-
1 Калима
( ДРК) Kalima -
2 ал-калима
Religion: Kalimah (In Islamic philosophy, the Word) -
3 пословный
калима ба калима, калимабайъ; пословная оплата телеграмм музди калимабайъи телеграммаҳо -
4 авто
с нескл. разг. авто, автомобиль1. қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «автомобилӣ», «…и автомобил: автозавод заводи автомобилсозӣ; автоцистерна автотсистерна, автомобили систернадор2. қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «автоматӣ»: автоблокировка автоблокировка, автоблоконӣ3. қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «худгард», «худкор»: автодрезина дрезинаи худгард; авторучка авторучка, калами худнавис4. қисми аввали калимаҳои мураккаб ба маънои «худ», «аз они худӣ»: автобиография тарҷумаи ҳоли худ -
5 ой
(об«, обо*, объг) приставка префиксе, ки ба маъноҳои зерин меояд: 1) ҳаракат кардан дар атрофи чизе - обежать гирдогирди чизе давидан, давр зада баромадан; огородить девор (тавора) кашидан; 2) ҳаракат кардан аз паҳлуи чизе - обойти аз паҳлуи чизе гузаштан; 3) ба чанд ка" ё чиз татбиқ шудани амал - одарить бахшидан, ҳадья қардан; 4) аз касе, чизе пеш гу-заштан - обыграть бурдан, ғолиб омадан, бартарӣ (афзалият) пайдо кардан; 5) аз меъёри чизе гузаштан - опоить аз ҳад зиёд нӯшондан; 6) ба касе зарар расондан - обмерить аз ӯлчак (аз тарозу) задан; 7) бо ҳиссачаи «*ся» ҷой доштани хато ё саҳве - огово-риться пӯкидан; оступиться пешпо хӯрдан; 8) бо чизе таъмин кардан - обогатить бой (ғанӣ) кардан; осложнить мураккаб (душвор) кардан; 9) натиҷаи амал - окаменеть санг шудан; карахт (шах) шуда мондан оазис м1. воҳа2. перен. хубӣ, некӣ об предлог1. ба чои пешоянди «о» дар мавридҳои зерин кор фармуда мешавад: 1) пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи садонок сар мешаванд - об искусстве дар бораи санъат 2) дар баъзе ибораҳо, пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи ҳамсадо сар мешаванд - рука об руку даст ба даст2. баробари пешоянди «о» дар мавридҳои зерин кор фармуда мешавад пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи йотбарсар сар мешаванд - обель бар коҷ пеш аз ҷонишини «их»; об их деле дар бораи кори онҳо 3) дар забони гуфтугӯӣ пеш аз калимаҳое, ки бо ҳарфи ҳамсадо сар мешаванд - об рояль бар рояль; см. оIIмежд. вой, ӯҳ, уф, ой -
6 по
предлог1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) аз, ба, ба рӯи…; қадқадди…, бо; идти по дороге аз роҳ гузаштан (рафтан); спускаться по лестнице аз зина фуромадан; пройти по мосту аз пул гузаштан; гладить по головё сарро сила кардан; дождь стучит по крыше борон бомро мекӯбад, борон бомкӯбӣ карда истодааст; бить по мячу тӯпро задан2. с дат. (в пределах, в области чего-л.) дар; бродить по лесу дар беша гаштан; работать по профсоюзной линии дар соҳаи иттифоқҳои касаба кор кардан; соревнование по лыжам мусобиқаи лыжаронҳо//с сущ. во мн. ба; рассадить всех по местам ҳамаро ҷо ба ҷо шинондан; развесить картины по стенам суратҳоро ба деворҳо овехтан3. с дат. (в направлении чего-л.) б.а сӯи бо, аз паи…; плыть по течению ба сӯи поёноб шино кардан, бо ҷараёни об шинокунон рафтан; идти по ветру бо вазиши бод роҳ рафтан, бо боди мурод роҳ рафтан; идти по следу зверя аз паи дарранда рафтан.4. с дат. (согласно, следуя чемул.) аз рӯи…, мувофиқи …, аз бо, ба; начинать работу по гудку корро бо бонги гудок сар кардан; работать по плану аз рӯи нақша кор кардан; по моему мнению ба фикри ман, ба назари ман; уволиться по собственному желанию бо хоҳиши худ аз кор рафтан; по доброй воле хушӣ ба хущй; бо иродаи нек; бо хоҳиши худ; по выбору аз рӯи хоҳиш, аз рӯи интихоб, аз рӯи дилхост; судить по внешности аз сураташ дар бораи сираташ ҳукм баровардан, дар бораи касе. аз рӯи намуди зоҳириаш мулоҳиза доштан; жениться по любви муҳаббат баста (нағз дида) зан гврифтан; по вкусу аз рӯи завқ (табъ), табън дил; это ему не по вкусу ин ба вай намефорад // разг. в сочет. с личн. мест. аз, мувофиқи…, ба; по мне аз ман бошад; по тебе аз ту бошад; всё не по ней ҳеҷ чиз ба ӯ маъқул намешавад (нест), ҳеҷ чиз ба табъи ӯ намешинад // в сочет.: не по кармаиу компо -л. қудрати харидан надорад, ба кисааш (ба пулаш) мувофиқ нест; емe не по карману эта покупка ӯ ба харидани ин чиз пул надорад, қудраташ ба харидани ин чиз намерасад; по плечу, по силам мувофиқи қудрат; эта работа ему не по плечу (не по силам) ба ин кор зӯраш намерасад, ин кор аз иқтидори ӯ берун аст5. с дат. (на основании какихл. при знаков) аз ҷиҳати…, бо, аз рӯи…, мувофиқи…; старший по возрасту аз ҷиҳати синну сол калонтар; лӯчший по качеству аз ҷиҳати сифат беҳтаринаш; учитель по профессии касбаш муаллимӣ // (при указании родства, близости) аз тарафи…; родственники по матери хешу табор аз тарафи модар; товарищ по работе ҳамкор, ҳамкасаба // (при указании на имя, фамилию и т. п.) бо, … номаш, лақабаш; …ном; слесарь по имени Николай Николай ном челонгар6. с дат. (посредством) бо, ба воситаи,.., аз; послать по почте бо почта фиристодан; сообщить по телеграфу ба воситаи телеграф хабар додан; передать по радио аз (бо) радио хабар додан7. с дат. (вследствие) ба (аз) сабаби…, дар натиҷан…, бинобар он, бо, аз рӯи; сделать что-л. по ошибке саҳван коре кардан, аз ғайри ихтиёр роҳ додан; отсутствовать по болезни аз сабаби беморӣ ғоиб будан; по рассеянности аз сабабй (дар натиҷаи) фаромӯшхотирӣ; по обязанности аз рӯи ӯҳдадорӣ, аз рӯи вазифадорӣ8. с дат. (при указании цели действия) бо, барои; вызвать по делу бо коре ҷеғ задан; геологическая партия по разведке поленых ископаемых партияи геологии ҷӯяндагони канданиҳои фоиданок; кружок по изучению русского языка маҳфили забони русӣ9. с дат. с сущ. во мн. ч. (при обозначении времени) гҳо, дар; ҳар; гулять по утрам пагоҳиҳо гардиш кардан; заниматься по ночам шабҳо кор кардан; шабкорӣ кардан; ездить за город по воскресеням дар рӯзҳои якшанбе беруни шаҳр рафтан10. с дат. (в разделительном значении): дать детям по яблоку ба бачагон яктоӣ себ додан; по рублю за штуку донааш яксӯмӣ11. с дат. (в знач. предлош «о»): скучать по детям фарзандҳоро ёд шудан; тоска по дому хонаро пазмон шудан, ба хона дилкашолӣ доштан12. с вин. (до, вплоть до) то; войти в воду по пояс то камар (то миён) ба об даромадан; прочитать с первой по пятую главу аз боби якум то боби панҷум хонда баромадан; по сей день то имрӯз, то ҳол13. свин. (с сущ. «сторона», «рука» с опр.) дар тарафи…, аз тарафи..,; сидеть по другую сторону стола дар он тарафи миз нишастан; по левую руку находится парк, по правую -стадион дар тарафи чап - боғ, дар тарафи ростстадион ҳаст14. с вин. прост. и обл. (в знач. пред-лога «за») барои…, ба; пойти по воду барои об рафтан; ходить по грибы [ба] занбӯруғчинӣ рафтан15. с дат. и вин. в сочет. с числ.: по одному яктоӣ; якнафарӣ; по три сетой, се-се; сенафарӣ16. с предл. (после чего-л.) баъд аз, пас аз, баъди…; по окончании работы баъди кор, баъд аз тамом шудани кор; по прибытии на место баъд аз расидан ба ҷое по 5 приставка1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: пайдо кардаии ягон сифат, хислат ва кайфият - побелеть сафед шудан расондйни амал то ба натща - погибнуть нобуд шудан, барҳам хӯрдан 1) ащом додани амал дар як дафъа - поблагодарть ташаккур гуфтан 4) ан-чом додани амал дар зарфи ягон вақт, махсусан вакти кӯтоҳ - побегать андак тохтан; посидеть андак нишастан 5) ибтидои амал - побежать давидан, давидан гирифтан; повеять ба вазндан сар кардан 6) давомати номуайяни такроршавии амал ва ё ҳодиса- побаливать гоҳ-гоҳ дард кардан, андак дард кардан; поглядывать гоҳ--гоҳ нигоҳ кардан 7) ащом дода шудани амал дар дарачаи сусттаре по позолотить зарандуд кардан 8) паҳн шудани амал ба ҳамаи объектҳо ва ё бисёре аз онҳо, инчунин аз тарафи амал ё вазъият фаро гирифта шудани субъектҳои бисёр ва ё ҳамаи онҳо по попрятать пинҳон кардан; помёрзнуть ҳама (бисёр) аз хунукӣ нобуд шудан 9) анҷом додани амал ба таври оҳиста, тадричан ва ё дар якчанд дафъа по попривыкнуть андак одат кардан 10) шакли намуди мутлақи баъзе феълҳоро месозад по подарить бахшидан; познакомить шинос кардан, шиносондан2. дар калимасозии сифат истеъмол меёбад: 1) баъд аз он ки бо асоси калима нишон дода шудааст, вокеъ гардида - посмертный пас аз марг, баъди мурдан 2) мутобиқ ва муносиби он чи ки бо асоси калима нишон дода мешавад - подоходный …и даромад, аз рӯи даромад; посильный ба қадри ҳол, ало қадри ҳол, мувофиқи қувват 3) мансуб ба ҳар яке аз предметҳои бо асоси калима нишон додашуда; иҷрошаванда, ченшаванда, тақсимшаванда мутобиқи он чи ки бо асоси калима нишон дода шудааст - поголовный …и саршумор, сар то сар, саросар; помесячный якмоҳа, ҳармоҳа, моҳ ба моҳ3. дар мавриди сохта шудани даричаи қиёсии сифат ва зарф тобиши мулоимӣ, сустшавии кайфиятеро медиҳад, ки бо сифат ё зарф ифода шудааст - помоложе ҷавонтар, хурдтар; поновёе навтар, тозатар4. дар сохта шудани сифатҳо бо маънои «ба назди чизе ё қадпо -қадичизе воқеъшуда»инчунин дар сохтани исмҳо ба маънои «мутобиқ ба кор» меояд - пограничный сарҳаддӣ, …и ҳудуд; побережье соҳилй баҳр, соҳили дарё5. бо ҳамроҳии сифатщо зарфҳои тарзи амалро месозад - поновому ба таври нав, аз нав, дубора; попрежнему мисли пештар, аввала (пештара) барин; порусски русӣ, ба русӣ6. бо ҳамроҳии чонишинҳои соҳибӣ зарфҳои бо маънои «мутобиқи ақидаи (орзуи) касеро месозад - по-моему ба фикри ман, ба назарам, ба хаёлам; по-твоему ба фикри ту, ба назарат, ба хаёлат -
7 слово
с1. калима, сухан, гап; рӯс-ское слово калимаи русӣ; активный запас слов лингв. захираи калимаҳои серистеъмол; словарь иностранных слов луғати калимаҳои хориҷӣ; напишите это слово ин калимаро нависед; забросать кого-л. словами бисёр гап зада сари касеро гаранг кардан; не сказать ни единого слова сухане нагуф-тан2. тк. ед. сухан, гап; культура слова маданияти сухан; слово серебро, молчание - золото даҳони баста сад тилло; дар слова 1) (способность гово-рить) кобилияти гапзанӣ, қувваи нотиқа 2) (красноречие) нотиқӣ, суханварӣ, гапдонӣ3. чаще мн. слова гап, ҳарза, сафсата; это одни слова ин фақат гап аст4. мн. слова шеър; музыка Глинки на слова Пушкина оҳанги Глинка, шеъри Пушкин5. уст. гуфтор; «Слово о полку Игореве» «Гуфтор андар полки Игорь»6. тк. ед. нутқ, сухан; вступительное слово пешгуфтор, сарсухан; заключительное слово нутқи хотимавӣ; надгробное слово нутқи видой; последнее слово подсудимого оҳирин сухани айбдор; свобода слова озодии сухан; предоставить (дать) слово сухан додан; лишить слова аз сухан (аз нутқ) маҳрум кардан7. тк. ед. ваъда, кавл; дать слово ваъда додан; нарушить слово аз қавли худ гаштан; сдержать слово ба ваъда вафо кардан <> новое слово кашфиёти нав; пёрвое слово 1) сароғоз, ибтидо 2) асл, моҳият; последнее слово навтарин кашф; право слово прост.қавл медиҳам, дар воқеъ, воқеан, ҳақиқатан; честное слово ба ростӣ; другими (иными) словами вводн. сл. ба ибораи дигар, дигар хел карда гӯем; одним словом вводн. сл. қисса кӯтоҳ; хулласи калом; своими словами бо забони худ; господин (хозяин) своего слова (своему слову) ӯ аз кавли худ намегардад; игра слов суханбозӣ; набор слов ҳарза, сафсата; слово в слово айнан, ҳарф ба ҳарф; слово за слово гап аз гап баромада; слов нет вводн. сл. ҳақиқатан, ин тавр аст; без дальних слов гапро ғоз надода, суханро дароз на-карда; в двух (в нескольких) словах мухтасар(ан), бо якчанд калима, мухтасар карда; к слову [сказать] вводн. сл. дар омади гап; на два слова, на пару слов ба як [даҳан] гап; на словах даҳанакӣ; передать на словах даҳанакӣ баён кардан; его обещание так и осталось на словах ваъдаи ӯ гап буду халос; не говоря худого (дурного) слова ягон гапи ганда нагуфта; по словам вводн. сл. чунон ки гуфта шудааст; со слов кого-л., чьйх-л. ба кавли касе; с первого слова аз оғози сухан; с чужих слов аз рӯи гуфти касони дигар; брать свой слова обратно аз гап гаштан; бросать слова на ветер, бросаться словами беҳуда (пойдарҳаво) гап задан, ҳарзагӯӣ кардан; верить на слово ба гап бовар кардан; глотать слова нимғурма гап задан; держаться на честном слове амонат истодан; живого слова не услышишь ягон ҳамсӯҳбат нест; ловить на слове кого-л. касеро аз гап доштан, аз касе кавл гирифтан; не мочь (не уметь) связать двух слов ду даҳан гап гуфта натавонистан; не находить слов бо сухан ифода карда натавонистан; не хватает слов аз баёнаш забон (қалам) оҷиз аст; поминать добрым словом ба некӣ ёд кардан; помяните моё слово ман гуфтам, шумо шунидед; гуфти ман мешавад, ана мебинед; сказать пару тёплых слов прост. ду даҳан сухани хуш гуфтан; сказать своё слово ҳунари худро нишон додан; чеканить слова равшан ва бурро гап задан, дона-дона карда гап задан; \словоо - не воробёй, вылетит - не поймаешь посл. « тир аз камон ҷаст - ҷаст, мурғ аз қафас раст - раст; он за \словоом в карман нелезет ӯ ҳозирҷавоб аст -
8 смысл
м1. маънӣ, маъно, мафҳум; смысл слова маънии калима; уловить смысл маъниро дарк кардан; лишить смысла бе маънӣ кардан; придать смысл маънӣ додан (бахшидан); в широком смысле слова ба маънии васеи калима; в точном смысле слова ба маънии саҳеҳи калима; в буквальном смысле слова ба маънии аслии калима2. мақсад, ният; смысл жизни мақсади ҳаёт; в чём смысл его поступка? чӣ ният дорад?3. разг. фоида, манфиат, нафъ; нет смысла это делать ин тавр кардан фоида надорад4. уст. ақл, хирад; здравый смысл ақли солим <> в полном смысле слова дар асл, ҳақиқатан; в смысле чего-л., в каком--либо \смысле дар бобати (аз ҷиҳати) чизе -
9 буквальный
1. калима ба калима, таҳтуллафзӣ, ҳарф ба ҳарф, айнан; буквальный перевод тарҷумаи таҳтуллафзӣ; ҳақиқӣ, саҳеҳ, аслӣ; в буквальном смысле слова дар маънии аслии калима -
10 этимология
ж линге. X. этимология (қисме аз забоншиносӣ аст, ки пайдоиши калимаҳоро меомӯзад)2. эткмология, пайдоиши калима, асли калима; установить этимологию слова пайдоиши калимаро муайян кардан3. уст. сарф, морфология -
11 буквально
калима ба калима, айнан, ҳарф ба ҳарф -
12 буквальность
калима ба калима будан, айнан будан -
13 буквальный
калима ба калима, айнан, ҳарф ба ҳарф -
14 дословная
ҳарф ба ҳарф, калима ба калима, айнан, таҳтуллафзӣ, таҳтуллафз -
15 дословно
айнан, ҳарф ба ҳарф, калима ба калима -
16 дословное
ҳарф ба ҳарф, калима ба калима, айнан, таҳтуллафзӣ, таҳтуллафз -
17 дословность
айнан будан(и), ҳарф ба ҳарф будан(и), калима ба калима будан(и) -
18 дословный
ҳарф ба ҳарф, калима ба калима, айнан, таҳтуллафзӣ, таҳтуллафз -
19 заикнуться
-
20 пословный
калима ба калима, калимабайъ
См. также в других словарях:
Калима — ясное и внятное слово, законоположения Аллаха. Выражение «слово Аллаха» применяется по отношению к пророку Исе (Иисусу). Пророка Мусу называли Калиматуллахом, т.е. человеком с которым «...разговаривал Аллах» (Коран 4: 164). В то же время понятие… … Ислам. Энциклопедический словарь.
Калима — (жен.)(араб.) благородная, мирная Казахские имена. Словарь значений.. КАЛИМА Красивое слово; красноречивая, умеющая красиво говорить. Собеседница. Татарские, тюркские, мусульманские женские имена. Словарь терминов … Словарь личных имен
Калима — У этого термина существуют и другие значения, см. Калима (значения). Калима (араб. الكلمة cлово, изречение) декларация веры в исламе. Торжественное произнесение калиме является первым из 5 столпов ислама. Вера в … Википедия
калима — [کلمه] а. воҳиди нутқ, ки як мафҳумро ифода мекунад, вожа; сухан, лафз; дар дастури (грамматикаи) забон воҳиди мустақили забон, ки аз як ё якчанд таквожа (морфема) сохта мешавад ва дар занҷири гуфтор нақши маъноӣ ва дастурӣ дорад: калимаи… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
Калима — (Calima), культура индейцев, населявших высокогорные долины между pp. Дагуа и Калима, в южной части Западных Кордильер (территория современной Колумбии); уничтожена испанскими конкистадорами в середине XVI в. Создатели культуры К. оседлые… … Энциклопедический справочник «Латинская Америка»
Калима (значения) — Калима: Калима декларация веры в исламе. Калима (город) город в Демократической Республике Конго. Калима озеро в Колумбии См. также Культура Калима доколумбова культура, существовавшая на территории Колумбии в её западных… … Википедия
Калима (культура) — Территория муниципалитета Дагуа в долине Каука, где находилась область влияние культуры Калима Озеро Калима в Восточных Кордильерах Культура Калима доколумбова культура, существовавшая на территории Колумбии в её западных регионах между реками… … Википедия
Калима (город) — Город Калима Kalima Страна Демократическая Республика КонгоДемократическая Республика Конго … Википедия
Калима — (Kalima) Калемие (Kalemie) (до 1968 Альбервиль), город на В. Республики Заир, в провинции Шаба. 30 тыс. жителей (1960). Торгово транспортный центр. Порт на западном берегу озера Танганьика. Ж. д. станция. Предприятия лёгкой, цементной,… … Большая советская энциклопедия
калима — кит … Нанайско-русский словарь
Культура Калима — У этого термина существуют и другие значения, см. Калима (значения). Террит … Википедия