-
1 útan
adv.; see útan.* * *[Ulf. ûtana = ἔξωθεν], from without, from outside; gengu þeir útan brygginna, they went up by the pier (from the sea), Fms. ii. 281; ok er þeir sóttu út á fjörðinn, þá réru útan í móti þeim Rögnvaldr, then R. rowed towards them, coming from the outward, Eg. 386; skjóta útan báti, to put out a boat, Nj. 272; fyrir útan (with acc.), outside of a thing, opp. to fyrir innan, 271; útan at Hafslæk, Eg. 711; Strandmaðr útan, a man from the Out-Strand, Sturl. ii. 205; útan ór Þrándheimi, Fms. i. 36.2. útan denoted the coming from without, of a voyage from Iceland to Norway, for to the Norse traders Iceland was an outlying country; also of a journey from Greenland to Iceland, Grág. i. 211; but the Icelanders also soon came to use it of going out of their own land; ferja e-n útan, fara útan, to go abroad, i. e. from Iceland, passim; fara útan, to go abroad, Grág. i. 99, 181, Nj. 94, Eg. 196, Ld. 230; spurði Þórarinn Glúm hvárt hann ætlaði útan sem hann var vanr, Th. asked G. if he intended to go abroad as he was wont, Nj. 22; meðan hann væri útan, whilst he was abroad, 4; þá var Valgarðr útan, faðir hans, 72, Ld. 254, passim (cp. út): then of other far countries, koma útan af Jórsalaheimi, Fms. vii. 74; útan af Africa, Ver. 51.II. without motion, outside; útan á síðuna, Hkr. i. 239; útan ok sunnan undir eldhúsinu stóð dyngja, outside, towards the south, Gísl. 15; hón séri því um gammann bæði útan ok innan, both outside and inside, Fms. i. 9; jamt útan sem innan, Grág. i. 392, Greg. 19; þar útan um liggr inn djúpi sjár, Edda; lagðir í kring útan um, Eg. 486; jörðin er kringlótt útan, Edda; poki um útan, with a poke about it outside, wrapped in a poke, Ld. 188; skáli súðþaktr útan, Nj. 114.III. conj. except, besides (Dan. uden); verðr fátt um kveðjur, útan þeir leggja skip saman, except that they …, Fms. x. 205; eigi skal hann, útan ( but) keypti, Gþl. 538; útan heldr, but rather, Stj. 10; útan eigi, 15; engi, útan synir Tosta, Hkr. iii. 170; engi hlutr útan sá einn, Fms. ii. 38: of whole sentences, útan þat skildi, at …, with that exception that, i. 21; fríðr at yfirlitum, útan eygðr var hann mjök, fine-looking, but that he had goggle eyes, Fas. iii. 298; fjögur ásauðarkúgildi, útan hann leysti þá þegar eitt í kosti, Dipl. v. 7; unless, kveðsk eigi við þeim vanbúinn, útan þeir sviki hann, Korm. 202, Fms. vi. 70.2. without, with acc.; Scot. but, as in the motto of the Macphersons, ‘touch not the cat but the glove;’ útan alla prýði, Stj. 10; útan starf ok erviði, 38; útan frænda ráð, Hkr. i. 232; útan leyfi konungs, Gþl. 115; útan konungs rétt ok aðildar-manna, Orkn. 212; útan aðrar lögligar pínur, H. E. i. 478: gen., útan sætta, Nj. 250, 255; útan allrar saurganar, K. Á. 104; útan orlofs, Jb. 285.3. outside of; útan kirkjugarðs, N. G. L. i. 352; útan Paradísar, K. Á. 104; útan arkarinnar, Stj.; útan borðs, héraðs, brautar, see B.4. fyrir útan, outside, off, beyond, with acc.; fyrir útan boðan, Nj. 124; fyrir útan Mön, 271; fyrir útan Þjórsá, Landn. 299, Fms. x. 114; fyrir útan haf, Ver. 39; bar vápna-burð fyrir útan þat skip, Fms. vii. 232; fyrir útan rekkju hennar, Grág. i. 371; vera fyrir útan bardaga, Fms. vi. 137; fyrir útan silfr, gull, except, Grág. i. 397; Sks. 258, Fms. xi. 394, x. 403; fyrir útan leyfi, Sks. 548; fyrir útan allar flærðir, 358; fyrir smala-för útan, except, Grág. i. 147; fyrir þat útan, 139; þar fyrir útan (Dan. desforuden), Fms. iii. 44: as adverb, svá at af gengu nafarnar fyrir útan, Eb. 118; þá menn er land eigu fyrir útan, Grág. (Kb.) ii. 80.B. In COMPDS, prefixed to gen.: útan-borðs, [Dan. udenbords], overboard, Sturl. i. 118, Fms. vii. 202, v. l. útan-borgar, out of town, Mar., Blas. 50, Fms. xi. 160. útan-bókar, without book; kunna, læra ú., by rote. útan-brautar, out of the way, left in the cold, Bs. i. 728, MS. 625. 189. útan-bæjar, outside the town, Arons S. (Bs. i. 517). útan-fjarðar, outside the firth, Vm. 165, N. G. L. i. 174. útan-fjórðungs, outside the quarter, Grág. i. 165: útanfjórðungs-maðr, m. a person living outside the quarter, Grág. i. 96. útan-fótar (opp. to innan-fótar), on the outside of the foot (leg), Nj. 97, Fas. iii. 357. útan-garða, outside the yard (house), Grág. ii. 222, 233, Fsm. 1. útan-garðs, outside the fence, Grág. i. 82, 448, ii. 263, N. G. L. i. 42: outside the farm, Ám. 6, 26. útan-gátta, out-of-doors, Stj. 436. útan-hafnarfat, an outer cloth. útan.-hafs, beyond the sea, Stj. 93. útan-héraðs, outside the district, Js. 92: útanhéraðs-maðr (- strákr), m. a man not belonging to the county, Ld. 228, 272, Bs. i. 627. útan-hrepps, outside the Rape, Grág. i. 293, 447: útanhrepps-maðr, m. an outsitter, Grág. i. 448, K. Þ. K. útan-lands and útan-lendis, abroad, Eg. 185, 195, 691, Hkr. ii. 114, Fms. iii. 118, vi. 233, vii. 121: útanlands-maðr, m. a foreigner, Grág. i. 224, ii. 405: útanlands-siðir, m. pl. outlandish, foreign manners, Fms. vii. 171. útan-lærs, outside the thigh, Eg. 298. útan-sóknar, out of the parish, N. G. L.: útansóknar-maðr, m. a man not of the parish, H. E. i. 483. útan-stafs, outside the border; eignir þær er ú. eru kallaðar ok í almenningum eru, N. G. L. i. 125. útan-steins, outside the stone, Fas. i. 514. útan-sveitar, out of the sveit: útansveitar-maðr, m. an alien to the sveit, Fs. útan-þinga, outside the parish, Pm. 47. útan-þings, outside the þing (the place), N. G. L. i. 63: útanþings-maðr, m. a man of another district, Grág. i. 85. -
2 utan
[ʏ:tʰan̬]I adv1) (тж. að utan) снаружи, извне; с моря2) за границу; за границей3)bera e-ð utan á sér — носить что-л. сверху; перен. выставлять что-л. напоказ
klípa utan af e-u — отщипывать от чего-л.
hanga alltaf utan í e-m — постоянно крутиться вокруг кого-л.
láta utan um e-ð — заворачивать, упаковывать что-л.
það er mikið utan um það, sem hann segir — он говорит так, что до сути его слов не скоро доберёшься
vera utan við sig — а) быть вне себя; б) быть рассеянным
utan yfir — сверху, поверх
II praep1) (A, G) извне, снаружи, с2) (G) безIII cjкроме, помимо -
3 utan
IprepIIadv -
4 útan
нар. снаружи; из Исландии; от моря; вглубь; koma fyr ú. оставить за собой; ú. endlangan sal вглубь палатыг. ūtana, д-а. ūtan(e), д-в-н. ūza(a) (н. aussen), ш. utan, д. uden, нор. uten; от út -
5 utan aî
-
6 útan-ferð
f. a journey abroad, Nj. 41, 281, Ísl. ii. 214, Ann. 1290, Bs. i. 510, Grett. 100 new Ed.; útanferða-laust, Sturl. iii. 264. -
7 útan-för
f. = útanferð, Clem. 48, Bs. i. 503, 506. -
8 útan-stefning
f. a summons abroad, from the king of Norway to a person in Icel., Bs. i. 503, D. I. i. 635. -
9 útan-verðr
adj. outward, outside; í útanverðri höfn, Fms. iv. 302; í útanverðum kirkjugarði, Eg. 770; í útanvert Digranes, 193; réttsýni upp í Hraukbæjar-grafir útanverðar, Dipl. v. 19; til kórs útanverðs, Symb. 57. -
10 utan (ferîamanna)vertíîar
-
11 utan frá
-
12 utan heimilis
-
13 utan veggja/endimarka (skóla/stofnunar)
Íslensk-ensk orðabók > utan veggja/endimarka (skóla/stofnunar)
-
14 utan viî
-
15 utan viî efniî, ekki mikilvægur
-
16 utan viî efniî, óviîkomandi
-
17 taka utan
-
18 slá utan
slá utan um e-n — сколотить кому-л. гроб
-
19 fara utan
-
20 slá e-n utan undir
дать пощёчину (кому-л.)
См. также в других словарях:
ūtan — *ūtan germ., Adverb: nhd. außen; ne. outside (Adverb); Rekontruktionsbasis: got., an., ae., as., ahd.; Hinweis: s. *ūt; Etymologie: vergleich … Germanisches Wörterbuch
Utan — Original name in latin Utan Name in other language Oetan, Utan State code ID Continent/City Asia/Makassar longitude 8.4129 latitude 117.1332 altitude 33 Population 0 Date 2012 01 17 … Cities with a population over 1000 database
útan — adv from outside; on the outside, without; útan landes abroad … Old to modern English dictionary
utan — orang·utan; … English syllables
utan — I prep II konj III adv känna en person utan och innan fullständigt … Clue 9 Svensk Ordbok
utan omvägar — • direkt, utan omvägar, raka, vägen … Svensk synonymlexikon
utan tillgångar — • medellös, utan tillgångar, fattig, obemedlad, behövande … Svensk synonymlexikon
utan vidare — • bestämt, visst, säkert, definitivt, utan vidare, ovillkorligen, ojämförligt … Svensk synonymlexikon
utan — see wuton … Old to modern English dictionary
þútan — see þéotan … Old to modern English dictionary
utan gräns — • gränslös, obegränsad, oändlig, vidsträckt … Svensk synonymlexikon