атиқа

м

1. луғат, китоби луғат, фарҳанг, комус; русско-таджикский словарь луғати русӣ-тоҷикӣ; толковый словарь луғати тафсирӣ; энциклопедический словарь луғати энциклопедӣ; карманный словарь луғати кисагӣ

2. луғат, лексика, калимаҳо; словарь русского языка луғати забони русӣ

ж

1. ҳақиқат, ҳақ, ростӣ; голая истина ҳақиқати маҳз (холис); горькая истина ҳақиқати талх; открыть истину ҳақиқатро гуфтан

2. филос. ҳақиқат; объективная истина ҳақиқати объективй; абсолютная истина ҳакиқати мутлак

3. нукта, гап; избитая истина гапи забонзадшуда; неопровержимая истина гапи раднопазир <> направить (наставить) на путь истин-ы кого ҳидоят кардан, ба сӯи ҳак раҳсипор кардан

м\. маслиҳат, машварат, насиҳат, панд; полезный совет маслиҳати хуб; совет врача маслиҳати духтур; по чьему-л. совету бо маслиҳати касе; обратиться за советом маслиҳат пурсидан; дать совет маслиҳат додан; воспользоваться советом аз рӯи маслиҳат рафтор кардан; держать совет с кем-л. аз касе маслиҳат пурсидан, бо касе маслиҳат кардан; не слушать ничьих советов ба маслиҳати касе гӯш накардан

2. уст. и прост. иттифок, дӯстӣ <> совет да любовь! қӯша пир шавед!

м

1. совет; Верховный Совет СССР Совети Олии СССР; Совет Национальностей Совети Миллатҳо; Советы народных депутатов Советҳои депутатҳои халқӣ; Съезд Советов Съезди Советҳо

2. совет, шӯро; Совет Министров СоветиВазирон; СоветТруда и Обороны ист. Совети Меҳнат ва Мудофиа; Совет Народных Комиссаров ист. Совети Комиссарони Халқ; Совет Экономической Взаимопомощи (СЭВ) Совети Ҳамкории Иктисодӣ; Совет Безопасности Совети Амният; ученый совет шӯрои илмӣ

3. шӯро, маҷлиси машваратӣ; военный \совет шӯрои ҳарбӣ

ж

1. (направление) тараф, сӯ, ҷониб, самт; с правой стороны дар (аз) тарафи рост; с левой стороны дар (аз) тарафи чап; со всех сторон аз ҳама тараф; с разных сторон аз ҳар тараф; на той сторонё дар он тараф; уклониться в сторону ба як сӯ рафтан; смотреть по сторонам ба атроф иигоҳ кардан; разбежаться в разные стороны тохта ба ҳар тараф пароканда шудан

2. (страна, местность) мамлакат, маҳал, мавзеъ; родная сторона ватан, зодгоҳ

3. (край) тараф, лаб, канор; южная сторона улицы тарафи ҷанубии кӯча; на теневой сторонё улицы дар тарафи соядори кӯча; по обеим сторонам шоссе дар ду лаби роҳ; подветренная сторона тарафи шамолпанаҳ; наветренная сторона тарафи шамолрас; ехать стороной дороги аз канори роҳ рафтан

4. (поверхность) рӯй, тараф; листорон цевая сторона материи рӯи матоъ, тарафи ростаи матоъ

5. перен. канор, чет; держаться в сторонё дар канор истодан, худро аз коре чет кашидан; остаться в сторонё дар канор мондан; дар коре иштирок накардан; отвлечься в сторону аз масъалаи асосӣ дур рафтан 6, перен. ҷиҳат, ҷониб, назар, тараф; обсудить вопрос со всех сторон масъаларо аз хар ҷиҳат муҳокима кардан 7, (свойство, качество) ҷиҳат, сифат; положительная (отрицательная) сторона дела ҷиҳати мусбати (манфии) кор; воспитательная сторона ҷиҳати тарбиявӣ; показная сторона ҷиҳати рӯякӣ; материальная сторона ҷиҳати моддӣ; сильные и слабые стороны книги ҷиҳатҳои мусбату сусти китоб

8. (группа людей) тараф, ҷониб; Высокие договаривающиеся стороны дип. Тарафҳои олии аҳдкунанда; победа на нашей сторонё ғалаба дар ҷониби мост; нападающая -сторона тарафи ҳамлакунанда; прения сторон юр. изҳори фикри тарафайн

9. с предлогом «со»; дядя со стороны матери тағо; дед со стороны отца бобо

10. мат. пахлу; сторона куба паҳлуи куб; стороны треугольника паҳлуҳои секунҷа

11. в знач. нареч. стороной аз чет, аз паҳлу; обойти стороной аз чет гузаштан // перен. аз атроф, аз дигарон; разузнать стороной аз дигарон донистан (фаҳмидан) <> в ^е 1) (поодаль) каме дуртар, як кадар онсӯтар, як қадар онтарафтар 2) (отдельно от других) ҷудогона, алоҳида, танҳо, мустақилона; в сторону чего-л. ба тарафи чизе; в сторону (отбросить и т. п.) берун, ба як сӯ (партофтан ва ғ.); иди на все четыре стороны! куҷо ки хоҳӣ, рав!; чор тарафат кибла!; на ^ё дар ҷои дигар, дар ҷои бегона (ғариб); на сторону ба ҷои дигар, ба берун; на сторону (сбиться и т. п.) ба як сӯ, ба як лаб; с чьёй-л. стороны аз тарафи касе; с моёй (твоей) стороны аз тарафи ман (ту), ман худам, ту худат; с одной стороны… с другой стороны аз як тараф… аз тарафи дигар; аввал… сони…; со стороны (взять, пригласить) аз берун, аз ҷое (гирифтан, даъват кардан); со стороны руководства аз тарафи роҳбарият; брать (принять) чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; держать сторону кого, чью ҳимоя кардан, тарафдорӣ кардан; перейти на чью-л. сторону ба тарафи касе гузаштан; мое (твоё и т. п.) дело \сторонаа ин кори ман (ту ва ғ.) нест; ин ба ман (ту ва ғ.) дахл надорад; шутки в сторону бе ҳазл, бе шӯҳӣ ҷиддан

1. …и атиқа, антикӣ; античная литература адабиёти атиқа; античная философия фалсафаи атиқа; античный театр театри антиқӣ

2. (о чертах лица и т. п.) зебо, хуш; античный профиль тарҳи чеҳраи зебо

ж

1. (давность существо-вания) қадимӣ, қадимагй, деринагй // (далекое прошлое) гузаштаи дур; седая древность замони қадим; в глубокой древности дар замонҳои қадимтарин // (античность) замони атиқа, дуньёи қадим (замони юнониҳо ва римиҳои қадим)

2. чаще мн. древности осори атиқа, ёдгорҳои замонҳои кадим; музей древностей музеи осори атиқа

3. прост. (старость, дряхлость) пирй, фартутӣ, нотавонӣ, куҳансолӣ

с

1. (по знач. гл. плавать) шино, шиноварӣ, оббозӣ, оббурӣ; школа плавания мактаби шиноварӣ

2. саёҳати баҳр, баҳрпаймоӣ, саёҳат бо киштӣ; кругосветное плавание сафари киштии даври олам; находиться в плавании дар саёҳати баҳр будан; отправиться в плавание ба саёҳати баҳр рафтан, ба сафари кишти рафтан

предлог

1. с дат. (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) аз, ба, ба рӯи…; қадқадди…, бо; идти по дороге аз роҳ гузаштан (рафтан); спускаться по лестнице аз зина фуромадан; пройти по мосту аз пул гузаштан; гладить по головё сарро сила кардан; дождь стучит по крыше борон бомро мекӯбад, борон бомкӯбӣ карда истодааст; бить по мячу тӯпро задан

2. с дат. (в пределах, в области чего-л.) дар; бродить по лесу дар беша гаштан; работать по профсоюзной линии дар соҳаи иттифоқҳои касаба кор кардан; соревнование по лыжам мусобиқаи лыжаронҳо//с сущ. во мн. ба; рассадить всех по местам ҳамаро ҷо ба ҷо шинондан; развесить картины по стенам суратҳоро ба деворҳо овехтан

3. с дат. (в направлении чего-л.) б.а сӯи бо, аз паи…; плыть по течению ба сӯи поёноб шино кардан, бо ҷараёни об шинокунон рафтан; идти по ветру бо вазиши бод роҳ рафтан, бо боди мурод роҳ рафтан; идти по следу зверя аз паи дарранда рафтан.

4. с дат. (согласно, следуя чемул.) аз рӯи…, мувофиқи …, аз бо, ба; начинать работу по гудку корро бо бонги гудок сар кардан; работать по плану аз рӯи нақша кор кардан; по моему мнению ба фикри ман, ба назари ман; уволиться по собственному желанию бо хоҳиши худ аз кор рафтан; по доброй воле хушӣ ба хущй; бо иродаи нек; бо хоҳиши худ; по выбору аз рӯи хоҳиш, аз рӯи интихоб, аз рӯи дилхост; судить по внешности аз сураташ дар бораи сираташ ҳукм баровардан, дар бораи касе. аз рӯи намуди зоҳириаш мулоҳиза доштан; жениться по любви муҳаббат баста (нағз дида) зан гврифтан; по вкусу аз рӯи завқ (табъ), табън дил; это ему не по вкусу ин ба вай намефорад // разг. в сочет. с личн. мест. аз, мувофиқи…, ба; по мне аз ман бошад; по тебе аз ту бошад; всё не по ней ҳеҷ чиз ба ӯ маъқул намешавад (нест), ҳеҷ чиз ба табъи ӯ намешинад // в сочет.: не по кармаиу компо -л. қудрати харидан надорад, ба кисааш (ба пулаш) мувофиқ нест; емe не по карману эта покупка ӯ ба харидани ин чиз пул надорад, қудраташ ба харидани ин чиз намерасад; по плечу, по силам мувофиқи қудрат; эта работа ему не по плечу (не по силам) ба ин кор зӯраш намерасад, ин кор аз иқтидори ӯ берун аст

5. с дат. (на основании какихл. при знаков) аз ҷиҳати…, бо, аз рӯи…, мувофиқи…; старший по возрасту аз ҷиҳати синну сол калонтар; лӯчший по качеству аз ҷиҳати сифат беҳтаринаш; учитель по профессии касбаш муаллимӣ // (при указании родства, близости) аз тарафи…; родственники по матери хешу табор аз тарафи модар; товарищ по работе ҳамкор, ҳамкасаба // (при указании на имя, фамилию и т. п.) бо, … номаш, лақабаш; …ном; слесарь по имени Николай Николай ном челонгар

6. с дат. (посредством) бо, ба воситаи,.., аз; послать по почте бо почта фиристодан; сообщить по телеграфу ба воситаи телеграф хабар додан; передать по радио аз (бо) радио хабар додан

7. с дат. (вследствие) ба (аз) сабаби…, дар натиҷан…, бинобар он, бо, аз рӯи; сделать что-л. по ошибке саҳван коре кардан, аз ғайри ихтиёр роҳ додан; отсутствовать по болезни аз сабаби беморӣ ғоиб будан; по рассеянности аз сабабй (дар натиҷаи) фаромӯшхотирӣ; по обязанности аз рӯи ӯҳдадорӣ, аз рӯи вазифадорӣ

8. с дат. (при указании цели действия) бо, барои; вызвать по делу бо коре ҷеғ задан; геологическая партия по разведке поленых ископаемых партияи геологии ҷӯяндагони канданиҳои фоиданок; кружок по изучению русского языка маҳфили забони русӣ

9. с дат. с сущ. во мн. ч. (при обозначении времени) гҳо, дар; ҳар; гулять по утрам пагоҳиҳо гардиш кардан; заниматься по ночам шабҳо кор кардан; шабкорӣ кардан; ездить за город по воскресеням дар рӯзҳои якшанбе беруни шаҳр рафтан

10. с дат. (в разделительном значении): дать детям по яблоку ба бачагон яктоӣ себ додан; по рублю за штуку донааш яксӯмӣ

11. с дат. (в знач. предлош «о»): скучать по детям фарзандҳоро ёд шудан; тоска по дому хонаро пазмон шудан, ба хона дилкашолӣ доштан

12. с вин. (до, вплоть до) то; войти в воду по пояс то камар (то миён) ба об даромадан; прочитать с первой по пятую главу аз боби якум то боби панҷум хонда баромадан; по сей день то имрӯз, то ҳол

13. свин. (с сущ. «сторона», «рука» с опр.) дар тарафи…, аз тарафи..,; сидеть по другую сторону стола дар он тарафи миз нишастан; по левую руку находится парк, по правую -стадион дар тарафи чап - боғ, дар тарафи ростстадион ҳаст

14. с вин. прост. и обл. (в знач. пред-лога «за») барои…, ба; пойти по воду барои об рафтан; ходить по грибы [ба] занбӯруғчинӣ рафтан

15. с дат. и вин. в сочет. с числ.: по одному яктоӣ; якнафарӣ; по три сетой, се-се; сенафарӣ

16. с предл. (после чего-л.) баъд аз, пас аз, баъди…; по окончании работы баъди кор, баъд аз тамом шудани кор; по прибытии на место баъд аз расидан ба ҷое по 5 приставка

1. префикси феълсоз, ки маънохои зеринро ифода мекунад: пайдо кардаии ягон сифат, хислат ва кайфият - побелеть сафед шудан расондйни амал то ба натща - погибнуть нобуд шудан, барҳам хӯрдан 1) ащом додани амал дар як дафъа - поблагодарть ташаккур гуфтан 4) ан-чом додани амал дар зарфи ягон вақт, махсусан вакти кӯтоҳ - побегать андак тохтан; посидеть андак нишастан 5) ибтидои амал - побежать давидан, давидан гирифтан; повеять ба вазндан сар кардан 6) давомати номуайяни такроршавии амал ва ё ҳодиса- побаливать гоҳ-гоҳ дард кардан, андак дард кардан; поглядывать гоҳ--гоҳ нигоҳ кардан 7) ащом дода шудани амал дар дарачаи сусттаре по позолотить зарандуд кардан 8) паҳн шудани амал ба ҳамаи объектҳо ва ё бисёре аз онҳо, инчунин аз тарафи амал ё вазъият фаро гирифта шудани субъектҳои бисёр ва ё ҳамаи онҳо по попрятать пинҳон кардан; помёрзнуть ҳама (бисёр) аз хунукӣ нобуд шудан 9) анҷом додани амал ба таври оҳиста, тадричан ва ё дар якчанд дафъа по попривыкнуть андак одат кардан 10) шакли намуди мутлақи баъзе феълҳоро месозад по подарить бахшидан; познакомить шинос кардан, шиносондан

2. дар калимасозии сифат истеъмол меёбад: 1) баъд аз он ки бо асоси калима нишон дода шудааст, вокеъ гардида - посмертный пас аз марг, баъди мурдан 2) мутобиқ ва муносиби он чи ки бо асоси калима нишон дода мешавад - подоходный …и даромад, аз рӯи даромад; посильный ба қадри ҳол, ало қадри ҳол, мувофиқи қувват 3) мансуб ба ҳар яке аз предметҳои бо асоси калима нишон додашуда; иҷрошаванда, ченшаванда, тақсимшаванда мутобиқи он чи ки бо асоси калима нишон дода шудааст - поголовный …и саршумор, сар то сар, саросар; помесячный якмоҳа, ҳармоҳа, моҳ ба моҳ

3. дар мавриди сохта шудани даричаи қиёсии сифат ва зарф тобиши мулоимӣ, сустшавии кайфиятеро медиҳад, ки бо сифат ё зарф ифода шудааст - помоложе ҷавонтар, хурдтар; поновёе навтар, тозатар

4. дар сохта шудани сифатҳо бо маънои «ба назди чизе ё қадпо -қадичизе воқеъшуда»инчунин дар сохтани исмҳо ба маънои «мутобиқ ба кор» меояд - пограничный сарҳаддӣ, …и ҳудуд; побережье соҳилй баҳр, соҳили дарё

5. бо ҳамроҳии сифатщо зарфҳои тарзи амалро месозад - поновому ба таври нав, аз нав, дубора; попрежнему мисли пештар, аввала (пештара) барин; порусски русӣ, ба русӣ

6. бо ҳамроҳии чонишинҳои соҳибӣ зарфҳои бо маънои «мутобиқи ақидаи (орзуи) касеро месозад - по-моему ба фикри ман, ба назарам, ба хаёлам; по-твоему ба фикри ту, ба назарат, ба хаёлат

атиқа, атиқафурӯшӣ

с

1. кор; дело кипит кор дар авҷ аст; приняться за дело ба кор шурӯъ кардан; сидеть без дела бе кор нишастан; важное дело кори муҳим; общественное дело кори ҷамъиятӣ Ц чаще мн. дела машғулият, корҳо; государственные дела корҳои давлатӣ; хозяйственные дела корҳои хоҷагӣ; текущие дела корҳои ҷорӣ; у него дел по горло кораш аз мӯи сараш бисёр, ӯ бисёр серкор аст; заниматься делами бо корҳо машғул будан; обсуждать дела корҳоро муҳокима кардан; по делам службы бо корҳои идора; министерство иностранных дел вазорати корҳои ҳориҷӣ

2. кирдор, кор, рафтор; сделать доброе дело кори савоб кардан

3. разг. (полезное занятие) кор; он занят - ом вай ба коре банд аст; делу время, потёхе час ҳар кор вақту соат дорад // (нечто нужное) чизи муҳим (фоиданок), гапи пухта; он дело говорит вай гапи пухта зада истодааст, гапи вай ҷон дорад; не дело ты затеял кори беҷо кардӣ

4. кор, ихтисос, касб; горное дело маъданканӣ, кӯҳкорӣ; издательское - о кори нашриёт; военное дело касби (кори) ҳарбӣ

5. мақсад, вазифа, кор; правое - о кори ҳаққонӣ; дело укрепления мира во всем мире вазифаи (кори) мустаҳкам кардани сулҳ дар тамоми ҷаҳон

6. кор; эҳтиёҷ; я к вам по делу ман ба пеши шумо бо коре омадам

7. кор, вазифа; какое мне до этого дело? ба ин чӣ кор дорам?; это не моё дело ин кори ман не; не суйся не в своё дело ба ҳар ош қатиқ нашав; ба кори дигарон мудохила накун; это не твоего ума дело ақли ту ба ин кор намерасад; ему до всего дело вай ба ҳар ош қатиқ; это дело милйции ин кор ба милиция тааллуқ дорад, ин вазифаи милиция аст

8. ҳодиса, воқеа, кор; это дело случилось давно ин ҳодиса кайҳо рӯй дода буд; дела давно мидел нувших дней корҳои кайҳо шуда гузаштагӣ; кори кӯҳна

9. чаще мн. дела аҳвол, вазъият, корҳо, авзои кор, сурати ҳол; как ваши дела? аҳволатон (корҳоятон) чӣ тавр?; дела его плохи аҳволаш (корҳояш) бад аст; дела как сажа бела погов. дел кор хӯрҷин; кор чатоқ

10. юр. кор; уголовное дело кори ҷиноятӣ; пересмотр дела аз нав дида баромадани кор; возбудить дело против кого-л. ба касе даъвогар шудан; расследовать дело корро тафтиш (тергав) кардан; прекратить дело корро хобондан

11. канц. дела; дела хранятся в папках делаҳо дар папкаҳо нигоҳ дошта мешаванд; подшить к делу ба дела дӯхтан; дело номер пять делаи рақами панҷ

12. с прил. в знач. сказ. кор, масъала; это дело нешуточное ин кори ҳазл не // с прил. в знач. вводн. сл. масъала; ясное дело, он прав масъала равшан (маълум), ҳак ба ҷониби вай аст; естественное дело, он не знал этого табиист, ки вай аз ин гап (кор) хабар надошт

13. уст. савдо, кору бор, дӯкон; открыть своё дело дӯкон кушодан

14. уст. ҳарбу зарб, корзор, набард, ҷанг; жаркое было дело! ҳарбу зарби сахт буд! <> дело житейское зиндаги-дия!; дело вкуса ҳар кию ҳар чӣ; дело привычки гап дар сари одат; дело прошлое кори гузашта, гапи гузашта; дело случая кори тасодуф; гиблое дело кори намешудагӣ; главное дело в знач. вводн. сл. муҳиммаш ин ки; алалхусус; грешным делом в знач. вводн. сл. айб бошад ҳам, мутаасифона; известное дело маълум ки…, албатта; лёгкое ли дело кори ҳазл не; это другое (иное) дело ин гапи дигар аст; первым делом дар навбати аввал, даставвал; понятное дело шак нест, аён аст; такое дело прост. гап ҳамин ки…; дело в шляпе прост. кор панҷ; дело за кем-чем кор вобаста ба…; дело за вами гап ба шумо, кор ба шумо вобаста аст; дело на мазӣ прост. кор пухтагӣ; и дело с концом, и делу конец вассалом, тамом, бо ҳамин тамом; в самом деле в знач. вводн. сл. ҳакиқатан, воқеан; ба ростӣ; в самом деле, куда он исчез? воқеан, вай куҷо шуд?; за дело! (призыв к началу работы) ба кор шурӯъ кунем!, остинро барзанем!; [бт-же] к делу! ба сари кор (матлаб) оем!, ба сари мақсад биёед!; между делом (дел) дар байни кор, кор карда истода; на деле дар ҳақиқат, дар амал; он на деле мог убедиться в этом вай дар амал ба ин кор (гап) бовар ҳосил карда метавонист; на самом деле дар амал, дар ҳақиқат; не у дел бе кор, аз кор берун, аз хизмат берун; оказаться не у дел аз сари хизмат рафтан; то и дело бисёр, доимо, ҳамеша, ҳар замон, дам ба дам; то ли дел о! аммо!, кори дигар!; то ли дело сон на, воздухе! аммо дар ҳавои кушод хоб кардан кори дигар; -делать кори муҳимме кардан; дело дошло (доходит) до… кого--чего кор ба… оид шуд (мешавад); дело идёт (двигается) к чему-л. кор ба ҷое мерасад (наздик шуда истодааст); дело идет к развязке кор анҷом ёфта истодааст; - идёт на лад кор соз шуда истодааст; дело идёт о ком-чем-л., дело касается кого-чего-л. гап дар бораи касе, чизе меравад; быть в деле ба кор бурда шудан, кор фармуда шудан; идтй (пойтй) в дело кор омадан, ба кор бурда шудан; иметь дело с кем-чем-л. бо касе, чизе сару кор доштан; пустить (употребить) в дело кор фармудан, ба кор бурдан; вйданное ли это дело? магар мумкин аст?, оё ип тавр шуда метавонад?; вот в чём дело! ана гап дар чист!, ана гап дар куҷо будааст!; всё делов этом ҳама гап дар ҳамин; в чем -дело? чӣ гап?; дело в том, что… гап ҳамин ки…, гап дар ин ки…; дело мастера боится посл. гунҷишкро кӣ кушад? -Қассоб; ба кордон кор осон; есть такое дело прост. хуб шудаст, хуб аст; за чем дело стало? чаро кор пеш намеравад?; моё (твоё и т. д.) дело маленькое ин кори ман (ту ва ғ.) не; моё (твоё и т. п.) дело сторона ин кори ман (ту ва ғ.) нест; ин ба ман (ба ту ва ғ.) дахл надорад; пока суд да дело то кор буд шавад; по сути дела моҳиятан, дар ҳақиқат; статочное ли это дело? уст. разг. оё (ҳеҷ) мумкин аст?, наход ки кор ҳамин хел шавад?; такие-то \делоа! корҳо ҳамин тавр! аиа корҳо чӣ хел!; это - о деситое ин аҳамият надорад, ин муҳим не; это \делоо его рук ин корро вай кардааст, ин кори вай аст

нареч.

1. ҳамроҳ, якҷоя, дар як ҷо, бо ҳам; жить вместе дар як ҷо зистан, бо ҳам зиндагй кардан; вместе с товарищем бо ҳамроҳии рафик

2. (одновременно) якҷоя, дар [айни] як вақт; его охватили вместе радость и тревога ӯро дар [айни] як вақт ҳам шодӣ, ҳам изтироб фаро гирифта буд <> вместе с тем дар айни замон, дар баробари он, бо вуҷуди ин; вместе тесно, а врозь скучно погов. « на тоқати гармй, на тоқати сармй»

сов.

1. о чём, насчёнг чего и без доп. аҳду паймон кардан; ба як қарор омадан; договориться о встрече маслиҳати мулоқотро кардан; мы с вами не договорились гапи (маслиҳати) мо напухт; нам надо с вами договориться мову шумо бояд ба як қарор оем

2. гап зада гап зада ба дараҷаи ифрот расидан; договори ться до нелепостей гап зада-гап зада ба сафсата даромадан; вот до чего ты договорился! ана оқибати гапат!

с

1. эътибор, шаън, қадру қимат, [қурбу] манзалат; чувство собственного достоинства иззати нафс; держаться с достоинством шаъну эътибори худро нигоҳ доштан

2. нағзӣ, хуби, ҷиҳати хуб, арзандаги; достоинство книги ҷиҳати хуби китоб

3. в род. и тв. достоинства, достоинством қимат, арзиш, қурб; облигатсия достоинством в двадцать рублей облигатсияи бистсӯмӣ (қиматаш бист сӯм)

4. уст. (титул, звание) лақаб, унвон <> оценить по \достоинствоу кого-что баҳои сазовор додан

сов. кем-чем

1. ишгол (тасарруф) кардан, ба даст даровардан; завладеть неприятельской крепостью қалъаи душманро ишғол кардан

2. перен. ба худ кашидан, ба худ ҷалб кардан; фаро гирифтаи; завладеть всеобщим вниманием диққати умумро ба худ ҷалб кардан; завладеть разговором диққати аҳли сӯҳбатро ба худ кашидан; эта мысль всецело -ла им ин фикр тамоми ақлу ҳушашро фаро гирифт

нареч. аз ҷиҳати идеология (ғоя, мафкура); идеологически выдержанный аз ҷиҳати идеология (мафкура) мустаҳкам

ж

1. таг, пушт; изнанка ткани таги мато

2. персн. ҷиҳати пинҳонӣ (ниҳонӣ), тарафи пинҳонӣ, таги гап; изнанка жизни ҷиҳати ниҳонии ҳаёт <> с изнанк иб знач. нареч. аз пушт, аз дарун

ж хим. изомерия (аз ҷиҳати таркибу вазии молекулавӣ як, вале аз ҷиҳати сохт ва хосиятҳои физикию химиявй гуногун будани пайвастагиҳои химиявӣ)

сов. разг.

1. ба навиштан сарф шудан, аз бисьёр навиштан тамом шудан; аз кор баромадан; карандаш исписался қалам аз бисьёр навиштан тамом шуд; перб исписалось ручка аз кор баромад

2. лаёқати эҷодиро гум кардан; композитор исписался бастакор лаёқати эҷодиашро гум кард

м ҷиҳати хандаовари кор, тарафи мазҳакаомези ҳодиса; комизм положения чиҳати хандаовари вазъият

ж разг.

1. ҷамъомад, митиги хурд (маҷлиси пинхонии революционй дар Россияи тореволюционй)

2. экскурсияи (саеҳати) оммавӣ; поехать на массовку ба саеҳати оммавӣ рафтан

3. театр. намоиши серодам; участники массовок в спектакле ишти-роккунандагони намоиши серодам дар спектакль