Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

votó

  • 1 voto

    voto, s. vetoa.E.

    lateinisch-deutsches > voto

  • 2 voto

    voto, s. veto a.E.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > voto

  • 3 voto

    vŏto, archaic form of veto, Plaut. Trin. 2, 4, 56.

    Lewis & Short latin dictionary > voto

  • 4 voto

    uī, itum, āre арх. Pl = veto

    Латинско-русский словарь > voto

  • 5 voto

    votare, votui, votitus V TRANS
    forbid, prohibit; reject, veto; be an obstacle to; prevent

    Latin-English dictionary > voto

  • 6 Eх voto

    по обещанию

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Eх voto

  • 7 Meо voto

    по моему мнению

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Meо voto

  • 8 Ex voto

    Latin Quotes (Latin to English) > Ex voto

  • 9 votum

    votum, i, n. [st2]1 [-] objet promis ou donné comme offrande. [st2]2 [-] vœu, promesse aux dieux. [st2]3 [-] prière accompagnant un voeu, prière; souhait, désir. [st2]4 [-] objet des voeux; chose souhaitée ou aimée. [st2]5 [-] voeux publics, prières pour le prince, prières pour l'Etat. [st2]6 [-] voeux nuptiaux; mariage.    - votis incendimus aras, Virg. En. 3.279: pour nos voeux nous embrasons les victimes sur les autels.    - Danai in voto (= in equo Trojano) latent, Petr. 89: les Grecs sont cachés dans leur offrande.    - a - vota facere (suscipere, nuncupare, concipere, vovere): faire des voeux.    - votum facere aliquid, Plin.: faire voeu d'offrir un objet.    - votum solvere (persolvere, dissolvere, exsolvere, reddere): s'acquitter d'un voeu, accomplir un voeu.    - voto fungi (liberari): accomplir un voeu.    - votum debere, Cic.: être lié par un voeu.    - voto teneri, Cic.: être lié par un voeu.    - voti damnatus, Liv.: lié par un voeu.    - vota exaudire, Virg.: exaucer les voeux.    - votis annuere (adesse), Ov.: exaucer les voeux.    - vota canere Junoni, Virg.: chanter des hymnes en l'honneur de Junon.    - voto stare cum aliquo, Caes.: faire des voeux pour qqn.    - ex voto: conformément à un voeu ou au gré de ses désirs, à souhait.    - [abcl]b - vota facere (suscipere): adresser des prières.    - deos votis (in vota) vocare, Virg.: invoquer les dieux, implorer les dieux.    - voti compos (potens): qui a vu son voeu se réaliser.    - ad votum, Sén, Ep. 2, 15, 3: à souhait.    - contra votum: contrairement au voeu, à regret (formule d'épitaphe).    - votum imperata faciendi, Plin.-jn.: le désir d'obéir.    - voto fertilior tuo, Ov. A. A. 1, 90: plus fertile que tu ne pouvais le souhaiter.    - vota arborum frugumque sunt + prop. inf., Plin.: les arbres et les céréales demandent que...    - vota sua petit, Ov.: il demande l'objet de sa flamme.    - votum et funus, Apul.: les noces et les funérailles.    - ad tertia vota migrare,Cod. Just. 5, 9, 4: convoler en troisièmes noces.
    * * *
    votum, i, n. [st2]1 [-] objet promis ou donné comme offrande. [st2]2 [-] vœu, promesse aux dieux. [st2]3 [-] prière accompagnant un voeu, prière; souhait, désir. [st2]4 [-] objet des voeux; chose souhaitée ou aimée. [st2]5 [-] voeux publics, prières pour le prince, prières pour l'Etat. [st2]6 [-] voeux nuptiaux; mariage.    - votis incendimus aras, Virg. En. 3.279: pour nos voeux nous embrasons les victimes sur les autels.    - Danai in voto (= in equo Trojano) latent, Petr. 89: les Grecs sont cachés dans leur offrande.    - a - vota facere (suscipere, nuncupare, concipere, vovere): faire des voeux.    - votum facere aliquid, Plin.: faire voeu d'offrir un objet.    - votum solvere (persolvere, dissolvere, exsolvere, reddere): s'acquitter d'un voeu, accomplir un voeu.    - voto fungi (liberari): accomplir un voeu.    - votum debere, Cic.: être lié par un voeu.    - voto teneri, Cic.: être lié par un voeu.    - voti damnatus, Liv.: lié par un voeu.    - vota exaudire, Virg.: exaucer les voeux.    - votis annuere (adesse), Ov.: exaucer les voeux.    - vota canere Junoni, Virg.: chanter des hymnes en l'honneur de Junon.    - voto stare cum aliquo, Caes.: faire des voeux pour qqn.    - ex voto: conformément à un voeu ou au gré de ses désirs, à souhait.    - [abcl]b - vota facere (suscipere): adresser des prières.    - deos votis (in vota) vocare, Virg.: invoquer les dieux, implorer les dieux.    - voti compos (potens): qui a vu son voeu se réaliser.    - ad votum, Sén, Ep. 2, 15, 3: à souhait.    - contra votum: contrairement au voeu, à regret (formule d'épitaphe).    - votum imperata faciendi, Plin.-jn.: le désir d'obéir.    - voto fertilior tuo, Ov. A. A. 1, 90: plus fertile que tu ne pouvais le souhaiter.    - vota arborum frugumque sunt + prop. inf., Plin.: les arbres et les céréales demandent que...    - vota sua petit, Ov.: il demande l'objet de sa flamme.    - votum et funus, Apul.: les noces et les funérailles.    - ad tertia vota migrare,Cod. Just. 5, 9, 4: convoler en troisièmes noces.
    * * *
        Votum, voti. Cic. Veu, Promesse faicte à Dieu.
    \
        Votum. Ouid. Chose obtenue et impetree de Dieu par prieres et supplications, Chose fort desiree.
    \
        Amarum votum. Claud. Desir qui porte dommage à celuy qui l'a obtenu.
    \
        Furialia vota. Sil. Desir furieux, Convoitise ou affection desordonnee.
    \
        Furiosa. Ouid. Cupidité furieuse.
    \
        Futile votum. Sil. Desir vain et inutile.
    \
        Ignauum. Claud. Quand on souhaite quelque chose, et neantmoins on ne travaille point pour y parvenir.
    \
        Pia vota. Ouid. Prieres de gents de bien faictes à Dieu.
    \
        Publica. Ouid. Prieres publiques, comme l'eglise fait.
    \
        Tristia. Ouid. D'une personne triste.
    \
        Annuit votis nostris Deus. Clau. Dieu a exaulcé noz prieres.
    \
        Canere vota diuis. Virgil. Hymnes et prieres.
    \
        Concipere vota. Ouid. Prier Dieu.
    \
        Concepta vota. Sil. Veux ou prieres faictes par certaines formules de parolles.
    \
        Corrigere vota sua. Ouid. Corriger son appetit et fol desir.
    \
        Dissoluere vota. Cic. Accomplir son veu.
    \
        In vota effundi. Tacit. Prier et supplier de toute sa puissance.
    \
        Exequi annua vota. Virgil. Comme quand on fait dire tout les ans à certain jour un obit pour un trespassé.
    \
        Facere vota. Cic. Desirer et souhaiter, ou Faire supplication.
    \
        Inhibere vota alicuius rogando. Ouid. Engarder aucun par prieres de faire ce qu'il avoit affection de faire.
    \
        Liberari voti, pro voto. Liuius. Estre acquicté d'un veu faict à Dieu.
    \
        Votis vota nectere. Lucret. Faire veu sur veu.
    \
        Obligare votis caput. Horat. S'obliger à un veu et promesse.
    \
        Onerare votis aethera. Virgil. Faire beaucoup de veux et promesses à Dieu.
    \
        Poscere opem votis. Ouid. Par prieres.
    \
        Feralia vota sancire diis Stygiis contra aliquem. Stat. Faire que le diable l'emporte, Le donner au diable.
    \
        Fidem voti soluere. Ouid. Accomplir son veu et promesse.
    \
        Tacito suspendit vota labello. Catull. Elle fait des veux en parlant tout bas, ou sans parler.
    \
        Vocare aliquem in vota. Virgil. Luy dire qu'il prie Dieu pour nous.
    \
        Vocare diuos in vota. Virgil. Reclamer, Requerir à son aide.
    \
        Vocari votis. Virgil. Estre invoqué par prieres.
    \
        Votum. Plin. iunior. Desir, Souhait.
    \
        Compos voti. Senec. Qui fait ce qu'il veult, Qui ha son souhait.
    \
        Matura vota coloni. Ouid. Les bleds meurs fort desirez par le laboureur.
    \
        Deplorata vota colonorum. Ouid. Quand les laboureurs pleurent leurs bleds gastez, pour lesquels ils avoyent faict tant de prieres à Dieu.
    \
        Melior fingi ne voto quidem posset. Plin. iunior. On n'en pourroit souhaiter un meilleur.
    \
        Implere votum alicuius. Curt. Accomplir son desir.
    \
        Potiri voto. Ouid. Jouir de ce qu'on desiroit.
    \
        Respondere votis alicuius. Virgil. Satisfaire ou desir d'aucun.
    \
        Succedere in vota alicuius. Ouid. Convoiter ce qu'un autre avoit desja convoité.
    \
        Superant modum tua vota. Stat. Tes desirs sont excessifs.
    \
        Est in voto scire quid ferat, etc. Persius. Je desire fort et convoite de scavoir, etc.

    Dictionarium latinogallicum > votum

  • 10 votum

    vōtum, i, n. [voveo].
    A.
    (Acc. to voveo, I.) A solemn promise made to some deity, a vow (freq. and class.; esp. in plur.):

    qui (deus) numquam nobis occurrit neque in optatis neque in votis,

    Cic. N. D. 1, 14, 36:

    nefaria vota,

    id. Clu. 68, 194:

    nonne animadvertis ex tot tabulis pictis, quam multi votis vim tempestatis effugerint?

    id. N. D. 3, 37, 89:

    voto et promisso teneri,

    id. Att. 12, 18, 1:

    obstrictum esse religione voti,

    id. ib. 12, 43, 2:

    obligari voti sponsione deo,

    id. Leg. 2, 16, 41:

    cum de illo aegroto vota faciebant,

    id. Att. 8, 16, 1:

    vota facere,

    id. Fam. 7, 2, 4; id. Mil. 15, 41; id. Tusc. 5, 1, 2 al.:

    nuncupare,

    id. Verr. 2, 5, 13, § 34:

    suscipere,

    id. N. D. 3, 39, 93:

    concipere,

    Ov. M. 7, 594; Liv. 5, 25, 7:

    debere diis,

    Cic. Verr. 2, 4, 55, § 123:

    solvere,

    id. Phil. 3, 4, 11:

    reddere,

    id. Leg. 2, 9, 22:

    Jovi reddere,

    Ov. Tr. 3, 12, 46:

    suscipere et solvere,

    Plin. Ep. 10, 35 (44):

    persolvere,

    id. ib. 10, 100 (101):

    voto se exsolvere,

    Petr. 85:

    exsequi,

    Verg. A. 5, 53: voti damnari, i. e. to obtain one's prayer or wish [p. 2015] Liv. 5, 25, 4; 7, 28, 4; 27, 45, 8; v. Zumpt, Gram. § 447 fin.:

    voti reus,

    Verg. A. 5, 237:

    voti liberari,

    Liv. 5, 28, 1.—
    2.
    Transf.
    a.
    A thing solemnly promised, that which is vowed or devoted, a volive offering (mostly poet.):

    lustramurque Jovi, votisque incendimus aras,

    with burnt-offerings, Verg. A. 3, 279:

    Danai in voto (i. e. equo Trojano) latent,

    Petr. 89; cf.:

    iste... de bonis illius in aede Veneris argenteum Cupidinem posuit. Sic etiam fortunis hominum abutebatur ad nocturna vota cupiditatum suarum,

    Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142.—
    b.
    Vota, a day on which vows were made for the good of the State (post-class.), Capitol. Pert. 6; Vop. Tac. 9; cf. Dig. 50, 16, 233, § 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    (Acc. to voveo, II.) A wish, desire, longing, prayer (perh not ante-Aug.):

    ea esse vota, eam esse voluntatem omnium, ut, etc.,

    Liv. 2, 15, 3:

    ejus me compotem voti facere vos potestis,

    id. 7, 40, 6:

    quoniam res Romana contra spem votaque ejus velut resurgeret,

    id. 24, 45, 3; 35, 42, 5:

    quod omnibus votis petendum erat,

    id. 32, 21, 35:

    magnarum cogitationum,

    Petr. 115:

    audivere di mea vota,

    Hor. C. 4, 13, 1:

    haec loca sunt voto fertiliora tuo,

    Ov. A. A. 1, 90; id. Tr. 1, 2, 1:

    votum in amante novum,

    id. M. 3, 468:

    voti potens,

    id. ib. 8, 80:

    quod omnium sit votum parentum, ut, etc.,

    Quint. 11, 1, 82:

    vota parentium,

    id. 1, 2, 25: id enim voto meo sufficit;

    illud supra votum, etc.,

    Plin. Ep. 5, 8, 3:

    Darius votum meum implevit,

    Curt. 4, 13, 24; 4, 13, 8; Sen. Polyb. 10, 6:

    cunctis super vota fluentibus,

    Tac. H. 3, 48; Sen. Ben. 6, 30, 1:

    votum aliquem confodiendi,

    Suet. Aug. 51; cf. id. ib. 58:

    hoc erat in votis: modus agri non ita magnus,

    Hor. S. 2, 6, 1:

    esse in voto,

    Pers. 3, 48; cf.:

    sed hoc votum est et rara felicitas,

    is rather a thing to be wished, Quint. 12, 5, 6 Spald.; so, votum est, ut, etc., it is to be wished that, etc., Cels. 6, 6, 1:

    an venit in votum Attalicis ex urbibus una?

    Hor. Ep. 1, 11, 5:

    non sine votis: O rus, quando ego te aspiciam?

    id. S. 2, 6, 59. —Of inanimate things:

    alioquin vota arborum frugumque communia sunt nivis diutinas sedere,

    Plin. 17, 2, 2, § 14.—
    2.
    A marriage vow, matrimonial engagement, marriage (post-class.):

    ad tertia vota migrare,

    Cod. Just. 5, 9, 4; 5, 5, 24; 5, 1, 2:

    nuptualia,

    App. M. 4, p. 154, 18; id. Flor. p. 342, 27.

    Lewis & Short latin dictionary > votum

  • 11 votum

    vōtum, ī n. [ voveo ]
    1) жертва, приношение (дар) по обету
    3) обет, торжественное обещание (ex voto templum facere O)
    vota deum (= deorum) Vобеты богам
    vota facere (ср. 5.), suscipere, concipere, nuncupare Cдавать обеты
    vota solvere C (dissolvere C, reddere O, exsĕqui V) или votis fungi Justисполнять обеты
    voti damnatus L (reus V) — обязанный выполнить обет
    4) молитва, соединённая с обетом ( vota audita VF)
    5) желание, воля, стремление
    vota omnium Q или publica Cld — всеобщее желание, т. е. предмет всеобщих желаний или общественные нужды
    vota facere Cжелать (ср. 3.)
    aliquem voti compotem L (potentem O) facere — исполнять чьё-л. желание
    rebus supra vota fluentibus Just — так как дела шли лучше, чем ожидалось
    6) (тж. vota nuptiarum и matrimonii CJ) брачный союз, брак Ap, Fl

    Латинско-русский словарь > votum

  • 12 votum

    vōtum, ī, n. (voveo), I) das Gelübde, A) im allg.: 1) eig.: vota debere dis, Cic.: vota nuncupare od. suscipere od. concipere, Cic.: vota suscipere pro alqo, Liv.: vota facere, Cic.: cum vos vota faeeretis, ut etc., Cic.: perficere rite votum, Solin.: vota solvere od. dissolvere, Cic., od. persolvere, Cic. u.a., od. exsolvere, Tac., od. reddere, Ov.: vota persolvere pro domo Caesaris, Tac.: ebenso vota exsequi, Verg., od. voto fungi, Iustin.: votorum damnari, quae pro iis susceperant, Liv.: vota in proximum lustrum suscipere, Suet.: voti damnatus, Liv., od. reus, Verg.: voti liberari, Liv. – divos in vota vocare, Gelübde zu den Göttern tun, sie anrufen, Cic.: so auch deos votis vocare, Verg., u. vota ad deos ferre, Ov. – 2) meton.: a) das mit dem Gelübde verbundene Gebet, Ov. trist. 1, 2, 1. – b) das Gelübde = das Gelobte, spolia hostium, Vulcano votum, Liv. 23, 46, 5: pendebat vagi pastoris in arbore votum (Weihgeschenk), Tibull.: Danai in voto latent, vom gelobten trojan. Pferde, Petron. poët. 89. v. 10. – B) insbes.: 1) das feierliche Gelübde, das am 3. Januar zum Wohle des Kaisers von den Staatsbeamten getan wurde, vota (sollemnia) pro incolumitate principis nuncupare, suscipere u. dgl., Tac. u. Plin. ep.: votorum nuncupatio, Suet. – dah. auch meton., vota = der Tag der feierlichen Gelübde für den Kaiser, Capit. Pert. 6, 4. Vopisc. Tac. 9, 5. – 2) das Gelübde bei Ehebündnissen u. meton. die Hochzeit, das Ehebündnis, die Ehe, togam parari et voto et funeri, als Hochzeits- u. Leichengewand, Apul.: in alcis votum interesse, Testam. porcell. p. 232, 1 Buech.: u. so ad vota non posse pervenire, Cod. Theod. 3, 5, 7: ad tertia vota migrare, spät. ICt. – II) übtr., übh. der Wunsch, das Verlangen, nocturna vota cupiditatum, Cic.: rebus supra vota fluentibus, Sall. fr.: supra vota his cedentibus, Aur. Vict.: hoc erat in votis, das wünschte ich, Hor.: in voto erat, ich wünschte, Pers.: in votum venire, gewünscht werden, zu wünschen sein, Hor.: dah. vota facere, wünschen, Wünsche tun, Cic.: eius me compotem voti vos facere potestis, den W. könnt ihr mir gewähren, Liv.: voto potiare tuo, erreiche den W., Ov.: u. so voti potens, seines W. teilhaftig, Ov.: id votum est, ist der Wunsch, -zu wünschen, Cels.: u. so hoc votum est, Quint.: m. folg. ut u. Konj., votum est, ut tantum exulceretur, Cels. 6, 6, 1: m. folg. Acc. u. Infin., post haec indicia votum est longum morbum fieri, Cels. 2, 5 in.: u. alioqui vota arborum frugumque communia sunt (es ist für B.u. Fr. gleich wünschenswert) nives diutinas sedere, Plin. 17, 14. – / Mask. votus, Akk. votum, quem promisi, Corp. inscr. Lat. 8, 5667.

    lateinisch-deutsches > votum

  • 13 votum

    vōtum, ī, n. (voveo), I) das Gelübde, A) im allg.: 1) eig.: vota debere dis, Cic.: vota nuncupare od. suscipere od. concipere, Cic.: vota suscipere pro alqo, Liv.: vota facere, Cic.: cum vos vota faeeretis, ut etc., Cic.: perficere rite votum, Solin.: vota solvere od. dissolvere, Cic., od. persolvere, Cic. u.a., od. exsolvere, Tac., od. reddere, Ov.: vota persolvere pro domo Caesaris, Tac.: ebenso vota exsequi, Verg., od. voto fungi, Iustin.: votorum damnari, quae pro iis susceperant, Liv.: vota in proximum lustrum suscipere, Suet.: voti damnatus, Liv., od. reus, Verg.: voti liberari, Liv. – divos in vota vocare, Gelübde zu den Göttern tun, sie anrufen, Cic.: so auch deos votis vocare, Verg., u. vota ad deos ferre, Ov. – 2) meton.: a) das mit dem Gelübde verbundene Gebet, Ov. trist. 1, 2, 1. – b) das Gelübde = das Gelobte, spolia hostium, Vulcano votum, Liv. 23, 46, 5: pendebat vagi pastoris in arbore votum (Weihgeschenk), Tibull.: Danai in voto latent, vom gelobten trojan. Pferde, Petron. poët. 89. v. 10. – B) insbes.: 1) das feierliche Gelübde, das am 3. Januar zum Wohle des Kaisers von den Staatsbeamten getan wurde, vota (sollemnia) pro incolumitate principis nuncupare, suscipere u. dgl., Tac. u. Plin. ep.: votorum nuncupatio, Suet. – dah. auch meton., vota = der Tag der feierlichen Gelübde für den Kaiser, Capit. Pert. 6, 4. Vopisc.
    ————
    Tac. 9, 5. – 2) das Gelübde bei Ehebündnissen u. meton. die Hochzeit, das Ehebündnis, die Ehe, togam parari et voto et funeri, als Hochzeits- u. Leichengewand, Apul.: in alcis votum interesse, Testam. porcell. p. 232, 1 Buech.: u. so ad vota non posse pervenire, Cod. Theod. 3, 5, 7: ad tertia vota migrare, spät. ICt. – II) übtr., übh. der Wunsch, das Verlangen, nocturna vota cupiditatum, Cic.: rebus supra vota fluentibus, Sall. fr.: supra vota his cedentibus, Aur. Vict.: hoc erat in votis, das wünschte ich, Hor.: in voto erat, ich wünschte, Pers.: in votum venire, gewünscht werden, zu wünschen sein, Hor.: dah. vota facere, wünschen, Wünsche tun, Cic.: eius me compotem voti vos facere potestis, den W. könnt ihr mir gewähren, Liv.: voto potiare tuo, erreiche den W., Ov.: u. so voti potens, seines W. teilhaftig, Ov.: id votum est, ist der Wunsch, -zu wünschen, Cels.: u. so hoc votum est, Quint.: m. folg. ut u. Konj., votum est, ut tantum exulceretur, Cels. 6, 6, 1: m. folg. Acc. u. Infin., post haec indicia votum est longum morbum fieri, Cels. 2, 5 in.: u. alioqui vota arborum frugumque communia sunt (es ist für B.u. Fr. gleich wünschenswert) nives diutinas sedere, Plin. 17, 14. – Mask. votus, Akk. votum, quem promisi, Corp. inscr. Lat. 8, 5667.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > votum

  • 14 damno

    damno, āvi, ātum, āre (damnum), büßen, büßen lassen, I) v. Richter, 1) eig., als gerichtl. t. t. = einer Buße od. eines Vergehens schuldig sprechen, verdammen, verurteilen (Ggstz. absolvere, liberare, dimittere), m. Acc. der Pers. (der zuw. zu ergänzen ist), pecuarios, Liv.: alcis ministros sociosque, Cic.: ego accusavi, vos damnastis, Domit. Afer b. Quint.: si uno iudice minus damnarent, wenn die Zahl der verurteilenden Richter einen weniger betrüge, Cic.: matronae ad centum septuaginta damnatae sunt, Liv.: oft Partiz. damnatus, zB. servi damnati (Ggstz. domini indemnati), Cic.: damnatus reus, Cic.: cum iam pro damnato mortuoque esset, so gut als verurteilt u. tot war, Cic.: u. Plur. subst., plenus carcer damnatis, Sen. rhet.: damnatos in integrum restituere, Cic.: damnatos relegatosque restituere, Suet. – m. Acc. der Sache = als ungerecht verwerfen, causam suam, Liv.; vgl. causa iudicata atque damnata, Cic.: istius vita, quae damnata est, Cic.: u. Partiz. Fut. Pass. subst., quem non puduisset damnanda committere, Plin. ep. 3, 9, 5. – m. dopp. Acc. der Pers., d. alqm inauditum, Iustin.: alqm inauditum et indefensum, Tac.: im Passiv m. dopp. Nom., alqs absens damnatur, Liv.: ut mihi innocens damnatus esse videatur, Cic. – m. inter u. Akk. der Klasse, damnari inter sicarios (als M.), Cic. – m. pro (statt, als, wie) u. Abl., alqm pro malo ac noxio, Liv.: alqm pro socio, Cic. – m. per u. Akk. (durch jmd. = auf jmds. Betrieb), damnari per arbitrum, Cic., per indicem (einen Angeber), Liv., per senatum, Eutr. – m. Advv. od. adverb. Ausdrücken, zur Ang. wie? inique damnari a suis civibus, Cic.: damnari merito, Sen., iure, Cic., publice, Cic.: d. alqm sine ullo argumento ac sine teste, Cic. – m. ob od. propter u. Akk., damnari nullam aliam ob causam, nisi propter dicendi inscientiam, Cic.: damnari ob provinciam avare habitam, Tac.: damnari ob haec facinora, ob latrocinia, Lact.: damnari propter haec facinora, Liv.: propter eam vim iure damnari, Cic. – m. eo nomine (unter diesem Titel = um deswillen), Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. b. c. 3, 21, 4. – m. quibus de causis (aus welchen Gründen), nunc recordemur invidiā laborantes quibus de causis aut absoluti sint aut damnati, Val. Max. 8, 1 in. – m. folg. Infin., damnatus vivere paci, Sil. 3, 331. – m. folg. Infin. Perf. act., aut dabis aut contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: pecuniam ex aerario clam egessisse damnati sunt, Liv. 30, 39, 7: damnati terga vertisse, Sil. 10, 655. – m. folg. quod (weil) u. Indikat. od. Konjunktv., Athenienses Socratem damnaverunt, quod novam religionem introducere videbatur, Val. Max. 1, 1. ext. 7: A. Baebius unus est damnatus, quod milites Romanos praebuisset ad ministerium caedis, Liv. 45, 31, 2 (vgl. unten mit Abl. der Strafe aus Liv. 10, 1, 3). – m. folg. cur (weil) u. Konj., damnabantur plerique cur iocati essent, alii cur tacuissent, alii cur pleraque figurate dixissent, Spart. Sev. 14, 13. – m. Abl. der Veranlassung, ob eundem timorem, quo (aus der) damnatus erat Miltiades, Nep.: inutili pudore causam suam d., Liv.: ea causa, quae ipsā opinione hominum tacitā prope convicta atque damnata sit, durch die öffentliche Meinung stillschweigend überführt und gerichtet sei, Cic.: ebenso Asclepiades existimatione damnatus, durch die öffentliche Meinung gerichtet, Cic. – m. Abl. der Beschuldigung, alqm d. falso crimine, Ov.: damnari capitali crimine, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari eo crimine, Cic.: nunc iam summatim exponam, quibus criminibus Oppianicus damnatus sit, Cic.: u. so m. crimine u. Genet. des Verbrechens, d. alqm crimine affectati regni, Val. Max.: damnari crimine regni, Ov., crimine adulterii, Val. Max.: interfectae sororis crimine a Tullo rege damnari, Val. Max. – m. Abl. des Gesetzes, der Rechtsformel, d. Aquiliam adulterii delatam lege Iuliā, Tac.: damnari lege Corneliā (de falsis), Tac.: damnari lege repetundarum, Tac. u. Plin. ep.: damnari suā lege, Cic.: eādem formulā et damnari et absolvi, Val. Max. 8, 2, 2. – m. Abl. des Gerichtes, Spruches, Zeugen usw. damnari iudicio, Cic., hoc iudicio, Nep., publico iudicio, Vell. u. Tac., populi iudicio, Cic.: damnari capitali iudicio, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari iuratorum iudicum sententiis, Cic. (u. so ut damnatus meā sententiā videar, mir selbst mein Urteil gesprochen, mich selbst verurteilt zu haben scheine, Curt.): damnari quattuordecim tribuum suffragiis, Val. Max.: d. reum atris lapillis (Ggstz. liberare niveis lapillis), Ov.: damnari uno teste, Val. Max.: damnari falso testimonio, Phaedr. – m. Abl. der Strafe, wodurch (wozu?) jmd. verurteilt wird, pecunia, quā feneratores ob annonam compressam damnarunt, Liv.: damnari tantā pecuniā, quanta exsolvi non potest, Iustin.: d. alqm summā totius dotis, Val. Max.: ab alqo (auf jmds. Betrieb) suā lege decem milibus (gravis) aeris damnari, Liv.: d. Frusinates tertiā parte agri, quod (weil) etc., Liv. 10, 1, 3: d. alqm exsilio, Sen. u. Tac.: d. alqm capite, zu einer Kapitalstrafe (Verlust der bürgerl. Rechte, Einkerkerung, Verbannung, Tod), Cornif. rhet. u. Cic.: capite aut multatione bonorum aut insulari solitudine damnari, Amm.: d. alqm latā fugā, an einen bestimmten Verbannungsort verweisen, Amm.: alqm morte, Flor. 3, 21, 28. Sen. Herc. Oet. 892. (vgl. no. 2, a, β u. no. 2, d). – mit Genet. des Vergehens, damnari veneficii, Cornif. rhet.: ambitus, peculatus, proditionis, Cic.: damnari maiestatis (wegen Majestätsbeleidigung), Cic. u. Sen. rhet.: damnari furti, Val. Max., furti et pro (als) socio, Cic.: damnari negotiorum gestorum (wegen schlechter Geschäftsführung), Sen.: damnari ambitus Pompeiā lege, Caes.: damnari Sacerdote praetore iniuriarum, Cic.: damnari falsi (wegen Fälschung), Tac., falsi Areo iudicio, Tac. – m. Genet. der Strafe od. Strafleistung, damnari octupli, Cic.: minoris HS triciens praetorium hominem honeste non posse damnari, Cic.: se collaturos quanti damnatus esset, Liv.: d. alqm capitis (s. oben zu d. capite), Caes., Nep. u. Liv.: d. alqm absentem capitalis poenae, Liv. 42, 43, 9: crimine falso damnari mortis, Verg. Aen. 6, 430: damnatus longi Sisyphus Aeolides laboris, Hor. carm. 2, 14, 19 sq. – m. de (wegen) u. Abl. des Vergehens, damnari de vi, Cic., de vi publica, Tac., de vi et maiestatis, Cic.: damnari de pecuniis repetundis, Cic. – m. ex (infolge) u. Abl., damnari ex Sardinia (wegen der in S. verübten Erpressungen), Cic. pro Scaur. § 2: damnari repetundarum ex Macedonia, Vell. 2, 8, 1. – m. in (in bezug auf) u. Akk., Midas partem damnatur in unam, Ov. met. 11, 178. – m. in (bei) u. Abl., magis vero Valerius in Cosconii absolutione damnatus, quam Cosconius in sua causa liberatus est, Val. Max. 8, 1. absol. 8. – mit ad od. in u. Akk. des Straforts oder der Strafleistung oder Strafe od. (selten) m. Dat. der Strafe, d. alqm ad opus, ad bestias, Suet., in opus vel in ludum, in opus publicum vel ad bestias, ICt.: damnari in metallum, Plin. ep.: crimine falsi in metallum, Plin. ep.: damnari ad poenam, Trai. in Plin. ep. u. Lact., in poenam, in supplicia, Lact.: damnari sententiā dei ad aeternam poenam, Lact.: damnari ad mortem, s. Nipp. Tac. ann. 16, 21: lege eādem ad extremum supplicium damnari, Tac. ann. 6, 38 extr.: ad gladium, Hadrian. imp. b. Ulp. dig. 47, 14, 1 pr., gladio, Sulp. Sev. chron. 2, 51, 4: bestiis esse damnatum, Apul. met. 10, 34. – m. Dat. (zum Besten, zum Vorteil, zugunsten) der Pers. (s. Gertz Sen. de ben. 6, 8, 3), illum Calpurnio damnavit, Val. Max. 8, 2, 1: debitori suo creditor saepe damnatur, der Gl. steht dem Sch. gegenüber oft als schuldig da, Sen. de ben. 6, 4, 4: Antonius Flamma damnatur lege repetundarum et exsilio (zur Verbannung) ob saevitiam, Tac. hist. 4, 45. – m. Zahl- Adv. (wie oft?), semel od. bis iniuriarum damnari, Ps. Quint. decl. 331.

    2) übtr. (wobei das Subjekt immer gleichs. als Richter zu denken ist): a) jmd. zu etw. verurteilen, α) etw. gleichs. als Strafe zu leisten, αα) übh., mit Ang. der Leistung im Abl., pro quibus optatis sacro me carmine damno, Prop. 2, 28, 43. – ββ) v. der Gottheit, damnare alqm voti od. (selten) voto, jmd. zur Erfüllung des Gelübdes (durch Gewährung des dabei ausgesprochenen Wunsches) verurteilen = jmdm. seinen Wunsch gewähren, jmd. seinen Wunsch erreichen lassen, ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis agricolae facient; damnabis tu quoque votis, Verg. ecl. 5, 79 sq.; gew. im Passiv, damnari voti od. (selten) voto, seines Wunsches teilhaftig werden, seinen Wunsch erreichen (s. Drak. Liv. 7, 28, 2), damnarentur ipsi votorum, quae pro iis suscepissent, Liv.: nunc demum se voti damnatum esse, Nep.: voti damnatus, cuius voti damnatus, Liv.: bis eiusdem voti damnata res publica, Liv.: voto damnatus, Sisenn. 4. fr. 100 (b. Non. 277, 12). Hyg. astr. 2, 24. Lact. fab. 10, 8. p. 260 M. – γγ) v. Testator, den Erben testamentl. verpflichten (vgl. Heindorf u. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 86) m. folg. Infin., Hor. sat. 2, 3, 85 sq. u. ICt.: m. folg. ut od. ne u. Konj., ICt. – β) etwas gleichs. als Strafe zu erdulden = zu etw. bestimmen, m. Genet. od. Abl. wozu? neque nos tarditatis natura damnavit, Quint.: d. aeternā lumina nocte, Ov.: omnia mortalium opera mortalitate damnata sunt, Sen.: omne humanum genus, quodque est quodque erit, morte damnatum est, ist zum T. bestimmt, Sen. ep. 71, 15. – b) jmd. wegen einer Sache verdammen = einer Sache bezichtigen, mit Genet. wessen? alqm summae stultitiae, Cic.: se stultitiae, Lucr.: alqm dementiae, Sen. rhet.: alqm rusticitatis, Sen.: nostra tempora huius infelicitatis (dieser unglücklichen Schwäche), Quint. – mit crimine u. Genet., sceleris crimine avos, Ov. – c) etw. verdammen = als tadelnswert, untauglich usw. verwerfen, verwerflich finden, mißbilligen (Ggstz. probare), dah. auch = aufgeben (vgl. Korte Lucan. 4, 270 u. 338), Passiv damnari (Ggstz. probari, placere), α) übh., eine Pers., Senecam (als Schriftsteller), Quint.: nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent, Ov.: magnopere damnandi sunt, qui etc., Quint.: d. boves nigri coloris ad laborem, zur A. verwerfen (für untauglich erklären), Plin.: facto damnandus in uno, Ov. – eine Sache, aliquos suos libros iam editos (v. Cicero), Quint.: angustias Romanas (= linguae Romanae), Sen.: tabellas, Ov.: fidem medici, die Tr. des A. verw. = dem A. nicht trauen, Curt.: id consilium, Curt.: spem salutis, Curt.: omnia privata officia damnata (verpönt), Iustin. – m. Abl. = gegen, Lycios hastilibus arcus, gegen die Speere verwerfen = das Speerwerfen dem Bogenschießen vorziehen, Sil.: ebenso Eoas iaculo sagittas, Stat. – m. Genet. (wegen), damnandus facti, recht unklug, Sil. 6, 191. – m. Infin., ales damnavit vesci, verschmähte zu usw., Sil. 5, 62. – m. Acc. u. Infin., Plin. u. Sil. – β) Passiv damnari v. Amtsbewerber, Cic. Sest. 79 (im Doppelsinn mit no. I, 1). – d) jmdm. od. einer Sache eine Pers. od. Sache zum Verderben, zur Vernichtung gleichs. zusprechen, anheimgeben, damnatum esse, der Vernichtung anheimgegeben sein, anheimfallen, gew. m. Dat., Stygio caput Orco, Verg.: morti damnatum esse, Lucr.: Teucro damnatum esse Quirino (v. einer Flotte), Prop.: Ilion, mihi castaeque damnatum Minervae, Hor.: m. Acc. resp., et numquam somno damnatus lumina (an den Aug.) serpens, der niemals Schlaf in die Augen kam, Lucan. 9, 363. – ohne Dat., quem damnet (sc. leto) labor, wen die Kriegsarbeit dem Tode zuspräche (= wen der Kampf dem Tode weihe), Verg. Aen. 12, 727.

    II) v. Kläger, jmds. Verurteilung betreiben, -bewirken, -durchsetzen, -zu bewirken od. durchzusetzen suchen (s. Drak. Liv. 7, 16, 9), reum, Val. Max.: Verrem (v. Cicero), Plin. – m. Abl. der Beschuldigung, hoc uno crimine illum, Cic. – m. Abl. des Beschlusses, nec mea decreto damnasti facta senatus, Ov. – m. Genet. der Strafe, d. alqm capitis, Vet. lex b. Ps. Quint. decl. – m. Genet. des Vergehens, C. Verrem repetundarum (v. Cicero), Aur. Vict. – mit ex (infolge, auf Grund) u. Abl. od. mit bl. Abl., illum ex empto vendito (v. Käufer), Varro: alqm lege Iuliā, Tac. – m. apud u. Akk. od. m. sub u. Abl. des Richters, alqm apud recuperatores, Plaut.: sub iudice alqm fraudis, Tac.: crudelis et diri facti crimine sub magno iudice damnari, Val. Max.

    lateinisch-deutsches > damno

  • 15 subscribo

    subscrībo, ĕre, scripsi, scriptum - tr. - [st1]1 [-] écrire dessous, inscrire en bas ou à la suite de, écrire à la fin.    - aliquid subscribere statuae, Cic.: mettre une inscription au bas d'une statue.    - litterae quarum exemplum subscripsi, Cic.: lettre dont je joins plus bas la copie.    - haec subscribe libello, Hor.: ajoute ce vers à ma satire.    - eā ratione quam deinceps subscripsimus, Col. 5: de la manière indiquée ci-dessous. [st1]2 [-] souscrire, contre-signer, ratifier; prendre fait et cause pour, approuver, adhérer à, s'associer à, souscrire à, appuyer, favoriser.    - subscribere de supplicio, Suet. signer un arrêt de mort.    - ne subscribite Caesaris irae, Ov.: ne vous associez pas à la colère de César.    - bellum subscribitur astris, Manil.: les astres conseillent la guerre.    - subscribere luxuriae, Cels.: favoriser la débauche.    - nec quicquam prius subscripsit quam quingenties sestertium ad peragendam Auream domum, Suet. Oth. 7: il ne ratifia rien avant d'avoir accordé par sa signature la somme de cinquante millions de sesterces pour l'achèvement de la Maison dorée.    - si voto fortuna subscripserit, Col.: si la fortune sourit à nos voeux. [st1]3 [-] signer une plainte judiciaire, attaquer en justice, s'associer à une accusation.    - subscripsit quod is pecuniam accepisset, Cic.: il l'accusa d'avoir reçu de l'argent.    - subscribere dicam alicui, Plaut.: intenter un procès à qqn.    - Gabinium de ambitu reum fecit, subscribende provigno, Cic.: il accusa Gabinius de brigue, soutenu par son beau-fils.    - neminem neque suo nomine neque subscribens accusavit, Nep.: il ne soutint aucune accusation contre qui que ce fût, ni pour son propre compte, ni pour le compte d'un autre.    - Agrippae subscripsit in Cassium, Vell.: il se joignit à Agrippa pour attaquer en justice Cassius. [st1]4 [-] marquer de la note censoriale, noter, flétrir (en parl. du censeur).    - subscribere aliquem auspicia ementitum, Cic.: signaler qqn comme coupable d'avoir simulé les auspices. [st1]5 [-] inscrire sur une liste, recueillir par écrire, noter par écrit, enregistrer.    - lege Hieronica numerus aratorum quotannis apud magistratus publice subscribitur, Cic. Verr. 2, 3: suivant la loi de Hiéron, le nombre des cultivateurs est chaque année consigné sur les registres publics devant les magistrats.    - cum suspiria nostra subscriberentur, Tac. Agr.: alors que nos soupirs étaient notés par écrit.    - Pinarium equitem cum subscribere quaedam animadvertisset, Suet.: comme il avait remarqué que le chevalier Pinarius prenait des notes.
    * * *
    subscrībo, ĕre, scripsi, scriptum - tr. - [st1]1 [-] écrire dessous, inscrire en bas ou à la suite de, écrire à la fin.    - aliquid subscribere statuae, Cic.: mettre une inscription au bas d'une statue.    - litterae quarum exemplum subscripsi, Cic.: lettre dont je joins plus bas la copie.    - haec subscribe libello, Hor.: ajoute ce vers à ma satire.    - eā ratione quam deinceps subscripsimus, Col. 5: de la manière indiquée ci-dessous. [st1]2 [-] souscrire, contre-signer, ratifier; prendre fait et cause pour, approuver, adhérer à, s'associer à, souscrire à, appuyer, favoriser.    - subscribere de supplicio, Suet. signer un arrêt de mort.    - ne subscribite Caesaris irae, Ov.: ne vous associez pas à la colère de César.    - bellum subscribitur astris, Manil.: les astres conseillent la guerre.    - subscribere luxuriae, Cels.: favoriser la débauche.    - nec quicquam prius subscripsit quam quingenties sestertium ad peragendam Auream domum, Suet. Oth. 7: il ne ratifia rien avant d'avoir accordé par sa signature la somme de cinquante millions de sesterces pour l'achèvement de la Maison dorée.    - si voto fortuna subscripserit, Col.: si la fortune sourit à nos voeux. [st1]3 [-] signer une plainte judiciaire, attaquer en justice, s'associer à une accusation.    - subscripsit quod is pecuniam accepisset, Cic.: il l'accusa d'avoir reçu de l'argent.    - subscribere dicam alicui, Plaut.: intenter un procès à qqn.    - Gabinium de ambitu reum fecit, subscribende provigno, Cic.: il accusa Gabinius de brigue, soutenu par son beau-fils.    - neminem neque suo nomine neque subscribens accusavit, Nep.: il ne soutint aucune accusation contre qui que ce fût, ni pour son propre compte, ni pour le compte d'un autre.    - Agrippae subscripsit in Cassium, Vell.: il se joignit à Agrippa pour attaquer en justice Cassius. [st1]4 [-] marquer de la note censoriale, noter, flétrir (en parl. du censeur).    - subscribere aliquem auspicia ementitum, Cic.: signaler qqn comme coupable d'avoir simulé les auspices. [st1]5 [-] inscrire sur une liste, recueillir par écrire, noter par écrit, enregistrer.    - lege Hieronica numerus aratorum quotannis apud magistratus publice subscribitur, Cic. Verr. 2, 3: suivant la loi de Hiéron, le nombre des cultivateurs est chaque année consigné sur les registres publics devant les magistrats.    - cum suspiria nostra subscriberentur, Tac. Agr.: alors que nos soupirs étaient notés par écrit.    - Pinarium equitem cum subscribere quaedam animadvertisset, Suet.: comme il avait remarqué que le chevalier Pinarius prenait des notes.
    * * *
        Subscribo, subscribis, pen. prod. subscripsi, subscriptum, subscribere. Suet. Escrire au dessoubs, Soubscrire, Signer de sa main.
    \
        Subscribere audita. Quintil. Mettre par escript ce qu'on a ouy.
    \
        Iudicium cum aliquo subscribere. Plin. iunior. Soubscrire à l'encontre d'aucun en quelque accusation.
    \
        Subscribere. Cic. Se joindre avec un accusateur.
    \
        Subscribere voluntati alicuius. Marcellus. Luy accorder ce qu'il demande.
    \
        Si voto fortuna subscripserit. Columel. Si fortune me favorise tant qu'elle me face ce que je souhaite.
    \
        Subscribere odiis alicuius. Liu. Ayder et favoriser à aucun à se venger de son ennemi.
    \
        Subscribere causam. Cicero. Adjouster la raison pourquoy on fait quelque chose.

    Dictionarium latinogallicum > subscribo

  • 16 damno

    damno, āvi, ātum, āre (damnum), büßen, büßen lassen, I) v. Richter, 1) eig., als gerichtl. t. t. = einer Buße od. eines Vergehens schuldig sprechen, verdammen, verurteilen (Ggstz. absolvere, liberare, dimittere), m. Acc. der Pers. (der zuw. zu ergänzen ist), pecuarios, Liv.: alcis ministros sociosque, Cic.: ego accusavi, vos damnastis, Domit. Afer b. Quint.: si uno iudice minus damnarent, wenn die Zahl der verurteilenden Richter einen weniger betrüge, Cic.: matronae ad centum septuaginta damnatae sunt, Liv.: oft Partiz. damnatus, zB. servi damnati (Ggstz. domini indemnati), Cic.: damnatus reus, Cic.: cum iam pro damnato mortuoque esset, so gut als verurteilt u. tot war, Cic.: u. Plur. subst., plenus carcer damnatis, Sen. rhet.: damnatos in integrum restituere, Cic.: damnatos relegatosque restituere, Suet. – m. Acc. der Sache = als ungerecht verwerfen, causam suam, Liv.; vgl. causa iudicata atque damnata, Cic.: istius vita, quae damnata est, Cic.: u. Partiz. Fut. Pass. subst., quem non puduisset damnanda committere, Plin. ep. 3, 9, 5. – m. dopp. Acc. der Pers., d. alqm inauditum, Iustin.: alqm inauditum et indefensum, Tac.: im Passiv m. dopp. Nom., alqs absens damnatur, Liv.: ut mihi innocens damnatus esse videatur, Cic. – m. inter u. Akk. der Klasse, damnari inter sicarios (als M.), Cic. – m. pro (statt, als, wie) u. Abl.,
    ————
    alqm pro malo ac noxio, Liv.: alqm pro socio, Cic. – m. per u. Akk. (durch jmd. = auf jmds. Betrieb), damnari per arbitrum, Cic., per indicem (einen Angeber), Liv., per senatum, Eutr. – m. Advv. od. adverb. Ausdrücken, zur Ang. wie? inique damnari a suis civibus, Cic.: damnari merito, Sen., iure, Cic., publice, Cic.: d. alqm sine ullo argumento ac sine teste, Cic. – m. ob od. propter u. Akk., damnari nullam aliam ob causam, nisi propter dicendi inscientiam, Cic.: damnari ob provinciam avare habitam, Tac.: damnari ob haec facinora, ob latrocinia, Lact.: damnari propter haec facinora, Liv.: propter eam vim iure damnari, Cic. – m. eo nomine (unter diesem Titel = um deswillen), Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. b. c. 3, 21, 4. – m. quibus de causis (aus welchen Gründen), nunc recordemur invidiā laborantes quibus de causis aut absoluti sint aut damnati, Val. Max. 8, 1 in. – m. folg. Infin., damnatus vivere paci, Sil. 3, 331. – m. folg. Infin. Perf. act., aut dabis aut contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: pecuniam ex aerario clam egessisse damnati sunt, Liv. 30, 39, 7: damnati terga vertisse, Sil. 10, 655. – m. folg. quod (weil) u. Indikat. od. Konjunktv., Athenienses Socratem damnaverunt, quod novam religionem introducere videbatur, Val. Max. 1, 1. ext. 7: A. Baebius unus est damnatus, quod milites Romanos praebuisset ad ministerium caedis, Liv. 45, 31, 2 (vgl.
    ————
    unten mit Abl. der Strafe aus Liv. 10, 1, 3). – m. folg. cur (weil) u. Konj., damnabantur plerique cur iocati essent, alii cur tacuissent, alii cur pleraque figurate dixissent, Spart. Sev. 14, 13. – m. Abl. der Veranlassung, ob eundem timorem, quo (aus der) damnatus erat Miltiades, Nep.: inutili pudore causam suam d., Liv.: ea causa, quae ipsā opinione hominum tacitā prope convicta atque damnata sit, durch die öffentliche Meinung stillschweigend überführt und gerichtet sei, Cic.: ebenso Asclepiades existimatione damnatus, durch die öffentliche Meinung gerichtet, Cic. – m. Abl. der Beschuldigung, alqm d. falso crimine, Ov.: damnari capitali crimine, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari eo crimine, Cic.: nunc iam summatim exponam, quibus criminibus Oppianicus damnatus sit, Cic.: u. so m. crimine u. Genet. des Verbrechens, d. alqm crimine affectati regni, Val. Max.: damnari crimine regni, Ov., crimine adulterii, Val. Max.: interfectae sororis crimine a Tullo rege damnari, Val. Max. – m. Abl. des Gesetzes, der Rechtsformel, d. Aquiliam adulterii delatam lege Iuliā, Tac.: damnari lege Corneliā (de falsis), Tac.: damnari lege repetundarum, Tac. u. Plin. ep.: damnari suā lege, Cic.: eādem formulā et damnari et absolvi, Val. Max. 8, 2, 2. – m. Abl. des Gerichtes, Spruches, Zeugen usw. damnari iudicio, Cic., hoc iudicio, Nep., publico iudicio, Vell. u. Tac., populi iu-
    ————
    dicio, Cic.: damnari capitali iudicio, zum Tode verurteilt werden, Val. Max.: damnari iuratorum iudicum sententiis, Cic. (u. so ut damnatus meā sententiā videar, mir selbst mein Urteil gesprochen, mich selbst verurteilt zu haben scheine, Curt.): damnari quattuordecim tribuum suffragiis, Val. Max.: d. reum atris lapillis (Ggstz. liberare niveis lapillis), Ov.: damnari uno teste, Val. Max.: damnari falso testimonio, Phaedr. – m. Abl. der Strafe, wodurch (wozu?) jmd. verurteilt wird, pecunia, quā feneratores ob annonam compressam damnarunt, Liv.: damnari tantā pecuniā, quanta exsolvi non potest, Iustin.: d. alqm summā totius dotis, Val. Max.: ab alqo (auf jmds. Betrieb) suā lege decem milibus (gravis) aeris damnari, Liv.: d. Frusinates tertiā parte agri, quod (weil) etc., Liv. 10, 1, 3: d. alqm exsilio, Sen. u. Tac.: d. alqm capite, zu einer Kapitalstrafe (Verlust der bürgerl. Rechte, Einkerkerung, Verbannung, Tod), Cornif. rhet. u. Cic.: capite aut multatione bonorum aut insulari solitudine damnari, Amm.: d. alqm latā fugā, an einen bestimmten Verbannungsort verweisen, Amm.: alqm morte, Flor. 3, 21, 28. Sen. Herc. Oet. 892. (vgl. no. 2, a, β u. no. 2, d). – mit Genet. des Vergehens, damnari veneficii, Cornif. rhet.: ambitus, peculatus, proditionis, Cic.: damnari maiestatis (wegen Majestätsbeleidigung), Cic. u. Sen. rhet.: damnari furti, Val. Max., furti et pro (als) socio, Cic.: damnari
    ————
    negotiorum gestorum (wegen schlechter Geschäftsführung), Sen.: damnari ambitus Pompeiā lege, Caes.: damnari Sacerdote praetore iniuriarum, Cic.: damnari falsi (wegen Fälschung), Tac., falsi Areo iudicio, Tac. – m. Genet. der Strafe od. Strafleistung, damnari octupli, Cic.: minoris HS triciens praetorium hominem honeste non posse damnari, Cic.: se collaturos quanti damnatus esset, Liv.: d. alqm capitis (s. oben zu d. capite), Caes., Nep. u. Liv.: d. alqm absentem capitalis poenae, Liv. 42, 43, 9: crimine falso damnari mortis, Verg. Aen. 6, 430: damnatus longi Sisyphus Aeolides laboris, Hor. carm. 2, 14, 19 sq. – m. de (wegen) u. Abl. des Vergehens, damnari de vi, Cic., de vi publica, Tac., de vi et maiestatis, Cic.: damnari de pecuniis repetundis, Cic. – m. ex (infolge) u. Abl., damnari ex Sardinia (wegen der in S. verübten Erpressungen), Cic. pro Scaur. § 2: damnari repetundarum ex Macedonia, Vell. 2, 8, 1. – m. in (in bezug auf) u. Akk., Midas partem damnatur in unam, Ov. met. 11, 178. – m. in (bei) u. Abl., magis vero Valerius in Cosconii absolutione damnatus, quam Cosconius in sua causa liberatus est, Val. Max. 8, 1. absol. 8. – mit ad od. in u. Akk. des Straforts oder der Strafleistung oder Strafe od. (selten) m. Dat. der Strafe, d. alqm ad opus, ad bestias, Suet., in opus vel in ludum, in opus publicum vel ad bestias, ICt.: damnari in metallum, Plin. ep.: crimine falsi in metallum,
    ————
    Plin. ep.: damnari ad poenam, Trai. in Plin. ep. u. Lact., in poenam, in supplicia, Lact.: damnari sententiā dei ad aeternam poenam, Lact.: damnari ad mortem, s. Nipp. Tac. ann. 16, 21: lege eādem ad extremum supplicium damnari, Tac. ann. 6, 38 extr.: ad gladium, Hadrian. imp. b. Ulp. dig. 47, 14, 1 pr., gladio, Sulp. Sev. chron. 2, 51, 4: bestiis esse damnatum, Apul. met. 10, 34. – m. Dat. (zum Besten, zum Vorteil, zugunsten) der Pers. (s. Gertz Sen. de ben. 6, 8, 3), illum Calpurnio damnavit, Val. Max. 8, 2, 1: debitori suo creditor saepe damnatur, der Gl. steht dem Sch. gegenüber oft als schuldig da, Sen. de ben. 6, 4, 4: Antonius Flamma damnatur lege repetundarum et exsilio (zur Verbannung) ob saevitiam, Tac. hist. 4, 45. – m. Zahl- Adv. (wie oft?), semel od. bis iniuriarum damnari, Ps. Quint. decl. 331.
    2) übtr. (wobei das Subjekt immer gleichs. als Richter zu denken ist): a) jmd. zu etw. verurteilen, α) etw. gleichs. als Strafe zu leisten, αα) übh., mit Ang. der Leistung im Abl., pro quibus optatis sacro me carmine damno, Prop. 2, 28, 43. – ββ) v. der Gottheit, damnare alqm voti od. (selten) voto, jmd. zur Erfüllung des Gelübdes (durch Gewährung des dabei ausgesprochenen Wunsches) verurteilen = jmdm. seinen Wunsch gewähren, jmd. seinen Wunsch erreichen lassen, ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis agricolae facient; damnabis tu quo-
    ————
    que votis, Verg. ecl. 5, 79 sq.; gew. im Passiv, damnari voti od. (selten) voto, seines Wunsches teilhaftig werden, seinen Wunsch erreichen (s. Drak. Liv. 7, 28, 2), damnarentur ipsi votorum, quae pro iis suscepissent, Liv.: nunc demum se voti damnatum esse, Nep.: voti damnatus, cuius voti damnatus, Liv.: bis eiusdem voti damnata res publica, Liv.: voto damnatus, Sisenn. 4. fr. 100 (b. Non. 277, 12). Hyg. astr. 2, 24. Lact. fab. 10, 8. p. 260 M. – γγ) v. Testator, den Erben testamentl. verpflichten (vgl. Heindorf u. Fritzsche Hor. sat. 2, 3, 86) m. folg. Infin., Hor. sat. 2, 3, 85 sq. u. ICt.: m. folg. ut od. ne u. Konj., ICt. – β) etwas gleichs. als Strafe zu erdulden = zu etw. bestimmen, m. Genet. od. Abl. wozu? neque nos tarditatis natura damnavit, Quint.: d. aeternā lumina nocte, Ov.: omnia mortalium opera mortalitate damnata sunt, Sen.: omne humanum genus, quodque est quodque erit, morte damnatum est, ist zum T. bestimmt, Sen. ep. 71, 15. – b) jmd. wegen einer Sache verdammen = einer Sache bezichtigen, mit Genet. wessen? alqm summae stultitiae, Cic.: se stultitiae, Lucr.: alqm dementiae, Sen. rhet.: alqm rusticitatis, Sen.: nostra tempora huius infelicitatis (dieser unglücklichen Schwäche), Quint. – mit crimine u. Genet., sceleris crimine avos, Ov. – c) etw. verdammen = als tadelnswert, untauglich usw. verwerfen, verwerflich finden, mißbilligen (Ggstz. probare), dah. auch =
    ————
    aufgeben (vgl. Korte Lucan. 4, 270 u. 338), Passiv damnari (Ggstz. probari, placere), α) übh., eine Pers., Senecam (als Schriftsteller), Quint.: nec mihi mens dubia est, quin te tua numina damnent, Ov.: magnopere damnandi sunt, qui etc., Quint.: d. boves nigri coloris ad laborem, zur A. verwerfen (für untauglich erklären), Plin.: facto damnandus in uno, Ov. – eine Sache, aliquos suos libros iam editos (v. Cicero), Quint.: angustias Romanas (= linguae Romanae), Sen.: tabellas, Ov.: fidem medici, die Tr. des A. verw. = dem A. nicht trauen, Curt.: id consilium, Curt.: spem salutis, Curt.: omnia privata officia damnata (verpönt), Iustin. – m. Abl. = gegen, Lycios hastilibus arcus, gegen die Speere verwerfen = das Speerwerfen dem Bogenschießen vorziehen, Sil.: ebenso Eoas iaculo sagittas, Stat. – m. Genet. (wegen), damnandus facti, recht unklug, Sil. 6, 191. – m. Infin., ales damnavit vesci, verschmähte zu usw., Sil. 5, 62. – m. Acc. u. Infin., Plin. u. Sil. – β) Passiv damnari v. Amtsbewerber, Cic. Sest. 79 (im Doppelsinn mit no. I, 1). – d) jmdm. od. einer Sache eine Pers. od. Sache zum Verderben, zur Vernichtung gleichs. zusprechen, anheimgeben, damnatum esse, der Vernichtung anheimgegeben sein, anheimfallen, gew. m. Dat., Stygio caput Orco, Verg.: morti damnatum esse, Lucr.: Teucro damnatum esse Quirino (v. einer Flotte), Prop.: Ilion, mihi castaeque
    ————
    damnatum Minervae, Hor.: m. Acc. resp., et numquam somno damnatus lumina (an den Aug.) serpens, der niemals Schlaf in die Augen kam, Lucan. 9, 363. – ohne Dat., quem damnet (sc. leto) labor, wen die Kriegsarbeit dem Tode zuspräche (= wen der Kampf dem Tode weihe), Verg. Aen. 12, 727.
    II) v. Kläger, jmds. Verurteilung betreiben, -bewirken, -durchsetzen, -zu bewirken od. durchzusetzen suchen (s. Drak. Liv. 7, 16, 9), reum, Val. Max.: Verrem (v. Cicero), Plin. – m. Abl. der Beschuldigung, hoc uno crimine illum, Cic. – m. Abl. des Beschlusses, nec mea decreto damnasti facta senatus, Ov. – m. Genet. der Strafe, d. alqm capitis, Vet. lex b. Ps. Quint. decl. – m. Genet. des Vergehens, C. Verrem repetundarum (v. Cicero), Aur. Vict. – mit ex (infolge, auf Grund) u. Abl. od. mit bl. Abl., illum ex empto vendito (v. Käufer), Varro: alqm lege Iuliā, Tac. – m. apud u. Akk. od. m. sub u. Abl. des Richters, alqm apud recuperatores, Plaut.: sub iudice alqm fraudis, Tac.: crudelis et diri facti crimine sub magno iudice damnari, Val. Max.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > damno

  • 17 damno

    damno (in vulg. lang. and late Lat. sometimes dampno), āvi, ātum, 1, v. a. [damnum].
    I.
    Gen., to occasion loss or damage to, to harm, damage = damno [p. 511] afficere:

    pauperibus parcere, divites damnare atque domare,

    Plaut. Trin. 4, 1, 10.—
    II.
    Esp. [cf. damnum, II.] a judicial t. t., to condemn, doom, sentence one to any punishment = condemno, v. Cic. Or. 49, 166 (opp. to absolvere, liberare, dimittere; cf. also condemno, culpo, improbo; common and classical).—Constr. with acc. of person, either alone or with gen., abl., de, in, ad, etc., of the crime and punishment: damnatur aliquis crimine vel judicio, sed sceleris, parricidii, etc., Lachm. ad Lucr. 2, p. 273 sq.; cf. Munro, ad Lucr. 4, 1183: Zumpt, Gr. § 446 sq.; Roby, Gr. § 1199 sq.
    (α).
    With acc. pers. alone:

    ergo ille damnatus est: neque solum primis sententiis, quibus tantum statuebant judices, damnarent an absolverent, sed etiam illis, etc.,

    Cic. de Or. 1, 54, 231; id. Rosc. Am. 39, 114:

    censoris judicium nihil fere damnato nisi ruborem affert,

    id. Rep. 4, 6 (fragm. ap. Non. 24, 9): ego accusavi, vos damnastis, Dom. Afer ap. Quint. 5, 10, 79 et saep. — Transf., of things: causa judicata atque damnata, Cic. Rab. perd. 4; id. Clu. 3.—
    (β).
    With acc. pers. and gen. ( criminis or poenae):

    ambitus damnati,

    Caes. B. C. 3, 1, 4; Cic. Brut. 48 fin.:

    furti,

    id. Flacc. 18, 43:

    injuriarum,

    id. Verr. 2, 5, 41 fin.:

    majestatis,

    id. Phil. 1, 9, 23:

    peculatus,

    id. Verr. 1, 13, 39:

    rei capitalis,

    id. de Sen. 12, 42;

    sceleris conjurationisque,

    id. Verr. 2, 5, 5 Zumpt N. cr., et saep.:

    capitis,

    Caes. B. C. 3, 83, 4; 3, 110, 4:

    octupli,

    Cic. Verr. 2, 3, 11, § 28:

    absentem capitalis poenae,

    Liv. 42, 43, 9; cf.:

    crimine falso damnari mortis,

    Verg. A. 6, 430.—
    (γ).
    With abl.:

    ut is eo crimine damnaretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 45; so,

    capite,

    id. Tusc. 1, 22 al.:

    morte,

    Sen. Herc. Oet. 888:

    tertiā parte agri,

    Liv. 10, 1, 3:

    pecuniā,

    Just. 8, 1, 7; cf.:

    Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus,

    on that account, Caes. B. C. 3, 21, 4; morti (abl.) damnare, Liv. 4, 37, 6, v. Weissenb. ad loc.—
    (δ).
    With de:

    de majestate damnatus,

    Cic. Verr. 1, 13, 39:

    de vi et de majestate,

    id. Phil. 1, 9:

    de vi publica,

    Tac. A. 4, 13 al.; cf.

    quibus de causis damnati,

    Val. Max. 8, 1 init.
    (ε).
    With in or ad:

    nec in metallum damnabuntur, nec in opus publicum, vel ad bestias,

    Dig. 49, 18, 3:

    ad mortem,

    Tac. A. 16, 21;

    ad extremum supplicium,

    id. ib. 6, 38: Suet. Cal. 27; id. Ner. 31.—
    (ζ).
    With ut, Tac. A. 2, 67.—
    (η).
    With quod:

    Athenienses Socratem damnaverunt quod novam religionem introducere videbatur,

    Val. Max. 1, 1, 7, ext. 7:

    Baebius est damnatus, quod milites praebuisset, etc.,

    Liv. 45, 31, 2.—
    (θ).
    With cur:

    damnabantur cur jocati essent,

    Spart. Sev. 14, § 13.
    B.
    Transf.
    1.
    To bind or oblige one's heir by last will and testament to the performance of any act.—Constr. with ut, ne, or the inf.:

    si damnaverit heredem suum, ut, etc.,

    Dig. 12, 6, 26; with ne, ib. 8, 4, 16; with inf.:

    heredem dare, etc.,

    ib. 30, 12: Hor. S. 2, 3, 86.
    2.
    In a non-legal sense, to condemn, censure, judge: (with acc. pers. and gen. or abl.) aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 38, 134:

    damnatus longi Sisyphus laboris,

    Hor. Od. 2, 14, 19:

    stultitiaeque ibi se damnet (amator),

    Lucr. 4, 1179: damnare aliquem voti ( poet. and late Lat., voto, votis), to condemn one to fulfil his vow, i. e. by granting his prayer (not in Cic.):

    damnabis tu quoque votis,

    Verg. E. 5, 80, Serv. and Heyne: voto, Sisenn. ap. Non. 277, 11:

    voti,

    Liv. 10, 37 fin.; 27, 45:

    voto damnatus,

    Hyg. Astr. 2, 24; Lact. Fab. 10, 8 (cf.: voti, Titin. and Turpil. ap. Non. 277, 6 and 10; Titin. Fr. 153;

    Turpil. Fr. 128 Ribb.): morti,

    Lucr. 6, 1231; cf.:

    Stygio caput damnaverat Orco,

    Verg. A. 4, 699:

    damnati turis acervi,

    devoted to the gods below, Stat. S. 2, 21 et saep.; cf.

    also: quem damnet (sc. leto) labor,

    Verg. A. 12, 727 Heyne:

    damnare eum Senecam et invisum quoque habere,

    to condemn, censure, disapprove, Quint. 10, 1, 125:

    videntur magnopere damnandi, qui, etc.,

    id. 5, 1, 2:

    debitori suo creditor saepe damnatur,

    Sen. Ben. 6, 4, 4.—Of inanimate objects, to condemn, reject:

    ne damnent quae non intelligunt,

    id. 10, 1, 26; cf. id. 10, 4, 2; 11, 3, 70 et saep.— Part. fut. pass. as subst.:

    quem non puduisset damnanda committere,

    Plin. Ep. 3, 9, 5.
    II.
    Of the plaintiff, to seek or effect a person's condemnation (rare): quem ad recuperatores modo damnavit Plesidippus, Plaut. Rud. 5, 1, 2; Varr. R. R. 2, 2, 6:

    Verrem, quem M. Cicero damnaverat,

    Plin. 34, 2, 3, § 6; Liv. 7, 16, 9; cf. condemno, no. II., and condemnator, no. II.—Hence,damnātus, a, um, P. a.
    I.
    Prop., condemned:

    dicet damnatas ignea testa manus,

    Prop. 5, 7, 38.—
    II.
    Meton. (effectus pro causa), reprobate, criminal:

    quis te miserior? quis te damnatior?

    Cic. Pis. 40:

    damnati lingua vocem habet, vim non habet,

    Pub. Syr. 142 (Ribb.).—
    B.
    Hateful, wretched:

    damnatae noctes,

    Prop. 4, 12 (5, 11 M.), 15.

    Lewis & Short latin dictionary > damno

  • 18 veto

    veto (altlat. voto), vetuī (votuī), vetitum (votitum), āre (wohl zu griech. ουκ ετός, nicht ohne Grund, ετώσιος [Ϝ bei Homer], vergeblich, ohne Erfolg), nicht geschehen lassen, nicht lassen, nicht wollen, widerraten, verbieten, nicht erlauben, verhindern (Ggstz. iubere), u. zwar teils im allg., teils als publiz. t.t. (v. Einspruch des Tribunen u. Prätors u.v. Verbot des Gesetzes, der Obrigkeit usw.) u. als t.t. der Augurspr. (v. den Weissagevögeln, Auspizien u. den Haruspizes), a) m. folg. Objektsatz: α) mit Acc. u. Infin.: rationes vetabant me rei publicae penitus diffidere, Cic.: plus vicena quina (ova) incubanda vetant, Plin.: id faciendum vetat M. Antonius, Quint.: quamquam ridentem dicere verum quid vetat? Hor.: quid vetat et nosmet Lucili scripta legentes quaerere, num etc., Hor.: von Befehlshabern, quod ab opere singulisque legionibus singulos legatos Caesar discedere nisi munitis castris vetuerat, Caes.: v. den Tribunen, in vincula (hominem) conici vetant, Liv.: v. Prätor, qui dies totos aut vim fieri vetat, aut restitui factam iubet, Cic.: v. Gesetz, lex peregrinum vetat in murum ascendere, Cic.: Velia lex eum, qui provocasset, virgis caedi securique necari vetuit, Liv. – im Passiv mit Nom. u. Infin., senatores vetiti, nisi permissu ingredi Aegyptum, Tac.: quidnam id esset, quod respicere vetitus esset, agitabat animo, Liv.: exercitus celsarum arborum obsistente concaede ire protinus vetabatur (wurde verhindert), Amm. – β) m. bl. Infin.: tabulae peccare vetantes, Hor.: unde proferre pedem pudor vetet, Hor.: occīdere pater iubebat, mater vetabat, Sen. rhet.: plerique vetare amplius mentionem pacis facere, Liv.: desperatis etiam Hippocrates vetat adhibere medicinam, Cic.: v. Gesetzen, lex recte facere iubet, vetat delinquere, Cic.: v. Haruspex, haruspex vetuit ante brumam aliquid novi negoti incipere, Ter.: v. den Vögeln, tum volucres vetant agere, tum iubent, Cic. – impers., ait esse vetitum accedere, Ter.: sanguinem arae offundere vetitum est, Tac. – b) mit folg. ut od. ne od. (bei vorhergeh. Negation) m. folg. quo minus od. quin u. Konj., od. m. folg. bl. Coniunctiv: sive iubebat, ut facerem quid, sive vetabat, Hor.: edicto vetuit, ne quis se praeter Apellem pingeret, Hor.: sapientia nullā re quo minus se exerceat vetari potest, Sen.: non veto quo minus securi percutiatur, Sen. rhet.: nemo hinc prohibet nec vetat, quin quod palam est venale, si argentum est, emas, Plaut.: quin rem inimicissimam corpori faceret vetari nullo modo poterat, Sen. rhet.: vetabo, qui sacrum vulgarit, sub isdem sit trabibus, Hor. – c) m. bl. Acc., und zwar: α) m. Acc. rei: leges iubere aut vetare (v. Volke), Cic. de or. 1, 60: bella, Verg.: maiora, Ov.: quid iubeatve vetetve, Ov. – Passiv, fossam praeduxit, quā incerta Oceani vetarentur, Tac.: factum vetitum, Plin.: vetitae terrae, Ov. – v. Gesetzen, ludere vetitā legibus aleā, Hor. – β) m. Acc. pers.: cum Graecos versiculos facerem, vetuit me tali voce Quirinus, Hor.: v. Gesetz, lex est recta ratio, quae neque probos frustra iubet aut vetat neque etc., Cic. – m. Abl. rei, senatum militiā, vom Kriegsdienste ausschließen, Aur. Vict. de Caes. 33, 34. – Passiv, acta agimus; quod vetamur vetere proverbio, Cic.: propter eandem causam facere debebimus, propter quam vetamur, Quint. – d) absol.: res ipsa vetat, Ov. – u. so bes. als t.t. (s. oben) v. Tribunen, ne vetare aut intercedere fas cuiquam tribunorum esset, Suet.: u. so bl. VETO, Liv. 6, 35, 9. – u.v. Gesetz, lex iubet aut vetat, Cic. u. Quint. – u.v. Auspizium, si vetat auspicium, Ov. – Passiv, cur Dialibus id vetitum, Tac. ann. 3, 58. – / Vulg. Perf. vetavit, Pers. 5, 90. Serv. Verg. Aen. 2, 201. Past. Herm. 3, 9, 6 Pal., vetastis, Itala Luc. 11, 52 Cant., vetassent, Epit. Iliad. 250, vetatus est, Itala act. apost. 17, 15, vetati sunt, Vulg. act. apost. 16, 6: vetati sulci, Chalcid. Tim. 153. – Verlängerte Form vetuo (viell. die urspr. v. vetus abgel., wie antiquo v. antiquus, s. Keller N. Jahrb. 107 [1873]. S. 602), Petron. 47, 5 u. 53, 8 Buech. – vulg. Form beto, Corp. inscr. Lat. 6, 27977 u. 10, 2224. – Über die altlat. Form voto, votui, votitus s. Brix Plaut. trin. 457; vgl. Non. 45, 5.

    lateinisch-deutsches > veto

  • 19 damno

    damno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] causer un dommage, nuir à, porter préjudice à.    - pauperibus te parcere solitum, dites damnare, Plaut. Trin.: tu as l'habitude d'épargner les pauvres et de porter préjudice aux riches (damno → damnum: préjudice)    - patrios damnare penates absiste, Sil.: cesse d'en vouloir au foyer de tes pères. [st1]2 [-] condamner, déclarer coupable.    - souvent avec gén. ou abl. ou de + abl.    - damnare capitis (capite): condamner à la peine capitale.    - capitis damnare, Cic. Quinct. 32: condamner à la perte de sa personnalité civile [perte du droit de cité ou exil].    - damnare ambitus, furti, majestatis: condamner pour brigue, pour vol, pour crime de lèse-majesté.    - octupli damnari, Cic. Verr. 3, 29: être condamné à payer huit fois la somme.    - dupli damnari, Cic.: être condamné à payer le double de la somme.    - in singulos HS quinquagenis milibus damnari mavultis? Cic.: aimez-vous mieux être condamnés chacun à cinquante mille sesterces?    - damnare de vi, Cic.: condamner pour violence.    - damnare de repetundis, Suet.: condamner pour concussion.    - damnare de majestate, Cic.: condamner pour crime de lèse-majesté.    - interfectae sororis crimine damnari, V.-Max.: être condamné pour avoir tué sa soeur.    - Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. BC. 3, 21, 4: Milon, après le meurtre de Clodius, avait été condamné de ce chef (à ce titre).    - nomine conjurationis damnare, Cic.: condamner pour avoir conspiré.    - contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: tu seras condamné comme ayant contrevenu à l'ordonnance.    - caput damnaverat Orco, Virg.: il avait voué sa tête aux dieux infernaux.    - damnare ad mortem, Tac. A. 16, 21: condamner à mort.    - damnare ad extremum supplicium, Tac. An. 6, 38: condamner au dernier supplice.    - damnare aliquem inauditum, Just.: condamner qqn sans l'avoir entendu.    - damnare in metallum, Dig.: condamner aux mines.    - damnare in opus publicum, Dig.: condamner aux travaux des routes.    - damnare lumina nocte, Ov.: condamner les yeux aux ténèbres, rendre aveugle.    - damnare pecuniā: condamner à une amende. [st1]3 [-] faire condamner, obtenir la condamnation de.    - damnatus ab aliquo sua lege decem milibus aeris, Liv. 7, 16, 9: condamné aux termes de sa propre loi sur l'instance de qqn à une amende de dix mille as.    - debitori suo creditor saepe damnatur, Sen. Ben. 6, 4, 4: souvent le débiteur obtient condamnation contre son créancier. [st1]4 [-] désapprouver, blâmer, critiquer, reprendre; rejeter, repousser.    - damnare aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 134: taxer qqn de la dernière sottise.    - damnare Senecam, Quint. 10, 1, 125: condamner Sénèque, le désapprouver.    - ne damnent quae non intellegunt, Quint. 10, 1, 26: pour éviter de condamner ce qu'on ne comprend pas.    - damnanda, Plin. Ep. 3, 9, 5: des choses condamnables.    - damnare fidem alicujus, Curt.: accuser la loyauté de qqn.    - ales damnavit vesci, Hirt.: l'oiseau refusa de prendre de la nourriture.    - (boves) nigri coloris candidive ad laborem damnantur, Plin. 8: les boeufs noirs ou blancs se voient refuser pour le travail. [st1]5 [-] obliger par une clause (t. de droit).    - avec ut, ne, inf. Dig.. 12, 6, 26; 8, 4, 16; 30, 12, 1; cf. Hor. S. 2, 3, 86.    - damnare heredem ut venditorem liberet, Dig.: obliger son héritier à libérer le vendeur. [st1]6 [-] [décad.] interdire.    - cf. le français « condamner une porte, une fenêtre». [st1]7 [-] quelques expressions remarquables.    - damnare aliquem votis, Virg.: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnare aliquem voto, Sisenna d. NON. 277,11: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnabis tu quoque votis, Virg.: tu condamneras toi aussi (les mortels) à l’exécution de leurs vœux (= tu les exauceras toi aussi).    - [poét.] numquam somno damnatus lumina serpens, Luc. 9, 363: un dragon dont les yeux n'obtiennent jamais le sommeil.    - voti damnari: voir ses voeux exaucés. [st1]8 [-] Eccl. damner.
    * * *
    damno, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] causer un dommage, nuir à, porter préjudice à.    - pauperibus te parcere solitum, dites damnare, Plaut. Trin.: tu as l'habitude d'épargner les pauvres et de porter préjudice aux riches (damno → damnum: préjudice)    - patrios damnare penates absiste, Sil.: cesse d'en vouloir au foyer de tes pères. [st1]2 [-] condamner, déclarer coupable.    - souvent avec gén. ou abl. ou de + abl.    - damnare capitis (capite): condamner à la peine capitale.    - capitis damnare, Cic. Quinct. 32: condamner à la perte de sa personnalité civile [perte du droit de cité ou exil].    - damnare ambitus, furti, majestatis: condamner pour brigue, pour vol, pour crime de lèse-majesté.    - octupli damnari, Cic. Verr. 3, 29: être condamné à payer huit fois la somme.    - dupli damnari, Cic.: être condamné à payer le double de la somme.    - in singulos HS quinquagenis milibus damnari mavultis? Cic.: aimez-vous mieux être condamnés chacun à cinquante mille sesterces?    - damnare de vi, Cic.: condamner pour violence.    - damnare de repetundis, Suet.: condamner pour concussion.    - damnare de majestate, Cic.: condamner pour crime de lèse-majesté.    - interfectae sororis crimine damnari, V.-Max.: être condamné pour avoir tué sa soeur.    - Milo Clodio interfecto eo nomine erat damnatus, Caes. BC. 3, 21, 4: Milon, après le meurtre de Clodius, avait été condamné de ce chef (à ce titre).    - nomine conjurationis damnare, Cic.: condamner pour avoir conspiré.    - contra edictum fecisse damnabere, Cic. Verr. 3, 25: tu seras condamné comme ayant contrevenu à l'ordonnance.    - caput damnaverat Orco, Virg.: il avait voué sa tête aux dieux infernaux.    - damnare ad mortem, Tac. A. 16, 21: condamner à mort.    - damnare ad extremum supplicium, Tac. An. 6, 38: condamner au dernier supplice.    - damnare aliquem inauditum, Just.: condamner qqn sans l'avoir entendu.    - damnare in metallum, Dig.: condamner aux mines.    - damnare in opus publicum, Dig.: condamner aux travaux des routes.    - damnare lumina nocte, Ov.: condamner les yeux aux ténèbres, rendre aveugle.    - damnare pecuniā: condamner à une amende. [st1]3 [-] faire condamner, obtenir la condamnation de.    - damnatus ab aliquo sua lege decem milibus aeris, Liv. 7, 16, 9: condamné aux termes de sa propre loi sur l'instance de qqn à une amende de dix mille as.    - debitori suo creditor saepe damnatur, Sen. Ben. 6, 4, 4: souvent le débiteur obtient condamnation contre son créancier. [st1]4 [-] désapprouver, blâmer, critiquer, reprendre; rejeter, repousser.    - damnare aliquem summae stultitiae, Cic. Part. 134: taxer qqn de la dernière sottise.    - damnare Senecam, Quint. 10, 1, 125: condamner Sénèque, le désapprouver.    - ne damnent quae non intellegunt, Quint. 10, 1, 26: pour éviter de condamner ce qu'on ne comprend pas.    - damnanda, Plin. Ep. 3, 9, 5: des choses condamnables.    - damnare fidem alicujus, Curt.: accuser la loyauté de qqn.    - ales damnavit vesci, Hirt.: l'oiseau refusa de prendre de la nourriture.    - (boves) nigri coloris candidive ad laborem damnantur, Plin. 8: les boeufs noirs ou blancs se voient refuser pour le travail. [st1]5 [-] obliger par une clause (t. de droit).    - avec ut, ne, inf. Dig.. 12, 6, 26; 8, 4, 16; 30, 12, 1; cf. Hor. S. 2, 3, 86.    - damnare heredem ut venditorem liberet, Dig.: obliger son héritier à libérer le vendeur. [st1]6 [-] [décad.] interdire.    - cf. le français « condamner une porte, une fenêtre». [st1]7 [-] quelques expressions remarquables.    - damnare aliquem votis, Virg.: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnare aliquem voto, Sisenna d. NON. 277,11: condamner qqn à l'exécution de ses voeux, c.-à-d. les exaucer.    - damnabis tu quoque votis, Virg.: tu condamneras toi aussi (les mortels) à l’exécution de leurs vœux (= tu les exauceras toi aussi).    - [poét.] numquam somno damnatus lumina serpens, Luc. 9, 363: un dragon dont les yeux n'obtiennent jamais le sommeil.    - voti damnari: voir ses voeux exaucés. [st1]8 [-] Eccl. damner.
    * * *
        Damno, damnas, damnare. Quintil. Condamner, Damner.
    \
        Artes damnare. Sil. Blasmer, Detester.
    \
        In vno facto damnandus. Ouid. Damnable, Digne d'estre reprins et blasmé en, etc.
    \
        Damnatur in totum haec herba. Plin. Est rejectee, Deboutee.
    \
        Damnare tempora infoelicitatis. Quintil. Blasmer le temps, Dire que les temps sont malheureux.
    \
        Iniuriarum. Cic. Condamner en cas d'injure.
    \
        Maiestatis. Cic. Condamner de lese majesté.
    \
        Damnari rei capitalis. Cic. Estre condamné d'un crime capital.
    \
        Sceleris aliquem damnare. Cic. Condamner aucun d'avoir faict quelque meschanceté et forfaict.
    \
        Damnatus sordium iudex aut magistratus. Plin. iunior. Juge ou Magistrat condamné pour avoir prins argent pour juger.
    \
        Stultitiae damnare aliquem. Cic. L'arguer de folie.
    \
        Nec enim nos tarditatis natura damnauit. Quintil. Nature ne nous a point condamné à estre lours et pesans d'esprit.
    \
        Iungitur etiam genitiuo significanti poenam: vt Damnari octupli. Cic. Estre condamné à rendre huit fois au double ce qu'on a desrobbé ou mal prins.
    \
        Damnatus longi laboris. Horat. Condamné à perpetuel ou long travail.
    \
        Nomine sceleris coniurationisque damnari. Cic. Estre condamné pour avoir conjuré et conspiré contre la Republique.
    \
        Damnare de suspicionibus. Vlpian. Par souspecons.
    \
        Ablatiuo etiam poenae: vt Damnari capite. Cic. Estre condamné à mort.
    \
        Caput damnare orco. Virgil. Destiner à mourir, ou Ordonner.
    \
        Damnari in opus, vel in ludum. Plin. iunior. Estre condamné à besongner aux minieres, ou à se combatre à oultrance contre des bestes, ou contre d'autres gens condamnez.
    \
        Partem damnatur in vnam. Ouid. Il est puni en une seule partie de son corps, C'est à scavoir en ses oreilles. De Mida.
    \
        Damnare fastidio aliquid. PLin. Rejecter quelque chose par en estre trop saoult.
    \
        Damnari indicta causa dicuntur, qui ad iudicium vocati non affuerunt, absentesque sententiam passi sunt. Curt. Cic. Estre condamné sans avoir esté ouy en ses defenses.
    \
        Damnari votorum, vel votis. Virgil. Liu. Quand la chose que nous avons demandé à Dieu, moyennant certain veu et promesse, nous est advenue, Estre tenu et obligé de faire et accomplir ce qu'on a voué et promis à Dieu, pource qu'il nous a donné ce que luy avions demandé.
    \
        Damnare, pro Reum peragere. Plin. Quand l'accusateur convainct aucun d'un crime, tellement qu'il le fait condamner.
    \
        Tributis damnare. Tacit. Multer, Punir, Condamner à payer tribut, Faire tributaire.
    \
        Multos pecuarios damnarunt. Liu. Ils l'ont condamné à l'amende.

    Dictionarium latinogallicum > damno

  • 20 fungor

    fungor, fungi, functus sum    - intr. et (arch.) tr. [st2]1 [-] remplir (une fonction), exercer, s’acquitter de, accomplir, exécuter. [st2]2 [-] acquitter (une dette), s'acquitter envers, payer. [st2]3 [-] employer, jouir de. [st2]4 [-] souffrir, endurer. [st2]5 [-] sens passif: être payé.    - fato fungi: achever sa destinée.    - fungi diem (morte): mourir.    - fungi munere: remplir une charge.    - fungi periculis: échapper aux dangers.    - muneris fungendi gratia, Cic. Rep. 1, 17: pour remplir une mission.    - spes militiae fungendae potioribus ducibus, Liv. 24, 21, 3: l'espoir de servir sous l'autorité de meilleurs généraux.    - fungi voto: s'acquitter d'un voeu.    - fungi, inf. [] fungi, gén. de fungus.
    * * *
    fungor, fungi, functus sum    - intr. et (arch.) tr. [st2]1 [-] remplir (une fonction), exercer, s’acquitter de, accomplir, exécuter. [st2]2 [-] acquitter (une dette), s'acquitter envers, payer. [st2]3 [-] employer, jouir de. [st2]4 [-] souffrir, endurer. [st2]5 [-] sens passif: être payé.    - fato fungi: achever sa destinée.    - fungi diem (morte): mourir.    - fungi munere: remplir une charge.    - fungi periculis: échapper aux dangers.    - muneris fungendi gratia, Cic. Rep. 1, 17: pour remplir une mission.    - spes militiae fungendae potioribus ducibus, Liv. 24, 21, 3: l'espoir de servir sous l'autorité de meilleurs généraux.    - fungi voto: s'acquitter d'un voeu.    - fungi, inf. [] fungi, gén. de fungus.
    * * *
        Fungi iniuncta aduocatione. Plin. iunior. Conseiller et defendre une partie suyvant le commandement et injonction qui est faicte par le Magistrat qui a faict distribution de conseil à la partie.
    \
        Epulis functi. Ouid. Qui ont prins leur repas, Qui ont beu et mangé.
    \
        Fortuna prospere fungi. Cic. Avoir bonne fortune, Prosperer.
    \
        Laboribus functus. Horat. Qui a porté peines et travaulx, et en est delivré.
    \
        Legationibus fungi. Quintil. Aller en ambassade.
    \
        Mandatis fungi. Tacit. Faire et accomplir sa charge.
    \
        Functus honore. Liu. Qui a exercé quelque dignité.
    \
        Primo loco fungi. Quintil. Estre le premier.
    \
        Functus militia, studia repetit. Sueto. Apres la guerre finie.
    \
        Segni fungebantur militia. Liu. Ils alloyent laschement en besongne.
    \
        Crudelitatis alienae ministerio fungi. Pli. Executer la cruaulté d'autruy, Luy servir à la mettre en execution.
    \
        Fungi munus alicuius. Plaut. Faire l'estat et office d'autruy, Ce qu'autruy doibt faire, Tenir sa place.
    \
        Fungi aliquo munere. Caes. Faire et exercer quelque charge.
    \
        Fungi munere interpretis. Cic. Translater d'une langue en autre.
    \
        Munere fungi amici. Horat. Faire office d'ami.
    \
        Fungi muneribus corporis. Cic. Se servir de l'usage du corps.
    \
        Munere fungi. Cic. Donner quelque don.
    \
        Fungi officio suo. Terent. Faire son debvoir.
    \
        Fungi ministerio officioque seruorum. Plin. iun. Servir et faire l'office des serfs.
    \
        Octauo iam stipendio functa legio. Caes. Ayant desja suyvi la guerre huict ans.
    \
        Fungar vice cotis. Horat. Je serviray de queux.
    \
        Virtute functos duces canere. Horat. Qui ont esté vertueux.
    \
        Vita fungi. Papinianus. Mourir.

    Dictionarium latinogallicum > fungor

См. также в других словарях:

  • voto — (Del lat. votum). 1. m. Expresión pública o secreta de una preferencia ante una opción. 2. Gesto, papeleta u otro objeto con que se expresa tal preferencia. 3. Parecer o dictamen explicado en una congregación o junta en orden a una decisión. 4.… …   Diccionario de la lengua española

  • voto — |ó| s. m. 1. Sufrágio ou manifestação da opinião individual a respeito de alguma pessoa ou de alguma coisa que queremos ou que não queremos que seja eleita ou posta em vigor. 2. Parecer. 3. Ato ou efeito de votar. = VOTAÇÃO 4. Eleição. 5. Lista,… …   Dicionário da Língua Portuguesa

  • Voto — steht für Voto (Volk), in Costa Rica Voto (Kantabrien), Ort in Spanien Siehe auch Votto Ex voto Il voto Voto de Santiago Diese Seite ist eine …   Deutsch Wikipedia

  • Voto — Données générales Pays  Espagne Communauté autonome …   Wikipédia en Français

  • Voto — (Del lat. votum.) ► sustantivo masculino 1 Manifestación de la voluntad o el parecer de cada uno acerca de determinado punto o tema que se somete a consulta o elección: ■ los votantes depositaron sus votos en las urnas; daré mi voto al candidato… …   Enciclopedia Universal

  • voto — 1vó·to s.m. 1. FO promessa solenne di compiere un determinato atto di culto, di carità o di rinuncia o di donare a un santuario o sim. un determinato oggetto in segno di riconoscenza per una grazia ricevuta o per ottenere la liberazione da un… …   Dizionario italiano

  • voto — {{hw}}{{voto}}{{/hw}}s. m. 1 (relig.) Nel cattolicesimo, promessa fatta a Dio, alla Vergine o a un Santo, di azione loro gradita, di impegno a evitare il peccato e sim.: fare un –v; far voto di recarsi in pellegrinaggio; sciogliere qlcu. da un… …   Enciclopedia di italiano

  • voto — s m 1 Manifestación de la decisión o la posición de cada una de las personas que participan en una organización democrática para elegir representantes de todo el conjunto o decidir acerca de algún asunto importante: ganar por mayoría de votos, el …   Español en México

  • Voto — El término Voto puede referirse a: Voto (elecciones): Método de toma de decisiones en el que un grupo tal como una junta o un electorado fomenta la soberanía popular. Voto (Cantabria): Municipio de la comunidad autónoma de Cantabria. Voto… …   Wikipedia Español

  • voto — voto1 v. vuoto.   voto2 / voto/ (ant. boto) s.m. [lat. vōtum, der. di votus, part. pass. di vovēre votare2 ]. 1. a. (teol.) [impegno di fare o non fare qualcosa assunto davanti alla divinità] ▶◀ (non com.) fede. ‖ fioretto, giuramento, promessa.… …   Enciclopedia Italiana

  • voto — {{#}}{{LM SynV41277}}{{〓}} {{CLAVE V40275}}{{\}}{{CLAVE}}{{/}}{{\}}SINÓNIMOS Y ANTÓNIMOS:{{/}} {{[}}voto{{]}} {{《}}▍ s.m.{{》}} = {{<}}1{{>}} {{♂}}(electoral){{♀}} sufragio = {{<}}2{{>}} {{♂}}(lo que se promete a Dios){{♀}} promesa • ofrenda •… …   Diccionario de uso del español actual con sinónimos y antónimos

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»