Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to+settle

  • 121 libero

    lībĕro, āvi, ātum, 1 (old form of the fut. perf. liberasso, Plaut. Most. 1, 3, 66), v. a. [1. liber], to make or set free, to free, liberate (syn. vindico).
    I.
    Lit., to release from slavery, to free, manumil:

    amicas emite, liberate,

    Plaut. Most. 1, 1, 22:

    liberem ego te?

    id. Men. 5, 7, 35:

    servos,

    Caes. B. C. 3, 9:

    sese,

    Cic. de Or. 1, 40, 182:

    aliquem vindictā liberare,

    Plin. Ep. 7, 16, 4.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., to free, release, extricate, deliver (cf. levo) a person or thing from something (an obligation, debt, difficulty, etc.); constr.: aliquem (aliquid) ab aliqua re, with simple abl.; less freq. with gen.
    a.
    With personal objects.
    (α).
    With ab:

    teque item ab eo vindico ac libero,

    Cic. Q. Fr. 3, 1:

    se a Venere,

    to release one's self from one's duty to Venus, id. Div. in Caecil. 17, 53.—
    (β).
    With abl.: divortio te liberabo incommodis, Poët. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:

    defensionum laboribus senatoriisque muneribus liberatus,

    Cic. Tusc. 1, 1, 1:

    aliquem culpā,

    id. Att. 13, 22, 3:

    aliquem invidiā,

    id. N. D. 1, 6, 13:

    aliquem suspicione crudelitatis,

    id. Fam. 1, 2, 3:

    aliquem magnā sollicitudine,

    id. Att. 6, 1, 10; cf.:

    populum metu,

    id. Rep. 1, 16, 25:

    liberatus omni perturbatione animi,

    id. ib. 1, 17, 28:

    aliquem periculo,

    Caes. B. C. 3, 83:

    obsidione,

    id. B. G. 4, 19:

    se aere alieno,

    to pay a debt, Cic. Att. 6, 2, 4.—
    (γ).
    With gen.:

    aliquem culpae,

    Liv. 41, 19:

    voti liberari,

    id. 5, 28.—
    * (δ).
    With ex:

    multos ex incommodis pecuniā,

    Cic. Verr. 2, 5, 9, § 23.—
    (ε).
    With simple acc.:

    vectigales multos ac stipendiarios liberavit,

    exempted from taxes, Cic. Prov. Cons. 5, 10:

    Volusii liberandi, meum fuit consilium,

    to release from obligation, id. Fam. 5, 20, 4:

    Buthrotios cum Caesar decreto suo liberavisset, viz.,

    from a division of their lands, id. Att. 16, 16, C, 11:

    amotusque post triumphum abdicatione dictaturae terror et linguam et animos liberaverat hominum,

    Liv. 6, 16, 8:

    (debitores) capitis deminutione liberantur,

    i. e. from debt, Gai. Inst. 3, 84 al. —
    b.
    With inanim. and abstr. objects:

    eum (mundum) ab omni erratione liberavit,

    Cic. Univ. 6; cf.

    below, at the end of this number: quorum linguae sic inhaererent, ut loqui non possent, eae scalpello resectae liberarentur,

    would be set free, id. Div. 2, 46, 96: liberare agros, to free or exempt from taxes, id. Agr. 1, 4, 10:

    publica liberare,

    id. ib. 2, 21, 57; cf.:

    liberari omnia Asiae emporia portusque,

    Liv. 32, 33:

    liberata vectigalia,

    id. 41, 28:

    fundum alii obligatum liberare,

    Dig. 18, 1, 41:

    liberare fidem,

    to discharge one's promise, keep one's word, Cic. Fl. 20, 47:

    liberare promissa,

    to cancel promises, to make them void and of no effect, id. Off. 1, 10, 33:

    nomina,

    to settle debts, Liv. 7, 21: impensam, to clear or repay expenses, Col. 3, 3.—Of an abstr. object:

    divinum animum corpore liberatum cogitatione complecti,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51.—
    B.
    In partic.
    1.
    To absolve or acquit in a court of justice (syn.:

    absolvo, solvo): aliquem, opp. condemnare,

    Cic. Clu. 22, 60:

    aliquem crimine aliquo,

    id. Verr. 2, 2, 29, § 71: liberatur Milo, non eo consilio profectus esse, is acquitted of the charge of having undertaken a journey with the design, etc., id. Mil. 18, 47:

    reum a judicibus hoc defensionis modo liberari non posse,

    Quint. 7, 4, 20.—Very rarely with acc. of the charge:

    crimen libidinis confessio intemperantiae liberavit,

    Val. Max. 8, 1, 12.—
    2.
    To clear, i. e. to pass, traverse, cross over a place without hinderance (post - Aug.):

    flumen,

    Front. Strat. 1, 5, 3; 4, 7, 28; Hyg. Fab. 257:

    angustias freti,

    Front. Strat. 1, 4, 13:

    limen,

    Petr. 136.—
    3.
    Templa liberata, freed from buildings that obstructed the view, i. e. having a free prospect, Cic. Leg. 2, 8, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > libero

  • 122 limito

    līmĭto, āvi, ātum, 1, v. a. [limes], to enclose within boundaries or limits, to bound.
    I.
    Lit.:

    vineas limitari decumano XVIII. pedum latitudinis,

    Plin. 17, 22, 35, § 169; cf.: limitatus ager est in centurias dimensus, Paul. ex Fest. p. 116 Müll.—
    II.
    Trop., to fix, settle, determine:

    limitata est pecuaria quaestio,

    Varr. R. R. 2, 2, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > limito

  • 123 minuo

    mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].
    I.
    Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.
    A.
    Lit. (rare and mostly poet.):

    ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,

    broke in pieces, Ov. M. 8, 645:

    ligna,

    to chop into small pieces, id. F. 2, 647:

    portarum objectus,

    to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:

    dentes in limine,

    id. ib. 10, 47:

    sanguinem,

    to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;

    in the same signif., simply minuere,

    id. ib. 1, 22, 1.—
    B.
    Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):

    imperium matris,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    sumptus civitatum,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    (rem familiarem),

    Hor. S. 2, 3, 177:

    gradum,

    Quint. 2, 3, 7:

    gloriam alicujus,

    Cic. Fl. 12, 28:

    molestias vitae,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    cupiditates,

    id. ib.:

    invidiam,

    id. Agr. 1, 5, 14:

    opem,

    Caes. B. G. 5, 33:

    auctoritatem,

    id. B. C. 3, 43:

    minuuntur corporis artus,

    grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:

    minuuntur corpora siccis,

    Plin. 11, 54, 118, § 283:

    consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,

    discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):

    suspicionem profectionis,

    Cic. Att. 10, 16, 4:

    controversias,

    to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:

    minuenda est haec opinio,

    to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:

    magistratum, censuram,

    to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:

    majestatem populi Romani per vim,

    to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:

    matris imperium,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    religionem,

    Nep. Ages. 4, 8:

    nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,

    Ter. And. 2, 3, 19:

    consilium,

    to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:

    condemnationem,

    to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—
    II.
    Neutr., to diminish, grow less:

    minuente aestu,

    at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:

    minuente lunā,

    waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:

    crescentis minuentisque sideris species,

    Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).
    A.
    Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:

    litterae,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 68:

    minuta ac brevia folia,

    Plin. 12, 24, 53, § 111:

    ossa,

    Lucr. 1, 835:

    opuscula,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    itinera,

    Suet. Aug. 82:

    aere minuto qualiacumque somnia vendere,

    Juv. 6, 546:

    facies minutae,

    miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:

    minutior ac mage pollens,

    Lucr. 4, 318.— Sup.:

    minutissimis ictibus excarnificatus,

    Suet. Vit. 17:

    res,

    little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:

    res minutissimae et contemptibiles,

    Aug. Conf. 10, 35, 4:

    aves,

    Col. 8, 5, 10.—
    B.
    Trop., petty, paltry, insignificant.
    1.
    Of persons:

    alii minuti et angusti,

    Cic. Fin. 1, 18, 61:

    philosophi,

    id. Div. 1, 30, 62:

    imperatores,

    id. Brut. 73, 256:

    plebes,

    Phaedr. 4, 6, 13.—
    2.
    Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:

    genus orationis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159:

    minuti est animi voluptas ultio,

    Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:

    novissimum reddere,

    Vulg. Luc. 12, 59; cf.:

    aes minutum,

    id. ib. 21, 2.— Plur.
    (α).
    The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—
    (β).
    Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—
    (γ).
    Comp.:

    illa minutiora,

    those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    mĭnūtē, into small or fine pieces, finely, minutely (class.).
    A.
    Lit.:

    sal minute tritus,

    Col. 6, 17, 7:

    minutissime commolere,

    id. 12, 28, 1:

    historia minutissime scripta,

    in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—
    B.
    Trop.
    (α).
    In a petty or paltry manner:

    res minutius tractare,

    Cic. Fin. 4, 3, 7.—
    (β).
    Minutely, closely, accurately:

    minutius et scrupulosius scrutantur omnia,

    Quint. 5, 14, 28.—
    2.
    mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):

    concidere,

    Cato, R. R. 123:

    scoria minutim fracta,

    Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—
    B.
    With short steps, trippingly:

    equus ambulans,

    Veg. Vet. 1, 56, 39:

    deambulare,

    id. ib. 2, 53, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > minuo

  • 124 minutum

    mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. and n. [Sanscr. mi, lessen, change; Gr. minuô, minuthô; cf.: meiôn = minor; Germ. minder, vermindern].
    I.
    Act., to make smaller, to lessen, diminish; lit. and trop.
    A.
    Lit. (rare and mostly poet.):

    ramaliaque arida tecto Detulit, et minuit,

    broke in pieces, Ov. M. 8, 645:

    ligna,

    to chop into small pieces, id. F. 2, 647:

    portarum objectus,

    to dash in pieces, Stat. Th. 10, 526:

    dentes in limine,

    id. ib. 10, 47:

    sanguinem,

    to let blood, Veg. Vet. 1, 16, 2;

    in the same signif., simply minuere,

    id. ib. 1, 22, 1.—
    B.
    Trop., to lessen, diminish, lower, reduce, weaken, abate, restrict (very freq. and class.):

    imperium matris,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    sumptus civitatum,

    Cic. Fam. 3, 8, 2:

    (rem familiarem),

    Hor. S. 2, 3, 177:

    gradum,

    Quint. 2, 3, 7:

    gloriam alicujus,

    Cic. Fl. 12, 28:

    molestias vitae,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    cupiditates,

    id. ib.:

    invidiam,

    id. Agr. 1, 5, 14:

    opem,

    Caes. B. G. 5, 33:

    auctoritatem,

    id. B. C. 3, 43:

    minuuntur corporis artus,

    grow less, diminish in size, Ov. M. 7, 317:

    minuuntur corpora siccis,

    Plin. 11, 54, 118, § 283:

    consul alter proelio uno et vulnere suo minutus,

    discouraged, Liv. 21, 52, 2 (al. deminutus):

    suspicionem profectionis,

    Cic. Att. 10, 16, 4:

    controversias,

    to settle, put an end to, Caes. B. G. 5, 26:

    minuenda est haec opinio,

    to be refuted, Cic. Off. 1, 22, 72:

    magistratum, censuram,

    to restrict the power of, to limit, Liv. 4, 24:

    majestatem populi Romani per vim,

    to violate, offend against, Cic. Phil. 1, 9, 21:

    matris imperium,

    Plaut. As. 3, 1, 6:

    religionem,

    Nep. Ages. 4, 8:

    nec tu ea causa minueris Haec quae facis, ne is mutet suam sententiam,

    Ter. And. 2, 3, 19:

    consilium,

    to alter, change, id. Hec. 4, 3, 10:

    condemnationem,

    to commute, Gai. Inst. 3, 224; 4, 57.—
    II.
    Neutr., to diminish, grow less:

    minuente aestu,

    at the ebbing of the tide, Caes. B. G. 3, 12, 1:

    minuente lunā,

    waning, Pall. 3, 24; Sedul. 1, 243; cf.:

    crescentis minuentisque sideris species,

    Plin. 37, 10, 67, § 181.—Hence, mĭnūtus, a, um, P. a. (diminished; hence), little, small, minute (class.).
    A.
    Lit.: pueri minuti (opp. majores), Varr. ap. Non. 141, 18: id [p. 1148] omnes magni minutique, Plaut. Cist. 2, 1, 45.—Of things:

    litterae,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 68:

    minuta ac brevia folia,

    Plin. 12, 24, 53, § 111:

    ossa,

    Lucr. 1, 835:

    opuscula,

    Cic. Ac. 2, 38, 120:

    itinera,

    Suet. Aug. 82:

    aere minuto qualiacumque somnia vendere,

    Juv. 6, 546:

    facies minutae,

    miniature portraits, id. 14, 291.— Comp.:

    minutior ac mage pollens,

    Lucr. 4, 318.— Sup.:

    minutissimis ictibus excarnificatus,

    Suet. Vit. 17:

    res,

    little things, trifles, Cic. Clu. 64, 180:

    res minutissimae et contemptibiles,

    Aug. Conf. 10, 35, 4:

    aves,

    Col. 8, 5, 10.—
    B.
    Trop., petty, paltry, insignificant.
    1.
    Of persons:

    alii minuti et angusti,

    Cic. Fin. 1, 18, 61:

    philosophi,

    id. Div. 1, 30, 62:

    imperatores,

    id. Brut. 73, 256:

    plebes,

    Phaedr. 4, 6, 13.—
    2.
    Of things: canto carmina versibus minutis, Poët. ap. Plin. Ep. 4, 27, 4:

    genus orationis,

    Cic. de Or. 2, 38, 159:

    minuti est animi voluptas ultio,

    Juv. 13, 189.— Hence, subst.: mĭnūtum, i, n., the smallest piece of money, a mite, farthing:

    novissimum reddere,

    Vulg. Luc. 12, 59; cf.:

    aes minutum,

    id. ib. 21, 2.— Plur.
    (α).
    The little (opp. longa), Calp. Ecl. 5, 7.—
    (β).
    Minutes, points, very small parts, Amm. 20, 3, 2; Gram. Vet. p. 374, 11.—
    (γ).
    Comp.:

    illa minutiora,

    those less important matters, Aur. Vict. Epit. 48, 18.—Hence, adv., in two forms.
    1.
    mĭnūtē, into small or fine pieces, finely, minutely (class.).
    A.
    Lit.:

    sal minute tritus,

    Col. 6, 17, 7:

    minutissime commolere,

    id. 12, 28, 1:

    historia minutissime scripta,

    in an extremely small hand, Sen. Ep. 95, 2.—
    B.
    Trop.
    (α).
    In a petty or paltry manner:

    res minutius tractare,

    Cic. Fin. 4, 3, 7.—
    (β).
    Minutely, closely, accurately:

    minutius et scrupulosius scrutantur omnia,

    Quint. 5, 14, 28.—
    2.
    mĭnūtim, into small pieces, finely, minutely (ante-class. and post-Aug.):

    concidere,

    Cato, R. R. 123:

    scoria minutim fracta,

    Plin. 34, 18, 51, § 171; Gell. 17, 8, 2.—
    B.
    With short steps, trippingly:

    equus ambulans,

    Veg. Vet. 1, 56, 39:

    deambulare,

    id. ib. 2, 53, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > minutum

  • 125 pango

    pango, nxi, nctum, and pēgi or pĕpĭgi, pactum (v. Neue, Formenl. 2, 474 sq.), 3, v. a. [root pac-; Sanscr. pāca, band, fetter; Gr. pêgnumi, fix; pachnê, frost; passalos, peg, etc.; cf.: pagus, pagina, paciscor; old form paco, pago; cf.: rem ubipacunt, XII.Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; v. Prisc. 894 P.], to fasten, make fast, fix; to drive in, sink in (syn.: figo, configo).
    I.
    Lit.: pangere, figere;

    unde plantae pangi dicuntur,

    Fest. p. 213 Müll.:

    clavum,

    Liv. 7, 3; v. clavus: tonsillam pegi laevo in litore, Pac. ap. Fest. s. v tonsilla, p. 356 Müll.; Col. poët. 10, 252; Pall. 3, 9, 7.—
    B.
    Transf.
    1.
    To set, plant any thing:

    ramulum,

    Suet. Galb. 1:

    vicena millia malleolorum,

    Col. 3, 12, 3: lactucam id. 11, 3, 26:

    taleam olearum,

    id. 11, 2, 42;

    hence, transf.: filios,

    to beget children, Tert. Apol. 9 fin.
    2.
    To set or plant any thing with any thing:

    ipse seram vites pangamque ex ordine colles,

    Prop. 3, 17 (4, 16), 15:

    vitiaria malleolis,

    Col. 11, 2, 18.—
    II.
    Trop.
    A.
    Versus carmina or facta (like componere), to make, compose, write, record: hic vostrum panxit maxuma facta patrum, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 15, 34 (Epigr. v. 2 Vahl. p. 162;

    but the verse: horrida Romuleum certamina pango duellum, is spurious): carmina,

    Lucr. 4, 8:

    versus de rerum naturā,

    id. 1, 25:

    aliquid Sophocleum,

    Cic. Fam. 16, 18, 3: anekdota, id. Att. 2, 6, 2:

    poëmata,

    Hor. Ep. 1, 18, 40:

    chartas,

    Mart. 11, 3, 7:

    pangendi facultas,

    Tac. A. 14, 16; Val. Max. 2, 1, 10:

    de pangendo nihil fieri potest,

    Cic. Att. 2, 14, 2.—
    B.
    In gen., to make:

    neque prima per artem temptamenta tui pepigi,

    Verg. A. 8, 142.—
    C.
    To fix, settle, determine, agree upon, agree, covenant, conclude, stipulate, contract (class., but only in the perf. forms; for the pres. and fut. pacisci was used; v. Quint. 1, 6, 10 sq.: paciscor facit et pepigi et pactus sum, Serv. ad. Verg. A. 8, 144; cf.:

    paciscor, stipulor, despondeo): ducentis Philippis rem pepigi,

    Plaut. Bacch. 4, 8, 38:

    pactam rem habeto,

    id. Poen. 5, 3, 38:

    terminos, quos Socrates pepigerit (al. pegerit),

    Cic. Leg. 1, 21, 56:

    fines,

    id. Pis. 16, 37.—With ne:

    si quis pepigerit ne illo (medicamento) usquam postea uteretur,

    Cic. Off. 3, 24, 92; so Tac. A. 13, 14:

    pacem nobiscum pepigistis, ut, etc.,

    Liv. 9, 11:

    inducias pepigisse,

    id. 27, 30:

    non fuit armillas tanti pepigisse Sabinas,

    Ov. Am. 1, 10, 49:

    resumere libertatem occultis insidiis pepigerant,

    Tac. A. 14, 31:

    cui pretium pepigerat,

    id. ib. 14, 42. —Freq. of a marriage contract, to promise, engage, pledge, etc.: habeon' pactam (Sororem)? Plaut. Trin. 2, 4, 99; 5, 2, 59:

    quod pepigere viri, pepigerunt ante parentes,

    Cat. 62, 28:

    te peto quam lecto pepigit Venus aurea nostro,

    Ov. H. 16, 35: haec mihi se pepigit;

    pater hanc tibi,

    id. ib. 20, 157.

    Lewis & Short latin dictionary > pango

  • 126 pario

    1.
    părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].
    I.
    Act.
    A.
    In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):

    pariari deo,

    Tert. Res. Carn. 6.—
    B.
    In partic., to settle, pay in full a debt:

    nummos alicui,

    Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—
    II.
    Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.
    2.
    părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
    I.
    Lit.:

    si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,

    Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:

    gallinas teneras, quae primum parient, concludat,

    Cato, R. R. 89; so,

    quae gallina id ovum peperisset,

    Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:

    ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,

    to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    B.
    Transf
    1.
    Of males, to beget ( poet.):

    apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,

    Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
    2.
    In gen., to bring forth, produce:

    ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,

    Lucr. 2, 899:

    ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,

    Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:

    fruges et reliqua, quae terra pariat,

    Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:

    spiritum,

    Vulg. Isa. 26, 18. —
    II.
    Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:

    genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,

    Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):

    dolorem, voluptatem,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    discidium,

    Lucr. 1, 220:

    taedium,

    Quint. 9, 4, 43:

    spinosiora multa pepererunt,

    Cic. Or. 32, 114; so,

    quibus etiam verba parienda sunt,

    id. Fin. 3, 1, 3; and:

    hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,

    Just. 4, 1, 13:

    ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,

    Plaut. Most. 2, 1, 17:

    alicui aegritudinem,

    id. Trin. 2, 2, 35:

    fiduciam,

    Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:

    alicni curas,

    Prop. 1, 18, 23:

    obsequium amicos, veritas odium parit,

    Ter. And. 1, 1, 41:

    sibi maximam laudem,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    meis laboribus dignitas salusque pariatur,

    id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:

    praedā improbe partā,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquem honeste partis bonis privare,

    id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:

    sibi salutem,

    Caes. B. C. 3, 69:

    ante partam rei militaris gloriam amittere,

    id. B. G. 6, 39:

    gratiam ingentem apud aliquem,

    Liv. 34, 44:

    sibi decus et victoriam,

    id. 30, 14:

    amicos officio et fide,

    Sall. J. 10, 4:

    alicui somnum mero,

    Tib. 1, 7, 27 (6, 23):

    qui sibi letum Insontes peperere manu,

    Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:

    parta nutrici consociata, etc.,

    the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:

    quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,

    Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;

    d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,

    Juv. 14, 303.
    3.
    părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

    Lewis & Short latin dictionary > pario

  • 127 parta

    1.
    părĭo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [par].
    I.
    Act.
    A.
    In gen., to make equal; hence, pass., with force of mid., to be equal (postclass.):

    pariari deo,

    Tert. Res. Carn. 6.—
    B.
    In partic., to settle, pay in full a debt:

    nummos alicui,

    Dig. 40, 1, 4: QVISQVIS MENSIB. CONTINENTER NON PARIAVERIT, has not paid his share, Inscr. Lanuv. (a. p. Chr. 136) in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.— In part. perf. mid.: PARIATVS, that has paid his share, Inscr. Lanuv. in Momms. Collegg. et Sodalicc. Romann.—
    II.
    Neutr., to be equal, Tert. Anim. 30 fin.; 32 fin.
    2.
    părĭo, pĕpĕri, părĭtum, and partum, 3 ( fut. part. parturam, Plaut. Am. 2, 2, 86; fut. paribis for paries, Pompon. ap. Non. 508, 3; inf. parire, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll., and in Diom. p. 378 P.; Plaut. Fragm. ap. Philarg. Verg. E. 2, 63), v. a. [cf. Gr. root por- in eporon, gave, peprôtai, is fated; Lat. portio, partus, puerpera, perh. parare], to bring forth, to bear; of animals, to drop, lay, spawn, etc. (syn. gigno).
    I.
    Lit.:

    si quintum pareret mater ejus, asinum fuisse pariturum,

    Cic. de Or. 2, 66, 267: ut ea liberos ex sese pareret, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 3:

    gallinas teneras, quae primum parient, concludat,

    Cato, R. R. 89; so,

    quae gallina id ovum peperisset,

    Cic. Ac. 2, 18, 57; cf.:

    ova parire solet, etc., Enn. l. l. (Ann. v. 10 Vahl.): nam audivi feminam ego leonem semel parire, Plaut. l. l.—Of plants,

    to flower, Plin. 16, 25, 39, § 94.—
    B.
    Transf
    1.
    Of males, to beget ( poet.):

    apud tragicos: et jam leo pariet, at pater est,

    Quint. 8, 6, 34; Caecil. ap. Non. 464, 22 (in a corrupt passage).—
    2.
    In gen., to bring forth, produce:

    ligna putrefacta per imbres Vermiculos pariunt,

    Lucr. 2, 899:

    ut sarmentum in pariendis colibus vires habeat majores,

    Varr. R. R. 1, 32, 2; cf. id. ib. 1, 41, 5:

    fruges et reliqua, quae terra pariat,

    Cic. N. D. 1, 2; Plin. 16, 37, 68, § 174; 31, 10, 46, § 112:

    spiritum,

    Vulg. Isa. 26, 18. —
    II.
    Trop., to produce, create, bring about, accomplish, occasion, devise, invent, procure, acquire, etc. (syn.:

    genero, creo, gigno): ars dicendi habet hanc vim, non ut aliquid pariat et procreet, verum ut educet atque confirmet,

    Cic. de Or. 2, 87, 356: qui famam multo peperere labore, Enn. ap. Philarg. ad Verg. G. 4, 188 (Ann. v. 427 Vahl.):

    dolorem, voluptatem,

    Cic. Fin. 1, 15, 49:

    discidium,

    Lucr. 1, 220:

    taedium,

    Quint. 9, 4, 43:

    spinosiora multa pepererunt,

    Cic. Or. 32, 114; so,

    quibus etiam verba parienda sunt,

    id. Fin. 3, 1, 3; and:

    hinc fabulae Scyllam et Charybdim peperere,

    Just. 4, 1, 13:

    ne quicquam nobis pariant ex se incommodi,

    Plaut. Most. 2, 1, 17:

    alicui aegritudinem,

    id. Trin. 2, 2, 35:

    fiduciam,

    Sall. H. 1, 41, 22 Dietsch:

    alicni curas,

    Prop. 1, 18, 23:

    obsequium amicos, veritas odium parit,

    Ter. And. 1, 1, 41:

    sibi maximam laudem,

    Cic. Off. 2, 13, 47:

    meis laboribus dignitas salusque pariatur,

    id. Cat. 4, 1, 1; id. Sull. 17, 49:

    praedā improbe partā,

    id. Fin. 1, 16, 51:

    aliquem honeste partis bonis privare,

    id. Quint. 23, 74; id. Sull. 28, 77:

    sibi salutem,

    Caes. B. C. 3, 69:

    ante partam rei militaris gloriam amittere,

    id. B. G. 6, 39:

    gratiam ingentem apud aliquem,

    Liv. 34, 44:

    sibi decus et victoriam,

    id. 30, 14:

    amicos officio et fide,

    Sall. J. 10, 4:

    alicui somnum mero,

    Tib. 1, 7, 27 (6, 23):

    qui sibi letum Insontes peperere manu,

    Verg. A. 6, 434; Tib. 4, 13, 20.—Hence, partus, a, um, P. a., that has borne:

    parta nutrici consociata, etc.,

    the ewe that has dropped the lamb, Col. 7, 4, 3.—
    B.
    Gained, acquired. — Hence, as subst.: parta, ōrum, n., acquisitions, possessions:

    quod majus dedecus est parta amittere, quam omnino non paravisse,

    Sall. J. 31, 17; cf. id. C. 51, 42;

    d. H. 1, 41, 17 Dietsch: tantis parta malis curā majore metuque Servantur,

    Juv. 14, 303.
    3.
    părĭo, īre, the ground form of aperio and operio.

    Lewis & Short latin dictionary > parta

  • 128 perpurgo

    per-purgo (ante-class. perpūrĭgo, v. Ritschl, Opusc. 2, 426 sqq.), āvi, ātum, 1, v. a., to cleanse or purge thoroughly, to make quite clean.
    I.
    Lit.:

    alvum,

    Cato, R. R. 115:

    se,

    Cic. N. D. 2, 50, 127:

    perpurgata ulcera,

    Cels. 5, 26, n. 36:

    perpurigatis auribus,

    i. e. with the greatest attention, Plaut. Mil. 3, 1, 179.—
    II.
    Trop., to clear up, explain:

    locus orationis perpurgatus ab iis, qui ante me dixerunt,

    Cic. Mur. 26, 54:

    crimina,

    id. Scaur. 8, 14; cf. id. Div. 2, 1, 2.— Absol.:

    de dote tanto magis perpurga,

    settle, arrange, Cic. Att. 12, 12, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > perpurgo

См. также в других словарях:

  • settle — set·tle vb set·tled, set·tling vt 1: to resolve conclusively settle a question of law 2: to establish or secure permanently a settled legal principle 3 …   Law dictionary

  • settle — set‧tle [ˈsetl] verb 1. [intransitive, transitive] to end an argument by agreeing to do something: • The two companies signed a pact that settled the patent suit. • Before the second phase of the trial, the companysettled out of court (= ended… …   Financial and business terms

  • Settle — Set tle, v. t. [imp. & p. p. {Settled}; p. pr. & vb. n. {Settling}.] [OE. setlen, AS. setlan. [root]154. See {Settle}, n. In senses 7, 8, and 9 perhaps confused with OE. sahtlen to reconcile, AS. sahtlian, fr. saht reconciliation, sacon to… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Settle (disambiguation) — Settle is a town in Yorkshire, England.Settle may also refer to:* Settle (furniture), a wooden bench * SETTLE (algorithm), a constraint algorithm * Settling, a chemical process * Settler, a person who migrates to a new area and resides… …   Wikipedia

  • Settle (North Yorkshire) — Settle Koordinaten …   Deutsch Wikipedia

  • Settle — steht für: Settle (North Yorkshire), Stadt in North Yorkshire, Vereinigtes Königreich Settle Junction, stillgelegter Bahnhof, Beginn der Bahnstrecke Settle Carlisle Settle ist der Nachname folgender Personen: Elkanah Settle (1648 1724),… …   Deutsch Wikipedia

  • settle down — {v.} 1. To live more quietly and sensibly; have a regular place to live and a regular job; stop acting wildly or carelessly, especially by growing up. * /John will settle down after he gets a job and gets married./ 2. To become quiet, calm, or… …   Dictionary of American idioms

  • settle down — {v.} 1. To live more quietly and sensibly; have a regular place to live and a regular job; stop acting wildly or carelessly, especially by growing up. * /John will settle down after he gets a job and gets married./ 2. To become quiet, calm, or… …   Dictionary of American idioms

  • settle — Ⅰ. settle [1] ► VERB 1) reach an agreement or decision about (an argument or problem). 2) (often settle down) adopt a more steady or secure life, especially through establishing a permanent home. 3) sit, come to rest, or arrange comfortably or… …   English terms dictionary

  • Settle — Datos generales Origen Easton, Pensilvania, Estados Unidos Estado activos Información artística …   Wikipedia Español

  • settle — settle1 [set′ l] n. [ME settel < OE setl (akin to Ger sessel) < IE * sedla < base * sed > SIT] a long wooden bench with a back, armrests, and sometimes a chest beneath the seat settle2 [set′ l] vt. settled, settling [ME setlen < OE …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»