί τινος θανέειν Hom. — умереть от чьей-л. руки;
ὑ. δουρὴ τυπείς Hom. — пораженный копьем(6) (при обозначении действующего лица, ср. англ. by, франц. par; в переводе обычно опускается)ὑπό τινος κτεινόμενος Hom. — пораженный кем-л.;
τὸν ὑπ΄ Ἀδμήτῳ τέκε Ἄλκηστις Hom. — (Эвмел), которого Алкестида родила от Адмета;(7) в сопровожденииὑ. τυμπάνοις Luc. — под звуки тимпанов;
ὑ. σκότῳ Aesch., Eur. — во тьме, перен. тайком, втайне;ὑ. πομπῇ τινος Hom. — в сопровождении кого-л.;ὑ. φωτὴ πολλῷ Plut. — при ярком свете(1) под, в (на вопросы «куда?» и «где?»)ὑ. ζυγὸν ἄγειν ἵππους Hom. — подводить под ярмо, т.е. запрягать лошадей;ὑ. σπέος Hom. — в пещеру;ὑ. δικαστήριον ἄγειν τινά Her. — вести кого-л. в судилище;ὑ. Ἴλιον ἐλθεῖν Hom. — прийти под стены Илиона;ὑπ΄ ἠῶ τ΄ ἠέλιόν τε Hom. — под восходящим и взошедшим солнцем, т.е. на целом свете(2) под покровом, под защитой, заκατακρύπτειν τινὰ ὑ. τέν θύρην Her. — скрывать кого-л. за дверью;
ὑ. τὸν ἱμάτιον Luc. — под плащом;ὑ. τινα ἰέναι Hom. — спрятаться за кого-л.;ὑ. τὸν πεζὸν στρατόν Her. — под защитой сухопутной армии(3) у подножияὑ. τὸ ὄρος Hom., Xen. — у подошвы горы;
ὑ. τέν ἀκρόπολιν Thuc. — у основания акрополя;ὑ. τινα καθίζεσθαι Plut. — садиться ниже кого-л.;τὰ ὑ. τέν ἄρκτον Her. — северные (полярные) области(4) в зависимости от, в подчинении уγενέσθαι ὑ. τινα Thuc. — оказаться под чьей-л. властью;
οἱ ὑ. Μήδους Xen. — подданные мидийского царства;οἱ ὑφ΄ αὑτῷ ἄρχοντες Xen. — подчиненные ему полководцы;ἄνθρωπος ὑ. ἐξουσίαν NT. — подневольный человек;ὑ. τὸ αὐτὸ εἶδος εἶναι Arst. — относиться к тому же виду;οἱ ὑπό τι τεταγμένοι Luc. — принадлежащие к какому-л. разряду;τὸ ὑ. τὸν ὁρισμόν Arst. — содержание определения(5) около, ко времениὑ. νύκτα Hom., Her. — с наступлением ночи;
ὑ. τὸν ὄρθρον NT. — на рассвете;ὑ. ταῦτα Her. и ὑ. τοῦτον τὸν χρόνον Thuc. — в это время;(6) близко кὑπό τι μικρόν Arph. — немножко, чуточку;
ὑπό τι ἄτοπος Plat. — несколько странный(7) в сопровождении, при(ὑπ΄ αὐγὰς λεύσσειν τι Eur.)
ὑπ΄ ὄρχησιν καὴ ᾠδήν Plat. — с пляской и песнями;ὑ. τὸν αὐλόν Xen. — под звуки свирели -
15 δαμάζω
Aδαμάσω AP6.329
(Leon.); [dialect] Ep.δαμάσσω Il.22.176
, also δαμᾷ, δαμάᾳ, 1.61, 22.271; [ per.] 3pl.δαμόωσι 6.368
(v. δαμάω): [tense] aor. 1ἐδάμᾰσα Pi.N.7.90
(part.δαμάσσαις O.9.92
), [dialect] Ep. ἐδάμασσα, δάμασσα, Il.5.191, Od.14.367: [tense] pf.δεδάμακα Stob. Flor.Monac.82
:—[voice] Med., [tense] fut. [dialect] Ep.δαμάσσομαι Il.21.226
: [tense] aor. ἐδαμάσσατο, δαμάσαντο, δαμασσάμενος, Od.9.516, Il.10.210, Od.9.454; [tense] aor. 1 opt.δαμάσαιτο Leg.Gort.2.11
: [tense] aor. 2 opt. ([place name] Iconium):—[voice] Pass., [tense] fut. 3δεδμήσομαι h.Ap. 543
; irreg.δαμοῦμαι PMag.Par.1.2906
: [tense] aor.ἐδαμάσθην Od.8.231
, Pi.O.2.20, A.Pers. 279 (lyr.), E.Ph. 563; [dialect] Ep.δαμάσθην Il.19.9
, cf. 16.816; ἐδμήθην, imper.δμηθήτω 9.158
,δμηθείς 4.99
, Hes.Th. 1000, [dialect] Dor. (lyr.), E. (lyr., v. infr.), Cerc.7.1: ἐδάμην [ᾰ] Il.13.812, Parm.7.1, etc.; [dialect] Ep.δάμην Od.3.90
; [ per.] 3pl.δάμεν Il.8.344
; [dialect] Ep. subj.δαμείω Od.18.54
, 2 and [ per.] 3sg.δαμήῃς -ήῃ Il.3.436
, 22.246, [ per.] 2pl.δαμήετε 7.72
; opt.δαμείην Il.3.301
, E.Med. 648; inf.δαμῆναι Il.15.522
, A.Ch. 368 (lyr.), S.Ph. 200, [dialect] Ep. inf.δᾰμήμεναι Il.20.312
; part.δαμείς 22.40
, Sapph.90, etc. (only form of [tense] aor. used by S., and preferred by A. and E.): [tense] pf.δέδμημαι Il.5.878
, etc.,- ημένος 14.482
, etc.; laterδεδαμασμένος Nic.Al.29
, Epigr.Gr.550.9: [tense] plpf.δέδμητο Od.3.305
; [ per.] 3pl.- ήατο Il.3.183
.—Poet. Verb, used by X. in [tense] pres. part.δαμάζων Mem.4.3.10
: [tense] aor. [voice] Pass. δαμασθεῖεν ib.4.1.3; also inf. δαμασθῆναι is f.l. in Isoc.7.4:— overpower:I of animals, tame, break in, twice in Hom., in [voice] Med.,ἡμίονον.. ἥτ' ἀλγίστη δαμάσασθαι Il.23.655
;τῶν κέν τιν'.. δαμασαίμην Od.4.637
:—later in [voice] Act., X.Mem.4.3.10:—[voice] Pass., ib.4.1.3.II of maidens, make subject to a husband,ἀνδρὶ δάμασσεν Il.18.432
:—[voice] Med., force, seduce, Leg.Gort. l.c.:—[voice] Pass., Il.3.301, Od.3.269.III subdue, conquer, Od.9.59, al.;βίῃ καὶ χερσὶ δ. Hes.Th. 490
:—[voice] Pass., to be subject to another, ;δέδμητο δὲ λαὸς ὑπ' αὐτῷ Od.3.305
.b of the gods, bring low, Il.9.118, 16.845, al.2 lay low, kill, esp. in fight,εἴ χ' ὑπ' ἐμοί γε θεὸς δαμάσῃ μνηστῆρας Od.21.213
:—[voice] Pass.,ὑπ' ἐμοὶ δμηθέντα Il.5.646
; ὑπὸ δουρὶ δαμέντα ib. 653.3 of the powers of nature, etc., overcome, overpower,ἔρος.. θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν... ἐδάμασσεν 14.316
:—[voice] Med.,δαμασσάμενος φρένας οἴνῳ Od.9.454
, cf. 516:—[voice] Pass., to be overcome,αἴθρῳ καὶ καμάτῳ δεδμημένον 14.318
;μαλακῷ δεδμημένοι ὕπνῳ Il.10.2
;ὕπνῳ καὶ φιλότητι δαμείς 14.353
;ἁλὶ δέδμητο φίλον κῆρ Od.5.454
, cf. 8.231; dead,E.
Alc. 127 (lyr.).IV ἀγῶνα δαμάσσαι ἔργῳ win it, Pi.P.8.80.V οὐ μήποτε τοῦτο δαμῇ, εἶναι μὴ ἐόντα it shall never be proved that.., Parm.7.1. ( δᾰμᾰ-: δμη- underlies δάμνημι, ἐδάμα (ς) σα, de/dmhmai; dama/zw is a post-Homeric form of [tense] pres.; cf. Skt. dā´myati 'to be tamed', damitar- 'tamer', etc.) -
16 εἴδομαι
Α [voice] Med., [tense] pres. [full] εἴδομαι, [dialect] Ep.ἐείδεται Theoc.25.58
, part.ἐειδόμενος Pi.
N..10.15: [tense] aor. εἰσάμην, [dialect] Ep. part.ἐεισάμενος Il. 2.22
, al.:—only [dialect] Ep.and Lyr., to be seen, appear, εἴδεται ἄστρα they are visible, appear, 8.559;εἰ. ἦμαρ ὑπὸ Τρώεσσι δαμῆναι 13.98
;εἴσατο δέ σφι δεξιός 24.319
;ὅπη τὸ Ταρτάρειον εἴδεται βάθρον Epigr.Gr.1034.19
([place name] Callipolis), cf. Od.5.283; perh. also οὔ πῃ χροὸς εἴσατο none of the skin was visible, Il.13.191.2 c. inf., appear or seem to be, ; , etc.: with inf. omitted,οἱ τό γε κέρδιον εἴσατο θυμῷ 19.283
, etc.;οὐ μέν μοι κακὸς εἴδεται Il.14.472
, cf. Theoc. 25.58; also, look like or make a show of.., εἴσατ' ἴμεν ἐς Λῆμνον he made a show of going to Lemnos, Od.8.283; εἴσατο δ' ὡς ὅτε ῥινόν it had the look as of a shield, 5.281.3 strictly middle, c. dat., εἴσατο φθογγὴν Πολίτῃ she made herself like Polites in voice, Il.2.791, cf. 20.81;αὐδὴν εἰσάμενός τινι Rhian.50
: esp. in part., like,εἰδομένη κήρυκι Il.2.280
, etc.;τῷ δ' ὄψιν ἐειδόμενος Pi.N.10.15
;εἰδόμενος τοκεῦσιν A.Ag. 771
(lyr.);φάσμα εἰδόμενόν τινι Hdt.6.69
.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > εἴδομαι
-
17 εἴδω
εἴδω, no [voice] Act. [tense] pres. in use, ὁράω being used:—[voice] Med., v.infr. A.11: [tense] aor. 2 [full] εἶδον always in sense ofA see (so in [tense] pres. and [tense] aor. 1 [voice] Med., to be seen, i.e. seem): but [tense] pf. [full] οἶδα, in [tense] pres. sense, know. (With ἔ-ϝιδον, cf. ([etym.] ϝ) είδομαι, (ϝ) εῖδος, Lat. videre; with ([etym.] ϝ) οῖδα, cf. Skt. véda, Goth. wait, OE. wát 'know'.)A [tense] aor. 2 εἶδον (late ), serving as [tense] aor. to ὁράω, [dialect] Ep. ἴδον, iter.ἴδεσκε Il.3.217
, late [dialect] Aeol.εὔιδον Epigr.Gr.990.11
([place name] Balbilla); imper. ἴδε (in [dialect] Att. written as Adv. ἰδέ, behold! Hdn.Gr.2.23), ἴδετε; subj. ἴδω, [dialect] Ep.ἴδωμι Il.18.63
; opt. ἴδοιμι; inf. ἰδεῖν, [dialect] Ep. ἰδέειν; part. ἰδών: hence, [tense] fut.ἰδησῶ Theoc.3.37
:—[voice] Med., [tense] aor. 2 εἰδόμην, [dialect] Ep. ἰδόμην, in same sense, poet., [dialect] Ion., and later Prose (c. gen., Arat.430) (so in compds., even in [dialect] Att. Prose, v. ἐπ-, προ-, ὑπ-ειδόμην); imper. ἰδοῦ (freq. written as Adv. ἰδού, = ἰδέ); subj. ἴδωμαι; opt. ἰδοίμην; inf. ἰδέσθαι; part.ἰδόμενος Hdt.1.88
, al.:1 see, perceive, behold, ὀφθαλμοῖσι or ἐν ὀφθαλμοῖσι ἰδέσθαι see before the eyes, Il.1.587, etc.;ἰδεῖν ἐν ὄμμασιν E.Or. 1020
; ἄγε, πειρήσομαι ἠδὲ ἴδωμαι well, I will try and see, Od.6.126, cf. 21.159; mark, observe, Il.4.476, Od.4.412, etc.: folld. by relat. clause,ἴδωμ' ὅτιν' ἔργα τέτυκται Il.22.450
; : freq. in inf. after Subst. or Adj., θαῦμα ἰδέσθαι a marvel to behold, Il.5.725;οἰκτραῖσιν ἰδεῖν A.Pr. 240
;ἐλεινὸς ἰδεῖν Pl.R. 620a
.c see, i.e. experience,νόστιμον ἦμαρ ἰδέσθαι Od.3.233
, etc.;δούλειον ἦμαρ ἰδεῖν E.Hec.56
;ἀέλιον ἕτερον ἰδεῖν S.Tr. 835
;τὴν δίκην ἰδεῖν Id.Ant. 1270
(lyr.); ἀλόχου κουριδίης.. οὔ τι χάριν ἴδε he saw (i.e. enjoyed) not the favour of his wedded wife, Il.11.243.2 look, ἰδεῖν ἐς .. look at or towards, 2.271, etc.; ἰδεῖν ἐπί .. 23.143; πρός .. Od.12.244; εἰς ὦπα ἰδέσθαι look him in the face, Il.9.373, etc.;κατ' ἐνῶπα ἰδών 15.320
; ἄντα, ἐσάντα, or ἄντην ἰδεῖν, 13.184, 17.334, Od.5.78, etc.: qualified by Adv. or Adj., ὑπόδρα ἰδών looking askance, Il.1.148, al.; ἀχρεῖον ἰδών looking helpless, 2.269; κέρδος ἰδεῖν look to gain, A.Eu. 541 (lyr.).3 see mentally, perceive, ἰδέσθαι ἐν φρεσίν ' to see in his mind's eye', Il.21.61, cf. 4.249;ἰδεῖν τῇ διανοίᾳ Pl.R. 511a
.II [voice] Med., [tense] pres. [full] εἴδομαι, [dialect] Ep.ἐείδεται Theoc.25.58
, part.ἐειδόμενος Pi.
N..10.15: [tense] aor. εἰσάμην, [dialect] Ep. part.ἐεισάμενος Il. 2.22
, al.:—only [dialect] Ep.and Lyr., to be seen, appear, εἴδεται ἄστρα they are visible, appear, 8.559;εἰ. ἦμαρ ὑπὸ Τρώεσσι δαμῆναι 13.98
;εἴσατο δέ σφι δεξιός 24.319
;ὅπη τὸ Ταρτάρειον εἴδεται βάθρον Epigr.Gr.1034.19
([place name] Callipolis), cf. Od.5.283; perh. also οὔ πῃ χροὸς εἴσατο none of the skin was visible, Il.13.191.2 c. inf., appear or seem to be, ; , etc.: with inf. omitted,οἱ τό γε κέρδιον εἴσατο θυμῷ 19.283
, etc.;οὐ μέν μοι κακὸς εἴδεται Il.14.472
, cf. Theoc. 25.58; also, look like or make a show of.., εἴσατ' ἴμεν ἐς Λῆμνον he made a show of going to Lemnos, Od.8.283; εἴσατο δ' ὡς ὅτε ῥινόν it had the look as of a shield, 5.281.3 strictly middle, c. dat., εἴσατο φθογγὴν Πολίτῃ she made herself like Polites in voice, Il.2.791, cf. 20.81;αὐδὴν εἰσάμενός τινι Rhian.50
: esp. in part., like,εἰδομένη κήρυκι Il.2.280
, etc.;τῷ δ' ὄψιν ἐειδόμενος Pi.N.10.15
;εἰδόμενος τοκεῦσιν A.Ag. 771
(lyr.);φάσμα εἰδόμενόν τινι Hdt.6.69
.B [tense] pf., οἶδα I know, used as [tense] pres.: [tense] plpf. ᾔδεα (v. infr.), I knew, used as [tense] impf.:—[tense] pf. οἶδα, [dialect] Aeol.ὄϊδα Alc. 145
; [ per.] 2sg. οἶδας once in Hom., Od.1.337, cf. h.Merc. 456, Thgn.491, Hippon.89, Hp.Acut.67, E.Alc. 780, Philem.44.3 codd.; οἶσθα elsewh. in Hom., [dialect] Att., etc.; in Com. also sts.οἶσθας Cratin.105
, Alex.15.11, Men.348.5, cf. Herod.2.55; pl., ἴσμεν, [dialect] Ep., [dialect] Aeol., and [dialect] Dor. ἴδμεν, also [dialect] Ion., Hdt.1.6, al.; ἴστε, ἴσασι [ῐς- Od.2.211, al., but ῑς- ib. 283, al.];οἴδαμεν Hdt.2.17
,οἴδατε AP12.81
(Mel.),οἴδᾱσι Hdt.2.43
, X.Oec. 20.14 codd.; dual,οἴδατον Socr.Ep.22.1
: imper. ἴσθι, ἴστω, [dialect] Boeot. ἴττω, late codd.: from [ per.] 3pl. ἴσασι (ἴσαντι Epich. 53
) were formed [dialect] Dor. [ per.] 1sg.ἴσᾱμι Epich.254
, Pi.P.4.248; [ per.] 3sg.ἴσατι IG14.644.4
([place name] Bruttii); [ per.] 1pl.ἴσᾰμεν Pi.N.7.14
, ἴσαμες prob. in Dialex. 6.12; Cret. [ per.] 3pl. subj. ; inf. ϝισάμην Kohler-Ziebarth Stadtrecht von Gortyn 34 No.3.19; part.ἴσας A.D.Adv.175.19
, dat. sg.ἴσαντι Pi.P.3.29
, Cret. pl. : subj. εἰδῶ (εἰδέω, ἰδέω, Il.14.235, Od.16.236), [dialect] Ion. [ per.] 3pl. (Halic., V B.C.); [dialect] Ep. alsoεἴδω Od.1.174
, al. (cf. Hdn. Gr.2.131),εἴδομεν Il.1.363
,εἴδετε Od.9.17
: opt. εἰδείην, [ per.] 1pl. , R. 582a: inf. εἰδέναι, [dialect] Ep. ἴδμεναι, ἴδμεν, alsoἰδέμεν Pi.N.7.25
: part. εἰδώς, εἰδυῖα, [dialect] Ep. also ἰδυῖα, Elean :—[tense] plpf.ᾔδεα Il.14.71
, Hdt.2.150, [var] contr.ᾔδη S.Ant.18
, Ar.Av. 511, Pl.Smp. 119a,ᾔδησθα Od.19.93
, Eup. 416, etc. (but ᾔδεισθα freq. in codd., Ar.Ec. 551, E.Cyc. 108, Pl.Men. 80d, al.), ᾔδεε ([etym.] ν) Il.17.402, al.,ᾔδη 1.70
, al. (also later [dialect] Att., acc. to Aristarch. ap. Choerob.in Theod.2.86), [dialect] Att. [var] contr. ᾔδει ([etym.] ν) E. Ion 1187, Ar.V. 558, etc.; [dialect] Ep. 2 and [ per.] 3sg. ἠείδης, ἠείδη (v.l. - εις, - ει), Il.22.280, Od.9.206; [dialect] Att. also [ per.] 1sg.ᾔδειν D.37.24
, [ per.] 2sg. , etc.; pl.,ᾔδειμεν Aeschin.3.82
, Arist.APo. 87b40,ᾔδεμεν Men.14D.
(to be read in S.OT 1232),ᾔδειτε D.55.9
, etc. ( ᾔδετε prob. in E.Ba. 1345), [dialect] Ion.ᾐδέατε Hdt.9.58
([etym.] συν-), ᾔδεισαν LXX Ge.42.23
, Str.15.3.23,ᾔδεσαν Hdt.7.175
, Thgn.54, etc.; late [dialect] Ep. ᾔδειν, ἠείδειν, A.R.2.65,4.1700, also ᾖσμεν, ᾖστε, ᾖσαν, Ar.Fr.149.4 (prob.), S.Fr. 340, E. Cyc. 231, etc.; [dialect] Ep. [ per.] 3pl.ἴσαν Il.18.405
, Od.4.772:—[tense] fut., in this sense,εἴσομαι Il.1.548
, Hp.VM20, Ar.Ach. 332, etc.; alsoεἰδήσω Od.7.327
, Hdt.7.234, Isoc.1.44, Aen.Tact.31.5, Arist.Top. 108a28, Herod.5.78, Apollon.Perg.Con.1 Praef., etc.; inf.εἰδησέμεν Od.6.257
.—The [tense] aor. and [tense] pf. are usu. supplied by γιγνώσκω; [tense] aor. 1 inf. εἰδῆσαι is found in Hp.Acut.(Sp.) 22, Epid.6.8.25 (ἐξ-), Arist.EN 1156b27, Thphr.Char. Prooem.4; imper.εἴδησον PCair.Zen.36.2
(iii B.C.); [ per.] 3pl. subj. εἰδήσωσιν Herzog Koische Forschungen No. 190 (ii/i B.C.):—know, have knowledge of, be acquainted with, Hom., etc.: c. acc. rei, ; νοήματα, μήδεα οἶδε, Od.2.122, Il.18.363, etc.: less freq. c. acc. pers.,τούτους μὲν δὴ οἶδα Od.4.551
, cf. Pl.R. 365e, D.54.34, etc.; πρῶτος ὧν ἡμεῖς ἴδμεν the first we know of, Hdt.1.6, etc.;παλαίτατος ὧν ἀκοῇ ἴσμεν Th.1.4
: strengthd. by εὖ or σάφα, εὖ τόδ' ἴσθι know well, be assured of this, E.Med. 593;σάφ' οἶδ' ἐγώ A.Supp. 740
, etc.: freq. in Hom. with neut. Adj., to express character or disposition, ἄγρια οἶδε has fierceness in his heart, Il.24.41; ἀθεμίστια ᾔδη had law lessness in his heart, Od.9.189; αἴσιμα, ἄρτια ᾔδη, 14.433, 19.248; εἴ μοι ἤπια εἰδείη if he were kindly disposed towards me, Il.16.73;φίλα εἰδότες ἀλλήλοισιν Od.3.277
; κεχαρισμένα, πεπνυμένα εἰδώς, 8.584, 24.442: c. gen.,ὃς σάφα θυμῷ εἰδείη τεράων Il. 12.229
;ὃς πάσης εἰδῇ σοφίης 15.412
; τόξων ἐῢ εἰδώς cunning with the bow, 2.718;αἰχμῆς ἐῢ εἰ. 15.525
;οἰωνῶν σάφα εἰδώς Od.1.202
;ἐῢ εἰδὼς τεκτοσυνάων 5.250
;μάχης ἐῢ εἰδότε πάσης Il.2.823
;κύνε εἰδότε θήρης 10.360
; ;εἰδὼς πυγμαχίης 23.665
;θεοπροπίων ἐῢ εἰδώς 6.438
; χάριν εἰδέναι τινί acknowledge a debt to another, thank him, 14.235, Hdt.3.21, etc.: imper., freq. in protestations, ἴστω νῦν Ζεὺς αὐτός be Zeus my witness, Il.10.329;ἴστω νῦν τόδε Γαῖα 15.36
, etc.; [dialect] Boeot. ἴττω Ἡρακλῆς etc., Ar.Ach. 860, etc.: part. εἰδώς, abs., one who knows, one acquainted with the fact,ἰδυίῃ πάντ' ἀγορεύω Il.1.365
;μετ' εἰδόσιν ἀγορεύειν 10.250
;μακρηγορεῖν ἐν εἰδόσιν Th.2.36
, cf. 3.53;μαθεῖν παρὰ τοῦ εἰδότος Pl.R. 337d
, etc.; also ἰδυίῃσι πραπίδεσσι with knowing mind, Il.1.608,al.2 c. inf., know how to do,οἶδ' ἐπὶ δεξιά, οἶδ' ἐπ' ἀριστερὰ νωμῆσαι βῶν 7.238
, cf. S.Ph. 1010, Ar.V. 376; also, to be in a condition, be able, have the power, E.Med. 664, D.4.40; of drugs,ὅσα λεπτύνειν οἶδε Alex.
Trall.Febr.6; of a festival, οἶδε ἐκπέμπουσα δάκνειν Chor.p.124 B.; learn, .3 c. part., to know that such and such is the fact, the part. being in nom. when it is a predicate of the Subject of the Verb, ἴσθι μοι δώσων know that thou wilt give, A.Ag. 1670;ἴστω ὑπὸ τοῦ ἀδελφεοῦ ἀποθανών Hdt.4.76
; : in acc. when it is predicate of the Object, ; : with part. omitted, γῆν αὐτὰ οἶδεν ἀμφότερα (sc. ὄντα) Jul.Or.7.226a.4 less freq.c.acc. et inf.,πλήθους.. ἂν σάφ' ἴσθ' ἕκατι βάρβαρον ναυσὶν κρατῆσαι A.Pers. 337
, cf. S.Ph. 1329;εὖ ἴσθι τοῦτον.. ἰσχυρῶς ἀνιᾶσθαι X.Cyr.8.3.44
; alsoεὖ τόδ' ἴσθι, μηδάμ' ἡμέρᾳ μιᾷ πλῆθος τοσουτάριθμον ἀνθρώπων θανεῖν A.Pers. 431
;ἕν γ' ἀκούσασ' ἴσθι, μὴ ψευδῶς μ' ἐρεῖν E.IA 1005
.5 c. acc. folld. by ὡς, ὅτι, etc.,οἶδα κἀμαυτὴν ὅτι ἀλγῶ S.El. 332
;ἐάν τινα εἰδῶσιν ὅτι ἄδικός ἐστι Pl.Prt. 323b
, etc.6 οὐκ οἶδ' εἰ .. I know not whether, to express disbelief or doubt, sts. with ἄν transposed,οὐκ οἶδ' ἂν εἰ πείσαιμί σε E. Alc.48
, cf. D.45.7: with Verb omitted after εἰ, as οὐκ οἶδ' εἴ τις ἄλλος perhaps no other, Isoc.6.1, 12.10.7 in similar ellipses with other Conjunctions, οὐκ οἶδ' ὅπως I know not how, Pl.R. 40cb;οὐκ οἶδ' ὁπόθεν Id.Cra. 396d
.8 οἶδα, ἴσθι are freq. parenthetic, ; σάφ' οἶδα ib.94, 963; also οἶδ' ὅτι, οἶσθ' ὅτι, ἴσθ' ὅτι, πάρειμι δ' ἄκων οὐχ ἑκοῦσιν, οἶδ' ὅτι (sc. πάρειμι ) I know it well, S.Ant. 276; οἶδ' ὅτι, freq. in D., as 9.1, al.;σάφ' ἴσθ' ὅτι Ar.Pl. 889
:—οἶσθ' ὅ, οἶσθ' ὡς, with imper., are common in Trag. and Com., οἶσθ' οὖν ὃ δρᾶσον; do—thou know'st what, i.e. make haste and do, Ar.Eq. 1158, cf. Pax 1051, etc.; οἶσθ' ὡς πόησον; S.OT 543; also οἶσθ'.. ὡς νῦν μὴ σφαλῇς; Id.OC75; οἶσθα νῦν ἅ μοι γενέσθω; E.IT 1203: rarely with the [tense] fut., οἶσθ' οὖν ὃ δράσεις (nisileg. δρᾶσον); Id.Cyc. 131, cf. Med. 600 codd. -
18 μόρσιμος
A appointed by fate, destined,ἡ δέ κ' ἔπειτα γήμαιθ' ὅς κε πλεῖστα πόροι καὶ μόρσιμος ἔλθοι Od.16.392
;οὐδ' ἄρ' Ὀδυσσῆϊ.. μόρσιμον ἦεν.. Διὸς υἱὸν ἀποκτάμεν Il.5.674
;μ. ἐστι θεῷ.. δαμῆναι 19.417
, cf. Hdt.3.154;ᾧ θανεῖν οὐ μ. A.Pr. 933
;σοὶ μὲν γαμεῖσθαι μ. γαμεῖν δ' ἐμοί Id.Fr.13
; τὸ μόρσιμον destiny, doom, Pi.P.12.30, A.Th. 263, 282, S.Ant. 236, Fr. 953;τὰ μόρσιμα Sol.13.55
.II foredoomed to die,οὔ τοι μόρσιμός εἰμι Il. 22.13
; μόρσιμον ἦμαρ the day of doom, 15.613, Od.10.175; so μ. αἰών one's appointed time, Pi.O.2.10, A.Supp.46 (lyr.).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > μόρσιμος
-
19 μοῖρα
A part, opp. whole, τριτάτη μ. [νυκτός] Il.10.253; [ἐσθλῶν] τριτάτην.. μ. Od.4.97
;μενέτω τριτάτῃ ἐνὶ μ. Il.15.195
.2 portion of land, of a country, etc., ;μ. πατρῴας γῆς διαιρετόν S.Tr. 163
;ἡ Περσέων μ. Hdt.1.75
; [ἐς] δυώδεκα μοίρας δασάμενοιΑἴγυπτον Id.2.147
; .4 political party,τὸν δῆμον πρὸς τὴν ἑωυτοῦ μ. προσεθήκατο Hdt.5.69
;τριῶν δὲ μ. ἡ 'ν μέσῳ σῴζει πόλεις E.Supp. 244
.5 degree, in the astron. and geog. sense, Hipparch.1.7.11, Gem.1.6, Cleom.2.5, etc.: division of the zodiac, Arat.716, cf. 560 (pl.), Procl.Hyp.3.52.II lot, portion or share which falls to one, esp. in the distribution of booty,ἴση μ. Il.9.318
;μ. καὶ γέρας ἐσθλὸν ἔχων Od.11.534
; of a meal,μοίρας ἔνεμον 8.470
, cf. 14.448, etc.;μ. ἔχειν γαίης Hes.Th. 413
; (hex.); τὴν τοῦ πατρὸς μοῖραν λαγχάνειν one's inheritance, patrimony, Lexap.D.43.51, cf. AP11.382.22 (Agath.).2 generally, part, lot, οὐδ' αἰδοῦς μ. ἔχουσιν have no part in shame, Od.20.171;εὐθυμίης μείζω μ. μεθέξει Democr.258
, cf. 263;ἐν παντὶ παντὸς μ. ἔνεστι Anaxag.11
, cf. 6;μ. ἔχειν ἀχέων A.Th. 945
(lyr.);μ. Ἀφροδίτας Id.Supp. 1041
(lyr.); ἔχουσι μ. οὐκ εὐπέμπελον an office, Id.Eu. 476; τέσσαρας μ. ἔχον ἐμοί filling the place of four relations to me, Id.Ch. 238;μ. ἡδονῆς πορεῖν Id.Pr. 631
; κατὰ τὴν ἰδίαν ἑκάστου μ., pro virili parte, Lycurg.64;οὐκ ἐλαχίστην συμβάλλεσθαι μ. πρός τι Plu.2.9f
, cf. Arist.Ath.19.4III one's portion in life, lot, destiny, , etc.;μ. βροτῶν A.Eu. 105
; mostly of ill fortune, but also of good, e. g. opp. ἀμμορίη, Od.20.76;ἡ πεπρωμένη μ. Hdt.1.91
;ἐξιστορῆσαι μ. A.Th. 506
, cf. Ag. 1314, etc.; μ. (sc. ἐστι) c. inf., 'tis one's fate,οὐ γάρ τοι πρὶν μ. φίλους ἰδέειν Od.4.475
;οὐ γάρ πώ τοι μ. θανεῖν Il.7.52
, cf. 15.117: c. acc. et inf.,εἰ μ... δαμῆναι πάντας ὁμῶς 17.421
, cf. 16.434;ἔσχε μοῖρ' Ἀχιλλέα θανεῖν S.Ph. 331
;ὡς αὐτὸν ἥξοι μ. πρὸς παιδὸς θανεῖν Id.OT 713
; εἴ μοι ξυνείη φέροντι μοῖρα ib. 863 (lyr.); μ. βιότοιο one's portion or measure of life, Il.4.170 (as v. l. for πότμον) ; ὑπὲρ μοῖραν (v. μόρος) Il.20.336; ἀγαθᾷ μοίρᾳ by good luck, E. Ion 153 (lyr.); θείᾳ μοίρᾳ by divine providence, X.Mem.2.3.18;κατά τινα θείαν μ. Arist.EN 1099b10
, cf. Pl. Men. 99e, Ap. 33c; opp.παρὰ μοῖραν Δίος Alc.Supp.14.10
.2 like μόρος, man's appointed doom, i.e. death, Il.6.488, Od.11.560; in full,θάνατος καὶ μ. Il.17.672
, etc.;μ. ὀλοή.. θανάτοιο Od.2.100
;θανάτου μ. A.Pers. 917
, Ag. 1462 (both anap.); πρὸ μοίρας before the appointed time, S.Fr. 686, Isoc.11.8;ἐξέπλησε μ. τὴν ἑωυτοῦ Hdt.4.164
,3.142, cf. 1.91; τῇ σεωυτοῦ μ. περίεις ib. 121; also, the cause of death, Od. 21.24.IV that which is meet and right, in Hom. mostly in phrase κατὰ μοῖραν in order, rightly, Il.16.367;κατὰ μ. ἔειπες 1.286
, al.;ἐν μοίρῃ πάντα διίκεο 19.186
, cf. Od.22.54, Pl.Lg. 775c, 958d; opp.παρὰ μοῖραν Od.14.509
; ἔχει μ. it is meet and right, E.Hipp. 988.2 respect, esteem,οὐκ ἔστιν ὅτῳ μείζονα μ. νείμαιμ' ἤ σοι A.Pr. 294
(anap.), cf. S.Tr. 1239; ἐν οὐδεμιῇ μοίρῃ μεγάλῃ ἄγειν τινά hold one in no great respect, Hdt.2.172;ἐν μείζονι μ. εἶναι Pl.Cri. 51b
;ἀτιμοτάτῃ ἐνὶ μ. Theoc.14.49
;μεγάλην μ. καὶ τιμὴν ἔχει Pl.Cra. 398b
; ; is prob. corrupt.V c. gen. almost periphr., ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ μοίρᾳ ἐκεῖνό ἐστι is a good, of the order of the good, Pl.Phlb. 54c; ἄγειν ἢ φέρειν ἐν πολεμίου μ. as if an enemy, D.23.61; νόστοιο μ. for νόστος, Pi.P.4.196; ὡς ἐν παιδιᾶς μοίρᾳ playfully, Pl.Lg. 656b;ὡς ἐν φαρμάκου μ. Plu.2.6e
;ὥσπερ ἐν προσθήκης μ. Luc.Zeux.2
; μέτοχος εἶναι τῆς τοῦ ἀγαθοῦ μοίρας, i. e. τοῦ ἀγαθοῦ, Pl.Phlb. 60b;ἡ φιλοσόφου μ. Id.Ep. 329b
;ἡ τελειότης τἀγαθοῦ μ. τίς ἐστιν Procl.Inst.25
; θείας μ. μετέχειν, i. e. τοῦ θείου, Pl.Prt. 322a, cf. Phdr. 230a; τὸ ἐμπλήκτως ὀξὺ ἀνδρὸς μοίρᾳ προσετέθη was accounted manly, Th.3.82.B [full] Μοῖρα, as pr. n., the goddess of fate, Hom. always (exc. Il. 24.49) in sg., Il.24.209, al., cf. Orph.Fr.33, etc.: three first in Hes. Th. 905, etc.; as the goddess of death, Il.4.517, 18.119: generally of evil, 5.613; ἐγὼ δ' οὐκ αἴτιός εἰμι ἀλλὰ Ζεὺς καὶ M.καὶ ἠεροφοῖτις Ἐρινύς 19.87
: with epithets, M. κραταιή, ὀλοή, 5.629, 21.83;κακή 13.602
;δυσώνυμος 12.116
:—Trag. use sts. sg., A.Ag. 130, Ch. 910, etc.: sts. pl., Id.Pr. 516, 895, Ch. 306, etc.; of the Furies, Id.Eu. 172: later as objects of worship, SIG1044.8 (Halic., iv/iii B. C.).—In the phrasesθεοῦ μ. Od.11.292
,μ. θεῶν 3.269
, μοῖρα is Appellat., = destiny. -
20 πεδάω
Aπεδάᾳ Od.4.380
: [dialect] Ep. and [dialect] Ion. [tense] impf.πεδάασκον 23.353
: [tense] pf. part. [voice] Pass.πεπεδημένος Paus.8.49.6
: ([etym.] πέδη):—prop. bind with fetters: hence, simply, bind, make fast, ἐπέδησε θύρας (unless this be from ἐπιδέω) Od.21.391 ;π. ἄνδρα δαιδάλῳ πέπλῳ A.Eu. 635
;τὸν μούναρχον πεδήσας Hdt.6.23
.2 shackle, trammel,πέδησε δὲ φαίδιμα γυῖα Il.13.435
;δόλῳ ἅρμα πεδῆσαι 23.585
, cf. Pi.P.6.32, N. 5.26 ;ἕρκος Ἀχαιῶν θρασεῖ φόνῳ πεδάσαις Id.Pae.6.86
;νῆα θοὴν ἐπέδησ' ἐνὶ πόντῳ Od.13.168
; of sleep, ;ὕπνος λύει πεδήσας S.Aj. 676
; esp. of a deity or fate overruling a mortal's will, μοῖρ' ἐπέδησε c. acc. pers., Il.4.517 ;ὅς τίς μ' ἀθανάτων πεδάᾳ Od.4.380
;πέδησε δὲ καὶ τὸν Ἀθήνη 18.155
; : c. inf., Ἕκτορα δ' αὐτοῦ μεῖναι.. μοῖρ' ἐπέδησε constrained him to remain on the spot, Il.22.5 ; μιν μοῖρα θεῶν ἐπέδησε δαμῆναι constrained him to be slain, Od.3.269 ; , cf. 10.6 : rare in Prose, , cf. 43d, Plot.3.5.7 ;εἰ πεδᾶται ὁ ταὐτοῦ κύκλος Dam.Pr. 400
;τῷ ἀξιώματι πεδηθείς D.C.60.29
.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
δαμῆναι — δαμάω pres inf act δαμάζω overpower aor inf pass … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
ις — (I) ἴς, ἰνός, ή (ΑΜ) βλ. ίνα (Ι). (II) ἴς, ἡ (Α) 1. (για πρόσ.) ισχύς, δύναμη («ἀλλ ἄρα καὶ ἴς ἐσθλή», Ομ. Ιλ.) 2. (περιφρ.) α) «ἱερὴ ἴς Τηλεμάχοιο» ο δυνατός Τηλέμαχος (Ομ. Οδ.) β) «κρατερὴ ἳς Ὀδυσσῆος» ο κραταιός Οδυσσέας (Ομ. Ιλ.) 3. (και για… … Dictionary of Greek