Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

the+cause

  • 61 svarfa

    (að), v. to upset (Þorgils svarfaði taflinu);
    refl., svarfast, to be turned upside down (taflit svarfaðist); s. um, to cause a great tumult, make havoc (H. svarfaðist þar um).
    * * *
    að, [Engl. to swerve], to sweep, of filings, thence gener. to upset, by sweeping, overturning; Þorgils svarfaði taflinu ok lét í punginn, Th. upset the chess, Sturl. iii. 123.
    2. to swerve; ok svarfaði (= svarfaðisk?) léinn upp eptir síðunni, Hkr. iii. 390.
    II. reflex. to swerve, turn aside, to be turned upside down; taflit svarfaðisk, Fms. vii. 219; svörfuðusk skíðin utanborðs, 31; þeir ætluðu fyrst at svarfask mundi hafa aptr hurðin, Grett.; svarfaðisk ok sópaðisk allt út í sjóvar-djúpit, Stj. 287; höfðu fötin svarfask af honum ofan á gólfit, Grett. 170; þótt áðr hefði nokkut um svarfast (svarfat Ed.), Fms. xi. 97; svarfask um, to cause a great tumult, make havoc, 40.

    Íslensk-ensk orðabók > svarfa

  • 62 um

    of
    * * *
    older umb, prep. with acc. and dat.
    I. with acc.
    1) around (slá hring um e-n);
    2) about, all over (hárit féll um hana alla); um allar sveitir, all over the country; mikill um herðar, large about the shoulders, broad-shouldered; liggja um akkeri, to ride at anchor;
    3) of proportion; margir voru um einn, many against one; um einn hest voru tveir menn, two men to each horse;
    4) round, past, beyond, with verbs denoting motion (sigla vestr um Bretland); leggja um skut þessu skipi, to pass by this ship; ríða um tún, to pass by a place;
    5) over, across, along (flytja e-n um haf); kominn um langan veg, come from a long way off; ganga um gólf, to cross the floor (but also to walk up and down the floor); slá, er lá um þvert skipit, a beam that lay athwart the ship; um kné sér, across the knee; e-t er hœgt um hönd, gives little trouble, is ready to hand;
    6) of time, during, in the course of (um messuna, um þingit, um sumarit); þat var um nótt, by night; um nætr sem um daga, by night as well as day; lengra en fara megi um dag, in the course of one day;
    7) at a point of time (hann kom at höllinni um drykkju); um þat, at that time, then; um þat er, when (um þat, er vér erum allir at velli lagðir);
    8) of, about, in regard to a thing; bera um e-t, dœma um e-t, to bear witness, judge about; tala um e-t, to speak of; annast um e-t, to attend to; sviðr um sik, wise of oneself; hvárr um sik, each for himself; var mart vel um hann, he had many good qualities;
    9) e-m er ekki um e-t, one does not like (var honum ekki um Norðmenn); with infin., honum er ekki um at berjast í dag, he has no liking to fight to-day; er þér nökkut um, at vér rannsökum þik ok hús þín, have you any objection that we …?; e-m er mikit (lítil) um e-t, one likes it much, little (Guðrúnu var lítil um þat); sá, er mönnum væri meira um, whom people liked better; e-m finnst mikit um e-t, one is much pleased umwith, has a high opinion of (konungi fannst mikit um list þá ok kurteisi þá, er þar var á öllu);
    10) because of, for; öfunda e-n um e-t, to envy one for a thing; verða útlagt um e-t, to be fined for a transgression; um sakleysi, without cause;
    11) beyond, above; margir fengu eigi hlaupit um röst, more than one mile; hafa vetr um þrítugt, to be thirty-one; e-m um afl, um megn, beyond one’s strength, more than one can do (þetta mál er nökkut þér um megn); kasta steini um megn sér, to overstrain oneself; um of, too much, excessive (þótti mörgum þetta um of); um alla menn fram or um fram alla menn, above all men (hón unni honum um alla menn fram); e-m er e-t um hug, one has no mind for, dislikes (ef þér er nökkut um hug á kaupum við oss);
    12) over, across; detta, falla um e-t, to stumble over (féll bóandinn um hann);
    13) by; draugrinn hafði þokat at Þorsteini um þrjár setur, by three seats;
    14) about; þeir sögðu honum, hvat um var at vera, what it was about, how matters stood; hvat sem um þat er, however that may be; eiga e-t um at vera, to be troubled about a thing (lætr sem hann eigi um ekki at vera); var fátt um með þeim, they were not on good terms;
    15) ellipt., ef satt skal um tala, if the truth must be told; þannig sem atburðr hefir orðit um, as things have turned out;
    16) as adv., gekk um veðrit, veered round, changed; ríða (sigla) um, to ride (sail) by; langt um, far beyond, quite; fljótit var langt um úfœrt (úreitt), quite impassable; um liðinn, passed by, of time; á þeirri viku, er um var liðin, in the past umweek;
    II. with dat.
    1) over, esp. poet.; sitja um borðum = sitja yfir borðum; sá es um verði glissir, he that gabbles over a meal;
    2) of time, by; um dögum, um nóttum, by day, by night; um sumrum, haustum, vetrum, várum, in the summer, etc.; um vetrum ok sumrum, both winter and summer.
    * * *
    1.
    an enclytic particle, see ‘of,’ p. 462, col. 2.
    2.
    adv. too; see ‘of,’ p. 462, col. 2, and p. 463, col. 1.

    Íslensk-ensk orðabók > um

  • 63 BANI

    m.
    1) death;
    fá (bíða, hafa, taka) bana, to die;
    ráða sér bana, to commit suicide;
    leiða e-n til bana, to cause one’s death (of an illness);
    kominn at bana, sinking fast;
    2) that which causes death, bane; slayer (fjögurra manna bani).
    * * *
    a, m. [Ulf. banja = πληγή; A. S. bana; Engl. bane; O. H. G. bano; v. ben below]. I. bane, death, natural or violent (properly violent); Egill tók sótt þá er hann leiddi til bana, Eg. 767; lostinn öru til bana, Fms. i. 118; kominn at bana, sinking fast, of a sick person, vii. 166. II. a bane, and so = bana-maðr, a slayer; fjögurra manna b., Nj. 8, Grág. ii. 88, Ld. 326; pl., N. G. L. i. 163: the phrase, verða e-m at bana, to slay one, may refer to I. or II: poët. fire is called bani viðar, the bane of wood, and bani Hálfs, the bane of king Half, Ýt. 6; the winter is bani orma, the bane of worms, etc., Lex. Poët.
    COMPDS: banablóð, banadagr, banadrykkr, banadægr, banahögg, banakringla, banalag, banamaðr, banaorð, banaráð, banasár, banaskot, banasótt, banasæng, banasök, banatilræði, banaþúfa.

    Íslensk-ensk orðabók > BANI

  • 64 forátta

    f. pretext; finna e-t til foráttu, to plead as one’s excuse.
    * * *
    u, f., an older form forurtir, contr. foróttir, f. pl. occurs,—forutta-laust, Grág. i. 329, 377 (Kb. ii. 42 forótta-laust), 468; forátta-laust, Kb. i. 133, 136; but forátta, Nj. 15, Eb. 40: [Ulf. fra-waurhts = ἁμαρτιά; the etymology of the word seems to be ‘for’ in a privative sense, and ‘verk,’ cp. A. S. forwyrht = peccatum; in the Icel. it is used as a law term]:—a cause of forfeiture, an act whereby the other party has ‘forfeited’ his right, but it is not used in a criminal sense = Germ. verbrechen; ef honum þykkja forurtir til þess, Grág. l. c.: the phrase, forótta-laust or forurta-laust (foryfta-laust, N. G. L. i. 29, is a false reading), sine causa legali, Grág. l. c.: chiefly in divorce cases, the phrase, finna til foráttu, to plead as an excuse, Nj., Eb. l. c.
    II. in mod. usage = forað; foráttu-brim, foráttu-veðr, n. a heavy surf, strong gale, etc.

    Íslensk-ensk orðabók > forátta

  • 65 LYF

    * * *
    n. medicine, healing herb; ekki l., nought, not the least.
    * * *
    f., pl. lyfjar. also spelt lif, see the references below; the word is used as neut. in Bs. ii. 87, and then chiefly in pl. in Bs. i. 179, Fas. iii. 11, Fms. ix. 282; [Ulf. lubja-leisi = φαρμακεία, Gal. v. 20; A. S. lib; O. H. G. lupi; Swed. luf; early Dan. löv]:—a herb, simple, esp. with the notion of healing, witchcraft or supernatural power, = Gr. φάρμακον; trúa á lyf kvenna eða görningar, Hom. 33; lækning, lyf eðr galldra, 121; góð smyrzl ok læknings-lif, Fas. iii. 174; með heilsamligum smyrslum né lækningar-lyfum, Stj. 272; lif (not líf) með lækning, Skv. 1. 17; varisk menn lif, rúnir ok galdra, N. G. L. iii. 300; töfr ok lif, rúnir ok galdra, 286; lækningar lyf, 245; kona hver er ferr með lif ok læzk kunna bæta mönnum, ef hón er sönn at því, þá er hón sek þrem mörkum, i. 390; hann tekr þá nokkur lyf af helgum dómi Jóns biskups, Bs. i. 179; ek hefi þat eitt gras, er … Dagfinnr svarar, engi (= enga?) lyf eðr lækning skulu vér til þessa hafa, nema þær einar (sic), er …, Fms. ix. 282; eitr-fullt lyf, Bs. ii. 87; lítil lyf kveða höfð til lýða sona, the sons of men are made of small matter (seed, cause?), Fas. iii. 11 (in a verse): adverb., ekki lyf, not a whit, Skv. 1. 9, (not as explained at p. 274, col. 1, line 1): ú-lyfjan, poison.

    Íslensk-ensk orðabók > LYF

  • 66 SÆKJA

    * * *
    i. e. sœkja, an irregular verb, pres. sæki (sœki); pret. sótti, qs. sókti (as þótti from þykkja; cp. Engl. seek, sought); subj. sækti (sœkti); imperat. sæk, sæktú: part. sóttr, sótt (qs. sóktr, cp. þótt from þykkja); subj. sætti, Þkv. 14: [sak, sök, sók-n, referring to a lost strong verb, saka, sök; Ulf. sôkjan = ζητειν, αἰτειν; A. S. sêcan; Engl. seek; O. H. G. sohhjan; Germ. suchen; Dan. söge; Swed. söka.]
    A. To seek, fetch; ek mun fara heim ok s. mér bendi, Fms. iii. 209; s. sér skála-við, Nj. 280; s. sér kirkju-við, to fetch church-timber, Ld. 316; s. heilræði at e-m, Nj. 31; sækja vatn, to fetch water, Fas. ii. 29, Fb. i. 257, Fs. 100; gékk Gunnlaugr til lækjar eins ok sótti (vatn) í hjálminum, Ísl. ii. 269; er þér skyldra at s. Svanlaugu, Nj. 182; Kormakr sótti (Germ. abbolen) Steingerði, Korm. 228; skatt er Egill hafði sótt til Vermalands, Eg. 588; s. giptu á fund e-s., to fetch, derive good luck from, Fms. v. 253, 254.
    2. to visit, frequent (Germ. besuchen); enn aldna jötun ek sótta, Hm. 104; skyldi menn þangat til s. um alla Vestfjörðu, Eb. 26; sækja þing, to frequent a þing (þing-sókn); þeir vildueigi þangat s. þingit, Íb. 9; s. kirkju, to visit, frequent a church (kirkju-sókn); þessa brennu sótti margs-konar þjóð, Edda 38; sækja e-n at liðveizlu, to call on one for support, Fms. xi. 344; sækja e-n at eptirmáli, to seek one’s aid in …, Sturl. i. 193; hann var mikill málafylgis-maðr ef hann var at sóttr til ásjá, Bs. i. 82; s. or s. heim, to visit; fyrir því sótta ek þik heim, at mik hafði hér at landi borit, Eg. 165, (cp. heim-sókn, in a hostile sense), Nj. 107; hann sótti marga ókunna staði, Fms. vii. 199; sækja fuglar háleik lopts, Sks. 47 B; sækir Anselmus heim þat klaustr, Mar.; hann mundi aldri fljúga svá langt, at eigi mundi hann s. heim hönd, come back to the hand, Edda 70; s. fund e-s, Sturl. iii. 81; skyldi Bárðr s. norðr þangat ráðit, B. should go north to fetch his bride, Eg. 26; Sveinn sótti sér friðland, went in search of, Fms. x. 404; drottning býðr honum veizlu með svá mikið fjölmenni sem hann vill til hafa sótt, Orkn. 340; var blótveizla mikil ok sótti þar til konungr, Fms. i. 35; hann sækir á hönd Engla konungi, sought his service, Eg. 76; til Túnsbergs sóttu mjök kaupmenn, Fms. i. 11; at þér sækit norðr higat á várn fund, Sturl. iii. 81; þeir höfðu sótt ( advanced) langt á land upp, Fms. x. 239; þeir sækja ( advance) upp hólinn, Eg. 744; þá sækir ( arrives) sá maðr vestan af Írlandi er Haraldr hét, Fms. x. 418.
    3. to proceed, advance, absol.; er hann sótti langt austr, had advanced far eastward, Eg. 56; þá er þeir sóttu ofan at skipunum, Fms. vii. 159; er mornaði ok sól sótti á himin, Eg. 372, v. l.; þeir biðu þess at sólin sótti á himininn. Fms. viii. 114: impers., fór hann útleið, er suðr sótti, 82; þegar er ór sækir enum mesta háleik hafsins, Sks. 173 B; er síðar er á hausti ok nær meir sækir vetri, 225 B.
    4. to catch, overtake; fiðr hann geldinga ok fær eigi sótt, Ísl. ii. 331: to overcome, munu þeir mik aldri fá sótt meðan ek kem boganum við, Nj. 116; hann varðisk svá vel, at þeir fá eigi lengi sótt hann, 153; mér lízt ef þeir standa úti sem vér munim þá aldri sótta geta, 197; þangat sækir þik engi, … er þat eigi allra at s. hann þangat, 20, 21; mun ek eigi skjótt verða sóttr, Eb. 188: to carry, take, eigi mun eyin sótt verða, Fær. 98; her eru hiis ramlig, ok munu beir eigi skjótt sækja, Nj. 198; var áin allíll at sækja, the river was very bad to cross, Ld. ch. 15; býðr hann þeim at s. fjallit norðr í bygð, to cross the mountain, take that road, Bs. ii. 32.
    II. to attack; þá er hann (acc.) sótti þetta mein (nom.), Mar.; s. e-n með vápnum, Fms. ii. 172; griðungr sækir mann, Grág. ii. 122; s. e-n til dauðs. Stj. 99; samna liði ok s. hann norðr þangat, Nj. 20; þá er þeir sóttu Gunnar á Hlíðarenda inn í hús inn, Eb. 248; þeir sóttu þá hálfu djarfligar, 287.
    2. to pursue; hann lét þaðan s. útróðra ok selveiðar ok eggver, Eg. 135; Skallagrímr sótti fast smiðju-verkit, 142; hann lét mjök sækja föng þau er fyrir vóru, 134; sækja knáliga ferðina, leiðina, róðrinn, to press a matter, urge it on, 203, Fms. viii. 144; straumr var mikill, hann sótti fast sundit, swam hard, Grett. 148; s. bardagann frýju-laust, Fms. xi. 136; réri skip innan fjörðinn ok sóttu knáliga, Grett. 89; þeir er eptir Agli réru sóttu ákaft, Eg. 362.
    3. as a law phrase, sækja sök, mál, to prosecute, lead a cause; á hverr at sækja þá sök er vill, Grág. i. 17; skalt þú s. þær sakir báðar, Nj. 98; nú liðu þrjú þing þau er menn ætluðu, at hann mundi s. málit, 71; at annarr-hvárr okkarr sæki málit, ok munu vit þá verða at hluta með okkr, 86; nefndu þér nökkura vátta at orðunum—Önga, segir Skarphéðinn, vér ætlum ekki at s. þetta nema á vápna-þingi, 141, passim: metaph. to urge, press, hann sótti þat mál mjök, pressed the case bard, Eg. 108; sótti ( urged) hann þá enn um liðveizlu, Sturl. iii. 232: s. mann, to prosecute in a lawsuit; manna þeirra er menn vilja s. hér á þingi, Grág. i. 19; á þingi, þess manns er sóttr er, 26; sá skal s. goðann er sótt vill hafa, til fullra laga, 34; s. mann fullri sekt, 120; s. e-n sökum, Eg. 728; sótti Kolskeggr til lands at Móeiðar-hváli, laid claim to the estate at M., Nj. 103: with prepp., s. eptir, to pursue, 20, Fms. x. 239, Sturl. i. 11 (cp. eptir-sókn): sækja at (cp. at-sókn), to pursue, attack, Fms. vii. 70, Nj. 83, 84, Eg. 585: s. fram, to advance in battle, 297, Fms. i. 38.
    B. Reflex. to be advanced, be past, of a road or distance, work in hand, or the like; sóttisk þá mjök hafit, Fms. iv. 201; nú er meir en hálf-sótt, more than half-way passed: dró sundr með þeim, ok sóttisk mjök hafit, vi. 263; en er á leið vetrinn sóttisk mjök borgar-görðin, Edda 70; sóttisk þeim seint skip þeirra, Nj. 8; seint mun þat ok sækjask at grafa undir borgina, Fms. vi. 152; Galta þótti Lopti seint sækjask, that he went on slowly, Bs. i. 650; en þeim mönnum hefir lítt sókzk ( little succeeded in attacking) ofr-menni slikt í hús inn, Eb. 248; því nema þeir nú stað, at þeir ætla at þeim muni ílla sækjask at vinna oss, Nj. 198.
    2. recipr. to seek one another; sækjask sér um líkir, to flock together, Fms. ix. 389: to attack one another, fight, þeir nafnar sóttusk lengi, Landn. 85; þeir Hrafn sóttusk meðan ok Þorkell svarti, Ísl. ii. 268; fá sér vígi ok sækjask þaðan, Sturl. ii. 192: of a lawsuit, ef þeir vilja eigi sækjask, K. Þ. K. 52.

    Íslensk-ensk orðabók > SÆKJA

  • 67 verja

    * * *
    I)
    (ver; varða; variðr, varðr), v.
    1) to defend (v. sik vel ok frœknliga); v. landit fyrir e-m, to defend the country against one; ek man þó engum hlífa, ef ek á hendr mínar at v., if I have to fight for my life;
    2) v. mál, to defend a cause, opp. to sœkja;
    3) v. e-t, or v. e-m e-t, to guard a place, hold it against a comer (at vísu ætla ek at v. þér ríki mitt); Egill varði dyrrnar, E. held the door; v. e-t laga lýriti, to forbid by a lawful protest;
    4) v. e-u, to keep away (Birkibeinar vörðu eldinum ok fengu sløkkt); v. e-m e-u, to withhold from one; meyjar ástum muna þér verða of varið, the maiden’s love shall not be denied thee;
    5) refl., verjast, to defend oneself (þeir vörðust með drengskap); v. e-u, to defend oneself against (þar mœtti hann finngálkni ok varðist því lengi).
    (ver; varða; variðr, varðr), v.
    1) to wrap, enclose; v. e-n armi, faðmi, to fold in one’s arms, embrace; mun ek vexa vel blæju at v. þitt líki, to shroud thy body; variðr, mounted, adorned (gulli, silfri, járni variðr);
    2) v. sverði, to swing, wield the sword;
    3) v. sér til, to exert oneself; en með því at hann varði sér mjök til, þá spruttu honum fœtr á jakanum, as he exerted himself greatly, his feet slipped on the ice;
    4) to invest money, lay out, expend (hann selr jarðir sínar ok verr fénu til útanferðar); vænta ek, at ek hafa þá vel varit, that I have made a good bargain;
    5) pp. n., varit; áttu svá til varit of menn, at, thou art so well provided with men that; þú átt til þess varit, it is thy nature; e-m er svá varit, at, one is so constituted that (honum var svá v., at hann var undirhyggjumaðr).
    f. outer garment, cloak (hann hafði yfir sér verju, saumaða saman af mörgum tötrum).
    * * *
    u, f. [verja = to wear], an outer garment, an outer frock; í síðri verju, Fbr. 156; annat verja en annat hit, Sd. 157; úlfalda verjur (but see vera), Stj. 181.

    Íslensk-ensk orðabók > verja

  • 68 ETJA

    (et, atta, attr), v.
    1) to incite, egg (goad) on to fight, with dat.; etja hestum, to make horses fight; with acc., etja e-n til þolinmœði, to exhort one to patience;
    2) etja hamingju, afli, við e-n, to match one’s luck, strength, with anolher’s; etja kappi við e-n, to contend in rivalry, vie with one; etja ráðum, hvárt …, to consider, if …; etja saman manndrápum, to incite two parties to manslaughter;
    3) etja við e-t, to contend against; etja við aflsmun (liðsmun), to fight against odds;
    4) to put forth; hann etr fram skallanum, he exposes his bare skull (to the blows);
    6) refl., etjast við e-n, to contend with one; ef menn etjast vitnum á, if men contend (plead) with witnesses.
    * * *
    atti; pres. et; part. att; but etjað, Andr. 625. 73; [it means probably ‘to make bite,’ a causal of eta]:—to make fight, with dat., esp. etja hestum, of horse fights, a favourite sport of the ancients; for a graphic description of this fight see Bs. i. 633. Arons S. ch. 18, Glúm. ch. 18, Rd. ch. 12, Nj. ch. 58, 59, Vígl. ch. 7, N. G. L. ii. 126; vide hesta-þing, hesta-at, víg-hestr, etc.
    2. gener. to goad on to fight; atta ek jöfrum en aldri sætta’k, Hbl. 24.
    β. etja hamingju við e-n, to match one’s luck with another, Fms. iv. 147; e. kappi við e-n, to match one’s force against one, Ld. 64, Eg. 82; e. vandræðum við e-n, 458; e. saman manndrápum, to incite two parties to manslaughter, Anecd. 14: in a good sense, to exhort, ok etjað þá þolinmæði, Andr. l. c. (rare).
    γ. ellipt., etja við e-t, to contend against; e. við aflamun, to fight against odds, Al. 110; e. við liðsmun, id., Fms. i. 42, ix. 39, Fs. 122; e. við ofrefli, id., Fms. iii. 9; e. við reiði e-s, Fb. i. 240.
    3. to stretch forth, put forth; hann etr fram berum skallanum, he put forth his bare skull to meet the blows, Fms. xi. 132; (Icel. now use ota, að, in this sense.)
    II. reflex., lét eigi sama at etjask við kennimenn gamla, said it was unseemly to hoot old clergymen, Sturl. i. 104; er ofstopi etsk í gegn ofstopa, if violence is put against violence, 655 xxi. 3.
    2. recipr. to contend mutually; ef menn etjask vitnum á, if men contend ( plead) with witnesses, N. G. L. i. 247; ok ef þeir vilja andvitnum á etjask, Gþl. 298.
    III. the phrase, ettja heyvi (spelt with tt), to fodder (cattle) upon hay, Grág. ii. 278, 340; ettja andvirki, to fodder upon a hayrick, Gþl. 357.

    Íslensk-ensk orðabók > ETJA

  • 69 mal

    * * *
    I)
    n.
    1) speech, faculty of speech (þrøngdi svá sóttarfari konungs, at hann misti málsins);
    þau hafa ekki mál, they are dumb;
    2) language, tongue;
    norrønt mál, the Norse tongue;
    3) speech, speaking (hvárt er Flosi svá nær, at hann megi heyra mál mitt);
    4) colloquy, talk, speech;
    koma á mál (or at máli) við e-n, to come to talk with, speak to;
    finna (hitta) e-n at máli, to obtain speech with;
    krefja e-n máls, to ask an interview with;
    leita mills við e-n (spyrja e-n máls, mæla mál of e-m), to broach a subject to one;
    bera mál á e-t, hafa e-t á (or at) máli, to speak (talk) of (allir menn höfðu á máli, hversu fríðr maðr hann var);
    lúka sínu máli, to end one’s speech;
    þat er mál manna, at, people say that;
    5) tale, story;
    nú er þar til máls at taka, now it must be told;
    6) saw, saying;
    fornt (fornkveðit) mál er, at, it is an old saw that;
    7) diction, construction of sentences;
    tvau mál, two sentences;
    fullt mál, a full period;
    9) suit, action, cause;
    hefja mál á hendr e-m, to bring an action against one;
    búa mál, to prepare a suit;
    sœkja mál, to prosecute;
    10) stipulation, agreement (ek vil halda mil við hann þan, sem mælt vóru);
    lauss allra mála, free of all stipulations;
    11) case, matter, affair (þetta mál var við Jórunni rœtt);
    svá er mál með vexti, the matter stands thus;
    var þat annat mál, another matter;
    miðla mál, to mediate;
    tillagagóðr inna stœrri mála, a good counsellor in great matters;
    hafa sitt mál, to have one’s own way, have one’s will (honum eirir illa, of hann hefir eigi sitt mál);
    hafa mikit til síns máls, to have much in support of one’s case;
    e-t skiptir miklu (litlu) máli, it is of great (small) importance;
    12) three months (mál ok misseri).
    n.
    1) measure (fimm álna er hátt mál hans);
    leggja, bera mál við e-t, to measure (hann lagði mál við öll in stœrstu tré);
    2) time, high time (mál er upp at standa);
    sagði, at þá var mið nótt ók at enn væri mál at sofa, and still time to sleep;
    3) meal;
    í eitt mál, at einu máli, for one single meal;
    deila mat at málum, to deal out food at each meal.
    n. inlaid ornaments (on the hilts and guards of swords).
    * * *
    n. the purring of a cat, Snót 132.

    Íslensk-ensk orðabók > mal

  • 70 reka

    * * *
    I)
    (rek; rak, rákum; rekinn), v.
    1) to drive (r. hesta, fé, svín, naut); r. aptr, to drive back; r. aptr kaup sín, to recall, cry off from one’s bargains; r. af (ór) landi, to drive out of the land, drive into exile; r. af höndum, r. burt, to drive away; r. flótta, to pursue a flying host;
    2) to compel (segir, hver nauðsyn hann rekr til); þér vegit víg þau, er yðr rekr lítit til, ye slay men for small cause;
    3) to perform, do; r. hernað, to wage war; r. erendi, to do an errand;
    4) to thrust, push violently (hann rak hann niðr mikit fall); r. aptr hurð, to fling the door to; r. hendr e-s á bak aptr, to tie one’s hands behind the back;
    5) various phrases, r. augu skygnur á e-t, to cast one’s eyes upon, see by chance; svá langt, at hann mátti hvergi auga yfir r., so far that he could not reach it with his eyes; r. minni til e-s, to recollect; r. upp hljóð, to set up a cry, utter a scream;
    6) r. nagla, hæl, to drive a nail, peg;
    7) impers., to be drifted, tossed (skipit rak inn á sundit); e-n rekr undan, one escapes (bað þá eigi láta Gretti undan r.); of a tempest, þá rak á fyrir þeim hríð, a storm rose upon them;
    8) with gen., to pursue, take vengeance for (ef þér rekit eigi þessa réttar, þá munu þér engra skamma r.);
    9) refl., rekast, to be tossed, wander (ek hefi rekizt úti á skógum í allan vetr); r. landa á milli, to go from one country to another; r. á e-m, to intrude oneself upon; r. eptir e-m, to accommodate oneself to a person; r. undan, to escape (ef Kjartan skal nú undan r.); rekast (vrekast) at virði, to quarrel over a meal.
    f. shovel, spade.
    * * *
    u, f., qs. vreka, [Engl. rake; Germ. rache], a shovel, spade, K. Þ. K. 38, Ísl. ii. 193, Vm. 34, Dropl. 28: the saying, stikk mér í, kvað reka! Fms. vii. 115; myki-reka, fjós-reka.

    Íslensk-ensk orðabók > reka

  • 71 SÆTA

    * * *
    I)
    (-tta, -tt), v.
    1) to sit in ambush for, waylay, with dat. (hann ætlar at s. yðr, þá er þér farið sunnan); to watch for an opportunity (þessu sætir Sturlaugr ok høggr);
    2) to undergo, expose oneself to, suffer (vildu þeir heldr rýma land en eptir sitja ok s. afarkostum af konungi);
    3) to bring about, cause, with dat.; s. áhlaupum við e-n, to attack one; s. vélræðum við e-n, to scheme against one;
    4) to amount to, be equivalent to (E. var þar at búi sínu, svá at þat sætti vetrum eigi allfám); s. tíðindum, to be important news, be of importance (er þat komit til eyrna mér, er mér þykkir stórtíðindum s.); s. ráði, to be advisable (litlu ráði þykkir mér s. ferð þessi); s. sannindum ok réttindum, to regard truth and right; hann spurði, hví (= hverju) þat sætti, he asked how it came about, what was the reason.
    * * *
    t, [sitja, sat, sátu], to sit in ambush for, waylay; with dat., var þeim sætt við sætr nokkur, vóru þar drepnir sumir, Fms. viii. 380; at þér sætið þeim á Eiða-skógi, Eg. 576; hann ætlar at s. yðr ( waylay you) þá er þér farit sunnan, 261; s. honum ef hann færi austan, Orkn. 406; hann sætti þar skipum ok rænti, Hkr. iii. 336; sæta því er Áki færi aptr, … ok taka hann af lífi, Fms. xi. 46; þessu sætir Sturlaugr ok höggr, Fas. iii. 331; s. áverkum við e-n, Orkn. 408, Fbr. 29; s. uppgöngum við Birkibeina, Fms. viii. 73; s. fláráðum við e-n, Boll. 348; s. leyni-brögðum, Fms. v. 257.
    2. to undergo, expose oneself to; sæta fjándskap af e-m, Sks. 268; s. mótgang eðr fjándskap af e-m, Fms. vii. 280; s. af mér reiði ok refsingum, i. 282, Eg. 89; er sá heimskr er sætir því ( waits for), at annarr göri eptir hans daga, Hom. 153.
    3. to amount to; þat sætti vetrum eigi allfám, Eg. 512; þat er nauðsynjum sætti, Hom. 129; gripum er honum þætti görsemum sæta, Landn. 331 (Mantissa); geta þess er mér þykkir mestum tíðindum sæta, Fms. vii. 240; þau áhlaup er geig sætti, 656 B. 1; var á henni hugar-ótti ok kvíði svá at meinum sætti, in an alarming degree, Fms. vi. 353; hví mundi þat sæta, what is the reason? Nj. 67; hann spurði hví (dat.) þat sætti, asked how it came about? what was the reason? Fms. i. 302, vii. 353; hann vildi vita hverju um sætti, er jarl hafði ekki komit, xi. 11; hvat sætir þyss þeim ok hlaupum? Gísl. 143; þessi tvau orðin er sæta ( which regard) sannindum ok réttindum, Band. 18 new Ed.
    II. sæta hey, to stack hay, put it into ricks (sæti).

    Íslensk-ensk orðabók > SÆTA

  • 72 støkkva

    I)
    (støkk; stökk, stukkum; stokkinn), v.
    1) to leap, spring; s. hátt, to make a high leap; þeir stukku upp, they sprang to their feet; s. af baki, to leap off the horse;
    2) of things, to spring; fótrinn stökk ór liði, the foot sprang out of joint; hringrinn stökk í tvá hluti, sprang in two; sundr stökk súla, the pillar flew asunder;
    3) to take to flight, flee away (s. á flótta, ór landi, undan);
    4) impers., Flosa stukku aldri hermdar-yrði, angry støkkvawords never escaped from Flosi’s mouth.
    (-ta, -t), v.
    1) to cause to spring, make to start, drive away (s. úaldar-flokki þessum); s. e-m ór landi, to drive one out of the land;
    2) to sprinkle (støkti hann vígðu vatni um allt skipit);
    3) to besprinkle (hann støkkvir blóði himin ok jörð).

    Íslensk-ensk orðabók > støkkva

  • 73 fella

    * * *
    I)
    (-da, -dr), v.
    1) to fell, make fall; fella víð, to fell timber; fella segl, to take down sails;
    2) to kill, slay (in battle); fella e-n frá landi, to slay or dethrone (a king); fella fénað sinn, to lose one’s sheep or cattle from cold or hunger;
    3) to cause to cease, abolish (fella blót ok blótdrykkjur); fella rœðu sína, to close one’s speech; fella niðr, to put an end to, abandon, give up (fella niðr þann átrúnað);
    4) fella heitstrenging á sik, to bring down on one’s head the curse of a broken vow;
    5) to tongue and groove, to fit; fella stokk á horn, to put a board on the horns of a savage bull;
    6) fig., fella ást (hug) til e-s, to turn one’s mind (love) towards one, to fall in love with; fella bœn at e-m, to address prayer to one, to beg of one; fella sik við e-t, to fit oneself to a thing: fella sik mjök við umrœðuna, to take a warm parl in the debate.
    f.
    1) framework, a framed board;
    * * *
    u, f. [Engl. falling], framework, a framed board, Fas. i. 393.

    Íslensk-ensk orðabók > fella

  • 74 orka

    * * *
    I)
    (að), v.
    1) to be able to do; önnur vann allt þat, er hón orkaði, the other worked all that she could; with da., þó hyggst hann einn munu öllu o., yet he thinks he can do everything himself; allt þat lið, er vápnum mátti o., all those who could wield weapons;
    2) with gen. of the thing, o. e-m e-s, to cause, effect; mér orkar þat margra vandræða, it causes me much trouble; þetta mun o. tíðenda, this will give something to speak about; allt orkar tvímælis þá er gört er, there are two sides to everything that is done; impers., jafnan orkar tvímælis, þó at hefnt sé;
    3) with preps., o. at e-u, to act, proceed with, do; þeir rœða nú um með sér, hversu at skal o., what is to be done; o. á e-t, to work on, have effect on (var þat þó lengi, at eigi orkaði eldr á Þórólf); hann mátti engu á o., he could do nothing; o. orða á e-n, to make one speak; o. til e-s, to prepare (o. til veizlu); o. á, to begin; orkum ekki á fyrri, let us not be the first to attack;
    4) refl., orkast at e-u, to exert oneself in a thing; to set about doing something (hversu hann skyldi at o. at segja föður sínum þessi tíðendi); o. hugar á at gøra e-t, to make up one’s mind to do a thing; honum þótti seint á o., he thougth it went slowly.
    f.
    1) strength, power for work (orkan þvarr, því at ellin sótti á hendr honum);
    2) work.
    * * *
    u, f. work, employment; þá skal hann orku gefa honum sem þrælum sínum, N. G. L. i. 36; ef þræll á orku, 30, Stj. 263; eiga saman verk ok orku, N. G. L. i. 34; móðr af orku, Stj. 160; orka ok erfiði, farit aptr til orku yðvarrar ok byrða, 263; hús eðr smiðju þar sem hann flytr fram orku sína, 22.
    2. strength, power for work; orkan þvarr þvíat elli sótti á hendr honum, Ld. 54; fyrir orku sakir, Fas. iii. 223, and so in mod. usage.
    COMPDS: orkufátt, orkulauss, orkumaðr, orkuvana.

    Íslensk-ensk orðabók > orka

  • 75 ÖFUND

    * * *
    f. grudge, envy, ill-will, hatred (sakir öfundar við Nóregs konung);
    e-m leikr (vex) öfund á e-u, one envies, feels envy at;
    verk þat var með hinni mestu öfund, that act was the object of the greatest indignation.
    * * *
    f., also spelt afund; [Dan. avind; Swed. afund; prob. from af- and unna, and thus prop. meaning a disowning, a grudge]:—a grudge, envy, ill-will, Sks. 609, Al. 153, Hom. 20, 52, 86; rægðr fyrir öfundar sakir, Ver. 52; sakir öfundar við Noregs konung, Fms. x. 9; gjalda e-m öfund, Ls. 12; öfundar-eyrir, öfundar-fé, money which is a cause of envy, in the proverb, afgjarnt verðr öfundar fé, Fas ii. 332; hann taldi þat sízt öfundar eyri, ok allir mundu honum þar bezt sæmdar unna, Fs. 12; e-m leikr, vex öfund á e-u, Fms. vi. 342, Fb. i. 91.
    2. as a law term, malice, hatred; allt þat er manni verðr með öfund misþyrmt, Gþl. 187; öfundar blóð, blood shed in enmity. K. Á. 28; öfundar drep, -högg, a premeditated blow, with intention to harm, N. G. L. i. 68, Gþl. 209.
    3. in compounded phrases; öfundar krókr, a malicious trick. Fas. ii. 355, Orkn. (in a verse); öfundar-bragð, id., Grett. 154 A: öfundar þáttr, Fms. xi. 442; öfundar skeyti, darts of envy, Stj, H. E. i. 470; öfundar verk, Sks. 448; öfundar-orð, words of envy, slander, Edda 11 (Gm. 32); öfundar-kennt, invidious, Magn. 438, Fms. ix. 445: öfundar-mál, slander, calumny, Eb. 264; öfundar-réttr, a right to damages for an outrage, Gþl. 397; öfundar-maðr, an ill-wisher, Ver. 31, Fms. ix. 262; öfundar-samr = öfundsamr; öfundar-bót = öfundar réttr, Gþl., 358, 397, Jb. 411; öfundar-engill, Mar.; öfundar-fullr, full of envy, Fms. vii. 132, Sks. 529; öfundar-lauss = öfundlauss, K. Á. 30; öfundar-laust blóð, blood not shed maliciously, N. G. L. i. 10, 11.

    Íslensk-ensk orðabók > ÖFUND

  • 76 AMA

    (að), v. to vex, molest;
    refl., amast við e-n, e-t, to inconvenience, trouble (ömuðust liðsmenn lítt við hana); to object to, disapprove, show dislike to (ama við bygð e-s).
    * * *
    að, to vex, annoy, molest; with dat. of the person, eigi skuluð þér a. Ruth, Stj. 423, Fms. i. 244.
    β. dep. (more freq.), amast við e-n, to annoy, molest, in order to get rid of one, Landn. 66, Nj. 130, 199, v. l.; ömuðust liðsmenn lítt við hana, Fms. v. 305, vii. 166, Fs. 32; at hann mundi eigi a. við ( object to) bygð hans, Sd. 139: absol. to dislike, Nj. 167. ami, a, m. vexation, annoyance, is now used in the phrase, að vera e-m til ama, to become a cause of vexation to: ama-samr, adj. and ama-semi, f. bad humour; cp. also ömurligr, distressing; amatligr, loathsome.

    Íslensk-ensk orðabók > AMA

  • 77 EFLA

    * * *
    (-da, -dr), v.
    1) to strengthen structurally, to reinforce (efla veggi);
    létu þeir efla at nýju Danavirki, they restored the Danish wall;
    2) to found, raise (efla stað, kirkju);
    efla her (lið) á hendr e-m, to raise troops against one;
    efla e-n, to support, aid (efldi Dofri hann síðan til ríkis í Noregi);
    efla e-n til rangs máls, to help one in an unjust cause;
    efla heit, to make a vow;
    efla at brullaupi, to hold a wedding;
    4) to be able (sem vér eflum ok orkum);
    5) refl., eflast.
    * * *
    d, [afl and afli], to strengthen:
    I. act.,
    α. to make strong, build; efla veggi, to build walls, 655 xxv. i; létu þeir efla at nýju Danavirki, they restored the Danish wall, Fms. i. 121.
    β. to found, raise, endow; efla stað, kirkju, to endow or raise a church, bishopric, Barl. 65, Fms. iv. 110; e. bú, to set up one’s house, Band. (MS.) 3: milit., e. her, lið, to raise troops. Fms. v. 279; e. flokk, to raise a party, 140; e. ófrið, to raise a rebellion, make war, xi. 268: e. e-n, to aid, side with one, in a fight or lawsuit; efldi Dofri hann síðan til ríkis í Noregi, Bárð. 164; ok hét honum liðveizlu sinni at hann skyldi e. Steinar, Eg. 722: e. e-n til rangs máls, to help one in a wrong case, Js. 8; Danir höfðu þá herrana eflt upp á Svíaríki, Fms. x. 50; bað liðit e. sik, Fagrsk. ch. 179.
    γ. to perform solemnly; e. heit, to make a vow, Gísl. 90; e. blót, to perform a sacrifice, Nj. 158; e. at brullaupi, to hold a wedding, Fms. ix. 21: poët., e. dáð (dáð eflir, a hero); e. tafl, to play a game, Orkn. (in a verse), Lex. Poët.
    δ. neut. to be able; sem vér eflum ok orkum, Stj. 149; sem þú eflir ok orkar, id., 186, (rare.)
    II. reflex. to grow strong; hversu staðrinn hefir eflzk ok magnask. Bs. i. 59; hann fann at mótstüðumenn hans efldusk, grew strong; eflask at her, liði, to gather, raise troops, Gísl. 7, Fms. i. 199, vii. 23; síðan var efldr ( raised) flokkr í móti honum, iv. 140: eflask til ríkis, to win a kingdom, get a kingdom by force of arms, Bárð. 165: erlask við e-n (poët.) = mægjask, to marry into one’s family, Hdl. 15.

    Íslensk-ensk orðabók > EFLA

  • 78 kamb-staðr

    m. a law term, a scar in the head, such as to cause pain when the hair is combed, N. G. L. i. 68.

    Íslensk-ensk orðabók > kamb-staðr

  • 79 MORNA

    I)
    (að), v. = morgna.
    (að), v.
    1) to waste or pine away (m. ok þorna);
    2) to cause to pine (þik morn morni!).
    * * *
    að, [Ulf. maurnan = μεριμναν; A. S. murnan; Engl. mourn; O. H. G. mornen]:—to mourn; in prose only used in the phrase, morna ok þorna, to mourn and wither away; nú vil ek heldr bera harm ok áhyggju ok morna hér ok þorna, þann veg sem auðnar, heldr en þú sért eigi í þeim stöðum sem þér þykir gott, Fas. ii. 235; hón mornaði öll ok þornaði, ok lifði þó mjök lengi við þessi úhægindi, Bjarn. 69:—in poets, móðir Atla, hón skyli morna, a curse, may the mourn! Og. 30; at ér í maura mornit haugi, that ye may mourn in mounds of ants, a curse, i. e. may be tormented, Fas. i. 436 (in a verse); þik morn morni, a curse, Sks. 31.

    Íslensk-ensk orðabók > MORNA

  • 80 sýnn

    a.
    1) clear, evident, certain (þér skal sýn búhlífð í því vera); þótti öllum at sýnu ganga, at, all thought that it was clear, beyond doubt, that; dat. sing. ‘sýnu’ with a compar. a great deal, much (sýnu meiri, minni, betri, verri); with a superl., E. gekk upp sýnu fyrstr, far ahead; neut. ‘synt’ as adv. evidently, clearly (þik skortir sýnt við hann);
    2) fit, likely; ef yðr þykkir eigi annat sýnna fyrir liggja en vera hér, if you have nothing better to do.
    * * *
    adj. visible; þótt ek sjá sýnar váfur, Grett. 112 A.
    2. clear, evident; þer skal sýn búhlífð í því vera, Fms. v. 306; lýsir hann því, at hann er sýnn at brigðar-manni, if he declares himself as the unmistakable brigðar-mann, Gþl. 290; þeir atburðir er miklu eru sýnstir til þess úárans, most likely to cause, Sks. 332 B; sýna stund, a good while, Grett. (in a verse): likely, ef yðr þykkir eigi annat sýnna fyrir liggja enn vera hér, if you have nothing better to do than …, Fær. 45; sýnisk mér sem eigi muni í annat sinn sýnna at leita til fundar við Bolla enn nú, there will not be a better chance another time, Ld. 238; er þessu sýnna at svá beri (berr Cod.) til, there is every probability that it will turn out so, Fms. xi. 114; þótti mönnum ó-sýnt ( uncertain) hverr friðr gefinn mundi, Ó. H. 188.
    3. sightly; vápnum ok váðum skolu vinir gleðjask, þat er á sjálfum sýnst, Hm.
    II. spec. or adverb. usages; þótti þá öllum at sýnu ganga, at stórflokkar mundi komnir í héraðit, all thought that it was clear, beyond doubt, that …, Sturl. iii. 41.
    2. sýnu with a compar., a great deal; sýnu minna, a great deal less, far less, Fms. vii. 242, xi. 112; sýnu meiri, much greater, Fas. ii. 515; sýnu verri, much worse, Ld. 322, Fb. i. 259; sýnu betri, s. betr, a great deal better, Fms. iii. 222, xi. 154; sýnu yngri, v. 263: superl., sýnu fyrstr, far a-head, Fær. 168.
    3. sýnt, as adv. evidently, quite, very; greindi þá sýnt um, Vápn. 5; þik skortir sýnt við hann, thou fallest quite short of him, thou art no match for him, Ísl. ii. 215; hildr var sýnt í vexti, the battle waxed quite hot, Km.
    III. in compds, ein-sýnn, one-eyed; tví-sýnn, doubtful; víð-sýnn, auð-sýnn, evident; ó-sýnt, uncertain.

    Íslensk-ensk orðabók > sýnn

Страницы

См. также в других словарях:

  • The Cause — may refer to: * A euphemism for Irish republicanism * A euphemism for Loyalism in Ireland …   Wikipedia

  • Hands of the Cause — The Hands of the Cause of God, Hands of the Cause, or Hands (informally) were a select group of Bahá ís, appointed for life, whose main function was to propagate and protect the Bahá í Faith. Unlike the members of the elected institutions and… …   Wikipedia

  • For the Cause (film) — Infobox Film name = For the Cause caption = amg id = 1:271959 imdb id = 0113092 director = David Douglas Tim Douglas producer = writer = David Douglas Christopher Salazar starring = Dean Cain Thomas Ian Griffith Justin Whalin Jodi Bianca Wise… …   Wikipedia

  • 4 The Cause — Gründung März 1993 Auflösung ? Genre Pop Website Gründungsmitglieder Gesang Shonna „Miss Lady“ Edwards (* 10. Mai 1981 in Chicago) Gesang Bennie „BJ“ Edwards Jr …   Deutsch Wikipedia

  • No Matter What's The Cause — Альбом Holy Moses …   Википедия

  • No Matter What\'s The Cause — Альбом Holy Moses Дата вы …   Википедия

  • Please Help the Cause Against Loneliness — Infobox Single Name = Please Help the Cause Against Loneliness Artist = Sandie Shaw from Album = Hello Angel B side = Lover Of The Century Released = 1988 Format = Recorded = Genre = Pop Length = Label = Rough Trade Writer = Steven Morrissey,… …   Wikipedia

  • For the Cause — ST episode series = Deep Space Nine name = For the Cause Eddington gives orders ep num = 93 prod num = 494 date = May 6, 1996 writer = Ronald D. Moore director = James L. Conway guest = Kenneth Marshall as Michael Eddington Penny Johnson as… …   Wikipedia

  • Contributors to the Cause — was the name of an American issue of postage stamps issued in 1975 as part of the celebrations surrounding the United States Bicentennial. The stamps were meant to commemorate the unsung heroes of the American Revolution. The four individuals… …   Wikipedia

  • 4 the Cause — Allgemeine Informationen Genre(s) Pop Gründung 1993 Website http://www.myspace.com/four4t …   Deutsch Wikipedia

  • Cause Mapping — is a problem solving method that draws out, visually, the multiple chains of interconnecting causes that lead to an incident. The method, which breaks problems down specific cause and effect relationships, can be applied to a variety of problems… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»