-
121 libero
lībĕro, āvi, ātum, 1 (old form of the fut. perf. liberasso, Plaut. Most. 1, 3, 66), v. a. [1. liber], to make or set free, to free, liberate (syn. vindico).I.Lit., to release from slavery, to free, manumil:II.amicas emite, liberate,
Plaut. Most. 1, 1, 22:liberem ego te?
id. Men. 5, 7, 35:servos,
Caes. B. C. 3, 9:sese,
Cic. de Or. 1, 40, 182:aliquem vindictā liberare,
Plin. Ep. 7, 16, 4.—Transf.A.In gen., to free, release, extricate, deliver (cf. levo) a person or thing from something (an obligation, debt, difficulty, etc.); constr.: aliquem (aliquid) ab aliqua re, with simple abl.; less freq. with gen.a.With personal objects.(α).With ab:(β).teque item ab eo vindico ac libero,
Cic. Q. Fr. 3, 1:se a Venere,
to release one's self from one's duty to Venus, id. Div. in Caecil. 17, 53.—With abl.: divortio te liberabo incommodis, Poët. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:(γ).defensionum laboribus senatoriisque muneribus liberatus,
Cic. Tusc. 1, 1, 1:aliquem culpā,
id. Att. 13, 22, 3:aliquem invidiā,
id. N. D. 1, 6, 13:aliquem suspicione crudelitatis,
id. Fam. 1, 2, 3:aliquem magnā sollicitudine,
id. Att. 6, 1, 10; cf.:populum metu,
id. Rep. 1, 16, 25:liberatus omni perturbatione animi,
id. ib. 1, 17, 28:aliquem periculo,
Caes. B. C. 3, 83:obsidione,
id. B. G. 4, 19:se aere alieno,
to pay a debt, Cic. Att. 6, 2, 4.—With gen.:* (δ).aliquem culpae,
Liv. 41, 19:voti liberari,
id. 5, 28.—With ex:(ε).multos ex incommodis pecuniā,
Cic. Verr. 2, 5, 9, § 23.—With simple acc.:b.vectigales multos ac stipendiarios liberavit,
exempted from taxes, Cic. Prov. Cons. 5, 10:Volusii liberandi, meum fuit consilium,
to release from obligation, id. Fam. 5, 20, 4:Buthrotios cum Caesar decreto suo liberavisset, viz.,
from a division of their lands, id. Att. 16, 16, C, 11:amotusque post triumphum abdicatione dictaturae terror et linguam et animos liberaverat hominum,
Liv. 6, 16, 8:(debitores) capitis deminutione liberantur,
i. e. from debt, Gai. Inst. 3, 84 al. —With inanim. and abstr. objects:B.eum (mundum) ab omni erratione liberavit,
Cic. Univ. 6; cf.below, at the end of this number: quorum linguae sic inhaererent, ut loqui non possent, eae scalpello resectae liberarentur,
would be set free, id. Div. 2, 46, 96: liberare agros, to free or exempt from taxes, id. Agr. 1, 4, 10:publica liberare,
id. ib. 2, 21, 57; cf.:liberari omnia Asiae emporia portusque,
Liv. 32, 33:liberata vectigalia,
id. 41, 28:fundum alii obligatum liberare,
Dig. 18, 1, 41:liberare fidem,
to discharge one's promise, keep one's word, Cic. Fl. 20, 47:liberare promissa,
to cancel promises, to make them void and of no effect, id. Off. 1, 10, 33:nomina,
to settle debts, Liv. 7, 21: impensam, to clear or repay expenses, Col. 3, 3.—Of an abstr. object:divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti,
Cic. Tusc. 1, 22, 51.—In partic.1.To absolve or acquit in a court of justice (syn.:2.absolvo, solvo): aliquem, opp. condemnare,
Cic. Clu. 22, 60:aliquem crimine aliquo,
id. Verr. 2, 2, 29, § 71: liberatur Milo, non eo consilio profectus esse, is acquitted of the charge of having undertaken a journey with the design, etc., id. Mil. 18, 47:reum a judicibus hoc defensionis modo liberari non posse,
Quint. 7, 4, 20.—Very rarely with acc. of the charge:crimen libidinis confessio intemperantiae liberavit,
Val. Max. 8, 1, 12.—To clear, i. e. to pass, traverse, cross over a place without hinderance (post - Aug.):3.flumen,
Front. Strat. 1, 5, 3; 4, 7, 28; Hyg. Fab. 257:angustias freti,
Front. Strat. 1, 4, 13:limen,
Petr. 136.—Templa liberata, freed from buildings that obstructed the view, i. e. having a free prospect, Cic. Leg. 2, 8, 21. -
122 limito
I.Lit.:II.vineas limitari decumano XVIII. pedum latitudinis,
Plin. 17, 22, 35, § 169; cf.: limitatus ager est in centurias dimensus, Paul. ex Fest. p. 116 Müll.—Trop., to fix, settle, determine:limitata est pecuaria quaestio,
Varr. R. R. 2, 2, 1. -
123 minuo
mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].I.Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.A.Lit. (rare and mostly poet.):B.ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,
broke in pieces, Ov. M. 8, 645:ligna,
to chop into small pieces, id. F. 2, 647:portarum objectus,
to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:dentes in limine,
id. ib. 10, 47:sanguinem,
to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;in the same signif., simply minuere,
id. ib. 1, 22, 1.—Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):II.imperium matris,
Plaut. As. 3, 1, 6:sumptus civitatum,
Cic. Fam. 3, 8, 2:(rem familiarem),
Hor. S. 2, 3, 177:gradum,
Quint. 2, 3, 7:gloriam alicujus,
Cic. Fl. 12, 28:molestias vitae,
id. Fin. 1, 16, 51:cupiditates,
id. ib.:invidiam,
id. Agr. 1, 5, 14:opem,
Caes. B. G. 5, 33:auctoritatem,
id. B. C. 3, 43:minuuntur corporis artus,
grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:minuuntur corpora siccis,
Plin. 11, 54, 118, § 283:consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,
discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):suspicionem profectionis,
Cic. Att. 10, 16, 4:controversias,
to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:minuenda est haec opinio,
to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:magistratum, censuram,
to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:majestatem populi Romani per vim,
to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:matris imperium,
Plaut. As. 3, 1, 6:religionem,
Nep. Ages. 4, 8:nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,
Ter. And. 2, 3, 19:consilium,
to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:condemnationem,
to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—Neutr., to diminish, grow less:A.minuente aestu,
at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:minuente lunā,
waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:crescentis minuentisque sideris species,
Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:B.litterae,
Plaut. Bacch. 4, 9, 68:minuta ac brevia folia,
Plin. 12, 24, 53, § 111:ossa,
Lucr. 1, 835:opuscula,
Cic. Ac. 2, 38, 120:itinera,
Suet. Aug. 82:aere minuto qualiacumque somnia vendere,
Juv. 6, 546:facies minutae,
miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:minutior ac mage pollens,
Lucr. 4, 318.— Sup.:minutissimis ictibus excarnificatus,
Suet. Vit. 17:res,
little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:res minutissimae et contemptibiles,
Aug. Conf. 10, 35, 4:aves,
Col. 8, 5, 10.—Trop., petty, paltry, insignificant.1.Of persons:2.alii minuti et angusti,
Cic. Fin. 1, 18, 61:philosophi,
id. Div. 1, 30, 62:imperatores,
id. Brut. 73, 256:plebes,
Phaedr. 4, 6, 13.—Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:(α).genus orationis,
Cic. de Or. 2, 38, 159:minuti est animi voluptas ultio,
Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:novissimum reddere,
Vulg. Luc. 12, 59; cf.:aes minutum,
id. ib. 21, 2.— Plur.The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—(β).Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—(γ).Comp.:1. A.illa minutiora,
those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.Lit.:B.sal minute tritus,
Col. 6, 17, 7:minutissime commolere,
id. 12, 28, 1:historia minutissime scripta,
in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—Trop.(α). (β).Minutely, closely, accurately:2.minutius et scrupulosius scrutantur omnia,
Quint. 5, 14, 28.—mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):B.concidere,
Cato, R. R. 123:scoria minutim fracta,
Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—With short steps, trippingly:equus ambulans,
Veg. Vet. 1, 56, 39:deambulare,
id. ib. 2, 53, 3. -
124 minutum
mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].I.Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.A.Lit. (rare and mostly poet.):B.ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,
broke in pieces, Ov. M. 8, 645:ligna,
to chop into small pieces, id. F. 2, 647:portarum objectus,
to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:dentes in limine,
id. ib. 10, 47:sanguinem,
to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;in the same signif., simply minuere,
id. ib. 1, 22, 1.—Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):II.imperium matris,
Plaut. As. 3, 1, 6:sumptus civitatum,
Cic. Fam. 3, 8, 2:(rem familiarem),
Hor. S. 2, 3, 177:gradum,
Quint. 2, 3, 7:gloriam alicujus,
Cic. Fl. 12, 28:molestias vitae,
id. Fin. 1, 16, 51:cupiditates,
id. ib.:invidiam,
id. Agr. 1, 5, 14:opem,
Caes. B. G. 5, 33:auctoritatem,
id. B. C. 3, 43:minuuntur corporis artus,
grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:minuuntur corpora siccis,
Plin. 11, 54, 118, § 283:consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,
discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):suspicionem profectionis,
Cic. Att. 10, 16, 4:controversias,
to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:minuenda est haec opinio,
to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:magistratum, censuram,
to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:majestatem populi Romani per vim,
to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:matris imperium,
Plaut. As. 3, 1, 6:religionem,
Nep. Ages. 4, 8:nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,
Ter. And. 2, 3, 19:consilium,
to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:condemnationem,
to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—Neutr., to diminish, grow less:A.minuente aestu,
at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:minuente lunā,
waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:crescentis minuentisque sideris species,
Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:B.litterae,
Plaut. Bacch. 4, 9, 68:minuta ac brevia folia,
Plin. 12, 24, 53, § 111:ossa,
Lucr. 1, 835:opuscula,
Cic. Ac. 2, 38, 120:itinera,
Suet. Aug. 82:aere minuto qualiacumque somnia vendere,
Juv. 6, 546:facies minutae,
miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:minutior ac mage pollens,
Lucr. 4, 318.— Sup.:minutissimis ictibus excarnificatus,
Suet. Vit. 17:res,
little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:res minutissimae et contemptibiles,
Aug. Conf. 10, 35, 4:aves,
Col. 8, 5, 10.—Trop., petty, paltry, insignificant.1.Of persons:2.alii minuti et angusti,
Cic. Fin. 1, 18, 61:philosophi,
id. Div. 1, 30, 62:imperatores,
id. Brut. 73, 256:plebes,
Phaedr. 4, 6, 13.—Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:(α).genus orationis,
Cic. de Or. 2, 38, 159:minuti est animi voluptas ultio,
Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:novissimum reddere,
Vulg. Luc. 12, 59; cf.:aes minutum,
id. ib. 21, 2.— Plur.The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—(β).Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—(γ).Comp.:1. A.illa minutiora,
those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.Lit.:B.sal minute tritus,
Col. 6, 17, 7:minutissime commolere,
id. 12, 28, 1:historia minutissime scripta,
in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—Trop.(α). (β).Minutely, closely, accurately:2.minutius et scrupulosius scrutantur omnia,
Quint. 5, 14, 28.—mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):B.concidere,
Cato, R. R. 123:scoria minutim fracta,
Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—With short steps, trippingly:equus ambulans,
Veg. Vet. 1, 56, 39:deambulare,
id. ib. 2, 53, 3. -
125 pango
pango, nxi, nctum, and pēgi or pĕpĭgi, pactum (v. Neue, Formenl. 2, 474 sq.), 3, v. a. [root pac-; Sanscr. pāca, band, fetter; Gr. pêgnumi, fix; pachnê, frost; passalos, peg, etc.; cf.: pagus, pagina, paciscor; old form paco, pago; cf.: rem ubipacunt, XII.Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; v. Prisc. 894 P.], to fasten, make fast, fix; to drive in, sink in (syn.: figo, configo).I.Lit.: pangere, figere;B.unde plantae pangi dicuntur,
Fest. p. 213 Müll.:clavum,
Liv. 7, 3; v. clavus: tonsillam pegi laevo in litore, Pac. ap. Fest. s. v tonsilla, p. 356 Müll.; Col. poët. 10, 252; Pall. 3, 9, 7.—Transf.1.To set, plant any thing:2.ramulum,
Suet. Galb. 1:vicena millia malleolorum,
Col. 3, 12, 3: lactucam id. 11, 3, 26:taleam olearum,
id. 11, 2, 42;hence, transf.: filios,
to beget children, Tert. Apol. 9 fin. —To set or plant any thing with any thing:II.ipse seram vites pangamque ex ordine colles,
Prop. 3, 17 (4, 16), 15:vitiaria malleolis,
Col. 11, 2, 18.—Trop.A.Versus carmina or facta (like componere), to make, compose, write, record: hic vostrum panxit maxuma facta patrum, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. v. 2 Vahl. p. 162;B.but the verse: horrida Romuleum certamina pango duellum, is spurious): carmina,
Lucr. 4, 8:versus de rerum naturā,
id. 1, 25:aliquid Sophocleum,
Cic. Fam. 16, 18, 3: anekdota, id. Att. 2, 6, 2:poëmata,
Hor. Ep. 1, 18, 40:chartas,
Mart. 11, 3, 7:pangendi facultas,
Tac. A. 14, 16; Val. Max. 2, 1, 10:de pangendo nihil fieri potest,
Cic. Att. 2, 14, 2.—In gen., to make:C.neque prima per artem temptamenta tui pepigi,
Verg. A. 8, 142.—To fix, settle, determine, agree upon, agree, covenant, conclude, stipulate, contract (class., but only in the perf. forms; for the pres. and fut. pacisci was used; v. Quint. 1, 6, 10 sq.: paciscor facit et pepigi et pactus sum, Serv. ad. Verg. A. 8, 144; cf.:paciscor, stipulor, despondeo): ducentis Philippis rem pepigi,
Plaut. Bacch. 4, 8, 38:pactam rem habeto,
id. Poen. 5, 3, 38:terminos, quos Socrates pepigerit (al. pegerit),
Cic. Leg. 1, 21, 56:fines,
id. Pis. 16, 37.—With ne:si quis pepigerit ne illo (medicamento) usquam postea uteretur,
Cic. Off. 3, 24, 92; so Tac. A. 13, 14:pacem nobiscum pepigistis, ut, etc.,
Liv. 9, 11:inducias pepigisse,
id. 27, 30:non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas,
Ov. Am. 1, 10, 49:resumere libertatem occultis insidiis pepigerant,
Tac. A. 14, 31:cui pretium pepigerat,
id. ib. 14, 42. —Freq. of a marriage contract, to promise, engage, pledge, etc.: habeon' pactam (Sororem)? Plaut. Trin. 2, 4, 99; 5, 2, 59:quod pepigere viri, pepigerunt ante parentes,
Cat. 62, 28:te peto quam lecto pepigit Venus aurea nostro,
Ov. H. 16, 35: haec mihi se pepigit;pater hanc tibi,
id. ib. 20, 157. -
126 pario
1.părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].I.Act.A.In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):B.pariari deo,
Tert. Res. Carn. 6.—In partic., to settle, pay in full a debt:II. 2.nummos alicui,
Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).I.Lit.:B.si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,
Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:gallinas teneras, quae primum parient, concludat,
Cato, R. R. 89; so,quae gallina id ovum peperisset,
Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,
to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—Transf1.Of males, to beget ( poet.):2.apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,
Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—In gen., to bring forth, produce:II.ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,
Lucr. 2, 899:ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,
Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:fruges et reliqua, quae terra pariat,
Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:spiritum,
Vulg. Isa. 26, 18. —Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:B.genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,
Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):dolorem, voluptatem,
Cic. Fin. 1, 15, 49:discidium,
Lucr. 1, 220:taedium,
Quint. 9, 4, 43:spinosiora multa pepererunt,
Cic. Or. 32, 114; so,quibus etiam verba parienda sunt,
id. Fin. 3, 1, 3; and:hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,
Just. 4, 1, 13:ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,
Plaut. Most. 2, 1, 17:alicui aegritudinem,
id. Trin. 2, 2, 35:fiduciam,
Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:alicni curas,
Prop. 1, 18, 23:obsequium amicos, veritas odium parit,
Ter. And. 1, 1, 41:sibi maximam laudem,
Cic. Off. 2, 13, 47:meis laboribus dignitas salusque pariatur,
id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:praedā improbe partā,
id. Fin. 1, 16, 51:aliquem honeste partis bonis privare,
id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:sibi salutem,
Caes. B. C. 3, 69:ante partam rei militaris gloriam amittere,
id. B. G. 6, 39:gratiam ingentem apud aliquem,
Liv. 34, 44:sibi decus et victoriam,
id. 30, 14:amicos officio et fide,
Sall. J. 10, 4:alicui somnum mero,
Tib. 1, 7, 27 (6, 23):qui sibi letum Insontes peperere manu,
Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:parta nutrici consociata, etc.,
the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:3.quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,
Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,
Juv. 14, 303.părĭo, īre, the ground form of aperio and operio. -
127 parta
1.părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].I.Act.A.In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):B.pariari deo,
Tert. Res. Carn. 6.—In partic., to settle, pay in full a debt:II. 2.nummos alicui,
Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).I.Lit.:B.si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,
Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:gallinas teneras, quae primum parient, concludat,
Cato, R. R. 89; so,quae gallina id ovum peperisset,
Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,
to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—Transf1.Of males, to beget ( poet.):2.apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,
Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—In gen., to bring forth, produce:II.ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,
Lucr. 2, 899:ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,
Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:fruges et reliqua, quae terra pariat,
Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:spiritum,
Vulg. Isa. 26, 18. —Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:B.genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,
Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):dolorem, voluptatem,
Cic. Fin. 1, 15, 49:discidium,
Lucr. 1, 220:taedium,
Quint. 9, 4, 43:spinosiora multa pepererunt,
Cic. Or. 32, 114; so,quibus etiam verba parienda sunt,
id. Fin. 3, 1, 3; and:hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,
Just. 4, 1, 13:ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,
Plaut. Most. 2, 1, 17:alicui aegritudinem,
id. Trin. 2, 2, 35:fiduciam,
Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:alicni curas,
Prop. 1, 18, 23:obsequium amicos, veritas odium parit,
Ter. And. 1, 1, 41:sibi maximam laudem,
Cic. Off. 2, 13, 47:meis laboribus dignitas salusque pariatur,
id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:praedā improbe partā,
id. Fin. 1, 16, 51:aliquem honeste partis bonis privare,
id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:sibi salutem,
Caes. B. C. 3, 69:ante partam rei militaris gloriam amittere,
id. B. G. 6, 39:gratiam ingentem apud aliquem,
Liv. 34, 44:sibi decus et victoriam,
id. 30, 14:amicos officio et fide,
Sall. J. 10, 4:alicui somnum mero,
Tib. 1, 7, 27 (6, 23):qui sibi letum Insontes peperere manu,
Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:parta nutrici consociata, etc.,
the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:3.quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,
Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,
Juv. 14, 303.părĭo, īre, the ground form of aperio and operio. -
128 perpurgo
per-purgo (ante-class. perpūrĭgo, v. Ritschl, Opusc. 2, 426 sqq.), āvi, ātum, 1, v. a., to cleanse or purge thoroughly, to make quite clean.I.Lit.:II.alvum,
Cato, R. R. 115:se,
Cic. N. D. 2, 50, 127:perpurgata ulcera,
Cels. 5, 26, n. 36:perpurigatis auribus,
i. e. with the greatest attention, Plaut. Mil. 3, 1, 179.—Trop., to clear up, explain:locus orationis perpurgatus ab iis, qui ante me dixerunt,
Cic. Mur. 26, 54:crimina,
id. Scaur. 8, 14; cf. id. Div. 2, 1, 2.— Absol.:de dote tanto magis perpurga,
settle, arrange, Cic. Att. 12, 12, 1.
См. также в других словарях:
settle — set·tle vb set·tled, set·tling vt 1: to resolve conclusively settle a question of law 2: to establish or secure permanently a settled legal principle 3 … Law dictionary
settle — set‧tle [ˈsetl] verb 1. [intransitive, transitive] to end an argument by agreeing to do something: • The two companies signed a pact that settled the patent suit. • Before the second phase of the trial, the companysettled out of court (= ended… … Financial and business terms
Settle — Set tle, v. t. [imp. & p. p. {Settled}; p. pr. & vb. n. {Settling}.] [OE. setlen, AS. setlan. [root]154. See {Settle}, n. In senses 7, 8, and 9 perhaps confused with OE. sahtlen to reconcile, AS. sahtlian, fr. saht reconciliation, sacon to… … The Collaborative International Dictionary of English
Settle (disambiguation) — Settle is a town in Yorkshire, England.Settle may also refer to:* Settle (furniture), a wooden bench * SETTLE (algorithm), a constraint algorithm * Settling, a chemical process * Settler, a person who migrates to a new area and resides… … Wikipedia
Settle (North Yorkshire) — Settle Koordinaten … Deutsch Wikipedia
Settle — steht für: Settle (North Yorkshire), Stadt in North Yorkshire, Vereinigtes Königreich Settle Junction, stillgelegter Bahnhof, Beginn der Bahnstrecke Settle Carlisle Settle ist der Nachname folgender Personen: Elkanah Settle (1648 1724),… … Deutsch Wikipedia
settle down — {v.} 1. To live more quietly and sensibly; have a regular place to live and a regular job; stop acting wildly or carelessly, especially by growing up. * /John will settle down after he gets a job and gets married./ 2. To become quiet, calm, or… … Dictionary of American idioms
settle down — {v.} 1. To live more quietly and sensibly; have a regular place to live and a regular job; stop acting wildly or carelessly, especially by growing up. * /John will settle down after he gets a job and gets married./ 2. To become quiet, calm, or… … Dictionary of American idioms
settle — Ⅰ. settle [1] ► VERB 1) reach an agreement or decision about (an argument or problem). 2) (often settle down) adopt a more steady or secure life, especially through establishing a permanent home. 3) sit, come to rest, or arrange comfortably or… … English terms dictionary
Settle — Datos generales Origen Easton, Pensilvania, Estados Unidos Estado activos Información artística … Wikipedia Español
settle — settle1 [set′ l] n. [ME settel < OE setl (akin to Ger sessel) < IE * sedla < base * sed > SIT] a long wooden bench with a back, armrests, and sometimes a chest beneath the seat settle2 [set′ l] vt. settled, settling [ME setlen < OE … English World dictionary