Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

ɪˌlekʃəˈnɪərɪŋ

  • 1 lék

    from leika.

    Íslensk-ensk orðabók > lék

  • 2 lek-stólpar

    m. pl. ‘leak-beams,’ prob. a kind of pump, Edda (Gl.)

    Íslensk-ensk orðabók > lek-stólpar

  • 3 hand-leika

    lék, to wield in one’s hand, have in the hand.

    Íslensk-ensk orðabók > hand-leika

  • 4 mis-leika

    lék, to ill-treat, N. G. L. i. 169.

    Íslensk-ensk orðabók > mis-leika

  • 5 LEIKA

    * * *
    I)
    (leik; lék, lékum; leikinn), v.
    1) to play (við skulum nú leika fyrst);
    leika leik, to play a play;
    leika tveim skjöldum, to play a double game;
    leika at e-u, to play (amuse oneself) with (Katla sat ok lék at hafri sínum);
    leika at tafli, to play at chess;
    leika sér, to play (hann lék sér þá enn á gólfi með öðrum börnum);
    2) to perform, of a feat or act of prowess (en ek hygg, at engi annarr fái þat leikit);
    3) to move, swing, wave to and fro, hang loosely (leika á lopti);
    landit skalf sem á þræði léki, as if balanced on a string;
    4) of flame, fire, water, waves, to play lightly about or over, lick (eldr tók at leika húsin);
    eldrinn lék skjótt, the fire spread fast;
    leikr hár hiti við himin sjálfan, the lofty blaze plays against the very heavens;
    fig., e-m leikr e-t í skapi (í mun), one feels inclined to, has a mind to (þat leikr mér í skapi at kaupa Íslandsfar);
    5) to deal (hardly) with, to (ill-)treat (leika e-n illa, hart, sárt, sárliga);
    6) to play a trick upon, delude, = leika á e-n (djöfullinn leikr þá alla);
    7) to bewitch, esp. in pp. (maðr sá var leikinn af flagði einu);
    8) with preps.:
    leika á e-n, to play a trick upon (mjök hefir þú á oss leikit);
    fig., lék þat orð á, at, it was rumoured, that;
    e-m leikr öfund á, to envy;
    e-m leikr hugr á, to have a mind to;
    þar leikr minn hugr á, my mind is bent upon that;
    hón segir föður sínum um hvat at leika er, she told her father how things stood;
    leika e-n út, esp. in pp., to ill-treat (konungr sér nú Áka, hversu hann er út leikinn);
    leika við e-n, to play with one;
    leika við, to continue (meinit hafð lengi við leikit);
    9) refl., leikast, to be performed, done;
    ef þat má leikast, if this can be done;
    leikst á e-n, it goes against one, he gets the worst of it (mjök hefir leikizt á minn hluta);
    leikast við, to play one against the other, play a match;
    höfðu þeir leikizt við barna leikum, meðan þeir vóru ungir, they had been playmates.
    (pl. leiku), n. plaything, doll.
    f.
    1) = leika, n.;
    2) play-sister (vér vórum leikur vetr níu).
    * * *
    pres. leik; pret. lék, léku; part. leikinn; [Ulf. laikan = σκιρταν; A. S. lâcan; mid. H. G. leiche; Dan. lege; Swed. leka; North. E. to lake]:—to play, sport, Vsp. 42, Am. 76; hann leikr nú eptir magni, Lv. 28; leika leik, 68; hann lék fyrir honum marga fimleika, Fær. 66; leika at skáktafli, to play at chess, Fms. iv. 366; en er þeir léku at taflinu, þá lék konungr fingrbrjót mikinn, ok sagði hann skyldi annat leika, id.; leika hörpu, to play the harp, Stj. 458; leika sungfæri, 631:—leika sér, to play, esp. of children, passim; as also, leika sér at e-u, to play at a thing, passim.
    2. to delude, play a trick on; Djöfullinn leikr þá alla, Andr. 66: esp. with prepp., leika á e-n, to play a trick on a person, Nj. 155; mjök hefir þú á oss leikit, nær sem vér fáum þess hefnt, Grett. 149; ef aðrir leita á oss, þá má vera at vér leikim þá enn nokkut í mot, to make a counter move, Boll. 346; lék hón feðr sinn af sér, she played him off, Stj. 181; svá at eins leikr þú við flesta vini þína, Fms. ii. 181.
    3. ef svá ílla er, at um þat sé at leika, if that is on the cards, Fms. viii. 102, Al. 132, 134; hón segir föður sínum um hvat at leika er, she told her father how things stood, Ld. 206, Fms. viii. 93.
    4. to perform, of a feat or act of prowess, of a play; þú fékt eigi leikit þat er mjúkleikr var í, Fms. vii. 119; þeir kváðu hann verðan vera at hafa, ef hann léki þat, Finnb. 220; en ek hygg at engi annarr fái þat leikit, Fms. i. 152; hann lék þat optliga, er hann barðisk, er fáir gátu við séð, ii. 106; þat má leikask, Fas. i. 88; þessa þrjá hluti lék hann senn, Eb. 240.
    5. the phrases, leika lauss við, to be free, at large, disengaged (cp. ‘to play fast and lose with’); láti þér hann nú eigi lausan við leika lengi, Fms. xi. 154; en Hákon sjálfr skal leika lauss við svá, H. shall not be engaged in the battle, i. e. be in reserve, 127; leika lausum hala (see hali); leika tveim skjöldum, to play a double game, Hkr. i. (in a verse).
    II. to move, swing, wave to and fro, hang loosely; leika á lopti, Hm. 156; leika á mars baki, Hðm. 12; lék þar grind á járnum, Fms. v. 331; landið skalf sem á þræði léki, Fas. i. 424; skjálfa þótti húsit sem á als oddi léki, 87; lét hann leika laust knéit í brókinni, Fms. vii. 170; árar léku lausar í höndum honum, vi. 446; þeir steypðo golli nýteknu ór afli leikanda ( melted gold) í munn honum, Hom. (St.) 69.
    2. to lick, of flame, to catch, of fire = Lat. lambere; þeir vöknuðu eigi fyrr en logi lék um þá, Fms. i. 292; hiti leikr við himin, Vsp. 57; varð eldr lauss í miðjum bænum, eldrinn lék skjótt, ætluðu þeir at verja eldinum, en þá var þar svá mjök leikit (so much burnt) at þeir máttu ekki við festask, Fb. iii. 175; eldr tók at leika húsin, Gullþ. 28; eldrinn tók at leika vatns-keröldin ok viðinn, Fms. xi. 35; heldr en þar léki eldr yfir, viii. 341; lék eldrinn skjótt tjörgaða spónu í keröldunum, i. 128.
    3. of water, waves, stream, to play, wash; unnir léku, Hkv. 2. 11, Lex. Poët.; þótti honum þat helzt frói at hafa höndina niðri í læknum, ok láta strauminn leika um sárit, Fas. iii. 388; vatnit var djúpt at landinu, ok hafði leikit undan bakkanum, svá at holt var með, the water had washed the earth away, and made the bank hollow, Grett. 131 A:—of wind, veðr var kalt ok lék á nordan, 113 new Ed.: allir ketill lék utan ok innan sem ein sía, Bs. ii. 9.
    4. metaph., lék þat orð á, it was rumoured, Fms. i. 288, Fs. 75; var þá vinátta þeirra kær, þótt þat léki nökkut á ýmsu, though there were ups and downs in their friendship, Fms. vi. 369; leika á tvennu, id., Mag. 33; lék á hinu sama, it went all one way, Fms. v. 252; leika á tveim tungum, ‘to swing on two tongues,’ of various reports of the same thing, ix. 255; leikr þat sízt á tvímæli, hverr fræði-maðr sem frá þeim hefir sagt, Edda (pref.) 147; ef tortrygð leikr á, if there is any suspicion, Js. 26; þar leikr þó minn hugr á, have a mind for a thing, Eg. 520; þat leikr mér í skapi ( I have a mind) at kaupa Íslands-far, Fms. ii. 4; ok ef þér leikr aptr munr at, Ld. 318, v. l.; leika í mun, id., Skv. 3. 39; leika landmunir, to feel homesick, Bjarn.; e-m leikr öfund á e-u, to envy, Fms. vi. 342; leika hugr á, to have a mind to, love; hón er svá af konum, at mér leikr helzt hugr á, vii. 103.
    III. esp. in the part. hag-ridden, bewitched, as madmen or people bedridden or taken by a strange illness were thought to be ‘ridden’ by trolls; syndisk mönnum þann veg helzt sem hann mundi leikinn, þvíat hann fór hjá sér ok talaði við sjálfan sik, Eb. 270; maðr sá er Snorri hét var leikinn af flagði einu, Bs. i. 464.
    2. metaph. to ill-treat, vex; hví ertú svá ílla leikin? Nj. 18, Sd. 169; sárt ertú leikinn, Sámr fóstri, Nj. 114; sagði þeim engan frama at drepa fá menn ok þó áðr ílla leikna, Fms. ix. 47; börðu þeir mik ok léku sárliga, Fb. i. 547; þeir tóku hann ok léku hart ok börðu, Andr. 64; Loka mær hefir leikinn allvald, Loki’s maid (Death) has laid hands on the king, Ýt.:—to vex, annoy, cp. at þjófar né leiki, that the thieves shall not take it, Hm.; þau á vági vindr of lék, the wind swamped them, Gkv. 1; meinit hafði lengi við leikit, the illness had vexed him a long time, Bs. i. 190.
    IV. reflex. to be performed, done; ef þat má leikask, if this can be done, Fas. i. 88; sögðu at þat mætti þá vel leikask, at vinda segl á Orminum ok sigla á haf út, Fms. ii. 326:—leikask á e-n, to get the worst of it; mjök hefir á leikisk minn hluta, I have been utterly worsted, Ísl. ii. 269; ok léksk mjök á mönnum Agða jarls, Fms. iii. 187; ok þótti nú opt á leikask í viðskiptum þeirra Grettis, Grett. 151.
    2. recipr., leikask við, to play a match, to play one against another; ok er þat bezt at vit sjálfir leikimk við, Grett. 99 new Ed., Sturl. i. 23, Fms. ii. 269, Þórð. 15 new Ed.; ok höfðu þeir leikisk við barnleikum allir þrír meðan þeir vóru ungir, they had been playmates, Fms. vi. 343; ef þeir skyldi tveir við leikask, Glúm. 370:—at þér komizt undan með lausafé yðart, en þá leikisk um lönd sem auðit er, escape with the movable property and leave the land to its fate, and let them quarrel about the land as best they can, Eb. 98.

    Íslensk-ensk orðabók > LEIKA

  • 6 leika

    * * *
    I)
    (leik; lék, lékum; leikinn), v.
    1) to play (við skulum nú leika fyrst);
    leika leik, to play a play;
    leika tveim skjöldum, to play a double game;
    leika at e-u, to play (amuse oneself) with (Katla sat ok lék at hafri sínum);
    leika at tafli, to play at chess;
    leika sér, to play (hann lék sér þá enn á gólfi með öðrum börnum);
    2) to perform, of a feat or act of prowess (en ek hygg, at engi annarr fái þat leikit);
    3) to move, swing, wave to and fro, hang loosely (leika á lopti);
    landit skalf sem á þræði léki, as if balanced on a string;
    4) of flame, fire, water, waves, to play lightly about or over, lick (eldr tók at leika húsin);
    eldrinn lék skjótt, the fire spread fast;
    leikr hár hiti við himin sjálfan, the lofty blaze plays against the very heavens;
    fig., e-m leikr e-t í skapi (í mun), one feels inclined to, has a mind to (þat leikr mér í skapi at kaupa Íslandsfar);
    5) to deal (hardly) with, to (ill-)treat (leika e-n illa, hart, sárt, sárliga);
    6) to play a trick upon, delude, = leika á e-n (djöfullinn leikr þá alla);
    7) to bewitch, esp. in pp. (maðr sá var leikinn af flagði einu);
    8) with preps.:
    leika á e-n, to play a trick upon (mjök hefir þú á oss leikit);
    fig., lék þat orð á, at, it was rumoured, that;
    e-m leikr öfund á, to envy;
    e-m leikr hugr á, to have a mind to;
    þar leikr minn hugr á, my mind is bent upon that;
    hón segir föður sínum um hvat at leika er, she told her father how things stood;
    leika e-n út, esp. in pp., to ill-treat (konungr sér nú Áka, hversu hann er út leikinn);
    leika við e-n, to play with one;
    leika við, to continue (meinit hafð lengi við leikit);
    9) refl., leikast, to be performed, done;
    ef þat má leikast, if this can be done;
    leikst á e-n, it goes against one, he gets the worst of it (mjök hefir leikizt á minn hluta);
    leikast við, to play one against the other, play a match;
    höfðu þeir leikizt við barna leikum, meðan þeir vóru ungir, they had been playmates.
    (pl. leiku), n. plaything, doll.
    f.
    1) = leika, n.;
    2) play-sister (vér vórum leikur vetr níu).
    * * *
    1.
    n., pl. leiku, a plaything, doll, puppet; þú ert leikum ljosari, MS. 4. 9; ek skal færa þik Hildigunni dóttur minni, ok skal hón hafa þik fyrir leika (leiku Ed.), Fas. ii. 233; þótt hann þykki trautt hvers barns leika vera, Fms. xi. 95; léku þeir sér um dag, ok bað Steinólfr Arngrím ljá sér messingar hest—Arngrímr svarar, ek mun gefa þér, þvíat þat er nú heldr þitt leika en mitt fyrir aldrs sökum, Glúm. 353; kurraði þat hverr í sínum híbýlum, at vetrgestr Brynjólfs mundi eigi vera hversdags leika, Sturl. iii. 127: plur., fögr leiku eru þetta, O. H. L. 50; þeir tveir trémenn er Frey höfðu fengnir verit til leikna, Fb. i. 403.
    2.
    u, f. = leika, n. but a later form, mín leika, Grett. 107 new Ed., cp. Fas. ii. 233.
    2. a play-sister = leiksystir; vit vetr níu vórum leikur, Gs. 11; Dvalins-leika, Lex. Poët.
    3. cunnus.

    Íslensk-ensk orðabók > leika

  • 7 ANNARR

    (önnur, annat), a., indef. pron., ord. numb.;
    1) one of the two, the one (of two);
    Egill þessi hefir aðra hönd (only one hand) ok er kaliaðr einhendr;
    á aðra hönd, on the one side;
    a. … a. one … the other (hét a. Sörli, en a. Þorkell);
    2) second;
    í annat sinn, for the second time;
    høggr hann þegar annat (viz. högg), a second blow;
    á öðru hausti, the next autumn;
    annat sumar eptir;
    annat mest hof í Noregi, the next greatest temple;
    fjölmennast þing annat eptir brennu Njáls, the fullest assembly next to that after the burning of N.;
    4) some other (hón lék á gólfinu við aðrar meyjar);
    Þórarinn ok tíu menn aðrir, and ten men besides;
    hann var örvari af fé en nokkurr a., than anybody else;
    5) other, different;
    öl er a. maðr, ale (a drunken man) is another man, is not the same man;
    þau höfðu annan átrúnað, a different religion;
    6) in various combinations;
    annarr slíkr, such another, another of the same sort;
    gekk a. til at öðrum (one after another) at biðja hann;
    hverja nótt aðra sem aðra, every night in turn;
    annat var orð Finns harðara en annat, each word of Finn was harder than another;
    aðrir … aðrir, some … others;
    einir ok aðrir, various;
    ymsir ok aðrir, now one, now another (nefna upp ymsa ok aðra);
    hvárr (or hverr) … annan, each other, one another (hétu hvárir öðrum atförum);
    við þau tíðindi urðu allir giaðir ok sagði hverr öðrum, one told the news to another, man to man.
    * * *
    önnur, annat, adj.; pl. aðrir; gen. pl. annarra; dat. sing. f. annarri, [Ulf. anþar; A. S. oþar; Engl. other; Germ, andere; Swed. andra and annan: in Icel. assimilated, and, if followed by an r, the nn changes into ð.]
    I. = ετερος, alter:
    1. one of two, the other; tveir formenn þeirra, hét annarr, the one of them, Fms. ix. 372; sá er af öðrum ber, be that gets the better of it, Nj. 15; a. augat, Fms. ii. 61; á öðrum fæti, Bs. i. 387, Edda 42; annarri hendi…, en annarri, with the one hand …, with the other, Eb. 250, 238; á aðra hönd, on the one side, Grág. i. 432, Nj. 50; a. kné, Bs. i. 680; til annarrar handar, Nj. 50; annarr—annarr, one—other; gullkross á öðrum en ari af gulli á öðrum, Fms. x. 15. Peculiar is the phrase, við annan, þriðja, fjórða … mann, = being two, three, four … altogether; við annan, oneself and one besides, Eb. 60; cp. the Greek τρίτον ήμιτάλαντον, two talents and a half, Germ. anderthalh.
    2. secundus, a cardinal number, the second; sá maðr var þar a. Íslenzkr, Fms. xi. 129; í annat sinn, for the second time, Íb. ch. 1, 9; a. vetr aldrs hans, Bs. i. 415; höggr harm þegar annat (viz. högg), a second blow, Sturl. ii. 118.
    β. the next following, Lat. proximus; á öðru hausti, the next autumn, Ísl. ii. 228; önnur misseri, the following year, Bs. i. 437, 417; a. sumar eptir, 415, Fms. i. 237. Metaph. the second, next in value or rank, or the like; annat mest hof í Noregi, the next greatest temple, Nj. 129; a. mestr höfðingi, the next in power, Ísl. ii. 202; fjölmennast þing, annat eptir brennu Njáls, the fullest parliament next to that after the burning of N., 259; vitrastr lögmanna annarr en Skapti, the wisest speaker next after S., Bs. i. 28; a. mestr maðr í Danmörk, the next greatest man, Fms. xi. 51; annat bezt ríki, v. 297; var annarr sterkastr er hét Freysteinn, the next strongest champion, Eb. 156; mestrar náttúru a. en Þorsteinn, Fs. 74, Fms. iv. 58.
    II. = αλλος, alius, one of many, other, both in sing. and pl.; hon lék á gólfinu við aðrar meyjar, Nj. 2; mart var með henni annara kvenna, i. e. many women besides, 50; jafnt sekr sem aðrir menn, as guilty as anybody else, Grág. i. 432; einginn annarra Knúts manna, none besides, Fms. x. 192; ef þeir gerði lönd sín helgari enn aðrar jarðir, … than all other grounds, Eb. 20; er Þórólfr hafði tignað um fram aðra staði, … more than any other place, id.; kalla þá jörð nú eigi helgari enn aðra, id.; tók Börkr þann kost er hann hafði öðrum ætlað, 40; Þórarinn vann eið … ok tíu menn aðrir, Th. and ten men besides, 48; þeir þóttust fyrir öðrum mönnum, … over all other people, 20; góðr drengr um fram alla menn aðra, 30; af eyjum ok öðru sjófangi, other produce of the sea, 12; hann skal tvá menn nefna aðra en sik, … besides himself, Grág. i. 57; hann var örvari af fé enn nokkurr annarr, … than anybody else, Bret.; jafnt sem annat fúlgufé, as any other money, Grág. i. 432.
    2. other, different, in the proverb, öl er annarr maðr, ale (a drunken man) is another man, is not the true man, never mind what he says, Grett. 98; the proverb is also used reversely, öl er innri ( the inner) maðr, ‘in vino veritas:’ annað er gæfa ok görfuleiki, luck and achievements are two things (a proverb); önnur var þá æfi, viz. the reverse of what it is now (a proverb), Grett. 94 (in a verse); ætla ek þik annan mann en þú segir, Fms. xi. 192; hafi þér Danir heldr til annars gört, you deserve something different, worse than that, id.; varð þá annan veg, otherwise, Hkr. ii. 7; Björn varð þess víss at þau höfðu annan átrúnað, … different religion, Eb. 12.
    3. like οι αλλοι, reliqui, the rest, the remains; þá er eigi sagt hversu öðrum var skipað, Nj. 50; at hönd b. sé fyrir innan n., en annarr líkami hans ( the rest of his body) fyrir utan, 1812. 18.
    III. repeated in comparative clauses: annarr—annarr, or connected with einn, hvárr, hverr, ymsir: gékk annarr af öðrum at biðja hann, alius ex alio, one after another, Bs. i. 128; hverja nótt aðra sem aðra, every night in turn, Mag. 2; annat var orð Finns harðara enn annat, every word of Finn was harder than that which went before it, of a climax, Fms. v. 207: einn—annarr, alius atque alius, one and another, various; eina hluti ok aðra, Stj. 81; einar afleiðingar ok aðrar, Barl. 36; einir ok aðrir, various, Stj. 3; ef maðr telr svá, at hann var einn eðr annarr (that he was anybody, this or that man, viz. if he does not give the name precisely), ok er hinn eigi þá skyldr at rísa ór dómi, Grág. i. 28: ymsir—aðrir, in turn, now this, now the other; ymsir eiga högg í annars garð (a proverb); heita á helga menn, ok nefna ymsa ok aðra (now one, now another), Mar. 35: þágu þessir riddarar veizlur ymsir at öðrum, gave banquets one to another in turn, id.; færðu ymsir aðra niðr, now one was under water and now the other, of two men struggling whilst swimming, Fms. ii. 269: hvárr—annan, hverir—aðra, each other; mæltu hvárir vel fyrir öðrum; hétu hvárir öðrum atförum: of a rapid succession, hvert vandræði kom á bak öðru, misfortunes never come singly, but one on the back of the other, Fr.; við þau tiðindi urðu allir glaðir ok sagði hverr öðrum, one told the news to another, man to man, Fms. i. 21; þóttust hvárirtveggju meira vald at hafa í borginni en aðrir, 655 xvii. 1; hvárirtveggja—aðrir, αλλελοις, mutually, reciprocally; skulu nú h. ganga til ok veita öðrum grið, Nj. 190.
    IV. annat, n. used as a subst.; þetta sem annat, as other things, Fas. i. 517; skaltu eigi þora annat, en, Nj. 74; ef eigi bæri a. til, unless something happened, Bs. i. 350: at öllu annars, in everything else, Grág. ii. 141, K. Þ. K. 98: annars simply used adverb. = else = ella; now very freq. but very rare in old writers; stendr a. ríki þitt í mikilli hættu, Fas. i. 459, from a paper MS. and in a text most likely interpolated in the 17th century.
    COMPDS: annarskonar, annarskostar, annarsstaðar, annarsvegar. annarra- gen. pl. is used in annarra-bræðra, -bræðri, pl. fourth cousins, Grág. i. 285, ii. 172; cp. D. I. i. 185; v. næsta-bræðra = third cousins, þriðja-bræðra = fifth cousins.

    Íslensk-ensk orðabók > ANNARR

  • 8 JÁRN

    * * *
    n.
    1) iron (hagr á j.); bera j., to carry hot iron (as an ordeal);
    2) in pl. irons, fetters (setja e-n í j., sitja íjárnum); iron hinges (lék þar grind ájárnum); horse-shoes.
    * * *
    n., in older spelling earn, Thorodd; járn is a contracted form; the older poët. form is ísarn, which occurs only five times in old poetry, Eb. 26 new Ed. (in a verse of A. D. 981); ísarn gullu, Hornklofi: ísarn-leikr, m. iron play, Haustl.: ísarn-meiðr, m. a blacksmith, Eg. (in a verse); Edda (Gl.) distinguishes between ísarn and járn. The contracted form jarn or earn however occurs even in the oldest poems, (járnviðr, Vsp.), and is dissyllabic in such verses as gunnþings earn-hringar (a verse of the beginning of the 11th century), Skálda (in a verse); but monosyllabic in járn, rhyming with orna, Fms. vii. 35 (in a verse); féksk arnar matr jörnum, Skálda: [Goth. eisarn; A. S. îsen; Engl. iron, still often pronounced iern; O. H. G. îsen; Hel. îsarn; mod. Germ. eisen; Dan. jern; Swed. järn]:—iron; þú ritaðir earn þar sem ek munda járn ríta, Skálda 164; hagr maðr á tré ok járn, Eg. 4; ór járni, of iron, Nj. 272, passim.
    2. in the phrase, bera járn (as an ordeal), to bear iron; sitja til járns, etc., Fms. ix. 280; for references see bera A. III. 1, p. 58.
    II. in plur. irons, fetters; setja í járn, Fms. ii. 143, xi. 246, 285; sitja í járnum, 287, passim: iron spikes, þar vóru járn á trjám fyrir, vii. 266: iron chains, irons, hann hafði járnum komit fyrir Stokksund, Hkr. ii. 5; iron hinges, lék þar grind á járnum, Fms. v. 331: horse-shoes, either járn or hesta-járn, (mod.): arms, weapons, Edda (Gl.) passim: also in sing., Nj. 193.
    III. in pr. names, Járn-gerðr, Landn., and Eld-járn, id.
    COMPDS: járnafar, járnagangr, járnalauss, járnastaðr, járnslitr.
    B. In endless COMPDS: járnauga, járnband, Járnbarði, járnbenda, járnborg, járnbrandr, járnbroddr, járnbundinn, járnburðr, járnbútr, járndragi, járndrepsleggja, járnfaldinn, járnfestr, járnfjöturr, járnfleinn, járngaddr, járngerð, járnglófi, Járnglumra, járngóðr, járngrár, járngreipr, járngrind, járngörð, járngörðarmaðr, járnhanki, járnhattr, Járnhauss, járnhespa, járnhlekkr, járnhlið, járnhosa, járnhólkr, járnhringr, Járnhryggr, járnhurð, járnhvalr, járnkambr, járnkarl, járnkertistika, járnketill, járnkló, járnklukka, járnklæddr, járnkola, járnkrókr, járnkylfa, járnlampr, járnleikr, járnligr, járnlitr, járnloka, járnlurkr, járnlykkja, járnmeiss, járnmél, járnmikill, járnmilti, járnmunnr, járnnagli, járnnef, járnnökkvi, járnofinn, járnport, járnrekendr, járnrending, járnrendr, járnsaumr, járnsax, Járnsaxa, járnserkr, járnsía, Járnsíða, járnskip, Járnskjöldr, járnskór, járaslá, járnsleggja, járnsleginn, járnsmiðr, járnsmíð, járnsmíði, járnspjót, járnspöng, járnstafr, járnstika, járnstóll, járnstólpi, járnstúka, járnstöng, járnsúla, járnsvipa, járnteinn, járntíund, járnvafinn, járnvarðr, járnvápn, járnviðjar, Járnviðr, Járnviðjur, járnvölr, járnæðr, járnör.

    Íslensk-ensk orðabók > JÁRN

  • 9 LEKA

    * * *
    (lek; lak, lákum; lekit), v.
    1) to drip, dribble (af þeim legi, er lekit hafði ór hausi Heiðdraupnis);
    2) to leak, be leaky (húsit, skipit, keraldit lekr).
    * * *
    pres. lek; pret. lak, láku; part. lekit; a weak part. lekat occurs, Fms. ix. 345; [A. S. leccan; Engl. leak; Dan, lække]:—prop. to drip, dribble; af þeim legi er lekit hafði ór hausi Heiðdraupnis, Sdm. 13:—to leak, of a ship or vessel, en hón lak eigi heldr enn it þéttasta kerald, Bs. i. 596; var mjök lekat skipit, Fms. ix. 345; leka eins og hrip, freq. in mod. usage: of milch kine, en á öðru kvikfé ef þat lekr, Jb. 366.

    Íslensk-ensk orðabók > LEKA

  • 10 ELDR

    I)
    (-s, -ar), m. fire; taka eld, drepa (upp) eld, to strike fire: kveikja (upp) eld, to light a fire; bregða (koma, skjóta) eldi í e-t, láta (leggja) eld í e-t, to set fire to, to set on fire; e. varð lauss ok lék skjótt, a fire broke out and spread rapidly; e. hraut af sverðum þeirra, sparks of fire flew from their swords.
    pp. grown old, worn by age; kvazt e. vera mjök frá úfriði, said that he was too old for fighting.
    * * *
    m., gen. ellds, also spelt ellz, [a word that may be taken as a test of Scandin. races; Dan. ild; Swed. äld; for the Teut. nations use the word feuer, fire, which is wanting in Scandin., though used by old Icel. poets, who probably borrowed it from A. S.; on the other hand, Ulf. constantly renders πυρ by fon, Icel. funi, q. v.; in A. S. poetry and in Hel. äled = incendiary occurs a few times, and älan = Lat. urere (Grein and Schmeller); Rask suggests a Finn. origin]:—fire. In cold climates fire and life go together; hence the proverb, eldr er beztr með ýta sonum, ok sólar sýn, fire is best among the sons of men, and the sight of the sun, Hm. 67: in reference to the healing power of fire, eldr tekr við sóttum, fire consumes ( cures) fevers, 138; sá er eldrinn heitastr er á sjálfum brennr, Grett. 136 new Ed.: allit., e. né járn, fire nor iron, Edda 82; hvárki egg né eld, 162; eldr ( sparks of fire) hraut or sverðum þeirra, Flóv. 29; e. þótti af hrjóta er vápnin kómu saman, Sturl. iii. 187, vide Fms. i. 292, vi. 153, vii. 338 (MS. ell), viii. 74, 202, x. 29. Nj. 74, Eluc. 19, 625. 178.
    β. the eruption of a volcano, Bs. i. 803, 804; jarð-eldr, ‘earth-fire,’ subterranean fire.
    COMPDS: eldsbruni, eldsdaunn, eldsgangr, eldsglór, eldsgneisti, eldsgólf, eldsgögn, eldshiti, eldskveykja, eldslitr, eldslíki, eldsljós, eldslogi, eldsmatr, eldsneyti, eldsstólpi, eldsuppkváma, eldsvélar, eldsvimr, eldsvirki.
    II. esp. in plur. a fire on the hearth; the proverbs, við eld skal öl drekka, by the fireside shalt thou drink ale, Hm. 82; allir eldar brenna út um síðir, all fires (beacons) burn out at last (of the death of an aged man): allit., eldr á arni (vide arinn). In the old halls in Scandinavia an oblong hearth was built in the middle of the hall, and the fires kindled were called langeldar, long fires, with an opening in the thatch called ljóri for a chimney; the benches in the hall were ranged on both sides of the langeldar, vide Edda 82 (the hall of king Adils); hence the phrase, bera öl um eld, to hand the ale round the fire, viz. to one’s cup fellow on the opposite bench, Fagrsk. ch. 219, Grett. ch. 10, new Ed. p. 23; elda-skálar vóru stórir á bæjuni, sátu menn við langelda á öptnum, þá voru borð sett fyrir menn fyrir (innan MS. Holm.), sváfu menn upp (út MS. Holm.) frá eldunum, Kristni S. ch. 2; þá vóru görvir eldar stórir eptir endilöngum skálanum, sem í þann tíma var títt, at drekka öl við eld, Bs. i. 42; cp. Orkn., eldar vóru á gólfinu, on the floor, ch. 18, where the fire seems to have been made in a pit (vide eldgróf) in the middle of the floor, cp. also kipti honum upp at pallinum, vide bakeldr: again, at the evening and morning meals people gathered round the ‘meal-fires’ (mál-eldar), hence the phrases, sitja við elda, to sit at the fire; vóru görfir máleldar hvert kveld í elda-skála sem siðr var til, sátu menn löngum við eldana áðr menn gengu til matar, Eb. ch. 52: máleldr, the ‘meal-fire’ or the small fire, is distinguished from langeldr, the great fire, 276; þat var í þann tíma er þeir Snorri sátu við málelda (yfir málborði, v. 1.), ch. 26; höfðu menn orðit vátir ok vóru görvir máleldar (langeldar, v. 1.), Nj. ch. 8; ok er skálabúinn var mettr sat hann við eld, Fs. 6; snýr at dyrum, er menn sátu við langelda ( in the evening), Korm. ch. 15; um kveldit er menn sátu við elda, Orkn. 448: the phrase, sitja milli elda, to sit between two fires, to be in a strait, vide Gm.
    COMPDS: eldahús, eldaskáli, eldaskára, eldsgörð.
    III. a beacon, bale-fire, Gs. 18.
    IV. in old poetry the fire of wounds or of Odin = weapons, the fire of the sea = gold; hauga-eldar, magical fire in old cairns; maur-ildi, a glow-worm; hrævar-eldr, a Will o’ the wisp, ignis fatuus.
    V. as a prefix to pr. names, Eld-grímr, Eld-járn, Eld-ríð, etc.: in names of places it denotes volcanic ground, Eld-borg, eld-fjall, eld-gjá, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > ELDR

  • 11 FANTR

    (-s, -ar), m.
    1) servant, footman (fant sé ek hvern á hesti, en lendir menn ganga);
    2) landlouper, vagabond.
    * * *
    m. [Ital. fanti = a servant; Germ. fanz; Dan. fjante = an oaf; the Norwegians call the gipsies ‘fante-folk,’ and use fante-kjæring for a hag, fille-fant for the Germ. firle-fanz, a ragamuffin, etc.: the word is traced by Diez to the Lat. infans, whence Ital. and Span, infanteria, Fr. infanterie, mod. Engl. infantry, etc.,—in almost all mod. European languages the milit. term for foot-soldiers. In Norse and Icel. the word came into use at the end of the 12th century; the notion of a footman is perceivable in the verse in Fms. viii. 172 (of A. D. 1182)—fant sé ek hvern á hesti en lendir menn ganga, I behold every fant seated on horseback whilst the noblemen walk:—hence it came to mean] a landlouper, vagabond, freq. in Karl., Str., El., Flóv.; fantar ok glópar, Mar.; hversu vegsamligr var konungrinn af Ísrael í dag, hver eð afklæddist fyrir ambáttum þénara sinna, og lék nakinn sem fantar, and danced naked like a buffoon, Vídal. i. 220, cp. 2 Sam. vi. 20.

    Íslensk-ensk orðabók > FANTR

  • 12 GRIND

    * * *
    (pl. grindr and grindir), f.
    1) a gate made of spars or bars, a fence;
    2) pl. pen, fold (fé byrgt í grindum);
    fullar grindir, full-stocked folds;
    3) haven, dock (liggja í grindum, of ships);
    * * *
    f., pl. grindr, a lattice door, gate; lék þar grind á járnum, Fms. v. 331; eru garðar hennar forkunnar háfir ok grindr stórar, Edda 18; forn er sú grind, en þat fáir vitu hve hón er í lás um lokin, Gm. 22; gest þú né geyja né á grind hrekir, Hm. 136, Am. 36, Fsm. 9; láta hlið á ok grind fyrir eðr hurð, Grág. ii. 228; nú ganga menn í gegnum garðs-hlið þá skal sá ábyrgjask er upp lýkr grindum, N. G. L. i. 41; hestrinn hljóp svá hart yfir grindina, at hann kom hvergi niðr, id.; var grind fyrir borghliðinu ok lokin aptr, Þórr gékk á grindina ok fékk eigi upp lokit, þá smugu þeir milli spalanna, 30; Hel-grindr, the gates of Hel, Edda 38; Ás-grindr, the gates of the Ases, id.; ná-grindr, the gates of death, Skm.
    COMPDS: grindarhlið, grindarhæll, grindasög, grindgarðr, grindhlið.
    II. an enclosure,
    α. for ships, docks; liggja (of ships) í grindum, Hkv. 1. 49: pens for catching whales, hence the Dan. grinde-hval, grinde-fangst, of catching whales by penning them in; esp. veiða elgi ( to catch elks) í görðum eða grindum, Gþl. 449: of store-houses, folds, fullar grindir, full-stocked folds, Hm. 77; fé byrgt í grindum, sheep penned, Eg. 375; honum var sagt at fé allt væri heilt í grindum ok úsakat, Fas. i. 71: lattice work, fjórar grindr lætr hann göra með fjórum hornum, ok níu reita rístr Þrándr alla vega út frá grindunum, Fær. 183, 184; lét göra grind um útan um legsteininn, Fms. viii. 237: in compds, beina-grind, a skeleton; dún-grind, q. v.: a gridiron, grinda-brauð, n. bread baked on a gridiron, Dipl., Vm.

    Íslensk-ensk orðabók > GRIND

  • 13 HENDA

    * * *
    (henda, hendr), v.
    1) to catch with the hand

    (hann kastaði heininni í lopt upp, en allir vildu henda)

    ;

    henda til smátt ok stórt, to pick up small and great alike, look closely after

    ;
    2) to touch, concern one

    (tíðendi þau, er bæði okkr henda)

    ;
    3) to befall, happen to one;

    þá hafði hent glœpska mikil, they had committed a great folly

    ;
    * * *
    d, mod. henti, [Old Engl. hente, to seize; cp. hönd], to catch with the hand:
    1. to catch; hann kastaði heininni í lopt upp, en allir vildu henda, Edda 48; hann lék at þremr handsöxum senn, ok hendi æ meðal-kaflann, Fms. ii, 169; Grímr hafði þá hent böllinn, Eg. 189; en hón hendi allar með hváptunum, Fb. i. 530.
    2. to pick up or out, of sheep, deer, etc.; hann var verra at henda en aðra sauði, Ísl. ii. 330; menn fóru ok vildu henda skjarra sauði, Bs. i. 330, Fms. vii. 218; h. svín, Fs. 26; h. hrein í fjalli, Hm. 89: in pursuing one, en er Egill hafði hent þá sem hann vildi, Eg. 300; þeir hendu þræiana enn fleiri, 596; hendu þá hvárir menn fyrir öðrum, Fms. viii. 168; hann lét eigi henda börn á spjóta-oddum sem þá var víkingum títt, Landn. 308; hann hendi þá sker frá skeri þau er á leiðinni vóru (of one swimming), Fbr. 183; þessir stafir göra allt mál ok hendir málit ýmsa, Skálda 172; fara eptir sem vér skerum akrinn, ok henda (to pick up, glean) ef nokkut stendr eptir, eðr fýkr frá oss, Stj. 422; henda mula, to pick up crumbs, Mkv.: with prep., h. saman, to pick up and put together; h. saman orð, to compound words, Anecd. 1, Sks. 637.
    II. metaph.,
    1. phrases, henda e-t augum, to catch with the eyes, Fms. v. 140; h. reiður á e-u, to take notice of, Nj. 133; h. mörk af e-u, to draw an inference from a thing, Sks. 498; h. mið á eu, to observe; spakir menn henda á mörgu mið, the wise catch many things true, a saying, Fs. 140; henda griplur til e-s, to fumble after a thing, Eluc. 22; henda til smátt ok stórt, to pick up small and great alike, look closely after, Glúm. 390; henda smátt, to pick up every grain, to keep one’s ears and eyes open; hér er maðr á glugganum, hann er vanr að h. smátt, og hylja sig í skugganum, a ditty; h. gaman at e-u, to take interest in a thing; hann var gleðimaðr mikill ok hendi at mörgu gaman, 385; hann hendi skemtan at sögum ok kvæðum, ok at öllum strengleikum, ok hljóðfærum, Bs. i. 109; h. atvinnu af e-u, to live away from a thing, Fs. 143; h. sakir á e-m, to pick up charges against one (cp. Engl. to pick a quarrel), Lv. 40.
    2. to touch, concern one; þú sagðir tíðindi þau er mik taka henda, í aftöku frænda míns, Fms. vi. 370; en mik taka henda (not enda) þung mein, Edda 94 (in a verse); skal ek sjá um fémál hans ok þat annat er hann (acc.) tekr at henda, and whatsoever concerns him, Nj. 5; tíðindi þau er bæði okkr henda, Fs. 10.
    3. e-n hendir e-t, to be caught in, be overtaken by a sin, by ill luck, or the like; mik hefir hent mart til afgerða við Guð, I have happened to commit many sins against God, Fms. vii. 108; þá hafði hent glæpska mikil, they had committed great folly, Ó. H. 232, Fb. ii. 233; ef hana hefir fyrr slíkr glæpr hent, N. G. L. i. 233; mun engi sá hafa verit er jafnmikit happ hefir hent sem hann (acc.), Fms. vi. 328; hvat íllt sem mik hendir, Fs. 93; hann kvað þat dugandi menn henda ( it happened to brave men) at falla í bardögum, 39; sú skömm skal oss aldregi henda, Fms. xi. 270; má, at hana hendi eigi slík úgipta annat sinn, Nj. 23: sometimes, but less correctly, used impers., the thing in acc., hverja skyldu þá henti at ( how they were committed to) taka við konungi, Fms. viii. 238, v. l., cp. þá skömm (= sjá), Eg. 237; glæp mikinn, Fms. v. 113 (but nom. Ó. H. v. l.), iv. 367 (but nom. Fb. l. c.), cp. also Stj. 454 (v. l.), 471.
    III. recipr. to bandy; hendusk heiptyrði, Am. 86.
    B. To fling, throw, with dat.; it seems not to occur in old writers, (for in Anal. 193 the original vellum Fb. iii. 405 reads hann ‘skýtr’); but freq. in mod. usage, hann sveiflaði honum (the stone) í kring og henti, Od. ix. 538; thus tvíhenda, to hurl with both hands: reflex., hendask, to throw oneself forward, rush forward, to dart; hendast ór háa lopti.

    Íslensk-ensk orðabók > HENDA

  • 14 JAFNA

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to cut even, to trim (mörum sínum mön jafnaði);
    3) to divide in equal shares (j. ríki með sér);
    4) j. e-u til e-s, við e-t, to compare (liken) one thing with (to) another; j. e-u saman, to compare, set of one thing against another (var þá jafnat saman vígum);
    5) refl., jafnast við e-n, jafnast e-m, to even oneself with, call oneself a match for, another; j. orðum við e-n, to bandy words with one.
    f. level ground, plain (hann flýði af hálsinum ofan á jöfnu).
    * * *
    að, jamna, [Ulf. ga-ibnjan: cp. jafn], to make even, but seldom in its original sense, see slétta: to cut even, Katla lék at hafri sínum ok jafnaði topp hans ok skegg, Eb. 94; mörum sínum mön jafnaði, Þkv. 6.
    II. metaph. to make equal; svá sem skálir jafna ( make to balance) tvær vágir, 732. 18; en í arfinum megi jafna hlut þeirra, Grág. i. 173; búar skulu j. hlut manna, ii. 343.
    2. with dat. and with a prep.; jafna e-u saman, to compare, to set off one against the other; var þá jafnat saman vígum, Nj. 250; búar skulu jamna þar nesjum saman, Grág. ii. 262: jafna e-u við e-t, to compare one thing with another; en hvat of jafni öðrum mönnum við hana, Mar.; er hinum fornum lögum jafnat við blót, Eluc. 39; jamnit ér auðæfum yðrum við sönn auðæfi, Greg. 27: jafna e-u til e-s, to liken one thing to another; því hefi ek jafnat þessu til hornspónsins, at …, Bs. i. 59; Gunnhildi þótti hyggjuleysi til ganga, eðr öfund, ef nokkurum manni var til Hrúts jafnat, Ld. 60; svá má ek helzt til jafna þessum konungum, Fas. iii. 60: absol., svo til að jafna, sem …, so for example, as if …
    III. reflex. to compare oneself, to be equal to, call oneself a match for another; nú veit ek eigi hvárt ek mætta þá við þik jafnask, Glúm. 337; segir at þeir hafa of dregit fram þræla, er slíkir skulu honum jafnask, when such fellows presume to be his equals, Fms. x. 421; jafnask til við e-n um e-t, to compare oneself with another in a thing, Fb. i. 261: with dat., hann rak engilinn frá sér er honum vildi jafnask, Fms. viii. 240: jafnask í orðum við e-n, to bandy words with one, 308, v. l.
    2. pass. to become equal; kvað þá jafnask með þeim, then would all be made straight among them, Sturl. i. 77.

    Íslensk-ensk orðabók > JAFNA

  • 15 land-munr

    m., esp. in pl. longing for land, home-sickness, nostalgia: in the phrase, e-m leika landmunir, to feel homesick; féll honum þat vel í skap, lék landmunr mikill á at fara í Noreg ok taka þar við ríki sem frændr hans höfðu fyrr haft, Ó. H. 200; Auðunn kvaðsk vilja fylgja honum, ok léku honum landmunir, Bjarn. 16, (Ed. létu heim at landinu erroneously, see Ný Fél. xviii. 160); þá léku honum landmunir at sækja vestr til Eyja, Orkn. 136; þeir er þar höfðu átt eigur ok frændr ok vini, ok léku þeim landmunir til heimferðar, Ó. H. 194.

    Íslensk-ensk orðabók > land-munr

  • 16 LEIKR

    I)
    (-s, -ar), m. game, play, sport;
    láta (vinna) leikinn, to lose (win) the game;
    á nýja leik, anew;
    við illan leik, narrowly, with a narrow escape (þeir kómust þar yfir við illan leik);
    hann segir þeim hvat leika (gen.), hvat í leikum er, he told them what the game was, what was the matter;
    leikr er görr til e-s, a person is aimed at, is the mark of an attack;
    gera leik til e-s, to mock one.
    a. lay (lærðir ok leikir).
    * * *
    m., dat. leiki is freq. in poetry and old prose, but mod. leik; plur. in old usage always leikar, even in late MSS. such as Fb. iii. 405; but in mod. usage leikir, acc. leiki: the phrase ‘á nýja leik’ seems to point to a lost feminine leik: [Ulf. laiks = χορός, Luke xv. 25; A. S. lâc; North. E. laik; O. H. G. leik; Dan. leg; Swed. lek]:—a game, play, sport, including athletics, Eg. 147, Edda 31–33, Fs. 60; ok eigi var sá leikr er nokkurr þyrfti við hann at keppa, Nj. 29; sjá skulum vér leika þína (not leiki), Fb. iii. 405; leika ok gleði, Fagrsk. ch. 26; slá leik, to set up a game (cp. slá danz), Sturl. ii. 190 (of a game of ball): of a dance, Bret. 42; hann hendi gaman at aflraunum ok leikum, … knattleikar vóru þá tiðir, Eg. 187; leikr var lagiðr á Hvítár-völlum allfjölmennr, 188; sveinninn var á leiki með öðrum ungmennum, Fms. i. 78; fara at (með) leik sínum, to roam about, Boll. 336, Fms. x. 159; hverir eiga hér leik svá újafnan? Nj. 125: of a ceremony, Fbr. 7: of capping verses, Bs. i. 237; cp. streng-leikr, a ‘string-play,’ lay.
    2. metaph. a game, sport, Grett. 50 new Ed.; hann segir þeim um hvat leika (gen. pl.) var, he told them what the game was, Fb. i. 325, Fms. ii. 49; sagði hvat í leikum var, Sd. 152; tók leikrinn ekki at batna af þeirra hendi, Fms. vi. 212: the phrase, á nýja leik, anew, Íb. 10, N. G. L. i. 334, Sks. 234, Fms. ix. 274, 284, 370, 401, 409, 511, xi. 62; nýjan leik is a modernized form not found in good old vellums; eptir e-s leik, after one’s good pleasure, Stj. 148: the phrase, leikr er gjörr til e-s, a person is aimed at, is the mark of an attack; þvíat til hans var leikr görr, Ld. 152; göra sér leik til e-s, to act wantonly:—poët. phrase, Hildar leikr, Öðins leikr, sverða, járna leikr, etc., the play of Hilda, of Odin, of swords, of iron = battle, Lex. Poët.; the Freys leikr, the play of Frey, by Hornklofi, Fagrsk. 4 (in a verse), is by the older Grundtvig ingeniously identified with our Yule play, see the connection in which the word stands in the verse. The ancients used to assemble for athletic sports (leik-mót), and during that time they lived in booths or sheds (leik-skáli), even women used to be present as spectators, Eb. ch. 43, Lv. ch. 9, Gísl., Sturl. i. 23. ☞ An interesting description and account of modern games is given by Jón Ólafsson in his Collectanea towards an Icel. Dictionary, s. v. leikr (in the Additam. to the Arna-Magn. Collection in Copenhagen); thus, brúar-leikr, skolla-l., risa-l., húfu-l., felinga-l., and many others. leiks-lok, n. pl.; at leikslokum, finally.

    Íslensk-ensk orðabók > LEIKR

  • 17 lekr

    a. leaky (skipin vóru lek).
    * * *
    adj. (compar. lekari, N. G. L. i. 199), leaky, Grett. 94, Jb. 378, Fms. ix. 381, Stj. 367, N. G. L. i. 304.

    Íslensk-ensk orðabók > lekr

  • 18 LIST

    * * *
    (pl. -ir), f.
    1) art, craft (margar listir þær, sem áðr höfðu eigi fundnar verit);
    2) skill, adroitness, dexterity (lék hann marga íþróttliga fimleika með mikilli l.).
    * * *
    f. [prob. derived from læra, q. v., Goth. laisjan, before the s was changed into r]:—art, craft; þá list sem astrologia heitir, Stj. 66; kvennligar listir, Fs. 134; klerklig list, Bs. i. 680; hann hafði þeirrar listar eigi fengit, Fb. i. 215; gör með list ok kunnáttu, Edda 8; hann fann ok margar listir, 148 (pref.)
    II. [Germ. and Dan. list; Old Engl. liste], craft, artifice, Sks. 689: refinement, með allri list ok kurteisi, Fas. i. 29; Ólafr fagnar honum vel ok með mikilli list, Fms. x. 226.
    COMPDS: listamaðr, listaskáld.

    Íslensk-ensk orðabók > LIST

  • 19 MEIÐA

    (-dda, -ddr), v.
    1) to hurt, esp. to maim, injure seriously (hina rak hann ór landi, meiddi eðr drap);
    2) of things, to damage (finna þeir at skipit var meitt neðan); to spoil, destroy (þá tók hann at m. hof ok hörga);
    3) refl. to take hurt.
    * * *
    d, to hurt, of bodily injury; hann lék hann ílla ok kvaðsk mundu meiða hann, Eg. 189; munda ek þat ok vilja, at hann meiddi ykkr eigi opt, Fms. ii. 101; meiddu þig ekki, take heed not to hurt thee! hefirðu meitt þig?—esp. to maim, injure seriously, or if of things, to damage, sverðum þeir meiddu þann er saklauss var, Sól. 22, Sturl. ii. 181; en hina rak hann ór landi, meiddi eðr drap, Fs. 18, 99, Ó. H. 63; ok ætlaði at láta meiða eðr drepa ossa landa fyrir, Íb. 10; meiðit hvert skip svá at ekki sé sjófært, Fær. 260; finna þeir nú, at skipit var meitt neðan, Sturl. iii. 68:—to spoil, destroy, eptir þat kom hagl stórt ok meiddi allan ávöxt jarðar, Pr. 436; nú hefir yður vangeymsla mjök meiddan várn sigr, Fms. vi. 326; ef menn skeðja jörðu eðr meiða lands-nytjar, Grág. ii. 216; þá tók hann at meiða hof ok hörga, Bs. i. 10:—of a horse, to make it sore on the back, and part. meiddr, sore in the back.
    II. reflex. to take hurt, be hurt, maimed, Grág. ii. 16, Fms. i. 273; meiddusk skipin þar fyrir, Ó. H. 164; ok hafði meizk (= meiðsk) þjóleggrinn, Bs. i. 344.

    Íslensk-ensk orðabók > MEIÐA

  • 20 MUNR

    I)
    (-ar, -ir), m.
    1) mind; e-m leikr í mun, one has a mind to, feels inclined to (= leikr e-m í skapi); munar stríð, heart’s grief;
    2) mind, longing, delight; at mínum munum, to my mind; gráta at mun, to weep heartily; at mannskis munum, to please anybody; leita e-m munar, to comfort one;
    3) love; sá inn máttki m., all-powerful love; vættak míns munar, I waited for my love; komast á muni við e-n, to insinuate oneself, become intimate, with one.
    (-ar, -ir), m.
    1) difference (hví gørir þú svá mikinn mun barnanna); er þess, mikill m., hvárt, it makes a great difference, whether;
    2) moment, importance; e-m er m. undir e-u, it is of importance to one (at hann skyldi segja honum þá hluti, er honum væri m. undir at vita); e-m er m. at e-u, it is of some moment (ok mætti þér verða munr at, at þeir væri þér heldr sinnaðir en í móti); meta muninn, to hesitate (Hrólfr mat eigi munin eptir þeim at fara); Grímr gørði ok þann mun allan, er hann mátti, G. strained every nerve;
    3) the dat. ‘muni’ or ‘mun’ before a compar., somewhat (= nökkuru), considerably, a good deal; ljóstu mun kyrrara, strike somewhat more gently; með muni minna liði, with consideralby less force; adding a pronoun, þeim mun (before a compar.) = því; þeim mun betr, so much the better; engum mun = engu; engum mun verr, no worse;
    4) what is wanted, required; er mikilla muna vant or á vant, much is wanting (þótti honum mikilla muna á vant, at vel væri); E. hafði eigi skaplyndi til at biðja konung hér neinna muna um, E. was too proud to beg anything in this case;
    5) adverbial phrases, fyrir hvern mun, by all means; fyrir engan mun, by no means;
    6) means, things; at eigi munið ér alla yðra muni til leggja, that you will not contribute all your means, strain every nerve; biskup las fyrst smám ok smám munina fyrir þeim, expounded all the details for them.
    * * *
    1.
    m., older form monr, Hom. (St.) 21, gen. munar, dat. mun, pl. munir; [Dan. mon]:—prop. the moment or turn of the balance; this sense, however, only occurs in phrases more or less derived or metaphorical, as in the phrase, vera mikilla (lítilla) muna (gen. pl.) vant, to be in want of much ( little); man yðr eigi svá mikilla muna ávant, at þér munið eigi vilja upp hefjask ok rekask af hendi frænda-skömm þessa, ye are not in want of so much, that …, you are not so deficient, that …, the metaphor from under-weight, Ó. H. 32, cp. Fms. iv. 79; hann spurði eptir vendiliga hvernig Kristinn dómr væri haldinn á Íslandi, ok þótti honum mikilla muna ávant at vel væri 44; lítilla muna vant, lacking but little; hygg ek at mér verði meiri muna vant en Þórolfi, Eg. 113; ok er mér mikilla muna vant at ek halda réttu máli, ef ek skal heldr láta lausar eignir mínir aflaga fyrir þér en berjask við þik, 504; en ef við annan þeirra verðr muna vant, Grág. i. 120:—sjá fyrir mun (munum) um e-t, to foresee how a thing will turn, what turn it will take; eigi þykkjumk ek þar sjá fyrir munum, hvárt …, Fb. i. 529; Erlingr fékk sér eigi skaplyndi til at biðja hér neinna muna um, E. was too proud to beg anything in this case, Ó. H. 47.
    2. temp. the nick of time; hann bað Hallverð ganga út til sin um litla muni, for a little while, Fms. ii. 71.
    II. the difference; hví görir þú svá mikinn mun barnanna? Sd. 141; er þess mikill munr, hvárt …, it makes a great difference, whether …, Fms. vii. 132; ef fé er verra, ok skulu þeir virða þann mun, ok skal hann gjalda honum þann, make good the balance, Grág. i. 428; ok vænta þess at mála-efna munr muni skipta, Sturl. iii. 241, Fb. i. 20, passim in old and mod. usage.
    2. moment, importance; vil ek bjóða honum mitt lið, því at eigi er þat við hváriga muni, for it will tell something in the balance, Fs. 16; at hann skyldi segja honum þá hluti er honum væri munr undir at vita, Sturl. ii. 151; mun hverjum vitrum manni þykkja mikill munr undir því vera, at …, every wise man will think it of great moment, that …, Sks. 269; e-m er munr at e-u, it is of some moment; ok mætti þér konungr verða munr at, at þeir væri þér heldr sinnaðir en í mót, Fms. i. 297; munr er at manns liði, a man’s help is always something, Bs. i; Grimr görði ok þann mun allan er hann mátti, G. strained every nerve, Eg. 188.
    III. the dat. muni or mun before a comparative, by a little, as also considerably, a good deal; ljóstú mun kyrrara, strike somewhat more gently, Hkr. iii. 365; ef þú vilt lögum at fylgja, þá er þat mun réttligast at Sigurðr njóti vitna sinna, 257; með muni minna liði, with considerably less forces, Fagrsk. 172; muni síðar, a little later, Geisli 23; hón sagði mun fleira, a good deal more. Am. 45; stundum með mjúklyndi, en stundum muni harðari, Barl. 176; muni hægri, a good deal easier, Orkn. (in a verse): gen. muns, með muns minni rás, muns tómlegari ok seinna … muns mjúkari, Barl. 72.
    2. adding a pronoun; þeim mun skírlegri, Fs. 121; ek sá at þeim mun er betr, it fares so much the better. Fms. xi. 228; þeim mun fleiri gildrur, all the more traps, Barl. 24; þeim mun lengr, 101; en svá miklum mun sem sól er ljósari en náttmyrkr, svá myklu er ok meiri …, by so much as the sun is brighter than night-mirk, so much greater …, 116; engum mun verr en áðr, nothing less than before, Ó. H. 69; engum mun betr, not a bit better, 222; öngum mun betri, 113; ok var sá öngum mun fegri, 75.
    IV. the adverb. phrase, fyrir alla muni, by all means; fyrir hvern mun, id., Gullþ. 7, Grett. 193 new Ed., Fms. i. 157; fyrir öngan mun, by no means, Edda 57, Nj. 200, 201, Fms. i. 9, Gþl. 531.
    V. plur. means, things, objects, property; en hann á þat er et fyrra várit var í þeim munum, Grág. ii. 338; at eigi monið or alla yðra muni til leggja, to contribute all one’s means, strain every nerve, Ó. H. 32; hefir þú, faðir, þar marga þína muni til gefna, Ld. 102; ok vildi, at allir landsmenn legði sína muni til at biskups-stóll væri efldr, Fb. iii. 446.
    2. biskup talaði hér um mjúkliga, las fyrst smám ok smám munina fyrir þeim. expounded all the details for them, Fms. ix. 52; slíkt sem hann fékk munum á komit, such that he could manage all that he could get (metaphor from counting or balancing), Játv. 40; fé-munir, means; vits-munir, ‘wit-means,’ reason; geðs-munir, skaps-munir, temper; gagns-munir, useful things.
    2.
    m., gen. munar and muns, pl. munir, [Ulf. muns = νόημα; A. S. myn = love, mind; Engl. mind; mid. H. G. minni; Germ. minne-sang]:—the mind, Edda (Gl.); af munar grunni, Höfuðl. 19; ór munar öngum, the mind’s straits, Kormak; munar myrkr, Líkn. 4; munar stríð, the mind’s distress, Skv. 3. 38; missa munar ok landa, to lose life and land, Hkv. 2. 44.
    II. a mind, longing, delight; at mínum, þínum munum, to my, thy mind, i. e. as I like, as thou likest, Skm. 35; þvíat álfröðull lýsir of alla daga ok þeygi at mínum munum, for the sun shines all day long, and yet not to my mind, Íb. 5, in the words of the love-sick god Frey, which call to mind Hamlet’s words (this most excellent canopy, the air, etc.); at mannskis munum, to please anybody, Skm. 20, 24; þíns eða míns munar, 43; leita e-m munar, to comfort one, Gkv. 1. 8; at mun banda, according to the will of the gods, Hkr. i. (in a verse); at mun sínum, to one’s heart’s content, Fms. i. 27 (in a verse); hverr lifði at sínum mun, Bjarn. (in a verse), Og. 34; í mun e-m, to one’s mind or liking. Korm. (in a verse): at þú görir eptir mínum mun, Fb. i. 21: the phrase, e-m leikr munr á e-u, to have a mind for; tak sjálfr við þeim ef þú þykkisk of gefit hafa eðr þér leikr munr at, Ld. 318, v. l.; lék mér meirr í mun, I longed more for, Skv. 3. 39; as also, leika at muni, Gsp.; gráta at muni, to weep heartily, Vtkv. (in a verse); land-munir, q. v.: and in mod. usage, mér er það í mun, I have a mind for that.
    2. love; sá inn máttki munr, Hm. 93; vættak mins munar, I waited far my heart’s delight, 95: the phrase, komask á muni við e-n, to insinuate oneself, vita ef ek get komisk á muni við Ólöfu konu hans, Vígl. 58 new Ed.
    COMPDS: munafullr, munarheimr, munarlauss, munligr, munráð, munströnd, munstærandi, muntún, munvegar.

    Íslensk-ensk orðabók > MUNR

Страницы
  • 1
  • 2

См. также в других словарях:

  • lek — lek …   Dictionnaire des rimes

  • Lek — may refer to:*Lek (mating arena), a type of animal territory in which males of a certain species gather to demonstrate their prowess before or during mating season *Albanian lek, a form of Albanian currency *Lek River, a river in the west of the… …   Wikipedia

  • Lek — bezeichnet Albanischer Lek, die albanische Währung Lek (Fluss), einen Mündungsarm des Rheins Lek (Sylwa), ein Nebenfluss der Sylwa in Russland Lek (Biologie), in der Zoologie ein Balzplatz, an dem sich männliche Individuen den Weibchen… …   Deutsch Wikipedia

  • lek — lèk išt. Širdi̇̀s lèk lèk lèk lèk, nebegaliù atsikvė̃pti …   Bendrinės lietuvių kalbos žodyno antraštynas

  • lęk — {{/stl 13}}{{stl 8}}rz. mnż IIa, D. u {{/stl 8}}{{stl 7}} uczucie powstające w sytuacji zagrożenia; niepokój, obawa : {{/stl 7}}{{stl 10}}Ciągły, ustawiczny, wrodzony lęk. Lęk przed śmiercią. Lęk przed samym sobą. Atak lęku. Przejmować lękiem.… …   Langenscheidt Polski wyjaśnień

  • lēk-1 : lǝk- —     lēk 1 : lǝk     English meaning: trap     Deutsche Übersetzung: “Reis, zur Schlinge gedrehtes Reis or Strick, in einer solchen fangen”??     Note: word the Jägersprache (Vendryes Arch. Ling. I 25) Root lēk 1 : lǝk : trap” : Root lēk 2 : lǝk …   Proto-Indo-European etymological dictionary

  • Lek — puede referirse a: Lek (moneda), la moneda nacional de Albania. Lek (comportamiento animal), una exhibición ritual del macho en el apareamiento de algunos animales, especialmente aves. Esta página de desambiguación cataloga artículos relacionados …   Wikipedia Español

  • Lek — /lek/, n. a river in the central Netherlands, flowing W to the Meuse River; the N branch of the lower Rhine. 40 mi. (64 km) long. * * * ▪ biology       in animal behaviour, communal area in which two or more males of a species perform courtship… …   Universalium

  • lēk-2 : lǝk- —     lēk 2 : lǝk     English meaning: to tear     Deutsche Übersetzung: “zerreißen”     Note: Root lēk 1 : lǝk : trap” : Root lēk 2 : lǝk : to tear” derived from *nak(u̯), lak(u̯) of Root nogʷ , nogʷod(h)o , nogʷ no : naked”.     Material: Gk.… …   Proto-Indo-European etymological dictionary

  • lek — lek1 [lek] n. the basic monetary unit of Albania: see the table of monetary units in the Reference Supplement lek2 [lek] n. an area where certain male animals, as the male of the prairie chicken, gather to perform their courtship displays …   English World dictionary

  • LEK — is a three letter acronym that may stand for:* Russian lunar lander ( Луииый експедитённый корабль = Lunniy ekspeditionniy korabl ) See also: Lek …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»