-
1 зәгыйфь
1. прил.1) искале́ченный, изуве́ченный, уро́дливыйзәгыйфь аяк — искале́ченная нога́
зәгыйфь кеше — эвф. уро́дливый челове́к, уро́д
тумыштан зәгыйфь — прост. уро́д от рожде́ния
2) сла́бый, хи́лый, бесси́льный, не́мощный; ча́хлый, недора́звитый, нера́звитый; больно́й; боле́зненныйзәгыйфь кош баласы — недора́звитый птене́ц
зәгыйфь (үскән) үсемлек — ча́хлое расте́ние
зәгыйфь мускуллар — нера́звитые му́скулы
зәгыйфь күз — плохо́е зре́ние
3) сла́бый, недоста́точный; незначи́тельный; малозаме́тныйзәгыйфь яктылыкта — при сла́бом све́те
зәгыйфь тавыш белән — сла́бым го́лосом
зәгыйфь сулыш — чуть заме́тное дыха́ние
4) в словосоч. слабо-рухи зәгыйфь — слабоду́шный
акылы (акылга) зәгыйфь — слабоу́мный
5) в словосочет. на -лы, -ле: слабо-зәгыйфь нервлы — слабоне́рвный
зәгыйфь акыллы — слабоу́мный
2. нареч.зәгыйфь хәтерле — слабопа́мятный, забы́вчивый, беспа́мятливый
сла́бо, недоста́точно- зәгыйфь токларкеросин лампасы зәгыйфь яктырта — кероси́новая ла́мпа сла́бо освеща́ет
-
2 зәгыйфь мускуллар
биол. сла́бые му́скулы -
3 зәгыйфь токлар
техн. сла́бые то́ки -
4 зәгыйфь
zayıf -
5 зәгыйфь
пр1. изувеченный, искалеченный // калека2. слабый, хилый, бессильный, немощный // слабо -
6 зәгыйфь
1. körperbehindert; verstümmelt // Krüppel m.2. schwach; kraftlos; mißlungen; umg. schwachsinnig; willensschwach -
7 зәгыйфь
1. сущ. калека 2. прил. 1) слабый, хилый, немощный (например, голос), бессильный 2) хилый, чахлый (например, растения), немощный 3) слабо- (первая часть сложных слов) 4) искалеченный, изувеченный 3. нар. слабо, хило, бессильно -
8 акыл
сущ.1)а) ум, ра́зум; интелле́кт || у́мственный (труд), интеллектуа́льныйакыл яшьтә түгел - башта — (посл.) ум не в во́зрасте, а в голове́
акыл зәгыйфьлеге — у́мственная сла́бость
б) ум, рассу́док, рассуди́тельность || у́мственный, рассу́дочный ( анализ)в) благоразу́мие, рассуди́тельность; созна́ние, созна́тельностьакылың кайда иде соң синең? — где́ же была́ твоя́ рассуди́тельность (благоразу́мие)?
г) ум, разу́мность, (как сле́дствие о́пыта) ум-ра́зум, му́дрость; умудрённостьпрактик акыл — практи́ческий ум (му́дрость, умудрённость)
мәкальдә чагылган тирән акыл — глубо́кая му́дрость, отражённая в посло́вице
2) разг.а) мысль, иде́якаян килде әле сиңа бу акыл ? — отку́да у тебя́ э́та мысль?
б) сове́т, наставле́ниеаның акылы белән йөрсәң... — бу́дешь его́ слу́шаться... (ещё и не то бу́дет)
ата-ана акылын тоту — приде́рживаться (слу́шаться) роди́тельского наставле́ния
3) в знач. нареч. акылга у́мственно, интеллектуа́льно, в у́мственном (интеллектуа́льном) отноше́нии (созреть, подняться); по уму́ (уму́-ра́зуму), умо́м ( быть выше или ниже кого)акылга бер чамарак алар — у́мственно они́ почти́ одина́ковы
акылга үсү — вы́расти (созре́ть) у́мственно
4) в функ. сказ. акылында вменя́емый спец. (преступник, подсудимый)•- акыл теше
- акылы сау
- акылга сау••акыл алдан йөрү — быть сообрази́тельным (сметли́вым, предусмотри́тельным, дальнови́дным, дога́дливым), быть спосо́бным предви́деть (предусмотре́ть)
акыл арттан йөри — ≈≈ за́дним умо́м кре́пок
акыл башка килү — см. акылга килү 1)-3)
акыл баштан китү — см. акыл китү 1), 2)
акыл белән эш итүчән — рассуди́тельный; толко́вый
акыл бизмәненә салу (салып үлчәп карау) — в голове́ (уме́) взве́шивать (взве́сить, прики́дывать/прики́нуть); см. тж. акыл белән уйлап карау
акыл булсын — пусть (э́то) бу́дет (послу́жит) уро́ком; э́то кому́ нау́ка (на бу́дущее); что́бы (впредь) непова́дно бы́ло ( кому)
акыл җиңеләю — см. акылга җиңеләю
акыл җитү — сообрази́ть ( что), догада́ться ( о чём), доду́маться ( до чего), умудри́ться, ухитри́ться
акыл ирешми — см. акыл җитми
акыл кергән — умо́м (у́мственно) вы́рос; умудрён ( жизненным опытом); в (при) своём (здра́вом) уме́; со свои́м умо́м
акыл кертү — см. акылга утырту 1)
акыл кушканча — по веле́нию ума́ (делать что, поступать как), по веле́нию (тре́бованию) рассу́дка
акыл өләшкәндә йоклап калган (йоклап биләмдә, урманда, мич башында калган) — см. акылсыз 1) а); акылга сай 1)>
акыл өләшү — см. акыл өйрәтү 2)
акыл сата башлау — ирон. зау́мничать, зау́мничаться
акыл сыеклану — прост.; см. акылга җиңеләю
акыл сыйдырмау — см. акылга сыймау
акыл утырту — см. акыл керү
акыл утыру — см. акыл керү
акылга зәгыйфь — см. акылга җиңел 1)
акылга муафыйк — см. акылга ятышлы 1)
акылга (акылы) үсмәгән — умо́м не вы́шел
акылга туймаган — см. акылсыз 1) а), 2)
акылга утыру — см. акыл керү
акылга яту — каза́ться (показа́ться, представля́ться) разу́мным (благоразу́мным, рациона́льным, логи́чным)
акылга өйрәтү — см. акыл өйрәтү
акылдан шашкан — см. акылдан язган
акылдан шашу — см. акылдан язу
акылдан ычкыну — прост.; см. акылдан язу
акылны алу — см. акылдан яздыру
акылны башка җыю — см. акылны җыю
акылны эчү — прост. ра́зум (ум) пропива́ть (пропи́ть)
акылны югалту — см. акылдан язу 3)
акылы бармакка урарлык (чорнарлык) та юк — ума́ ни на грош у него́
акылы кыска — ум ко́роток ( у кого)
акылы (акылга) сау — в себе́, в здра́вом уме́, в по́лном (здра́вом) рассу́дке
акылы эшли — голова́ ( чья) рабо́тает (ва́рит, сообража́ет)
акылың алтын икән — ирон.; шутл. ишь како́й, у́мный (у́мник, у́мница) (вы́искался, нашёлся), губа́ не ду́ра; ишь чего́ захоте́л (... куда́ махну́л)
акылы үзе белән — семь пя́тниц на неде́ле
- акыл алу- акыл белән уйлап карау
- акыл бирү
- акыл җитмәслек
- акыл җитми
- акыл иясе
- акыл йөртеп карау
- акыл йөртү
- акыл керү
- акыл сату
- акыл китү
- акыл өйрәтү
- акылга өйрәтү
- акыл сайлыгы
- акылга җиңел
- акыллы җиңел
- акылга җиңеллелек
- акылга җиңеләю
- акылга килү
- акылга сай
- акылы сай
- акылга сайлык
- акылга сыймау
- акылга таман
- акылы таман
- акылга таманча
- акылы таманча
- акылга утырту
- акылга ятышлы
- акылдан язган
- акылдан яздыру
- акылдан язу
- акылдан язып
- акылдан язар дәрәҗәдә
- акылны җыю
- акылы башында
- акылында
- акылы камил
- акылы төштән соң
- акылы үзе белән
- акылы үзендә
- үз акылы үзендә -
9 гасаб
сущ.; уст.; книжн.нерв, не́рвыгасабы зәгыйфь адәм — челове́к со сла́быми не́рвами; не́рвный челове́к; неврасте́ник
••гасабына тукыну; гасаб тию — игра́ть на не́рвах; нерви́ровать, раздража́ть
-
10 зыя
сущ.; уст.; книжн.1) свет, сия́ниезәгыйфь лампа зыясында язам — пишу́ при сла́бом све́те ла́мпы
2) перен. образова́ние, просвеще́ние; культу́разыядан мәхрүм итү — лиши́ть образова́ния
халыкны зыядан тыеп тору — не дать образова́ния наро́ду
-
11 нур
сущ.1) луч, свет, сия́ниекояш нуры — луч со́лнца
айның зәгыйфь нуры — сла́бое сия́ние луны́
2) мн. лучи́рентген нурлары — рентге́новы лучи́
катод нурлары — като́дные лучи́
радий нурлары — лучи́ ра́дия
3) перен. луч, сия́ние, блеск (глаз)•- нур рәвешендәге
- нур сибелү
- нур сибү
- нур чәчү
- нур сынышы
- нур уйнау
- нур чыгару••нур өстенә нур булу — (погов.) ка́шу ма́слом не испо́ртишь (букв. к све́ту добавля́ется свет)
нур сибеп торган — лучеза́рный
нурга күмелү — озаря́ться/озари́ться луча́ми
нурлар боҗрасы — орео́л, светово́е кольцо́
-
12 токлы
прил.1) име́ющий ток; под то́ком, под заря́дом; заря́женный (о проводниках, проводах и т. п.)токлы тимергә тотынма — не каса́йся желе́за, кото́рое под то́ком
2) как второй компонент сложн. сл. -то́чныйзәгыйфь токлы — слабото́чный
-
13 тою
неперех.1) ощуща́ть/ощути́ть; чу́вствовать, чу́ять || ощуще́ние; чу́вствованиеяңакларга бәрелгән җилне тою — ощуща́ть, чу́вствовать ве́тер на щека́х
тоз тәмен тою — ощуща́ть вкус со́ли
үзен зәгыйфь итеп тою — почу́вствовать себя́ сла́бым
2) почу́ять; дога́дываться/догада́ться; смека́ть/смекну́ть || дога́дка; интуи́циявакыйгалар кая барганын тою — догада́ться о направле́нии собы́тий
еллар серен тою — почу́ять та́йный смысл годо́в ( эпохи)
3) вника́ть, чу́ять, понима́ть/поня́ть || проникнове́ние, понима́ниеаерманы тою — поня́ть ра́зницу
тирәнтен тою — глубоко́ вника́ть
тоя белү — уме́ть понима́ть; уме́ть проника́ть в суть; уме́ть вника́ть
тоймасаң тойдырырмын — не чу́ешь, приведу́ тебя́ в чу́вство
-
14 чибек
-
15 акыл
1. Verstand m., Vernunft f.2. Ratschlag m.акылга бертөрлерәк (зәгыйфь, җиңел)1. geistesschwach2. töricht, dumm3. unvernünftig, unklugакыл бирү einen guten Rat m. erteilenакыл иясе klugакыл йөртү überlegenакыл керү zur Vernunft f. kommenакыл сату iron. weise Lehren f. / pl. erteilenакыл өйрәтү einen guten Rat m. erteilen -
16 zäğif
зәгыйфь 1. сущ. 2. прил.1) слабый; хилый; немощный (например, голос)2) хилый; чахлый (например, растения); немощный4) искалеченный; изувеченный3. нар.слабо; хило; бессильно.
См. также в других словарях:
зәгыйфь — 1. Сау сәләмәт булмаган, физик кимчелекле, гарип 2. Көчсез, хәлсез, нин. б. эшне башкаруга яки үзен яклауга сәләтсез 3. Начар үскән, өлгереп җитмәгән 4. Көчсез, аз гына сизелерлек булган зәгыйфь яктылык 5. Начар, түбән русча аңлавы зәгыйфь … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гарип — I. с. Берәр җире имгәнгән, зәгыйфь, эшләү сәләтен югалткан. Зәгыйфь, хәлсез, көчсез рухи гарип кешеләр. II. ГАРИП – иск. кит. Читтән килгән йортсыз җирсез кеше; юлчы, мосафир. Ярлы, хәерче кеше. күч. Мескен, бичара, кызганыч хәлдәге кеше. III.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аксак — Аксап йөри торган, чатан (кеше). Аксый торган, гарип, зәгыйфь (аяк). Мебель тур. : ватык, сынык яки кыска аяклы, селкенә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аңгыра — (АҢГЫРАЛАНУ) (АҢГЫРАЛАТУ) – с. 1. Миңгерәү, аңсыз, надан, ахмак 2. Акылга зәгыйфь, тулы акыллы түгел … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әкрен — АКРЫН – рәв. 1. Хәрәкәт тизлеге зур булмау, гадәти тизлектән түбән булу турында. Гадәттә генә кисәкчәсе белән килеп; салмак, ашыкмыйча. Тыныч; җиңелчә яфраклар әкрен генә шыбырдаша. с. Салмак, талгын әкрен адымнар белән 2. Саклык белән, сак кына… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гаҗиз — с. 1. Аптырап, кыен хәлдә калган; аптыраулы 2. Көчсез, хәлсез, зәгыйфь. ГАҖИЗ БУЛУ (КАЛУ) – Аптырау, аптырашта калу, ни эшләргә белмәү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитлексез балалылар — Балалары йомыркадан чыкканда зәгыйфь, йонсыз, ояда шактый вакытлар ана канаты астында яши торган кошлар тур. (мәс. сыерчык, чыпчык, күгәрчен, тукран, күке һ. б.) ; рус. Птенцовые … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зәгыйфьләнү — 1. Зәгыйфь хәлгә килү, имгәнү 2. Көчсезләнү, хәлсезләнү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зәгыйфьлек — 1. Зәгыйфь булу 2. Кимчелек акылына з. килгән … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
идиот — 1. Акылга зәгыйфь, ни акыллы, ни юләр кеше 2. Аңгыра, ахмак … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имгәк — 1. Бәлә, михнәт, мәшәкать өстемә имгәк алдым. иск. Мәшәкатьле эш. Булдыксыз, бәләле, мәшәкатьле кеше тур. 2. Нин. б. әгъзасы яки әгъзалары имгәнгән, сынган кеше. Гарип, зәгыйфь 3. күч. Кеше җилкәсендә йөк булып бушка ашап ятучы кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
