Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

vicis

  • 1 vicis

    vĭcis (as a gen.; the nom. does not occur), vicem, vice; in plur., vices (nom. and acc.) and vicibus (dat. and abl.), f. [cf. Gr. eikô, to yield; root Wik-; v. Curt. Gr. Etym. p. 135], change, interchange, alternation, alternate or reciprocal succession, vicissitude (the gen. not ante-Aug.; the other cases class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; for which, in class. prose, vicissitudo).
    (α).
    Sing.: ignotus juvenum coetus alternā vice Inibat alacris, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 151 Vahl.):

    hac vice sermonum,

    conversation, Verg. A. 6, 535:

    vice sermonis,

    Ov. Tr. 4, 4, 79; cf. in the foll. b:

    deus haec fortasse benigna Reducet in sedem vice,

    Hor. Epod. 13, 8:

    solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni,

    id. C. 1, 4, 1:

    commoti Patres vice fortunarum humanarum,

    Liv. 7, 31, 6: dum Nox vicem peragit, performs the exchange, i. e. alternales with day, Ov. M. 4, 218:

    ridica contingens vitem mutuā vice sustinetur et sustinet,

    Col. 4, 16:

    versā vice,

    reversely, Dig. 43, 29, 3; App. Dogm. Plat. p. 32, 6; id. Flor. p. 363; Just. 6, 5, 11 al.—
    (β).
    Plur.:

    plerumque gratae divitibus vices Mundaeque parvo sub Lare pauperum Cenae,

    Hor. C. 3, 29, 13:

    et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices,

    Quint. 9, 2, 14:

    loquendi,

    id. 6, 4, 11; Ov. P. 2, 10, 35:

    ipsius lectionis taedium vicibus levatur,

    Quint. 1, 12, 4:

    habet has vices condicio mortalium, ut adversa ex secundis, ex adversis secunda nascantur,

    Plin. Pan. 5 fin.:

    spatium diei noctis excipiunt vices,

    Phaedr. 2, 8, 10:

    haec quoque non perstant... Quasque vices peragant... docebo,

    what vicissitudes they undergo, Ov. M. 15, 238:

    mutat terra vices,

    renews her changes, Hor. C. 4, 7, 3:

    perque vicis modo Persephone! modo Filia! clamat,

    alternately, Ov. F. 4, 483; so,

    per vicis,

    id. M. 4, 40; Plin. 8, 7, 7, § 23:

    per vices annorum,

    i. e. every other year, id. 12, 14, 30, § 54:

    cur vicibus factis convivia ineant,

    alternately, by turns, Ov. F. 4, 353.—
    2.
    Adverb.: in vicem (also freq. one word, invĭcem; and less freq. vicem, in vices, or per vices), by turns, alternately, one after the other, mutually, reciprocally.
    a.
    In vicem: bibenda aqua: postero die etiam vinum: deinde in vicem alternis diebus modo aqua modo vinum, Cels. 3, 2 med.:

    reliqui, qui domi manserunt, se atque alios alunt: hi rursus in vicem anno post in armis sunt,

    Caes. B. G. 4, 1:

    propter vicinitatem simul eramus invicem,

    Cic. Att. 5, 10, 5; Quint. 11, 3, 168:

    multis invicem casibus victi victoresque,

    Liv. 2, 44, 12:

    non comisantium in vicem more jam diu vivimus inter nos,

    id. 40, 9, 8 Weissenb. ad loc.:

    in vicem inter se gratantes,

    id. 9, 43, 17:

    inque vicem tua me, te mea forma capit,

    Ov. H. 17, 180; id. M. 6, 631; 8, 473; Verg. G. 3, 188; Hor. S. 1, 3, 141 al.—
    b.
    Vicem:

    ut unus fasces haberet, et hoc insigne regium suam cujusque vicem, per omnes iret,

    Liv. 3, 36, 3; cf. id. 1, 9, 15.—
    c.
    In vices ( poet. and in post-Aug. prose):

    inque vices illum tectos qui laesit amores, Laedit amore pari,

    Ov. M. 4, 191; 12, 161; Tac. G. 26 Halm.—
    d.
    Per vices (post-Aug. and very rare):

    quod ipsum imperari per vices optimum est,

    Quint. 2, 4, 6 Halm.—
    B.
    In partic.
    1.
    A time, turn (late Lat.; cf. Orell. ad Hor. C. 4, 14, 13):

    ager tertiā vice arabitur,

    Pall. 10, 1:

    tribus per diem vicibus,

    id. 1, 3 fin.; cf.:

    tesserulas in medium vice suā quisque jaciebamus,

    Gell. 18, 13, 1:

    vice quādam,

    once, Sid. Ep. 7, 1; Aus. Pan. Grat. Aug. 4.—
    2.
    Reciprocal behavior or conduct, i. e. return, requital, reciprocal service, recompense, remuneration, retaliation (rare but class.):

    recito praedicationem amplissimi beneficii, vicem officii praesentis,

    Cic. Sest. 4, 10:

    tanto proclivius est injuriae quam beneficio vicem exsolvere,

    Tac. H. 4, 3; Prop. 1, 13, 10:

    redde vicem meritis,

    Ov. Am. 1, 6, 23:

    non poteris ipsa referre vicem,

    id. A. A. 1, 370; cf.:

    dejecit acer plus vice simplici (i. e. non tantam solum cladem illis intulit quantam ipsi dederant, sed duplum, Schol.),

    Hor. C. 4, 14, 13 Orell. ad loc.— Plur.:

    spernentem sperne, sequenti Redde vices,

    Ov. M. 14, 36:

    neque est ullus affectus... qui magis vices exigat,

    Plin. Pan. 85, 3.—
    3.
    The changes of fate, fate, hap, lot, condition, fortune, misfortune:

    mihi uni necesse erit et meam et aliorum vicem pertimescere?

    Cic. Dom. 4, 8:

    indignando et ipse vicem ejus,

    Liv. 40, 23, 1:

    tacite gementes tristem fortunae vicem,

    Phaedr. 5, 1, 6; cf.:

    vicem suam conquestus est,

    Suet. Aug. 66:

    convertere humanam vicem,

    Hor. Epod. 5, 88:

    publicā vice commoveri,

    Quint. 11, 1, 42; cf. id. 4, 1, 33.— Plur.:

    fors et Debita jura vicesque superbae Te maneant ipsum,

    Hor. C. 1, 28, 32:

    testor in occasu vestro nec tela nec ullas Vitavisse vices Danaūm,

    dangers, contests, Verg. A. 2, 433.—
    II.
    Transf., the position, place, room, stead, post, office, duty of one person or thing as assumed by another (the usual signif. of the word):

    heredum causa justissima est: nulla est enim persona, quae ad vicem ejus, qui e vitā emigrarit, propius accedat,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    ego succedens in vicem imperii tui,

    Liv. 38, 48, 7:

    ipse in locum vicemque consulis provolat,

    id. 3, 18, 9:

    postquam (Juppiter) te dedit, qui erga omne humanum genus vice suā fungereris,

    stand in the place of, represent, Plin. Pan. 80, 6:

    fungar vice cotis,

    Hor. A. P. 304:

    per speciem alienae fungendae vicis opes suas firmavit,

    Liv. 1, 41, 6:

    ne sacra regiae vicis desererentur,

    id. 1, 20, 2:

    vestramque meamque vicem explete,

    Tac. A. 4, 8 fin.:

    cujus... ego vicem debeo inplere,

    Plin. Ep. 6, 6, 6:

    (Manus) adverbiorum atque pronominum obtinent vicem,

    Quint. 11, 3, 87:

    in ordine vicis suae,

    Vulg. Luc. 1, 8.— Plur.: non ad suum pertinere officium rati, quando divisae professionum vices essent, Quint. Inst. prooem. § 4.—
    2.
    Adverb.
    a.
    Vicem, with the gen. or a pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of:

    eri vicem meamque,

    Plaut. Capt. 3, 3, 11:

    qui hodie sese excruciari meam vicem possit pati,

    id. Most. 2, 1, 8; cf. id. ib. 5, 2, 24:

    vos respondetote istinc istarum vicem,

    id. Rud. 3, 5, 34:

    tuam vicem saepe doleo,

    Cic. Fam. 12, 23, 3:

    suam vicem indignantem magistratu abisse,

    Liv. 2, 31, 11: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris. id. 34, 32, 6:

    sollicito consuli... eorum vicem quos, etc.,

    id. 44, 3, 5:

    rex, vicem eorum quos ad tam manifestum periculum miserat,

    Curt. 7, 11, 20:

    maestus non suam vicem, sed propter, etc.,

    id. 7, 2, 5: cum Pompeius aedem Victoriae dedicaturus foret, cujus gradus vicem theatri essent, Tiro Tull. ap. [p. 1987] Gell. 10, 1, 7:

    quoniam res familiaris obsidis vicem esse apud rempublicam videbatur,

    Gell. 16, 10, 11.—
    (β).
    Sometimes in a more general sense, after the manner of, like:

    Sardanapali vicem in suo lectulo mori,

    Cic. Att. 10, 8, 7: ceteri vicem pecorum obtruncabantur, Sall. Fragm. ap. Non. p. 497, 26; cf. the foll.—
    b.
    Vice, instead of, for, on account of:

    in pane salis vice utuntur nitro,

    Plin. 31, 10, 46, § 115:

    temonis vice trahitur,

    Col. 6, 2, 7:

    murum urbi cocto latere circumdedit, harenae vice bitumine interstrato,

    Just. 1, 2, 7:

    exanimes vice unius,

    Liv. 1, 25, 6:

    senatus vice populi,

    Just. Inst. 1, 2, 5.—
    (β).
    In a more general sense (cf. the preced. numbers), after the manner of, like:

    jactari se passa fluctu algae vice,

    Plin. 9, 45, 68, § 147:

    moveri periclitantium vice possumus,

    Quint. 6, 2, 35:

    diebus ac noctibus vice mundi circumagi,

    Suet. Ner. 31:

    quaeque dixerat, oracli vice accipiens,

    Tac. A. 6, 21 fin.:

    ut deorum vice mortuos honorarent,

    like gods, Lact. 4, 28 fin.:

    vice navium,

    App. de Deo Socr. p. 47, 22:

    vice pecudum occidi,

    Lact. 5, 10, 6:

    vice imbellium proculcati,

    Dict. Cret. 3, 24.—
    c.
    In vicem, instead of, for, in place of:

    potest malleolus protinus in vicem viviradicis conseri,

    Col. 3, 14, 3:

    defatigatis in vicem integri succedunt,

    Caes. B. G. 7, 85:

    in omnium vicem regni unius insatiabilis amor Successit,

    Liv. 40, 8, 18:

    missis in vicem eorum quinque milibus sociorum,

    id. 31, 11, 3; Col. 5, 6, 1; so dat. vici, Quint. Decl. 6, 4.—
    d.
    Ad vicem, instead of, for:

    ad tegularum et imbricum vicem,

    Plin. 36, 22, 44, § 159:

    ad vicem solis cinis calidus subjectus,

    Pall. 4, 10 fin.; 3, 28;

    very rarely, ad invicem,

    Veg. Vet. 2, 7 fin.
    (β).
    In a more general sense (cf. in the preced. numbers a. and b.), after the manner of, like:

    majores natu a majoribus colebantur ad deum prope ad parentum vicem,

    Gell. 2, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > vicis

  • 2 (vicis)

        (vicis) only gen. vicis, acc. vicem, abl. vice, plur nom. vicēs, acc. vicīs or vicēs, dat. and abl. vicibus, f    [3 VIC-], change, interchange, alternation, succession, vicissitude: Hac vice sermonum, conversation, V.: vice sermonis, O.: Solvitur hiems gratā vice veris et Favoni, H.: commoti Patres vice fortunarum humanarum, L.: Dum Nox vicem peragit, i. e. alternates with day, O.: Plerumque gratae divitibus vices, H.: haec quas vices peragant docebo, what vicissitudes, O.: Mutat terra vices, renews her changes, H.: Per vicīs, alternately, O.: agri in vices occupantur, Ta.: vicibus factis inire convivia, by turns, O.— Acc adverb.: suam cuiusque vicem, in each one's turn, L.: cum suam vicem functus officio sit, in his turn, L.—A return, requital, equivalent, recompense, remuneration, retaliation: Redde vicem meritis, O.: arces Deiecit plus vice simplici, H.—A lot, fate, hap, condition, fortune, misfortune: et meam et aliorum vicem pertimescere: indignando vicem eius, L.: Convertere humanam vicem, H.: vices superbae, H. —A position, place, room, stead, post, office, duty, part: ad vicem eius, qui e vitā emigrarit, accedere: succedens in vicem imperii tui, L.: fungar vice cotis, H.: sacra regiae vicis, i. e. of the royal office, L.: missis in vicem eorum quinque milibus sociorum, L.—Acc., with a gen. or pers. pron., in the place of, instead of, on account of, for, for the sake of: tuam vicem sacpe doleo: remittimus hoc tibi, ne nostram vicem irascaris, L.: rex, vicem eorum quos miserat, etc., Cu.: Sardanapali vicem in suo lectulo mori, i. e. like.—Abl., instead of, for, on account of: exanimes vice unius, L.

    Latin-English dictionary > (vicis)

  • 3 vicis

    (gen.) N F
    turn, change, succession; exchange, interchange, repayment; plight, lot

    Latin-English dictionary > vicis

  • 4 HLEYTI

    n.
    1) part = leyti;
    2) pl. affinity;
    gøra hleyti, bindast hleytum við e-n, to marry into another’s family.
    * * *
    n., hleti, or hlœti, in Norse MSS. spelt leyti, whence in mod. Icel. usage leiti
    I. plur. [for the root see hlaut, hlutr], kin, consanguinity; jöfra hleyti, royal blood, Fms. xi. (in a verse); görva hleyti við e-n, to marry into another’s family, Skv. 1. 34; hvárrgi þeirra Snorra né Arnkels þótti bera mega kviðinn fyrir hleyta sakir við sækjanda ok varnar-aðilja, Eb. 50, viz. Snorri being the brother-in-law to the plaintiff, Arnkell to the defendant; ef hann fengi hennar, heldr en þeim manni er ekki var við þá hleytum bundinn, Sks. 760; nauð-hleytamaðr (q. v.), a near kinsman; eiga hleyti við konu sína (= eiga hjúskap við), 689.
    2. a tribe, family; hann var af því kennimaðr at sínu hleyti, 625. 88, ‘in ordine vicis suae ante Deum’ of the Vulgate, Luke i. 8; þá kom at hleyti Zacharias at fremja biskups embætti, Hom. (St.); vil ek at þú gangir í mitt hleyti þó at ek sé nánari, Stj. 425, rendering of ‘tu meo utere privilegio’ of the Vulgate, Ruth iv. 6.
    II. sing. [hlutr], a share, usually spelt leiti; in the phrase, at nokkru, engu, öllu leiti, for some, none, every part; að mínu, þínu … leiti, for my, thy part, freq. in mod. usage, dropping the aspirate; at sumu leiti, Fas. iii. 159; at mínu leiti, Fb. ii. 204; at nokkuru leiti, iii. 575.
    2. of time, a season of the year, mod. leiti; um vetrnátta-leytið, D. N. i. 609; um Hallvarðsvöku-leytið, 392, iii. 206; um Jóla-leiti um Páska-leiti, um Jóns-messuleiti; annat leiti, another time; sögðu at honum þótti annat leiti ( sometimes) ekki úfært, en stundum ( sometimes) var hann svá hræddr, at …, Orkn. 418; um sama leiti, about the same time; um hvert leiti, at what time? when?
    COMPDS: hleytamenn, hleytismaðr.

    Íslensk-ensk orðabók > HLEYTI

  • 5 adigō

        adigō ēgī, āctus, ere    [ad + ago], to drive, urge, bring by force, take (to a place): pecore ex longinquioribus vicis adacto, Cs.—Of persons: te adiget horsum insomnia, T.: aliquem fulmine ad umbras, V.: Italiam vos? V.: arbitrum illum adegit, compelled to come before an arbiter.—Of things: tigna fistucis, to ram in, Cs.—Esp. of weapons, to drive home, plunge, thrust: ut telum adigi non posset, reach its mark, Cs.: viribus ensis adactus, V.— Poet.: alte volnus adactum, inflicted, V.—Fig., to drive, urge, force, compel, bring (to a condition or act): me ad insaniam, T.: vertere morsūs Exiguam in Cererem penuria adegit edendi, V.: adactis per vim gubernatoribus, pressed, Ta.—Poet.: In faciem prorae pinus adacta novae, brought into the form of a ship, Pr.—Adigere aliquem ius iurandum, or ad ius iurandum, or iure iurando, or sacramento (abl.), to put on oath, bind by oath, cause to take an oath, swear: omnibus ius iurandum adactis, Cs.: ad ius iurandum populares, S.: provinciam in sua verba ius iurandum, Cs.: populum iure iurando, L.: adiurat in quae adactus est verba, i. e. takes the oath under compulsion, L.
    * * *
    adigere, adegi, adactus V TRANS
    drive in/to (cattle), force, impel; cast, hurl; consign (curse); bind (oath)

    Latin-English dictionary > adigō

  • 6 frequēns

        frequēns entis, adj. with comp. and sup.    [FARC-].—Of persons, often, regular, constant, repeated, assiduous: Cum illis unā aderat frequens, T.: erat Romae frequens, much at Rome: Platonis auditor, assiduous: ad signa esse, L.: te audivi: filium frequentiorem prope cum illis quam secum cernebat, L.—Of things, repeated, often, frequent, common, usual: pocula: iambus: familiaritas, N.: frequentior fama, L.: rarus ferri, frequens fustium usus, Ta.— In great numbers, full, crowded, numerous: cives atque socii: frequentior legatio, L.: senatus, S.: senatus frequentior: frequentissimo senatu: frequentes venerunt, Cs.: huc quam frequentissimi conveniunt, Cs.: frequens redemptor cum famulis, i. e. with a throng of attendants, H.: telis frequentibus instare, V.—Of places, filled, full, crowded, populous, much frequented, well stocked: frequentissimum theatrum: nulla (praefectura) totā Italiā frequentior: Numidia, S.: emporium, L.: ludi, H.: tectis urbs, L.: herbis campus, V.: utra pars frequentior vicis esset, L.
    * * *
    frequentis (gen.), frequentior -or -us, frequentissimus -a -um ADJ
    crowded; numerous, full, frequented, populous; repeated, frequent, constant

    Latin-English dictionary > frequēns

  • 7 per

        per praep. with acc.    [1 PAR-].    I. In space, through, across, through the midst of, from side to side of, traversing: itinera duo, unum per Sequanos... alterum per provinciam, Cs.: qui per agros fluit: it hasta per tempus utrumque, V.: per medios hostīs evasit, L.— Through, over, throughout, all over, along, among: per totam Italiam, S.: per omnīs partīs provinciae: per viam, along, L.: aegro per manūs tractus servatur, from hand to hand, Cs.: invitati hospita<*>iter per domos, from house to house, L.: passim per herbam Corpora fusa, V.: imperium per omnīs in orbem ibat, went around, L.: per alia atque alia pavida consilia trepidans, from one place to another, L.: Transtra per et remos, V.—With ora, oculos or aurīs, before, to: incedunt per ora vestrum, S.: traducti per hostium oculos, L.: vestras per aurīs ire, V.—    II. In time, through, during, for, throughout, in the course of: per hosce annos: per triennium: per eos forte dies, L.— At, at the time of, during: per idem tempus: per meridiem, at noon, L.: per ludos, L.: per lunam, V.: per infrequentiam comitia perficiunt, L.: per tempus, at the right time, T.—    III. Of agency, through, by, by the hands of, by the agency of: quae comperta sunt per me: per homines explorare, S.: per procuratores agere: quo minus cum eis amicitia esset, per populum R. stetisse, L.: occidebantur? per quos? et a quibus? by whose hands, and at whose instance? —With pronn. reflex., in person, alone, of oneself: milites qui per se de conciliandā pace egerint, Cs.: homo per se cognitus, by his own merit: per me tibi obstiti, single-handed: per se solus, L.—Restrictive, by, for, as far as regards: per me vel stertas licet, I don't care if: per me isti pedibus trahantur: si per suos esset licitum, N.—    IV. Of means or manner, through, by, by means of: id a te per litteras petere: vates per avīs consulti, L.: per litteras certior fit, S.— Through, by, under pretence of, by the pretext of: nos per fidem fallere: per causam exercendorum remigum prodire, Cs.: per Caecilium Sulla accusatur, in the name of: per speciem alienae fungendae vicis suas opes firmavit, L.— Through, by, for the sake of, on account of, with a view to: cum per aetatem nondum auderem, etc. —Esp., in oaths and adjurations: si per plurīs deos iuret, by: per tuam fidem Te obtestor, T.: per ego te deos oro, T.—Poet. in ellipsis: per, si qua est... Intemerata fides, oro, V.—Of manner, in adverb. phrases, by, through, with, at, in: per vim, violently, T.: per ludum et iocum, in sport: per summum dedecus, most infamously: per iram, angrily: per commodum rei p., without injury, L.: per otium, at leisure, L.: per commodum, leisurely, L.: per ignaviam et superbiam aetatem agere, in inglorious pride, S.: per turpitudinem, basely, S.: per virtutem emori, bravely, S.: Per facinus, wickedly, O.: haud per ambages portendere, not obscurely, L.: per tumultum, in disorder, L.
    * * *
    through (space); during (time); by, by means of

    Latin-English dictionary > per

  • 8 vicārius

        vicārius adv.    [vicis], that supplies a place, substituted, delegated, vicarious: vicaria fides amicorum supponitur.—As subst m., a substitute, deputy, proxy, vicegerent, vicar: succedam ego vicarius tuo muneri: alieni iuris: vicarium tibi expediam, cui tu arma tradas, L.: sive vicarius est seu conservus, i. e. an under-servant, H.
    * * *
    I
    substitute, deputy, one acting for another; successor; slave to do one's work
    II
    vicaria, vicarium ADJ
    substitute; substituted; vicarious; supplying the place of someone/something
    III
    vicarage; its income
    IV

    Latin-English dictionary > vicārius

  • 9 vice, vicem

       vice, vicem    see vicis.

    Latin-English dictionary > vice, vicem

  • 10 vicissim

        vicissim adv.    [vicis], on the other hand, on the contrary, again, in turn, back: da te mihi vicissim, T.: uno tempore florere, dein vicissim horrere: praebebo ego me tibi vicissim attentum auditorem: hanc veniam petimusque damusque vicissim, mutually, H.
    * * *
    in turn, again

    Latin-English dictionary > vicissim

  • 11 vicissitūdō

        vicissitūdō inis, f    [vicis], change, interchange, alternation, vicissitude: omnium rerum, T.: nihil vicissitudine studiorum iucundius: eorum (generum), reciprocal influence: dierum noctiumque: diurnae nocturnaeque.
    * * *
    change, vicissitude

    Latin-English dictionary > vicissitūdō

  • 12 adigo

    ăd-ĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [ago] (adaxint = adegerint, Plaut. Aul. 1, 1, 11; Non. 75, 5; cf. adaxi for adegi), to drive, bring, or take a person or thing to a place (syn.: appello, adduco, affero).—Constr. usu. with ad, but also with acc., dat., in or local adv.
    I.
    Lit., of cattle (cf. ago, I.:

    abigo, abigeus, etc.): quis has huc ovīs adegit?

    Plaut. Bacch. 5, 2, 3:

    lactantes vitulos ad matres,

    Varr. R. R. 2, 5, 16:

    pecore e longinquioribus vicis adacto,

    Caes. B. G. 7, 17:

    equos per publicum,

    Suet. Galb. 19. —Of persons:

    mox noctu te adiget horsum insomnia,

    Ter. Eun. 2, 1, 13:

    aliquem fulmine ad umbras,

    Verg. A. 4, 25:

    quis deus Italiam vos adegit?

    id. ib. 9, 601.—Hence: adigere aliquem arbitrum (ad arbitrum), to compel one to come before an arbiter (like adigere (ad) jus jurandum; v. infra):

    finibus regundis adigere arbitrum non possis,

    Cic. Top. 10, 43; so id. Off. 3, 16, 66; id. Rosc. Com. 9, 25.—Of things:

    classem e Ponto Byzantium adigi jusserat,

    Tac. H. 2, 83:

    ceteras navium per fossas,

    id. A. 11, 18, and absol.:

    dum adiguntur naves, i. e. in mare impelluntur,

    id. Ann. 2, 7:

    tigna fistucis,

    to drive in by rammers, Caes. B. G. 4, 17.—Esp. often of weapons, to drive home, plunge, thrust, to send to a place:

    ut felum adigi non posset,

    Caes. B. G. 3, 51; cf. id. B. G. 4, 23; so Verg. A. 9, 431; Ov. M. 6, 271:

    hastae ardentes adactae,

    Tac. H. 4, 23:

    ferrum jugulo,

    Suet. Ner. 49: cf. Liv. 27, 49:

    per obscena ferrum,

    Suet. Calig. 58:

    ferrum in viscera,

    Sil. 7, 626.— And from the weapons transf. to the wound, to inflict (in the poets and Tac.):

    alte vulnus adactum,

    Verg. A. 10, 850:

    ubi vulnus Varo adactum,

    Tac. A. 1, 61:

    vulnus per galeam adegit,

    id. ib. 6, 35.
    II.
    Fig.
    A.
    To drive, urge, or bring one to a situation, to a state of mind, or to an act (esp. against his will):

    tu, homo, adigis me ad insaniam,

    Ter. Ad. 1, 2, 31:

    adigit ita Postumia,

    Cic. Att. 10, 9:

    acri cupidine adigi,

    Tac. A. 15, 33:

    ad mortem,

    id. ib. 12, 22.— Poet. with the subj. without ut:

    quae vis vim mihi afferam ipsa adigit,

    Plaut. Rud. 3, 3, 19.—With the inf.: vertere morsus exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Verg. A. 7, 114; cf. 6, 696; so Ov. Am. 3, 6, 3; Sil. 2, 472; Stat. Th. 4, 531.—

    So also: tres liburnicas adactis per vim gubernatoribus ascendere,

    Tac. Agr. 28; so id. A. 4, 45; 11, 10; id. H. 4, 15.—
    B.
    Adigere aliquem ad jus jurandum, jus jurandum, or jure jurando, or sacramento (abl.), t. t., to put one on oath, to cause one to take oath, to swear one (from the time of Livy oftener with abl.; so Tac.. Just., Flor.; cf. on this point Cortius ad Sall. C. 22; Held ad Caes. B. C. 1, 76; Herz. ad Caes. B. G. 7, 67; Rudd. II. p. 328, no. 16):

    omnibus jus jurandum adactis,

    Caes. B. G. 7, 67:

    cum ad jus jurandum populares sceleris sui adigeret,

    Sall. C. 22:

    provinciam omnem in sua et Pompeii verba jus jurandum adigebat,

    Caes. B. C. 2, 18:

    censores ita jus jurandum adigebant,

    Liv. 43, 15 fin.; so Gell. 4, 20; 7, 18:

    populum jure jurando adegit,

    Liv. 2, 1:

    omnibus junioribus jure jurando adactis,

    id. 6, 33; so 6, 38; 7, 9, 11 al.; Tac. H. 1, 55; ib. 76; Just. 22, 4, 5; 8, 4, 11; Flor. 3, 1, 13.—Hence ellipt.: in verba adigere, for in verba jus jurandum adigere in Tac. and Suet. (cf. the passage cited above, Caes. B. C. 2, 18):

    neque se neque quemquam Batavum in verba Galliarum adegit,

    Tac. H. 4, 61:

    provincia Narbon. in verba Vitellii adacta,

    id. ib. 2, 14; so 4, 59; Suet. Vesp. 6.— And finally quite absol.: adigere (sc. jure jurando, sacramento), to bind by an oath:

    magno cum assensu auditus... universos adigit,

    Tac. H. 4, 15.—
    C.
    Poet. = subigere, to subject:

    bisque jugo Rhenum, bis adactum legibus Istrum,

    Stat. Th. 1, 19:

    in faciem prorae pinus adacta novae,

    brought into the form of a ship, Prop. 4, 22, 14.
    In Caes.
    B. C. 2, 1: mare quod adigit ad ostium Rhodani, we have a false reading, for which Nipperdey restored adjacet.

    Lewis & Short latin dictionary > adigo

  • 13 adsuesco

    as-sŭesco ( ads-, B. and K., Rib., Halm, Weissenb.; ads- and ass-, Merk.), ēvi, ētum, 3 (adsuëtus, four syll., Phaedr. 3, prol. 14), v. a., to use or accustom one to something, to habituate; or, more freq., v. n., to accustom one's self to, to be wont, to be accustomed to.
    I.
    In gen.; constr. usu. with abl. or inf.; after the Aug. per. also with ad, in with acc., or dat.
    (α).
    With abl. (a constr. unjustly censured by Wunder, Rhein. Mus. 1829, II. p. 288 sq. The idea of the ad, which would require the acc. or dat. case, is not, as at a later period, prominent in the word, but that of suesco; accordingly, pr., to adopt some custom, to addict or apply one's self to a custom or habit, to become accustomed to something; so that the abl. of specification, as in amore affici, pedibus laborare, etc., only designates more specifically the object which is the subject of that custom; cf. Gron. and Drak. ad Liv. 31, 35, 3; Kritz. ad Sall. C. 2, 9; Rudd. II. p. 137 sq.; Ramsh. p. 427;

    v. also assuefacio): homines labore adsiduo et cotidiano adsueti,

    Cic. de Or. 3, 15, 58; so,

    vicinitas non infuscata malevolentiā, non adsueta mendaciis,

    id. Planc. 9, 22:

    gens adsueta multo Venatu nemorum,

    Verg. A. 7, 746:

    Odrysius praedae assuetus amore,

    Ov. M. 13, 554:

    genus pugnae, quo adsuērant,

    Liv. 31, 35 Gron.:

    adsuetae sanguine et praedā aves,

    Flor. 1, 1, 7; 4, 12, 17:

    adsuetus imperio et inmoderatā licentiā militari,

    Just. 31, 1, 8:

    gentes alterius imperio ac nomine adsuetas,

    Curt. 6, 3, 8; Front. Princ. Hist. Fragm. 2, p. 341.—
    (β).
    With inf.:

    fremitum voce vincere,

    Cic. Fin. 5, 2, 5:

    votis jam nunc adsuesce vocari,

    Verg. G. 1, 42:

    adsueti muros defendere,

    id. A. 9, 511:

    Candida de nigris et de candentibus atra Qui facere adsuērat,

    Ov. M. 11, 315; 10, 533; id. Tr. 2, 504; id. M. 8, 335:

    adsuetus graecari,

    Hor. S. 2, 2, 11:

    auditor adsuevit jam exigere laetitiam,

    Tac. Or. 20; 34; id. H. 4, 34; Vell. 2, 33:

    (polypus) adsuetus exire e mari in lacus,

    Plin. 9, 30, 48, § 92:

    reliquas (legiones) in hiberna dimittere assuerat,

    Suet. Aug. 49.—
    (γ).
    With ad or in with acc.:

    uri adsuescere ad homines ne parvuli quidem possunt,

    Caes. B. G. 6, 28; Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 707 P.:

    manus adsuetae ad sceptra,

    Sen. Troad. 152:

    jam inde a puero in omnia familiaria jura adsuetus,

    Liv. 24, 5; Flor. 4, 12, 43.—
    (δ).
    With dat.:

    mensae adsuetus erili,

    Verg. A. 7, 490:

    Adsuescent Latio Partha tropaea Jovi,

    Prop. 4, 3, 6:

    caritas ipsius soli, cui longo tempore adsuescitur,

    to which one is accustomed, Liv. 2, 1:

    ex more, cui adsuerunt,

    Quint. 4, 2, 29:

    ut quieti et otio per voluptates adsuescerent,

    Tac. Agr. 21:

    adsuetus expeditionibus miles,

    id. ib. 16:

    adsueti juventae Neronis,

    id. H. 1, 7:

    quo celerius (libri senatorum) rei publicae assuescerent,

    Suet. Aug. 38:

    Jurationi non adsuescat os tuum,

    Vulg. Eccli. 23, 9.—Acc. to a rare constr.,
    (ε).
    With acc. rei in the Gr. manner, eithismai ti:

    ne pueri, ne tanta animis adsuescite bella (for bellis),

    accustom not your minds to such great wars, Verg. A. 6, 833:

    Galli juxta invia ac devia adsueti,

    Liv. 21, 33:

    frigora atque inediam caelo solove adsuerunt,

    Tac. G. 4 Baumst.—
    (ζ).
    With gen.:

    Romanis Gallici tumultūs adsuetis,

    Liv. 38, 17.—
    II.
    Esp.:

    alicui, in mal. part.,

    Curt. 6, 5.— Hence, assŭētus ( ads-), a, um, P. a., accustomed, customary, usual:

    Tempus et adsuetā ponere in arte juvat,

    Ov. P. 1, 5, 36:

    otium des corpori, adsueta vicis,

    Phaedr. 3, prol. 14:

    adsuetos potare fontes,

    Plin. 8, 43, 68, § 169:

    adsuetam sibi causam suscipit,

    Vell. 2, 120.—Hence with a comp. and abl.:

    longius adsueto lumina nostra vident,

    Ov. H. 6, 72:

    adsueto propior,

    Stat. Th. 12, 306.

    Lewis & Short latin dictionary > adsuesco

  • 14 adsuetus

    as-sŭesco ( ads-, B. and K., Rib., Halm, Weissenb.; ads- and ass-, Merk.), ēvi, ētum, 3 (adsuëtus, four syll., Phaedr. 3, prol. 14), v. a., to use or accustom one to something, to habituate; or, more freq., v. n., to accustom one's self to, to be wont, to be accustomed to.
    I.
    In gen.; constr. usu. with abl. or inf.; after the Aug. per. also with ad, in with acc., or dat.
    (α).
    With abl. (a constr. unjustly censured by Wunder, Rhein. Mus. 1829, II. p. 288 sq. The idea of the ad, which would require the acc. or dat. case, is not, as at a later period, prominent in the word, but that of suesco; accordingly, pr., to adopt some custom, to addict or apply one's self to a custom or habit, to become accustomed to something; so that the abl. of specification, as in amore affici, pedibus laborare, etc., only designates more specifically the object which is the subject of that custom; cf. Gron. and Drak. ad Liv. 31, 35, 3; Kritz. ad Sall. C. 2, 9; Rudd. II. p. 137 sq.; Ramsh. p. 427;

    v. also assuefacio): homines labore adsiduo et cotidiano adsueti,

    Cic. de Or. 3, 15, 58; so,

    vicinitas non infuscata malevolentiā, non adsueta mendaciis,

    id. Planc. 9, 22:

    gens adsueta multo Venatu nemorum,

    Verg. A. 7, 746:

    Odrysius praedae assuetus amore,

    Ov. M. 13, 554:

    genus pugnae, quo adsuērant,

    Liv. 31, 35 Gron.:

    adsuetae sanguine et praedā aves,

    Flor. 1, 1, 7; 4, 12, 17:

    adsuetus imperio et inmoderatā licentiā militari,

    Just. 31, 1, 8:

    gentes alterius imperio ac nomine adsuetas,

    Curt. 6, 3, 8; Front. Princ. Hist. Fragm. 2, p. 341.—
    (β).
    With inf.:

    fremitum voce vincere,

    Cic. Fin. 5, 2, 5:

    votis jam nunc adsuesce vocari,

    Verg. G. 1, 42:

    adsueti muros defendere,

    id. A. 9, 511:

    Candida de nigris et de candentibus atra Qui facere adsuērat,

    Ov. M. 11, 315; 10, 533; id. Tr. 2, 504; id. M. 8, 335:

    adsuetus graecari,

    Hor. S. 2, 2, 11:

    auditor adsuevit jam exigere laetitiam,

    Tac. Or. 20; 34; id. H. 4, 34; Vell. 2, 33:

    (polypus) adsuetus exire e mari in lacus,

    Plin. 9, 30, 48, § 92:

    reliquas (legiones) in hiberna dimittere assuerat,

    Suet. Aug. 49.—
    (γ).
    With ad or in with acc.:

    uri adsuescere ad homines ne parvuli quidem possunt,

    Caes. B. G. 6, 28; Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 707 P.:

    manus adsuetae ad sceptra,

    Sen. Troad. 152:

    jam inde a puero in omnia familiaria jura adsuetus,

    Liv. 24, 5; Flor. 4, 12, 43.—
    (δ).
    With dat.:

    mensae adsuetus erili,

    Verg. A. 7, 490:

    Adsuescent Latio Partha tropaea Jovi,

    Prop. 4, 3, 6:

    caritas ipsius soli, cui longo tempore adsuescitur,

    to which one is accustomed, Liv. 2, 1:

    ex more, cui adsuerunt,

    Quint. 4, 2, 29:

    ut quieti et otio per voluptates adsuescerent,

    Tac. Agr. 21:

    adsuetus expeditionibus miles,

    id. ib. 16:

    adsueti juventae Neronis,

    id. H. 1, 7:

    quo celerius (libri senatorum) rei publicae assuescerent,

    Suet. Aug. 38:

    Jurationi non adsuescat os tuum,

    Vulg. Eccli. 23, 9.—Acc. to a rare constr.,
    (ε).
    With acc. rei in the Gr. manner, eithismai ti:

    ne pueri, ne tanta animis adsuescite bella (for bellis),

    accustom not your minds to such great wars, Verg. A. 6, 833:

    Galli juxta invia ac devia adsueti,

    Liv. 21, 33:

    frigora atque inediam caelo solove adsuerunt,

    Tac. G. 4 Baumst.—
    (ζ).
    With gen.:

    Romanis Gallici tumultūs adsuetis,

    Liv. 38, 17.—
    II.
    Esp.:

    alicui, in mal. part.,

    Curt. 6, 5.— Hence, assŭētus ( ads-), a, um, P. a., accustomed, customary, usual:

    Tempus et adsuetā ponere in arte juvat,

    Ov. P. 1, 5, 36:

    otium des corpori, adsueta vicis,

    Phaedr. 3, prol. 14:

    adsuetos potare fontes,

    Plin. 8, 43, 68, § 169:

    adsuetam sibi causam suscipit,

    Vell. 2, 120.—Hence with a comp. and abl.:

    longius adsueto lumina nostra vident,

    Ov. H. 6, 72:

    adsueto propior,

    Stat. Th. 12, 306.

    Lewis & Short latin dictionary > adsuetus

  • 15 aedificium

    aedĭfĭcĭum, i, n. [aedifico], a building of any kind, an edifice, structure, even though not suitable for a dwelling (while aedes designates only a structure for habitation).—Hence:

    aedes aedificiaque,

    Liv. 38, 38; Cic. Q. Fr. 3, 9 fin.:

    exstruere aedificium in alieno,

    id. Mil. 27:

    omnibus vicis aedificiisque incensis,

    Caes. B. G. 3, 29; Nep. Att. 13, 2; Sall. J. 23; Liv. 5, 41:

    aedificiorum prolapsiones,

    Suet. Aug. 30; cf. id. Oth. 8:

    regis,

    Vulg. 3 Reg. 9, 1:

    paries aedificii,

    ib. Ezech. 41, 12.—In late Lat., = aedificatio:

    aedificium domūs Domini,

    Vulg. 3 Reg. 9, 1:

    murorum,

    ib. 1 Macc. 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > aedificium

  • 16 assuesco

    as-sŭesco ( ads-, B. and K., Rib., Halm, Weissenb.; ads- and ass-, Merk.), ēvi, ētum, 3 (adsuëtus, four syll., Phaedr. 3, prol. 14), v. a., to use or accustom one to something, to habituate; or, more freq., v. n., to accustom one's self to, to be wont, to be accustomed to.
    I.
    In gen.; constr. usu. with abl. or inf.; after the Aug. per. also with ad, in with acc., or dat.
    (α).
    With abl. (a constr. unjustly censured by Wunder, Rhein. Mus. 1829, II. p. 288 sq. The idea of the ad, which would require the acc. or dat. case, is not, as at a later period, prominent in the word, but that of suesco; accordingly, pr., to adopt some custom, to addict or apply one's self to a custom or habit, to become accustomed to something; so that the abl. of specification, as in amore affici, pedibus laborare, etc., only designates more specifically the object which is the subject of that custom; cf. Gron. and Drak. ad Liv. 31, 35, 3; Kritz. ad Sall. C. 2, 9; Rudd. II. p. 137 sq.; Ramsh. p. 427;

    v. also assuefacio): homines labore adsiduo et cotidiano adsueti,

    Cic. de Or. 3, 15, 58; so,

    vicinitas non infuscata malevolentiā, non adsueta mendaciis,

    id. Planc. 9, 22:

    gens adsueta multo Venatu nemorum,

    Verg. A. 7, 746:

    Odrysius praedae assuetus amore,

    Ov. M. 13, 554:

    genus pugnae, quo adsuērant,

    Liv. 31, 35 Gron.:

    adsuetae sanguine et praedā aves,

    Flor. 1, 1, 7; 4, 12, 17:

    adsuetus imperio et inmoderatā licentiā militari,

    Just. 31, 1, 8:

    gentes alterius imperio ac nomine adsuetas,

    Curt. 6, 3, 8; Front. Princ. Hist. Fragm. 2, p. 341.—
    (β).
    With inf.:

    fremitum voce vincere,

    Cic. Fin. 5, 2, 5:

    votis jam nunc adsuesce vocari,

    Verg. G. 1, 42:

    adsueti muros defendere,

    id. A. 9, 511:

    Candida de nigris et de candentibus atra Qui facere adsuērat,

    Ov. M. 11, 315; 10, 533; id. Tr. 2, 504; id. M. 8, 335:

    adsuetus graecari,

    Hor. S. 2, 2, 11:

    auditor adsuevit jam exigere laetitiam,

    Tac. Or. 20; 34; id. H. 4, 34; Vell. 2, 33:

    (polypus) adsuetus exire e mari in lacus,

    Plin. 9, 30, 48, § 92:

    reliquas (legiones) in hiberna dimittere assuerat,

    Suet. Aug. 49.—
    (γ).
    With ad or in with acc.:

    uri adsuescere ad homines ne parvuli quidem possunt,

    Caes. B. G. 6, 28; Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 707 P.:

    manus adsuetae ad sceptra,

    Sen. Troad. 152:

    jam inde a puero in omnia familiaria jura adsuetus,

    Liv. 24, 5; Flor. 4, 12, 43.—
    (δ).
    With dat.:

    mensae adsuetus erili,

    Verg. A. 7, 490:

    Adsuescent Latio Partha tropaea Jovi,

    Prop. 4, 3, 6:

    caritas ipsius soli, cui longo tempore adsuescitur,

    to which one is accustomed, Liv. 2, 1:

    ex more, cui adsuerunt,

    Quint. 4, 2, 29:

    ut quieti et otio per voluptates adsuescerent,

    Tac. Agr. 21:

    adsuetus expeditionibus miles,

    id. ib. 16:

    adsueti juventae Neronis,

    id. H. 1, 7:

    quo celerius (libri senatorum) rei publicae assuescerent,

    Suet. Aug. 38:

    Jurationi non adsuescat os tuum,

    Vulg. Eccli. 23, 9.—Acc. to a rare constr.,
    (ε).
    With acc. rei in the Gr. manner, eithismai ti:

    ne pueri, ne tanta animis adsuescite bella (for bellis),

    accustom not your minds to such great wars, Verg. A. 6, 833:

    Galli juxta invia ac devia adsueti,

    Liv. 21, 33:

    frigora atque inediam caelo solove adsuerunt,

    Tac. G. 4 Baumst.—
    (ζ).
    With gen.:

    Romanis Gallici tumultūs adsuetis,

    Liv. 38, 17.—
    II.
    Esp.:

    alicui, in mal. part.,

    Curt. 6, 5.— Hence, assŭētus ( ads-), a, um, P. a., accustomed, customary, usual:

    Tempus et adsuetā ponere in arte juvat,

    Ov. P. 1, 5, 36:

    otium des corpori, adsueta vicis,

    Phaedr. 3, prol. 14:

    adsuetos potare fontes,

    Plin. 8, 43, 68, § 169:

    adsuetam sibi causam suscipit,

    Vell. 2, 120.—Hence with a comp. and abl.:

    longius adsueto lumina nostra vident,

    Ov. H. 6, 72:

    adsueto propior,

    Stat. Th. 12, 306.

    Lewis & Short latin dictionary > assuesco

  • 17 dispergo

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispergo

  • 18 dispersim

    di-spergo, in late Lat. and sometimes in MSS. of the older authors written di-spargo (cf. aspergo and conspergo), si, sum, 3, v. a., to scatter on all sides, to scatter about, disperse (freq. and class., esp. in the part. perf.).
    I.
    Lit.:

    per agros passim dispergit corpus,

    Cic. Poet. N. D. 3, 26, 67; cf. per hypallagen:

    membrorum collectio dispersa (coupled with dissipare),

    id. de Imp. Pomp. 9, 22 (but in Lucr. 3, 988, the right reading is:

    dispessis membris, not dispersis, v. dispando): cur (deus) tam multa pestifera terra marique disperserit?

    id. Ac. 2, 38, 120:

    nubes dispergunt venti,

    Lucr. 5, 254:

    an tibi jam mavis cerebrum dispergam hic?

    Ter. Ad. 5, 2, 7; for which: ut cerebro dispergat viam, besprinkle, id. ib. 3, 2, 19:

    caprae dispergunt se, contra oves so congregant et condensant in locum unum,

    Varr. R. R. 2, 3, 9; cf.:

    comites dispersi,

    Lucr. 4, 576; so the mid.:

    dispersi, of persons,

    Cic. Fl. 13, 30; id. Sest. 42, 91;

    and esp. freq. of soldiers,

    Caes. B. G. 1, 40, 8; 3, 28, 3; id. B. C. 1, 44, 1; 2, 38, 5 et saep.; Sall. J. 98, 4, et saep.; cf.:

    dispersi a suis pars cedere, etc.,

    id. ib. 51, 1; and in the verb. fin. act.:

    quae (duo milia evocatorum) tota acie disperserat,

    had distributed, Caes. B. C. 3, 88, 4:

    fimum,

    Plin. 18, 23, 53, § 193:

    vitem traducibus dispergere atque disrarare,

    Col. 5, 6, 36: lactuca dispergitur, set out, i. e. planted, id. 11, 3, 25:

    color dispergitur omnis,

    Lucr. 2, 831 (not disperditur, v. Lachm. ad h. l.):

    ubi brachia et crura inaequaliter dispergit,

    i. e. moves at random, Cels. 2, 6:

    Mesopotamia vicatim dispersa,

    i. e. divided, Plin. 6, 26, 30, § 117:

    magna pars Judaeae vicis dispergitur,

    Tac. H. 5, 8 et saep.— Poet.:

    aries dispergit saxa (with effundere muros),

    Luc. 1, 384 Cort.:

    dispersa capillos,

    id. 10, 84:

    quo latior (res) est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit,

    Lucr. 2, 1135; so with in and acc., id. 1, 309; Caes. B. G. 6, 34, 1; Plin. 11, 37, 89, § 220:

    tripartitum exercitum plures in manus,

    Tac. A. 3, 74 al.:

    aër dispargitur ad partis minutas corporis,

    Lucr. 4, 895.
    II.
    Trop.:

    in praesentia tantummodo numeros et modos et partes argumentandi confuse et permixte dispersimus: post descripte... ex hac copia digeremus,

    Cic. Inv. 1, 30, 49; cf. id. de Or. 1, 42, 187; 191; Quint. 9, 3, 39:

    bellum tam longe lateque dispersum,

    Cic. de Imp. Pomp. 12, 35:

    in re dispersa atque infinita,

    Q. Cic. Pet. Cons. 1:

    plebis vis soluta atque dispersa in multitudine,

    Sall. J. 41, 6:

    rumorem,

    Tac. A. 4, 24:

    falsos rumores,

    id. H. 2, 96; and with acc. and inf.:

    volgus fingendi avidum disperserat accitum in adoptionem,

    had given out, id. ib. 2, 1:

    membratim oportebit partis rei gestae dispergere in causam,

    Cic. Inv. 1, 21, 30:

    vitam in auras,

    Verg. A. 11, 617; cf.:

    partem voti in auras,

    id. ib. 795.— Hence, adv. in two forms:
    1.
    dispersē, dispersedly, here and there (very rare):

    disperse et diffuse dictae res,

    Cic. Inv. 1, 52, 98:

    multis in locis dicta,

    id. Verr. 2, 4, 52, § 116. —
    2.
    dispersim, Varr. R. R. 1, 1, 7; 3, 2, 13; Suet. Caes. 80.

    Lewis & Short latin dictionary > dispersim

  • 19 flexivice

    flexĭvĭcē, adv. [flexus-vicis], with turnings or windings, crookedly, Pac. ap. Non. 260, 11 (Trag. Rel. v. 152 Rib.).

    Lewis & Short latin dictionary > flexivice

  • 20 frequens

    frĕquens, entis, adj. [root phrak-, phrassô, to enclose, make close; Lat. farcio, fartilis, etc.; cf. Germ. Berg, Burg], that takes place repeatedly, often, or frequently, often, frequent (class.; syn.: celeber, creber).
    I.
    Lit.
    A.
    Of persons, that is often at a place, or that often does a thing, regular, constant, repeated (syn.:

    assiduus, creber, multus): erat ille Romae frequens, in foro et in ore omnium cottidie versabatur,

    Cic. Rosc. Am. 6, 16:

    quibuscum si frequentes sunt,

    id. Off. 2, 13, 46; cf. Ter. Ad. 1, 1, 80.— Comp.:

    quod filium frequentiorem prope cum illis quam secum cernebat,

    Liv. 39, 53, 11:

    Demosthenes frequens fuit Platonis auditor,

    an assiduous hearer, Cic. Or. 4, 45:

    nos autem in hoc genere (orationis) frequentes,

    id. ib. 50, 167:

    sed in utroque frequentiores sunt poëtae,

    id. ib. 60, 202; cf.

    spectator,

    Quint. 10, 5, 19:

    conviva,

    Mart. 9, 98, 10:

    frequentem ad signa esse,

    Liv. 3, 24, 5:

    adesse senatui,

    Tac. A. 4, 55; so with dat.:

    contionibus,

    id. H. 4, 69 fin.:

    secretis,

    id. A. 4, 3:

    in ore frequens posteritatis eris,

    Ov. P. 2, 6, 34:

    frequens te audivi atque affui,

    Cic. de Or. 1, 57, 243.— Poet. with inf.:

    hic hominum casus lenire et demere fatis Jura frequens,

    Stat. Th. 7, 706.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things, repeated, often, frequent, common, usual:

    mihi frequentem operam dedistis,

    Plaut. Cist. 1, 1, 7:

    (senectus) caret epulis exstructisque mensis et frequentibus poculis,

    Cic. de Sen. 13, 44:

    frequentiores (lactucae) in cibo,

    Plin. 20, 7, 26, § 68:

    frequentes litterae,

    Suet. Tib. 11:

    edicta,

    id. Ner. 41:

    iambus et trochaeus frequens,

    Cic. de Or. 3, 47, 182; cf.:

    (verbum igitur) cum apud alios sit etiam frequens, apud alios numquam reperiatur,

    Quint. 1, 5, 39:

    opera (= assidua),

    Plaut. Cist. 1, 1, 7; cf. Varr. L. L. 7, § 99: frequentiora latrocinia, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 1:

    familiaritas,

    Nep. Att. 19 fin.:

    honores,

    id. Phoc. 1:

    comparationis usus,

    Quint. 8, 6, 14:

    frequentior usus anulorum,

    Plin. 33, 1, 6, § 17; cf.:

    nec fuit alia gemma apud antiquos usu frequentior,

    id. 37, 7, 31, § 106:

    frequentior fama,

    Liv. 2, 32, 3: sententia, held or adopted by many, Plin. Ep. 2, 11, 6:

    frequens apud Graecos adagium,

    Gell. 1, 8, 4; cf. Quint. 8, 6, 37:

    id frequentius est, quam ut exemplis confirmandum sit,

    id. 4, 1, 75; 9, 2, 53:

    esse videatur, jam nimis frequens, octonarium incohat,

    id. 9, 4, 73.— With a subject-clause:

    erat adhuc frequens senatoribus, si quid, etc....loco sententiae promere, = usitatum,

    Tac. A. 2, 33:

    parere ergo exceptionem rei judicatae, frequens est,

    Dig. 44, 2, 6.
    II.
    Transf., of a multitude, assembled in great numbers, full, crowded, numerous:

    videt multos equites Romanos, frequentes praeterea cives atque socios,

    Cic. Verr. 1, 3, 7:

    refert etiam, qui audiant, frequentes an pauci an singuli,

    id. de Or. 3, 55, 211:

    major frequentiorque legatio,

    Liv. 5, 5, 10:

    senatus fuit frequentior quam, etc.... frequentes fuimus, omnino ad ducentos,

    Cic. Q. Fr. 2, 1, 1:

    senatus frequens convenit,

    id. Fam. 10, 12, 3; cf.:

    senatus frequens vocatu Drusi in curiam venit,

    id. de Or. 3, 1, 2; Plaut. Mil. 2, 6, 111; cf.

    also: frequentissimo senatu,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    ad frequentiores consultatio dilata,

    Liv. 35, 7, 1:

    legem populi frequentis suffragiis abrogare,

    Cic. Brut. 62, 222:

    mane Germani frequentes ad eum in castra venerunt,

    in great numbers, Caes. B. G. 4, 13, 4; cf.:

    eodem conveniunt undique frequentes,

    id. ib. 7, 63, 6; id. B. C. 1, 13, 1:

    frequenti consessu,

    Suet. Aug. 44:

    convivio frequenti,

    id. Caes. 31; id. Tib. 61:

    frequenti auditorio,

    id. Claud. 41:

    equites Romani, qui frequentissimi in gradibus Concordiae steterunt,

    Cic. Phil. 7, 8, 21:

    huc postero die quam frequentissimi conveniunt,

    Caes. B. G. 4, 11, 5:

    frequens ibi hic piscis,

    Plin. 9, 59, 85, § 180: huc frequens Caementa demittit redemptor Cum famulis ( poet. for famulis frequentibus), Hor. C. 3, 1, 34.—
    B.
    Of places filled with a multitude, filled, full, crowded, populous, much frequented, well stocked (syn.: plenus, abundans).— Constr. absol., with abl., and in Tac. also [p. 780] with gen.
    (α).
    Absol.:

    frequentissimum theatrum,

    Cic. Div. 1, 28 fin.:

    sic ut nulla (praefectura) tota Italia frequentior dici possit,

    more populous, id. Planc. 8, 21:

    ei processit, ut est frequens municipium magna multitudo,

    id. Phil. 2, 41, 106:

    Numidia,

    Sall. J. 78 fin.:

    celebre et frequens emporium,

    much frequented, Liv. 38, 18, 11:

    via,

    Ov. A. A. 1, 585; cf.

    compita,

    Hor. S. 2, 3, 26:

    ludi,

    id. Carm. Sec. 22; cf.

    pompa,

    Ov. A. A. 1, 147.—
    (β).
    With abl. (since the Aug. per.):

    cum situm moeniaque et frequentem tectis urbem vidissent,

    Liv. 1, 9, 9:

    loca aedificiis,

    id. 31, 23, 5:

    Aegyptus multis (urbibus),

    Plin. 5, 9, 11, § 60:

    terra colubris,

    Ov. M. 4, 620:

    Sinuessa niveis columbis,

    id. ib. 15, 715:

    silva trabibus,

    id. ib. 8, 328; cf.:

    locus piceis ilicibusque,

    id. H. 16, 54:

    nemus agrestium pavonum multitudine frequens,

    Curt. 9, 2, 13:

    Nilus feris et beluis,

    Plin. 5, 9, 10, § 53:

    amnis vorticibus,

    Ov. M. 9, 106:

    vivarium piscibus,

    Col. 8, 16, 4:

    pharetra telis Lernaeis,

    Sen. Herc. Fur. 1233.— Comp.:

    utra pars frequentior vicis esset,

    Liv. 35, 11, 5.—
    * (γ).
    With gen.:

    quod talis silvae frequens fecundusque erat (mons),

    Tac. A. 4, 65.—Hence, adv.: frĕ-quenter.
    1.
    (Acc. to I.) Often, frequently (not freq. till after the Aug. per.):

    ut frequenter et assidue consequamur artis rationem studio et exercitatione,

    Auct. Her. 4, 56, 69:

    ad aliquem frequenter ventitare,

    Cic. Rep. 1, 9 (Moser, frequentes); cf.:

    gratior (erat) Alexandro frequenter in officinam ventitanti,

    Plin. 35, 10, 36, § 85:

    praecipue quidem apud Ciceronem, frequenter tamen apud Asinium,

    Quint. 1, 8, 11:

    frequenter in his etiam conjecturae locus est, nonnumquam tractatur aliqua finitio: aliquando etiam legales possunt incidere tractatus,

    id. 3, 8, 4:

    habet usum talis allegoriae frequenter oratio, sed raro totius,

    id. 8, 6, 47:

    continuo aut certe nimium frequenter,

    id. 9, 1, 11;

    opp. semper,

    id. 12, 1, 3; v. infra.— Comp.:

    quod et M. Cicero scripto ad Brutum libro frequentius testatur,

    Quint. 1, 10, 4:

    haec ad conjecturam frequentius pertinent, sed interim ad jus quoque,

    id. 5, 10, 38:

    ne plebs frumentationum causa frequentius a negotiis avocaretur,

    Suet. Aug. 40:

    non alias missi cecidere frequentius ignes,

    Ov. F. 3, 287.— Sup.:

    translatione frequentissime sermo omnis utitur,

    Cic. Or. 24, 81:

    non semper, etiamsi frequentissime, tuenda veritas erit,

    Quint. 2, 17, 36; Suet. Aug. 43.—
    2.
    (Acc. to II.) Numerously, in great numbers, by many (very rare):

    huic frequenter interceditur,

    Cic. Att. 1, 19, 5:

    Romam inde frequenter migratum est,

    Liv. 1, 11, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > frequens

См. также в других словарях:

  • vicis — vicìs sf. (4) Brs, (2) Prk žr. vicė 1: Su vìcims susegam tvorą Dov. Blindinės vicys geros stogams ir krežiams, karklinės yr griaudžios Šts …   Dictionary of the Lithuanian Language

  • vicis et venellis mundandis — /vaysas et vanelas mandaendas/ An ancient writ against the mayor or bailiff of a town, etc., for the clean keeping of their streets and lanes …   Black's law dictionary

  • RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • vez — (Del lat. vicis.) ► sustantivo femenino 1 Cada realización de un suceso o de una acción en momentos y circunstancias diferentes: ■ la primera vez que hablé en público fue terrible. IRREG. plural veces 2 Momento determinado en que se ejecuta una… …   Enciclopedia Universal

  • vice- — ► prefijo Componente de palabra procedente del lat. vice, que significa sustituto o representante: ■ vicecónsul; viceministro. SINÓNIMO [viz ] [vi ] * * * vice (del lat. «vice», de «vicis») Prefijo que se aplica al nombre de algún cargo para… …   Enciclopedia Universal

  • Vikar — Kaplan; Pastor; Pfarrer; Pfaffe (umgangssprachlich); Geistlicher; Seelsorger; Priester; Kleriker * * * Vi|kar 〈[ vi ] m. 1〉 1. 〈kath. Kirche〉 Geistlicher ohne s …   Universal-Lexikon

  • List of Latin words with English derivatives — This is a list of Latin words with derivatives in English (and other modern languages). Ancient orthography did not distinguish between i and j or between u and v. Many modern works distinguish u from v but not i from j. In this article both… …   Wikipedia

  • Consistori de Barcelona — The Consistori (de la Gaya Sciència) de Barcelona (Catalan: [kunsisˈtɔɾi ðə βərsəˈɫonə], Occitan: [kunsisˈtɔɾi ðe βarseˈlonɔ]; Academy of the Gay Science of Barcelona ) was a literary academy founded in Barcelona by John the Hunter,… …   Wikipedia

  • Ramón Moix — Terenci Moix Terenci Moix, (Pseudonyme de Ramón Moix) (Barcelone, 5 janvier 1942 Barcelone, 2 avril 2003) était un écrivain catalan d expression catalane et castillane. Écrivain et cinéphile, il devient un des écrivains de la littérature… …   Wikipédia en Français

  • Terenci Moix — Terenci Moix[1], pseudonyme de Ramon Moix i Meseguer (Barcelone, 5 janvier 1942 Barcelone, 2 avril 2003) était un écrivain catalan d expression catalane et castillane. Yann Moix et Alexandre Moix, sont des cousins de Terenci Moix. Écrivain et… …   Wikipédia en Français

  • Terenci Moix — Terenci Moix, seudónimo de Ramón Moix i Messeguer (Barcelona, 5 de enero de 1942 Barcelona, 2 de abril de 2003) fue un escritor español que escribía en catalán y castellano. Contenido 1 Biografía 2 Premios …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»