-
1 დღე
ნათელი მზისა აღმოსლჳთ მისით ვიდრე დასლვადმდე (დაბად. 15, 14; ფსალ. 1, 5), день.— 24 ჟამი, ანუ ერთი დღე-ღამე, день, сутки, ყოველს ცისმარეს დრეს, ე.ი. მარადღე უკლებელად, всякий божий день. -
2 დღე
день -
3 დღე-ღამე
-
4 ნაკის დღე
ნაკლების შესასრულებელი (ვეფხისტ. 796), високос, високосный день или год. წელიწადსა აქwს 365 დღე და 6 ჯამი. ოთხს წელიწადს 6 ჟამი შეიქმნება 24, ანუ 1 დღე. ამის გამო მეოთხეს წელიწადსა აქwს 366 დღე მომატებული. ესე დაერთვის ფებერვალსა და მაშინ 28 დღის მაგიერ, შეიქმნების 29 დღე ფებერვლისა. ამას ეწოდება ნაკი. ამგwარი აღრისხwა დღეთა წელიწდისათა დაწესებულს არს გამოძიებითა ძველთა ასტრონომოსთათა უწინარეს ვიდრე ქრისტეს შობადმდე და ამისვე აღრიცხჳსაებრ პირველსა შინა მსოფლიოსა კრებასა ნიკიისასა 325 წელსა ქრისტესით დამტკიცებულ არს დღესასწაულობა პასეკისა შემდგომად გაზაფხულის დღეღამის გასწორებისა, რომელიცა პირველთა შინა საუკუნეთა იქმნებოდა 21 მარტსა ((და სეკდემბრის 23 (იხილე ქართულს დაბეჭდილს ჟამნში შესწავება საკითხავისა 23 სეკდემბერს))), ხოლო ვინათგან შემდგომადითა გამოძიებითა უახლესთა ასტრონომოსთათა შემეცნებულ არს, ვითარმედ წელიწადსა აქუს 365 დღე და არა სრული 6 ჟამი, არამედ ნაკლები 12 ანუ 15 მინუტითა, ესრეთ რომელ ასოთხსა წელიწადსა შინა ეს ნაკლები მინუტები შეიქმნების მრთელი დღე, ამად ნიკიის კრებითგან ვიდრე აქამომდე 1500 წელიწადსა შინა 12 დღე ნაკისა მეტი მოსულა და ამის გამო დღეღამის გასწორება ნაცwლად 21 მარტისა, იქმნების 9. მიზეზითა ამით დასავლეთის ეკლესიასა გამოურიცხავს 12 დღე სათვალავთაგან თთვეთასა და 12 დღით წინ აღრიცხვენ იგინი დღეთა. ამას ეწოდების ახალი შტილი, ხოლო ძველი შტილი კwალადცა უპყრიეს ეკლესიასა აღმოსავლეთისასა, სომეხთა, ნესტორიანთა და სხ. (იხილე Словотолкователь: Грегорианский календарь).Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ნაკის დღე
-
5 მზის დღე
Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > მზის დღე
-
6 ცისმარე დღე
Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ცისმარე დღე
-
7 ბუნიობა
დღე-ღამის გასწორება მარტსა სეკდემბერსა შინა, равноденствие, მოიქცეს რა მზე იუნისს საზამთროდ და დეკემბერს საზაფხულოდ, მას ჰქვიან ნაბუნიობი.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ბუნიობა
-
8 პასხალია
Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > პასხალია
-
9 სამშაბათი
Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > სამშაბათი
-
10 ცრიატი
დღე ღრუბელაშლილი და ცივი.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ცრიატი
-
11 ნაკი
Ср. ნაკის დღე, ნაკიანი წელიწადინაკლების შესასრულებელი (ვეფხისტ. 796), високос, високосный день или год. წელიწადსა აქუს 365 დღე და 6 ჯამი. ოთხს წელიწადს 6 ჟამი შეიქმნება 24, ანუ 1 დღე. ამის გამო მეოთხეს წელიწადსა აქუს 366 დღე მომატებული. ესე დაერთვის ფებერვალსა და მაშინ 28 დღის მაგიერ, შეიქმნების 29 დღე ფებერვლისა. ამას ეწოდება ნაკი. ამგუარი აღრისხუა დღეთა წელიწდისათა დაწესებულს არს გამოძიებითა ძველთა ასტრონომოსთათა უწინარეს ვიდრე ქრისტეს შობადმდე და ამისვე აღრიცხჳსაებრ პირველსა შინა მსოფლიოსა კრებასა ნიკიისასა 325 წელსა ქრისტესით დამტკიცებულ არს დღესასწაულობა პასეკისა შემდგომად გაზაფხულის დღეღამის გასწორებისა, რომელიცა პირველთა შინა საუკუნეთა იქმნებოდა 21 მარტსა (და სეკდემბრის 23 (იხილე ქართულს დაბეჭდილს ჟამნში შესწავება საკითხავისა 23 სეკდემბერს)), ხოლო ვინათგან შემდგომადითა გამოძიებითა უახლესთა ასტრონომოსთათა შემეცნებულ არს, ვითარმედ წელიწადსა აქუს 365 დღე და არა სრული 6 ჟამი, არამედ ნაკლები 12 ანუ 15 მინუტითა, ესრეთ რომელ ასოთხსა წელიწადსა შინა ეს ნაკლები მინუტები შეიქმნების მრთელი დღე, ამად ნიკიის კრებითგან ვიდრე აქამომდე 1500 წელიწადსა შინა 12 დღე ნაკისა მეტი მოსულა და ამის გამო დღეღამის გასწორება ნაცულად 21 მარტისა, იქმნების 9. მიზეზითა ამით დასავლეთის ეკლესიასა გამოურიცხავს 12 დღე სათვალავთაგან თთვეთასა და 12 დღით წინ აღრიცხვენ იგინი დღეთა. ამას ეწოდების ახალი შტილი, ხოლო ძველი შტილი კუალადცა უპყრიეს ეკლესიასა აღმოსავლეთისასა, სომეხთა, ნესტორიანთა და სხ. (იხილე Словотолкователь: Грегорианский календарь). -
12 ნაკიანი წელიწადი
ნაკლების შესასრულებელი (ვეფხისტ. 796), високос, високосный день или год. წელიწადსა აქwს 365 დღე და 6 ჯამი. ოთხს წელიწადს 6 ჟამი შეიქმნება 24, ანუ 1 დღე. ამის გამო მეოთხეს წელიწადსა აქwს 366 დღე მომატებული. ესე დაერთვის ფებერვალსა და მაშინ 28 დღის მაგიერ, შეიქმნების 29 დღე ფებერვლისა. ამას ეწოდება ნაკი. ამგwარი აღრისხwა დღეთა წელიწდისათა დაწესებულს არს გამოძიებითა ძველთა ასტრონომოსთათა უწინარეს ვიდრე ქრისტეს შობადმდე და ამისვე აღრიცხჳსაებრ პირველსა შინა მსოფლიოსა კრებასა ნიკიისასა 325 წელსა ქრისტესით დამტკიცებულ არს დღესასწაულობა პასეკისა შემდგომად გაზაფხულის დღეღამის გასწორებისა, რომელიცა პირველთა შინა საუკუნეთა იქმნებოდა 21 მარტსა ((და სეკდემბრის 23 (იხილე ქართულს დაბეჭდილს ჟამნში შესწავება საკითხავისა 23 სეკდემბერს))), ხოლო ვინათგან შემდგომადითა გამოძიებითა უახლესთა ასტრონომოსთათა შემეცნებულ არს, ვითარმედ წელიწადსა აქუს 365 დღე და არა სრული 6 ჟამი, არამედ ნაკლები 12 ანუ 15 მინუტითა, ესრეთ რომელ ასოთხსა წელიწადსა შინა ეს ნაკლები მინუტები შეიქმნების მრთელი დღე, ამად ნიკიის კრებითგან ვიდრე აქამომდე 1500 წელიწადსა შინა 12 დღე ნაკისა მეტი მოსულა და ამის გამო დღეღამის გასწორება ნაცwლად 21 მარტისა, იქმნების 9. მიზეზითა ამით დასავლეთის ეკლესიასა გამოურიცხავს 12 დღე სათვალავთაგან თთვეთასა და 12 დღით წინ აღრიცხვენ იგინი დღეთა. ამას ეწოდების ახალი შტილი, ხოლო ძველი შტილი კwალადცა უპყრიეს ეკლესიასა აღმოსავლეთისასა, სომეხთა, ნესტორიანთა და სხ. (იხილე Словотолкователь: Грегорианский календарь).Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ნაკიანი წელიწადი
-
13 ზედნადები
მთოვარის განახლების საცნობელად მოპოვებული რიცხჳ, основание в пасхалии, ათცხრამეტურისა, რამეთუ მთოვარის მოქცევი არს 19 წელიწადი (იხილე ქრონიკოს), ხოლო მთოვარის განახლებიდამ მეორეს განახლებადმდე განვლის 29½ დღე, ანუ რაოდენითამე ჟამითა მეტნაკლები და ვინათგან: 1) თჳთოეულსა წელიწადსა აქუს 365 დღე და უკეთუ განამრავლო 29½ რიცხუსა ზედა 12 თთვეთასა, მაშინ დადგების 354 და ეს გამოსთუალო 365-დამ, დაშთება კუალად 11, მაშინ მთოვარე განახლდება თჳთოეულს წელიწადს 12 ჯერ, და კუალად დაშთება 11 დღე. ამას ეწოდების ზედნადები. ამას მეორეს წელიწადს დაერთვის კუალად 11, შეიქმნება 22. მესამეს წელიწადს - კუალად 11, შეიქმნება 33. აქედამ 30 გაუქმდება, დაშთება 3, რომელიც იქმნება მესამის წლის ზედნადები. ამ 3-ზედ, მესამეს წელიწადს დაერთვის კუალად 11, შეიქმნება 14 ზედნადები და ესრეთ აღირიცხება შემდგომითი შემდგომად, ესრეთ რომელ უკეთუ ზედნადები გარდასცილდეს 30, მაშინ ეს 30 გაუქმდების და დანაშთენი მისი იქმნება ზედნადები. 2) 19 წელიწადში ერთხელ 11 დღის მაგიერ დაერთვის 12. ესე არს გასასწორებლად მომატებულთა დღეთა ნაკისათა და მთოვარის მობრუნებისათა, რამეთუ 29½ დღეს გარდა კუალად რაოდენიმე ჟამი მეტნაკლებია. 3) უადვილეს დასანახავად ზემოთქმულისა დაერთვის აქა 19 წლის ტაბლიცა 1827 წლითგან ქრისტესით, სადაცა მეათექუსმეტესა წელსა 1842 ზედნადებზედ 26 დაერთვის 12, შეიქმნება 38, აქედამ 30 გაუქმდება, დაშთება 8 ზედნადები მეათშვიდმეტის 1843 წლისა (ტაბულა ნახე).ესე არს ათცხრამეტური მთოვარის მოქცევისა, რამეთუ ნიადაგ ცხრამეტ წელიწადში ამავე რიგით მობრუნდება შეუცვალებელად და უკეთუ გენებოს, 1845 წელთა მიათუალე 19, რომელიცა იქმნება 1846-დამ ვიდრემდე 1864-დმდე და იგინი დასხენ ამ ტაბლიცაში დასხმულთა წელიწადთა მაგიერ. ათცხრამეტური და ზედნადები ისევ ისინი დაშტებიან შეუცვალებლად და ესრეთ შემდგომითი შემდგომად.ხოლო მთოვარის განახლების ანგარიში, რადგანც დაბეჭდილის დაბადების ბოლოს ვრცლად არის განმარტებული და საქართველოში მრავალთ იციან ზეპირად, ვიდრეღა უწიგნობათაცა, ამად არა შემოიტანების აქა. მხოლოდ ესე არს კუალად სათქმელი, ვითარმედ ვითარმედ მთოვარის ანგარიშსა შინა ზედნადებს დაერთვის კუალად ორი რიცხჳ: 1. ჰქვიან ნიადაგი და 2. თთვისთავი ( ნახე თჳსთა ადგილთა).Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ზედნადები
-
14 დღეობა
— ვისიმე შობისა ან მოსახელის დღე.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > დღეობა
-
15 დღითიდღე
მარადღე, დღე და დღე (ფსალ. 60:6, 8 და 95, 2), день на день, день ото дня.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > დღითიდღე
-
16 მიყრა
Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > მიყრა
-
17 აღდგომა
— მიხდომა, ზედა დასხმა (ფსალ. 3, 1; დაბად. 4, 8; რიცხ. 14, 35).— აღჭურვა, შებმა ბრძოლად (2 ნეშტ. 24, 23).— ამოსლვა ქარისა, ავდრისა და სხ.— განცოცხლება, აღდგომა მკუდრეთით (ლუკ. 20, 37 და 8, 55; კუალად 25, 34), воскресать.II. აღდგომასაუფლო დღე პასექისა მოსახსენებელად მაცხოვრისა ჩუენისა მკუდრეთით აღდგომისა, светлое Воскресение.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > აღდგომა
-
18 ახალწელიწადი
დასაბამი, ანუ პირველი დღე წელიწდისა, новый год.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > ახალწელიწადი
-
19 დილა
ჟამი გარიჟრაჟითგან ვიდრემე მზის ამოსვლადმდე და ვიდრემე შუადღემდეცა (ფსალ. 45, 6 და 54, 17; ვეფხისტ. 317, 399), утро, заутра. რამეთუ სადილი ეწოდების შუადღის სერსა (იხილენ ლექსნი ესე), ხოლო ჟამნი დილისანი შეუდგებიან ესრეთ: მცირედ დილის ნათლის გამოჩენას ეწოდება რიჟრაჟი, გარიჟრაჟი და გაცისკრება, შემდგომად მისსა უმეტესსა განათლებასა - განთიადი, დილაბინდი და ტრედისფრად გათენება და რა დღე-ღამე გაირჩიოს, ვიდრემე მზის ამოსვლადმდე ნათელსა - ალიონი, ხოლო დილით მზის ამოსლჳს წინ ელვარებასა ღრუბელთა ფერად-ფერადად - დაფიონა. -
20 დღესასწაული
საუფლო ან სასიხარულო დღე (ფსალ. 73:4, 8; ლუკ. 2, 41 და შემდგომი), праздник, торжество, დღესასწაულობა (ვდღესასწაულობ), გარდახდა დღეობისა, ზადიკობა (ფსალ. 75, 11), праздновать, торжествовать.Грузинский толковый словарь с русскими комментариями > დღესასწაული
См. также в других словарях:
გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის დღე — 24 ოქტომბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია… … Georgian encyclopedia
გაეროს წესდების დღე — 26 ივნისი</div> See also: Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ … Georgian encyclopedia
ინვალიდების საერთაშორისო დღე — 3 დეკემბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი … Georgian encyclopedia
კვების საერთაშორისო დღე — 16 ოქტომბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია… … Georgian encyclopedia
ლტოლვილთა საერთაშორისო დღე — 20 ივნისი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი… … Georgian encyclopedia
თამბაქოს საწინააღმდეგო საერთაშორისო დღე — 31 მაისი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი და … Georgian encyclopedia
მამაკაცების საერთაშორისო დღე — 3 ნოემბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი… … Georgian encyclopedia
ოზონის შრის დაცვის საერთაშორისო დღე — 16 სექტემბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია… … Georgian encyclopedia
ოჯახების საერთაშორისო დღე — 15 მაისი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი და … Georgian encyclopedia
პალესტინის ხალხის მიმართ სოლიდარობის საერთაშორისო დღე — 29 ნოემბერი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი … Georgian encyclopedia
პოეზიის საერთაშორისო დღე — 21 მარტი Source: ბრანდერი პატრიცია. კომპასი : სახელმძღვ. ადამიანის უფლებათა განათლ. სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით / ავტ.: პატრიცია ბრანდერი, რუი გომესი, ელლი კინი და სხვ. ; [მთარგმნ.: მაკა წულუკიძე, ტატა პატარაია ; რედ.: პატრიცია ბრანდერი და … Georgian encyclopedia
