-
1 фырт
ვაჟი, ვაჟიშვილი, ძე -
2 фырт
(мн. фырттæ)Не ’ййафынц Челейы йæ цыппар фырты. – Не в силах угнаться за Челе четверо его сыновей. (Æрнигон, Челе)
-
3 хæрæфырт
-
4 æмхæрæфырт
(мн. æмхæрæфырттæ)один из детей сестер или женщин одной фамилии по отношению к детям другой сестры; двоюродный брат, двоюродная сестра -
5 ӕмхӕрӕфырт
დეიდაშვილი -
6 хӕрӕфырт
1) ნათესავი (დის შვილები)2) შვილიშვილები, დის შვილიშვილები -
7 арахъдзуан кæнын
Дæ фырт хъæуи-хъæу арахъдзуан кæны. – Твой сын бродит по сёлам в поисках выпивки. (Брытъиаты Е., Дыууæ хойы)
-
8 дыууадæсаздзыд
Мæ дыууадæсаздзыд хæрæфырт Арсен дæр йе ’рвад Коцойты Арсены юмористон миниатюрæтæй дыууæ радзырдта. – Мой двенадцатилетний племянник Арсен тоже рассказал две юмористические миниатюры своего родственника Арсена Коцоева. («Пульс Осетии», 2008, №16)
-
9 заман
время, период, эпохаИу заман фыд æмæ фырт араст сты куыстагур. – Как-то раз отец и сын отправились на поиски работы. (Мæрзойты С., Зæронд лæг æмæ йæ чындз)
Раджы заманы уыцы хъæутæн сæ фылдæр донæн йæ хæдбылыл цардысты... – В старину бoльшая часть этих станиц были на самом берегу... (Лев Толстой, Хъазахъхъ)
Коллективизацийы заманы йæ ахастой Архангельскы облæстмæ. – Во времена коллективизации его сослали в Архангельскую область. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
-
10 индзылер
уст. инженерАцы фæстаг азты куыста Садоны æрзæткъахæны, индзылер-геолоджы бынаты. – В последние годы он работал на садонских рудниках на должности инженера-гелога. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
Номдзыд индзылер, ирон адæмы иузæрдион фырт Гаглойты Рутены рухс ном дзы арын. – Посвящаю (произведение) знаменитому инженеру, верному сыну осетинского народа Гаглоеву Рутену. («Фидиуæг», 2005, №4)
Гиоты индзылер мын æргом загъта, Къоста хъуыддаджы лæг нæу, газет уадзыны фæлхæстæ æмæ æндæр хабæрттæ æххæст кæнынмæ нæ сарæхсдзæни. – Инженер Гиоти открыто мне сказал, что Коста не деловой человек, что у него нет способности заниматься газетным бизнесом. («Мах дуг», 1999, №10–11)
см. инженер -
11 куыстагуыр
со словами «цæуын», «хæтын» и т.п.куыстагур æз ацыдтæн сахармæ – в поисках работы я поехал в город
Æз базыдтон, 1905 азы фæстæ Ирыстонæй Харбинмæ <…> куыстагур чи ацыд, ахæм ирон лæджы. – Я узнал того осетина, который в 1905 году в поисках работы уехал из Осетии в Харбин. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
Иу заман фыд æмæ фырт араст сты куыстагур. – Как-то раз отец и сын отправились на поиски работы. (Мæрзойты С., Зæронд лæг æмæ йæ чындз)
-
12 кæй
1.кæй фырт дæ? – чей ты сын?
кæй федтай? – кого видел?
идиом. кæй онгидиом. кæй зæгъын æй хъæуы2. -
13 ныхас
(мн. ныхæстæ)1) речькозбау ныхас – вкрадчивая речь
2) словобарджын ныхас – веское слово
3) разговор, беседа, диалогныхасыздæхт – лингв. диалект, говор
ныхасы сæр – тема разговора
ныхасы хай – грам. часть речи
ныхасы хатт – говор
ныхас исын – брать слово; выступать с речью, докладом
ныхас баппарын, ныхас фæтъыссын – ввернуть слово, вмешаться в чужой разговор, бросить реплику
ныхæстыл схæцын – заняться разговорами
Лæппу ракодта, уæдæ цы уыдаид, бæлæтты ныхас кæрæй-кæронмæ æлдары фырт æмæ Ацырухсæн. – Мальчику ничего больше не оставалось, как передать сыну князя и Ацырухс разговор голубей. (Брытъиаты Е., Ацырухс)
4) ист. ныхас, нихас (место, где мужчины решали общественные дела, проводили досуг)5) молваныхас цæуы – идёт молва
-
14 фыртыфырт
Йæ фырт, йæ чындз æмæ йæ фыртыфырт сæхи худæгæй схастой. – Его сын, невестка и внук покатились со смеху. («Мах дуг», 1997, №5)
-
15 хæтæнхуаг
-
16 цотджын
1. плодовитыйЙæ фырт ныр йæхæдæг цотджын у. – У его сын у самого теперь дети есть. (Дзасохты М., Менджы сой)
-
17 æхсæвидар
призрак; привидениеМарине йæ æхсæвидар фенхъæлдта. – Маринэ приняла его за привидение. (Гæдиаты С., Мад æмæ фырт)
-
18 кӕй
ნაცვალ. კითხვ. ვისი, ვინкӕй фырт дӕ? ვისი ბიჭი ხარ?кӕй федтай? ვინ ნახე? -
19 паддзах
См. также в других словарях:
фырт — сөйл. Бик купшы, көяз. рәв. Купшыланып, көязләнеп яшьләр фырт кыланырга ярата. ФЫРТ (ИТЕП, КЫНА) БОРЫЛУ – Кырт борылу (үпкәләп, ачуланып) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фырт — межд. звукоподражательный, ая, ое Бзыу цIыкIур фырт Iоу къыхэбыбыкIыгъ … Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ
фырт — з.б.п., ттæ … Орфографический словарь осетинского языка
фырт-мырт! — вигук Ол. Круть верть … Словник лемківскої говірки
ТЫХЫ ФЫРТ МУКАРА — тж. ТЫХЫ ФЫРТ НОКАРА Нарты кадджыты Мукаратæ дыууæ ис: иу дзы у Тары фырт, æмæ йæ амары Сослан, иннæ у Тыхы фырт Мукара æмæ тых кодта Нартæн. Батрадз уыцы рæстæг бадти уæларв. Хабар куы фехъуыста, уæд уæле йæхи раппæрста Нарты уæзæгмæ æмæ Тыхы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЫЗЫ ФЫРТ ЧЕЛÆХСÆРТÆГ — Хызимæ Нарты кадджыты бирæ дзырдбæстытæ ис: Хызы фидар (Батрадз æй басаста), Хызы быдыр у Нартæн сæ хæцæн бынат. Хызы æфцæг. Хызæн ис æлдар дæр, фæлæ сæ сæйрагдæр у Челæхсæртæг. Цæры хызы фидары бæрзонд хохыл, ис ын кæнгæ базыртæ, æмæ дæлæмæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
КУЫДЗЫ ФЫРТ — тж. ХÆРÆДЖЫ ФЫРТ Æнаккаг. Æвдисы кæйдæр æнæуынон ахаст кæмæдæр. Мæлæты лæг! Æз дын раст дæ дзых иннæрдæм азилдзынæн. Куыдзы фырт! (Боциты Б. Саст рæхыс.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХÆРÆДЖЫ ФЫРТ — см. КУЫДЗЫ ФЫРТ … Фразеологический словарь иронского диалекта
хæрæфырт — з.б.п., ттæ … Орфографический словарь осетинского языка
æмхæрæфырт — з.б.п., ттæ … Орфографический словарь осетинского языка
æнæфырт — з.б.п., мин … Орфографический словарь осетинского языка
